Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भगिमणिया
88.
पाति ... पाणिणा धरेह । णो य हु मग्गिर्थमणियं कुज्जा Siy. 2.2.77(718) JM. अहं तेण अग्गिपउरो पायारो जोयणासयं रइऔ FaumCa.(V.) 12.45.
अग्गिथंभणिया (aggi-thambhaniya<agni-stambhanika) अग्गिपरिक्खित्त (aggi-pari-kkhitta <agni-pari-ksipta) f (magical or supernatural) power of stopping the fire or its adj. surrounded by fire, JŚ. 3 sf faciat ut ug styfseffects, AMg. णौ बहु संडासगं संसारियं कुज्जा, णो बहु अग्गिथंभणियं त्ताणं । सयमेव तं दुभं सो पीडणिमित्तं जह अदीदि Bhaira. 1322. कुजा ... पाणि पसारेह Sty. 2.2.77(718)
अग्गिपरिग्गह (aggi-pariggaha <agni-parigraha) adl. अग्गिथंभणी (aggi-thambhani < agni-stambhani) f. having fire as one's possession, Apa. अग्गिपरिग्गह दीसहि होत्तिय (magical or supernatural) power of nullifying fire, JM. DhamPar. 1.18.8. (एयासि विज्जाणं) अगागामिणी ... जलथंभिणि अग्गिर्थभणी चेव । अग्गिपरिसुद्धा (aggi-parisuddha <agni-parisuddhā) adj. PaumCa.(V.) 7.139.
(5.) purified by the fire-ordeal, S. (दुर्मुख) कथं दाणिं अग्गिपरिअग्गिदइद (aggi-daida <agni-dayita) adj. dear to सुद्धाए. .. देवीए दुजणवअणादो एवं अज्झवसिदं देवेण UttRaCa. 1.43.3. (king) Agni, J$. रोहेडयम्मि सत्तीए हओ कोंचेण अग्गिदइदो वि ।... अग्गिपलित्त (aggi-palitta<agni-pradipta) adj. set on पडिवण्णो उत्तम अटुं Bhakra. 1549.
fire, JS. कस्स वि अग्गिपलितं गिहं कुटंबं च डझेइ KattiAnu. 54. अग्गिदड़ (aggi-daddha<agni-dagdha) adj. burnt by अग्गिप्पओग (aggi-ppaoga<agni-prayoga) m. (harmful) fire, AMg. से जहाणामए बीयाणं अग्गिा ड्राणं पुणः वि अंकुरुम्पत्ती ण भवइ use of fire, AMg. तं सेयं खलु ममं एयाओ दुवालस वि सवत्तियाओ Uvav. 184; Pannav. 36.2176.
अग्गिप्पओगेणं वा सत्थप्पओगेणं वा ... जीविथाओ ववरोवित्ता ... विहरित्तए अग्गिदत्त (aggi-datta <agni datta ) m. 1 name of a Uvis. 238; पए.सिं रायं ... अग्गिप्पओगेण वा मंतप्पओगेण वा उद्दवेत्ता Tirthariskara (born on the Visakhi constellation), AMg. 37 frat- RayPa, 791; Vivā. 1.9.15. दत्तजिणचंदो। एगसमएण जाया दम वि विरह हि जोगम्मि Tittho. 336; अग्गिप्पभा (aggi-ppabha<agni-prabha) f. palanquin 2 name of a Thera (a disciple of Bhadrabihu), AMg. थेरस्सणं of the 12th Tirthamkara, (v.1. for अग्गिसप्पभा) SamavPra. 224.2 अज्जभद्दबाहुस्स पाइणसगोत्तस्स इमे चत्तारि थेरा अंतेवासी होत्था । तं जहा थेरे (1577.89) गोदासे थेरे अग्गिदत्ते .. कासवगोत्तणं Kapp.(Th.) 5.
अग्गिफलिंग (aggi-phulinga <agni-sphulinga) m. spark अग्गिदाण (aggi-dana <agni-dana) m. name of the of fire, JM. अहवइ अग्गिफुलिंगे मुंचती जो णिएइ परछाया । तस्स कुणिज्जह father of (the seventh) Visudeva (Kesava) and Bala, JM. एवं आएस सत्थलिट्ठीए RitSamu. 91. (पियरो एयाण सव्वाणं) सुसमिद्धो अग्गिदाणो य PaumCa.(V.) 20.182. अग्गिभय (aggi-bhaya <agni-bhaya) n. fear of fire,
अग्गिदाया (aggi-daya<agni-data) m. incendiary, who AMg. तत्थ णं बहवे सीहा य वग्धा य ... पुव्वपविट्ठा अग्गिभयविदुया एगयओ sets on fire, JM. (संपया वि) दुहहेऊ जाया नरवइजल चोरअग्गिदायाइ- बिलधम्भेणं चिटुंति Naya. 1.1.178; 1.1.184. भणयजणया KakoPra. 59.17.
___ अग्गिभीरु (aggi-bhiru < agni-bhiru) m. name of a अग्गिदास (aggi-dasa<agni-dasa) m. name of a person chariot of king Pradyota (of whom the fire is afraid ?), JM. (being a servant of Agni), AMg. से किं तं देवयाणामे । अग्गिदेवयाहिं तम्स पज्जोयस्स चत्तारि रयणाणि । लोहजंघो लेहारओ, अग्गिभीरु रहो, जाए अग्गिए. अग्गिदिपणे ... अग्गिडासे Aruog. 286.
नलगिरी हस्थि, सिवा देवि त्ति AVTI.(H.) 673a.5%B AvCu. 2.160%; मग्गिदिणं (aggi-dinna<agni-datta) m. name of a चत्तारिसंति रयणाणि चटपज्जोयपहइपालस्स ।... अग्गिभीरु रहो Akkhaperson (given by Agni), AMg. अग्गिदेवयाहि जाए अग्गिए अग्गिदिण्णे MaKo. p. 15 v. 211; p. 16 v. 256; देह नल गिरीहत्थी अग्गिभीरु Anuog. 286.
महारह्वरो य Erz. 39.27. अग्गिदेव (aggi-deva <agni-deva) m. 1 name of a person अगिभ (aggi-bhu <agni-bhu) m. born of Agni, name (having fire as his god), AMg. से नितं देवयाणामे ? अग्गिदेवयाहिं of Guha, M. पिअरं सहभाअरं गिअं गिरिआमाअरमग्गिभू विअ। मुइओ जाए...अग्गिदेवे Anuog. 286; 2 name of one of the two presiding पगच्चिआ विहू SriKav. 5.13. deities of the Ksirasamudra (the other being Aggijasa), JM. अग्गिभूह (aggi-bhui<agni-bhuti) m. 1 name of the ( जंबुद्दीवाहिवई) दो दो समुद्दे च ।... अग्गिदेवे तहेव अग्गिजसे DISiPan. second chief disciple of Mahavira (ganadhara), AMg. महा158.
वीरस्स एक्कारस गणहरा होत्था, तं जहा इंदभूई, अग्गिभूई Samav. 11(2); अग्गिदेवया (aggi-devaya<agni-devata) f. the deity भगवतो महावीरस्स दोच्चे अंनेवासी अग्गिभूती नामं अणगारे गोतमे गोत्तेणं Viy. Agni (fire), AMg. कत्तिया अगदेवयाए (पण्णत्त) SiraP. 10.83. 3.1.3 (3.4); पदमित्थ इंदभूई बीए पुण होइ अग्गिभूइ ति Nandi. gā. 20;
अग्गिधम्म (aggi-dhamma <agni-dharma) m. a name मन्झिमे अग्गिभई अणगारे गोयमगोत्तेणं पंच समणसयाई वाएइ Kapp.(Th.) based on the quality of Agni, AMg. से कित देवयाणामे अग्गि- 15 JM. बिइओ पुण होइ अग्गिभूद त्ति AVNi. 5933; पुच्छिउं समाढत्तो देवयाहिं जाते अग्गिए .. अग्गिधम्मे ATuog. 286.
अग्गिभूई -- भो भो साहसु कम्मं कि-त्थि ण व त्ति CaupCa. 302.9; 2 one अग्गिनिवदहअ (aggi-niva-daia<agni-nrpa-dayita) m. of the later births of Marrci, hence an earlier birth of Mahavira name of a sage (lit. dear to king Agni), AMg. रोहीडयम्मि as a Brahmin, JM. (मरीइ) तओ य चाऊण मंदिरे णगरे अग्गिभूई णाम सत्तीहओ वि कुंचेण अग्गिनिवदइओ। तं वेयणमहियासिय पडिवो उत्तिमं बभणो जाओ CaupCa. 97.28; Apa. अग्गिभूइ महिदेवहु रामहि गोत्तमअटुं ArahPad.(V.)748.
णामहि मज्झे खामइ MahiPu.(P.) 95.7.73 कणनिवडियखयरिहे सोइयअग्गित (agginta<agnyanta) m. [Inst.] along the edge णयरिहे अग्गिभूइ दिउ हुतउ VaddhaCa. 2.17.13%; 3_name of a or end of the fire, JM. ते य भीया । अंधो छुइशाच्छो अग्गितेण पलायइ Brahmin boy, brother cf वाउभृइ, JM. मरुभूइ-अग्गिभूई लज्जियविलिया AVTI.(H.) 71b.11.
गया समिहं PaumCa.(V.) 105.50%; तत्थ य गामे सोमदेवस्स माहणस्स . भग्गिपउर (aggi-paura<agni-pracura) adj. full of fire, अग्गिलाए भारियाए दुवे पुत्ता अग्गिभूई वाउभूई VasuHi. 85.7; 88.17;
For Private and Personal Use Only