Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 290

अणनिबंधण
221
अणथतिम
or injury to others without any pront or advantage, AMg. देसुत्तर- (P.15.2.9; सिक्खावय चारि अणत्यमियं (जो पालइ) SudCa.(N.) गुणपञ्चक्खाणं णं भंते कतिविहे पण्णत्ते, गोयमा सत्तविहे पण्णत्ते, तं जहा ... 4.4.9; जाणसु सुंदर तं तं जि अणत्यमियहाँ फलु SadCa.(N.) 6. 18.12. अणत्थदंडवेरमणं viy.7.2.35 (7.35): तिणि गुणब्वयाई तं जहा ... अणत्थ- अणथमियसंकप्प (an-atthamiya-sankappa <an-astaदंडवेरमणं Uvar. 573; अणत्थदंडवेरमणस्स इमे पंचतियारा जाणियब्वा Av. 81. mita-samkalpa) adj. having desire (for food) hefore the __ अणनिबंधण (anattha-nibandhana <anartha-niban. sun-eet, AMg. भिक्खू णं उग्गयवित्तीए अणत्थभियसंकप्पे संथ डिए निम्विइdhana) m. cause of enlamity, JM. तह निययमणत्थनिबंधणं धणं गिच्छे असणं वा पडिग्गाहेत्ता आहारं आहारेमाणे Brkapp. 1.6 (comm. बंधणं व बंधुजणो Draku. 8.20..
अनस्तमिते सूयें संकल्पः ... भोजनाभिलाषो यस्य सो अनस्तमितसंकल्पः) अणत्यंतर (an-atthantara<an-arthantara) n. the same अणस्थमुहा (anattha-muha<anartha-mukha) adj. (1.) thing (ht. not a different thing), JM. तम्हा वत्थूणं चिथ जो सरिसो leading to evil, JM. विराहणा अणत्थमुहा PaliSu. 36. पज्जओ स सामनं। जो विसरिसो विसेसो स मओऽणत्वंतर तत्तो VIAvBha. अणस्थमूल (anattha-māla <anartha-mula). the root 2202; (उपायाई ) अन्तरं अणत्यंतरं च दवियाहि णायब्वा Sanm Ta. of evil Js. अन्थो अणत्थमूलं महाभयं मुत्तिपडिपंथो Bhairi. 1814. 3358. (विपन) परमविदो उण ससस्स विसागुम्भवो ... पदस्स सिला- अणत्थयं (anattha-yam<anartha-kam) ale. uselessly, विसेसस्स अभिमद-दाण-वडिधं च अणत्यंतर Candle. 1. 29.18.
JM. मारद अणत्ययं सो गिरिजलणजलेसु अप्पार्ण AmbPad.(V.) 548. अणस्थप उर (anattha-paura<anartha-pracura) adj. full अणत्थरुह (anattha-rui <anartha-ruci) adj. hsving a of ealamities, JM, अगत्थप उराणि इंदियाणि CaupCa. 130.4. liking for calamity or evil, JM. विसमा कजगई, अगत्थरुई कयंतो
अणस्थपत्यारि (anattha-patthari <anartha-prastirin) KuvMAKs. 65.16.. adi. xprending calamity, JM. बंभवयधारीणं नारीसंगो अणस्थपत्थारी अणत्यवाय (anattha-vaya <anartha-vāda) m. useless STIOMA. 68.
disputation, AMg. सच्चं पि य संजमस्स उबरोहकारकं कि चि न बत्तब्वं ... अणत्थपर (anattha-para<anartha-para) alj. leading to अणत्थवाय-कलहकारकं Panha. 7.12. salamity, JM. अणत्थपरे एयच्चाए अवियत्तस्स PaiSu. 37.
अणस्थसंचितण (anattha-saricintana <anartha-sancinअणत्थपरंपरा (anattha-parampara < anartha-param- tana) n thought about a calamity,S. (विदपक) सो वि दाव pari) i. a series or calamities, s. (मालती) कथं वि (? पि) अदि- अम्हाअं अबण्णदाए केण वि अणत्थसंचिंतणेण अण्णादिसो विअ संबुत्तो वाहिदा म चंद्रादव-मल अमारुदम्पनुहा अणत्थपरंपरा MalaMi. 6.11.11. Avima. 2.8.15.
अणस्थफल (anattha-phala<anartha-phala) h. disastrous अणत्थसलिलावत्त (anattha-salilavatta <anartha-salilaresult, evil eonsequence, JM. रागहोसा तहा कसाया य । तवसंजमहाणि- varta) m. whirlpool of water of calamity, S. (विदूधक) को णाम करा इह चेव इमे अणत्थफला AkkhaMako.ga. 30 (p.218)
एवं जाणादि तादिसे वयं अणत्थसलिलावत्ते पक्खित्ता उण उम्मिजिस्सामो अणत्थफलद (anattha-phala-da <anartha-phala-da) SvapnaVA 4.0.4. adj. giving (i. o. producing) on evil result, JM. जं पुण अणत्थ- अणत्थहीण (anattha-hina <anartha-hina) adi. without फलदं णेहाहिगयं ( +इह+अधिकृतं) PaficiPra. 3. 37.
meaninglessness, JS. अणत्थहीणं अपुणरुत्तं ... चत्तारि जणा धम्मं कहंति अणत्थबहल (anattha-bahula <anartha-bahula) adj. BhnAri. 652-53. subundance of eslamities, JM. ता अलमिमिणा नरवर विवाहमूलेणणत्य- अणस्थाणुबंध (anatthānubandha < anarthanubandha) बहुलेण SurSuca. 1.131,
____w. giving rise to a chain of evils, s. (विदूषक) अ सो अत्यो अणन्थभरिअ (anattha-bharia<anartha-bhrta) adj. full अगत्थाणुबंधो संवुत्तो Vikramo. 5.16.1. ot eathmities, JM. माणी गुरुपडिणीओ अणत्यभरिओ अमग्गचारी या अणस्थाहीण (an-atthāhina<an-arthidhina) adj. subjeet मोहं कि सजालं सो खाइ U-Ma. I0.
to ealamity, S. (चित्रलेखा) इमिणा उण णिब्व(? बुदागं पि उकंठाकारिणा भणत्थभीअ (anattha-bhia <anartha-bhita) adj. afraid महोदएण अणत्याहीणो हविस्सदि Vikramo. 4.0.31. of ealamity, JM. तो सो अणत्थभीओ संविग्गो चयइ रसगेहि ArihPad. अणस्थि (an-atthi<an-arthin) adj. without wealth, pu(V.) 420.
per, JM. एस्थ पुण जो चेय तिगिच्छणीओ सो अणाउरो अणत्थी य Caupअणथमिद (an-atthamida<an-astamita) arlj. not set (of C. 298.31; Apa. पर एक्कु दोसु तहिं णयरि अत्थि जं को वि णाहि णउ the sun), S. (माता) गण्डीविणा अणथमिदे दिअसणाहे तस्स वहो तहिं अणत्थि PaNaCa.(P.) 1.6.8.. पडिण्णादो Ventsain2.23.2JS. गुणवयतवसमपडिमादाणं जलगालगं मणस्थीभूद (anatthi-bhuda<anarthi-bhuta) adj. turअणत्थमिदं Ray Sa. 149.
ned into a ealamity, s. (विदूषक) एसो अचादरो मे अणत्थीभूदो __ अणथमिय (an-atthamiya <an-astamita) adj. (ppp.) Nigh. 3.2.22. (food! which is not taken after surget, JM. जो कुगइ अणत्यमियं अणत्थुद (an-atthuda<an-astrta) adj. not eovered, bare, परिसो जिणमन्तिभावियमईओ। सो वरविमाणवासी, रमइ चिरं सुरवहूसहिओ JM. तत्थ य तेहि अणत्थुदाए भूमीए ठवितो हं Vaulti.(M.) 149.1. PaamCa.(v.) 14. 133 (PN. अनस्तमितं रात्रिभोजनविरतिरित्यर्थः)
अणथकंत (ana-thakkanta=a-trutyat) adj. (pr. part.) अणामय (an-atthamiya<an-astamita) adj. I when [from a-sthag. Tur. 137 37] not stopping, not breaking, contithe sun has not set as yet, AMg. भिक्खू य उग्गयवित्तीए अणथमिय- nuous, JM. अणथवंत गिराए अमयासाराणुहारिणीए तदो। इअ उत्तं देवीए संकप्पे संथडिए निविदगिच्छे असणं वा ... पडिगाहित्ता आहारे आहारेमाणे KumiCa.(H.) 7.92.
BrKapp. 5.6-93; Nis. 10.26; M. जक्खमहे सि-सुयाणं वच्चा पासं अणत्थ- अणथकिम (ana-thakkia <a-sthagita) adi. ppp.) not मिए Lila. 963; 2n. a vow in which no food is taken after stopping, continuous, JM. सक्तो भणथक्किम-सलहिअ-सर-वरिसणो Runset, Apa. परचम्मु धरिजइ दिढवएण भोज्जेणाणत्थमिएं करण NayCa. निवो ताण ... पहरिउं लग्गो KumaCa.(H.) 6.54.