Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text ________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अजीर्वाणस्सित
148
अजीवा
denoting an inamimnte object, AMg. अहवा दुनामे दुबिहे पण्णत्ते, (comm. तत्र पर्याया गुणा विशेषा धर्मा इत्यनर्थान्तरम् p. 179b.5) तं जहा - जीवनामे व अजीवनामे य AMOg. 213 1251 Lan.]; से किं तं अजीवपण्णवणा (a-jiva-pannavana <a-jiva-prajhapana) अजीवनामे अणेगविहे पण्णत्ते, तं जहा-घडो पडो कढो रहो Anu0g. 25. 1. +xposition of the lifelese things, AME. से किं तं अजीवषण्णवणा
अजीवणिस्मित (a-jiva-nissita<a-jiva-nisrita) adj. based दुविहा पण्णत्ता, तं जहा --रूविअजीवपण्णवणा य अरूवअजीवपण्णवणा य on (i.. produced by an inanimnte thing i.e. the material ir- Pannav. 1.3 (comm. यथावस्थितस्वरूपनिरूपणलक्षणेन ज्ञाप्यन्ते " अनHtrument), AMR. सत्त सरा अजीवणिस्सिता पण्णत्ता, तं जहा-सज्ज रखा येति प्रज्ञापना p. 10.6) मुइंगो ... महाभेरी य सत्तमं Thine. 7.42(553); Annog. 26014) अजीवपरिणाम (a-jiva-parinama) m. transformation of "
अजीवणेतथिया (a-jiva-nesatthiya <a-jiva-naisrstiki) rfeless thing (i... the various torm or shapes anmed hy it), adj. (1.) uet done by throwing something lifeless (like an arrow AMg. दस विधे अजीवपरिणामे पन्नत्ते, तं जह। -बंधपरिगामे ... सहपरिणामे etc.), AMg. सत्थिया किरिया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-जीवणेसन्थिया Thāna 10.10(713); दुविहे परिणामे पन्नत्ते, तं जड़ा-जीवपरिणामे य
चेव मजीवणेसत्थिया चेव Thina.2.28 (50) (comm. 'णेसत्थिया' अजीवपरिगामे य Viy. 14.4.10 (14.52); Pannav. 13.316957) निसर्जनं निसृष्टं क्षेपणमित्यर्थ: p. 42b.11)
itagterlaat (a-jiva-päosiyā < a-jiva-prädveșiki) अजीवत्त (a-jiva-tta<a-jiva-tva) n. lifelessneKS, AMg. adj. (1.) [al40 अजीवपादोसिया] ntivity. due to hi tred towarelu an सब्बजीवाण पि य णं अक्खरस्स अणंतभोगो णिच्चुग्वाडिओ। जइ पुण सो inanimat objeet, AMg. पाआसिया किरिया दुविहा पन्नत्ता, तंजा - वि आवरिजा तेण जीवो अजीवन्तं पावे जा Nandi. 77.
जीवपाओसिया चेव अजीवपाओसिया चव Thina.2.9(50) (nomm. अजीवदच (a-jiva-davva<a-jiva-dravya) m. the sub- अजीवे पाषाणादौ स्खलितस्य प्रद्वेषादजीवप्राद्वेषिकी p. 411.3); (पादोसिया stunes which is iunimnt. (i.e. lifelers), AMg. आगासत्यिकाए णं किरिया) दविहा पण्णता, तं जहा - जीवपाहोसिया य अजोवादोसिया य जीवदव्वाण य अजीवदव्वाण य भायणभूए Viy. 13.4.26 (13.58135 कद- Viy.3.3.513.137) विधा णं भंते दव्वा पण्णत्ता, दुविहा पण्णत्ता, तं जहा- जीवदम्बा य अजीव- अजीवपाइञ्चिया (a-jiva-piducciya <a-jiva-prātityiki) दव्या य. 05. 399; अजीवदब्वा णं भंते कतिविहा पणत्ता, दुविहा पण्णत्ता, (activity) cused by the prosence at an external thing, AMg. तं जहा - अरू विअजीवाव्वा य रूविअजीवदब्वा य Amuog. 400; अवि- पादुचिया किरिया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा -जीवपाहुच्चिया चेव अजीवपाडुसेसिए दव्वे, विसेसिए जीबदब्बे य अजीवदब्वे य Amog. 21612); JS. चिया चेव 'ThAns. 2.1(50) (comm. अनीवं प्रतोत्य यो रागदेवोभास्त जो अमगुण्णे य मणुण्णे सजीवदब्वे अजीवदवे य । ण व.रे। रायदोसे पंचिदिय- वा बन्धः सा अजीवनातीत्यिकी p. 4210.7) संबरो भओि CariPa. S..
अजीवपारिग्गहिया (a-jiva-pāriggahiya<a-jiva-pārigraअजीवदम्वदेस (a-jiva-davva-desa <a-jiva-dravya- hiki) I. activity) involved in having pONJAssions, AMg. desa) m. part of the lifeleas substunee, AMg. (अलोगागासे) पारिग्गहिया किरिया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा- जीवपारिमडिया चेव अजीवएगे अजीवदव्वदेसे अगुरुयल हुए. अणले हि अगुरुयल हुयगुणेहि संजुत्ते सव्वागासे पारिग्गहिया चव Thinn.2.1650) (60mm. जीवाजीवपरिग्रहप्रभावत्वात् अणतभागूणे Viv. 11.10.28 (11.208); Pinnar. 15,5701005) p. 40.1 ct. तत्त्वार्थवात्तिक 6.5 परिग्रहा विनाज्ञार्था पारिग्राहिकी) __अजीवदिट्टिया (a-jiva-ditthiya<a-jiva-drsti-ja or ajiva- अजीवपुट्ठिया (a-jiva-putthiya <a-jiva-sprstikā ) । drsti--kā ) adj. (4. 1 netivity of looking at inanimate activity involving touching of inanimate objects, A Mg. 93 objreti, A.Mg. दो किरियाओ पण्णत्ताओ, तं जहा-दिट्ठिया चेव पुट्ठिया किरिया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-जीवपुट्टिया चेव अजीवपुट्ठिया चेव Thina.
चेव। दिट्ठिया किरिया दुबिहा पण्णत्ता, तं जहा-जीवदि ट्ठिया चेव अजीव- 2.22(50) (comm. अथवा स्पृष्टिः स्पर्शनं ततो जाता स्पृष्टिजा तथैव स्पृष्टिदिट्ठिया चेव Thina.2.20-21(50); 2 activity prompted by looking काऽपीति p. 42111) ant something, Thana.::.20-21(50) (comm. दर्शनार्थ या गतिक्रिया, अजीवभावबंध (a-jiva-bhāva-bandha) m. hondage of the दर्शनाद वा यत्कर्मोदेति)
mental mnturo eused by non-living thinga, JS. जो सो अजीवभावअजीवदेस (a-jiva-desa<a-jiva-desa) m. a part of an बंधो णाम सो तिविहो - विवागपञ्चाओ अजीवभावबंधो व अविवागपञ्चइओ inanimate objeet, AMg. (लोयाकासे) गोयमा अजीवा वि अजीवदेसा अजीवभावबंधो चेव तदुभयपच्चइओ अजीवभावबंधो चेव Sautix. 5.5.20. वि अजीवपदेसा वि Viv.3.10.11 (2.139); (अहे लोगखेत्तलोगस्स) अजीवमिस्सिय (a-jiva-missiya <a-jiva-misrita ) adi. पनि आगासपएसे ... नो अजीवा वि अजीवदेसा वि अजीव पदेसा वि Vis. [-या] [also अजीवमीसिय] (statement which contains) non11.10.17 (11.104)
living objects (along with living ones) (and which belongs to अजीवपएस (a-jiva-paesa<a-jiva-pradesa) m. [v. 1. the type called saeramosa, combination of trne and folse अजीवप्पएस ] spitee point of an inanimate object, AMR. अहेलोग- facts), AMg. दसविधे सच्चामोसे पण्णते, तं जहा- उप्पण्णमीसिए ... खेत्तलोगस्स गंभंते एगम्मि आगासपपसे कि अजीवा अजीवदेसा अजीव- जीवमीसिए अजीवमीसिए अद्धद्धमीसिए Thina. 10.91(141) (ermm. पएसा गोयमा ... मजीवा वि अजीवदेसा वि अजीवपएसो वि viy. 11.10.17 अजीवानाश्रित्य मिश्रमजीवमिश्रं यदा यस्मिन्नेव प्रभूतकृमिराशावजी राशि रिति (11.114); लोयाकासे णं भंते किं ... अजीवा अजीबदेसा अजीवपएसा गोयमा २. 4901; सच्चामोसा णं भंते भासा अपज्जत्तिया कतिविहा पण्णत्ता, गोयमा .- अजीवपएसा वि (v.1. अजीवप्पएस ) viy. 2.10.11 (2.139) दसविहपण्णत्ता, तं जहा - उप्पण्णमिस्सिया - जीवमिस्सिया अजीवमिस्सिया __ अजीवपज्जव (a-jiva-pajjava <a-jiva-paryava or par- ... अद्धद्धमिस्सिया Pannav. 11. 36(865) (eomm. प्रभूतेषु मृतेषु स्तोकेषु yaya) m. mode of n litel. sa thine = varieties or types of जीवत्सु एकत्र राशीकृनेषु शङ्खादिषु एवं वदति 'अहो महानयं मतो जीवराdifferent grades, AMP. एवं एएणं अभिलावेणं जहा अजीवपज्जवा जाव शिरिति तदा सा अजीवमिश्रिता, अस्या अपि सत्यामृषत्वं मृतेषु सन्यत्वात् से तेणटेणं गोयमा एवं बुञ्चति, ते णं णो संखेज्जा नो असंखेज्जा, अणंता Viy. जीवत्सु मृषात्वात् p. 2598.2) 15.2.2: अजीवपज्जवा भंते कति विहा पणत्ता। गोयमा दुविहा पण्णत्ता, तं अजीवया (a-jiva-ya<a-jiva-ta) 1. the state of bring नहा-रूविअजीवपज्जवा य अरूविअजीवपज्जवा य Pannav. 5.123(500) likeless, JM. जइ पुण सो वि वरिज्जेज्ज तेण जीवो अजीवयं गच्छे Rspp
For Private and Personal Use Only
Loading... Page Navigation 1 ... 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430