Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भग्गिरस
90
भग्गिसिह
अग्गिरस (aggirasa<angirasa) m. memter of the Angirasa अग्गिवेस्स (aggi--vessa <agni-vesya) m. member of the Gotra, JM. अग्गेयेसु अग्गिरसा AngVi. 25.150.5.
Agniveda Gotra, JM. जपणेज्नेसु अग्गिवेस्सा बिन्नेय AngVi. 25.150.7. अग्गिरापि (aggi-risi<agni-rasi) m. heap of fire,S. अग्गिसकार (aggi-sakkāra <agni-samskara) [cf. Epic (शिष्य) सविसेमसमुज्जत अग्गिरासिअअ BEIRE. 2.55.6.
साकृत] m. cremation, JM, गरवई पंचत्तमुवग भो।... कयं अग्गिसक्काराअग्गिल (aggila <argala) m. [also अनि one of the इयं सयल चिय करणि CaupCa. 135.18: VijKevCa. 3.48: एस सो cighty-eight grahas, AMg. तत्य खमे अठासीति महग्गहा पाणचा, तह पई विवष्णो ... मसाणं णेऊण अग्गिसकारो कीरइ ति KuvMaKa. सं जहा - इंगालप, ... अरुणे अग्गिलए काल महाकाले SraP. 20.8. 224.313; तओ गिहन्यहि आयरणावसाओ अग्गिर कारे बाप जं तम्म भोयणं
अग्गिलय (aggila-vacagrima-ka) alj. the first, the earlier, रोयंतगं तं तम्सेव पत्तियार होद साह दिणे तव निज ViM.APra. 79. Apa. सो य(?3)यार जु अग्गिलउ मिति गमणं JinadaAkhya. II. 15%8 Apa, मयह अग्गिाकारु नि.उ Vilkka. 8.24.11. v. 85.
अग्गिसप्पभा (aggi-sappabhi <agni-suprabhā) f. bright अनिला (aggila <agnila) f. nam: of a Brahmin woman, like fire', name of a palanquin of the Tirthamkara VisupiJM. सा अग्गिला अडयणा सा महिला मागिणी महापावा । चत्ता य महारपणे jya), AMg. एतेसिणं चउवीसाए तित्थयराण चवीस सीयाओ होत्या ... PaumCa.(V.) 77.74; तस्म (सोमदेवस्मा) अम्गिलाप पुत्ता सिभूिई तं ह। । ... अरुणप्प सरप्पन ... अग्गिलप्पभा चेव SamavPra. 224. वाउभूई य PaumCa.(V.) 105.20%; तत्थ य गामे सोनदेवम्स महणस्त अग्गिसमीव (aggi-samivacagni-samipa) ॥ [ Loc.] अग्गिलाए भारियाए. दुवे पुता अग्गिन वाउ भूई VasuHi. 85.73; तेग adv. in the vicinity of fire. J. संमग्गिल पसराध। अग्गिसनीवे व परितावण दो वि मया अग्गिलागमे दो वि जमला जायन्य VasulHi. 86. घर विलेज चित्तं खु अजाक Bhaarii. 333. 16; Apa. अग्गिल णाम बनणो दुगिसुंभगी देवि पत्तदान जाय लक्विगी) अग्गिसंभम (aggi-samshama < agni-sambhrama) m. SudCa.(N.) 6.8.1.
commotion caused by fire, AMg. कहि , मन्ने मए अयमेयारूवे अग्गिल्ल (aggilla <agri-na) adj. first, at the beginning, अग्गिसंभमे अभयपुये Niyi. I.1.169%; त णं मया अययारूख अग्गिJM. अग्गिलं मज्झिलं पट्टिगयाई तहेव माणित्ता RitSani. 205; (तुमरो) संभमे समणुभूए Nay... 1.1.171. चडिओ य धवलसहिओ अग्गिल्ले जाणवत्तन्मि SiSIVAKI. 409.
अगिगासम्म (agri-Samma<agni-Sarmin) m. 1_nomenअग्गिल्ल (aggilla<agnis-illa=agni-mat) adj. possessing clature derived from god Agni, AMg, से कितं देवयणाम। अग्गि(the colour of) fire, a mahi-graha of that name (which are देवयाहि जाते अमिय अग्गिपिणे ... अग्गिमम्मे AuOg. 286%; 2 name two in number), AMg. (महन्गहा ) दो अ..णा, दो अग्गिहा, दो काला of a Brahmin called Nagadatta in the previous birth, JM. Th.ina. 95(2.3); तत्थ खलु इमे अट्ठासीति महग्गहा पण्णत्ता, तं जहा- अग्गिसम्मो नाम भगाओ जाओ Erz. 25.33; Apa. नागदत्तजी ... जडियालइए अरुणे अग्गिल काले महाकाले SiraP. 20.8.gd. 5.
उववन्नु तह बिहह वास्तु वि दियह गिहि पुत्तभाविण ।... अग्गिसम्म नामिण अग्गिवण्ण (aggi-vanna<agni-varna) adj. having the पयडु Sa:KuCa. 689.8; 701.7. colour of fire, Apa. धरिउ ताइ रूसिधि मणदूसउ अग्गिवाणु जायउ मुहि अग्गिवरण (aggi-sarana <agni-Sarana) n. fire sanctuary, पूसउ MahaPu.(P.) 71.15.5.
aplace for keeping the sacred fires, S. (निस्वदा) (ताद स्तवम्स) अगिवंत (aggi-vantarcagni-mat) adj. possessing fire, अग्गिसरणं पविगुस्स Sak. 42.11(4) Apa. दिवसयरकिरणकारणु लहंतु रविकंतु व दीसह अग्गिवंतु Jambis :Ca. अग्गियह (aggi-saha<agni-saha) m. name of a man 2.1.9.
(son of Agnibhiti), Apa. पृत्त अग्गिन देउ विविवि बिउ पग्विायवित्ति अग्गिवियङ्क (aggi-vi-yaddha <agni-vi-dagdha) adj. अपलविवि MahaPu.(P.) 95.7.8. burnt by fire, JM. (वत्थं) अंजणखंजणकमलिते मूसगभाक्खय भग्गि- [अग्गिसह (aggisaha) v. I. for अग्गिनिह Samav. 321 वियड्डे ।... होइ विवागो सुह अहो वा PavSaro. 850.
अग्गिसामण (aggi-samanna <agni-sānānya) adj. having अग्गिवेस (aggi-vesa<agni-vesya) m. falso अग्गिवेसायण] Agni as a common (owner), (i. e. fire can deprive you of a [l name of a sage (probably a descendant of Agniresa)] 2 part of it at any time), AMg. एवं ख अम्मयाओ।... हिमपणे य जाव name of the 14th day of a fortnight, AMg. अग्गिजेसे उसमे सावएज्जे य अग्गिसाहिए चोरसाहिए. रायसाहिए ... अग्गियामण्णे चोरदिवसाणं होति पामधेजाई Jambuddi.7.1173; ता एतेनि णं पन्नरसह सामपणे Niya. 1.1.111: Viy. 9.33.42 (9.176) दिवसाणं पन्नरस नामधेजा, तं जहा । अग्गिवेसे उवसमे (दिवसाणं नाम- अग्गिसाहिय (aggi-sahiya.cagni-svādhika = agni-svaधेज्जाई) SiraP.[AS.] 147b.9 (comm. चतु:शः अग्निवेश्यः); 3 name dhina) adj. belonging to Agni, AMg. हिरणे य जाव सावज्जे य of the 23rd महर्त of a day, AMg. एतेनिणंतीसाए मुहत्ताणं तीसं ... अग्गिसाहिए चोरसाहिए Niya. I.1.111 (comm. अग्नेः स्वामिनश्च नामवेज्जा पण्णत्ता, तं जहा ... गंधब्बे, अगिवे सायणे क्खी Samav. 30.33; साधारणम, (AS.) p. 514.7) Viy. 9.33.42(9.176); Antag. 3.71. गंधव, अग्गिवेसे, सयवसहे आयवं च आमे य Jambuddi.7.122.33 4 अग्गिसिह (aggi-siha <agni-sikha) m. 1 one of the गोत्र name of the कृत्तिका constellation, AMg.पुस्सायण य अस्तायणे Agnikumaras, who, along with Agniminava, is a Bhavanapati, य अग्गिवेसे य Jambuddi. 7.132 (comm. p. 500 अग्निवेश्य) AMg. दो अग्गिकुमारिदा पन्नत्ता, तं जहा-अग्गिसिंह चेव अग्गिमाणवे चेव
अग्गिवेसायण (aggi-vesayana <agni-vesyāyana) m. [also Thana. 2.3.357(105); 4.1.122(257); अम्गिकुमारणं अग्गिसीहे अग्गिवेसाण] 1 name of a sage belonging to that Gotra, AMg. अग्गिमाणव तेउतेउती हे Viy. 3.8.3(3.274); Nayit. 2.3.11; JM. सुहम्मं अगिवेसाणं जंबूमाम च कासवं Nandi. 23; घेरे अजनुहम्मे अग्गि- अग्गिसिह, अग्गिमाणव हुयानणबई विदोई : DeveNaPra. 19; 2 name of वेसायणगोत पंचसमगसयाई वाप Kapp.(Th.)1;33 2 one of the the father of seventh Vasudeva, JM. हवद पवावर बंभोरुहो...मह स्थिो six followers of Coala, AMg. लोगे.देणियारे अछि अग्गिा अ। अग्गिांसहे अ दसरहे नवम भनिए अ वसुदेवे AvCu. 1632.2%; 3 name वेसायणे अन्जुणे गोयमपुत्ते (छ दिसायस) Viy. 15.1.6 (15.77) of various persons : (i) a hypocrite (also called Arura), JM.
For Private and Personal Use Only