Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. १. उ० १ सू० १ 'विआहपन्नत्ती'-शब्दस्य छायार्थाः ३९ ज्ञानं भवति तादृशं ततोऽपि विलक्षणं ज्ञानं श्री-भगवतीसूत्रपठनकर्तृणां भवतीति द्वितीयो भेदः २।
व्याख्याप्रज्ञात्तिरिति-व्याख्या-प्रशयोाख्याप्रज्ञाया वा आत्तिः आदानं भवति यस्याः सकाशात् सा व्याख्याप्रज्ञात्तिरिति तृतीयो भेदः ३।
विवाहप्रज्ञप्तिरिति-वि-विशिष्टाः वाहा प्रवाहा नयप्रमाणविषयकाः पदाथविषयका वा प्रज्ञाप्यन्ते-बोध्यन्ते यस्यां सा विवाहप्रज्ञप्तिः, एतावता भगवतीसूत्रपाठकानां नयप्राणप्रवाहविषयकं ज्ञानमतिसरलतया संजायते, इति चतुर्थो भेदः ४। उस समय जैसा सम्यग्ज्ञान होता है उससे भी विलक्षण सम्कग्रज्ञान श्री भगवतीसूत्रके पढनेवालोंको होता है। इस तरह व्याख्यायोग्य प्रज्ञाकी प्राप्ति इस भगवतीसूत्रके अध्ययन करने वालोंको होती है, इसलिये इसका नाम "व्याख्याप्रज्ञाप्ति" ऐसा भी हो सकता है ।२।
तीसरा भेद कहते हैं-'व्याख्या प्रज्ञात्ति' इस छायाका अर्थ ऐसा होता है कि व्याख्या और प्रज्ञा इन दोनोंकी, अथवा व्याख्याओंमें प्रज्ञाकी आत्ति-आदान-ग्रहण जिससे होता है वह 'व्याख्याप्रज्ञात्ति'
शब्दका अर्थ है ।। ___चौथा भेद-" विवाहप्रज्ञप्ति" इसका अर्थ इस प्रकारसे है कि-विविशिष्टाः वाहाः-विवाहाः, विशिष्टनयप्रमाणविषयक अथवा पदार्थ. विषयक प्रवाहों (विस्तरों) का प्रबोधन जिसमें किया गया है वह "विवाहप्रज्ञप्ति" है। इससे यह निष्कर्ष निकलता है कि भगवतीसूत्रके पढने वालोंको नय और प्रमाणके प्रवाहोंका ज्ञान अतिसरलतासे हो जाता है ।४। સમ્યગુજ્ઞાન થાય છે તેના કરતાં પણ વિલક્ષણ સમ્યજ્ઞાન શ્રી ભગવતીસૂત્રના અધ્યયનથી થાય છે. આ રીતે વ્યાખ્યાયોગ્ય પ્રજ્ઞાની પ્રાપ્તિ આ ભગવતીસૂત્રનું અધ્યયન કરનારને થાય છે તેથી તેનું નામ વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞાપ્તિ પણ હોઈ શકે છે. (૨)
(3)वतेनी त्रसस्त छाया 'व्याख्याप्रज्ञात्ति'ने मथ समन्तामा माव छ-व्याच्या मने प्रज्ञा से मन्नना, अथवा व्यायामामा प्रज्ञान (आत्ति) अडाए જેના દ્વારા થાય છે તેનું નામ વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞાત્તિ છે.
(४)"विवाहप्रज्ञप्तिः" नामनी याथी छायाने। मथ मा प्रमाणे छ-वि-विशिष्ट भनेवाहाः=प्रवाह,विशिष्ट नयप्रमाणविषय अथवा पहार्थविषय प्रवा(विस्तारानी સમજણ જેમાં આપવામાં આવી છે તેને વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિ કહે છે. તેના દ્વારા એ વાતનું પ્રતિપાદન થાય છે કે ભગવતીસૂત્ર વાંચનારને નય અને પ્રમાણના પ્રવાહોનું જ્ઞાન ઘણી જ સરલતાથી મળી જાય છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
