Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01

Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 250

अट्ठखंभसत
181
अट्ठजाय
JM. ताव करणदक्खयाए. कुमारेण कओ भट्ठखंडाई पण्णगो Jinnda Akhya. qualities, Apa, ता होइ पसिद्धो देवो सिद्धो अद्वगुणी JaCa. 1. 15.10. 2.54.6.
अटुंग (atthariga<astanga) . I the eight limbs of the अट्टखभसत (artha-khambha-sata<asta-skambha-sata) body, Apa. गब्भासइ महु अवलोश्यह अटुंगई कतई JasCa. 3.7.133; .. one hundred and eigl t pillars, JM. एगो राया । तस्स सभा अट्ठ- णिक्कुलु कि अटुंगई धारइ NayCs.(P.) 9.6.8; महिमंडलि अटुंग गवेपिणु खंभसतसंनिविट्ठा AvTI.CH.) 342b.1.
PANACH.(P.) 8.12.6 अद्गु करिवि दालहो पणाउ PANACR(P.) अट्टखुतो (attha-khutto<asta-krtvah) ade. eight times, 8.23.33 खणे खणे जणिय पयदु तणुभंगई जाय सालसाई अटुंगा AnkuCa. JM. तत्व ललाटमहो उग्मन्झा एकेकअटुको दीरणे अट्ठकं वा आमाससहरूव- 3.3.4; कहेइ अटुंगु णवे वि रायहो SanKICa. 7.6.1; 2 the right पाभावे अटुन्बुत्तो रतं ति बूया igVi. 184.27.
signs of prognostiestion, AMR. संवच्छरं सुविणं लक्खगं च णिमित्तदेह अग (atthaga<astaka) m. [interior reading tor अट्टग] च उप्पाइयं च। अटुंगमेयं बहवे अहिता लोगंसि जाणंति अणागयाई Suv. goldering a broken viserl, to stop a hole in a vessel, JM. अटुग- 1.12.9 (543) (eu. भोमं उप्पाय सुनिणं अंतलिक्खं अंगं सरं लक्खणं वंजणं): उलवाड़ियंत सेसं सरुवर्ग पीसे OghNI. 397 (comm, पात्रके अष्टको JM. संपद पभणस सामिय अटुंगाई निमित्तस्म NaPafiKh. 10. 4313 दातव्यो भवति । ततस्तदर्थ अष्ट निमित्तं करेण तं लेपाधिकं शेष सरूतं पेष्यते 3 adj. the eight topies in the Ayurveds (medieine), AMr. p. 144b. 11)
धनंतरी नाम वेजो होत्था अटुंगाउब्वेयपाढए Viva. 134; JM. जीवाणदेण अट्टग (atthaga<astaka) . [w.r. tor अट्ठम?] the eighth, सिक्खिओ अटुंगो आउवेदो CaupCa. 31.7. J8. बिग वउपणछस्सत्तयठाणे पत्तारि अट्टगे दोषिण GomSa.(K ) 371. अटुंगपुज (atthanga-pujja <astanga-puja) 1. worship
अट्ठग (atthaga<astaka) n. a group of eight, JM. चउराई with eight things, Apa. अटुंगपुज्ज पायडइ भत्तु CandapyaCa (Y.) जावट्टममेत्तो जाव दुगंति समयाणं KamPay.(S.) 1. 18.
10.4.8. अट्ठगइसमास (attha-gai-samāsa<asta-gati-samāsa) m. अटुंगमहानिमित्त (atthanga-maha-nimitta<astinga-maa group of tight typic of births, AMg. अटुगइसमासयाबहुगं च Viy. ha-nimitta). eight great prognostieative signs, AML. अटुं25.3.117 (5. 9R); एतेसि णं भंते नेरइयाणं तिरिक्खजोणियाणं तिरिक्ख- गममहानिमित्तमुत्तत्थपाढए सुमिणपाढए सद्दावेह Nayi. 1.1.25%; अटुंगमहाजोणिणोणं मणुस्साणं मणुस्तीगं देवाणं देवीणं सिद्धाण य अह्रगतिसमासेणं कतरे निमित्तसुत्तत्थधारए विविइसत्थकुसले Kapp.(J.) 64; JM. अन्ने भटुंगमहाकतरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेनाहिया वा PAunav. 3. 39 निमित्तमणुसीलयंने KAKoPra. 6. 14; JS. णमो अटुंगमहाणिमित्तकुसलाणं 1226)
SatAg. 4.1.14. अट्टगतिय (attha-gati-ya<asta-gati-ka) allj. baring eight अटुंगमहेसर (atthanga-mahesara<astanga-mahesvara) types of birth to be horu into), AML. अंडगा अटुगतिया अट्ठागतिया m. god Siva having an eightfold body, Apa. अटुंगमहेसर जय सयपण्णत्ता, तं जहा - अंडए अंटएमु उववाजमाणे अंडएहितो वा पोतएहितो लपक्खालियकलिमलकलिल MahaPu.(P.) 10. 5. 20. वा ... उववज्जेज्जा Thina.s.3(595)
अटुंगविद (atthanga-vidu <astanga-vid) adj. knowing भट्टगह (attha-gaha <asta-graha) m. the eight (evil) the eight signs of prognostication, J$. आगमकदविण्णाणा अटुंगबिदू planets, Apa. गम्भत्येण (कण्हेण) धाइय अट्ठगह RitNeCa.4.14.7. य बुद्धिसंपण्णा Mils. 833(9)
अट्टगुण (attha-guna <asta-guna) m. 1 eight qualities अटुंगुलदोस (atthangula-dosa<astangula-dosa) w. the or virtues (referring to the qualities of musis), AMg.से जहानामए fault committed by (the tongue) of four agnias and (the किन्नराण वा ... गंधवाण वा ... गेयं अद्गुणोववेयं भवेय RAyPh. 1733 organ) of tour aggalas, JS, अटुंगुलदोसेण दुजोवो दुक्खं खु पप्पोदि Jivanhi. a 285; पुणं रत्तं च अलंकियं च वत्तं तहेव भविधुढे । महुरं समं MIA. 991(10) नललियं अट्ठगुणा होति गीयस्ल Anmog. ji. 48; 2 eight qualities (of अट्टचक्कवालपइट्टाण (attha-cakkavala-paitthāna <astaFaridhana), AM. इय अटुगुणोवेओ कसिणं आराहणं पसाहेइ AraiPad. cakravala-pratisthana) adj. resting on eight wheels, AMg. (V.) 304 (referring to st. 253 आयारवमाहारवववहारुप्पीलए पकुब्बी या एगमेगे णं महानिधी अट्टचकवालपतिठाणे अट्ठ अट्ठ जोयणाई उडूं उच्चत्तेणं निब्वाअवायदंसी अपरिस्सावी व निजबो): 3 the eight ebaraete- पन्नते 'Thips. 8. 16(602); (Jivabhi. 3) ristics of atthuratell soni, (as given in Siddhabhakti83 सम्मत्त- अट्टचत्ताल (attha-cattāla < asta-catvārimsa) m ali. गाणसणवीरियसहमं तहेव अवगहणं। अगुरुल हुमव्वाबाई अटुगुणा होति forty-eighth, JM. इय पउमचरिए कोडिसिलाउद्धरणं नाम अदृचत्तालं पब्ध सिद्धार्ण ); JS. जारिसिवा सिद्धप्पा भवमलिय जीव तारिसा होति । जरमरण- सम्मत्तं Paamca.(v.) 48. 126. जन्ममुक्का अट्टगुणालं किया जेण Niysi. 47; णिकम्मा अट्ठगुणा किंचूणा अट्टचत्तालीस (attha-cattalisa <asta-catvarimsat) m. चरमदेहदो सिद्धा Davsiii. 14: सिद्धा अटुगुणातीदसंसारा SiaBha. II.3; forty-eight, AMg. असुरकुनारा वि वड्रंति हायंति, जहा नेरइया। अव द्विता Aptu. मणु खचेवि जे पय पंच वि इय झायहि आणंदिय। सिद्धालउ अट्ठगुणालउ जहन्नणं एक समयं, उक्कोसेणं अट्ठ चत्तालीसं मुहुत्ता Viy. b.8.16 (5.217) ने लहं ति SndCa (N.) ::.15.10; + the eight qualities ot Right अट्ठच्छेय (attha-ccheya <asta-ccheda) m. discontinstit
insiven in MAIN. 01: णिस्संकिद मिक्खंकिद णिब्विदिगिछा अमूढ-tion of the eight types of Kurmang (stated in the earlier दिट्ठी य। उवगृहण ठिदिकरणं वच्छल्ल पभावणा य ते अट्ठ॥) JS. अट्ठगुण- stanzs तिरिगइआउ निउज्जोय तिकसाया Kam'Tha.D.) 16:31 गलमग्गो दसणमुद्धो हु पंचगुरुभत्तो RaySA. 5; Apa. इय सम्मत्तु अट्ठगुण- अढच्छेओ इगसी पमत्ति आहारजुगलपक्खेवा Kam'Tha.(D.) 17 (comm. वंत उ पंचवीसदोसेहि मि चत्तउ Chakkammu. 12.11.7.
पूर्वोक्ताष्टप्रकृतीनां देशविरते उदयमाश्रित्य च्छेदो म ति, ततः प्रमत्ते एकाअट्टगुण (attha-guna <asta-guna) adj. multiplied by शीतिर्भवति आहारकयुगलप्रक्षेपात्) eight, AMg. अट्ठगुणलक्खा पोग्गला अणंता पण्णत्ता Thāna. 8.660(370); अट्ठजाय (attha-jaya<artha-jata) adj. who is in need of लिक्खा जूया य जबो अट्ठगुणविवडिया कमसो Anuog.ga. 99.
wealth, (a monk or a non on whom deinands are made for money अट्ठगुणि (attha-guni < asta-gunin) adj. baving eight or wealth, which may require him or her to give up the monastic