Book Title: Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
89
भग्गिभूम
मग्गिरक्खिय (सोमदेव and अग्गिजाला) ताण सुया दोन्नि विक्खाया, पढमो य अग्गिभूई सम्गिमहिसित (aggi-mahisitta < agra-mahisi-tva) .. दुइज्जओ वाउभूइ ति AkkhaMaKo. p. 76.v 171.
[w.r. for aggamahisitta] SusCa. 85. अग्गिभूय (aggi-bhāya <agni-bhāta) adj. which has अग्गिमाणय (aggi-mānava<agni-manava) m. name of become like fire, fiery, AMg. (वज्जेह) वायं असमाहिकरं विसऽग्गिभूए one of the two Indras (rulers) of the Agnikumaras, AMg. दो कसाए य ArahPad.(V.) 181.
अग्गिकुमारिंदा पन्नत्ता, तं जहा - अग्गिसीहे चेव अग्गिपाणवे चेव Thana. भगिम (aggima<agrima) adj. [also अग्गिमय ] which is 105 (2.3); अग्गिकुमाराणं अग्गिसीह अग्गिमाणवे Viy. 3.8.3; (3.273) in front, first, hence excellent, JM. पयर्ड तं पिव सिवमग्गमग्गिर्म Pannav. 187. सिरिमुपास जिणं SupāsCa. 1.5%3; तीए तिग्णि पुक्खराणि कयाणि अग्गिमस्स अग्गिमित्त (aggi-mitta<agni-mitra) m. name of a Brahपच्छिमस्स मज्झिमस्स य (खंधावारस्स) Erz. 32.14: अग्गिमओ (वच्छो) min, Apa. पेसिउ अग्गिभित्तु अवलोइ वि बहुपाडुडई नवलइ ढोइवि आउहरो Vatthusa. 1.21; Apa. सयलण्यत्यहँ जंगहणु जीवह अग्गिम होइ Bhavika. 282.5%3; जो निरु अग्गिमित्तु दिउ होतउ सोउ तिल्यदीउ संपत्तउ Paramappa. 2.34 (comm. अग्रिम रुविकल्पज्ञानात् पूर्वम् ); ता गच्छइ Bhavika. 294.5%3; जगणे सो भासिउ जणह पयासिउ अग्गिमित्तु तेइलउ कयहरिसु अन्गिम्मि मग्गम्मि तुरियउ SankuCa. 557.5%B adv. in front, VaddhaCa. 2.18.13. JM. इदाणि तीरपत्ताए नावाए उत्तरतो न लोअअग्गिमो उत्तरइ OghNiTi. अग्गिमित्ता (aggi-mitta<agni-mitra)/. name of the wife 33b.6 (the text has पुःओ v. 38)
of Sadd.dlaputta, AMg. सद्दालपुत्तस्स आजी विओवासगस्स अग्गिमित्ता अग्गिमकंट (aggima-kanda <agrima-kanda)n. the fore- नाम भारिया होत्था Uvas. 183; 2043; 209. most or excellent arrow, Apa. (देविचउर्क) मणिमयकुंडलमंडियगंडं अग्गिमुह (aggi-muha <agni-mukha)n. the mouth of कामणुिद्धर अग्गिमकंड Jamb:S:Ca. 8.5.7.
fire, JS. लोहकसायग्गिमुहे पडिदो मरिदो ण संदेहो RaySa. 12. अग्गिमखंध (aggima-khandha <agrima-skandha) m. अग्निमेह (aggi-meha<agni-megha) m. a cloud which the front of the army, the vanguard, AMg. से किं तं मीसदव्व- burns like fire, AMg. तदुत्तरं च ण अभिक्खणं बहवे... अग्गिमेहा - खंवे। ते जहा --- सेणाए अग्गिमखंधे, सेणाए मज्झिमखंधे Anuog. 64; JM. वासं वासिहिति Viy. 7.6.31 (7.117) पत्तो अग्गिमखंध विहीसणो तस्स संगामे PaumCa.(V.) 8.239; Apa, अग्गिय (aggiya<agnika) m. a kind of disease characteपढम भिडंतई अग्गिमखंधई PaumCa.(S.) 8.6.1; थिय अग्गिमखधेहि णील- tized by morbid appetite, AMg. तस्स णं दारगस्स गब्भगयस्स चेव णल PaumCa.(S.) 12.8.3; जो अग्गिमखंवि अणंतपालु तहो करमि अज्जु अग्गिए नामं वाही पाउन्भूए Viva. 1.1.63; JM. बहुकालाहारस्स दुयमरणि पलयकालु Bhavika. 246.5%3 233.2; 235.5.
fragilitat i ViāvBha. 2048. अग्गिमगणियारि (aggima-ganiyari<agrima-?=agrima- अग्गिय (aggiya<agnika) m. a name meaning — born by karenu) J. the foremost cow-clephant, Apa. अग्गिमगणियारिह (the grace cf) Agni', AMg. से किं तं देवयणामे। अग्गिदेवयाहिजाते चडिय धाइ णिसिपुरउ परिट्ठिय संज्झ णाई PaumCa.(s.) 7.3.3. अग्गिए, अग्गिदिपणे Aruog. 286.
अग्गिमगाम (aggima-gama<agrima-grāma) m. the next अग्गिा (aggiya<agnika) m. [also अग्गिअ] 1 name of a village, JM. अहं पिपरिम्भममाणो से पत्तो अग्गिमगाम CaupCa. 226.21. man, another name of Jamadagni, JM. एगो दारओ ... तस्स णामं
अग्गिमज्झ (aggi-majjha <agni-madhya) n. middle of अग्गियओ ति... जमो णाम तावसो ... जमस्स पुत्तो त्ति जम्मदग्गिओ AvCu. the fire, JS. Tई करति धीरा उकिट्ठि अग्गिमज्झम्मि Bhaira. 1529. 518b.14; 2 name of other men, JM. एगो दारगो ... तस्स नाम
अग्गिमदल (aggima-dala<agrima-dala) n. the top- अग्गिओ त्ति AVTI.(H.) 391a.5%3; पइदियंदारयस्स नामं सुरेंददत्तो, दासmost leaf, M. (राजा) भिंगाअडिअंकअअग्गिमदलदोणीसरिच्छच्छवी रूवाणं अग्गियओ पब्वइओ, बहुली सागरओ य DhammoMa. 74.10%; KapMan. 1.29.
3 name of a sage, JM. जाओ य तावसाणुट्ठाणरओ जमस्स सीसो णामेण अग्गिमंत (aggi-manta <agni-mat) adj. possessing fire अग्गिउ ति CaupCa. 165.6. Mark.(Gr.) 4.44.
___ अग्गियअ (aggi-ya-a<agni-ka-ka) m.1 name of one of अग्गिममग्ग (aggima-magga<agrima-marga) m. the the 22 sons of king Indradatta (in the other version of the story road lying ahead, JM. लग्गो अग्गिमसग्गं अकमि कंचि जाव ता सहसा he is called a son of a slave), JM. अग्गियर पव्वयए बहुली तह Sanatkuka. 121.
सागरे य बोधये । एतेगदिवसजाया सह तत्थ सुरिंददत्तेण AVNi. 1292: तस्स अग्गिममंजरी (aggima-manjari <agrima-manjari) f. दासचेडाणि तदिवस जायाणि । तं जहा - अग्गियो पब्वयओ बहुलिओ सागरो the top most bunch, M. (वैतालिक) चंचूलसंतकलमग्गिमगंजरीअंणी यAVTI.(H.) 343b.43; 703a.23; UvPay.937; DhammoMa. 74.10%B भअंति णह संगम इलाई AnaSun. 3.18.
2a foundling, वसंतपुरे उच्छिष्णवंसो एगो दारओ देसंतरं संकममाणो सत्थेणं अग्गिमय । aggima-ya <agrima-ka) adj. the initial help- उझिओ ताव सायलि गओ। तस्स णामं अग्नियओ त्ति। तावसेणं संवडिओ ing (of food), Apa. पुणु अग्गिमउ दिणु हियइच्छउ PaumCa.(S.) AvCu. 518.519%; CaupCa. 165.6. 34.13.3; दुमक्खतिक्खनारायभत्तु करिणयग्युरप्प अग्गिमउदेंतु PaumCa. अगियरोगि (aggiya-rogi<agnika-rogin) m. a man 58.6.3.
suffering from the disease called Agnika, JM. (भाष्यकार आह) मग्गिमयाण (aggima-vāna<agrima-yana) u. the first न हि दीडकालियस्स वि णासो तस्साणुभूतितो खिप्पं । बहुकालाहारस्स व attack (of the army), M. अग्गिभयाणे रट्टउडसाणं पच्छिमे सुलुंकीणं दुयमग्गियरोगियो भोगो AvTI.(H.) 274b.5. (बच्नेजउ) Lila. 1068.
अग्गिरपिखय (aggi-rakkhiya <agni-raksita) m. proteअग्गिमवेल्लि (aggima-velli<agrima-valli) f. the fresh cted by Agni (name of a person based on the god fire'), creeper (E.N. अभिनववाही), Apa. थिय अग्गिमवेल्लिमहाविसाले रेदा- AMg. सेतिं देवयगामे। अग्गिदेदयाहिं जाने अग्गिए .. अग्गिरक्खिए विशरिदि अंतराल PaumCa.(s.) 13.12.4.
Anuog. 286. P.D.12
For Private and Personal Use Only