Book Title: Subhashit Padya Ratnakar Part 04
Author(s): Vishalvijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023177/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paralI namo namaH zrI gurupremasUraye | gayo ne -: prakAzaka :zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita padya ratnAkara bhAga cotho - -: saMgrAhaka ane anuvAdaka :munirAja zrI vizALavijayajI -: preraka Hpa.pU. vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA -: prakAzaka zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. bI. sI. jarIvAlA zopa naM.5, badrikezvara sosAyaTI, marIna DrAIva, 'I' roDa, muMbaI-2 saMvata : 2060 mudraNa : pArasa prinTara, phorTa, muMbaI C/o. caMdrakAMta esa. saMghavI 6, bI, azokA komplekSa, pATaNa (u.gu.) -1 mUlya : 60/ : phona 22825784 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ============= muka divyakRpA 5 pUjyapAda siddhAMtamahodadhi, sva. AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA pUjyapAda vardhamAna taponidhi, gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA ka zubhAziSa , pUjyapAda siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA * puNyaprabhAva 6 parama pUjya samatAsAgara sva. paMnyAsajI zrI padmavijayajI gaNivaryazrI 6 preraNA-mArgadarzana ka 5. pU. vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA ( Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma sAhitya vizArada siddhAMta mahodadhi pa.pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che che ke 2G DSCN O GO SCOOGOS ZONS SECONDS mokSa mArganA sAcA sArathI sUripremanA AjJAMkita paTTAlaMkAra pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya suvALAsUrIzvarajI mahArAjA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & zrutabhakita-anumodana & prastuta zrI subhASita padya ratnAkaranA A caturtha bhAganA prakAzanano saMpUrNa lAbha amArA paramopakArI vairAgyadezanAda A.bha. zrImad vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI ma. nA ziSya - praziSyaratna munizrI hemadarzana vi. tathA munizrI munidarzana vi. nA saMvata 2059nA mATuMgA khAte thayela yazasvI cAturmAsanI smRtimAM zrI mATuMgA jena zvetAmbara mU.pU. saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI taraphathI jJAnanidhimAMthI levAmAM Avela che. TrasTa, zrI saMghanI zrutabhaktinI bhAvapUrNa anumodanA kare che. lI. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa (muMbaI) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // sUripremASTakam // racayitA - paMnyAsaH kalyANabodhivijayagaNI (upajAti) prakRSTazaktAvapi muktavAn yo vyAkhyAnadAnaM parasattvavAn hiH / brahmaikaniSThAmanupAlanAya pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 1 // miSTAnnabhojyAni phalAni yo hi AmrapramukhANyapi bhuktavAnna / mAM jihmajihvAjaDanAgapAzAt pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 2 // AkrozasoDhA'naparAdhakArI svarakSaNe yasya na kA'pi vaanychaa| aho! prazAnti-natamastakarSiH pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 3 // vRddhe'pi kAye bahurugnikAye na yasya kAGkSA pratikarmaNe hi / anto'riyoddhA bhavabhItidhartA pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 4 // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mugdhIkRtA hak caritaM nirIkSya guNaikapazyA - parikuNThitApi / yannAmato sidhyati vAJchitaM drAk pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 5 // AyuHkSayeNa cyutayogayAgaH samAgatazcaiva gatazca seddhaM / prANAMzca dattvA jinazAsanAya pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 6 // kvAsannasiddhasya puno mayAptiH? kva tadguNAbdhe-rlavalezalabdhi? tathApi yAce bhavarAganAgAt pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 7 // yadIyasevA iyameva ziSTA yadAzayasya pratipAlanaiva / zrIhemacandrapsitamekameva pAyAtsa pApAt paramarSi-premaH // 8 // % % % W11111111111111111111 11111AMITRA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // sUribhuvanabhAnvaSTakam // racayitA - paMnyAsaH kalyANabodhivijayagaNI __ (vasaMtatilakA) sajjJAnadIptijananaika-sahasrabhAno ! sadarzanocchrayavidhau paramAdrisAno ! duSkarmabhasmakaraNaikamanaHkRzAno ! bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 1 // yo varddhamAnatapasAmativarddhamAna - bhAvena bhAvaripubhiH pratiyudhyamAnaH / krucchadmalobharahito galitAbhimAno bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 2 // tejaH paraM paramateja ito samasti kudRSTibhiddamicaMdani cAmidRSTiH / bhUtA'pi zailamanasAM nayane'zruvRSTiH bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 3 // tubhyaM namo bhavikapaGkajabodhabhAno ! tubhyaM namo duritapaGkavizoSabhAno ! tubhyaM namo nibiDamohatamoghnabhAno ! bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 4 // IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM V Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNairmahAnasi guro ! gurutAprakarSa ! pApeSvapi prakRtadRSTipiyUSavarSa ! vRttyaikapUtaparizuddhavacovimarza ! bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 5 // kallolakRdvarakRpA bhavato vibhAti visphurjate lasadanarghyaguNAkaro'ntaH / gambhIratA'tijaladhe ! nayanimnagAdhe ! bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 6 // sImAnamatra na gatA na hi sA kalA'sti prakrAntadiksuguNasaurabhabhAgguro'si dRSTAzca doSanikarA dazamIdazAyAM bhAvAd bhaje bhuvanabhAnuguro ! bhavantam // 7 // tvapAdapadmabhramareNa deva / zrIhemacandroktikRtA sadaiva / bhAno ! nuto'si bhUribhaktibhAvAt tvatsaMsmRtisAzrusasambhrameNa // 8 // (indravajrA) Wan Wan Wan Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakAya jinazAsananA vividha zAstromAMthI subhASita padhono saMgraha eTale subhASita-padya-ratnAkara, yadyapi subhASita viSe subhASita ratnabhAMDAgArAdi prakhyAta che paraMtu temAM mukhyatve ajaina graMthonA subhASitono saMgraha che, jyAre ahIM jainagraMtharatnanA subhASito mukhyatayA saMgRhita thayA che tathA te bhASAMtarasahita ApyA che. munirAjazrI vizALavijayajI mahArAjAe abhyAsakALa daramyAna saMgRhita karela zlokone "sarvajanahitAya ne sarvajanasukhAya' nI bhAvanAthI sarvane viSayavAra alaga pADIne gujarAtI bhASAMtara sahita 4 bhAgamAM rajU karyA che. je kharekhara parizrama mAMgI le tevuM kArya che. tenI samarthatA ane upayogitA jANavA kiciMdra vaktavya ane anukramaNikA jovA sujJa vAMcakone bhalAmaNa che. pU. mu. zrI vizALavijayajI saMpAdita A graMthanA cAreya bhAga zrI vijaya dharmasUri jaina graMthamALA taraphathI prakAzita thayelA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A punaH prakAzana prasaMge pUrva saMpAdakano upakAra mAnIe chIe tathA pUrva prakAzaka pratye kRtajJatAno bhAva vyakta karIe chIe. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa AjathI 26 varSa pUrve sAta kSetranI bhakti arthe sthapAyela..jinazAsananA vividha kArya karatAM karatAM "zrutarakSA" e tenuM abhinna aMga banI rahyuM. pUrva mahApurUSo racita-saMpAdita ane hAla jIrNa-zIrNa avasthAne pAmelA zAstrone abhayadAna e teno uddeza rahyo che. prabhunI zruta paraMparA hajI 18,500 varSa sudhI akhaMDa cAlI rahe e ja eka udAra AzayathI Aja sudhImAM lagabhaga 30 pustako prakAzita karIne zrI saMghane caraNe bheTa dharavAmAM AvyA che. 5.pU. vairAgyadezanAdakSa A.zrI.vi. hemacaMdrasUrizvarajInA ma. nI preraNA ane mArgadarzana e ja amArA TrasTano prANa che. hajI paNa pUjyazrI amArA para anugraha kare ane ame vadhu vyutarakSA ne zAsanasevA karI zakIe e ja aMtaranI abhyarthanA saha. da. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa vatI, zrI caMdrakumAra bAlubhAI jarIvAlA zrI lalitakumAra ratanacaMda koThArI zrI puMDarikabhAI aMbAlAla zAha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutasamudvAraka 1. bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI. (5.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.nA upadezathI) 2. zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. 3. zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pa.pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma.sA. nI preraNAthI) 4. zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI (5.pU. gacchAdhipati AcAryadevazrImadvijya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMda sU. ma.sA.nI preraNAthI) 5. zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (5.pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 6. nayanabAlA bAbubhAI sI. jarIvALA hA. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (5.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) 7. kezarabena ratanacaMda koThArI hA. lalitabhAI (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNAthI) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI 9. zrI muluMDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, muluMDa, muMbaI. | (AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) 10. zrI sAMtAkrujha hai. mUrti. tapAgaccha saMgha, sAMtAkrujha, muMbaI. (AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) 11. zrI devakaraNa mULajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI. (pa.pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi. ma.sA.nI preraNAthI) 12. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta. (pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA. zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU.sA. zrI divyayazAzrIjI ma. nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe) 13. bAbu amIcaMda pannAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI-40006. (pU. munirAjazrI akSayabodhi vijayajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI) 14. zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI (pU. munizrI hemadarzana vi.ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi.ma.nI preraNAthI) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 15. zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, maMgaLapArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda. (pa.pU. AcAryadeva zrI rUcakacaMdra sUri ma. nI preraNAthI) 16. zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI (pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma.sA. nI preraNAthI) 17. zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI (pU. munirAjazrI akSayabodhi vi.ma.nI preraNAthI) 18. zrI kalyANajI sobhAgacaMda jaina peDhI, pIMDavADA. (siddhAMtamahodadhi sva. A. zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.nA saMyamanI anumodanArthe) 19. zrI ghATakopara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (vairAgyadezanAdakSa pU.A. zrI hemacaMdrasUri ma.sA. nI preraNAthI) 20. zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. muni zrI kalyANabodhi vi.ma.nI preraNAthI) 21. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU. AcArya zrI nararatnasUri ma. nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjya tapasvIratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma.sA. nI preraNAthI) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 22. zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNidhara derAsara, pAlaDI, amadAvAda. (pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma. nI preraNAthI) 23. zrI mahAvIra jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, pAlaDI, zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya, amadAvAda. (pa.pU. AcArya zrI rAjendrasUri mahArAja sA. nI preraNAthI) 24. zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha enDa ceriTIjha, mATuMgA, muMbaI. 25. zrI jIvIta mahAvIrasvAmI jaina saMgha, noMdiyA. (rAjasthAna) (pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma.sA. tathA munizrI mahAbodhi vijayajI ma.sA. nI preraNAthI) 26. zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. (vairAgyadezanAdakSa pa.pU. AcAryadeva zrI hemacaMdrasUri ma.sA. nI preraNAthI) 27. zrI vimala sosAyaTI ArAdhaka jaina saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara, muMbaI-400 007. 28. zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti. (parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrizvarajI mahArAja sAhebanA saMvata 2053 nA pAlitANA madhye cAturmAsa prasaMge thayela jJAnanidhimAMthI) 29. zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI (I), muMbaI. (munizrI netrAnaMda vijayajI ma.sA. nI preraNAthI) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 30. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, jainanagara, amadAvAda. (preraka - munizrI saMyamabodhi vi. ma.) 31. zrIkRSNanagara jaina zvetAmbaramUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda. (pa.pU. AcArya vijaya hemacaMdrasurIzvarajI ma.sA. nA kRSNanagara madhye saMvata 205ra nA cAturmAsa nimItte pa.pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijaya ma.sA. nI preraNAthI) 3ra. zrI bAbubhAI sI. jarIvALA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA-390002. 33. zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, punA. (pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma.sA. nI preraNAthI) 34. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, punA. (pU. munirAja zrI anaMtabodhi vijayajI ma.sA. nI preraNAthI) 35. zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata. (pU. paM. akSayabodhi vijayajI ma.sA. nI preraNAthI) 36. zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa, ArAdhanA bhavana, dAdara, muMbaI. (munizrI aparAjita vijayajI ma.sA. nI preraNAthI). 37. zrI javAharanagara jaina zve. mUrti pUjaka saMgha, goregAma, muMbaI (pU.A. zrI rAjendrasUri ma.sA. nI preraNAthI) Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 38. zrI kanyAzALA jaina upAzraya, khaMbhAta. (pU. pra. zrI raMjanazrIjI ma.sA. pU.pra. zrI IMdrazrIjI ma.sA.nA saMyamajIvananI anumodanA .pU.sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma.sA. tathA pa.pU.sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA. tathA sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma.sA. nI preraNAthI) 39. zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbaI (pU. paMnyAsapravara zrI jayasuMdaravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 40. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phuTa roDa, ghATakopara (I) (pU.paM. zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 41. zrI AdinAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI. (5.pU.A. zrI guNaratnasUri ma. nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivaryanI tathA pU. paM. yazoratnavijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 42. zrI koImbatura jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatura. 43. zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda. (5.pU.A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.nI gurumUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya-paMnyAsa-gaNi padArohaNa dikSA vagere nimitte thayela jJAnanidhimAMthI) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 44. zrI mahAvIrasvAmI jaina zvetAMmbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbaI. munizrI rAjapAlavijayajI ma.sA. tathA pU.paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. nI preraNAthI) (pU. 45. zrI hIrasUrIzvarajI jagadguru zvetAMmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa (pUrva), muMbaI. 46. zrI pArzvanAtha zve. mUrti pU. jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. (preraka - gaNivaryazrI kalyANabodhi vi. ma.) 47. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zve. mU.pU. saMgha jainanagara, amadAvAda (pU. munizrI satyasuMdara vi. nI preraNAthI cAturmAsamAM thayela jJAnanidhimAMthI) 48. ratanabena velajI gAlA parivAra, muluMDa - muMbaI (preraka-pU. munizrI ratnabodhi vijayajI) 49. zrI marIna DrAIva jaina ArAdhaka TrasTa, muMbaI 50. zrI sahasraphaNA pArzvanAtha jaina, derAsara upAzraya TrasTa. bAbulanAtha, muMbaI (preraka - munizrI sattvabhUSaNa vijayajI) 51. zrI govAlIyA TeMka jaina saMgha, muMbaI (preraka - gaNivaryazrI kalyANabodhi vi.) para. zrI vimalanAtha jaina derAsara ArAdhaka saMgha. bANagaMgA, muMbaI. (preraka-pU.A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.) . Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 53. zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa prArthanA samAja, muMbaI. (preraka - munizrI rAjapAlavijayajI tathA paMnyAsajI zrI akSayabodhi vijayajI gaNivara) 54. zrI prInsesa sTrITa, luhAra cAla jaina saMgha. (preraka - gaNivarya zrI kalyANabodhi vi.) 55. zrI dharmazAMti cerITebala TrasTa, kAMdivalI (IsTa), muMbaI. (preraka - munizrI rAjapAla vijayajI tathA paM. zrI akSayabodhi vijayajI gaNivara) 56. sAdhvIjI zrI suryayazAzrIjI tathA suzIlayazAzrIjInA pArlA (IsTa) (kRSNakuMjamAM thayela comAsAnI AvakamAMthI.) 57. zrI premavardhaka devAsa zve. mUrtipUjaka jaina saMgha, devAsa, amadAvAda (preraka-pU.A. zrI hemacaMdrasUrijI ma.) 58. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, samAroDa, vaDodarA (preraka-paMnyAsapravara zrI kalyANabodhi vijayajI gaNivarya) kolhApura 59. zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara TrasTa (preraka- pU. munirAja zrI premasuMdara vijayajI) -- 60. zrI dharmanAtha po. he. jainanagara zve. mU. pU. saMgha, amadAvAda (preraka- pU. puNyarati vijayajI mahArAjA) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 61. zrI dipaka jyoti jaina saMgha, kAlAcokI, parela, muMbaI (preraka- pU. paM. zrI bhuvanasuMdara vijayajI gaNivarya tathA pU. paM. zrI guNasuMdara vijayajI gaNivarya) 62. zrI padmamaNi jaina zvetAMbara tIrtha peDhI - pAbala, punA (paM. kalyANabodhi vijayajInI vardhamAna tapa so oLInI anumodanArthe, paM. vizvakalyANa vijayajInI preraNAthI) 63. omakAra sUrIzvarajI ArAdhanA bhuvana - surata (preraka- A. guNaratnasUri ma. nA ziSya munizrI jinezaratnavijayajI ma.) 64. zrI goDI pArzvanAtha jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nAyaDu kolonI, ghATakopara (IsTa), muMbaI 65. zrI AdIzvara zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, goregAma 66. zrI AdIzvara zvetAMbara TrasTa, sAlema (preraka- pU. gacchAdhipati A. jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.) 67. zrI govAliyA TeMka jaina saMgha, muMbaI 68. zrI vilepArlA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha enDa cerITIjha, pArlA, muMbaI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa-muMbaI dvArA prakAzita thayelA graMthonI sUci 1 jIvavicAra prakaraNa saTIka daMDaka prakaraNa | 18 vAsupUjya caritra saTIka kAyasthiti stotrAbhidhAna 19 zAMtasudhArasa saTIka saTIka ra0 zrAddhaguNa vivaraNa 2 nyAyasaMgraha saTIkA 21 tattvajJAna taraMgiNI 3 dharmasaMgraha saTIka bhAga-1 rara triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 3/4 4 dharmasaMgraha saTIka bhAga-2 23 triSaSThizalAkApuruSa caritra parva 5/6 pa dharmasaMgraha saTIka bhAga-3 24 asahasrI tAtparya vivaraNa 6 jIvasamAsa TIkAnuvAda 25 muktiprabodha 7 jaMbudvIpa saMgrahaNI saTIka ra6 vizeSaNavatI vaMdana pratikramaNa avacUrI 8 syAdvAdamaMjarI sAnuvAda ra7 pravrajyA vidhAnakulaka saTIka 9 saMkSepa samarAditya kevaLI caritra 28 caityavaMdana bhASya (saMghAcAra bhASya 10 bRhat kSetrasamAsa saTIka saTIka) 11 bRhat saMgrahaNI saTIka ra9 vardhamAnadezanA padya 12 bRhat saMgrahaNI saTIka (bhAga-1 chAyA sAthe) 13 ceIyavaMdaNa mahAbhAsa 30 vardhamAnadezanA padya 14 nayopadeza saTIka (bhAga-2 chAyA sAthe) 15 puSpamALA (mULa anuvAda) 31 vyavahAra zuddhi prakAza 16 mahAvIracariyuM 3ra anekAnta vyavasthA prakaraNa 17 mallinAtha caritra 33 prakaraNa saMdohA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 utpAdAdisiddhi prakaraNa saTIka | 53 zrI pArzvanAtha caritra 35 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza - ! 54 vijayaprazasti bhASya bhAga-1 (ciMtAmaNi TIkAnuM akArAdi (vijayasenasUri caritra) krame saMkalana) 55 kumArapALa mahAkAvya saTIka 36 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza - (prAkRtidvayAzraya) bhAga-2 (citAmaNi TIkAnuM akArAdi 56 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-1 krame saMkalana) 57 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-2 37 praznottara ratnAkara (senaprazna) 58 upadeza pada bhAga-1 38 saMbodhasaptati saTIka 59 upadeza pada bhAga-2 39 paMcavastu saTIka 60 zrAddhadinakRtya bhAga-1 40 zrI jaMbusvAmI caritra 61 zrAddhadinakRtya bhAga-2 41 zrI samyakatva saptati saTIka 6ra pArzvanAtha caritra 42 guru guNa patrizatpatrizikA saTIka 63 vicAra ratnAkara 43 stotra ratnAkara 64 upadeza saptatikA 44 upadeza saptati 65 devendra narakendra prakaraNa 45 upadeza ratnAkara 66 puSpa prakaraNa mALA 46 zrI vimalanAtha caritra 67 gurnAvalI 47 subodhA samAcAra 68 puSpa prakaraNa 48 zAMtinAtha caritra graMtha 69 neminAtha mahAkAvya 49 navapada prakaraNa saTIka bhAga-1 70 pAMDava caritra bhAga-1 50 navapada prakaraNa saTIka bhAga-2 71 pAMDava caritra bhAga-2 51 navapada prakaraNa laghu vRtti 72 pArzvanAtha caritra gadya para zrAddha prakaraNa vRtti 73 hIra praznottarANi Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 dharmavidhi prakaraNa 75 supArzvanAtha caritra bhAga-1 76 devadharma parIkSAdi graMtho 77 supArzvanAtha caritra bhAga-2-3 78 prakaraNatrayI 79 samatAzataka (sAnuvAda) (c) upadezamALA-puSpamALA 81 pRthvIcaMdra caritra Tara upadezamALA 83 pAIlacchI nAmamAlA 84 doDhaso savAso gAthAnA stavano 85 dvivarNa ratnamAlA 86 zAlibhadra caritra 87 anaMtanAtha caritra pUjASTaka 8 karmagraMtha avacUrI 89 upamiti bhava prapaMca kathA bhA.-1 (c) dharmabindu saTIka 91 prazamarati saTIka 9ra mArgakhAdvAra vivaraNa 7 karmasiddhi 94 jaMbusvAmI caritra anuvAda 95 caityavaMdana bhASya sAnuvAda 96 guNavarmA caritra sAnuvAda 97 savAso doDhaso gAthAnA stavano 8 dvAtrizatkAtrizikA (c) kathAkoSa 1La jaina tIrtha darzana 101 jaina kathA saMgraha bhAga-1 10ra jaina kathA saMgraha bhAga-2 13 jaina kathA saMgraha bhAga-3 104 rayaNasehara nivakahA saTIka 105 AraMbhasiddhi 106 neminAtha caritra gadya 107 mohobyulanam (vAdasthAnama) 10 zrI bhuvanabhAnu ke vaLI caritra (anuvAda) 109 zrI caMdraprabhasvAmI caritra (anuvAda) 110 ApaNA jJAnamaMdiro 111 pramAlakSaNa 112 AcAra pradIpa 113 vividha praznottara 114 AcAropadeza anuvAda 115 paTTAvalI samuccaya bhAga-1 116 paTTAvalI samuccaya bhAga-2 117 ratnAkarAvatArikA sAnuvAda bhAga-1 118 ratnAkarAvatArikA sAnuvAda bhAga-2 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 caityavaMdana covIzI tathAM praznottara ciMtAmaNI 120 dAna prakAza (anuvAda) 121 kalyANa maMdira-laghuzAMti saTIka 122 upadeza saptatikA (TIkAnuvAda) pustaka 123 pratikramaNa hetu (pustaka) 124 jaina kumArasaMbhava mahAkAvya 125 devacaMdra stavanAvali 126 AnaMdakAvya mahodadhi bhAga-1 1ra7 zrI paryata ArAdhanA sUtra (avacUrI anuvAda sAthe) 128 jinavANI (tulanAtmakadarzana vicAra) 1ra9 praznottara pradIpa graMtha 130 prAcIna koNa zvetAmbara ke digambara (gujarAtI) 131 jaMbUdvIpa samAsa (anuvAda) 13ra sumati caritra (anuvAda) 133 tasvAmRta (anuvAda) 134 triSazilAkApurUSa caritra parva-1 135 triSaSThizalAkApurUSa caritra parva-ra 136 jaina kathA saMgraha bhAga-4 (pratAkAra saMskRta) 137 jaina kathA saMgraha bhAga-5 (pratAkAra saMskRta) | 138 jaina kathA saMgraha bhAga-6 (pratAkAra saMskRta) 139 jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga-1 140 jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga-2 141 zrImokSapada sopAna (cauda guNasthAnakanuM svarUpa) 14ra ratnazekhara ratnAvatI kathA (parvatithi mAhAbhya para) 143 SaSThizatakam (sAnuvAda) 144 namaskAra mahAmaMtra (nibaMdha) 145 jaina gotra saMgraha (prAcIna jaina ItihAsa sahita) 146 nayamArgadarzana yAne sAtanAnuM svarUpa 147 mahopAdhyAyazrI vIravijayajI mahArAjA caritra 148 mukti mArgadarzana yAne dharmaprAptinA hetuo 149 cetodUtam 150 mUrtimaMDana praznottara 151 piMDavizuddhi anuvAda 15ra naMdisUtra (mULa) 153 naMdisUtra saTIka (bIjI AvRtti) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 154 naMdisUtra cUrNi saTIka 155 anuyoga dvArA saTIka 156 dazavaikAlika saTIka 157 dazavaikAlika saTIka 158 oghaniyukti saTIka 159 piMDaniyukti saTIka 160 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 161 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 16ra Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 163 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-4 164 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 165 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 166 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 167 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-1 168 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-2 169 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-3 17uttarAdhyayana saTIka bhAga-1 171 uttarAdhyayana saTIka bhAga-2 17ra uttarAdhyayana saTIka bhAga-3 173 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-1 174 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-2 175 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-1 176 jIvAjavAbhigama sUtra bhAga-2 177 rAjapranIya 178 AcArAMga dIpikA 18 bhagavatI sUtra bhAga-1 180 bhagavatI sUtra bhAga-2 181 bhagavatI sUtra bhAga-3 18ra pannavaNA sUtra saTIka bhAga-1 183 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-2 184 RSibhASitasUtra 185 hAribhadrIya Avazyaka TIppaNaka 186 sUryaprajJapti saTIka 187 AcArAMga dIpikA bhAga-1 188 sUtrakRtAMga dIpikA 189 ThANAMga saTIka bhAga-1 10 ThANAMga saTIka bhAga-2 191 anuyogadvAra mULa 19ra samavAyAMga saTIka 193 AcArAMga dIpikA bhAga-2 194 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-1 15 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-2 196 bhagavatI sUtra 197 kalpasUtra pradIpikA 18 kalpasUtra kaumudi 199 AnaMda kAvya mahodadhi bhAga-3 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ra0 zrI zrutajJAna amIdhArA ra01 uttarAdhyayana sUtra-mULa 202 upadhAna vidhi preraka vidhi 203 hIrasvAdhyAya bhAga-1 ra04 hIrasvAdhyAya bhAga-2 205 caityavaMdanAdi bhASyatrayI (vivecana) 206 bhojaprabaMdha ra07 zrI vastupAla caritra (bhASAntara) ra8 zrI yogabiMdu saTIka ra9 guru guNa ratnAkara kAvyam 210 jagadguru kAvyam 211 yogadaSTisamuccaya (anuvAda) 21ra jaina jyotigraMtha saMgraha 213 pramANa paribhASA 214 prameya ratnakoSa 215 jaina stotra saMgraha bhAga-2 216 zrI yogadaSTisamuccaya (bhAvAnuvAda) 217 navasmaraNa (IMglIza sAthe sAnuvAda) 218 ATha daSTinI sakjhAya 219 AgamasAra (devacaMdrajI) 220 nayacakrasAra (devacaMdrajI) 221 guruguNaSadvizikA (devacaMdrajI) rarara paMcakarmagraMtha (devacaMdrajI) rara3 vicArasAra (devacaMdrajI) rara4 zrI paryuSaNa parvAdika pavanI kathAo rarapa vimaLa maMtrIno rAsa 226 bRhat saMgrahaNI aMtargata yaMtrono saMgraha rara7 damayaMtI caritra rara8 bRhatsaMgrahaNI yaMtra ra29 jaina stotra saMgraha ra30 yazodhara caritra ra31 caMdravIrazubhAdi kathA catuSTayam 23ra vijayAnaMda abhyadayam mahAkAvya 233 jainadharmavarastotra-godhUlikArtha sabhAcamatkAreti kRtitritayam 234 anekArtha ratnamaMjUSA 235 siripAsanAcariyuM ra36 samyakatva kaumudI (bhASAMtara) ra37 vimalanAtha caritra (anuvAda) 238 jaina kathAratnakoSa bhAga-1 (anuvAda) ra39 jaina kathAratnakoSa bhAga-2 20 jaina kathAratnakoSa bhAga-3 241 zatruMjaya tIrthoddhAra (anuvAda) ra4ra jaina stotra tathA stavanasaMgraha sAthe 243 vastupAla caritra 244 siddhaprAbhRta saTIka ra45 sUktamuktAvalI ra46 nalAyanam (kuberapurANa) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 baMdhahetUdayatribhaMgI prakaraNAdi 248 249 250 251 252 haimadhAtupATha 253 navIna pUjA saMgraha 254 siddhacakrArAdhana vidhi vi. saMgraha 255 nAyAdhammakahAo (pustaka) pramANanayatatvAlokAlaMkAra (sAva.) 256 25 tatvArthadhigamasUtra (gujarAtI) 258 vicArasaptatikA saTIka + vicArapaMcAzikA saTIka 259 adhyAtmasAra saTIka 260 lIlAvatI gaNita 261 saMkramakaraNa (bhAga-1) 262 saMkramakaraNa (bhAga-2) 263 bhaktAmarastotra (prata) 264 dharmaparIkSA AgamIya sUktAvalyAdi jaina tatvasAra saTIka nyAyasiddhAMta muktAvalI SasthAnaka prakaraNa (prata) 27 265 suvrataRSikathAnaka + saMvegadramakaMdalI (prata) zrI zatruMjayamahAtIrthedvAra (mULa) 266 267 jIvAnuzAsanam 268 prabaMdha ciMtAmaNI (hindI bhASAMtara) 269 devacaMdra (bhAga-2) 270 bhAnucaMdra gaNita 201 202 273 204 205 206 200 208 209 zrI zobhana stuti graMtha 280 RSabha paMcAzikA graMtha 281 kumAravihArazatakam digvijaya mahAkAvya vijJapti lekha saMgraha AbU (bhAga-1) AbU (bhAga-2) AbU (bhAga-3) AbU (bhAga-4) AbU (bhAga-5) nyAya prakAza * Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA atIva pramodAspadametadyad vizAlavijayamUribhiH praNItaH subhASitapadyaratnAkaranAmA bhAgacaturAtmako grantho vidvadvRndebhya upahArIkRtaH zrIvijayadharmasUrijaina granthamAlayA / asmin subhASitapadyaratnAkare na kevalaM dharmasya tAni tAni sugUDhAni durgamAni durupapAdanIyAni taccAni pUrvAcAryANAmeva sUktibhirvivecitAni kiM tu saMsArasthAni jIvitopayuktAni bahunyapi vastUnyasmingranthe susamIcInatayA vyAkhyAtAni dRzyante / anyacca na kevalametadgrantha praNayanakarmaNi nirgranthapravacanabhUtAH siddhAntagranthA amIbhirAloDitAH, kiM tu bahava AcAragranthAH smRtigranthAzva dRSTipathaM nItA udghRtAni ca sArabhUtAni padyAni tatsakAzAt / saMskRtabhASAyAmanAdikAlAt pravRttasya pracaNDasya granthapravAhasya madhye parizramapUrvakamavagAhya buddhidaNDena jJAnarAzermanthanaM kRtvA tatrasthAni ratnAni ca susaMgRhya suvizAlabuddhibhirvizAla vijayaiH saMgRhIto'yaM ratnAkaro vijayadharmasUrIzvaracaraNayorarpitaH suphalatAmupagataH / sthiteSvapi bahuSu zatakatraya - vajjAlaga- subhASitaratnasandoha -- subhASitaratnabhANDAgAra - sUktimuktAvali jJAnasArAdiSu grantheSu vizAlavijayaiH kRto'yaM subhASitaparatnAkaro vivecitAnAM viSayANAM vizadatayA vivecanAdatIva mahApadaM viduSAM manasi vidadhIta / ziSyazAsitRRNAM mahAntamupakArabhAraM saMpAdya na cirAdevAsau grantho jainatattvajJAnakozasyA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lpamapi kSemakaramArambhaM kuryAdityAcaSTe mamAlpIyasI matiH / amadAvAda. kAzInAtha vAsudeva abhyaMkara tA. 11-3-1939 / saMskRta prAdhyApaka gujarAta kaoNleja (paMDita vizALavijayajIe saMgrahIta karela cAra bhAgavALA, subhASitapagharanAkara nAmano graMtha, zrI vijayadharmasUri jaina graMthamALAo, vidvAnone bheTa karyo che e ghaNuM ja khuzI thavA jevuM che. A subhASita padyaratnAkaramAM phakta dharmanAM te te sugUDha, durgama ane muzkelIthI jANa-AdarI zakAya tevAM tatta, pUrvAcAryoe banAvelA glaeNkevaDe ja pradarzita karyo che ema nathI, paNa AmAM sAMsArika jIvanamAM upayogI evI bahu vastuonuM suMdara rIte vivecana kareluM dekhAya che. vaLI saMgrahamAre kevaLa jainasiddhAMta graMthono ja upayoga karyo che ema nathI, paraMtu hiMdudharmanA AcAra graMtho ane smRti graMtho paNa joyA che ane temAMthI paNa sArA sArA ke lIdhelA che. saMskRta bhASAmAM anAdi kALathI cAlyA AvatA pracaMDa graMthapravAhanuM parizramapUrvaka avagAhana karIne, buddhirUpI daMDavaDe jJAnarUpI jalanuM maMthana karIne, temAM rahelAM ratnono sArI rIte saMgraha karIne, suvizAlabuddhivALA vizAlavijaye saMgrahIta karelo ane zrImAna vijayadharmasUrIzvarajI mahArAjanA caraNamAM arpaNa karelo A ratnAkara saphaLa thayo che. zatakatraya, vAjA lagna, subhASitaratnasandaha, subhASita ratnabhAMDAgAra, sUktimutAvaLI, jJAnasAra vagere bahu graMtha vidyamAna hovA chatAM zrI vizALavijayajIe karelo A subhASitapadyaratnAkara graMtha, temAM ApelA viSayenuM vistArathI vivecana kareluM hovAthI, vidvAnonAM manamAM atyaMta ucca sthAnane grahaNa karaze. ziSyane bhaNAvanArA guruone mahAupakAra karIne A graMtha, jaina taravajJAnanA khajAnAne thoDo paNa kalyANakArI prAraMbha bahu ja jaladIthI karaze ema mArI namra buddhi kahe che.) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMcitlR vakatanya reg lagabhaga vIseka varSa pahelAMnI vAta cheH saMskRta kAvyagraMthe| ane caritragranthAnA abhyAsa ane vAcana karatAM, 'bhaviSyamAM vyAkhyAnAdi prasaMge kAmamAM Avaze, ' e irAdAthI kevaLa mArA ja upayAgane mATe nAMdhI levAtA zlAkasaMgraha Ama khIjAonA paNa upayeAga mATe pustakAkAre bahAra paDaze, evI svapnamAM ya meM AzA nahi rAkhelI. dazeka varSanA mArA vAcanamAMthI AvA hajAreka zveAkeAnA sagraha mArI pAse thaye|. e saMgrahane jonArAo paikInA ghaNA zubhekAnI e bhalAmaNe vadhAre saMgraha karavA tarapha mane utsAhita karyo ke- 'Ave saMgraha jo puratakAkAre bahAra paDe teA te ghaNA upadezA, upadezA ja nahi; parantu sAmAnya vargane paNa upakArI thAya.' pariNAme abhinava granthAnuM vAcana ane temAMthI suMdara lAgatAM subhASitAnA sagraha hu karatA ja gayA. mArA A saMgrahamAM lagabhaga cAreka hajAra zyAkAne saMgraha, ke jemAM prAkRta gAthAonA paNa samAveza thAya che, thatAM tene chapAvavA mATe taiyArI karI ke jenA LasvarUpa tenA cAra bhAge! janatAnI samakSa mUkavA huM bhAgyazALI thaye| . " mArA A saMgraho tenA khapI jIvAne vadhAre upayAgI thAya, eTalA mATe mArAthI anI zakayuM teTalA aMze tenA viSayeA ane peTAviSayA pADavAneA prayatna karyAM che. e kahevAnI bhAgye ja jarUra rahe che ke ghaNI vakhata eka ja subhASita kayA viSayamAM mUkavu, e samajavuM. bahu kaThina thai paDe che. ene viSaya ghaNI vastuonI sAthe Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdha rAkhe che, tema chatAM paNa jeTaluM vicArI zakAyuM teTaluM vicArIne tema ja bIjA vidvAna mahAnubhAvonI salAha laIne viSaya-vibhAgo pADavAmAM AvyA che. AzA che ke-AnA upayogI mahAnubhAvone ame karelI chAMTaNIthI jarUra lAbha thaze. viSayanI chAMTaNI karavAmAM eka bIjI muzkelI paNa bhUlavA jevI nathI ja. dhArmika viSayo ane vyAvahArika viSayone judA karavA e ghaNuM ja kaThina kAma che, ema mane lAgyuM che. mArgAnusArI gRhasthanA 35 guNa ke zrAvakenA 21 guNe, nIti ke sadAcAra, kartavya ke vinaya-viveka, A badhA viSayo, naitika viSaya jevA dekhAvA chatAM jema dhArmika viSayothI judA pADI zakAya nahi, tema zrAvakenAM 12 vrata, bhAvanA ke dhyAna, paMdara karmAdAna ke aDhAra pApasthAna e dhArmika gaNutA viSayo vyAvahArika viSayothI judA pADI zakAya nahi. ema hovA chatAM A pustakone lAbha lenArAonI anukULatA mATe A pustakomAM ApelA badhA viSayane, banI zakyuM teTalA vicArapUrvaka dhArmika ane vyAvahArika ema be vibhAgamAM vaheMcI devAmAM AvyA che. yadyapi subhASitAnA saMgraharUpe subhASita ratnabhAMDAgAra, subhASita sudhAranabhAMDAgAra ane evA aneka grantha bahAra paDyA che, paraMtu emAM moTe bhAge hiMdu graMthamAM ja saMgraha che; temaja te the sAnuvAda nathI. A be khAmI mArA A saMgrahamAMthI dUra karavAmAM AvI che. eTale ke hiMdu graMtho uparAnta jaina graMtho paikInAM suMdaramAM suMdara subhASita A saMgrahamAM jema vizeSarUpe levAmAM AvyA che, tevI ja rIte dareka subhASitano anuvAda paNa tenI sAthe ApavAmAM Avyo che. eka bIjI paNa vizeSatA AmAM che. kayo zloka kyAMthI levAmAM Avyo che, e sthAna paNa te graMthanA pRSTha, adhyAya, vagere sAthe ApavAmAM AvyuM che. A vizeSatA atyAra sudhInA AvA bIjA saMgrahamAM bhAgye ja jovAya che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAre A saMgraha lagabhaga cAra hajAra zlokAne che. tenuM eka ja pustaka thatAM ghaNuM moTuM thai javAnA bhayane kAraNe ane vAcakonI anukULatAne mATe, e badhA saMgrahane cAra bhAgamAM bahAra pADavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM che. ( A dareka bhAga lagabhaga cArase cArase. pAnAnA che ) jemAMnA traNa bhAga A agAu bahAra paDI cUkayA che ane Aje cotho bhAga janatA samakSa mukAya che. subhASita-padya-ratnAkaranA pAMcamA bhAga tarIke eka lagabhaga 175 pAnAno graMtha, jaladI taiyAra thaI javAthI A agAu prasiddha karI dIdhuM che. temAM jinastuti Adine saMgraha Apela che, tene ullekha ahIM mAre karavo joIe. | mArA saMgrahamAM je prAkRta gAthAono saMgraha thaelo tene judA ja pustakarUpe bahAra pADavAne vicAra goThavela hoi, A saMgrahamAM.. apavAda sivAya mAtra saMskRta ke ja ApavAmAM AvyA che. AgalA traNa bhAganA mArA vaktavyamAM ullekha karyA pramANe A cothA bhAgamAM A graMthanA cAre bhAgamAM AvelA tamAma okanI akArAdi anukramaNikA ApavAmAM AvI che. temaja saMskRta bhASAnA mahAna vidvAna prephesara zrIyuta kAzInAtha vAsudeva atyaMkara mahAzayanI praratAvanA ApI che. zrImAna atyaMkara mahAzaye pitAnA aneka kAryomAMthI vakhata kADhIne je prastAvanA lakhI ApI che te mATe temane bhAre avazya dhanyavAda Apavo joIe. A akArAdi anukrama temaja prastAvanA uparAMta AgaLanA pratyeka bhAganI jema AmAM paNa viSayanI anukramaNikA, sAMketika akSare ane cihnonI samajUtI tathA zuddhipatraka Apela che. mAtra A pustakanI utpattinA saMbaMdhamAM ja je kaMI be eka bAbato kahevAnI hatI te kahI che. A prasaMge mArA te be mahAna upakArIonA upakArane pragaTa kare nahIM bhUluM ke jeonI asIma Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 kRpA ane amIdRSTie mArA jevA ajJAnI temaja jaDabuddhivALA jIvane caitanya apyuM che ane mArA jIvananI kAyApalaTa karI mane RNI banAvyA che. teo che-mArA dAdAguru, jagapUjya, zAstravizArada, jainAcAya zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja ane mArA guruvaryAM zAMtamUrti munirAja zrI jayaMtavijayajI mahArAja, mArA gurue A graMthane suMdara, paddhatisara ane zuddha banAvI ApavA mATe zrama sevyA che, e badala paNa huM teozrIne bahu RNI chuM. viSaye| ane peTAviSayeAnI cUMTaNI karavAmAM temaja prUfA vagere tapAsavAmAM sAyalAnivAsI nyAyatIta bhUSaNa paDhita ratilAla dIpacaMdra desAie ApelA sahayeAga badala teone dhanyavAda Apave bhUlIza nahi. '': uparyukta ane gurudeveAnI asIma kRpA, khIjI sAhityasevA karavAnuM sAmarthya mane ape, e aMtaranI abhilASApUrvaka viramuM chuM. vaDhavANa kempa, aSADa zudra 15. vI. sa. 2465, dharma saM. 17. } -dharmajayantApAsaka suni vizALavijaya Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA s dhA aoate: (rothA mAnI) 1204 maGgalAcaraNa 1 kula zloka 1 : pRSTha 1201 101 vidyA : loka 21 : pRSTha 1202 vidyAnI stuti 1202 / vidyA ane ahaMkAra 1206 vidyA-prazaMsA 1202 | vidyA vagara nakAmuM 1206 vidyA-mahimA, 1202 vidyA vagarane aMdha 1207 vidyAne upAya 1203 vidyAne hetu 1207 vidyAmAM vidana vidyA lakhAvavAnuM phaLa 1298 vighAnuM rahasyaH durlabha 1205 vidyAnuM phaLa 1209 vidyA ane dhana 1205 102 lakSmI : kula bloka 85H pRSTha 1211 lakSmI mahimA 1211 | lakSmI ane guNa 1223 dhana : sAce baMdhu 1215 | lakSmInA bhAgIdAra 1223 sAcuM dhana 1216 lakSmIne upayoga kevI lakSmI prAptine upAya vepAra 1217 rIte kare 1224 kevo vepAra tajavo 1217 Avaka ane kharca 1227 lakSmI kyAM rahe che 1218 | lakSmInI niMdA 1229 saMpattinAM kAraNe 1218 | lakSmIH kalezanuM kAraNa 1233 lakSmI kayAM na rahe 1221 mAM lakSmInI irachA adhama kRtya 1234 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 1242 | lakSmI ane mada- 1235 | udhAra kone na ApavuM 1237 lakSmI ane kRpaNa 1235 mitra ane lakSmI 1237 lakSmInA sabatI durgaNe 1236 ] nyAyapArjita lakSmI 1238 atisaMcayanuM phaLa 1236anyAyapArjita lakSmI 1238 kevI lakSmI na levI 1236 ! 103 buddhi * kula zloka 17: pRSTha 1241 buddhinuM lakSaNa 1241 | tAmasI buddhi 1244 buddhine mahimA 1241 abhyAsa-mahimA 1244 sAcI buddhi 1242 buddhinI parIkSA 1244 buddhiH sAcuM jIvana 1242 buddhi ane zAstra 1245 sthirabuddhi vinAzakALe viparIta buddhi 1245 sAtvika buddhi 1243 | buddhinuM phaLa 1246 rAjasI buddhi 1243 ! 204 cAvaUzAstra : kula loka 4H pRSTha 1247 vyAkaraNano mahimA 1247 | vyAkaraNa vagara nakAmuM 1247 prathama vyAkaraNa 1247 : vyAkaraNanI jarUra 1248 201 ghotiSazAstra : kula zloka 6 pRSTha 1249 zubha graha-phaLa 1249 zubha caMdra 1250 azubha rAzi 1249 | aSADa mAsa ane rohiNI 1250 divALI ane maMgaLavAra : | kevI vIjaLIthI zuM thAya 1251 azubha 1250 | 206 zarATa : kula bloka 7 : pRSTha 1252 prayANanuM zubha zukana 1252 | dravya-lAbhanuM zukana 1254 prayANano niSedha 1253] pakSInuM zubha azubha zukana 1254 suMdara bhajananuM zukana 1253 | Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 37 207 sAmudrika zAha : kula zloka 40 : pRSTha 1255 batrIsa lakSaNa 1255 | kapALa saMbaMdhI vicAra 1264 kevA avayavanuM zuM phaLa 1256 7 tilaka saMbaMdhI vicAra 12 65 kayAM avayavo lAMbAM sArAM 1258 | dAMta saMbaMdhI vicAra 1265 kayAM avayava nAnAM sArAM 1259 1 piTa saMbaMdhI vicAra 1266 kayAM avayavo rAtAM sArAM 1259 ] aMgUThA saMbaMdhI vicAra 1266 UMcAM zubha avayavo 1259 aMgUThAmAM java saMbaMdhI rAjAnAM cihno 1260 vicAra 1266 sAttvika puruSanuM lakSaNa 1260 Avarta saMbaMdhI vicAra 1267 rekhA saMbaMdhI vicAra 1261 nakha saMbaMdhI vicAra 1267 mastaka saMbaMdhI vicAra 1264 jadhA saMbaMdhI vicAra 1268 keza saMbaMdhI vicAra 1264 208 ravadanazA : kula glAka pa5 : | pRSTha 1269 svamanA prakAra ane saphaLa | zubha azubha kALA ane svama 1269 dhoLA padArtho 1276 kenuM svama siddha thAya 1270 [ dhanaprAptisUcaka svama 1277 kayuM svama saphaLa gaNavuM 1270 dhananA sUcaka svama 1279 svamamALA nirarthaka 1271 patnImaraNasUcaka svama 129 svamaphaLa samaya rAjyasUcaka svama 1280 sva-para saMbaMdhI svapraphaLa 1272 maraNasUcaka svama 1282 svapna pramANe jyAre vartavuM 1272 strIhatyAsUcaka svama 1283 zubha svama 127 roganAzasUcaka svama 1283 zubha svame vidhi 1274 kuTuMbavRddhisUcA svama 1284 azubha svama 1274 yazasUcaka rUma 1284 azubha svapna vidhi 12755 jayasUcaka svama 1285 109 nItizAstra kula zloka pa1 : pRSTha 1286 nIti-mahimA 1286 | nIti zikhavAnAM sAdhane 1288 1271 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 caturAinAM kAraNe 1288 ] netA kevo joIe 1296 kaNa zAthI nAza pAme 1289 | eka bIjAnI garaja 1297 zuM zAthI nAza pAme 1289 1 sAcuM vazIkaraNa 1297 kaNu zAthI prasanna thAya 1290 zuM zAthI jaNAya 1298 vinAza aTakAvavAnAM sAdhane 1290 kayAM rahevuM nahIM 1298 keNu zAthI jeve ? 1291 kevI rIte cAlavuM 1298 prANapoSaka padArtho 1291 atiparicaya phaLa 1299 kANu sthAnane cheDe ane lajajA kayAM tajavI 1299 nA cheDe 1291 zuM kayAre lAbhadAyaka 1300 sthAnabhraSTa thaye kaNa zobhe 1292 gharanA mukhya puruSanuM rakSaNa rasthAnabhraSTa thaye kANu na karavuM 1300 zebhe 1292 kevI mALA vAparavI 1300 kone sUtA na jagADavA 1292 | rAjyanAM sAta aMge 1301 zIdhra karavAnAM kAma 1293 kyA pazu pAsethI zuM zIkhavuM 1301 asthAne saraLatAnuM phaLa 1293 pararakSaNa mahimA 1303 anukaraNa meTAnuM thAya 1294] vaidakanI jarUra 1303 kaI vAta pragaTa thAya che 1295 | roganI utpattinuM kAraNuM 1304 kaI vAta pragaTa na karavI 1296 | saMgIta mahAva 1304 110 bhAgya kula leka 36 : pRSTha 1305 bhAgyanuM lakSaNa 1305. jevuM bhAgya tevI sAmagrI 1316 bhAgyanuM prAbalya 1305 jevuM bhAgya tevI buddhi 1316 bhAgyanI vicitratA 1308 bhAgyAdhIna phaLa 1317 sAruM khoTuM bhAgya 1310] bhAgya AgaLa zoka nakAmo 1317 bhAgya pramANe ja thAya 1310 | bhAgyaH sukhaduHkhanuM kAraNa 1318 111 daridratA : kulaleka 11: 54 1319 daridratAnI niMdA 1319 | daridratAnA vakhANa 1320 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daridratAnu raheThANu daridrI manasvI ridrI ane dhanI daridratAnuM mULa 112 svatantratA svataMtratAnI mahattA 113 paratantratA parAdhInanuM duHkha 114 amRta amRta samAna 115 viSa kharuM viSa amRta chatAM viSa samAna 116 zraddhA zraddhAnuM mahattva 17 zA zakAthI siddhi na thAya 118 anartha ananAM kAraNu 1320 ridrane dAna Apavu [ jainatA ] 1321 1321 dInatAnu kAraNa 1321 dInanuM lakSaNa :kula klAka 1 : 39 1324 2 kula zlAka 2: 1327 kula zlAka 3: 1 1328 1328 1325 | kANu kayAM lagI parataMtra kula zlAka 2: kula zlAka 2: 1329 | cAtakanI zraddhA kula blAka 2: 119 sAta vyasana sAta vyasana kathA vyasanathI kAne nukasAna :: 1330 | zaMkAthI nukazAna - kula zlAka 3 : 1331 | anamAM ana : kula AAka 16 : 1332 thAya 1332 pRSTha 1324 zuM kayAre viSa samAna pRSTha 1325 1322 1322 1312 pRSTha 1327 pRSTha 1328 1325 [ Ora ] jugAra nidA jugArathI dhana na maLe jugAranA tyAga karavA 1328 4 1329 34 1370 1329 pRSTha: 1331 1330 1331 4 1332 1333 1334 1335 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ fzAra] zikAranI niMdA zikAranuM kuLa : naraka 120 tamAku tamAku-ni'dA tamAku pInAra : nIca tamAkuthI badhuM nakAmu 121 saMyoga saceAgatu. ravarUpa 122 viyoga viyeAganuM rahasya viyeAgatu du:kha 124 samaya samaya : sAcA zikSaka kayA samaye zuM meLavavuM vamAna samayanA ja 1335 1336 krANu kevI rIte samaya 40 * kula zlAka 13 1338 1338 1339 123 maraNa 1345 maraNanuM prAbalya maraNanu' avazya'bhAvipaNu 1347 maraNanAM kAraNa 1349 priya jananuM maraNu maraNanI AgAhI 1331 zikArane niSedha ghAsa khAnArane na haNAya 1337 * kula leAka 2 : 1342 | sa'ceAgaH duHkhanuM kAraNa * kula zlAka 3 : : kula zlAka 30: 1350 1350 tamAkunuM kLa : naraka khIDIne tyAga vicAra karavA 1356 1343 viyeAga vagaranA dhanya 1 1343 pRSTha 1338 1340 1341 vItAve 1347 maranuM vismaraNa jIvatAM chatAM marelAM 54 1342 1342 pRSTha 1343 1344 uttama maraNa 1713 maraNathI khIne dha karavA 1354 maraNathI kANu na khIve 1355 : kula zlAka 13: pRSTha 1345 1352 1352 pRSTha 1356 1356 samaya na oLakhavAnuM kuLa 1357 1356 saMdhyA samayanuM svarUpa 1358 samaya vItye nakAmu' 1318 [ catuiLa ] kaliyugane| prabhAva 1359 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 jaya jayAM sAdhanA zuM zAthI jItAya 126 kIrti IrtinI amaratA pakSapAtanuM prAbalya 129 mauna maunapUrvaka karavAnAM kA mUkha sAthe mauna 130 hAsya krANu kAne hase? anucita hAsya 131 nidrA sAce| jaya 1363 | jayanA upAya : parAkrama 1363 :kula zlAka 1: pRSTha 1364 1364 127 sthiratA * kula zlAka 2: sthira vastune tyAga na karavA 1365 | sthiranA tyAgathI 228 pakSapAta * kula leAka 2: nidrAnI niMdA nidrA kAne na Ave 132 vRSTi dhR tA mahimA vRSTinuM jJAna rara Ara zrAhanI nikitA kula zlAka 4: 1362 1362 41 1366 | pakSapAtathI nukasAna : kula zlAka 5: 1367 1367 | * kula klAka 3H 1370 asthAne mauna mauna kULa 1769 | hAsyathI nukasAna 1369 * kula zloka 3 : 1371 1301 | 1370 * kula zloka 5 : nidrA: parama sukha pRSTha 1362 ativRSTinu jJAna pRSTha 1365 nukasAna 1365 pRSTha 1366 - kula zloka 1 : 1373 1366 pRSTha 1367 apa, madhyama ativRSTinA 1368 1368 pRSTha 1369 1369 pRSTha 1370 1370 pRSTha 1371 yeAga 1372 1372 pRSTha 1373 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 234 samasyA : kula bloka 18: pRSTha 1374. menA 1374 ] kalama 1378 Akhalo 1374 ] kAgaLa 1378 mAkaDa 1375 siMdUra, vidhavA ane kapALa 1379 mRga, siMha ane nAsabhAga 1376 joDA 1378 nALiyera 1376 naukA 1080 AMbo 1377 ] aMgarakhuM 1380 nayana 1377. | kuMbhArano dore 1381 chAza 1378 | kuMbhAranuM cakra 1381 zarU gha ra zo : kula loka 104 H | pRSTha 1382 karaNIya vastu 1382 | durlabha vastu 1409 akaraNIya vastu 1384] tyAjya vastu 1411 sArthaka vastu 1388 sAdhanabhUta vastu 1412 nirarthaka vastu 131 aya vastu 1416 sArabhUta vastu 1394 | asAdhya vastu 1416 asAra vastu 1402 | bhikSukanI tuMbaDI 1417 sAra-asArabhUta vastu 1403] bhikSukanI lAkaDI 1418 23 jAdUti vAda H kula zloka 107 : pRSTha 149 [ dhArmika vimAna ] | abhakSya padArtho 1423 ahiMsAnuM svarUpa 1419 | rAtribhejanatyAga 1424 dayAnuM svarUpa 1419 anarthadaMDa 1424 dayAno upadeza 1420 pauSadhanuM svarUpa 1425 dayAnuM phaLa 1420 atithivratanuM svarUpa 1425 brahmacarya mahimA 1420 viSayanI bhayaMkaratA 1426 brahmacaryanAzanAM kAraNe 1421 kaSAyonA nAzane upAya 142 kAmI aMdha 122 mehanuM prAbalya 14ra7. brahmacaryakhaMDana phaLa 1423 | mehanAzane upAya 128 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyane nAza pApakAya cAra bhAvanAnAM nAma cAra bhAvanAnuM svarUpa anitya bhAvanA dAnanI jarUra dAnane mATe jarUrI sAmagrI dAna kAne ApavuM? abhayadAna mahimA rAjasika dAna tAmasika dAna adatta dAna punarjanmanuM pramANa kamatuM kA mAnasika ka vAcika kama zArIrika ka ka kAne na lAge manaH pravaka manazuddhinu mahattva mana jANavAnA upAya [ 1428 1429 1429 1429 1430 43 kSatriyane zabdA brAhmaNanuM svarUpa 1449 ayeAgya brAhmaNupUjana kuLa 1449 brAhmaNa 1450 anya pUjana phaLa 1450 mananI asthiratA zAthI kai gati maLe naraka gatinuM kAraNu tiyaca gatinuM kAraNu svarga -sukha mahimA jaina muninuM svarUpa guru sAthenuM vartana bhaktanA guNa 1432 1432 1433. 1433 1433 1434 1434 1435 1435 1436 1436 1437 1437 1437 1438 1438 AvahArija vimAna ] 1449 supAtranA bheda 1440 1441 1442 1442 aMtarAtmA 1443 ahirAbhA 1443 aMtarAtmA tathA ahirAtmA 1443 1438 1439 1439 1440 paramAtmA 1444 paramAtmAnI ArAdhanA 1444 paramAtmAnI stuti 1445 jinapUjAnA vidhi dharmanuM ArAdhana sAcA dharmAM jainadharmanA pracAra anya daAAnuM akA jaina dRnatu mahattva S anatha nAM kAraNeA madhyama puruSa nIcanA svabhAva sevAni dA 1445 1446 1447 1447 1442 1448 1451 1452 1452 1453 1454 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 * vagaranA vadha gRhasthAnA sAmAnya dharma cAra bhAgamAMnA zlokono akArAdi anukrama 1455 | sAcuM sukha 1455 graMthakAranI prazasti zleAkAnAM pramANeAmAM Apela granthAnAM tathA sthaLeAnAM TUMkAM nAmeAnI samajutI a0 - adhyAya, adhyayana, adhikAra. Aga0sa0 - Agamodaya samiti, surata. sa0-jaina AtmAnanda AtmA0 sabhA, bhAvanagara. jina vi0 - jinavijayajI. ziSTi- triSaSTizalAkA puruSacaritra. de0 lA - devacaMda lAlabhAI pustakoddhAra phaMDa, surata. ni0 sA0-nirNayasAgara presa. pR0 - pRSTha. (*)nuM nizAna ApyuM che je kSeAkanA pramANanA aMte phUla te zlAka te graMthakAranA peAtAnA banAvele| nathI, paNu khIjAnA graMthamAMthI e graMthamAM lIdhelA che, ema samajavu. pra0 pravAha. 0 - jainadharma pra0 sa0 sabhA bhAvanagara. vi0 pra0 - yazovijaya jaina graMthamAlA, bhAvanagara. vi0 dha0 la0- - vijayadharmalakSmI jJAnamaMdira, AgarA. ya0 1456 1457 prasAraka cho0 - zloka. hI. iM0 - paMDita hIrAlAla haMsarAja jAmanagara. kSeAkanA pramANanA ussemabhAM bhaiMsa ( )bhAM graMthakartAnuM athavA teA prakAzanuM samajavuM. gadya, padma ke ullekha paNa kausamAM ja karavAmAM Avye che. Apela nAma bhASAntarane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita padya 2tnAkara - bhAga cotho - Page #49 -------------------------------------------------------------------------- Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // OM ahaM namaH / aiM namaH // jagatpUjya-zrIvijayadharmasUrIzvarebhyo namo namaH / munizrI-vizAlavijayajImahArAja subhASita-padya-ratnAkaraH ( caturtho bhAgaH) gUrjarabhASAnuvAdasahitaH Wan ||mngglaacrnnm // stutaM mahendrairabhivIkSya yasya, tejazca rAjanyajanairajasram / bhaktyA camatkArasahasramUrti, vande 'dhulevA'-nagarAdidevam // 1 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA (06) vidyAnI stutiH-- zAradA zAradAmbhoja - vadanA vadanAmbuje ! | sarvadA sarvadA'smAkaM sannidhiM sannidhiM kriyAt // 1 // raghuvaMza, sarva cha, jo 2 TIpA. zarada RtunA kamaLa jevA mukhavALI ane sarva manA vAMchitane ApanArI sarasvatI devI hamezAM amArA mukha*malane viSe uttama nidhi samAna sAnidhyane karA ! 1. vidyA prazasAH viviktavarNAbharaNA sukhazrutiH, prasAdayantI hRdayAnyapi dviSAm / pravartate nAkRtapuNyakamaNAM, prasannagambhIrapadA sarasvatI // 2 // AitAnuMnIya, rjA 24, oN rU. spaSTa akSararUpI AbhUSaNavALI, kAnane sukha upajAve tevI, zatruonA hRdayane paNa prasanna karanArI ane nirdoSa gaMbhIra pada-zabdavALI sarasvatI-vANI puNya rahita puruSAne prApta thatI nathI. 2. vidyA mahimAH-- vidyA vinayopetA, harati na cetAMsi kasya manujasya 1 / kAzcanamaNisaMyogo no janayati kasya locanAnandam 1 ||3|| Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA (1203) vinaya sahita evI vidyA kayA manuSyanA cittane na hare ? (sarvanA mananuM haraNa kare che.) (kemake-) suvarNa ane maNine saMyoga konA netrane AnaMda upanna na kare ? (sarvanA netrane AnaMda kare.) 3. vidyA nAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM, . vidyA bhogakarI yazaHsukhakarI vidyA gurUNAM guruH / vidyA bandhujano videzagamane vidyA parA devatA, vidyA rAjasu pUjitA na tu dhanaM vidyAvihInaH pazuH // 4 // nitizataka ( mara). 0 26. vidyA e mANasanuM adhika rUpa che, vidyA ja DhAMkeluM gupta dhana che, vidyA bhegane karanArI (temaja) yaza ane sukhane karanArI che, vidyA guruone paNa guru che. vidyA paradezagamanamAM baMdhujana samAna che, vidya. uttama devatA che, vidyA ja rAjAomAM pUjAyelI che; paNa dhana pUjAyeluM nathI. (tethI) vidyA rahita mANasa pazu samAna che. 4. vighAne upAya vinayena vidyA grAhyA, puSkalena dhanena vA / athavA vidyayA vidyA, caturthaM nAsti kAraNam // 5 // vAvavatta () vidyA vinayavaDe grahaNa karI zakAya che, athavA puSkaLa dhana ApavAthI grahaNa karAya che, athavA potAnI vidyA ApIne (sAmA pAsethI vidyA grahaNa karI zakAya che; A sivAya vidyA meLavavAnuM cAlyuM sAdhana nathI. pa. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1204) subhASita-padya-ratnAkara AcAryapustakanivAsasahAyavallabhA bAhyAstu paJca paThanaM parivardhayanti / ArogyabuddhivinayodyamazAstrarAgA AbhyantarAH paThanasiddhikarA bhavanti // 6 // rAjucaritra (maya ). bhaNAvanAra AcAya, bhaguvAnAM pustaka, rahevAnuM sthAna, madada ane valabha eTale sAthe bhaNanArA sahAdhyAyI; A pAMca abhyAsane vRddhi pamADanArAM bAhya sAdhanA che. tathA nIrAgatA, sArI buddhi, vinaya-namratA, udyama ane zAstra paranI prIti; A pAMca abhyAsanI siddhi karanArAM AbhyaMtara sAdhanA che. 6. vidyAmAM vighnaH-- nAnudyogavatA na ca pravasatA nAtmAnamutkarSatA, nAlasyopahatena nAnyamanasA nAcAryavidveSiNA / na bhrUbhaGgavilAsavismitamukhIM sImantinIM dhyAyatA, loke khyAtikaraH satAmabhimato vidyAguNaH prApyate ||7|| kuttALyayanasUtraTIjA (masaMyama)'0:66, d034(vi.pa.tta.)* leAkamAM prasiddhine karanAra tathA satpuruSAne mAnya eve vidyAguNa anudyAgIne, pravAsa karanArane. peAtAnA AtmAne utkruSTa karanArane, AlasyathI haNAyelAne, anya manavALAcapaLa manavALAne, gurunA dveSIne tathA bhRkuTInA bhaMganA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA (1205). vilAsavaDe vikasvara mukhavALI strInuM dhyAna karanAra manuSyane prApta thato nathI. 7. vidhAnuM rahasya : durlabha - amantramakSaraM nAsti, nAsti mUlamanauSadham / anAthA pRthivI nAsti, AmnAyAH khalu durlabhAH // 8 // __upadezaprAsAda, bhAga 1, pR0 65.* kaI paNa akSara maMtra vinAne nathI, koI paNa mULIyuM auSadha vinAnuM nathI tathA svAmI vinAnI pRthvI nathI; paraMtu tenA AmnAya ( rahasya-paraMparAthI cAlatA AvatA upaganuM jJAna) ja durlabha che(-jANI zakAya tevA nathI.) 8. vidyA ane dhana - nirakSare vIkSya mahAdhanatvaM, vidyA'navadyA viduSA na heyA / gannAvataMmAM kulaTAM samIkSya, kimAryanAryaH kulaTA bhavanti ? // 9 // nirakSara-abhaNa mukhI mANasane viSe mahAdhananI prApti joIne vidvAna puruM nirmaLa vidyAne tyAga kare chegya nathI. (dhanavAna thavAnI icchAthI vidyAne tyAga karavo nahIM.) kemake kulaTA strIne kadAca rananA alaMkAravALI jovAmAM Ave te paNa zuM Arya strIo (kuLavAna strIo) kulaTA thAya che? (na ja thAya.) 9. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1296) subhASita-padya-ratnAkara vidyA ane ahaMkAra - jJAnaM madadarpaharaM, mAdyati yastena tasya ko vaidyaH 1 / amRtaM yasya viSAyate, tasya cikitsA kathaM kriyate ? // 10 // sUtrakRtAra, kR0 rU. jJAna pite ja ahaMkArano nAza karanAra che, chatAM je puraSa te jJAnavaDe ja garviSTha thAya, tene vaidya koNa hoya? (kAI ja na hoya.) jene amRta ja viSarUpe pariNAma pAme che tenuM auSadha zI rIte karAya? na ja karAya) 10. yadA kizcijjJo'haM dvipa iva madAndhaH samabhavaM, tadA sarvajJo'smItyabhavadalitaM mama manaH / yadA vizcikizcid budhajanasakAzAdavagataM, tadA mRo'smIti jvara iva mado me vypgtH||11|| nItizataka (mahi ), cyo. . huM kAMIka jANuM chuM, " ema hAthInI jema jyAre huM madavaDe aMdha thayo hato, tyAre "huM sarvajJa chuM" e pramANe mAruM mana garviSTa thayuM hatuM, paNa jyAre meM paMDita jananI pAsethI kAMIka kAMIka jANya-jJAna meLavyuM, tyAre "huM mUrkha chuM' ema mArA jANavAmAM AvavAthI tAvanI jema mAre mada naSTa thaye. 11. vidyA vagara nakAmuM - rUpayauvanasampamA vizAlakulasambhavAH / vidyAhInA na zobhante, nirgandhA iva kiMzukAH // 12 // vRddhacANakyanIti, a0 3, zlo0 8. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA (1207) rUpa ane yauvane karIne sahita ane vizALa (UMca) kuLamAM utpanna thayelA manuSe je vidyA rahita hoya te te, gaMdha rahita kesuDAnAM puSpanI jema, zobhatA nathI. 12. kiM kulena vizAlena, vidyAhInena dehinAm / duSkulaM cApi viduSAM devairapi supUjyate // 13 // | gujAnI , 40 8, koDa 28. manuSyanuM vizALa kuLa hoya paraMtu te vidyA rahita hoya te tevA kuLathI zuM phaLa ? ( kAMI ja nahIM.) ane vidvAna mANasanuM kuLa nIca hoya chatAM tenI devatAo paNa pUjA kare che. 13. vidyA vagarane aMdha - anekasaMzayocchedi, parIkSArthasya darzakam / sarvasya locanaM zAstraM, yasya nAstyandha eva sH|| 14 // hitA , vattAvA , go. 10. zAstra aneka zaMkAone nAza karanAra che, parAkSa (adazya) padArthane dekhADanAra che ane sarva jananA netrarUpa che; AvuM zAstra jenI pAse na hoya -je bhaNela na hoya te aMdha ja che (ema jANavuM). 14. vidyAne hetu - zloko varaM paramatattvapathaprakAzI, na granthakoTipaThanaM janaraJjanAya / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita-padya-ratnAkara saJjIvanIti varamauSadhamekameva. vyarthazramaprajanano na tu mUlabhAra: (1208 ) // 1 // parama (zreSTha) tattvamAgane prakAza karanAra eka zlAka bhaNavA te paNa sArA che, paraMtu leAkeAne mAtra 2jana karavA mATe kareADa graMtha (aAka) bhaNavA te sArA nathI. jemake saMjIvanI nAmanI eka ja eka ja auSadhi zreSTha che, paraMtu phogaTa zramane ja utpanna kare tevA ghaNAM mULIyAMne samUha sAreA nathI. 15. vidyA lakhAvavAnu phaLa-- ki ki tairna kRtaM na kiM vivapitaM dAnaM pradattaM na kiM, kA vAsspanna nivAritA tanumatAM mahArNave majjatAm ? | no puNyaM kimupArjitaM kimu yazastAraM na vistAritaM, satkalyANakalApakAraNamidaM yaiH zAsanaM lekhitam ? / / 16 / / TrAnA pradaLa, avasara , i016. DamanA .. jemaNe sAcA kalyANanA samUhanuM kAraNa evu zAsra lakhyu che teoe zuM zuM nathI karyuM ? zuM nathI vALyuM ? kayuM dAna nathI ApyuM ? maiharUpI mahAsAgaramAM prANIonI kai ApattinuM nivAraNa nathI karyuM ? kayuM puNya upArjita nathI karyuM ? ane kayA yaza nathI vistAryo? (temaNe A badhuM ja karyuM' samajavu. ) 16. ye lekhayanti sakalaM sudhiyo'nuyogaM, zabdAnuzAsanamazepamala kRtIzca / chandAMsi zAstramaparaM ca paropakArasaMpAdaka nipuNA puruSottamAste phAnApriyaLa, / / 27 || avalara 6, oN017, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA ( 1209 ). jeo dareka prakAranAM zAstro-jevAke-samasta vyAkaraNazAstra, alaMkArazAstra, chaMdazAstra tathA bIjA zAstro-lakhAve che teo parepakAra karavAmAM atyaMta nipuNa evA uttama puruSo che. 17. vidyAnuM phaLa - zrutvA dharma vijAnAti. zrutvA tyajati durmatim / zrutvA jJAnamavApnoti, zrutvA mokSaM ca vindati // 18 / / 1Lataf, g0 23, gava che. (mANasa) zAstra sAMbhaLIne dharma jANe che, zAstra sAMbhaLIne durmatine tyAga kare che, zAstra sAMbhaLIne jJAna pAme che tathA zAstra sAMbhaLIne mekSa meLave che. (arthAta zAstra sAMbhaLavAthI anukrame ATalI vastu prApta thAya che.) 18. adhItya vedazAstrANi, saMsAre rAgiNazca ye| tebhyaH paro na mUryo'sti, sadharmA zvAzvasUkaraiH // 19 // zAlika, hA. 28, je puruSa veda zAstrone bhaNIne paNa saMsArane viSe rAgavALA thAya che, temanAthI bIjo koI mUrkha nathI. te phatarA, azva ane bhuMDanI jevA che, ema jANavuM. 19. vidyA dadAti vinayaM. vinayAd yAti pAtratAm / pAtratvAd dhanamApnoti, dhanAd dharma tataH sukham // 20 // hatAza, mirAma, da. vidyA vinayane Ape che, vinayathI manuSya yogya paNAne Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1210 ) subhASita-padya-ratnAkara pAme che, ceAgyapaNAthI dhanane meLave che, dhanathI dhama karI zake che ane te (dharma)thI sukha meLave che. 20. yasyAH prasAdAdajJo'pi, nIrakSIravivekavAn / haMso yathA tamohantrI, stuve bhagavatIM giram // 21 // je sarasvatInI kRpAthI jaLa ane dUdhanA viveka karanArA haMsanI jema ajJAnI manuSya paNa sAra asAranA vivekavALA thaI vidvAna thAya che, te ajJAnanu haraNa karanArI sarasvatI bhagavatInI huM stuti karU chu. 21. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja rukkararara cazma ( 202 ) - rara rara lakSmI mahimA -- AlasyaM sthiratAmupaiti bhajate cApalyamudyogitAM, mUkatvaM mitabhASitAM vitanute mauDhyaM bhavedArjavam / pAtrApAtravicAraNAvirahitA yacchatyudArAtmatAM, mAtarlakSmi ! taba prasAdavazato doSA api syurguNAH // 1 // zataf, g0 8, 0 22 (20 vi0 graM)* he mAtA lakamI ! tArI kRpAnA vazathI, puruSane viSe doSa hoya te te paNa guNarUpe thAya che, kemake tenAmAM (lakSmIvALAmAM) je ALasa heya te te sthiratAne pAme che, capaLatAne doSa hoya to te udyAgIpaNAne bhaje che, muMgApaNuM hoya te parimita bAlavA paNAne vistAre che, mUDhatAne doSa hoya te te saraLapaNuM kahevAya che tathA pAtra ane apAtranA vicArarahitapaNuM heya te te udArapaNane Ape che-udAratA kahevAya che. 1 yasyAgre vartate vittaM, mUkhoM'pi stRyate janaH / nirdhanastu budho'pi gheta, sa hanta ! bhaya'te kalau // 2 // | muni diigvAya. duHkhanI vAta che ke jenI pAse dhana che te kaliyugamAM mUkha hovA chatAM lekethI vakhANAya che, ane dhanavagarane bicAre paMDita paNa tiraskRta thAya che. ! 2. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1212 ) subhASita-padya-ratnAkara arthasyopArjane yatnaH, kArya eva vipazcitA / tatsaMsiddhau hi sidhyanti, dharmakAmAdayo nRpa ! // 3 // madAmAtta, vIraparva, ma rUra, 0 22, paMDita puruSe dhana upArjana karavA mATe yatna kare, kemake dhananI siddhi-prApti thavAthI he rAjA ! dharma ane kAma vagere (puruSArtho) siddha thAya che. 3. yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH,ma paNDitaH ma zrutimAna guNajJaH / sa eva vaktA 1 ca darzanIyaH, sarve guNAH kAJcanamAzrayante // 4 // nItizataka ( matari ), 0rUra. jenI pAse dhana che te ja mANasa kulIna kahevAya che, te ja paMDita kahevAya che, te ja zAstravALo-zAstrajJa kahevAya che, te ja guNane jANanAra kahevAya che, te ja vaktA kahevAya che ane te ja darzana karavA lAyaka-manahara kahevAya che; (kAraNa ke) sarva guNe kAMcanane AzrIne rahe che. 4. arthArthI jIvaloko'yaM, smazAnamapi sevate / janetAramapi tyaktvA, niHsvA gacchati dUrataH // 5 // gonyanAthA, kR0 2, gaDho raNadhanano athI A jIvaleka (manuSya) smazAnane paNa seve che, ane nirdhana mANasa dhanane mATe thaIne potAnI mAtAne paNa tyAga karI dvara dezamAM jAya che. pa. sevyaH syAnnArthimArthAnAM, mahAnapi dhanavinA / seca yeaglisSa, vAsaH pa thata / nAnAnI, 27 (mAtra 30 ). Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1113 ) dhana rahita thayelA evA mahApuruSa paNa yAcakAnA samUhathI sevAtA nathI. jemake palAza(khAkharA)nuM vRkSa kuleAthI bharapUra hAya te paNa bhamarAothI te sevAtuM nathI. 6. kAraNAta priyatAmeti, dveSyo bhavati kAraNAt / arthArthI jIvaloke'yaM, na kazcita kasyacit priyaH // 7 // vyAsadeva. kevaLa dhanane ja arthI A jIvaleAka kAraNane lIdhe prItine pAme che ane kAraNane lIdhe dveSI thAya che; paraMtu svabhAvathI teA kAi keAIne: priya ke apriya nathI. 7. kulIno'pi sunIco'tra, yasya no vidyate dhanam / akulIno'pi sadvaMzyo yasya santi kapardikAH // 8 // A jagatamAM jenI pAse dhana na heAya te puruSa kuLavAna chatAM paNa atyaMta nIca gaNAya che, ane jenI pAse kadi kA-dhana-che te puruSa hIna kuLane chatAM sArA kuLanA kahevAya che. 8. yasyArthAstasya mitrANi yasyArthAstasya bAndhavAH / yasyAAM: sa pumAna jaoNrja, cAAM: sa 2 khritaH || 1 || yuddhAnaMti, 60 , t. . jenI pAse dhana che tenA sarva mitrA thAya che, jenI pAse dhana heAya tenA ja sa khAMdhavA thAya che, jenI pAse dhana che te ja leAkamAM puruSa che ane jenI pAse dhana che te ja paDiMta kahevAya che. (arthAt dhana ja sarva kA karanAra che.) 9. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1214 ) subhASita-padya-ratnAkara dhanairduSkulInAH kulInAH kriyante, dhanaireva pApAt punarnistarante / dhanebhyo viziSTo na loke'sti kazcit, dhanAnyajayadhvaM dhanAnyarjayadhvam // 10 // karanAradIkA (mAma), mAna 2, (vi40) dhanavaDe akuLavAna mANase kuLavAna thAya che, dhanavaDe ja pApathI pharIne vistAra pAme che (pApa rahita thAya che ), A lekamAM dhanathI bIjuM kAI cheTha nathI. (tethI) dhanane upArjana kare, dhanane upArjana karo! 10. yathA vihaGgAstarumAzrayanti, nadyo yathA sAgaramAzrayanti / yathA taruNyaH patimAzrayanti, sarve guNAH jhanamAtrathati ?? || mudrAghAza ( mA ), 3jJAna 2, RA. rara. jema pakSIo vRkSane Azraya kare che, jema nadIo samudrane Azraya kare che ane jema yuvati strIo patine Azraya kare che tema sarva guNo kAMcanano-dhanano "Azraya kare che ( jyAM dhana hoya tyAM guNe rahelA hoya che). 11. yadutsAhI sadA martyaH, parAbhavati yajanAn / yaduddhataM vaded vAkyaM, tat sarva vittajaM balam / / 12 // manuSya hamezAM je utsAhavALA rahe che, anya janone je parAbhava (tiraskAra kare che ane je uddhata vacana bole Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lamI ( 1215) che te sarva dhananuM ja baLa che-(dhananA garvathI ja che) 12. tAvanmAtA pitA caitra, tAvat sarve'pi bAndhavAH / tAvadbhAryA sadA hRSTA, yAvalakSmIH sthirA gRhe // 13 // phUgNAvatI, kR0 11, roDa 2 (dina )* jyAMsudhI gharane viSe lakSmI sthira.rahelI che tyAM sudhI ja mAtA pitA harSa pAme che, tyAM sudhI ja sarve bAMdhavo harSa pAme che ane tyAM sudhI ja bhAryA sarvadA harSa pAme che. 13. artha eva dhra sarva-puruSArthanivandhanam / arthena rahitAH sarve, jIvanto'pi zavopamAH // 14 // lavijhAra, vhAla 2, go0 . dhana ja sarva puruSArthonuM kAraNa che. dhanathI rahita sarva prANIo jIvatA chatAM paNa zaba tulya che. 14. dhana : sAco baMdhu - tti mitrA idhasaivihIna, putrI sArA savAyA tamarthavantaM punarAzrayanti, artho hi loke puruSasya bndhuH||15|| dhavalakuma, g0 10, gova . (re. jA.) dhana rahita thayelA puruSane tenA mitre, putra, strI ane bhAIo tajI de che. te ja pAcho dhanavAna thAya che tyAre pAchAM teo tene Azraya kare che. tethI (ema siddha thAya che ke) lekamAM pise ja puruSane baMdhu che. 15. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1216 ) subhASita-padya-ranAkara sAcuM dhanaH-- yo na dadAti na bhuGkte, sati vibhave naiva tasya tadvittam / nyAratnamiva , tikRtya gharacaitra | 26 che. nipajataja, g0 21. so 27* je mANasa vaibhava (dhana) chatAM paNa dAna deto na hoya, tathA bhagavate na hoya, to te dhana tenuM nathI ema mAnavuM; paraMtu gharane viSe rahela kanyArUpI ratnanI jema te dhana bIjAne mATe ja gharamAM raheluM che ema jANavuM. (jema potAnI kanyA bIjAnA upabhegamAM Ave che tema te dhana paNa bIjAnA upabhegamAM Ave che.) 16. yad dadAti yadanAti, tadeva dhanino dhanam / zeSa ko vetti kutrApi, kasyApyupakariSyati ? / / 17 / / sethAti , 40 4, 30 27. manuSya je dhana dAnamAM Ape che ane je dhana bhogave che, te ja te dhanavAnanuM dhana che. bAkInuM te ke jANe che ke te dhana kayAM ane kene upakAra karaze? (konA upayogamAM Avaze ?) 17. yasya vittaM na dAnAya, nopabhogAya dehinAm / / nApi kItya na dharmAya, tasya vittaM nirarthakam // 18 // vahipurA, parAzarahita, gava rU. jenuM dhana dAnane mATe thatuM na hoya, bIjA prANIonA upabhogane mATe thatuM na hoya, kItine mATe thatuM na hoya tathA dhamane mATe thatuM na hoya te puruSanuM dhana niSphaLa che. 18. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1217) lakSmI prAptino upAya vepAra - analpaiH kimaho / jalpairvyavasAyaH zriyo mukham / ardhyA zrIH sA ca yA vRddhayai, dAnabhogakarI ca yA // 19 // vavekavilAsa, ullAsa 2, zlo0 106. aho ! ghaNuM kahevAthI zuM? udyama javepAra ja lakSamInuM mukha che; mATe tevI lakSmI upArjana karavI, ke je vRddhine mATe thAya, tathA dAna ane bhaMga karanArI thAya. 19. sA ca saJjAyate lakSmIrakSINA vyavasAyataH / prAvRSeNyapayovAhAdiva kAnanakAmyatA // 20 // vivekavilAsa, ullAsa 2, zlo0 109. jema varSAkALanA meghathI vananI lahamI-bhA vRddhi pAme che, tema vepAra karavAthI lakSmI akhUTa thAya chevRddhi pAme che. 20. ke vepAra taja - dharmavAdhAkaraM yacca, yacca syAdayazaskaram / bhUrilAbhamapi grAhya, paNyaM puNyArthibhirna tat // 21 // vivekavilAsa, ullAsa 2, zlo0 63. puNyanI IrachAvALA puruSoe je kariyANuM dharmanI bAdhA karanAruM ke apayazane karanAruM hoya te, ghaNe lAbha maLe tevuM hoya to paNa, grahaNa karavuM nahIM. 21. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1218 ) lakSmI kyAM rahe subhASita-padya-ratnAkara cheH lakSmIrvasati vANijye, kiJcidasti ca karSaNe / asti nAsti ca sevAyAM, bhikSAyAM na kadAcana ||22|| zrAddhatikramanavRtti, g0 238 ( 30 jA. )* lakSmI vepAramAM rahelI che. ( vepAramAM ghaNI lakSmI meLavI zakAya che), khetImAM kAMika thADI paNa rahelI che, sevA( nAkarI )ne viSe che ane nathI eTale ke nekarI hAya tyAMsudhI kAMika hAya che ane nAkarIne abhAve te hAtI nathI tathA bhikSAvRttine viSe te lakSmI kadApi prApta thatI nathI. 22. gukho yatra pUjyante, vittaM yatra nayArjitam / antattto yaMtra, taMtra ! vasAmyam || 23 || thAvidhi, pR0 13, (bAramA0 60 ) jyAM gurue pUjAya che, jyAM nyAyathI upAna karelu dhana che tathA jyAM daintakalaDu ( kaleza ) nathI tyAM huM iMdra ! huM rahuM chuM. ( A pramANe lakSmI kahe che. ) 23. saMpattinAM kAraNeA:- dAkSiNyalajje gurudevapUjA, pitrAdibhaktiH sukRtAbhilASaH / paropakAro vyavahArazuddhirnRNAmihAmutra ca saMpade syuH // 24 // abhyAmmatuma, dhAra 12, jA0 2. dAkSiNya, lajajALupaNu, guru ane devanI pUjA, mALA? vagere vaDIlanI bhakti, sArAM kAryo karavAnI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1219 ) abhilASA, paropakAra ane vyavahArazuddhi, manuSyane A bhavamAM ane parabhavamAM saMpatti Ape che. 24. anAgatavidhAtAramapramattamakopanam / cirArambhamadInaM ca, naraM zrIrupatiSThati (te) // 25 // revamAnavata (Adeva), rAdhe 1, 0 22, koi rU. je mANasa anAgatane karanAre (eTale koI kArya amuka kALe AvavAnuM che ema dhArI prathamathI ja tenI taiyArI karanAra) heya, pramAdarahita haya, krodha karanAra na hoya, jeNe ghaNA vakhatathI kAryanI zarUAta karI dIdhelI hoya ane je dInatA rahita hoya tevA puruSanI lakSmI sevA kare che. 25. jitendriyatvaM vinayasya kAraNaM, guNaprakarSo vinyaadvaapyte| guNAdhike puMsi jano'nurajyate, ___ jAtAnurAgapramavA hi sampadaH // 26 // jisutAnI, 2, 3o rU8. jiteMdriyapaNuM vinayanuM kAraNa che ( eTale Idriyone nigraha karavAthI vinaya prApta thAya che), vinayathI guNane ukarSa prApta thAya che, adhika guNavALA puruSane viSe leke rAgI thAya che ane lokonA rAgathI saMpadA prApta thAya che. 26. vazyendriyaM jitAtmAnaM, dhRtadaNDa vikAriSu / parIkSya kAriNaM dhIramatyantaM zrIniSevate // 27 // dUrmapurANa, taMra 1, 0 82. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1220 ) subhASita-pa-ratnAkara je puruSa indriyane kabaje rAkhate heya, pitAnA AtmAne-manane jItanAra-vaza rAkhanAra hoya, vikAra pAmelA ikiyAdikane daMDa karate hoya, parIkSA karIne vicAra karIne kArya karate heya ane je dhIra hoya tevA puruSane lakSamI seve che. 27. dAnamaucityavijJAnaM, satpAtrANAM parigrahaH / sukRtaM suprabhutvaM ca, paJca pratibhuvaH zriyaH / / 28 // dAna, ucitapaNAnI kaLA, supAtranA pakSamAM rahevuM, puNya ane sAruM prabhu(svAmI)paNuM; A pAMca lakSamInA pratinidhi che-sAkSI che. arthAt A pAMca vastu jyAM heya tyAM lakSmI rahelI che. 18. utsAhasampanamadIrghasUtraM, kriyAvidhicaM vyasaneSvasaktam / zUraM kRtajJaM dRDhasauhRdaM ca, zrI ya yAtti nivAsato | 21 | je manuSya utsAha yukta hoya, je dIrghasUtrI ( lAMbo lAMbo vicAra karanAra) na hoya, kAryanI vidhine jANanAra hAya, (jugAra Adi) vyasanamAM Asakta na hoya, zUravIra hAya, karelA kAmane jANanAra-kadaradAna hoya ane daDha mitratAvALuM hoya, te manuSyanI pAse lakSmI pote ja nivAsa karavA mATe jAya che. 29. vasAmi nityaM subhage pragalme, dakSe nare karmaNi vartamAne / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI akrodhane devapare kRtajJe, jitendriye nityamudIrNasattve // 30 // lakSmI kahe che ke-je manuSya sArA bhAgyavALA, pragalsaniDara, catura, vyApArAdika kama mAM vartatA, krodharahita, devanI bhaktimAM tatpara athavA kRtajJa-karelA guNane jANanAra, IMdriyAne vazamAM rAkhanAra ane niraMtara peAtAnA parAkramane phelAvanAra hAya, tenI pAse huM nitya rahuM chuM. 30. yaH kAkiNImadhyapatha prapannAmanveSate niSkasahasra tulyAm / kAle ca koTiSvapi muktahasta stasthAnubandhaM na jahAti lakSmIH // 31 // yAvidhi, 60 200 ( 1221 ) je puruSa kumArge jatI eka kAIne paNu hujAra seAnA maheAra jeTalI gaNIne bacAvI lye che ane samaya Ave tyAre karADa dravya paNa chUTe hAthe vApare che, te puruSanA saMgane lakSmI mUktI nathI--tenI pAse lakSmI sthira rahe che. 31. lakSmI kyAM na raheH-- atyArthamatidAtAramatizUramatitratam / prajJA'bhimAninaM caiva, zrIrmayAnopasarpati // 32 // mAgavata, ramya 2, 60 1, jo 25. je atyaMta Aya ( sajjana ) hAya, je atyaMta dAtAra DAya, je atyaMta zUravIra hAya, je atyaMta matavALA hoya Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1rarara ) subhASita-padya-ratnAkara ane je pitAnI buddhithI atyaMta abhimAnI hoya, tevA puruSanI pAse lakSmI bhayane lIdhe jatI nathI. 32. nAlasAH prApnuvantyarthAn, na klIbA na ca mAninaH / na ca lokaravAgItA na ca zazvatpratIkSiNaH // 33 // | mAgavata, azva 22, 40 23,ko20. ALasu mANasa dhana pAmatA nathI, kAyara mANaso paNa pAmatA nathI, abhimAnI mANaso paNa pAmatA nathI, lokApavAdathI bhaya pAmanArA paNa pAmatA nathI tathA niraMtara pratIkSA vicAra karanArA (vahemI) mANaso paNa dhana pAmatA nathI. 33. nAkarmazIle puruSe vasAmi, na nAstike sAkarike kRtaghne / na bhinnavRtte na nRzaMsavRtte, vAvinane na puSyAya 24 . lakSmI kahe che ke- huM akArya karanAra puruSane viSe, nAstikane viSe, varNasaMkarane viSe, kRtaghIne viSe, bhinna bhinna AcaraNa karanArane viSe, nirdayane viSe, vinayarahitane viSe ane guru para asUyA (IrSyA) rAkhanAra manuSyane viSe rahetI nathI. 34. caJcalatvakalaGkaM ye, zriyo dadati durdhiyaH / te mugdhAH svaM na jAnanti, nirvivekamapuNyakam // 35 // dubuddhivALA je puruSa lakSamIne caMcaLapaNAnuM kalaMka Ape che, te mugdha-mUDha puruSe pitAnA avivekane tathA apuNayane-puNyarahitapaNAne jANatA nathI-vicAratA nathI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1223 (arthAt kharI rIte lakSmI capaLa nathI, paraMtu puruSamAMthI viveka ane puNya jatAM rahe che tyAre ja lakSmI jatI rahe che. 35. lakSmI ane guNaH-- guNAH khalu guNA eva, na guNA dhanahetavaH / arthasaJcayakartRNi, bhAgyAni pRthageva hi || 36 || vyAsadeva. guNA te guNarUpe ja che, paraMtu guNA kAMi dhana meLavavAmAM kAraNarUpa nathI. dhananA saMcaya karavAvALAM bhAgya te judAM ja heAya che. eTale ke dAnAdika karmanA udayathI dhananI prApti thaI zake che. ( guNune laine dhana maLatuM nathI. ) 36. muLA: vahu muLA Dva, na muLA: hetatra: | daivAyatteSu vitteSu puMsaH kA nAma vAcyatA ? / 37 // vyAsadeva. guNA e guNNA ja che, guNA kAMI phaLanA hetu nathI. dhana te| daivane AdhIna che, temAM puruSanI zI niMdA karavI ? ( arthAt puruSane viSe je guNeA rahelA chete guNavarUpe ja cheAtmAne ja guNu karanArA che, paraMtu guNeA kAMI dhanAdikanI prApti karAvanAra nathI. tethI kadAca nasIbane AdhIna evu dhana vagere kAMI prApta na thAya te temAM puruSanI kai jAtanI niMdA karavI ? puruSa kAMi paNa nirdevA ceAgya nathI. ) 37. lakSmInA bhAgIdAraH-- lakSmIdAyAdAzvatvAro dharmAgnirAjataskarAH / jyeSThatrApamAnena, vyanti mAnyavayaH // 28 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1234 ) subhASita-padma-ratnAkara lakSmInA cAra bhAgIdAra che dhama, agni, rAjA ane cAra. A cAramAMthI je moTA (dhama nAmanA ) putranuM apamAna thAya eTale ke tene lakSmI na maLe teA khIta agni, rAjA ane cAra e traNa nAnA bhAie keApAyamAna thAya che (eTale ke teo dhanane harI Aya che). 38. lakSmInA upayoga kevI rIte karavAH-- pAdamAyAnidhiM kuryAt, pAdaM vittAya khaTTayet / dharmopamoLayo: nAduM, khATuM mahenoyane // 32 || coLAstra, pR. 12, ( 40 sa0 )* dravyanI AvakamAMthI ceAtheA bhAga nidhAnamAM nAMkhavA, ceAthA bhAga dhanane mATe kheDavA-vepAramAM rAkhavA, cAthA bhAga dhama ane upaleAgamAM rAkhavA tathA ceAthe bhAga bharaNuASaNa karavA lAyaka kuTu`ba parivArane mATe rAkhavA. 39. adhaH kSipanti kRpaNA vittaM tatra yiyAsavaH / anyatra gucaityAno, tatu dhai: kSiLaH // 40 || puNyadhana nRpakathA, pR0 20* jANe nIce ( nIca gatimAM ) javAnI IcchAvALA hAya tema kRpaNa-leAbhI puruSA nIce ( bhUmimAM ) dhanane dATe che, ane satpuruSa te mATA phaLanI-U~cI gatinI icchAvALA hAvAthI guru ane catya vagere puNyakACmAM vApare che. 40. dIyamAnaM hi nA'paiti, bhUya evAbhivardhate / kUpA''rAmagavAdInAM dadatAmeva sampadaH // 41 // 9 AtmyanAthacali (14). sarva 2, jo 16 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1225 ). (dhana) jema jema devAya che tema tema te nAza pAmatuM nathI paNa UlaTuM vadhatuM jAya che. ku, bagIca ne gAyo jema jema Ape che tema tema tenI saMpatti vadhatI ja jAya che. (kUvAnuM pANI jema jema vaparAya tema tema vadhe, bagIcAnAM phUle jema jema cuMTAya tema tema vadhAre Ave ane gAya jema dUdha Ape tema navuM phUla Ave che.) 41. dharmAdavApya ye lakSmI, na dharmasyopakurvate / kRtaghnAnAM paraM teSAM, gRhaNIte nAma ko muvi 1 // 42 // pAmyanApAdhi (vo ), 2 0 21. je puruSe dhamathI lakSmIne prApta karIne dharmakAryamAM kharca karatA nathI tevA kRtadhI puruSanuM nAma saMsAramAM koNa ? 42. yazaskare karmaNi mitrasaTTahe priyAsu nArIvadhaneSu bandhuSu / dharme vivAhe vyasane ripukSaye, dhanavyayo'STAsu na gaNyate budhaiH // 43 // rASi , g0 2004 kiti maLe tevA kAryamAM, mitronA saMgrahamAM-mitrAI karavAmAM, vahAlI strIomAM (bhAryA, bahena, dIkarI vageremAM ), dhanarahita baMdhuone vize, dharma vize, vivAhane viSe, kaSTane viSe ane zatrunA kSayane viSe; A ATha kAryamAM DAhyA puruSe dhananA vyayane gaNatA nathI. (AvAM kAryamAM dhanano vyaya saphaLa samaja.) 43. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1226 ) subhASita-padya-ratnAkara Arambho'yaM mahAneva, lakSmIkArmaNakarmaNi / sutIrthaviniyogena vinA pApAya kevalam // 44 // vivavijJAna, uDDAsara, Dro. 470 lakSmI vaza karavAnA kamane viSe meTA AraMbha samAraMbha karavA paDe che, tethI je te lakSmIne sArA tIne viSe joDavAmAM na Ave te te kevaLa pApane mATe ja thAya che. 44. aizvaryavanto'pi hi nidhanAste, vyarthazramA jIvitamAtrasArAH / kRtA na lobhopahatAtmabhiryaiH, sukRtsvayaM grAhavibhUSaNA zrIH // 45 // // // jainapaJcatantra, pR0 164, zlo0 164* AtmA lAbhathI haNAyele! hAvAthI jeoe peAtAnI lakSmI puNyarUpI svayaM grAha svayaMvara )vaDe AbhUSaNavALI karI na heAya te puruSA aizvaryAMvALA chatAM paNa nina ja che, temanA lakSmI meLavyAnA sa zrama vyartha che. ane te jeTalu jIvyA teTaleA ja temanA sAra che. ( jItyA sivAya bIjo kAMi paNa sAra temane nathI. ) 45. ja sampado jalataraGgavilolA yauvanaM tricaturANi zAradAbhramiva caJcalamAyuH, kiM dhanaiH parahitaM na dharma5ma, pR0 6'13, dinAni / kurudhvama 1 / 46 / } 46 (chelR0 hA0) traNa sapattie jaLanA taraga jevI capaLa che, yauvana cAra divasa rahevAnuM che. ane AyuSya zarada RtunA vAda Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1227 ) LAnI jema caMcaLa che, tethI karIne A pramANe jANIne tame dhanavaDe paranuM hita kema karatA nathI? 46. Avaka ane kharcA - pAdena kArya pAratryaM, pAdaM kuryAca saJcaye / ardhena cAtmabharaNaM, nityanaimittikAnvitam // 47 // mahAmAta, zAntivarNa, 72, roDa 24. piotAnA dhananA cothA bhAgavaDe paralokanuM kArya-dAnAdika karavuM, ane cothA bhAgano saMgraha karavo. tathA bAkInA ardha bhAgavaDe nitya ane naimittika-vepAra vagere kArya sahita potAnuM bharaNapoSaNa karavuM. 47. AyAdardha niyuJjIta, dharme samadhikaM tataH / zeSeNa zeSaM kurvIta, yatnatastucchamehikam // 48 // rAhya, pR0 varU, ( g0 30) jeTalI dhananI Avaka hoya temAMthI ardha dravya athavA tethI paNa adhika dravya dharmane viSe vAparavuM, bAkI zeSa rahelA dhanavaDe bAkInuM A leka saMbaMdhI sarva kArya prayatnathI karavuM joIe. 48. vyavasAye nidhau dharmabhogayoH poSyapoSaNe / caturazcaturo bhAgAnAyasyaiva niyojayet // 49 // vivAra, kAna 2, 0 207. catura puruSe potAnI AvakanA cAra bhAga karavA. temAM eka bhAga vepAramAM, bIje nidhAnamAM, trIje dharma ane Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1228) subhASita-pa-ratnAkara bhegamAM tathA ca piSavAlAyaka parivAranuM poSaNa karavAmAM vApara. 49. na lAlayati yo lakSmI, zAstrIyavidhinA'munA / sarvathaiva sa niHzeSapuruSArthabahiSkRtaH // 50 // vivedaviAra, 4 2, go108. upara kahelI zAstranI vidhi pramANe (eTale ke AvakanA cAra bhAga karIne eka vyApAramAM, eka nidhAnamAM, eka dharma ane bhegamAM tathA ceAthe kuTuMbAdikanA piSaNamAM) je puruSa potAnI lakSamIne lADa laDAvate nathI-vAparate nathI, te puruSa sarvathA cAre puruSArthathI bahAra karAyo che ema samajavuM. 50. AyavyayamanAlocya, yastu vaizravaNAyate / acireNaiva kAlena, so'tra vai zramaNAyate // 51 // tharA, 13, (gha0 40)* Avaka ane kharcane vicAra karyA vinA je puruSa kuberanA jevuM AcaraNa kare che, te puruSa A jagatamAM thoDA kALamAM ja zramaNa(sAdhu)nA jevuM AcaraNa kare che. (garIba-dhanarahita thaI jAya che.) 51. idameva hi pANDityaM, cAturyamidameva hi / idameva subuddhitvaM, AyAdalpataro vyayaH // 52 // AvakathI ocho kharca kara, e ja paMDitAI che, e ja caturAI che ane e ja saddabuddhipaNuM che. para. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 12 ) lakSmInI niMdA - arthasyopArjane duHkhaM, duHkhamarjitarakSaNe / Aye duHkhaM vyaye duHkhamarthasyaiva kutaH sukham ? // 53 // ghapurANa, raNave 2, 40 , 0 48. dhana upArjana karavAmAM (meLavavAmAM) duHkha che, upAjana karyA pachI tenuM rakSaNa karavAmAM duHkha che, dhana AvavAmAM paNa duHkha che ane dhanano nAza (kharca) thAya te paNa duHkha che. eTale sukha kaya che ? (dhanavAnane paNa kayAMya sukha hetuM nathI. ) 53. rAjAgnijaladAghAtacaurazatrubhayaM mahat / arthasthArjanarakSAyAM, duHkha nAze bhavet punaH // 54 // gupurANa, rAi 2, 350 iM7, 30 216. dhanane mahAkaTe upArjana karyA pachI tenuM rakSaNa karavAmAM rAjA, agni, meghane AghAta, cAra ane zatruthI moTe bhaya che, tathA tene nAza thAya tyAre ghaNuM duHkha thAya che. 54. lakSmIH sarpati nIcamarNavapayaHsaGgAdivAmbhojinI saMsargAdiva kaNTakAkulapadA na kvApi dhatte padam / caitanya viSasabhidheriva nRNAmuDAsayatyaJjasA, dharmasthAnaniyojanena guNimirlAhyaM tadasyAH phalam // 55 // lakSamIne samudranA jaLane saMga che tethI ja jANe te nIca manuSya pAse jAya che, kamalinInA saMgathI jANe tenA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1230 ) subhASita-padya-ratnAkara pagamAM kAMTA bharAyA hoya tema te lakSmI kaI paNa ThekANe pagane dhAraNa karatI nathI-sthira rahetI nathI, tathA jANe ke jheranI pAse rahelI che tethI ja te manuSyanA caitanyane tatkALa nAza pamADe che. AvI lakSmInuM phaLa guNIjane e tene dharmasthAnamAM joDavAvaDe (dharmakAryamAM vAparavAvaDe) meLavavuM egya che. papa. dAyAdAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmIbhujo gRhNanti cchalamAkalayya hutabhugbhasmIkaroti kSaNAd / ambhaH plAvayati kSitau vinihitaM yakSA harante haThAd, durvRttAstanayA nayanti nidhanaM dhigbahvadhInaM dhanam // 56 // sirapa, Dva74. jenI pAse dhana heya tenA pitrAIo te dhananI spRhA kare che, cAranA samUDa cerI jAya che, rAjAe kAMI bAnuM karIne laI le che, agni kSaNavAramAM bhasma karI de che, pANI tANuM jAya che, pRthvImAM dATayuM hoya te baLAtkAre yakSe harI le che, ane durAcArI putra tene kSaya pamADe che; mATe ghaNAne AdhIna evA dhanane ja dhikkAra ho ! 56. ApadgataM hasasi kiM draviNAndhamUDha, lakSmIH sthirA na bhavatIti kimatra citram 1 / ki tvaM na pazyasi ghaTIrjalayantracakre, riktA bhavanti bharitA bharitAzca riktAH // 57 / / prabandhacintAmaNi, pR0 62, zlo0 10. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1231 ) he dhanamAM anya banelA mUkha ! tuM AphatamAM sapaDAcelAnI-nirdhananI hAMsI zA mATe kare che? lakSmI sthira nathI temAM Azcarya zuM che? tuM zuM nathI jANatA ke araghaTTayanTareTamAM bharelA ghaDAo khAlI thAya che ane khAlI thayelA bharAya che? pa7. he lakSmi ! kSaNike svabhAvacapale ! ghimRDhapApAdhame !, ___ na tvaM dhIravizeSamicchasi kila prAyeNa dushcaarinnii| ye ye paNDitasatyazaucaniratA ye cApi dharma ratAstebhyo lajjasi nighRNA gatabhiye ! nIco jano vllbhH|58| joguirAvo (ni. tA) kSaNavAra rahenArI, svabhAvathI ja capaLa, mUDha, pApaNI ane adhama evI he lakSmI ! tane dhikkAra che. te vizeSa prakAranA dhIra puruSane IcchatI nathI, kemake prAye karIne tuM duzcAriNa-duSTa AcaraNavALI che. je je paMDita satya ane zaucamAM rakta che, ane jeo dharmane viSe Asakta che temanAthI, nirdaya evI tuM lAje che. tathA bhayarahita evI tane hamezAM nIca mANasa ja priya lAge che. 58. lakSmi ! kSamasva sahanIyamidaM durukta mandhA.bhavanti puruSAstava darzanena / no cet kathaM kathaya pannagabhogapalye, nArAyaNaH svapiti paGkajapatranetraH // 59 // sUrajanuro , pR. 58, rAMka ( have daMga )* Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 123ra ) subhASita-pa-ratnAkara he lakSmI ! lekenuM A kaDavuM kathana tuM sahana kara, ke tArA dazanathI leke aMdha thaI jAya che, e vAta kharI ja che. je kharI na hoya te kamaLanA patra jevA netravALA nArAyaNa (viSNu) zeSanAganA zarIrarUpI zayyAmAM kema sUve? -te tuM kahe. 59. madirAmadamatto'pi, kiM zRNoti ca pazyati / rAjyazrImadamattastu, na zRNoti na pazyati / / 60 // sUktamuktAvalI. pR0 158, ratno0 5, ( hi0 haM0 )* madirAnA madathI umatta thayele mANasa paNa kAMIka sAMbhaLe che ane kAMIka dekhe paNa che, paraMtu rAjyalakSamInA madathI unmatta thayelA puruSa te kAMI paNa sAMbhaLato nathI ane te paNa nathI. 60. yAni dviSAmapyupakArakANi, ___ sondurAdiSvapi gatizca / zakyA ca nApanmaraNAmayAdyA, hantuM dhaneSveSu ka eva mohaH 1 // 61 // adhyAtmakalpadruma, adhikAra 4, pR0 43. zlo0 1. je paisA zatrune paNa upakAra karanArA thaI paDe che, je pasAthI sarpa, uMdara vageremAM gati thAya che, je paisA maraNa roga vagere koI paNa Apattio dUra karavAne zaktimAna nathI tevA paisA upara mehaze? 61. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1233 ) lakSmI janayantyarjane duHkhaM, tApayanti vipattiSu / monti 2 sampannau, thamAM: mulAnA ? // 62 || mitrAma, o 680. ( paisA ) prathama upArjana karavAmAM ja duHkha utpanna kare che, nAza pAme te tApa pamADe che, ane saoNMpattimAM-prAptimAM mAha pamADe che. AvuM dhana zI rIte sukhakAraka kahevAya ? 62. arthAnAmarjane duHkhamarjitAnAM ca rakSaNe / nAze du:suM vyaye TuvuM, cina: taMtrayAH| 62 // tihAsasamuya, 40 4, zno . dhana meLavavAmAM duHkha che, meLavelA dhananuM rakSaNa kara* vAmAM du:kha che, dhananA nAza thAya teA duHkha che, tenA vyaya ( kharca ) thAya tApaNu du:kha che; tethI eka duHkhanA ja AzrayavALA evA dhanane dhikkAra che. ( dhana kAi paNa rIte sukhakAraka nathI. sarva prakAre temAM du:kha ja rahelu che.) 63. lakSmI : phlezanu kAraNaH-- rU yAH sukhopakRtikRtvadhiyA tvaM, melayannasi ramA mamatAbhAk / pApmano'dhikaraNatvata etA tavo dadati saMsRtipAtam // 64 // AthAmahtvanuSa, AdhAra 4, 60 dhara, o lakSmInI lAlacamAM levAele tuM ( sva ) sukha ane . Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 134) subhASita-pa-ratnAkara upakAranI buddhithI je lakSamI meLave che te adhikaraNa hAvAthI pApanI ja hetubhUta che ane saMsArabramaNane ApanArI che. 64. mamatvamAtreNa manaHprasAdasukhaM dhanairalpakamalpakAlam / ArambhapApaiH suciraM tu duHkhaM, syAdurgatau dAruNamityavehi / 65 / cAmaparA, che, 50 , rorU. "A pasA mArA che" evA vicArathI manaprasAdarUpa thoDuM ane cheDA vakhatanuM sukha pasAthI thAya che, paNa AraMbhanA pApathI durgatimAM lAMbA vakhata sudhI bhayaMkara duHkha thAya che, A pramANe tuM jANu. 65. ekAmiSAmilASiNaH, sAsmeyA va jutam / sodaryA api yujyante, dhanalezajisamA // 66 // jema eka ja mAMsapiMDanA abhilASI kutarAe paraspara laDI mare che, tema dhanane leza-bhAga grahaNa karavAnI IcchAthI sahedara bhAIo paNa yuddha kare che. 66. lakSamInI icchA adhama kRtya - mAyAzokamayakrodhamohalobhamadAnvitAH / ye vAJchanti kathAmarthe, sAmasAste narAdhamAH // 67 / / kIparNanApA4i( 4 ), rasa 2 0 203 mAyA, zeka, bhaya, krodha, moha, lobha ane madamAM aMdha thaIne je arthakathA Icche che te adhama keTinA tAmasa (tAmasika prakRtinA) puruSe kahevAya che. 67. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI ( 1235). lakSmI ane madA- saMyoge zrImaMdo bhoge, vaikalpasya nibandhanam / tatastu vastucintAyAM, zalyA zrIradhikA madAt // 68 // navAsa, ga 2, se. 22. lakSmI, saMgane viSe vikalatAnuM kAraNa che eTale ke lakSamIne saMyoga mAtra thAya ke tarata ja te puruSane vikalagAMDo banAvI de che, ane mada to bhegane viSe vikalatAnuM kAraNa che eTale ke madirA vagerenA madane jyAre bhagavaTe thAya che tyAre ja te puruSane vikala-gAMDe banAve che, tethI tatvane vicAra karatAM te zaktie karIne madathI lakSamI adhika thAya che. (eTale ke mada karatAM lakSmInI zakti adhika che ) 68. limI ane kRpaNa- zUraM tyajAmi vaidhavyAdudAraM lajjayA punH| sApatnyAt paNDitamapi, tasmAtkRpaNamAzraye // 69 // lakSmI kahe che ke-huM zuravIra puruSane tajuM chuM tenI pAse rahetI nathI, kemake temAM mane vidhavApaNAnuM duHkha che; udArane paNa tajuM chuM, kemake temAM mane lajajA Ave che; tathA paMDitane paNa tAjuM chuM, kemake tenI pAse mArI sapatnI-zeka (sarasvatI) rahelI che; tethI huM kRpaNa puruSanI pAse rahuM chuM. 69. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1236 ) subhASita-pa-ratnAkara lakSmInA saMbatI durguNe- nirdayatvamahaGkArastRSNA karkazabhASaNam / nIcapAtrapriyatvaM ca, paJca zrIsahacAriNaH // 70 // | guthaNanA thA, pR. 74 nidayapaNuM, ahaMkAra, tRSNA, lAbha, kaThora vacana ane nIca prANI upara prIti, A pAMca lakSmInA sahacArIsobatI che. 70. atisaMcayanuM phaLa - matisaJcayalubdhAnAM, vittamanyasya kAraNe / anyaiH saJcIyate yatnAta, kSaudramanyaizca pIyate // 71 // navarAta, g0 21, 0 228* atyaMta ekaThuM karavAnA lebhI manuSyanuM dhana anyane mATe ja hoya che. jemake madhane yatnathI anya prANIo (makSikAo) ekaThuM kare che, ane anya jane tene pIe che-khAya che. 71. kevI lakSmI na levI - yeAH klezena dehasya, dharmasyAtikrameNa ca / arervA praNipAtena, mA sma teSu manaH kRthAH // 79 // vyAsadeva. zarIrane kaleza pamADIne, dhamane lepa karIne ke zatrune Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lamAM ( 1237) praNAma karIne je dhana prApta thatuM hoya tevA dhanamAM tuM mana na karIza. 72. udhAra kene na ApavuM- naTe paNyAGganAyAM ca, chUtakAre viTe tathA / dadyAduddhArake naiva, dhanarakSAparAyaNaH // 73 / / divevisTAra, saTTAra 2, ga ghara. dhananuM rakSaNa karavAmAM sAvadhAna evA puruSe naTane, vezyAne, jugArIne ane jArane ( kAMI paNa ) udhAra ApavuM nahIM. 73, vyApAribhizca vipraizca, sAyudhaizca vaNigvaraH / zriyamicchanna kurvIta, vyavahAraM kadAcana // 74 // ___ upadezaprAsAda, stambha 9, vyAkhyAna 126* lakSmIne icchatA evA uttama vizve vyApArI (paradezI) brAhmaNa ane zastradhArI sAthe kadApi vyavahAra na kara. 74. mitra ane lakSmI - kuryAttatrArthasambandhamicchedyatra na sauhRdam / yadRcchayA na tiSTheca, pratiSThAbhraMzabhIrukaH // 75 // vivekavilAsa, ullAsa 2, zlo0 60. jenI sAthe mitrAInI IcchA na hoya tenI sAthe pitAnI levaDadevaDane saMbaMdha kara, tathA potAnI pratiSThA(AbarU)nA nAzathI bhaya pAmatA puruSe potAnI IcchA pramANe-niraMkuzapaNe rahevuM nahIM. 75. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1238) subhASita-pa-ratnAkara nyAyapArjita lakSmI - sudhIrarthArjane yatnaM, kuryAnyAyaparAyaNaH / nyAya evAnapAyo yadupAyaH sarvasampadAm // 76 / / vivevisTAra, saTTAra 2, gaNo che. DAhyA manuSya nyAyamAM tatpara rahIne dhana upArjana karavAmAM yatna karavo joIe, kAraNa ke nyAya ja sarva saMpattie (meLavavA)ne avinAzI upAya che. 76. anyAyapArjita lakSmI - dattaH svalpo'pi bhadrAya, syAdathoM nyAyasazcitaH / anyAyAttaH punardattaH, puSkalo'pi phalojjhitaH // 77 // f vasTAra, phAra 2, go. kA. nyAyathI upArjana kareluM dhana paNa ApyuM hoyadAna karyuM hoya te te kalyANane mATe thAya che, ane anyAyathI upArjana karelA dhananuM ghaNuM dAna karyuM hoya te paNa te phaLa rahita thAya che. 77. yo yUtadhAtuvAdAdisambandhAd dhanamIhate / sa maSIkUrcakairdhAma, dhavalIkartumicchati // 78 // vivAra, saTTAra 2. go. 1. jugAra ramIne athavA dhAtuprayoganA kImiyAvaDe se meLavavAnI IcachA, kALI pIMchIthI makAnane sapheda karavAnI IcchA jevI che. 78. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI (1938) anyAyidevapAkhaNDitadnAnAM dhanena yH| vRddhimicchati mugdho'sau, viSamatti jijIviSu // 79 // vivekavilAsa, ullAsa 2, lo0 72. anyAyI mANasa, deva, pAkhaMDI puruSa ane lobhI mANasanA paisAthI paisAdAra thavAnI IcchA rAkhanAra mUkha mANasa kharekhara jIvavAnI IcchA hovA chatAM jhera khAya che. 79. dhanaM yacAyate kizcit, kuuttmaantulaadimiH| nazyattatraiva dRzyeta, taptapAtre'myubinduvat // 80 // vivekavilAsa, ullAsa 9, zlo0 64. khoTA tola ane kheTa mApavaDe je kAMI paNa dhana upArjana karavAmAM Ave te tapAvelA pAtramAM pANInA biMdunI jema nAza pAmatu mAtu nathI. 80. anyAyopArjitaM dravya, dazavarSANi tiSThati / prApte tvekAdaze varSe, samUlaM ca vinazyati // 81 // upadezataraGgiNI, pR0 9 ( ya. vi. paM. )* anyAyathI pedA kareluM dhana daza varSa rahe che, paraMtu agyAkhuM varSa prApta thatAM te mULasahita nAza pAme che. 81. nyAyopArjitavitena, kartavyaM pAsmarakSaNa / anyAyena tu yo jIveta, sarvakarmavahiSkRtaH / / 82 // pArAzarasmRti, a0 12, zlo0 43. manuSya nItithI upArjana karelA dhanavaDe AtmAnuM rakSaNa karavuM joIe. je puruSa anyAyavaDe AjIvikA karato hoya, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1240 ) subhASita-paratnAkara te puruSa sarva dharmanA kAyathI bahiSkRta che. (eTale ke anyAyathI dhana upArjana karanAra puruSa je kAMI dharmakArya kare che te sarva niSphaLa che.) 82. anyAyopAttavittasya, dAnamatyantadoSakRt / dhenuM nihatya tanmAMsairdhvAkkSANAmiva tarpaNam // 83 // viSNupurANa, anya 7, 4. 27, roDa rUda anyAyathI meLavelA dhananuM dAna gAyane mArIne tenA mAMsathI kAgaDAonA tarpaNanI jema bhAre deze pedA karanAruM che. 83. anyAyopArjitairvitayat zrAddhaM kriyate janaiH / tRpyante tena cANDAlA bukkasA daasyonyH|| 84 // viSNupurANa, Apa 7, 4. 27, roDa 27. mANase anyAyathI meLavelA dhanavaDe je zrAddha kare che tethI te dAsa-nivALA cAMDAle ja tRpta thAya che. 84. anyAyavittena kRto'pi dharmaH, savyAja ityAhurazeSalokAH / nyAyArjitArthena sa eva dharmo nirvyAja ityAryajanA vadanti // 85 // anyAyathI upArjana karelA dhanavaDe karele dhama paNa savyAja-kapaTayukata che ema sarva loke kahe che, ane nItithI upArjana karelA dhanavaDe karela te ja dharma nircIjakapaTarahita che ema sajajano kahe che. 85. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vruddhi (202) B buddhinuM lakSaNaH-- anArambho hi kAryANAM prathamaM buddhilakSaNam / ArabdhasyAntagamanaM, dvitIyaM buddhilakSaNam // 1 // paJcatantra, pR0 97, 0 114* kAI paNa kAryanA Araba na karavA e buddhinuM prathama lakSaNa che, ane jo kAryanA Arabha karyo te| pachI tenA pAra lAvavA-e kArya pUruM karavuM e buddhinuM bIjuM lakSaNa che. 1. buddhinA mahimA -- prajJAAnA saddA sevyA, puruSena musAvA | haiyoSAvaiyatavA, cA rastA sarvekSmaNi // 2 // tathAmRta, o . je buddhirUpI zrI sukhane ApanArI, tajavA ceAgya ane grahaNa karavA ceAgya tattvane jANanArI tathA sarva zubha kAryamAM Asakta che te buddhirUpI strIne puruSe sadA sevavI. 2. prajJAlAbhAt paro lAbho na kazcidiha vidyate / prajJAvAn sukhamApnoti, pumAniha paratra ca // 3 // hAlanu tha, a0 25, jo0 2. A jagatamAM buddhinA lAbhathI bIjo kAi mATA tAla Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1242 ) subhASita-padyaratnAkara che nahIM. tethI buddhimAna manuSya A bhavamAM tathA para bhavamAM sukhane pAme che. 3. sAcI buddhiH sA prajJA yA zame yAti, viniyogaparA hitA / zeSA hi nirdayA prajJA karmopArjanakAriNI ||4|| // 4 // tattvAmRta, jo 212. dharma anuSThAnamAM tatpara ane hitakAraka evI je buddhi zrumatAne viSe rahelI hAya che te ja prajJA-buddhi kahevAya che, bAkInI nirdaya evI buddhi kamanA baMdha karanArI che. 4. buddhiH sAcuM jIvanaH-- jIvanti zatazaH prAjJAH, prajJayA vittattame / na hi prajJAkSaye kazcid bitte satyapi jIvati / / 5 / / dharmavijju na, patra 24, ( A50 60 ). dhanane va thAya tApaNu sekaDA DAhyA puruSA peAtAnI zuddhithI jIve che (eTale jIvitane saphaLa kare che), paraMtu dhaNu dhana chatAM paNa je buddhineA kSaya thAya te kAI paNa jIvI zakatuM nathI (eTale tenuM jIvita niSphaLa jAya che). 5. sthira buddhi-- duHkheSvabudvignamanAH, sukheSu vigataspRhaH / vItarAgabhayakrodhaH, sthitadhIrmunirucyate // 6 // manavaLIyA, 0 2. zlo0 16. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi ( 1243) jenuM mana duHkhane vize udvega pAmatuM na hoya, sukhane viSe jene IcchA na hoya, tathA jenA rAga, bhaya ane koSa nAza pAmyA hoya tevA muni sthitadhI-thirabuddhivALA kahevAya che. 6. yaH sarvatrAnamisnehastattatprApya zubhAzubham / nAminandati na dveSTi, tasya prajJA pratiSThitA // 7 // mAtA , A0 2, 17 sarvatra rAgarahita evA je (muni) te te zubha ke azune pAmIne paNa AnaMda pAmatA nathI tathA heDa pAmatA nathI tenI buddhi pratiSThita-rithara kahevAya che. 7. sAtvika buddhi pravRttiM ca nivRtti ca, kAryAkArya bhayAmaye / bandhaM mokSaM ca yA vetti, buddhiH sA pArtha / sAttvikI // 8 // majAvatA , A0 28, gaNo. rU. pravRttine, nivRttine, kAyane, akAryane, bhayane, abhayane, baMdhane ane mane je buddhi jANI zake che, te budi ajuna ! sAttivakI (satvaguNavALI che.) kahevAya che. 8. rAjasI buddhi - payA dharmamadharma ca, kArya pAkAryameva ca / sAthI kAmAvi, puddhiH sI pArtha! sarasI II II mANItA, 028, paNa pa. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1244) subhASita-pa-ratnAkara he ana! je buddhivaDe manuSya dhamane, adharmane, kAyane tathA akAyane yathArtha rIte jANe nahIM te buddhine rAjasI kahI che. 9. tAmasI buddhi - adharma dharmamiti yA, manyate tamasA''vRtA / sarvArthI viparIta, juddhiH sA ! tAmasI 20 mAvItA, 0 28, jo rU tamoguNu(ajJAna) thI vyApta thayelI je buddhi adharmane dharma mAne che, ane sarva padArthone viparIta mAne che, te buddhi he arjuna ! tAmasI kahevAya che. 10. abhyAsa mahimA - amyAsena kriyAH sarvA abhyAsAt sakalAH kalAH / abhyAsAd dhyAnamonAdi, kimabhyAsasya duSkaram 1 // 11 // zrAvidhi, vR0 28. (sAmAnya ta* )* abhyAsathI saghaLI kriyA sadhAya che, abhyAsathI samagra kaLAe sadhAya che ane abhyAsathI dhyAna, mauna vagere sadhAya che. abhyAsane zuM duSkara che? (abhyAsathI sarva siddha thAya che.) 11. buddhinI parIkSA -- mantriNAM mitrasandhAne, bhiSajAM sAbipAtike / karmaNi vyajyate prajJA, svasthe ko vAna paNDitaH1 // 12 // hitopaderA, vidyA, raso. zarada bheda thayelAnI sAthe saMdhi karavAnA kAryamAM maMtrIonI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 125 ) buddhinI parIkSA thAya che, ane saMnnipAtane vara Avyo heya-tridoSa thayo hoya tyAre vidyAnI parIkSA thAya che. bAkI vasthapaNAne viSe koNa paMDita na hoya? (kAMI paNa muzkelInuM kAya na hoya tyAre te sau kaI paMDita hoya che.) 12. buddhi ane zAstra - yasya nAsti svayaM prajJA, zAstraM tasya karoti kim ? / TocanAkhyAM vihIna, iH riM riti? zarU I dALaneti za0 20, go2. je manuSyane pitAmAM ja buddhi na hoya te manuSyane zAstra zuM upakAra karI zake? (kAMI paNa na kare.) jemake netro rahita ( aMdha) mANasane paNa zuM upakAra karI zakaze? (aMdhanI pAse ariso kazA kAmane nathI.) 13. vinAzakALe viparIta buddhi - na nirmitA kena na dRSTapUrvA, na zrUyate hemamayI kuraGgI / tathas tRSNA raghunanaya, vinAza viparItazuddhidANA zamAA, mAvA, vR0 daM* suvarNamaya mRgalI keIe banAvI nathI, keIe pUrve joI nathI, tema ja keIe sAMbhaLI paNa nathI; paNa rAmacaMdrane tenI IcchA thaI. ( gya ja che ke) vinAzakALe-Apattine samaye buddhi paNa viparIta ja thAya che. 14. asambhavaM hemamRgasya janma, tathApi rAmo lulume mRgAya / prAyaH samApanavipattikAle, dhiyo'pi puMsAM malinIbhavanti / 15 / hitoza, virAma, roga 28 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1246 ) subhASita-padya-ratnAkara suvanA mRganA janma asavita che, tepaNa rAmacaMdre mRgane mATe lAbha karyAM hatA (eTale ke mAyAvI suvarNa nA mRgane pakaDavA mATe tenI pAchaLa rAmacaMdra doDyA, tethI siddha thAya che ke) ghaNuM karIne vipattinA kALa prApta thayA hoya tyAre puruSAnI buddhi paNa malina thAya che. 15. buddhinu' phaLaH-- gumULa avaLa zaiva, grahanuM zAnAM tathA / phADaioDapavijJAna, catramArga 2 zrInuLAH || 26 || enayAstra, pR. 13 ( x0 40 ). 1 sAMz2aLavAnI IcchA, 2 sAMbhaLavu, 3 (sAMbhaLelanu ) grahaNa karavuM, 4 dhArI rAkhavu, pa ta karavA, 6 ta samAdhAna karavuM, 7 padArthane jANavA ane 8 tattvanuM jJAna thavuM: A ATha buddhinAM guNA che. 16. vyasaneSvapi sarveSu, yasya buddhirna hIyate / sa teSAM pAramabhyetya prApnoti paramaM sukham // 17 // jainavazrutatra, 60 227, tA. 1. sava prakAranAM kaSTo AvyA chatAM paNa jenI buddhi vinAza pAmatI nathI, te puruSa te kaSTonA pArane pAmIne atyaMta sukha pAme che. 17. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke thApA rAtra(202) : vyAkaraNane mahimAvyaakrnnaat padasiddhiH, padasiderarthanirNayo prajAti / arthAt tatvajJAnaM, tatvajJAnAt paraM zreyaH // 1 // vyAkaraNathI pada (zabda)nI siddhi thAya che, pada siha thavAthI ane nirNaya thAya che, artha sAco thavAthI tattvajJAna thAya che ane tatvajJAnathI uttama zreya (mo) prApta thAya che. 1. prathama vyAkaraNa - te vahALI jelivaje, satra para ra thatA zani niSNAta, para trAdhipati || 2 | kRpAtha, ja0 2, phato. 28. be brahma jANavA lAyaka che, eka zabdabrahma (vyAkaraNa) ane bIjuM parabrahA. (temAM prathama) zabdabrahAne viSe kuzaLa (puruSa) parabrahmane meLavI zake che. 2. vyAkaraNa vagara nakAmuM - vaktRtvaM ca kavitvaM ca, vidvattAyAH phalaM viduH / zAnAdane tema, dayAmayurapati re .. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1248 ). subhASita-pa-ratnAkara vaktApaNuM ane kavipaNuM prApta thAya e vidvattAnuM phaLa kaheluM che. te bane [vakatApaNuM ane kavipaNuM] zabdajJAnavyAkaraNa-vinA thaI zakatAM nathI. 3. vyAkaraNanI jarUra - yadyapi bahu nAdhISe, tathApi paTha putra ! vyAkaraNam / vagana jananI mA mata, saruM zaruM saMta Rtu II 8 || he putra! je kadAca tAre vadhAre bhaNavuM na hoya te paNa vyAkaraNa te avazya bhaNa! kemake vyAkaraNa bhaNavAthI svajanane badale dhajana (kutaro) na thaI jAya, sakala (samagra) ne badale zaTala (kakaDo) na thaI jAya ane samRt (eka vAra) ne badale zat (vijhA) na thaI jAya. ( vyAkaraNa na bharyo hoya te te vajanane badale dhajana (kutare) vagere zabda bolI jAya che ane tethI arthane anartha thaI jAya che.) 4. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSa sAda (2016) zubha grahaphaLaH-- sukhI bhogI dhanI netA, jAyate maNDalAdhipaH / nRpattiSavI ja, mAnuDhe jam | | // doSitA, kyAraNyAna chu, pR. 224 (AmAsa. )* anukrame parama ucca graheAnuM A pramANe phaLa che. sUrya parama uccanA hAya tA te sukhI thAya, caMdra hAya te bheAgI thAya, maMgaLa hAya teA dhanika thAya, khuSa hAya tA nAyaka thAya, guru hAya tA maDaLanA svAmI thAya-mAMDalika thAya, zukra hAya te rAjA thAya ane zani parama uccanA hAya tA te cakravatI thAya che. 1, azubha rAziH tulAsaGkrAntiSaTkaM cet, svasyAH svasyAstithezvalet / tA duHE navat sarva, dumikSanamAlimiH // 2 // vivekavilAsa, ullAsa 8, zlo0 52. je tulA, vRzcika, dhana, makara, kula ane mIna e cha saMkrAMtie pAtapAtAnI tithithI calAyamAna thAya teA dukALa ane dhADa-lUTa vagere upadravAvaDa sava jagata duHkhI thAya. 2. 4 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1250) subhASita-pa-ratnAkara dIvALI ane maMgaLavAra azubhA dIpotsavadine bhaumavAro vahibhayAvahaH / saGkAntInAM ca naikaTye, zubhakarmAdikaM na hi // 3 // vivekabilAsa, ullAsa 8, zlo0 53. dIvALIne divase je maMgaLavAra Ave te agninA upadravane bhaya thAya, ane je saMkrAMti samIpe AvatI hoya te zubha kArya vagere thAya nahIM-karavA nahIM. 3. zubha caMdra - astasthAnaM ravejyeSThajAmAyAM vIkSya cihitam / taduttareNa cedindorastastacchubhadaM bhavet / / 4 / / vivekavilAsa, ullAsa 8, zlo0 54. cha mAsanI amAvAsyAe sUya je ThekANe asta thayo hoya te sthAnane cita karI rAkhavuM. pachI zudi bIjane divase je caMdramA sUryanA uttara bhAge Athame te te zubha phaLane ApanAra samaja. 4. " ASADha mAsa ane rohiNI - ASADha dazamI kRSNA, subhidhAya srohinnii| ekAdazI tu madhyasthA, dvAdazI duHkhadAyikA // 5 // vicAra, rAsa 8, ha0 7. aSADa vada dazamane divase rohiNI nakSatra hoya te sukALa thAya, agyArazane divase rohiNI hoya te madhyama Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSa zAstra (1251) varSa thAya ane bArazane divase rohiNI nakSatra hoya te te dukhakAraka che-dukALa paDe. 5. kevI vijaLIthI zuM thAya - vAtAya kapilA vidyudAtapAyAtilohinI / potA varSAya vijJeyA, durbhikSAya sitA bhavet // 6 // ninakathAga 2, Gra ra. kapila-mAMjarA varNavALI vIjaLI thAya te vAyu ghaNe vAya, rAtI vIjaLI thAya te tA5 sakhata paDe, pILI vIjaLI thAya te varasAda sAro thAya ane peLI vIjaLI thAya te dukALa paDe. 6. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne zaa (202) prayANanuM zubha zukana--- gacchatAM ca yadA zvA syAddakSiNAdvAmavartakaH / sarvasiddhistadA nUnaM, zvAnena kathitA dhruvam // 1 // (sArA kAma mATe gherathI nIkaLIne) jatAM mArgamAM je kUtara jamaNI bAjuthI DAbI bAjue utare, te te kUtare avazya sarva siddhi kahI che. (arthAt sarva kAryanI siddhi thAya ema jANavuM.) 1. kanyAgozaGkhamerIdadhiphalakusumaM pAvako dIpyamAno, nAgendro'zvo ratho vA nRpatirabhimukhaH pUrNakumbho vajo vA / utkSiptA caiva bhUmirjalacarayugalaM siddhamannaM zatAyuvezyAstrImadyamAMsaM hitamapi gaditaM maGgalaM prasthitAnAm // 2 // dharmazAhapana, pR6, pho0 272 ( 0 0 )* ( kaI paNa sArA kAmane mATe ) prayANa karatI vakhate potAnI sanmukha kanyA, gAya, zaMkha, bherI, dahIM, phaLa, puSpa, dedIpyamAna agni, hAthI, azva, ratha, rAjA, pUrNa kuMbha, vaja, mAthe upADelI khodelI mATI, matsyanuM yugala, rAMdheluM dhAnya, se varSane vRdha, vezyA, strI, madirA ane mAMsa maLe te te hitakAraka ane maMgaLarUpa kahyuM che. 2. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukana zAstra ( 1253) kAryAya calitaH sthAnAd vahannADipadaM purH| kurvan vAJchitasiddhInAM, bhAjanaM jAyate naraH // 3 // zrAvidhi, vRSTa 28, pro. rU. kAmane mATe (pitAnA) sthAnethI cAlele je puruSa vahetI nADIvALe (je taraphanI nADI cAlatI hoya te taraphana) paga AgaLa kare te Icchita (vastunI) siddhionuM pAtra thAya che. 3. prayANane niSedha - kSIraM bhuktvA rataM kRtvA, snAtvA''hatya gRhAGganAm / vAntvA niSTIvya cAkoza, zrutvA ca pracalena hi // 4 // zrAddhavidhi, pR0 98, zlo0 19 khIra (dUdha) khAIne, ratikrIDA karIne, sanAna karIne strIne mArIne, ulaTI karIne, thukIne ane bUma (rADa) sAMbhaLIne prayANa na karavuM. 4. suMdara bhajananuM zukana ---- gacchatAM ca yadA zvAno amedhyaM bhakSayed yadi / miSTAnyazanapAnAni, prApnoti puruSo dhruvam // 5 // (gherathI nIkaLIne) jatAM mAgamAM jotare viSTA khAte heya-khAte jovAmAM Ave-te te puruSa avazya madhura bhajana ane pANIne pAme che. 5. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1154) subhASita-padya-ratnAkara dravyalAbhanuM zukana -- gacchatAM ca yadA zvAnaH, karNau kaNDUyate punaH / dravyalAmaM vijAnIyAnmahattvaM ca prajAyate // 6 // (sArA kAmane mATe gherathI nIkaLIne) jatAM mArgamAM jo kUtare pitAnA banne kAnane khajavALatuM hoya te dravyane tathA pratiSThAne lAbha thaze ema jANavuM. 6. pakSInuM zubha azubha zukana - gatistArA svaro vAmo durgAyAH zubhadaH smRtaH / viparItaH praveze tu, sa evAbhISTadAyakaH // 7 // sAyanasUtra rIkSA (mAsika), pR. 36. durgA nAmanI pakSiNI, utAvaLI gati karatI jovAmAM Ave ane DAbI bAjue tene svara sAMbhaLavAmAM Ave, te te zubha phaLane ApanAra kahyAM che. ane tenAthI viparIta eTale jamaNI bAjue tene svara sAMbhaLavAmAM Ave te pravezane viSe te vAMchitane devAvALe che-zubha che. 7. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke sAmudrika zAstra(107) che % %-% % % batrIsa lakSaNachtrN tAmarasaM dhanU rathavaro dambholikUrmADazA vApIsvastikatoraNAni ca saraH pazcAnanaH pAdapaH / cakraM zaGkhagajo samudrakalazau prAsAdamatsyA yavA yUpastUpakamaNDalUnyava nibhRt saJcAmaro darpaNaH // 1 // ukSA patAkA kamalA'bhiSekaH, sudAma kekI ghanapuNyabhAjAm // ThTha mavati satarA, lunnatAH vasIdhA trivipulalaghugambhIro dvAtriMzallakSaNaH sa pumAn // 2 // kalpasUtrasubodhikA, vyAkhyAna 1, pR. 20. ( AtmA0 sa0 )* chatra 1, kamaLa 2, dhanuSa 3, zreSTha ratha 4, vaja, 5, kAca 6, aMkuza 7, vAva 8, sAthiyA 9, teraNa 10, sarevara 11, siMha 12, vRkSa 13, cakra 14, zaMkha 15, hAthI 16, samudra 17, kaLaza 18, prAsAda 19, matsya 20, jaLa 21, yUpa 22, staMbha 23, kamaMDaLa 24, parvata 25, cAmara 26, darpaNa 27, baLada 28, dhvaja 29, lakSamIne abhiSeka 30, mALA 31 tathA mayUra 32: A batrIza lakSaNo puNyavaMtane heya che. vaLI ahIM jenAM sAta avayava rAtAM hoya, cha UMcAM haya, pAMca sUkSma hoya, pAMca lAMbAM hoya, traNa pahelAM heya, traNa laghu hoya ane traNa gaMbhIra hoya, te batrIsa lakSaNavALo puruSa kahevAya che. 1,2. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1256) kevA avayavanu... zuM phaLa ? na strI tyajati raktAkSaM, nArthaH kanakapiGgalam / TIpavAnuM na caiyai, na mAMJopavita munnum // 2 // jaLasUtrayodhinnA, yAvyAna 2, pR. 22. ( garamA. sa0 )* subhASita-padya-ratnAkara rAtA netravALA puruSane strI tajatI nathI, suvaNa jevI pILI AMkhavALAne dhana tajatu nathI, lAMbA hAthavALAne aizvaryaM tajatuM nathI, ane mAMsathI puSTa zarIravALAne sukha tajatu nathI (arthAt tevA tevA puruSAne te te vastu prApta thAya che.) 3. chatrAkAraM ziro yasya, vistIrNaM hRdayaM tathA / kaTI yasya vizAlA ca sa saukhyadhanaputravAn // 4 // dharmadruma, pR 1ra, jo fk. ( x sa. ) jenuM mastaka chatrane AkAre hAya, jenI chAtI paheALI hAya ane jenI keDa vizALa hAya te puruSa sukhI, dhanavAna ane putravAna thAya che. 4. pralambabAhuH svAmI syAd, hastrabAhustu kiGkaraH / svacchAruNanakho dIrghAGgulI raktakaraH zriye // 5 // pArzvanAthacatri ( gadya ), 0 248, o0 7. (se F.)* jenA hAtha lAMkhA haiAya te (rAjA vagere ) svAmI thAya che, jenA hAtha TUMkA hoya te cAkara thAya che, jenA nakha svaccha ane rAtA hAya, AMgaLIe lAMkhI hAya ane hAtha rAtA hAya, te lakSmIne mATe thAya che. 5. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstra ( 1257). yathA netre tathA zIla, yathA nAsA tathA''rjavam / yathA rUpaM tathA vittaM, yathA zIlaM tathA guNAH // 6 // varakuvA , zAradAna 2, pR. 20. (AramA. ) jevAM netra hoya tevuM zIla hoya che, jevI nAsikA hAya tevI saraLatA hoya che, jevuM rUpa hoya tevuM dhana heya che. ane jevuM zIla (AcAra) hoya tevA guNa hoya che. (arthAt netra uparathI zIla jaNAya che, nAsikA uparathI saraLatA jaNAya che, rUpa uparathI dhana jaNAya che ane AcAra uparathI guNa jaNAya che.) 6. uro vizAlo dhanadhAnyabhogI, ziro vizAlo nRpapuMgavazva / kaTIvizAlo bahuputradAro vizAlapAdaH satataM sukhI syAt // 7 // vAhUgaNufdhA, zAhapAna 2, pR. 22. (rAmA. ) jenuM urasthaLa (chAtI) vizALa hoya te dhana ane dhAnyane bhegI thAya che, jenuM mastaka vizALa hoya te rAjA thAya che, jenI kaTI vizALa hoya tene ghaNA putra ane ghaNI strIo thAya che, jenA paga vizALa hoya te niraMtara sukhI thAya che. 7. panapatrasamA jihvA, raktA sUkSmA sushobhnaa| pArthivaH zukanAsaH syAd hastranAsastu dhArmikaH // 8 // jANanANA ( jaa ), p. 24, pa0 ka. ( sa.)* jenI jIbha kamaLanA pAMdaDA jevI, rAtI ane pAtaLI hoya te zubha phaLane ApanArI che, jenI nAsikA popaTa jevI hoya te rAjA thAya che ane jenI nAsikA nAnI hoya te amiSTa thAya che. 8. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1258 ) subhASita-padma-ratnAkara asthiSvarthAH sukhaM mAMse, tvaci bhogAH striyo'kSiSu / gatau yAnaM svare cAjJA sarva sacce pratiSThitam // 9 // sAmudrika. manuSyAne amuka rItanA hADakAM hoya te tene dhana maLe che, amuka jAtanu` mAMsa hoya te sukha maLe che, amuka jAtanI cAmaDI heAya te bhAga maLe che, amuka prakAranAM netra hAya te sIe cAhe che, amuka prakAranI gati-cAla hoya te tene vAhana maLe che, amuka prakAranA svara hoya te tenI AjJA sane mAnya thAya che ane sattva hAya teA khadhu maLe che. 9. kayAM avayavA lAMmAM sArAM---- nayanakucAntaranAsAhanubhujamiti yasya paJcakaM dIrgham / dIrghAyurvittaparaH, parAkramI jAyate sa naraH / / 11 // dharma5yuma, pR. bara, jo 18 vra, sa. ) je puruSanAM netra, chAtI, nAsikA, pAMca avayava lAMkhAM DAya, te puruSa dhanavAna ane parAkramI thAya che. 11. dADhI ane hAtha A lAMkhA AyuSyavALA, anAmikA'ntyarekhAyAH, kaniSThA syAdyadA'dhikA / dhanavRdvittA vuMsAM, mAtRpakSo vadustathA / / 22 II vizvavijJAna, glAsa 1. tA. 44. puruSAne anAmikAnI chellI rekhAthI kaniSThikA AMgaLI vadhAre mATI hAya tA temane dhananI vRddhi thAya che, tathA mAtAnA pakSa paNa ghaNA DAya che-mAsALa vizALa hAya che. 12 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstra (1259) kayAM avayavo nAnAM sArAM- dantatvakkezAGgulipavanakhaJceti paJca sUkSmANi / dhanalakSmANyetAni, prabhavanti prAyazaH puMsAm // 13 // dharmarAma, g. 2, phakto 17. ( i. sa. ) tta, cAmaDI, keza, AMgaLInA TeravA ane nakha; A pAMca avayava sUkSama hoya che te prAye karIne puruSone dhananAM cihna che. (eTale te puruSa dhanavAna thAya che.) 13. kayAM avayave rAtAM sArAM - nakhacaraNapANirasanAdazanacchadatAlulocanAnteSu / syAyo raktaH saptasu, saptAGgAM sa bhajate lakSmIm // 14 // dharmakuma, vR0 12, so kara ( i. sa. ) je paruSanAM nakha, paga, hAtha, jIbha, eNa, tALavuM ane netranA cheDA; A sAta avayavo rAtAM hoya, te puruSa sAta aMgavALI rAjya-lakSamIne pAme che. 14. UMcAM zubha avayavo - SaTkaM kakSA vakSaH, kRkATikA nAsikA nakhAsyamiti / yasyedamumataM syAdubhatayastasya jAyante // 15 // dharmajama, g0 12, zova va6. (ta.) je puruSanI kakSA-kAkhalI, vakSa:sthaLa-chAtI, haDiye, nAsikA, nakha ane mukha : A cha avayavo UMcAM hoya te puruSane unnati prApta thAya che. 15. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1260 ) subhASita-padya-ratnAkara rAjAnAM cihe- zaktitomaradaNDAsidhanuzcakragadopamA / yasya rekhA bhavedeSA, rAjAnaM taM vinirdizet // 16 // vArzvanAthaas (), g0 248, 8. (. )* zakita, tema-bhAluM, daMDa, khaDaga, dhanuSa, cakra ane gadAnA jevI jene rekhA hoya te mANasa rAjA thaze ema jANavuM. 16. rAjyAya pAdayo rekhA dhvajavAdazopamAH / agulyo'pi samA dIrghAH, saMhitAzva samunnatAH // 17 // vArzvanAthaas (ca), g0 248, stro ( 400)* bane pagane vize dhvaja, vaja ane aMkuzanA AkAra jevI rekhAo hoya to te rAjyane ApanArI che. tathA AMgaLIo paNa sarakhI, lAMbI, eka bIjI sAthe maLelI -aDakatI ane UMcI hoya che te paNa rAjyane ApanArI che.17. sAtvika puruSanA lakSaNa-- atihasve'tidIrdhe'tisthUle cAtikaze tathA / atikRSNe'tigore ca, paTsu sacaM nigadyate // 18 // RevsUtravadhi, vAhayAta , g0 206 (kAmA0 sa0)* atyaMta hRsva-DIMgaNe, ati lAMbe, ati jADo, ati pAtaLa, ati kALo ane ati gaura varNavALe ? A che prakAranA puruSane viSe satva hoya che ema kahyuM che. 18. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstra rekhA samadhI vicAraH-- maNibandhAt piturlekhA, karabhAdvibhavAyuSoH / lekhe dve yAnti titrospi, tarjanyaGguSThakAntaram // 19 // vivekavilAsa, ullAsa 5, zlo0 53. ( 1261 ) maNimadhathI eTale hAthanA kAMDA pAsethI pitAnI rekhA nIkaLe che, karalathI eTale pAMcAthI dhana ane AyuSyanI e rekhAe nIkaLe che, tathA te traNe rekhAe tajanI ane agUThA e benI vacce jAya che. 19 yeSAM rekhA imAstisraH, sampUrNA doSavarjitAH / teSAM gotranAyUMSi, sampUrNAnyanyathA na tu // 20 // ullaGghyante ca yAvantyo'Ggulyo jIvitarekhayA / paJcaviMzatayo jJeyAstAvantyaH zaradAM budhaiH // 21 // thiyejavilAsa, uDDAla 5, 30 14, 11. jemanI A ( upara kahelI ) traNa rekhA, sapUrNa ane doSa rahita hoya, temanAM kuLa, dhana ane AnuSya paripUrNa hAya che. ane je te rekhAe barAbara na heAya te kuLa, dhana ane AyuSya paNa kharAkhara hotAM nathI. karaNathI eTale pAMcAthI AyuSyanI rekhAe jeTalI AMgaLIo ullaghana karelI hAya, teTalA pacIza varSana AyuSya tenuM che ema paDatAe jANuvu. 20, 21. arekhaM bahurekhaM vA, yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo niHsvA duHkhitA nAtra saMzayaH // 22 // vivavihAra, hAla 1, jo phu8. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1262 ) subhASita-padya-ratnAkara jemanA hAthanA taLiyAmAM bilakula rekhA na hoya athavA ghaNI rekhAo hoya, teo a85 AyuSyavALA, nirdhana ane duHkhI thAya che, temAM kAMI paNa saMzaya nathI. rara. praasaadprvtstuuppdmaangkshrthopmaaH| dhvajakumbhasamA rekhA hastapAde zubhAvahAH / / 23 / / mahAma, g0 12, rasto dara (ra0 ). prAsAda, parvata, zUbha, kamaLa, aMkuza ane rathanA jevI tathA davaja ane kuMbhanA jevI jenA hAtha pagamAM rekhA hoya to tene te zubha phaLavALI che. 23. mayUragajahaMsAzvacchatratoraNacAmaraiH / sadRzA yatkare rekhAH, sa bhogAn labhate dhanAn // 24 // dharmakuma, g0 12, rasto dura. (ge ) jenA hAthane viSe mora, hAthI, haMsa, azva, chatra, teraNa ane cAmaranA AkAravALI rekhAo hoya, te puruSa ghaNA bhegene pAme che. 24. sthUlarekhA daridrAH syuH, sUkSmarekhA mahAdhanAH / khaNDitasphuTitAbhiH syAdAyuSaH kSaya eva hi // 25 // GrzvanAthavari (T), pR. 242, 20 (300)* jene jAva rekhAo hoya te daridra thAya che ane jene sUkSma rekhAo hoya te mahA dhanavAna thAya che, tathA jene khaMDita ane kuTelI rekhA heya tenA AyuSyane kSaya thAya che. 25. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstra (1263) dattakAraka,cha, zAliyauche ! pANipAdeSu zasyante, yasyAsau zrIpatiH pumAn // 26 // ghArzvanAtha (zA), p. 22, 2. (10 ) jenA hAtha paganA taLiyAne viSe vaja, vaja, aMkuza, chatra, zaMkha ane kamaLanuM cihna hoya te te prazasta che ane te puruSa lakSmIpati thAya che. 26. svastike janasaubhAgyaM, mIne sarvatra puujytaa| zrIvatse vAJchitA lakSmIrgavADhyaM dAmakena tu // 27 // pArzvanAyaka (gha), pR. 2, po20/030)* je mANasane svastikanuM-sAthiyAnuM cihna hoya te lokone viSe saubhAgya pAme che, matsyanuM cihna hoya te sarvatra pUjyapaNuM thAya che, zrIvatsanuM cihna hoya te Icita lakSamI maLe che ane mALAnuM cihna hoya te ghaNu pazuone svAmI thAya che. ra7. putradA karame rekhA, kaniSThAghaH kalatrakRt / aguSThamUlarekhA tu, bhrAtRbhANDeSu zasyate // 28 // pArzvanAthavANa (1), g0 241, roDa (100) pioMcAne viSe rahelI rekhA putrane ApanArI che eTale jeTalI rekhA hoya teTalA putra thAya che, TacalI AMgaLInI nIcenI rekhA strIne ApanArI che eTale jeTalI rekhA hoya teDalI strI thAya che, tathA aMgUThAnA mULamAM rahelI rekhA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1264) subhASita-padma-ratnAkara bhAibhAMDune mATe kahevAya che eTale jeTalI rekhA hAya teTalAM bhAibhAMDu thAya che. 28. mastaka saMbaMdhI vicAraH * chatrAkAraM narendrANAM ziro dIrgha tu duHkhinAm / aghamAnAM ghaTAkAraM, pApinAM sthapuTaM punaH // 29 // pAzvanAthavrutika (gadya), '0 241, jo 27. (so 60 )* jenuM mastaka chatranA jevuM gALa hAya te rAnta thAya che, jenuM mastaka lAMbu haiAya te du:khI thAya che, jenuM mastaka ghaDAnA AkAre DAya te adhama thAya che ane jenuM mastaka rAmaiyAnA saMpuTa jevuM dAya te pApI thAya che. 29. keza saMbadhI vicAraH-- mRdulaiH zyAmala snigdhaiH, snigdhairbhavati bhUpatiH / Tita ni: zUnnai:, dIkarI sulusinaH ||rlR0|| pArzvanAthannadhi (gadya) '0 241, ro0 28. ( 30 sa0 )* jenA keza kAmaLa, kALA ane cIkAzavALA-cakacakita hAya te rAjA thAya che, ane jenA keza phuTelA, pILA vadhu vALA, jADA ane lUkhA-sUkA hoya te duHkhI thAya che. 30. kapALa saMbaMdhI vicAra:--- - lalATe cArdhacandrAbhe, rAjA dharmiSTha unnate / vidyAbhogI vizAle syAd duHkhI tu viSame bhavet // 31 // varSamApa li (nA), pR.041, tA0 26 ( 30 60)* Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstra ( 1265 ). jenuM kapALa ardha caMdra jevuM hoya te rAjA thAya che, jenuM kapALa UMcuM hoya te dharmiSTa thAya che, jenuM kapALa vizALa-paheluM hoya te vidyAvAna ane legI thAya che ane jenuM kapALa viSama-vAMkuM hoya te duHkhI thAya che. 31. tilaka saMbaMdhI vicAra - narasya dakSiNe pArthe, tilakaM maNDalaM zubham / vAme zubhaM ca nArINAM, jJAtavyaM hi narAdhipa ! // 32 // dharmakuma, vR0 12, to 4. (20 2) he rAjA ! puruSanA jamaNuM paDakhe maMDaLanA AkAre tilaka hoya te zubha che, ane strIone DAbe paDakhe tilaka heya te zubha che, ema jANavuM. 32. dAMta saMbaMdhI vicAra - daradAno rAgA, moLI cAhIna: triMzaddantAstu sukhinastato hInAstu duHkhinaH // 33 // TvanAyaka (1), g0 241, rasto za4. ( gha0 0 ) jene batrIza dAMta hoya te rAjA thAya che, jene ekatrIza dAMta hoya te bhegI thAya che, jene trIza dAMta hoya te sukhI thAya che ane tethI paNa ochA dAMta hoya te duHkhI thAya che. 33. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1266) subhASita-pa-ratnAkara peTa saMbaMdhI vicAra - mRgavyAghrodaro bhogI, zvazRgAlodaro'dhamaH / maNDUkasadRzaM yasyodaraM sa syAnmahIpatiH // 34 // pArzvanAtha (gA), pR. 48, ho ( sa ) jenuM udara-peTa mRga ane vAgha jevuM hoya te bhegI thAya che, jenuM udara kutarA ane ziyALa jevuM hoya te adhama thAya che, ane jenuM udara deDakA jevuM hoya te rAjA thAya che. 34. aMguThA saMbaMdhI vicAra - akguSThalaivipulairduHkhaM, sadA'dhvagamanaM nRNAm / vRttaistAmranakhaiH snigdhaiH, saMhitaistu sukhaM bhavet // 35 // pAnA ara (Ta), pR. 48, pro. 3. (40 0)* aMguThA pahoLA hoya te te manuSyane duHkha ApanAra thAya che tathA niraMtara mArgamAM prayANa karAve che, paraMtu je te goLa hoya, tenA nakha rAtA hoya, cikAzavALA hoya ane cUMTelA heya te sukhadAyaka che. 35. aMguThAmAM java saMbaMdhI vicAra yvairgusstthmdhysthaividyaakhyaativibhuutyH| guvAjo tathA vanma, raziauca taiH || 6 | vivekavilAsa, ullAsa 5, zlo0 64. aMguThAnA madhya bhAgamAM java hoya che tethI vidyA, Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstra (1267) kIti ane dhananI prApti thAya che. tathA jamaNA aMguThAmAM java heya te tene janma zukala pakSamAM che ema jANavuM. 36 aguSThodaramadhyastu, yavo yasya virAjate / utpannabhakSyabhogI ca, sa naraH sukhamedhate // 37 // pArzvanAthaas (nava), g0 22, ko. 2. (300) aMguThAnA udara madhye upalA parvamAM jene javane AkAra hoya te manuSya jAte bhajana ane bhegane utpanna karI sukhane pAme che. 37. Avarta saMbaMdhI vicAra- avatoM dakSiNe bhAge, dakSiNaH zubhakunnRNAm / vAno vADiinA, vinavyatve tu madhyama | 28 vivichAra, jhAra 1, 0 28. puruSanI jamaNI bAjue dakSiNAvarta--jamaNA AvatavALe bhamaro hoya te te zubhakAraka che, ane DAbA bhAge DAbe AvatuM hoya to te atyaMta niMdavAlAyaka che. tathA je jamaNI bAjue DAbe Avata ane DAbI bAjue jamaNe AvatuM hoya te te madhyama vaNa. 38. nakha saMbaMdhI vicAra - umarAgratA maLyA, saniSAH sauthavAyA zUrpAkArA rukSabhagnA vakrAH zvetAzca duHkhadAH // 39 // vArzvanApArika (nA), pR. 248, po(40 0 )* Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) subhASita-pa-ratnAkara UMcA ane rAtAM nakha hoya te sArA che, cIkAzavALA cakacakita hoya te sukha ApanArA che, paNa supaDAnA AkAravALA, lakhA-sUkA, bhAMgalA, vAMkA ane zveta nakha hoya te te dukhane ApanArA che. 39. jadhA saMbaMdhI vicAra -- du:khinaH kAkajalAH syurdIrghajalA mahAdhvagAH / bandhanaM cAzvajavAnAM, mRgajavAstu paarthivaaH|| 40 // pArzvanAtha (gA), pR. 248, 0 (40 10)* jene kAgaDA jevI jaMdhA hoya te duHkhI thAya che, jene lAMbI jaMghA hoya te ati mArgamAM cAlanArA eTale kAsadIyuM karanArA thAya che, ghaDA jevI jaMghA hoya te baMdhanane pAme che ane mRga jevI jaMghA hoya te rAjA thAya che. 40. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 09 ke satta zAstra ( 208) ke svapnanA prakAra ane saphaLa svapna - anubhava to rajha, voca vinA svabhAvataH samudbhutacintAsantatisambhavaH // 1 // devatAdhupadezottho dharmakarmaprabhAvajaH / pApo samucI, rAma cIjavavA kRpA |2 prakArairAdimaiH Saibhirazubhazca zubho'pi ca / ro nirarthaka , sacI mirauH II rU II vivekavilAsa, ullAsa 1, zlo0 16, 17, 18. koI paNa vakhata pUrve anubhavela, jeyela athavA sAMbhavela, tathA prakRtinA vikArathI utpanna thayela, svAbhAvika utpanna thayela, vicAranI zreNithI utpanna thayela, devatAdikanA upadezathI utpanna thayela, dharmakAryanA prabhAvathI utpanna thayela ane ati pApathI utpanna thayelaH A nava prakAranAM svama manuSyone hoya che. upara kahelAM nava prakAranAM svamamAMthI prathamanA cha prakAranAM savama zubha athavA azubha je joyela hoya te sarva nirarthaka che, kAMI paNa phaLa ApatAM nathI ane chellA traNa prakAranAM svama satya che-phaLa ApanArAM che. 1-3. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1270) subhASita-pa-ratnAkara kenuM svapna siddha thAya - dharmarataH samadhAturyaH, sthiracitto jitendriyaH sadayaH / prAyastasya prArthitamartha svamaH prasAdhayati // 4 // rANaparaDuparA, vAhiyAra 4, pR. 20. (ArA..)* je manuSya dharmamAM rakta hoya, jenI sarve dhAtu samAna hoya, jenuM citta sthira hoya, jeNe iMdriyane vaza karI hoya, ane je dayALu hoya tevA puruSane je svama Ave te ghaNuM karIne tene Icchita artha siddha thAya che. 4. karyuM svapna saphaLa gaNavuM - pUrvamaniSTaM dRSTvA, svapnaM yaH prekSate zumaM pazcAt / sa tu phaladastasya bhaved draSTavyaM tadvadiSTe'pi // 5 // RANyagvadhi, cAvyA , g. 200. (bAramA ) pahelAM aniSTa svama joyA pachI je zubha svapna jovAmAM Ave te te pAchaLanuM zubha svapna phaLadAyaka thAya che, te ja pramANe prathama zubha svapna joyA pachI azubha svapna jovAmAM Ave te pAchaLanA azubha svapnanuM phaLa maLe che. pa. pUrva samosuma pAmo vA tAH gumarA pAzcAtyaH phalado jJeyaH, pUrvadRSTo nirarthakaH // 6 // sanakANA, ho 28. savapna pahelAM zubha AvyuM hoya ane pachI azubha AvyuM hoya, athavA pahelAM azubha AvyuM hoya ane pachI zubha AvyuM hoya, te pachInuM svapna phaLa devAvALuM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna ja ( 11 ) jANavuM, pahelAM dekheluM svapna niSphaLa samajavuM. 6. svapnamALA nirarthaka mAlAsvapno'hi dRSTazca, tthaa'dhinyaadhismmvH| mAvi , vArasa nivAryA + 7 | vivijJAna, saTTAra , 0 22. rAtrie uparAupara svapnamAM jovAmAM Ave, divase svapna jovAmAM Ave, Adhi-vyAdhithI svapna Ave, tathA maLamUtrAdikanI pIDAthI je svapna Ave, te sarva svapna nirarthaka-phaLarahita che. 7. svapna phaLa samaya - rAtrezcatuSu yAmeSu, dRSTaH svamaH phalapradaH / mAsaiAdazabhiH parimastribhirekena ca kramAt // 8 // nizAcaTiyune, hIrAta pati purama daH vA, saMgha pati nizcita che ? vizvavidyAsa, kAra ?, po. 22, 20. rAtrinA pahelA pahoramAM joyelA svapnanuM phaLa bAra mAse maLe che, bIjA paheramAM chelA savapnanuM phaLa cha mAse maLe che, trIjA pahore joyelA svapnanuM phaLa traNa mAse maLe che, cothA pAre joyelA svapnanuM phaLa eka mAse maLe che, rArinI chellI be ghaDImAM joyelA svapnanuM phaLa daza divasamAM be che ane sahamane joyelA savapnanuM phaLa tatkALa maLe che. 8, 9. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1ra72) subhASita-pA-ratnAkara sva-para saMbaMdhI svapna phaLadRssttaaH svamA ye svaM prati, tetra zubhAzubhA nRNAM svasya / ye pratyaparaM tasya, jJeyAste svasya no kizcit // 10 // vAtaqvAnuir, thAsthAna 4, . 201(gatimA. sa.)* mANasane je svapno pitA pratye jovAmAM AvyAM hoya tenuM zubhAzubha phaLa pitAne maLe che, ane je svapna bIjA pratye joyAM hoya tenuM phaLa tene maLaze ema jANavuM, pitAne kAMI paNa phaLa maLaze nahIM. 10. svapna pramANe kayAre vartavuM devatAH pitaro gAvo nRpAH salliginaH punaH / kathayanti ca yat svapne, tat tathaiva samAdizet // 11 // cUkayA, pro. i. svapnamAM deva, devagata thayela pitRo, gAya, rAjA ke uttama sAdhu je pramANe je kahe che te ja pramANe karavuM. 11. zubha svapna Aroho govRSe pakSazailaprAsAdahastiSu / rodanAgamyagamane,svapne bhRtyazca zasyate // 12 // vArzvanApAka (m), 2, po. 18. thavapnamAM je mANasa baLada, vRkSa, parvata, mahela, ke hAthI upara pitAne caDelA jue, athavA rudana, agamya sthAnamAM gamana ke nokara cAkara anubhave te vakhANavA lAyaka che. 12, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna zAstra (1ra73) caTanaM gogajavRkSalaprAsAdavAjiSu / varcaskalepo rudita, maraNaM ca tathA zubham // 13 // cUDA , ho 21. svapnamAM baLada, hAthI, vRkSa, parvata, mahela ane ghoDA upara caDavuM; viSTAnuM vilepana, rudana ane maraNaH e badhuM zubhakara samajavuM. 13. kukkuTI vaDavAM krocIM, yaH pazyati zubhAzayaH / kanyotpattirmavettasya, priyAM vA labhate pumAn // 14 // DA, po. kA. je zubha AzayavALe puruSa kukaDI, ghoDI ke kaoNMcI nAmaka paMkhIne sarvapnamAM dekhe tene ghera kanyAne janma thAya; athavA te puruSa strIne meLave. 14. dadhilAbhAd dhanotpattiqhtalAmAjjayaH punaH / ghRtAdane dhruvaM klezo dadhimakSagato yazaH // 15 // ralacUDakayA, zlo047 svapnamAM jo dahIMno lAbha thAya te dhana maLe, ghIne lAbha thAya te jaya maLe, ghInuM bhakSaNa kare te nizcaye kalezakaMkAsa thAya, ane dahIMnuM bhakSaNa kare te yaza maLe. 15. kanyA chatraM phalaM patra, dIpamanaM mahAdhvajam / mantraM vA lamate yo hi, tasya cintitasiddhayaH // 15 // ralarakathA, zlo0 33. 5 paDI ke koI mAM e tene athavA te para Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) subhAkti-pa-ratnAkara je manuSya svapnamAM kanyA, chatra, pAkeluM phaLa, dIve, anna, moTI dhvajA ke maMtrane meLave, tene pitAnA ciMtitanI siddhi thAya che. 16. zubha svapna vidhi iSTa dRSTvA svapnaM, na supyate nApyate phalaM tasya / neyA nizA'pi sudhiyA, jinarAjastavanasaMstavataH // 17 // vAsudhimA, thAsthAna 4, pR. 200 (sAmA )* zubha svapna joyA pachI nidrA levI nahIM. nidrA levAthI tenuM phaLa maLatuM nathI. tethI buddhimAna manuSya jinezvaranI stuti vagere karIne bAkInI rAtri nirgamana karavI. 17. na zrAvyA kusvapno gurvAdestaditaraH punaH zrAvyaH / yogyazrAvyAbhAve, gorapi karNe pravizya vadet // 18 // jarUcapi, zAsthAna che, g0 2ja. moba0)* azubha svapna Ave te te guru vagerene saMbhaLAvavuM nahIM, ane zubha svapna Ave te te guru vagere uttama janane saMbhaLAvavuM. lAyaka-ogya puruSa na maLe te chevaTa gAyanA kAnamAM praveza karIne kahevuM. 18. azubha svama: apahAro hayavArapayAnAsanasadananiksanAdInAm / nRpazavAzokakaro bandhuvirodhArthahAnikaraH // 19 // tA. ji, zAsthAna , g0 101 (pratimAsa ) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna zAsra ( 11 ) je svapramAM anya, hAthI, Asana, ghara ane rasa vagerenu' haraNa thayelu. jIe, teA te svagna rAjacakI zakAne prApta karanAra thAya che, cAka karanAra thAya che, adhunI sAthe virAdha karanAra tathA dhananI hAni karanAra thAya che. 19. ? isane zodhanamacirAt pravartate nartane'pi vadhabandhAH / paThane kalaha nRNAmetatprAjJena vijJeyam // 20 // jagaduoSitA, vADhyAna 4, pR0 201. (AA0HD) svapnamAM je mANasa hase tene thADA vakhatamAM zAka prApta thAya che, nRtya kare tA vadhakhadha thAya che. ane traNe te kalaha-kajiyA thAya che, ema paDita puruSe jANavuM. 20. snehAbhyaGgAdbhaved rogaH, zRGgiNo daMSTriNastathA / abhidravanti yaM svapne, tasya rAjakulAd bhayam / / 21 / / narAzA, jo0 21. jo svapnamAM telathI mana kare te rAga thAya; tathA jene svapnamAM gAya bhesa vagere zIMgaDAvALA siMha, kUtarA, sapa, vagere dADhathI karaDavAvALA drava kare tene rAjakulathakI bhaya thAya. 21. pazue athavA prANIe upa azubha svapna vidhiH-- duHsvapne devagurUn, pUjayati karoti zaktitazca tapaH / satataM dharmaratAnAM duHsvapno bhavati susvamaH // 22 // vacitrA, ayAna chu, pu, v. (trAmA0=0) ne azubha svapna Ave te devagurunI pUjA karavI ane Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1276 ) subhASita-padya-ratnAkara zakti pramANe tapa kara.(kemake) niraMtara dharmamAM tatpara rahenArA puruSone azubha svapna paNa zubha svapna thAya che. 22. svapnamaniSTaM dRSTvA, supyAta punarapi nizAmavApyApi / naitatkathyaM kathamapi, keSAcit phalati na sa yasmAt // 23 // rAjulA , kathAkAra che. purA 20 (jAmA )* azubha svapna joyA pachI je rAtri hoya te avazya pharIthI sUI javuM-nidrA levI, ane te svapna keI paNa prakAre koIne kahevuM nahIM, kemake nahI kahevAthI tenuM phaLa maLatuM nathI. 23. zubha azubha kALA ane dhoLA padArtho - kRSNaM kalamazastaM, muktvA govAjirAjagajadevAn / sakalaM zuk ca zubhaM, tyaktvA kasilavagAdIn // 24 // jANavakupA , thANA 4, g0201, (4mA ra0)* svapnane viSe gAya, azva, rAja, hAthI ane deva sivAyanA sarva kALA padArtho azubha che, ane kapAsa tathA lavaNa vagere sivAyanA sarva dheLA padArtho zubha che. 24. kasabhasmatakrAsthivarja sarva sitaM zubham / govAjigajadevarSivarja kRSNaM tu ninditam // 25 // * ranarvA , 0 12. svapnamAM kapAsa, rAkha, chAza ane hADakAM sivAyanI koI paNa sapheda vastu dekhI hoya te te zubhakara samajavI ane gAya, ghoDe, hAthI, deva ke sAdhu sivAyanI kaI paNa kALI vastu dekhI hoya te te azubhakara samajavI. 25. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna zAstra (1277) dhanaprAptisUcaka svapnashubhrenn dakSiNasyAM, yaH phaNinA dazyate nijabhujAyAm / AsAdayati sahasraM, kanakasya sa paJcarAtreNa // 26 // kalpasUtrasubodhikA, vyAkhyAna 1, pR0 105. (AtmA0 sa0)* svapnamAM je mANasa pitAnI jamaNI bhujAmAM sapaDe DasAya, te mANasa pAMca divasamAM eka hajAra sonAmahora prApta re che. 26. kamalAkararatnAkarajalasampUrNApagAH suhRnmaraNam / yaH pazyati lamate'sAvanimittaM vittamativipulam // 27 // kalpasUtrasubodhikA, vyAkhyAna 4, pR0 105. (AtmA0sa0)* je mANasa svapnamAM sarovara, samudra, jaLabharelI nadI ke mitranuM maraNa jue, te mANasa nimitta vinA-akasmAt atyAta dhanane pAme che. 27. vastrAmaphalatAmUlapuSpadIpadadhidhvajAH / sadratnacAmarachatramantrA labdhA dhanapradAH // 28 // pArzvanAthacaritra (padya), sarga 2, zlo0 59. ( svapnamA) para, anna, 31, taiya, sa, hovo, hI, dhajA, suMdara ratna, cAmara, chatra ke maMtra meLave te dhana maLapaanii ni . 28. devasya pratimAyA yAtrAsnAnopahArapUjAdIn / / yo vidadhAti svapne, tasya bhavet sarvato vRddhiH // 29 // kalpasUtrasubodhikA, vyAkhyAna 4, pR0 105. (AtmA sa0)* Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) subhASita-pa-ratnAkara je mANasa svapnamAM devanI pratimAnI yAtrA, svAva, naivedya ane pUjA vagerene kare che tene sarva prakAranI vRddhi thAya che. 29. zvetavastradharAM nArI, zvetamAlAdibhUSitAm / avagRhati yaH svapne, tasya lakSmIH prajAyate // 30 // sUkA , phakto dara. je puruSa svapnamAM sapheda vastra paherelI ane sapheda mALA vagerethI alaMkRta thayelI strInuM AliMgana kare tene lakSamI maLe che. 30. tAmbUlaM mauktikaM zalaM, vavaM dadhi ca candanam / kunda bakulajAtI ca, pacaM dhanavikRddhaye // 31 // thA , ho re je svapnamAM tAMbUla, metI, zaMkha, vastra, dahIM, caMdana, mogare, bakula nAmanuM vRkSa, jAI nAmanuM puSpa ane kamaLa dekhe te te svapna lakSamInI vRddhi mATe samajavuM. 31. AsanaM zayanaM gehaM, dehaM vA baladagnikam / dRSTvA jAgati tasya syAlakSmIH sarvatra sammatA // 32 // cUDA , skoTa po. je mANasa Asana, zayyA, ghara ke zarIrane baLatI anivALuM dekhIne jAge; tene badhe ya sanmAna ApanArI evI lakSamI thAya. 32. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna zAya ( 1278) dhananAzasUcaka svapna mUtraM vA kurute svapne, purISaM cApi lohitam / pratibudhyeta yaH so'rthanAzaM prApnoti nizcitam // 33 // uttarAdhyayanasUtra TIkA ( bhAvavijaya), pR0 200 je mANasa svapnamAM rAtA pezAba ke jhADA kare ane tarata jAgI jAya teA te nizce anA nAzane pAme che. 33. patanti dazanA yasya, vizIryante'thavA mukhe / vittakSayo dehajA ca, pIDA tasya vinirdizet // 34 // rAmacUDakathA, zlo0 36. svapnamAM jene mukhamAM dAMta paDI jAya, athavA vikharAi jAya; tene lakSmInA vinAza ane zArIrika vyAdhi thAya. 34. patnImaraNusUcaka svapnaH-- jAyate yasva haraNaM, nijazayanopAnahAM punaH svapne / tasya mriyate dayitA, nibiDA svazarIrapIDA ca // 35 // kalpasUtra subodhikA, vyAkhyAna 4, pR0 105. ( AtmA0 sa0 ) * jene svapnamAM peAtAnAM zayana ke joDAtuM haraNa thAya, tenI strI maraNa pAme che, ane peAtAnA zarIrane viSe gADha thoDA thAya che. 34. nijabhAryAyA haraNe, vasunAzaH paribhave ca saGklezaH / gotrastrINAM tu nRNAM jAyete bandhuvaghavandhau // 36 // kalpasUtra subodhikA, vyAkhyAna 4, pR0 105. (AtmA0 sa0 ) * Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1280 ) subhASita-padya-ratnAkara jo svapnamAM peAtAnI srInu haraNu dekhAya teA peAtAnA dhanano nAza thAya; ane peAtAne parAbhava dekhAya te peAtAne kaleza thAya. paraMtu jo geAtranI strInuM haraNa ke gAtranA manuSyA nA parAbhava thayA dekhe te te geAtrabaMdhunA vadha ane badha thAya che. 36. talapadvArArgalAbhaGge, bhAryAmaraNamAdizet / cheleDAya punaz2eche, pitRmAnulakSaya: // 37 II nacUDajjA, jo0 37. svapnamAM palaMga athavA daravAjAnA AgaLace-bhAgaLabhAMgelA dekhe te potAnI srInuM maraNa thavAnuM samajavuM; ane zarIranA cheH dveSe teA mAtA, pitA ane dIkarAneA kSaya samajavA, 37. rAjyasUcaka svapnaH-- ArUDhaH zubhramibhaM, nadItaTe zAlibhojanaM kurute / bhuGkte bhUmimakhilAM, sa jAtihIno'pi dharmadhanaH // 38 // navamUtraduSitA, yAvAna 4, pR. 201. (AramA0 sa0) je puruSa zveta hAthI para thaI nadIne kAMThe zAli (ceAkhA)nu bheAjana kare te dharUpI dhanavALe puruSa jAtihIna hoya te paNa samagra bhUminA bheAktA-rAjA thAya che. 38. yaH sUryacandramasorbimbaM grasate samagramapi puruSaH / jayaMti TrIno'ni mahIM, samuvaLAM sALavAM niyatA(sa)mU ||3|| oNlpasUtra SikA, cAyAna 4, pR0 201. ( mA0 60 )* Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna zAstra ( 1281 ) je puruSa svapnamAM sUrya ke caMdranA saMpUrNa biMbane gaLI jAya, te puruSa garIba hoya te paNa avazya suvarNa sahita samudra paryata pRthvIne letA thAya che. 39. yo mAnuSasya mastakacaraNabhujAnAM ca bhakSaNaM kurute / sarca vanasADha, tamAkotya ramazaH | 9 || vAparayuvA , yAhayAta che, g0 20. (AramAtra 30)* je manuSya svapnamAM manuSyanA mastakanuM, caraNanuM ke bhujAnuM bhakSaNa kare, te manuSya anukrame rAjyane, hajAra sonAmaharane ane pAMca se sonAmahorane pAme che. (mastakanuM bhakSaNa karanAra rAjyane, caraNanuM bhakSaNa karanAra hajAra sonAmahorane ane bhujAnuM bhakSaNa karanAra pAMca so sonAmaherane pAme che.)40. svapne mAnavamRgapatituraGgamAtaGgavRSabhasiMhImiH / yuktaM rathamArUDho yo gacchati bhUpatiH sa bhavet // 41 // kalpasUtrasubodhikA, vyAkhyAna 4, pR0 105. (AtmA0 sa0)* svapnamAM je manuSya, siMha, azva, hAthI, baLada ke siMhaNa joDelA rathamAM besIne jAya che te rAjA thAya che. 41. prAsAdopari yo bhukte, panapatre sarassu vA / sindhuM tarati bAhubhyAM, so'pi rAjA bhaviSyati // 42 // snazDayA, pro. 2. je manuSya svapnamAM mahela upara, kamaLanA pAMdaDAmAM athavA sarovarane kAMThe bhajana kare, athavA potAnI bane Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1282 ) subhASita-padya-ratnAkara bhujAvaDe samudra tare te rAjA thavAne ema jANavuM. 42. maraNasUcaka svapna - svapne hRdayasarasyAM, yasya prAdurbhavanti panAni / kuSThavinaSTazarIro yamavasati yAti sa tvaritam // 43 / vApasUtraphudhial, dayAhAra , 20. (mAmA sava) * svapnamAM jenA hRdayarUpI sarevaramAM kamaLa pragaTa thAya che, tenuM zarIra kaDhanA vyAdhithI vyApta thaI tatkALa te yamarAjane ghera jAya che-maraNa pAme che. 43. haraNaM praharaNabhUSaNamaNimauktikakanakarUpyakupyAnAm / dhanamAnamlAnikara, dAruNamaraNa(NA)vahaM bahusaH / / 44 // jaya , thANA 4, pR001 (ArA. sa.)* je svapnamAM zarA, bhUSaNa, maNi, motI, suvarNa, rUpuM ane bIjI tAMbA pIttaLa vagere dhAtunuM haraNa jovAmAM Ave to te ghaNe prakAre dhana ane mAnanI hAni kare che, tathA bhayaMkara rIte maraNa nIpajAve che. 44. atitaptaM pAnIyaM, sagomayaM gaDulamauSadhena yukta(tAm / yaH pibati so'pi niyataM, mriyate'tIsArarogeNa // 45 // vAraMgapurA , kAhavA che, pR. 200 (bAramA sa0).* je mANasa svapnamAM chANa sahita garama pANI pIe che athavA auSadha sahita gaDulane je pIe che, te mANasa Avazya atisAranA vyAdhithI maraNa pAme che. 45. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna zAstra (1283) uSTrImahiSIbhyAM yoprAcyAM svaM nIyamAnakam / pazyet tasya bhaved vyAdhiH, kharoSTrAbhyAM punrmutiH||46|| racUkathA, raho28. je manuSya svapnamAM uMTaDI ke bheMsavaDe pitAne pazcima dizAmAM laI javAte-vahana karAto dekhe tene vyAdhi thAya, ane gadheDA yA uMTathI tenuM maraNa thAya. 46. sIhatyAsUcaka svapna - pItavastradharAM nArI, pItagandhavilepitAm / avagRhati yaH svapne, hatyA lagati tasya vai / / 47 // tracUra thA, 0 40. je puruSa svapnamAM pILAM vastra paherelI ane pILA raMganA sugaMdhI padArthanA vilepanavALI strIne AliMgana kare tene strI hatyA lAgavAnI ema samajavuM. 47. roganAzasUcaka svapna:-- vyAdhimAn yadi pazyecca, maNDalaM sUryacandrayoH / rogazAntirbhavettasya, nIrogI zrIpatiH punaH / / 48 // nAgUpA , katA. 4 vyAdhivALo mANasa je svapnamAM sUrya ane candranuM maMDala dekhe, to tenA roganI zAMti thAya ane te nirogI thaI dhanavAna bane. 48. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1284) subhASita-padaratnAkara kuTuMbavRddhisUcaka svapnA- svapne pazyati yaH svarNa, nRpati dantinaM hayam / vRSaM dhenuM ca tasya syAt, kuTumbe vRddhiruttamA // 49 // ratnacUDakathA, zlo0 30 je manuSya ravapnamAM rasanuM, rAjA, hAthI, ghoDo, baLada ke gAyane dekhe tenA kuTuMbamAM uttama vRddhi thAya. 49. musApharIsUcaka svapna - nAvaM caTati yaH svapne, cAbhagnAyAM samuttaret / pravAso jAyate tasyA''gamanaM sadhanaM punaH // 50 // ratnacUDakathA, zlo0 35. je manuSya svapnamAM vahANa ke sTImara upara caDe, ane vahANa bhAMgyA vagara samudra utarI jAya, tene musApharI karavI paDe ane dhanasahita tenuM Agamana thAya. 50. upAnahaM pAdukAM ca, kRpANaM nirmalaM tathA / svapne pazyati yaH kazcit, tasya grAmAntaraM bhavet // 51 // ratnacUDakathA, zlo0 34. je kaI manuSya svapnamAM pagarakhAM, cAkhaDI ke tejasvI t21|2 me, tene gAbhataru thAya. 51. yazasUcaka svapnaH AjyaM prAjyaM svapne, yo vindati vIkSate yazastasya / tasyAbhyavaharaNaM vA, kSIrAgnenaiva saha zastam // 52 // kalpasUtrasubodhikA, vyAkhyAna , pR0 105. (AtmA0 sa0). Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapna zAstra ( 1185 ) je manuSya svapnamAM ghaNuM ghI pAme ane dekhe tene yaza prApta thAya che; ane jo khIranI sAthe te ghInu bhAjana karyu hAya teA te ghaNuM vakhANavA lAyaka che-meATA phaLane ApanAruM thAya che. para. alaGkRtAnAM dravyANAM vAjivAraNayostathA / vRSabhasya ca zuklasya, darzane prApnuyAdyazaH // 53 // uttarAvyayanasUtra TIjA ( mArthAvagaya ), 0 200. * zaNagArelA ghaTArdika padArtho, azva, hAthI, ane zveta aLadaH A vastuo jo svapnamAM dekhAya te| tethI yaza prApta thAya che. 53. jayasUcaka svapnaH-- kSIrasurAraktapeyI, prApnoti dhanasaJcayam / sapUjadevadarzI ca, jayavAn bhavati dhruvam // 54 // nacUDathA, jo 48. je mAzusa svapnamAM dUdha, madirA ke rudhiranuM pAna kare te puSkaLa dhana pAme; ane pUjAsahita devanu dana kare te nizcaye jayavALA thAya. 54. zveta sarpasya dazanamanyasyApi ca darzanam / gau ziSyoya, vinayAyaMtranuM tRLAm // 11 // nacUDA, zlo. rU. svapnamAM sapheda sapanu DasavuM dekhe, athavA sapheda yA bIjA raMganA sattu, jaLAnu cA vI'chItu darzana thAya; te te manuSyAne vijaya tathA lakSmI denAra thAya. 55. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DOOCAP OOCAPOOOLOPO L Nusbandom nIti zAstra (109) nIti mahimA - nItiH sampadi bhUSaNaM vipadi vA devAdvihantuM puna daivaM siddhamahodyamA kRtadhiyAM mandeva santoSakRt / bhUbhRtsamavihArakautukajuSo dhAtrI vayasyA zriyo dharmasyAgamapaddhatI rasavatAM sanmArgadIpAvaliH // 1 // kAvyamAlA, gulcha 13, jainanotizataka, zloka .. nIti e manuSyone saMpadAne viSe bhUSaNa samAna che, devagathI vipatti AvI hoya te te vipattine haNavAmAM siddha-saphaLa thAya tevA moTA udyamavALI che (eTale ke vipatti hiNavA mATe je udyama karyo hoya te siddha ja thAya che), paMDitane maMdA-saMkrAMtinI jema saMtoSa karanAra che, rAjamahelanA vihAra ane koluka-sukhane sevanArA manuSyane dhAtrIutpanna karanArI mAtA samAna che, lakSmInI bahenapaNuM che, dhana AvavAnA mArga samAna che ane rasavALAnA sanmAganI dIvALIrUpa che. 1. nIti ma sadaJjanaM kSitibhujAM sUkSmArthasandarzakaM, siddhaH ko'pi raso'paro janamanaHsarvAyasAM raJjakaH / vArIvendriyamattavAraNapazcApalyasaMrodhikA, lakSmIrakSaNayAmikaH khalamanoduSTAhibandhauSadhiH // 2 // kAvyamAlA, guccha 13, jainamItizataka, lo0 2. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra ( 1287 ). nIti e rAjAone sUma padArthane dekhADanAruM uttama aMjana che, manuSyanA manarUpI sarva loDhAne raMjana karanArasuvarNarUpa karanAra keIka bIjo navIna siddharasa che, IdriyerUpI madonmatta gajenI capaLatAne rokanAra vArI-bAMdhavAnA deraDA samAna che, lakSmInuM rakSaNa karavAmAM paheregIra che, tathA khaLa puruSanA manarUpI duSTa sarpane bAMdhavAnI oSadhirUpa che. 2. kIrtizrIvyavahArasAdhanatayA puMsAM pradhAnaM nayaH, sandehArNavamajadIzvaramanaHsantAraNe sattariH / mantrasthAnamudAratAbjataraNiH kAmAridApahA, cetaHsamani sajjanasya ramate nAnAvinodAspadam // 3 // kAvyamAlA, guccha 13, jainanItizataka, zlo0 5. naya-nIti e puruSonI kIrti, lakSmI ane vyavahAranuM sAdhana hovAthI mukhya-uttama che, zaMkArUpI samudramAM DUbatA svAmIonA manane tAravAmAM uttama vahANa samAna che, vicAra karavAnA sArA sthAnarUpa che, udAratArUpI kamaLane vikasvara karavAmAM sUryasamAna che, kAmadevarUpI zatrunA garvane haNanAra che, tathA sajajananA cittarUpI gharamAM vividha prakAranA vinedanA sthAnarUpa te naya krIDA kare che. 3. bhUpairbhapasutaiH pradhAnapuruSairanyaizca sevAparaH, sevyaM nItivivecanaM tata ito na syAt pramAdaH kacit / hantuM vairiNi sodyame nayavidhiH kuNThaM karotyAyudhaM, zastreNApi vinA kare nayavidAM buddhirbhavedAyudham // 4 // vALamAA , ju 23, jainanAsirAsara, hnAM . Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1288 ) subhASita-padya-ratnAkara rAjAoe, rAjakumAree, pradhAna puruSoe ane bIjA paNa sevA-nokarI karanArA puruSo e nItinuM vivecana sevavA lAyaka che, kemake tenA sevanathI kaMI paNa vakhata pramAda thatuM nathI. zatru haNavAne udyamI thaye hoya te vakhate te zatrunA Ayudhane nIti ja kuMThita kare che, tathA nIti jANanArAnA hAthamAM tenI buddhi ja zastra vinAnA AyudharUpa thAya che. 4. nIti zikhavAnAM sAdhane- pariNatajanasevA saGgatiH sajjanAnAM, ___ kavigurumanuzAstrAvekSaNaM sabhyagoSThI / nRpasadasi nitAntAsattiradhyAtmacintA, gurunagaranivAsaH kAraNaM nItivitteH // 5 // unanatizatA, (kAvyamAtrA, pura 22), jajo. 8, vRddha janenI sevA karavI, sajajaneno saMga kare, zukrAcArya, bRhaspati ane manunAM racelAM zAstra vAMcavAM, sabhya ane sAthe gejhI-vAtacIta karavI, rAjasabhAmAM javAnI atyaMta Asakti-prIti rAkhavI, AtmatatvanI ciMtA karavIvicAra karavo, tathA gururUpI nagaramAM athavA moTA zaheramAM nivAsa kareH A sarve nItinuM jJAna meLavavAnAM kAraNe che. (A sarva karavAthI nItijJAna prApta thAya che. ) 5. caturAinAM kAraNe - dezATanaM paNDitamitratA ca, paNAGganA raajsmaaprveshH| anekazAstrArthavilokanaM ca, cAturyamUlAni bhavanti paJca // 6 // parezataLI , pU0 267. (10 vi0 )* Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra (1289 ) paradezamAM aTana karavuM, paMDitAnI sAthe mitrAI karavI, vezyAnI sAthe prasaMga kare, rAjAnI sabhAomAM javuM, ane aneka zAstranA arthanuM avalokana karavuM-jANavuM A pAMca caturAInAM kAraNa che. 6. keNa zAthI nAza pAme - asantuSTA dvijA naSTAH, santuSTAzca mahIbhujaH / sagA naLi nA, nirNaya jAjA | 7 | juvALAnIti, athANa 8, jo 7. je brAhmaNa asaMteSI hoya te te nAza pAme che, ane rAjAe saMteSI hoya te te nAza pAme che, gaNikA lAjavALI hoya te te nAza pAme che ane UMca kuLanI stroe lajajArahita hoya te te nAza pAme che. 7. RNaM vraNaM kalirvahirlobho rogo manastathA / etAni parvamAnAni, prANanAzaM nayantyaho // 8 // ypathapAnapA , 0 28 deNuM, vraNa, kajiye, agni, lobha, roga ane mana; A sarve vRddhi pAme te chevaTa prANune nAza kare che. 8. zuM zAthI nAza pAme - udyoge nAsti dAriyaM, japato nAsti pAtakam / maune tu kalaho nAsti, nAsti jAgarato bhayam // 9 // vRddhacakyanIti, adhyAya 3, lo0 11. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1290) subhASita-padma-ratnAkara udyogane viSe daridrapaNuM nathI ( udyoga karavAthI avazya dhanaprApti thAya che), jApa karavAthI pApa lAgatuM nathI, mauna dhAraNa karavAthI kajiyA thate nathI ane jAgatA mANasane bhaya hotA nathI. 9. 9 dAridryanAzanaM dAnaM zIlaM durgatinAzanam / ajJAnanAzinI prajJA, mAtranA maya(2)zinI || 20 || vRddha pALayanIti, 20 1, ra|0 22. dAna devAthI dAridracanA ( parabhavamAM ) nAza thAya che, zIla pALavAthI krutino nAza thAya che, buddhi ajJAnanA nAza kare che, ane bhAvanA bhayanA ( bhavanA )nAza kare che. 10. kANu zAthI prasanna thAyaH-- tuSyanti bhojanairviprA mayUrA ghanagarjitaiH / mAdhava: varAtyALa, vajAH pavipattimaH // 2 // rAtri, pUrvamAna, 10 77, brAhmaNeA bheAjanavaDe prasanna thAya che, mera meghanI garjanAthI prasanna thAya che, sAdhue bIjAnA kalyANuthI prasanna thAya che ane khaLa puruSA bIjanI vipattithI prasanna thAya che. 11. vinAza aTakAvavAnAM sAdhanA-- bhIne: saha samparka, hita: saha mitratAm | jJAtimiva samaM melaM, kurvANo na vinazyati // 12 // je mANasa kulInanI sAthe saMbadha karatA hoya, paDite Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra ( 1291 ) sAthe mitrAI karato hoya ane jJAtinI sAthe meLApa-saM5 rAkhatA hoya, te mANasa kadI nAza pAmato nathI. 12. kaNa zAthI je - gAno gandhena pazyanti, vedaiH pazyanti brAhmaNAH / varaH pani rANAnacakSukhyamasara kanA 22 vRtiti, gorU. gAye gaMdhathI jue-jANe che, brAhmaNe vedavaDe juejANe che, rAjAe carapuruSo vaDe jue-jANe che, ane te sivAyanA bIjA sarve jane netrathI jue-jANe che. 13. prANapaSaka padArtho sadauSadhaM navAcaM ca, bAlA strI kSIrabhojanam / ghRtamuSNodakaM caiva, sadyaH prANakarANi Sada // 14 // uttama auSadha, navuM dhAnya, bAlyAvasthAvALI strI, dUdhanuM bhajana, ghI ane unuM jaLaH A cha padArtho tatkALa prANa ApanArA che. (eTale ke zarIranI tAtkAlika puSTi karanArA che.) 14. keNa sthAnane choDe ane na choDe - trayaH sthAnaM na muzcanti, kAkAH kApuruSA mRgaaH| mAmAne trayo cArita, hiMThA sA nI I ? / jaina taja, 260. kAgaDA, kharAba puruSa ane mRga e traNe apamAna thayA chatAM paNa potAnA sthAnane choDatAM nathI; tathA siMha, puruSa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1292 ) subhASita-padya-ratnAkara ane hAthI e traNa apamAna thAya te pitAnuM sthAna choDIne jatA rahe che. 15. sthAnabhraSTa thaye kaNa zebhe - pUgIphalAni patrANi, raajhNsaasturnggmaaH| nAstu zomane, hiMphA saluruSa jagA che 26 // sopArI, pAMDadA, rAjahaMsa, azvo, siMha, sapuruSa ane hAthIoH A sarve pitAnA sthAnathI bhraSTa thayAM hoya te paNa zobhe che. 16. sthAnabhraSTa thaye koNa na zebhe - rAjA kulavadhUviprA niyogimantriNastathA / sthAnabhraSTA na zobhante, dantAH kezA nakhA narAH // 17 // rAjA, UMca kuLanI strI, brAhmaNa, rAjAne adhikArI, maMtrI, dAMta, keza, nakha ane puruSaH A sarve sthAnathI bhraSTa thayAM hoya te te zelatAM nathI. 17. kene sUtA na jagADavA - ahiM nRpaM ca zArdUlaM, kirTi(ri) ca bAlakaM tathA / rahyA 2 varSa 2, sutAga vokata | 28 vRkravAraneti, thAya 1, 0 7. sa, rAjA, siMha, kIDI ( kiri-bhuMDa), bALaka, bIjAne kutaro ane mUrkha : A sAta je sUtAM hoya te temane jagADavAM nahIM. 18. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra (1293) zIdhra karavAnAM kAme - dharmArambhe RNacchede, kanyAdAne dhanAgame / zatrughAte'gniroge ca, kAlakSepaM na kArayet // 19 // prati maLatti , g0 82 (regrA.). dhamanA AraMbhamAM, karajanA nAza karavAmAM, kanyAdAnamAM, dhananI prAptimAM, zatrunA ghAtamAM tathA agni ane roganA pratikAramAM vilaMba kare nahIM. 19. asthAne saraLatAnuM phaLa - vajanti te mUDhadhiyaH parAbhavaM, bhavanti mAyAviSu ye na mAyinaH / pravizya hi nanti zaThAstathAvidhAnasaMvRtAGgAmizitA iveSavaH // 20 // ritAnI, sI 2, 0 30 je puruSa mAyAvI-kapaTI janene viSe mAyAvI thatA nathI, te mUDhabuddhivALA puruSo parAbhava pAme che; kAraNa ke jema zatrunA mUkelAM tIkSaNa bANe bakhtararahita haiddhAnA zarIramAM pesIne temane haNe che, tema zaTha puruSa tathA prakA2nA (eTale mAyAvIne viSe mAyAvI na thanArA) puruSonA hRdayamAM pesIne temane haNe che. 20. dhUrteSu mAvAviSu durjaneSu, svArthaikaniSTheSu vimAniteSu / varteta yaH sAdhutayAsa loke, pratAyaMte mugdhamatirna kena ? // 21 // bhAminIvilAsa. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1294) subhASita-pa-ratnAkara je puruSa pUta, mAyAvI, durjana, svArthamAM ja tatpara ane avagaNanA karAyelA janene viSe sAdhupaNe-saraLapaNe vate che, te mugdhabuddhivALe puruSa lekamAM konAvaDe na ThagAya? (sarva loko tene ThagI zake che.) 21. anukaraNa meTAnuM thAyaHsaamaanylokaa mahatAM caritra mAcaryamAmanvata eva tasmAt / doSA guNA vA mahatAM janeSu, vizanti zIghraM pravidheyabuddhayA // 22 // ataH kariSNurjagato vizuddhi, __mahAna vidadhyAta prathamaM svazuddhim / thata sAivi vikRtagati, mahAgano cena tika ja pathAra 23 | | muni phiviSaya jaganA sAdhAraNa manuSya (nAnA) moTAone Adarza mAne che. meTAenA guNe ke denuM teo anukaraNa karavA tarapha prerAya che, tethI meTAonA guNe de te( nhAnA)mAM kartavya (moTAo kare che mATe te gya haze evI) buddhithI praveza kare che-pesI jAya che. A kAraNathI jagatanA chanI-pitAnA Azrita nhAnA lekenI zuti (kalyANuM) karavI hoya to meTAoe pahelAM pitAnuM caritra zuddha banAvavuM joIe. lekamAM kahevata che ke (nAma 'mAM te karavo te maTAena Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra ( 125 ) " mahAgane cena ataH sa pathA?' moTAe je raste gayAje kAma kare che-te raste ( kArya) sAre pavitra hoya che, ema dhArI nAnAe te raste derAI jAya che. 22, 23. kaI vAta pragaTa thAya che - zubhaM vA yadi vA pApaM, yannRNAM hRdi saMsthitam / sugUDhamapi tajjJeya, suptavAkyAttathA madAt // 24 // jainAcuta, 0 20. * manuSyanA hRdayamAM je zubha athavA azubha hoya te atyaMta guptapaNe raheluM hoya te paNa UMghamAM belavAthI tathA madirAdikanA madathI jANavAmAM Ave che. ( uMghamAM ke bebhAna avasthAmAM hRdayanI gupta vAta paNa bolI javAya che.) 24, vaLa mitte mannA: midyate | tiya tu manna, has - chati | 2 | cha kAne gayelo maMtra-gupta vicAra bheda pAme che-lokamAM phelAya che, ane cAra kAne gayele maMtra bheda pAmatA nathI; vaLI be karNavALA maMtrane to brahmA paNa jANI zakato nathI. 25. AdityacandrAvanilo'nalaca, dyobhUmirApo hRdayaM yasya / cama vi e sabhya, dharmo'pi jAnAti narasya vRttam // 26 // nAtaja, tA. 242. prANI je kAMI atyaMta gupta AcaraNa kare che tene Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1296). subhASita-padya-ratnAkara sUrya, caMdra, vAyu, agni, AkAza, bhUmi, jaLa, hRdaya, yama, divasa, rAtri, banne saMdhyA ane dharma e sarve jANe che. (eTale ke keIthI kAMI paNa gupta kArya thaI zakatuM nathI.) 26. kaI vAta pragaTa na karavI siddhamantrauSadhaM chidraM, gRhaduzcaritAni ca / vacanaM cApamAnaM ca, matimAna prakAzayet // 27 // siddha thayela maMtra, auSadha, chidra, gharanA duSTa AcaraNa, vaMcanA (keIthI chetarAvuM te) ane keIthI prApta thayeluM apamAnaH A sarvane buddhimAna puruSe prakAza kara nahIM. ra7. manasA cintitaM kArya, vAcA naiva prakAzayet / mantreNa rakSayed gUDha, kArye cApi niyojayet // 28 // pRcALapacanIti, zANA 2, to 7 manamAM ciMtavelA kAryane vANIvaDe prakAzita karavuM nahIM. gupta kAryanuM maMtra( vicAra)vaDe rakSaNa karavuM ane pachI samaya Ave tyAre te vicArane kArya karatI vakhate upayoga kara. 28 netA ke joIe - vidvAnapi parityAjyo netA mUrkhajanAvRtaH / mukho'pi sevya evAsau, bahuzrutaparicchadaH // 29 // vivAra, 8Ara 2, cho. 78. netA vidvAna hoya te paNa je te mUkha manuSyonA parivAravALe hoya te te tyAga karavA gya che, ane netA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra ( 127 ). mUrkha hoya to paNa je tene parivAra bahu zrata-vidvAna hoya te te sevavA yogya che. 29. eka bIjAnI garaja - dantasya nirdharSaNakena rAjan !, karNasya kaNDUyanakena cApi / tRNena kArya bhavatIzvarANAM, kimaGgavArUpANimatA nareNa ? // 30 // hitadharmaprAza (mAila), gotra 23. he rAjA! moTA rAjAdika dhanADhyone paNa dAMtane khetaravA mATe tathA kAnane khajavALavA mATe tRNanI jarUra paDe che, te pachI aMga, vANuM ane hAtha-pagavALA manuSyanI jarUra paDe temAM zuM kahevuM 30. sAcuM vazIkaraNa - na hIdRzaM saMvananaM, triSu lokeSu vidyate / dAnaM maitrI ca bhUteSu, dayA ca madhurA ca vAk // 31 // mAgavata, rAdha che, athAga 27, zrata. 33. prANuone viSe dAna devuM, maMtrI rAkhavI, dayA karavI ane madhura vANI bAlavI : A cAra bAbata jevuM bIjuM keI traNa lokane viSe uttama vazIkaraNa che ja nahIM. 31. pRthivyAM trINi ratnAni, jalamannaM subhASitam / mUhai: pASANaoy, rastrasajJAmidhIyase che rU2 . kRznAyaNanIti, 50 24, 20 2. pRthvIne viSe jaLa, anna ane subhASita-sAruM nItinuM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1298) subhASita-paratnAkara vacana; A traNa ja ratna che. chatAM mUDha puruSo paththaranA kakaDAmAM ratna nAma kahe che. (paththaranA kakaDAne ratna kahe che, te ThIka nathI.) 32. zuM zAthI jaNAyaH abhyAsAddhAryate vidyA, kulaM zIlena dhAryate / guNena jJAyate tvAryaH, kopo netreNa gamyate // 33 // vRddhavALAnIti, thAya che. utta. 8. abhyAsathI (vAraMvAra AvartanAdika karavAthI) vidyA dhAraNa karAya che, zIlavaDe kuLa dhAra karAya che, guNavaDe zreSTha puruSa jaNAya che, ane netravaDe kapa jaNAya che. 33. kyAM rahevuM nahi- dhanikaH zrotriyo rAjA, nadI vaidyastu paJcamaH / paJca yatra na vidyante, na tatra divasa vaset / / 34 // vALA nIti, athAga 2, 201je gAmamAM dhanavAna, veda jAganAra vidvAna, rAjA, nadI ane pAMcame vaidya, A pAMca puruSo na hoya te gAmamAM eka divasa paNa rahevuM egya nathI. 34. kevI rIte cAlavuM - no tiryag na dUraM vA, nirIkSeta paryaTana budhaH / yugamAtraM mahIpRSThaM, naro gacchedvilokayan / 35 // mahAmAta, rAtirka, nava 33, phatto 74. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra (129) DAhyA mANase mArgamAM cAlatAM UMcuM jevuM nahIM, tirachuMAmatema aDakhe-paDakhe jevuM nahIM, tathA dUra paNa jevuM nahIM. paraMtu yugamAtra-dhUsarI pramANa pRthvItaLa upara daSTi rAkhIne cAlavuM. 35. nAtikalyaM nAtisAyaM, na ca madhyandine tthaa| nANAtaiiH saha kansalve, nara vahUmi saha . mahAmAtta, virATaparva, 10 27, rU. 28. (paragAma javuM hoya tyAre ) prAtaHkALe ghaNuM vaheluM cAlavuM nahIM, sAyaMkALe ghaNuM moDuM cAlavuM nahIM, madhyAhna vakhate cAlavuM nahIM, ajANyA mANaso sAthe cAlavuM nahIM, ekalA cAlavuM nahIM, temaja ghaNA manuSyanI sAthe cAlavuM nahIM. 36. atiparicaya phaLaatipricyaadvjnyaa, bhavati viziSTe'pi vastuni prAyaH / lokaH prayAgavAsI, kUpe snAnaM sadA kurute // 37 / / prAyaH karIne uttama vastune viSe paNa atiparicaya karavAmAM Ave che tethI avajJA thAya che. jemake prayAgamAM vasanArA loko haMmezAM ( gaMgAsnAna karatA nathI paraMtu ) kuvAnA pANIthI snAna kare che. 37. lajajA kyAM tajavI - gIte nRtye paThe vAde, saGgrAme vairighAtane / mAre vAre 2, kAmavartana / 28 | Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1300) subhASita-pa-ratnAkara gIta gAvAmAM, nAcavAmAM, bhaNavAmAM, vAi karavAmAM, yuddha karavAmAM, zatrune haNavAmAM, bhejanamAM ane vepAramAM A ATha bAbatemAM lajajAne tyAga kara. 38. zuM kyAre lAbhadAyakA- sampattau niyamaH zakto, sahanaM yauvane vratam / daridre dAnamapyalpaM, mahAlAbhAya jAyate // 39 // , g0 6ra. saMpattine viSe niyama hoya. zaktine viSe sahanazIlatA hoya, yuvAvasthAne viSe vrata hoya ane daridratAne viSe paNa dAna hoya, te te mahAlAbhane mATe thAya che. 39 gharanA mukhya puruSanuM rakSaNa karavuM - yasmin kule yaH puruSaH pradhAnaH, sadaiva yatnena sa rakSaNIyaH / tasmin vinaSTe hi kulaM vinaSTaM, na nAbhibhane gharakA vahanti // 40 // jaina paJcatantra, pR0 78. zlo0 299. je kuLamAM je puruSa pradhAna-mukhya heya te puruSanuM niraMtara prayatnapUrvaka rakSaNa karavuM joIe, kemake tene nAza thavAthI AkhA kuLane nAza thAya che, jemake-caka(paiDA)nI nAbhine bhaMga thAya te pachI tenA ArA vahana karI zakatA nathI. 40 kevI mALA vAparavIH varjayitvA tu kamalaM, tathA kuvalayaM nRpa / / raktamAlyaM na dhArya syAta, zukla dhArya tu paNDitaiH // 41 // mahAmAta, zArSi , 10 7, phoTa rUrU. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra ( 1301 ) he rAjA ! rAtA kamaLa tathA rAtA poyaNA sivAya bIjA rAtA puchyuM ke tenI mALA dhAraNa karavI nahIM, paraMtu paMDitAe zukala-dhoLA puchyuM ke tenI mALA dhAraNa karavI yogya che. 41. rAjyanA sAta aMge - svAmyamAtyazca rASTraM ca, durgaH kozo balaM suhRt / rAjyaM saptAGgamapyetat, sadguNaireva dhAryate // 42 // pArzvanAthavari (79), 2, pho. 23.( ) rAjA, pradhAna, deza, kIle, khajAne, lazkara ane mitro A sAta aMgavALuM rAjya sadguNI mANaso vaDe ja dhAraNa karAya che. 42. kayA pazu pAsethI zuM zIkhavuM - suzrAnto'pi vahedbhAraM, zItoSNe na ca pazyati / santuSTazcarate nityaM, trINi zikSeca gardabhAt // 43 // uddhavALAnoti, yAda 6, phora0 22. gadheDo atyaMta thAkI gayuM hoya te paNa te bhAra vahana kare che, TADha ane taDakAne gaNatuM nathI, tathA saMteSI thaI niraMtara je hoya te (kucA vagere) khAya che. A traNa guNa gadheDA pAsethI zIkhavAnA che. 43. prabhUtaM kAryamalpaM vA, yamaraH kartumicchati / sArammeNa tatkArya, siMhAdekaM padaM yathA (pracakSate ) // 44 // mAta, zAka, athAga pada, patao 31 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1302) subhASita-pa-ratnAkara manuSya moTuM ke nAnuM je kAMI kArya karavAne I che te sava AraMbhavaDe-sava baLavaDe karavuM, jema siMha koInA para phALa mAre che tyAre te pitAnA sarva baLavaDe uchaLe che (tema sarva baLavaDe karavuM). A eka guNa siMha pAsethI zIkhavAne che. 44. siMhAdekaM bakAdekaM, zikSecatvAri kurkuTAt / vAyasAta pazca zikSeca, SaT zunastrINi gardabhAt // 45 // mahAbhArata, jJAnaparva, adhyAya 56, zlo0 38. - siha pAsethI eka zikhAmaNa levAnI che, bagalA pAsethI eka zikhAmaNa levAnI che, kukaDA pAsethI cAra zikhA maNa levAnI che, kAgaDA pAsethI pAMca zikhAmaNa levAnI che, kutarA pAsethI cha zikhAmaNa levAnI che, ane gadheDA pAsethI traNa zikhAmaNa levAnI che. 45. prAgutthAnaM ca yuddhaM ca, saMvibhAgaM ca bandhuSu / striyamAkramya bhuJjIta, zikSeccatvAri kukkuMTAt // 46 // mAmAnA, nA, ApaNA , uttara kara. kukaDa prAtaHkALe sarvathI pahelAM jAge che, yuddha kare che, baMdhuone-parivArane khAvAne bhAga Ape che, ane strIonekukaDIone vazamAM rAkhIne bhega bhegave che. A cAra bAbata kukaDA pAsethI zIkhavAnI che. 46. bahAzI cAlpasantuSTaH, sunidro laghucetanaH / svAminArAyaNa, pahele thAnato guI: I 47 | mahAmAta, pApa, pathAra 16, roga che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIti zAstra (1303) ghaNuM khAnAra, thoDAthI saMtoSa pAmanAra, sukhe nidrA lenAra, jaladI jAgI janAra, svAmI upara bhaktivALe ane zUravIraH A cha guNo kutarA pAsethI zIkhavAnA che. 47. pararakSaNa mahimA - mahuvattvi vikhyA tathApi, zlAghyo'si samyak pikaputrapAlAt / AhlAdanAcandra ivAttalakSmA, ravi mRtva w I 48 himAMzulinA. he kAgaDA ! tAro svara karNakaTu che, chatAM keyalanA baccAnuM sevana-pAlana-poSaNa kare che tethI te prazaMsApAtra che, jema caMdra kalaMkavALo hovA chatAM AnaMda dAyaka hovAthI ane kastUrI kALA raMganI hovA chatAM sugaMdhavALI hovAthI prazaMsApAtra che. 48. vaidakanI jarUra: AyuH kAmayamAnena, dharmArthasukhasAdhanam / sAyuvelo ropu, vidheyaH paramAra | 4 / sAdhatA . dharma ane arthanA sukhanA sAdhanarUpa AyuSyane IcchanAra puruSe Ayurveda( vaidhaka zAstra)nA upadezane viSe moTe Adara kara egya che. 49. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1304) subhASita-padya-ratnAkara roganI utpattinuM kAraNa- atyambupAnAdviSamAsanAcca, divAzayAjAgaraNAca rAtrau / sandhAraNAnmUtrapurISayozca, SaDbhiH prakAraiH prabhavanti rogAH // 50 // sAdhArasaMhitA, 50 20, 40 atyaMta jaLa pIvAthI, viSama Asana karavAthI, divase sUvAthI, rAtre jAgaraNa karavAthI, mUtrane kabaje rAkhavAthI tathA dastane kabaje rAkhavAthI A cha prakAre karIne rogonI utpatti thAya che. 50. saMgItamahattva - sukhini sukhanidAnaM duHkhitAnAM vinodaH, zravaNahRdayahArI manmathasyAgradUtaH / raNaraNakavidhAtA vallabhaH kAminInAM, jayati jagati nAdaH paJcamacopavedaH // 51 // spherA mArA, pR. 67* upaveda tarIke gaNa paMcama nAmane nAda A jagatamAM jaya pAme che, kemake te sukhI janane sukhanuM kAraNa che, duHkhI janene vinaMda ApanAra che, zrotra ane hRdayane haranAra che, kAmadevane mukhya dvata che, AnaMdane utpanna karanAra che, ane strIone atyaMta vahAle che. 51. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha mAhya (20) ( bhAgyanuM lakSaNa yattat purA kRtaM karma, na smarantIha mAnavAH / ta9i vAva! mimIyate che ? | mAmAta, zArAparva sapAi rU0, go. ra2. he yudhiSThira ! pUrve (pUrva janmamAM) je kAMI karelA kamane A bhavamAM manuSya smaraNa karatA nathI-manuSyane yAda AvatA nathI, te A kama deva kahevAya che. (pU kareluM karma ja deva-nasIba-kahevAya che.) 1. bhAgyanuM prAbalyA yasmai dadAti vivaraM, bhUmiH phUtkAramAtrabhIteva / AzIviSaH sa daivAt , DaumbanakaraNDe sthiti sahate // 2 // marattAmana (DhosnAna vi), roha kara, sapanA eka kuMphADA mAtrathI ja jANe bhaya pAmI hoya evI bhUmi tene ( sapane) rahevA mATe vivara (bila) Ape che. te ja sarSa daivanA vazathI madArInA karaMDiyAmAM sthitine sahana kare che-paravazapaNe karaMDiyAmAM rahI duHkhane sahana kare che. (arthAt deva pAse keInuM baLa cAlatuM nathI) 2. baddhA yena dazAnanena nitarAM khavaikadeze jarA, droNAdizca samuddhRto hanumatA yena svadolIlayA / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1306) subhASita-padma-ratnAkara zrIrAmeNa ca yena rAkSasapatitrailokyavIro hataH, sarve te'pi gatAH kSayaM vidhivazAtkA'nyeSu tadbhoH! kathA // 3 // vairAgyazataza ( padmAnam ), 10 270, je rAvaNe khATalAne pAye jarAvasthAne majabUta rIte bAMdhI hatI, je hanumAne peAtAnA bhujAkhaLavaDe drAdikanA uddhAra karyAM hatA, tathA je zrI rAmacandre traNa jagatamAM agnitIya vIra rAkSasanA pati rAvaNane mAryAM hatA, te sarve paNa vidhAtA(kama)nA vazathI kSayane pAmyA che, tA pachI khIjAnI zI vAta karavI? 3. udayati yadi bhAnuH pazcimAyAM dizAyAM, vikasati yadi padmaM parvatAgre zilAyAm / pracalati yadi meruH zItatAM yAti vahniH, tadapi na calatIyaM bhAvinI karmarekhA 11 8 11 vikramacaritra, haju 2, 60 232. jo kadAca sUrya pazcima dizAmAM udaya game, jo kadAca parvatanA zikhara upara zilAne viSe kamaLa vikAsa pAme, jo meru parvata calAyamAna thaya, athavA jo agni zItaLatAne pAme, tepaNa bhAvI kA~nI rekhA jarA paNa calAyamAna thatI nathI. 4. ayamamRtanidhAnaM nAyako'pyoSadhInAM, zatabhiSaganuyAtaH zambhumRdhnavataMsaH / virahayati na cainaM rAjayakSmA zazAGkaM, havidhipayiAda na no tIyaH ? 5 s } Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1307 ) auSadhAne ( vana A caMdra amRtanuM nidhAna che, sarvAM spatinA ) nAyaka che, sekaDA vaidyo tene anusare che ( zatabhiSA nAmanI tArA tenI strI hAvAthI tene anusare che), vaLI te mahAdevanA mastakanA alakAra che, tApaNu A cadrane kSayaroga cheADatA nathI. athavA te ema ja kahIe ke duSTa vidhAtAnA vipAka kAnAthI eLagI zakAya che ? ( kanA vipAkane kAI paNa mithyA karI zakatuM nathI.) 5. nihitaM yasya mayUkhairna tamaH santiSThate digante'pi / yAti sovi nANuM, nAyi tiM vidhiH prati ? // 6 // kumAvitanasabhyo, 10 r. bhAgya je sUryanAM kiraNeAvaDe hAyalA : aMdhakAra dizAnA atane viSe paNa rahI zakate nathI, te sUrya paNa nAza pAme che; kemake Apattine viSe vidhAtA (kama) zu' tene spa nathI karatA? ( kare che.) 6. pUrNo'hamarthairiti mA prasIda, rikto'hamarthairiti mA viSIda / riktaM ca pUrNa bharitaM ca riktaM kariSyato nAsti vidhervilambaH || 7 || 'huM dhanathI pUNuM chu'ema dhArIne tuM prasanna na thA-gava na kara, ane 'huM dhanathI khAlI ( rahita ) chuM ' ema dhArIne tu manamAM kheda na kara ! kemake khAlIne bharI detA ane bharelAne khAlI karatA vidhAtAne jarA paNa vAra lAgatI nathI. 7. yasya pAdayugaparyupAsanAno kadApi ramayA viramyate / sospi yatparidadhAti kambalaM, tadvidheradhikato'dhikaM balam ||8|| '' lakSmI devI jenA-viSNunA-caraNuyugalanI sevA karavAthI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1308) subhASita-padya-ratnAkara kadApi virAma pAmatI nathI, te viSNu paNa(kRSNAvatAramAM) kaMbaLane dhAraNa kare che tethI jaNAya che ke vidhAtAnuM baLa adhikathI paNa adhika che. 8. ahaMyUnAmahaGkAra, vAridAnAM samunnatim / vinA vidhimRte vAtaM, hantuM ko nAma karmaThaH 1 // 9 // naviTANanAra, A che ra0 6 ahaMkArI manubenA ahaMkArane vidhi (bhAgya) vinA kaI paNa haNavAne samartha nathI, ane vAdaLAMonI unnatine haNavA mATe vAyu vinA bIje ke I samartha nathI. 9. bhAgyanI vicitratA - bhavati bhiSagupAyaiH pathyabhuGa nityarogI, dhanaharaNavinidracchidragoptA daridraH / anayacayavidhAyI nizcalaizvaryadhairyaH, zanizitA zAsanaiva para | 20 | pitAne AdhIna tIkSaNa zaktivALA vidhAtAnA zAsanathI ja manuSya auSadhanA upAyanI sAthe pacca bhejana karanAra hoya te paNa nitya rogavALe rahe che, pitAnuM dhana koI cerI jaze evI zaMkAthI niraMtara nidvArahita thaI gharamAM kaI paNa ThekANe bArI bAraNuM vagere chidra hoya tenuM rakSaNa karate hoya te paNa te daridra thaI jAya che, tathA anyAyathI dhanane saMcaya karate hoya te paNa te acaLa-akhaMDa-zcaya ane chevALI rahe che. (A sarva vidhAtAjI zakti che) 10. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgya ( 1309 ) kArayatyakarttAraM karttAraM tu jaDayati vidhirduSTaH / acintyaM prati cintayati, janAn nATayan sarvakRd yatheSTam // 11 // muni himAMzuvijaya. icchA pramANe-dhAreluM badhuM kAya karanAra, jaganA jIvAne sUtradhAranI jema nacAvatu evuM duSTa ka, jene kAMI karavuM nathI tenI pAse balAtkArathI karAve che, jene karavuM che tene te kArya karavAmAM jaDa-zUnya karI nAkhe che ( temAM vighna nAkhe che), je ciMtavavA ceAgya nathI ( azakaya athavA te niSiddha che) tenu citavana karAve che. ( arthAt kama ( vidhi ) je dhAre te kare che.) 11. nidAghe dAhArttaH pracurataratRSNAtaralitaH, saraH pUrNa dRSTvA tvaritamupayAtaH karivaraH / tathA paGke manastaTanikaTavartinyapi yathA, na nIraM no tIraM dvayamapi vinaSTaM vidhivazAt / / 12 / / upadezAtAr, mAna 2, pR0 42. ( 5.)* unALAmAM tApathI pIDAyelA ane atyaMta tRSAthI vyAkULa thayeleA kAi hAthI jaLathI bharelu' sarAvara joine zIghrapaNe tyAM AnyA. temAM UtaratAM ja kAMThAnI pAse rahelA kAdavamAM te evI rIte khUMcI gayeA ke jethI, bhAgyanA vazathI, tene jaLa paNa na :maLyuM ane kAMThe paNa nIkaLI na zakayA, bannethI bhraSTa thayeA. 12, vipattau ki viSAdena, sampattau harSaNena kim ? | bhavitavyaM bhavatyeva, karmaNo gahanA gatiH // 13 // ' Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1310 ) subhASita-padya-ratnAkara vipattimAM keda karavAthI zuM phaLa? ane saMpattimAM harSa karavAthI zuM phaLa? je thavAnuM che te thAya ja che, kAraNa ke karmanI gati gahana che-vicitra che. 13. bhAgyavantaM prasUyethA, mA zUraM mA ca paNDitam / zupAca vidyA, rane sInitta ! (he mAtA,) mAtra eka bhAgyazALI puruSane tuM janma Apaje, paNa zUravIrane ke paMDitane janma ApIza nahIM; kemake zrA ane vidvAna chatAM pAMDa vanamAM duHkhI thayA. (eTale ke zUravIra ane vidvAna karatAM bhAgyazALI putra utpanna thAya te sAre che. bhAgya vinA sarva niSphaLa che.) 14. sAruM beTuM bhAgyA bAndhavamadhye'pi jano duHkhAni sameti pApapAkena / puNyena vairisadanaM, yAto'pi na mucyate saukhyaiH / / 15 / / kumASito . rUlara. je pApane vipAka-udaya haze te manuSya baMdhuonI madhye rahyA chatAM paNa duHkhane pAme che, ane puNyane udaya haze te zatrune ghera gayA chatAM paNa sukhathI mukta thata nathI-duHkhI thatA nathI -sukhane ja pAme che. 15. bhAgya pramANe ja thAyA yadabhAvi na tadbhAvi, bhAvi cenna tadanyathA / iti cintAviSaghno'yamagadaH kiM na pIyate 1 // 16 // thyanAthaar (, 2, 3, 720. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1311 ) " je thavAnuM nathI te nathI ja thavAnu, ane je thavAnu te avazya thaze ja" evuM ( evA vicAranuM) citAnA jherane haNunAruM auSadha, (he jIva, ) zA mATe nathI pItA ? ( arthAta A pramANe samajanArane ciMtA duHkha nathI ApatI.) 16. avazyambhAvibhAvAnAM pratIkAro bhaved yadi / tavA TulaeNrna sinthena, narAmayudhiSThiH || 17 || naidha, sarva 8, oN. jo kadAca avazya thavAnA bhAveza banAvAnA pratIkAraupAya hAta te naLa rAma ane yudhiSThira vagere (uttama puruSA) duHkha pAmata nahIM. 17. bhAgya yaccintitaM tadiha dUrataraM prayAti, yaccatamA na gaNitaM tadihAbhyupaiti / prAtarbhavAmi vasudhAdhipacakravartI, soshaM vrajAmi vipine jaTilastapasvI // / 18. / / AdhyAtmittamAyaLa, laddAra, 0 2, '0 88. (rAmacaMdrajI manamAM vicAra kare che ke ) je kAya manamAM ci Mtavyu hoya te atyaMta dUra jAya che, ane jene manamAM vicAra sarakhA paNa karyAM na hAya te tatkALa prApta thAya che. jemake je huM pAte ja prAtaHkALe pRthvIne svAmI cakravartI thavAnA hatA, te ja huM (rAmacadra ) sAMje jaTAdhArI tapasvI thai vanamAM jAuM chuM. 18. bhavitavyaM yathA yena, na tadbhavati cAnyathA / nIyate tena mArgeNa, svayaM vA tatra gacchati // 19 // majjAmAta, zAntirva, a0 47, oN rUra. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1312 ) subhASita-pa-ratnAkara je varatu ( banAva) je pramANe thavAnI che te kadApi anyathA thatI nathI, tethI te (prANI) te mArge laI javAya che athavA (prANI) pite ja te mArge jAya che. 19 muditAnyapi mitrANi, sukruddhAzcaiva zatravaH / na hI meM tat kariSyanti, yana pUrva kRtaM mayA // 20 // bAramaguru, 50 rU, o zaka. mitre bhale AnaMda pAmelA hoya ane zatruo atyaMta krodha pAmelA hoya te paNa teo mAruM evuM kaMI paNa nahiM karI zake je meM pUrvamAM na karyuM hoya. (matalaba ke je meM pahelAM kaMI sAruM khoTuM karyuM haze te ja mArA mitra athavA zatruo mAruM sAruM khoTuM karI zake; anyathA nahiM. ) 20. viparIte sati dhAtari, sAdhanamaphalaM prajAyate puMsAm / dazazatakaro'pi bhAnurnipatati gaganAdanavalambaH // 21 // subhASitaratnasandAha, zlo0 350. jyAre vidhAtA (karma) viparIta thAya che tyAre puruSanuM sarva sAdhana niSphaLa thAya che. jemake hajAra kiraNone dhAraNa karanAra paNa sUrya avalaMbana vinA AkAzamAMthI paDe cheasta thAya che. 21. bhavitavyaM bhavatyeva, nAlikeraphalAmbuvat / gacchatyeva hi gantavyaM, gajabhuktakapitthavat // 22 // vAhavA (), pR. 24, (aa. vi. )* Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgya ( 1313) je vastu thavAnI che te nALiyeranI aMdaranA jaLanI jema thAya ja che, tathA je vastu javAnI che te hAthIe khAdhelA ThoThAnI jema jAya ja che. 22. sphurantyupAyAH zAntyarthamanukUle vidhAtari / pratikUle punaryAnti, te'pyupAyA apAyatAm // 23 // virAranAra, , go. 10 nazIba anukULa hoya tyAre zAMtine mATe je je upAya karavAmAM Ave te sarve saphaLa thAya che, ane vidhAtA pratikULa hoya tyAre te ja upAya kaSTane ApanArA thAya che. (UlaTA duHkharUpa thAya che.) 23. aghaTitaghaTitAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni ghaTayati, yAni pumAbhaiva cintayati // 24 // gharzvanAthaars (zA ), pR. 4. (. )* vidhAtA ja ayogya sagavALA padArthone joDI de cheekatra kare che, vidhAtA ja yogya saMcagavALA padArthone jarjarita kare che-viyegavALA kare che, tathA manuSya je bAbatane manamAM ciMtavate paNa na hoya evI bAbatane paNa vidhAtA ja meLavI de che. 24. saGgAme praharaNasaGkaTe gRhe vA, dIptAgnau girivivare mahodadhau vA / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1314) subhASita-padya-ratnAkara sapai; saha vasatAmudIrNavaktraibhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAmaH // 25 // jainagnatA, pR. 11, 0 222* prANI-manuSya gharane viSe rahele haya, athavA zastronA jhapATAthI sAMkaDA thayelA saMgrAmane viSe rahela hoya, dAvAnaLathI vyAsa evA parvatanA vivaramAM rahyo hoya, athavA meTA samudramAM rahyo hoya, athavA paheLA karelA mukhavALA sarpanI sAthe vasate heya, te paNa je nathI thavAnuM te thatuM ja nathI, ane je thavAnuM che teno nAza thatuM nathI. 25. ki cintitena bahunA, kiM vA zokena manasi nihitena ? / tanizcitaM maviSyati, vidhinA Dhivita sTAre yata 26 I kanavaMtaja, g0 21, 0 24 ghaNe vicAra karavAthI zuM? athavA manamAM zeka dhAraNa karavAthI zuM? kaMI ja phaLa nathI. kemake vidhAtAe lalATamAM je lakhyuM haze te avazya thavAnuM ja che. 26. prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'yaH, . so'vazyaM bhavati nRNAM zubho'zumo vA / bhUtAnAM mahati kRte'pi hi prayatne, nAbhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAzaH // 27 // 35rezamADhA (mAvAnA), g0 rUda bhAgyanA baLanA AzrayathI manuSyane je zubha ke azubha artha pAmavA lAyaka che-pAmavAne che, te avazya prApta thAya Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgya (135) che. meTo prayatna-udyama karyA chatAM paNa prANIone nahIM thavAnuM thatuM nathI, ane je thavAnuM che tene hAza thata nathI. 27. prAptavyamartha lamate manuSyo tevo vi che savilu na sArA tasmAtra zocAmi na vismayo me, badasmadIyaM na hi yat pareSAn // 28 // pizAsa, pR27, rahe. zarU je artha (dhana vagere padArtha) manuSya pAmavAne che te pAme ja che, tene deva paNa ullaMghana karavA zaktimAna nathI. tethI karIne huM kAMI paNa zeka karatuM nathI ane harSa paNa pAmatA nathI, kemake je amAruM che te bIjAnuM thavAnuM nathI. 28. agdiSTitayA loko yatheccha vAJchati priyam / bhAgyApekSI vidhidete, tena cintitamanyathA // 29 // mAsa, 1, 7. bAhya daSTie karIne loko potAnI IcchA pramANe priya vastunI IcchA kare che, paraMtu bhAgyanI apekSAvALe vidhi te teNe je ciMtaLyuM-IccharyuM hoya tenA karatAM UlaTuM ja Ape che. (leka kAMIka ciMtave che ane vidhi tethI juduM ja Ape che.) 29. patra naiva yadA karIraviTape doSo vasantasya kiM, nolUkena vilokyate yadi divA sUryasya kiM dUSaNam / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1316 ) subhASita-padya-ratnAkara dhArA naiva patantiM cAtakamukhe meghasya kiM dUSaNaM, yaddhAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM tanmArjituM kaH kSamaH ? // 30 // vasaMta RtumAM ( sarva vRkSa vikaravara thAya che te vakhate ) keraDAnA jhADa upara pAMdaDAM hatAM nathI, temAM vasaMtane ze doSa? ghuvaDa pakSI divase dekhI zakatuM nathI, temAM sUryane ze doSa? cAtaka pakSInA mukhamAM meghanI dhArA paDatI nathI, temAM meghane ze doSa? koIne doSa nathI. vidhAtAe je pitAnA kapALamAM lakheluM hoya te dUra karavA keNa samartha che ? (koI paNa samartha nathI, nasIbamAM mAMDyuM hoya te ja thAya che. ) 30. jevuM bhAgya tevI sAmagrI: sA sA sampadyate buddhiH, sA matiH sA ca bhAvanA / sahAyAstAdRzA jJeyA yAdRzI bhavitavyatA // 31 // pAiparika ( bada ), sa , pR. 28. (10 vi0 graMtha.)* " bhAvI kALamAM jevuM thavAnuM hoya, tevI tevI buddhi utpanna thAya che, tevI mati-mAnyatA utpanna thAya che, tevI bhAvanA utpanna thAya che, ane sahAyaka paNa tevA ja maLe che. 31. jevuM bhAgya tevI buddhitAdazI gAya dvivyavasAyofpa tAdazaH sahAyAstAdRzA eva, yAdRzI bhavitavyatA // 32 // vRddhacANakyanIti, a0 6, zlo0 6. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAtha ( 1317 ) bhaviSyamAM jevuM thavAnuM hoya, tevI ja prathamathI buddhi utpanna thAya che, te ja udyama prApta thAya che, ane sahAyakAraka paNa tevA ja maLe che. 32. bhAgyAdhIna phaLa - karmAyattaM phalaM puMsAM, buddhiH karmAnusAriNI // tathApi sudhiyazcAryAH, suvicAryaiva kurvate // 33 // vRddhavALAnoti, thAya 23, 68. je ke puruSane pitAnA udyamanuM phaLa maLavu te karmane ja (nasIbane ja) AdhIna che, ane udyama karavAnI sArI narasI buddhi paNa karmanasIba)ne ja anusarIne thAya che, tepaNa buddhimAna sajajana sArI rIte vicArIne ja kArya kare che. (arthAt nasIbanI koIne khabara hatI nathI tethI nasIba upara ja mAtra AdhAra rAkhI besI rahevuM yogya nathI, paraMtu sArI rIte vicArakarA pUrvaka kArya karavuM. tenuM phaLa sAruM ke narasuM Ave temAM harSa ke zeka karavo nahIM)33. bhAgya AgaLa zeka nakAme- mA viSIda kRtaM bASpaiH, phalaM marSaya karmaNAm / satyaM viSAdazokAbhyAM, na daivaM parivartate // 34 // | navarAta, e ra0 - tuM kheda na pAma, AMsu pADavAthI sayuM-AMsu na mUka, karmanA phaLane vicAra kara! viSAda ane zeka karavAthI kAMI deva (bhAgya) pharI jatuM nathI, e satya ja che. 34. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita--padma-ratnAkara ( 1718 ) bhAgya H sukhaduHkhanuM kAraNaH-- vaidyA vadanti kaphapittamarudvikAraM, naimittikA grahakRtaM pravadanti doSam / bhUtopasargamatha mantravido vadanti, karmaiva zuddhamatayo yatayo gRNanti // prAsAd (mASAntara ), mALa 4, 35 // pR. 123. * (mANasAne kai roga-duHkha utpanna thAya tyAre) vaidya leAkeA k, pitta ane vAyunA vikArane kahe che; jozIe grahanA kareDhA doSa kahe che; maMtravAdIe bhUta pretanA upadrava kahe che; paraMtu zuddha buddhivALA munie te kramane ja -kamanA doSane ja kahe che. 35. anicchato'pi duHkhAni, yathehAyAnti dehinaH / sukhAnyapi tathA manye, cintAdainyena ko guNaH 1 // 36 // jainapajItantra chu0 66, au 16. A saMsAramAM nahI icchavA chatAM paNa prANIne jema du:kha prApta thAya che, te ja pramANe sukha paNa prApta thAya che, ema huM' mAnu chuM; tethI karIne ciMtA ane dInatA karavAthI ze! phAyadA 36. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daridratA (111) daridratAnI niMdA - praznamiva nirgandhaM, taDAgamiva nirjalam / kalevaramivAjIvaM, ko niSeveta nirdhanam 1 // 1 // vivekavilAsa, ullAsa 2, lA0 .. gaMdharahita puSpane, jaLarahita taLAvane, ane jIvarahita zarIrane jema koI sevatuM nathI, tema nidhana puruSane keNa seve? (koI paNa sevatuM nathI.) 1. aputrasya gRhaM zUnyaM, dizaH shuunyaastvvaandhvaaH| mUrkhassa hRdayaM zUnyaM, sarvazUnyaM daridratA // 2 // bhaviSyottarapurANa, a0 12, zlo0 80. putrarahita puruSanuM ghara anya hoya che, bhAI vagere baMdhuothI rahita evA puruSanI dizAo zUnya hoya che, mUkha mANasanuM hRdaya zunya hoya che, ane daridra mANasane bhATe to (G52 'yuta) sa6 zUnya DAya che. 2. dagdhaM khANDavamarjunena balinA divyairdumaiH sevitaM, dagdhA vAyusutena rAvaNapurI lakA punaH svarNabhUH / dagdhaH paJcazaraH pinAkapatinA tenApyayuktaM kRtaM, dAriyaM janatApakArakamidaM kenApi dagdhaM na hi // 3 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1320 ) subhASita-padma-ratnAkara manAhara vRkSeAvaDe vyApta khAMDava nAmanA vanane aLavAna arjune khALI nAMkhyu, vAyunA putra hanumAne rAvaNanI nagarI suvarNa maya la`kA khALI nAMkhI ane mahAdeve kAmadevane bALI nAkhyA. te sarvee aAgya kayuM che, kemake leAkeAne paritApa karanAruM A dAridrazya kAie ALyuM nahIM. kharI rIte teA dAridracane ja khALavA jevuM hatuM.) 3. A kAma daridratAnA vakhANaH-- he dAridrya ! namastubhyaM, siddho'haM tvatprasAdataH / pazyAmyahaM jagat sarva, na mAM pazyati kazcana // 4 // huM dAridraya ! huM tArA prasAdathI siddha ( adRzyanI siddhivALA) thayA chuM, tethI tane namaskAra che; kAraNa ke huM AkhA jagatane jouM chuM, paNa mane keAi jotuM nathI. (ridrI jana sanI pAse bhIkha mAge, paNa tenI sAme kAi jue nahIM.) 4. daridratAnuM raheThANaH-- dyUtapopI nijadveSI, dhAtuvAdI sadAlasaH / AyavyayasyAnAlocI, tatra tiSThAmyahaM sadA // 5 // zrAddhavidhi, pR0 23, ( prAmA. sa. )* ( dAridraya kahe che ke- ) je manuSya jugAranuM pANa kare che, svajanA upara dveSa kare che, khAtuvAda kare che dhAtuone dhame che, nira'tara ALasu rahe che, ane Avaka Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daridratA ( 1321 ) tathA kharcane vicAra karato nathI te manuSyanI pAse huM sadA rahuM chuM. pa. daridrI manasvI - atyantavimukhe daive, vyarthe yatne ca pauruSe / manasvino daridrasya, vanAdanyat kutaH sukham 1 // 6 // bhAgya atyaMta viparIta-pratikULa hoya ane tene lIdhe yatna ane puruSArtha vyartha thatA hoya, teve samaye, daridrI thayelA paMDita puruSane vana sivAya bIje kyAM sukha maLe? (tevAne vanavAsa ja yogya che.) 6. daridrI ane dhanI - dvAvimau salile pAtyau, gale baddhavA dRDhAM zilAm / dhaninaM cApradAtAraM, daridraM cAtapasvinam // 7 // je mANasa dhanavAna chatAM dAna Apate na hoya, ane je mANasa daridra (dhanarahita) chatAM tapasvI na heya, AvA bane mANasane tenA kaMThe moTI zilA bAMdhIne jaLamAM (samudra athavA kUvAmAM) nAkhavA joIe. (kemake dAna ane tapAsyA vinAnuM jIvita niSphaLa che). 7. daridratAnuM phaLa - mAtA nindati nAbhinandati pitA bhrAtA na sambhASate, bhRtyaH kupyati nAnugacchati sutaH kAntA ca nAliGgati / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1322) subhASita-pA-ratnAkara arthaprArthanarayA na kurute'pyAlApamAnaM suhRta, tasmAd dravyamupArjayAzu sumate ! dravyeNa sarve vazAH // 8 // dhanarahita puruSane tenI mAtA nide che, pitA cAhata nathI (prasanna thatuM nathI), bhAI vAta karate nathI, cAkara kepa kare che, putra AjJAmAM rahetuM nathI, bhAryA AliMgana karatI nathI, ane " A mArI pAse dhananI prArthanA karaze evI zaMkAthI mitra AlApa mAtra paNa (vAta mAtra paNa) karatA nathItethI karIne te sArI buddhivALA, tuM zIdhra dhananuM ja upArjana kara ! kemake dhanathI sarve vaza thAya che. 8 daridrane dAna ApavuM daridrAna bhara kaunteya !, mA prayacchezvare dhanam / vyAdhitasyauSadhaM pathyaM, nirujasya kimauSadhaiH 1 // 9 // mAmAvata he arjuna ! tuM daridranuM ja piSaNa kara ! (je) dhanavAna hoya temane dhana na Apa! (kemake) je regI hoya tene ja davA guNakArI thAya che, naregIne davAne ze upaga che? 9. [ ] dInatAnuM kAraNa aprArthitAni duHkhAni, yathaivAyAnti dehinAm / sukhAni ca tathA manye, dainyamatrAtiricyate // 10 // mAta, sApa , . 20. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daridratA ( 1323 ) jema prANIone prArthanA karyA vinA ja duHkhe prApta thAya che, tema sukho paNa prArthanA karyA vinA ja prApta thAya che. Ama chatAM paNa duHkhane vakhate dInatA prApta thAya che eTaluM adhika-vizeSa che ema huM mAnuM chuM. 10. dInanuM lakSaNa dehIti bhASate yattu, kAsayA kRpaNaM vacaH / hAridainyamApa, sa hanaH parivartitaH || 8 | mAnagva, prANa 2, 40 21, 0 rU. daridrapaNAne lIdhe dInatAne pAmelo je mANasa dhananI IrachAthI koInI pAse "mane Apo" ema dIna vacana bele che te mANasa dIna kahevAya che. 11, Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tatratA (222) che u@@ @ @@ @ @ @ @ svataMtratAnI mahattA - svatantro deva ! bhUyAsaM, sArameyo'pi vartmani / mA sma bhUvaM parAyattastrilokasyApi nAyakaH // 1 // he deva ! huM svataMtrapaNe mAgamane kutare thAuM te te paNa sAruM che, paraMtu traNa lokane nAyaka thaIne parAdhIna rahevuM paDe te huM na thAuM ! (arthAt parAdhInapaNe traNa lokane nAtha thavAnuM paNa huM sAruM mAnate nathI, ane kutaro thavA chatAM pazu svataMtra banI zakato houM te te vadhu sAruM che.) 1. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtatratA (222) ja che. sarakAra AkAza jAha parAdhInanuM duHkha - anubhUtaM na yad yena, rUpaM nAvaiti tasya saH / na svatantro vyathAM vetti, paratantrasya dehinaH // 1 // navijAra, 40 6, 0 0. je manuSe je svarUpa(sukha-dukhAdika anubhavyuM na hoya, te manuSya te svarUpane jANI zakato nathI. kemake svataMtra puruSa parAdhInanA duHkhane jANI zakatuM nathI. 1. kaNa kyAM lagI parataMtra - svAdhInA dayitA sutAvadhi suto'sau SoDazAbdAvadhi, syAt kanyA karapIDanAvadhi sutastrI tadvazatvAvadhi / jAmAtA bahulArpitAvadhi sakhA sAdhupralApAvadhi, ziSyo guhyanirUpaNAvadhi pare caite dhanatvAvadhi // 2 // sArAtaf ( mA ), hara. putra thatAM sudhI strI pitAne(patine AdhIna rahe che, putra paNa soLa varSane thAya tyAMsudhI pitAne AdhIna rahe che, kanyA hoya to te paraNyA sudhI ja pitAne A dhIna rahe che, putranI strI hoya te tenA vazamAM jyAM sudhI pite rahe tyAMsudhI ja te potAne(sasarAne)- AdhIna rahe che, Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1326 ) subhASita-padya-ratnAkara jamAi ghaNuM dhana Ape tyAMsudhI madhura vacanathI vAtacIta kare tyAMsudhI ziSya zAstranuM rahasya jaNAve ane bAkInA sarva manuSyA peAtAne AdhIna rahe che. 2. tyAMsudhI dhanavAna AdhIna rahe che, mitra AdhIna rahe che, AdhIna rahe che, hoya tyAMsudhI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A amRta (14) : amRta samAna - amRtaM zizire vahiramRtaM priyadarzanam / amRtaM rAjyasammAnamamRtaM kSIrabhojanam // 1 // jainapatra, o 18. ziyALAmAM agni amRta samAna che, priya jananuM darzana amRta samAna che, rAjyanuM sanmAna amRta samAna che, ane khIranuM bhejana amRta samAna che. 1. ghetaH sArdrataraM vacaH sumadhuraM dRSTiH prasanojjvalA, __ zaktiH kSAntiyutA zrutaM hRtamadaM zrIrdInadainyApahA / rUpaM zIlayutaM matiH zritanayA svAmitvamutsekitAnirmuktaM prakaTAnyaho nava sudhAkuNDAnyamanyuttame // 2 // vizvakoza, niti ke.) zAriraviNa, go ra. atyaMta Adra--dayALu citta, sAruM madhura vacana, prasannatAvaDe ujajavaLa dRSTi, kSamA sahita zani, nIticuta mati, dInajananI dInatAne nAza karanArI lakSmI, zIlayukta rUpa, madarahita yuvAvasthA ane uddhatAIrahita prabhutA, A nava amRtanA kuMDe uttama janane viSe pragaTa ja hoya che-dekhAya che. 2. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0000000000 viSa (25) 0000000 kharuM viSA- anyAsakte jane snehaH, pAravazyamathArthitA / adAtuzca priyAlApaH, kAlakUTacatuSTayI // 1 // anyanA upara Asakta thayelA viSe neha rAkha, paravazapaNuM, yAcanA karavI ane kRpaNa mANasa pAse priya vacana bolavAM; A cAra kALaphUTa viSa samAna che. 1. amRta chatAM viSa samAna - vibhavo vItasaGgAnA, vaidagdhyaM kulayoSitAm / dAkSiNyaM vaNijAM prema, vaizyAnAmamRtaM viSam // 2 // parAkAsAra (mAthAntara), mAna 2, pR0 8* vibhava amRta je sAro hovA chatAM niHsaMga janane viSatulya che, caturAI amRta samAna che chatAM te kuLavaMta strIone mATe viSatulya che, dAkSiNya amRta samAna hovA chatAM vANiyAone mATe viSatulya che, tathA prItIne guNa amRta je sAre che paNa vezyAone viSatulya che. 2. zuM kayAre viSa samAna -- anamyAse viSa zAstramajIrNe bhojanaM viSam / .. daridrasya viSaM goSThI, vRddhasya taruNI viSam // 3 // uddhavALA nIti, AdhyAya 4, mo. 9 abhyAsa vinAnuM zAstra viSasamAna che, ajIrNamAM jana viSasamAna che, daridra manuSyanI geSThI viSa samAna che, ane vRddha puruSane juvAna strI viSasamAna che. 3. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jarA (26) pha dUra karanAra zraddhAnuM mahattva:- nAsti zraddhAsamaM puNyaM, nAsti zraddhAsamaM sukham / nAsti zraddhAsamaM tIrtha, saMsAre prANinAM nRpa ! // 1 // purANa, gup 2, gAya 0, 40 78. he rAjA! A saMsAramAM prANIone zraddhA samAna bIju kAI puNya nathI, zraddhA samAna bIjuM koI sukha nathI ane zraddhA samAna bIjuM kaMI uttama tIrtha nathI. 1. cAtakanI zraddhA - payoda he ! vAri dadAsi vA na vA, tvadekacittaH punareSa cAtakaH / varaM mahatyA mriyate pipAsayA, tathApi nAnya suivAsanA | 2 | uttaracAtakASTaka. he megha ! tuM pANI Ape ke na Ape, topaNa A cAtaka mAtra tAre viSe ja eka citta rAkhe che. mATI taravaDe marI javAya te te bahetara che, paraMtu te bIjAnI sevA karato nathI. (AnuM nAma ja sAcI zraddhA kahevAya.) 2. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COCA POOD zA (117 :: :::::::::::: zaMkAthI siddhi na thAya-- saMzerate ye manujAH sadaiva, sarvatra lokeSu pade pade te / siddhi labhante na kadA'pi kAle, sunizcitastu pralameta siddhim||1|| dharmavicAmADhA, 0 4. je manuSya Dagale ne pagale saMzaya-zaMkA-vahema rAkhe che teo kadI paNa kaI jAtanI siddhi (saphalatA)ne meLavI zakatA nathI. je makkama vicAranA vyavasthita manuSya hoya che teo ja jagatamAM saphaLatA meLavI zake che. 1. zakAthI nukasAna - sattAdhAnazva, saMzayAmAM vinazyati | nAyaM loko'sti na paro na sukhaM saMzayAtmanaH // 2 // mAvItA, 0 4, 70 40. ajJAnI ane zraddhA vagarano e saMzaya-zaMkAthI bharele AtmA (prANI) nAza pAme che. (vaLI) zaMkAthI bharelAne A leka ke paralekamAM sukha maLatuM nathI. 2. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ All ill Illllllll lllllll anartha ( 18 ) - pAIimin-ll I- I[BI-II[D[lle-i[ to ll anarthanAM kAraNa- yauvanaM dhanasampattiH, prbhutvmvivekitaa| ekaikamapyanAya, kimu yatra catuSTayam // 1 // hitAna, prastAva, phora 2. yuvAvasthA, dhana-svAmIpaNuM ane vivekarahitapaNuM, A dareka anarthane mATe che, te pachI je manuSyamAM A cAre hoya tene mATe zuM kahevuM ? 1. anarthamAM anartha - ekasya duHkhasya na yAvadantaM, gacchAmyahaM pAramivArNavasya / tApad dvitIyaM samupasthita meM, chidredhanA bahulIbhavanti / / 2 // , pR. 272, ro281jyAM samudranA pAranI jema eka duHkhanA pArane huM pAmyA nathI, tyAM te mane bIjuM duHkha pApta thayuM, te yogya ja che, kemake chidrane viSe ghaNu anartho thAya che. 2. kSate prahArAH prapatanti tItrA anAye dIpyati jATharAgniH / Apatsu vairANi samucchalanti, chidreSvanA bahulIbhavanti // 3 // nAtaja, g0 272, 20 28. ghAyala thayelA aMga upara tIvra prahAra paDe che, dukALanA samayamAM jaTharAgni pradIpta thAya che, ane Apattine vakhate ghere utpanna thAya che te egya ja che, kemake chidrane viSe ghaNu anartho thAya che. 3. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vyasana (119) sAta vyasananAM nAma:- dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA, pAparddhicaurye paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke, ghorAtighoraM narakaM nayanti // 1 // vikramaritra, bhAga 2, zlo0 1326. gA2, mAMsa, mahisa, vezyA, zi42, yo bhane parastrIsevanaH A sAta vyasane lokane viSe che. te dareka vyasana prANIne atyaMta ghera narakamAM laI janArAM che. 1. dyUtaM mAMsaM surA vezyA, pApardhizcaurikA tathA / parastrIgamanaM ceti, saptaiva vyasanAni hi // 2 // saptavyasanakathAsamuccaya (somaprabhasUri ). // 2, mAMsa, mahirA, vezyA, zi2, yorI bhane paradArAgamana A sAte vyasane (kahyAM) che. 2. kayA vyasanathI kone nukasAna thayuM - dyUtAd rAjyavinAzanaM nalanRpaH prApto'thavA pANDavA madyAt kRSNanRpazca rAghavapitA pApar3ito duussitH| mAMsAccheNikabhUpatizca narake cauryAdvinaSTA na ke, vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrImRto rAvaNaH // 3 // kumArapAlaprabandha (jinamaNDana), pR0 51 (AtmA0 sa0)* Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1333 ) jugAranA vyasanathI naLarAjA ane pAMDavA rAjyathI bhraSTa thayA, madirAnA vyasanathI kRSNamahArAjA vipatti pAmyA, zikAranA vyasananI rAmacaMdrajInA pitA dazaratha rAjA dUSita thayA, mAMsanA vyasanathI zreNika mahArAjA narake gayA, cArInA vyasanathI keNu-kANu naSTa-bhraSTa nathI thayA ? vezyAgamananA vyasanathI dhRtapuNya nAmane vanADhya zeTha paNu kagALa banI gayA, ane parastrIgamananA vyasanathI rAvaNa jevA baliSTha rAjA paNa maraNane zaraNu thaye|. (mATe A vyasane anarthakArI jANI temane avasya tyAga karavA.) 3. [ krura ] sAta vyasana jIgArina dAH- dyUtaM sarvApadAM dhAma, dyUtaM dIvyanti durdhiyaH / dyUtena kulamAlinyaM, dyUtAya zlAghyate'dhamaH ||4|| dharmakalpadruma, pallava 2, zlo0 320 jugAra e dareka jAtanI A tAnuM ghara che ane halakI buddhivALA leAkeA ja jugAra rame che. jugAra ramavAthI kuLa kalakita thAya che, ane adhama mANasa ja jugAranA vakhANuM kare che ja. dyUtAt prastrinnadehazva, Tyate vanagahvare / ', AkheTe kiM sukhaM tatra, pAparUpe nijAtmanaH // 5 // rAjA raLa, AphleTadharma, og je zikAramAM tApathI zarIra para pasInA thAya che, Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1334 ) subhASita-padya-ratnAkara tathA bhayaMkara vanamAM bhamavuM paDe che, evA pAparUpa zikAramAM potAnA AtmAne zuM sukha maLatuM haze? 5. jugArathI dhana na maLeH-- na ca syAd drohataH prema, parastrIlampaTAdyazaH / dayA rahito dharmo yathA dyUtAddhanaM tathA // 6 // hiGgulaprakaraNa, ghRtaprakrama, ilA0 1. jema drohathI prIti thatI nathI, parastrInA lapaTapaNAthI caza thatA nathI tathA dayA vinA jema dhama thatA nathI tema jugArathI dhana maLatu nathI. 6. labheta zaM parAdhInAta, tattvabuddhi tu madyapAt / yadA pramAdato jJAnaM bhaved ghRtAddhanaM tadA // 7 // danujArA, dhRtaprAma, phlo0 rU. 9 jo parAdhInapaNAthI sukha maLe, dirA pAna karanAra mANasa pAsethI tattvanI buddhi maLe, tathA pramAdathI jo jJAna maLe teA jugArathI dhana maLe. 7. ghRtAnnalenApi ca rAjyabhAramamoci dravyaM nRpakoTibhizca / zrImRladeva pramukhaistatheha, labheta ko dyUtata eva ghUmnam ||8|| hiGgulaprakaraNa, dyataprakrama, ilo0 5. jugArathI nala rAjAne rAjyabhArane tyAga karavA paDyo tathA zrI mUladeva Adika kroDA rAjAone dravyane tyAga karavA paDayo che, mATe A duniyAmAM kANu jugArathI dravya meLavI zake ? ( kaMI paNu na meLavI zake. ) 8. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vyasana (1335 ) jugArano tyAga karavo- yUtasya vyasanaM tyAjyaM, nareNa shubhvaanychtaa| haThAdyadi na mucyeta, tadA klezaparamparA // 9 // tripALa, tAjama, rasto , kalyANane IcchanArA mANasoe jugAranA vyasanane tyAga kare, ane kadAca je haThathI teno tyAga karavAmAM na Ave to kalezanI paraMparA thAya che. 9. na yantrasAdhyaM na ca tantrasAdhyaM, na mantrasAdhyaM na mantrisAdhyam / evaM vidhaM ghUtamataH pramocyaM, nocet yajet pANDavavadbhaveJca // 10 // divALa, dUtAna, stro che. jugArane yaMtrathI sAdhI zakAto nathI, temaja taMtra, maMtra ane maMtrithI paNa sAdhI zakAtuM nathI; mATe evI rItanA jugArane tyAga kare. je tene tyAga karavAmAM na Ave to te pAMDavonI peThe duHkhadAyI nIvaDe che. 10. [ fpAvara ] zikAranI niMdA - pade pade santi bhaTA raNotkaTA na teSu hiMsArasa eSa pUryate / / dhigIzaM te nRpate ! kuvikrama, kRpAzraye yaH kRpaNe patattriNi // 11 // jaiva, , pho0 23ra. haMsa kahe che ke-he rAjA! raNasaMgrAmane viSe mahA utkaTa evA subhaTo ThekANe ThekANe che, temane viSe tAre Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1336 ) subhASita-padya-ratAkara tA. AvA tArA A hiMsAnA rasa pUrNa thatA nathI, kharAba parAkramane dhikkAra che, ke je parAkrama kRpAnA sthAnarUpa ane garIba evA pakSIrUpa mAre viSe karavAmAM Ave che. 11. zikAranu phaLa naraka-- punaH punaH prapacyeta, parabhave narakAvanoM / satataM rudhirA liptakareNA kheTakAriNA / / 12 // hindujA, AleTama, tA. ra. haMmezA rudhirathI lIMpAela hAthavaDe zikAra karanArA mANasa parabhavamAM narakamAM jaine vAraMvAra pakAvAya che. (arthAt tyAM jaine te atyaMta duHkha pAme che.) 1. AkheTakeSu vidhyeran prANinaH prANino'tra ye / narake te'pyanuvidhyeran, paratretyavadajjinaH // 13 // hiGgulaprakaraNa, AkheTaprakrama, ilo0 30 je prANIe A jagatamAM zikAramAM prANIone vIdhe che te parabhavamAM narakamAM jaine vIMdhAya che ema zrI jinezvara prabhue kahyuM che. 13. dvArANi paJcaiva droho hatyA tathA bhUvi / mAMsAdanaM gurornindA, tathASSkheTakapAtakam // 14 // hijapraznana, leTaprama, phlA0 4 A jagatamAM narake javAnAM pAMca dvArA kahelAM che. drAhu(paranI irSA), hatyA eTale jIvAnI hiMsA, mAMsabhAjana, gurunI niMdA tathA zikArathI thaelu' pApa. 14. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vyasana ( 1337 ) zikArano niSedha - rasAtalaM yAtu yadatra paurupa, kulItireSA'zaraNo hyadoSavAn / nihanyate yadalinA'tidulo hRhIM mahAImarAva gAta che ? jovadha, ne , to 28, A jagatamAM zaraNarahita ane aparAdharahita evA atyaMta durbaLa prANIne baLavAna puruSa haNe che, te kevaLa anIti che. evA manuSyane viSe je kAMI parAkrama hoya te rasAtaLamAM jAo, vinAza pAme. hahA! moTA khedanI vAta che ke A jagata rAjArahita che. (anAtha thaI gayuM che, kemake nirdoSa prANIone mAranArAone koI rekatuM nathI.) 15. ghAsa khAnArane na haNAya - yo dadhAti tRNaM vaktre, pratyanIko'pi mAnavaH / so'vadhyaH satAM loke, kathaM vdhyaastunnaadnaaH|| 16 // dillughaarLa, pR. 3, rastA, 2. je mANasa zatru chatAM paNa pitAnA mukhamAM tRNane dhAraNa kare che to te paNa lokamAM puruSone avadhya che, to jeo niraMtara tRNanuM ja bhakSaNa karanArAM che tevAM pazuo 'kema vadha karavA lAyaka hoya ? 16. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAku ( 220 ) tamAku niMdAH-- satya tretAdvApareSu, triyugeSu bhavenna sA / idAnIM tu kalau jAtA, tamAkhurnAmataH svayam // 1 // je satyayugamAM, tretAyugamAM ane dvAparayugamAM e traNe yugamAM je na thai te atyAre kaliyugamAM " tamAku "nA nAmathI svayaM thai che. 1. tamAku pInAra : nIcaH-- saMnyAsenAtra kiM tasya, vairAgyeNa ca kiM punaH ? / pItA yena tamAkhu, zvapacAdapi so'dhamaH || 2 // skandhapurANa. jeNe tamAku pIdhI hoya teneA sa MnyAsa zu kAmane ane tene vairAgya pazu zu kAmane ? ( kAraNa ke ) te mANasa tA cAMDALathI paNa adhama gaNAya che. 2. brAhmaNAH kSatriyA vaizyAH zUdrAzca munisattamAH / zvapacaiH sadRzA jJeyAstamA khupAnamAtrataH || 3 || tamAkunuM pAna karavAthI brAhmaNA, kSatriyA vaizya, zuddho ane uttama sunione cAMDALa jevA samajavA. 3. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAku ( 1339 ) tamAkuthI badhuM nakAmuM:-- . teSAM sandhyA vRthA jJAnaM, vRthA vairAgyameva c| vRthA yogazca viprendra ! tamAkhuM ye upAsate // 4 // he vipendra! je puruSo tamAku vApare che temanAM saMdhyA, jJAna, vairAgya ane yuga e badhuM vyartha che. 4. gRhasthA naiva te jJeyA naiva te brahmacAriNaH / vAnaprasthA na te jJeyA yatayo na bhavanti te // 5 // (je leke dhumrapAna kare che, teo gRhastha nathI, brahmacArIo nathI ane vAnaprastha temaja sAdhu paNa nathI. 5. yastu bhRGgIM tamAya ca, madyaM pItvA kalau yuge| karoti sukRtaM yadyat, tatsarva bhasmasAd bhavet // 6 // bhAMga, tamAku ane madha pIne A kaLiyugamAM je puruSa je kAMI sakArya kare che, te badhuM bhasma thaI jAya che. da. snAtAni yena tIrthAni, prayAgAdIni koTizaH / vRthatAni ca sarvANi, bhRGgIpAnAca nArada ! // 7 // he nArada, jeNe prayAga vagere karoDo-aneka tIrthomAM nAna karyuM che te je tamAku pIe to te badhAM tIrtho nirarthaka thAya che. 7. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1340 ) subhASita-padya-ratnAkara vAnaprasthena kiM tasya, saMnyAsenApi kiM punaH / brahmacaryeNa kiM tasya, gArhasthyena ca kiM punaH ? // 8 // skandhapurANa. (je tamAku pIve che) tenA vAnaprastha vaDe zuM, saMnyAsavaDe paNa zuM, brahmacaryathI paNa zuM ane gRhasthapaNAthI paNa zuM ? (tenuM A badhuM nakAmuM che. ) 8. tamAkuphaLa : narakA upAsate tamA vai, kalau nArada ! ye narAH / kSIbApu: pativyanita, mahAvakajJa | 8 | skandhapurANa. he nArada ! (A) kaliyugamAM je tamAkunuM sevana kare che te puNyane kSaya thayelA mANase mahArarava nAmanA narakamAM paDe che. 9. yastamA pibet so'pi, svAzramAniraye patet / nAradAsminna sandehaH, satyaM satyaM mayoditam // 10 // skandhapurANa. he nArada ! je mANasa tamAku pIve che te pitAnA AzramamAMthI ja narakamAM paDe che emAM zaMkA nathI. A huM sAcesAcuM kahuM chuM 10. tamAkhubhRGgImadyAni, ye pibanti narAdhamAH / tevAM hi na ja vAto, thAvalijAvyA che ? Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAku ( 1341 ) je narAdhama puruSo tamAku, bhAMga ke madya pIve che, temane cAda IMdranI avadhi payata ( jyAM sudhI jagat che tyAMsudhI) narakamAM vAsa thAya che. 11. dharmabhraSTA hi te jJeyAstamAkhupAnamAtrataH / patanti narake ghore, raurave nAtra saMzayaH // 12 // - je loko tamAkunuM pAna mAtra kare che temane dharmathI bhraSTa thayelA jANavA joIe. ane te ghora rava nAmanA narakamAM paDe che temAM jarA ya saMzaya nathI. 12. bIDIne tyAga - hAni karoti vittasya, mlAniM cittasya sarvathA / svAsthyahI pizAcI yA, bIDI santyajyatAM jnaaH||13|| he mANase ! je pisAne barabAda kare che, manane malina kare che, je taMdurastIne haraNa karanAra rAkSasI jevI che te bIDIno tyAga karo. 13. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha saMyoga (12) saMganuM svarUpA-- yathA kASThaM ca kASThaM ca, sameyAtAM mahodadhau / sametya ca vyapeyAtAM, tadvad bhUtasamAgamaH // 1 // jema mahAsamudramAM lAkaDe lAkaDAM(eka bIjAne) maLe che ane maLyA pachI judAM thaI jAya che tema (saMsAramAM) prANIone samAgama paNa e ja samaja.1. saMga: dukhanuM kAraNa saMyogamUlA jIvena, prAptA duHkhaparamparA / tasmAt saMyogasambandhaM, trividhana parityajet // 2 // ___ tatvAmRta, zlo0 252. saMganA kAraNathI cha duHkhanI paraMparA prApta karI che, tethI trividhe eTale mana, vacana ane kAyAe karIne sarva saMganA saMbaMdhane tyAga kara.2. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che viyoga (22) . = %E % viyeganuM rahasya - avagacchati mUDhacetanaH, priyanAzaM hRdi zalyamarpitam / sthiradhIstu tadeva manyate, kuzaladvAratayA samuddhRtam // 1 // raghuvaMza, 8, ra0 88. priya(jana ke vastu)ne nAza thAya tyAre mUDhabuddhivALo puruSa tene potAnA hRdayamAM zalya prApta thayuM ema mAne che. ane sthirabuddhivALe puruSa te te ja priyanA nAzane, kalyANanA dvArarUpa gaNIne, hRdayamAMthI zalya nIkaLI gayeluM mAne che. 1. viyeganuM duHkha - AhAro garalAyate pratidinaM hAro'pi bhArAyate, candrazcaNDakarAyate mRdgatirvAto'pi vajAyate / AvAso vipinAyate malayajo lepaH sphuliGgAyate, huM phakta ! vivighayogasamayaH saMhArAje che 2 | moTA khedanI vAta che ke priyajananA viyegane je samaya che, te saMhArakALa(pralayakALa)nA jevuM AcaraNa kare che, kemake te viyegarUpI dAhanI zAMti mATe karelo AhAra hamezAM viSa jevuM lAge che, hAra vagere AbhUSaNe Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1344 ) subhASita-padya-ratnAkara bhArabhUta thAya che, caMdra sUrya je (u9) lAge che, maMdamaMda vAte vAyu paNa vaja jevuM lAge che, mahela araNya je lAge che ane caMdanane lepa aMgArA jevA lAge che. 2. viyoga vagarano dhanya - jayati sa puruSavizeSo namo'stu tasmai tridhA trisandhyamapi / svapne'pi yena dRSTa, neSTaviyogodbhavaM duHkham // 3 // nalavilAsa, aGka 6, zlo0 5. jeNe svapnamAM paNa priya jananA viyogathI utpanna thatuM duHkha joyuM ja nathI te uttama puruSa jaya pAme che, ane tene ja mana, vacana ane kAyA-e traNa prakAre trikALa namaskAra ha 3. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1) maraNa ( 123 ) maraNanuM prAmalyaH-- kiM zakyaM sumatimatA'pi tatra kartu, yatrAsau vyasanamahodadhiH kRtAntaH / rAtrau vA dinasamaye'thavA'samaye, yosezyaH praharati tena ko virodhaH 1 // 1 // jainapaJcatantra, pR0 168, zlo0 176. jyAM A kaSTanA samudrarUpa yamarAja hAjara che, tyAM atyaMta buddhimAna mANasa paNa zuM karI zake ? je adRzyapaNe, rAtrine samaye, divasane samaye ane asamaye eTale saMdhyA samaye dareka vakhate prahAra karI rahyo che. tenI sAthe the| virodha 12vI ? ( teneo vizedha vRthA che.) 1. zvaH kAryamadya kurvIta, pUrvA cAparAhnikam / " na hi mRtyuH pratIkSeta kRtaM cAsya na vA kRtam // 2 // zrAddhavidhi, pR0 99, 02. kAle karavAnuM kArya Aje karavu joIe. sAMje karavAnuM savAramAM karavuM joIe; kAraNa ke mRtyu 'eNe kAma karyuM che ke nahi' tenI rAha jotuM nathI. 2. AnandAya na kasya manmathakathA kasya priyA na priyA, lakSmIH kasya na vallabhA manasi no kasyAGgajaH krIDati / 10 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1346) subhASita-pa-ratnAkara tAmbUlaM na sukhAya kasya na mataM kasyAmazItodakaM 1, sarvAzAmakartanakaparazurmRtyuna cet syAGjanoH // 3 // * vairAgyarata (ghA ), 22. je mANasane sarva AzArUpI vRkSane kApI nAMkhavAmAM kuhADA samAna mRtyu na hoya te kAmaganI kathA kene AnaMdakAraka na thAya? kone strI vahAlI na lAge ? konA manamAM lakSmI prIti na upajAve? konA manamAM putrakrIDA na kare? kone pAna sukha na upajAve ? ane anna tathA zItaLa pANI kane ISTa na lAge? 3. sarvabhakSI kRtAnto'yaM, satyaM loke nigadyate / rAmadevAdayo dhIrAH, sarve kvApyanyathA gatAH // 4 // vairAgyazA (upAkhya), 0 38. A yamarAja sarvanuM rakSaNa karanAra che" ema lekamAM je kahevAya che te satya ja che. je ema na hoya te rAmadeva-rAmacaMdra vagere dhIra puruSe kayAM gayAM? 4. bhaTTo naSTo bhAravizvApi naSTo bhikSurnaSTo bhImaseno'pi naSTaH / bhUkuNDo'haM bhUpatistvaM ca rAjan !, bhambhApatau kAlacakraM praviSTam // 5 // kumArila bhaTTa (mImAMsaka) nAza pAmyo che, (kirAtane kartA) bhAravi kavi paNa nAza pAme che, bhikSu (sAMkhya) nAza pAme che, bhImasena paNa nAza pAmyo Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNuM (1347 ) che, he rAjA ! huM bhUkuMDa ane tame bhUpati e be bAkI chIe; paraMtu bhakAravALA nAmanI paMktimAM kALacakra (maraNa) piThuM che, te mUkaze nahIM. pa. maraNanuM avazyabhAvipaNuM - vadhyasya caurasya yathA pazorvA, samprApyamANasya padaM vadhasya / zanaiH zaniti mRtiH samI, tathAsthiti sarSa ma?i idA sNAhuna, adhikAra 6, pR. 6, phAMsInI sajA pAmela cerane athavA vadha karavAnA sthAnake laI javAtA pazune mRtyu dhIme dhIme najIka AvatuM jAya che tevI ja rIte sarvane mRtyu najIka AvatuM jAya che. tyAre pachI pramAda kevI rIte thAya? 6. zvAkAryamadya kurvIta, pUrvAhe cAparAhikam / / na hi pratIkSate mRtyuH, kRtamasya na vA kRtam / mahAmAtra, gati, 50 27, skao - AvatI kAle karavAnuM kAma Aje ja karI levuM joIe, ane bapora pachI karavA dhAreluM kArya divasanA pahelA bhAgamAM ( savAramAM ) karI levuM joIe, kAraNa ke A prANIe kArya karI lIdhuM che ke nahIM enI mRtyu rAha jotuM nathI. 7. jAtamAtrazca mriyate, bAlabhAve'tha yauvane / madhyama vA vayaH prApya, vArdhake vA dhruvA mRtiH // 8 // viSNupurANa, aMza 6, zlo0 52. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1348) subhASita-padya-ratnAkara koI prANuM janma pAme ke tarata ja marI jAya che, kaI bAlyAvasthAmAM mare che, keI yuvAvasthAmAM mare che, kaI madhyama vayane pAmIne mare che, ane kaI vRddhAvasthAmAM mare che, paraMtu mRtyu darekanuM avazya che ja. 8. atyantaM kurutAM rasAyanavidhi vAkyaM priyaM jalpatu, vAH pAramiyatu gacchatu nabho devAdrimArohatu / pAtAlaM vizatu prasapetu dizaM dezAntaraM bhrAmyatu, na prANI tadapi prahartumanasA santyajyate mRtyunA // 9 // gumAvatarAno , skova rU07. atyaMta rasAyananI vidhi kare-eTale ke rasAyananuM sevana kare, priya vacana bele, samudrane sAme kinAre jAo, AkAzamAM gati karo, meru parvata para ArohaNa kare, pAtAlamAM pesI jAo, dizAmAM bharAI jAo, ane dezAMtaramAM bhramaNa kare, te paNa prANIne prahAra karavAnI IcchAvALe mRtyu tyAga karatuM nathI-choDatuM nathI. 9. praharastaruNajaraThAhmaNairantyajAtaiH, pauraiyAmyairnarapativarairniguhainiHsvakaizca / prAtaH sAyaM niyamitatayA'bhyarcito bhaktibhAvAd hA hA cAhA hatakaliyuge karSati prANavittam // 10 // vidvAna ane mUrkha, juvAna ane vRddha, brAhmaNa ane caMDALa, gAmaDiyA ane nagaravAsI, tathA zreSTha rAjAe ane ghara vinAnA tathA nidhana, A sarva jane bhaktithI prAtaHkALa ane sAyaMkALe niyamitapaNe pUjA kare te paNa Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNa ( 1349 ) khedanI vAta che ke yamarAja-mRtyu-A adhama kaliyugane viSe prANIonA prANarUpI dhanane kheMcI le che. 10. rogeSu vaidyastamasi pradIpo, vahvayAdi zIte kupite kSamA ca / mRtyuM vinA takila nAsti vastu, kizcit trilokyAM yadupAyazUnyam | ?? | rogone viSe vaidya upAya che-regane upAya vaidya che, aMdhakArane upAya dIve che, TADha dUra karavAne upAya agni vagere che, ane kepa pAmelAne upAya kSamA che, mAtra eka mRtyu sivAya A traNe lokamAM evI kaI paNa vastu nathI ke jene upAya na hoya. ( sarvane upAya che, mAtra eka mRtyune dUra karavAne upAya nathI.) 11. maraNanAM kAraNaanucitkaaryaarmbhH, svajanavirodho balIyasA spardhA / pramadAjanavizvAso mRtyudvArANi catvAri // 12 // hitopadeza, kubera, ra0 12ayogya kAryane AraMbha, svajananI sAthe virodha, baLavAnanI spardhA ane Ajanane vizvAsa; A cAra mRtyunAM dvAra che. 12. zastrAnijalazvApadavisUcikAvyAdhyahiviSAdibhiH / namihuM zaraNupatramaividhaH (Ati) che ?2 (I za, agni, jaLa, zikArI pazu, visUcikA (achaNa), javarAdika vyAdhi, sarpa ane viSa (athavA sapanuM viSa) Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1350 ) subhASita-padya-ratnAkara ItyAdika ghaNA prakAranA upakrame (upaghAto )vaDe A zarIra karNa thaIne nAza pAme che. 13.. avalokyo na cAdoM malino buddhimannaraiH / na ca rAtrI mahArAja ! dIrghamAyurabhIpsatA( psubhiH ) // 14 // mahAmAta, viraparva, rAga rUra, . 28. he mahArAja ! dIrgha AyuSyanI IcchAvALA buddhimAna manue malina arisAmAM pitAnuM mukha jevuM nahIM, tathA rAtrie paNa jevuM nahIM. ( kAraNa ke tema karavAthI maraNa najIka Ave che.) 14. priyajananuM maraNa - dravyanAze tathotpatto, pAlane ca tathA nRNAm / bhavantyanekaduHkhAni, tathaiveSTavipattiSu // 15 // viluputaLa, thANa 6, 0 14. dravyanA nAzamAM, tenI utpattimAM-upArjana karavAmAM tathA tenuM rakSaNa karavAmAM manuSyane aneka duHkho prApta thAya che. te ja pramANe priyajananA maraNane viSe paNa aneka duHkha prApta thAya che. 15. maraNanI AgAhI - tilakaM draSTumAdoM maGgalAya ca vIkSyate / dRSTe dehe zirohIne, mRtyuH paJcadaze dine // 16 // vivekavilAsa, ullAsa 1, zlo076 kapALamAM karelA tilakane jovA mATe tathA maMgaLane Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNu ( 1351 ) mATe arise jovAya che-arisAmAM peAtAnu mukha jovAya che. temAM jo zarIra mastakarahita jevAmAM Ave te paMdarame divase maraNa thAya che. 16. snAtasya vikRtA chAyA, dantagharSaH parasparam / dehe ca zavagandhazcenmRtyustaddivasatraye // 17 // vivazvavihAra, uDDAsa 2, lo 20. snAna karyo pachI je zarIranI chAyA vikAravALI- vikarALa dekhAya, dAMtAnuM paraspara ghaSa Nu-ghasAvuM thAya, ane zarIrane viSe zabanI jevA durgaMdha Ave, to traNa divasamAM tenuM maraNa thAya che. 17. snAtamAtrasya cecchoSo vakSasyaGghridvaye'pi ca / che vine sA jJeya, zrRtva nAtra saMzaya: / / 28 / / viye vahAla, uDDAsa 2, jo0 2. snAna karyA pachI tarata ja jo chAtI ane anne paga sukAI jAya, teA chelR divase tenuM maraNa thAya ema jANavuM, temAM saMzaya nathI. 18. kRSNaraktAmbarAM nArIM, kRSNaraktAnulepitAm / avavRtti ya: ne, tatva mRtyuM samAvizeta / / 2 / / ratnakathA, oN. jI. lAla raMganA vasa je puruSa svapnamAM kALA ane paherelI, tathA kALA ane lAla raMganA padArthathI vilepana karAyelI nu AliMgana kare tenuM macchu thAya. 19. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1352) subhASita-padya-ratnAkara karAlaM vikaTaM muNDaM, kRSNaM nagnaM ca piGgalam / hasantaM pazyati svapne, yastasya mRtimAdizet // 20 // ratnacUDakathA, zlo0 49. je manuSya svapnamAM bihAmaNe, vikAravALe, muMDe, kALe, nagna, piMjare ke hasate dekhe; tenuM maraNa sama- . javuM. 20. maraNanuM vismaraNa - riyAmi rivyAmi, sariNAmati cintayA ! mariSyAmi mariSyAmi, mariSyAmIti vismRtam // 21 // karanAra, pravAda 3, 0 % huM amuka kAma karyA pachI amuka kAma karIza, karIza, karIza, evI ciMtA (vicAra) hovAthI huM maravAne , maravAna chuM, maravAne chuM e vAta te vismRta thaI (sAMsArika kAryamAM magna hevAthI prANI maravAnuM bhUlI jAya che.) 21. jIvatAM chatAM marelAM - duSTA bhAryA zaThaM mitraM, bhRtyazcottaradAyakaH / sasarpa ca gRhe vAso mRtyureva na saMzayaH // 22 // vALanoti, athAga 2, go . duSTa strI, zaThatAvALA ( lucce) mitra, sAmuM belanAra nokara ane sarpavALA gharamAM vAsa; A sarvathI mRtyu ja thAya che temAM kAMI saMzaya nathI. (e sarve Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNa ( 1353 ). mRtyunAM sthAna che. temanAthI dUra rahevuM, te ja kalyANakAraka che.) 22. jIvanto mRtakAH paJca, zrayatAM kiMla nArada / daridro vyAdhito mUrkhaH, pravAsI nityasevakaH // 23 // | vikramArika, mAna 2, raho. 813.* he nArada ! tame sAMbhaLe -daridra, rAgI, mUrkha, pravAsI ane nitya sevakaH A pAMca manuSya jIvatAM chatAM marelA che, ema jANavuM. 23. rogI cirapravAsI parAnabhojI parAvasathazAyI / yajIvati tanmaraNaM, yanmaraNaM so'sya vizrAmaH // 24 // vayatArI , mAna rU, g0 ka76, ra0 4. niraMtara regI, cirakALa sudhI pravAsa karanAra-kAsadIyuM karanAra athavA paradezamAM ja rahenAra, pArakA annanuM bhajana karanAra ane bIjAnA makAnamAM zayana karanAra; A manuSya je jIve che te tenuM maraNa che, ane tenuM je maraNa che te tenI vizrAMti-sukha che. 24. uttama maraNa sazcitatapodhanAnAM, nityaM vrataniyamasaMyamaratAnAm / utsavamUtaM manye, maraNamanaparAdhavRttInAm // 25 // umAsvAti vAcaka. jeoe tArUpI dhana ekaThuM karyuM hoya, jeo niraMtara vata, niyama ane saMyamane viSe tatpara hoya, tathA jeonI vRtti-AjIvikA nirdoSa hoya evA yogI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13pa4) subhASita-padya-ratnAkara enuM maraNa utsavarUpa che, ema huM mAnuM chuM. 25. dhIreNa kAtareNApi, martavyaM khalu dehinA / tanniyeta tathA dhImAna, na mriyeta yathA punaH // 26 // uig., gharSa 20, a , . ra. dhIra ke bIkaNa dareka prANIne maravAnuM avazya che, tethI buddhimAna puruSe evI rIte karavuM joIe ke jethI pharIthI maravAnuM Ave ja nahIM. 26. martavyaM kAtareNApi, dhIreNApi ca bhUspRzA / dvidhA'pi niyate mRtyau, dhIrairbhAvyaM mnsvibhiH||27|| uttarAyanasUrI (mArikA), thAna 2, g0 60. kAyara manuSya paNa maravAnuM che ane dhIra puruSe paNa maravAnuM che. bannene viSe mRtyu jyAre nizcayathI ja che tyAre manasvI puruSee dhIra ja thavuM yogya che. ra7. sa salA vire to, pavitro pazcatritaH | viziSTa sthAUM 2, sosevI mRtA re | 28 | | muni himAMzuvA. je cAritrathI pavitra che, viziSTa graMthane racanAra che tathA jaganI niHsvArtha sevA karanAra che te jagatamAM haMmezane mATe jIvate che, bAkInAM badhAM marelAM che. 28. maraNathI bIne dharma kare - candrAdityapUrandarakSitidharazrIkaNThasIryAdayo ye kIrtidhutikAntidhIdhanabalaprakhyAtapuNyodayAH / Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1355 ) sve sve te'pi kRtAntadantakalitAH kAle vrajanti kSayaM, kiM cAnyeSu kathA sucArumatayo dharme matiM kurvatAm / 29 / subhASitaratnasandoha lo0 299. A sa'sAramAM sathI adhika kIrti, dyuti, kAMti, buddhi, dhana, maLa ane prakhyAta puNyanA udayavALA cadra, sUrya, devedra, rAjedra, vAsudeva ane khaLarAma vagere paNa tAtAnA samaye eTale AyuSyane cheDe yamarAjanI dADhamAM dukhAine kSaya-mRtyu pAmyA che, teA pachI khIjA prANIone mATe te zI vAta karavI ? tethI uttama buddhimAna puruSAe dharmAMmAM ja mati karavI ceAgya che. 29. maraNathI kANa na Ave!- maraNa mRtyorbibhyati te bAlA ye syuH sukRtavarjitAH / mukhyavato narAH sarve, mRtyuM priyatamAtithimU | 30 || sasAgara, pravAra ?, 10 19. jeo sukRta ( puNya ) rahita hAya che, te ja khALeA mRtyuthI bhaya pAme che; paraMtu sarve puNyavAna puruSA tA mRtyune atyaMta vahAlA atithirUpa mAne che. 30, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A tanaya ( 224) : samaya : sAco zikSaka - philaka sonA, samayoti ! tajJAmo jhoka, zire hi re vare che ? | | muni himAMzuSiA . samaya (jamAne) e badhA lokone baLapUrvaka (IcchAthI ke anicchAthI) ThekANe lAvanAra zikSaka che. tenI AjJAnuM ullaMghana karanAra loka Dagale ne pagale mAra khAya che. 1. kayA samaye za meLavavuM - prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye na tapasta, vatu jiM riti? 2 | suparajorA ( sTisa ), raho82. jeNe pahelI umaramAM vidyA upArjana karela nathI, bIjI vayamAM dhana pedA karyuM nathI, trIjI avasthAmAM tapasyA karI nathI te chellI umaramAM zuM karaze ? 2. vartamAna samayane ja vicAra kare - gate zoko na kartavyo bhaviSye naiva cintayet / vartamAnena yogena, vartante hi vicakSaNAH // 3 // zikAra mAga 2, . 24ra. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya ( t357 ) gayelI bAbatono zeka karavo nahIM ane AvatI bAbatane vicAra karaze nahIM, kAraNa ke paMDita puruSe vatamAna kALanA gavaDe ja vate che. 3. keNa kevI rIte samaya vitAve- kAvyazAstravinodena, kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena hi mUrkhANAM, nidrayA kalahena vA // 4 // vairAgratatra, pRthra7, goLa 27* buddhimAna puruSone kALa kAvya ane zAstrane vineda karavAmAM ja jAya che, ane mUkhe janana kALa dUtAdika vyasana, nidrA ane kalaha karavAmAM ja jAya che. 4. samaya na oLakhavAnuM phaLa - dhAvan pravegaM pavanasya sammukhaM, yathA jano yAti parAbhavaM bhuvi / tathaiva jihmaH samayAt parAGmukho duHkhaM parAbhUtimakIrtimeti ca / 5 / | muni himAMzujhiya. susavATA karato jorathI pavana cAlatuM hoya ne tenI sAme je manuSya doDe te jema parAbhava pAme che (dhArela vegathI gati karI zakatuM nathI athavA paDI jAya che, tema samayane oLakhyA vagara kaI dhIThe thaI kArya kare te duHkha, parAbhava ane apajasane meLave che. pa. dezaM kAlaM kArya, paramAtmAnaM ca yo na jAnAti / avimRzya yaH karoti ca, na sa phalamAmoti vai mUrkhaH // 6 // taraNa, pR60, 70 218, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1358 ) subhASita-padya-ratnAkara je manuSya dezane, kALane, kAyane, anyane ane pitAne jANu nathI, tathA je vicAryA vinA kArya kare che, te mUkha mANasa phaLane pAmato nathI. da. saMdhyA samayanuM svarUpa - arke'rdhAstamite yAvanakSatrANi nabhastale / dvitrANi naiva vIkSyante, tAvatsAyaM vidurbudhAH // 7 // vivekavilAsa, ullAsa 4, zlo0 8. sUrya aDadho asta thayA pachI jyAM sudhI AkAzamAM be traNa nakSatro jovAmAM na Ave teTalA samayane paMDita loke sAyaMkALanA nAmathI oLakhe che. 7, samaya vItye nakAmuM - kAlAtItaM tu yat kuryAcchrAddhaM homaM japaM tathA / vyarthIbhavati tat sarvamamRte tu viSaM yathA / // 8 // rAmars, g0 rU7. kALanuM ullaMghana karIne je zrAddha, homa ke japa karavAmAM Ave te sarva amRtane viSe viSanI jema vyartha thAya che. 8. nirvANadIpe kimu teladAnaM, caure gate vA kimu sAvadhAnam ? / vayogate kiM vanitAvilAsaH, payogate kiM khalu setubandhaH ? // 9 // vAritarI (mAda va ), 0 6. di bujhAI gayA pachI temAM tela pUravAthI zuM phaLa ? cora gayA pachI sAvadhAna thavAnuM zuM phaLa? yuvAvasthA gayA pachI strInA vilAsanuM zuM phaLa? ane pANI gayA pachI pALa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya ( 1359). bAMdhavAnuM zuM phaLa? ( A sarva avasara vinAnAM kAryo niSphaLa jAya che.) 9. yAvat svasthamidaM zarIramaruja yAvajarA dUrato yAvaccendriyazaktirapratihatA yAvatkSayo nAyuSaH // Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno mahAn , sandIpte bhavane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH 1 // 10 // jainapAta (bhartRhari ), 0 71. jyAM sudhI A zarIra svastha ane nIrogI che, jyAM sudhI vRddhAvasthA dUra che, jyAMsudhI iMdriyenI zakti haNAyelI nathI, ane jyAM sudhI AyuSyano kSaya thayo nathI tyAM sudhI vidvAna puruSe AtmakalyANane mATe meTo prayatna kare egya che, kemake gharamAM agni lAgyA pachI kUvA davAno udyama kare che ke -zuM kAmano ? vyartha che. 10 [] kaliyugano prabhAva - dharmaH parvagatastapaH pracalitaM satyaM ca dUre gataM, pRthvI mandaphalA narAH kapaTinazcittaM ca zAThyarjitam / rAjAno'rthaparA na rakSaNaparAH putrAH piturdaiSiNaH, sAdhuH sIdati durjanaH prabhavati prApta kalau duryuge // 11 // mAmAta, Atti parva, thAya 81, Dho82. duSTa kaLiyuga prApta thayela hovAthI dharma parva divasamAM ja rahI gayA che, tapa atyaMta jato rahyo che, satya dUra gayuM che, pRthvI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1360) subhASita-padya-ratnAkara a65 phaLavALI-rasakasarahita thaI che, mANase kapaTI thayA che, citta zaThatAthI chatAyuM che-cittamAM zaThatA pesI gaI che, rAjAe dhana levAmAM ja tatpara thayA che paNa rakSaNa karavAmAM tatpara nathI, putro pitAnA upara dveSI thayA che, sajajana puruSa sadAya che-duHkhI thAya che, ane durjana puruSa samartha thAya che. 11. nirvAjA pRthivI gatauSadhirasA viprA vikarmasthitA rAjAno'rthaparAH kudharmaniratA nIcA mahattvaM gatAH / bhAryA bhISu vaJcanaikahRdayAH putrAH piturdaiSiNaH, ityevaM samupAgate kaliyuge dhanyaH sthiti no tyajet // 12 // dharmakuma, g0 2, 0 21. (. sa.)* pRthvI bIjarahita thaI, auSadhi-dhAnyAdika rasarahita thaI, brAhmaNe akArya karavAmAM pravaryA, rAjAo dhana levAmAM ane adharmamAM Asakta thayA, nIca puruSa meTAIne pAmyA-dhanika thayA, strIonuM hRdaya patine chetaravAmAM ja tatpara thayuM, tathA putra pitA upara dveSa karavA lAgyA. A pramANe kaliyuga prApta thayela che, temAM koI dhanya puruSa ja potAnI sanmAganI sthitine tyAga karatuM nathI. 12. santaH kvApi na santi santi yadi vA duHkhena jIvanti te, vidvAMso'pi na santi santi yadi vA mAtsaryayuktAzca te / rAjAno'pi na santi santi yadi vA lobhAddhanagrAhiNo dAtAro'pi na santi santi yadi vA sevaanukuulaaHkssitau||13|| Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya (1361 ) A pRthvI upara kaI paNa ThekANe puruSo che ja nahIM, kadAca te heya te teo duHkhe karIne jIve che. vidvAnA puruSa paNa che nahIM, kadAca teo heya te teo paraspara ISyavALA hoya che. rAjAo paNa che nahIM, kadAca heya te teo lebhathI dhanane ja grahaNa karanArA che ane dAtAra jane paNa nathI, kadAca hoya te teo sevAne anukULa che eTale temanI sevA karanArane ja teo dAna Ape che. 13. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 (225). jayanAM sAdhano - udyamaH sAhasaM dhairya, balaM buddhiH parAkramaH / paDete yasya vidyante, tasya devo'pi zaGkate // 1 // ( bhAva), pR. 202. udyama, sAhasa, dheya, baLa, buddhi ane parAkramaH A che jenAmAM hoya tenAthI deva paNa zaMkA pAme che-tene deva paNa jItI zakato nathI. 1. zuM zAthI jItAya - kAruNyena hatA vadhavyasanitA satyena durvAcyatA, santoSeNa parArthacauryapaTutA zIlena rAgAndhatA / nairgranthyena parigrahagrahilatA yovane'pi sphuTa, pRthvIyaM sakalA'pi taiH sukRtibhirmanye pavitrIkRtA // 2 // (TwAra-2), raho20. je puruSoe yuvAvasthAne viSe paNa syuTa rIte hiMsA( zikAra)nA vyasanane dayAvaDe nAza karyo che, satya vratavaDe niMdAne tyAga karyo che, saMtoSavratavaDe paradhananI ceArInI kuzaLatAno tyAga karyo che, brahmacaryavratavaDe kAmAMdha paNAne tyAga karyo che, ane nigraMthapaNA vaDe (cAritravaDe) parigrahanA ghelApaNAne tyAga karyo che, tevA puNyazALI puruSoe A samagra pRthvI pavitra karI che ema huM mAnuM chuM. 2. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya ( 1363 ) sAce jaya - krodhAyugracatuSkaSAyacaraNo vyAmohahastaH sakhe !, rAgadveSanizAtadIrghadazano durvAramAroddharaH // sajjJAnAnuzakauzalena sa mahAmithyAtvaduSTadviyo nIto yena vazaM vazIkRtamidaM tenaiva vizvatrayam // 3 // petharAja (jAnAra) Dhora raka. krodhAdika ugra kaSAyarUpa cAra pagavALa, meharUpI sUMThavALA, rAga-dveSarUpI be dAMtavALA ane vArI na zakAya evA kAmadevathI uddhata thayelA A mithyAtvarUpI duSTa hAthIne je kuzaLa puruSa sattvajJAnarUpI aMkuzavaDe vaza kare che teNe ja A traNa jagata vaza karyuM che ema jANavuM. 3. jayano upAya : parAkramaH - sarvatra jambhate tejaH, saMkhyA sthaulyaM vayo na ca / acAnonAzI, siMhoto nakArAta | 4 | | muni himAMgvA. badhe sthaLe teja-pratApa ja AkarSaka-vijayI nivaDe che. saMkhyA, jADAI tathA umara vijayI thatAM nathI. caMdramA eka hovA chatAM rAtrinA ghera aMdhakArane nAza kare che ( tArAo asaMkhya hovA chatAM nathI karatA). siMhanuM nhAnuM bacce paNa moTA zarIravALA hAthI upara AkramaNa karI tene mArI zake che. 4. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te phrI rti (26) kIrtinI amaratA - yAtA yAnti mahIbhujaH kSitimimAM yAsyanti muktvA'khilAM, no yAtA na ca yAti yAsyati na vA kenApi sArdhaM dharA / yavakizcid bhuvi tadvinAzi sakalaM kIrtiH paraM sthAyinI, matvaivaM vasudhAdhipaiH parakRtA lopyA na satkIrtayaH // 1 // - dharmakuma, g0 26, 0 1.(re. strA.)* A samagra pRthvIne tyAga karIne ghaNu rAjAe gayA che, jAya che ane javAnA paNa che, paraMtu A pRthvI keInI sAthe gaI nathI, jatI nathI ane javAnI paNa nathI. A pRthvI para je kAMI che te vinAzI che, mAtra eka kIti ja sthirarahevAvALI che, A pramANe jANIne rAjAoe bIjA leoe gAyelI pitAnI kItino lopa karavo nahIM. pitAnI kItine ja amara karavI.) 1. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiratA ( 227) || sthira vastune tyAga na kare - vastuno lobhanIyasya, sandigvalAbhadhAriNaH / aprAptasya kRte prApta, siddhalAbhaM tyajena hi // 1 // | muni himAMzuvikAra. prAraMbhamAM sArI jaNAtI, lobhAvanArI ane jenAthI lAbha maLaze ke nahi tene saMdeha heAya evI prApta nahi thayelI vastunI khAtara nizcita lAbhavALI pAse rahelI (maLelI) vastune tyAga kare nahi joIe. 1. sthiranA tyAgathI nukazAna - yo dhruvANi parityajya, adhruvaM parisevate / dhruvANi tasya nazyanti, adhruvaM naSTameva ca // 2 // je (mANasa) nizcita(vastu)no tyAga karIne anizcitanI sevA kare che tenI nizcita vastune nAza thAya che. ane anizcita to nAza pAmeluM ja che. (eTale ke A rIte nizcitane mUkIne anizcitane vaLagavAmAM ane khAvAM paDe che.) 2. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSapAta ( 228) 3 pakSapAtanuM prAbalya - sukhena tyajyate bhogaH, sukhena tyajyate dhanam / sukhena tyajyate stryAdiH, pakSapAtastu dustyajaH // 1 // | muni himAMzuvikA saMsAranA bhege choDavA sahelA che, dhanano tyAga kare sukara che, strI putra gharabAra vagere padArthone tyAgavA paNa sahelA che, paNa pakSapAta(daSTirAga)ne tyAga kare te bahu ja kaThIna-muzkela che. 1. pakSapAtathI nukazAna - pakSapAto bhaved yasya, tasya nAzo bhaved dhruvaM / dRSTaM khagakuleSvevaM, tathA bhArata ! bhUmiSu // 2 // he arjuna ! jenAmAM pakSapAta hoya che teno nAza nakkI thAya che. (A vAta ) pakSIonA samUhamAM jovAmAM Ave che. te ja pramANe pRthvI mATe paNa samajavI. (eTale ke pakSIne pakSapAta eTale ke pAMkhane nAza thAya te te jema pRthvI para paDe che tema pakSapAta karanAra mAnavI paNa nAza pAme che.) 2. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mauna ( 129 ) .CO.. cop mAnapUrvaka karavAnAM kAryo:-- mUtrotsarga malotsarga, maithunaM snAnabhojane / sandhyAdikarma pUjAM ca kuryAjjApaM ca maunavAn // 1 // zrAddhavidhi, pR0 46, AtmA. sa. * pezAma, bhagatyAga, maithuna, snAna, lobhana, saMdhyAhiu kriyA, pUjA ane jApa : ATalI kriyAe monayukata thaIne 52vI. 1. AhAre maithune caiva, prasrave dantadhAvane / snAne bhojanakAle ca SaTsu maunaM samAcaret // 2 // laghuhArita smRti, zlo0 40. bheAjana karatI vakhate, maithuna sevatI vakhate, vizvA ke mUtranA tyAga vakhate, dAtaNu karatI vakhate, snAna karatI vakhate ane bheAjanane vakhate A cha kAya vakhate mauna rAkhavu joie. 2. bhUrya sAthai bhauna:-- kolAhale kAkakulasya jAte, virAjate kokilakUjitaM kim ? / parasparaM saMvadatAM khalAnAM, maunaM vidheyaM satataM sudhIbhiH // 3 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1368 ) subhASita-padya-ratnAkara kAgaDAnA samUha jyAre moTe kolAhala karatA hoya te vakhate koyalane zabda zI rIte zAbhA pAme? na ja zobhe. tema baLa puruSa paraspara saMvAda karatA hoya te vakhate paMDita janee niraMtara mauna ja karavuM yogya che. 3. asthAne mana - parizramajhaM janamantareNa, maunavrataM bibhrati vAgmino'pi / vAcaMyamAH santi vinA vasantaM, puskokilAH paJcamacaJcavo'pi // 4 // balavAmAM nipuNa puruSe paNa parizramane jANanArA mANasa vinA maunavratane ja dhAraNa kare che, kemake paMcama svarane bolavAmAM nipuNa evA keyala jAtinAM pakSIo paNa vasaMta Rtu vinA vANIne niyamamAM rAkhe che-mauna ja rahe che. 4. mAnaphaLa -- na kara , la: dAdA paNa jo cetkartuM zakyate maunamihAmutra ca tacchubham // 5 // vivekavilAsa, ullAsa 8, zlo0 321. DAhyA mANase potAnuM ke paranuM gudA prakaTa karavuM nahIM. (te bAbatamAM) je mauna dhAraNa karI zakAya te te A bhava ane parabhavamAM zubhakAraka che. 5. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAsya ( 20 ) kANa keAne huseH 1 // mRtyuH zarIragoptAraM dharA ca dhanarakSakam / dudhAriNIva hasati, strapati putravatsalam // zarIranuM rakSaNa karanAra manuSyane mRtyu hase rakSaNa karanAra manuSyane pRthvI hase che, ane putra rAkhanArA peAtAnA patine vyabhicAriNI zrI hase che. 1. anucita hAsyaH che, dhananu para prema prastAve'pi kulInAnAM, hasanaM sphuradoSThakam / aTTAhAso'tihAsatra, sarveSAvitaH punaH / / 2 / / vizvavihAra, uDDAna 8, 40 36. kuLavAna puruSAnuM samayeAcita hAsya paNu mAtra sukha malakAvavA pUratu ja hAya che, kAraNa ke khaDakhaDATa hasavuM te ane bahu hasavu. te dareka rIte ayeAgya che. 2. hAsyathI nukasAna-- hAsAnmahAnto laghavo bhavanti, hAsyAddhanIko vanitAM ca muktavAn / jJAnaM gataM kSullavarasya hAsyAt, hAsyAt svakIyA ripavo bhavanti / 3 / hAMsI karavAthI meTA puruSA laghutAne pAme che, hAMsIthI dhanike peAtAnI srInA tyAga karyAM hatA, hAMsIthI zreSTha sAdhunuM jJAna naSTa thayuM hatu ane hAMsIthI mitro zatru thAya che. 3. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidrA ( 132) ) nidrAnI nidA~ nidrA mUlamanarthAnAM nidrA zreyovighAtinI / nidrA kamATnananI, nidrA saMsAradhinI|| z|| nidrA ananu mULa che, nidrA kalyANunA-meAkSanA ghAta karanArI che, nidrA pramAdane utpanna karanArI che ane nidrA sasArane vadhAranArI che. 1. nidrA kAne na Ave-- prAvAsiko vyAdhiyutaH saroSo vidyArthacittaH paradArasaktaH / yasyAsti vairI hi viyogito'pi hyaSTau labhante manujA na nidrAm // 2 // je manuSya musApharI karatA hAya, je vyAdhigrasta hAya, je kApayukta hAya, jenuM citta vidyAbhyAsamAM lIna hAya, jenuM citta dhana upArjana karavAmAM tatpara hoya, je parImAM Asakta hAya, jene mAthe vairI hAya, tathA je viyeAgI hAyaH A ATha prakAranA manuSya nidrAne pAmatA nathI. 2. nidrA : parama sukhaH-- zrAntAnAmalasAnAM ca nidrA hi-paramaM sukham / , ataH re murNa nAsti, sAre tra jJatraye // 3 // thAkI gayelA ane ALasu manuSyAne je nidrA che te ja mATuM sukha che, tenAthI adhika sukha A traNa jagatamAM ane saMsAramAM kAMi paNa nathI. 3. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRSTinA mahimAH vRtti ( 222 ) tAvabhItiparA dharAdhipatayastAvatprajAH susthitAstAvanmitrakalatraputra pitarastAvanmunInAM tapaH / tAvabhIti surIti kIrtivimalAstAvacca devArcanaM, yAvat sa prativatsaraM jaladharaH kSoNItale varSati // 1 // pherAprAsAd, mAtra 2, '0 60. (pra. sa.) jyAMsudhI daravarSe pRthvItaLa upara varasAda varasatA hAya tyAMsudhI rAjAe nItimAM tatpara rahe che, tyAMsudhI ja prajAe sukhI rahe che, tyAMsudhI ja mitra, strI, putra ane pitA vagere snehavALAM hoya che, tyAMsudhI ja munie tapa kare che, tyAMsudhI ja nirmaLa nIti, rIti ane kIti hAya che, ane tyAMsudhI ja devanI pUjA thAya che. 1. vRSTinu' jJAnaH- citrAstrAtivizAkhAsu, yasmin mAse na varSaNam / tanmAse nirjalA meghA iti gargamunervacaH // 2 // vivavijJAna, udghAsa 8, i0 10. je mAsamAM citrA, svAti ane vizAkhA nakSatramAM vRSTi na thAya te mAsamAM vAdaLAM jaLarahita hAya che ema gaga muninuM vacana che. 2. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1372 ) subhASita-padya-ratnAkara revatIrohiNIpuSyamaghottarapunarvasu / sevate cenmahImUnurUnaM tajjagadambudaiH // 3 // revati, rohiNI, puSya, maghA, uttara ane punarvasu e nakSatrane divase je maMgaLavAra heya te jagatamAM vRSTi a5 thAya che. 3. alpa, madhyama, ativRSTino vega - kumbhamInAntare'STamyAM, navamyAM dazamIdine / rohiNI cettadA vRSTiralpA madhyA'dhikA kramAt // 4 // tiraskAra, sthAna 8, kAvya iTa kuMbha ane mIna saMkrAMtinI madhye-vacce AThamane divase rohiNI nakSatra hoya te a5 vRddhi thAya, namane divase rohiNuM hoya te madhyama vRSTi thAya ane dazamane divase rohiNI hoya te adhika vRSTi thAya. 4. ativRSTinuM jJAna - azleSAyAM yadA bhadre, karke saGkramate raviH / tadA ca pracurA vRSTirityUce vADavo muniH // 5 // visTAra, 8, patto la. jyAre karka rAzimAM sUryanI saMkrAMti hoya tyAre je azleSA nakSatra hoya te ghaNI vRSTi thAya che, ema vADavA nAmanA muni kahe che. 5. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha ( ( 123 ) zrAddhanI nirakatA -- mRtAnAmapi jantUnAM, yadi tRptirbhavediha / nioLasya TIvasya, ne saMvardhanejIilAm // // yogazAstra, prajAza 2, phlo0 47 nI TIjAmAM marelAM mAbApa vagere prANIone (temanA zrAddha nimitte hiMsA karavAmAM Ave che tenAthI je ) tRpti thatI hoya te dIvA bujhAyA pachI temAM raheluM tela dIvAnI zikhAne vadhArI zake. ( tevuM te jovAmAM Avatu nathI, tethI pitRonI tRpti paNa thaI zakatI nathI. ) 1. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che sanarAgo (24) ja che tathA GGRs jI menA - sadA'rimadhyA'pi na vairiyuktA, nitAntaraktA'pi sitaiva nityam / yathoktavAdinyapi naiva dUtI, kA nAma kAnteti nivedayAzu // 1 // vitAnurI, g0 jarU5, 0 7. je sadArimadhyA chatAM paNa verIthI yukta nathI, atyaMta rakta chatAM paNa nitya dhaLI che, kahyA-zikhavyA pramANe ja bolanAra chatAM paNa dUtI nathI, te kaI vastu? he priya ! jaladI kahe. (uttara-sArikA-menA, sArikA zabdamAM madhyama akSara "ri" che, te rakta eTale rAgI-premI che.) 1. Akhale - gopAlo naiva gopAlastrizUlI naiva zaGkaraH / cakrapANiH sa no viSNuryo jAnAti sa paNDitaH // 2 // pitApurI, mAna 2, pR. karU je gAyane pAlaka chatAM gopALa-kRSNa athavA bharavADa ke rAjA nathI, je trizULane dhAraNa karavA chatAM zaMkara nathI, ane je cakrapANi (hAthamAM cakra dhAraNa karanAra) chatAM viSNu 1. sadA eTale niraMtara ari eTale zatru che madhamAM jene arthAta zatru madhye rahelI, bIjA arthamAM sadA-niraMtara "riakSara che madhyamAM jene. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasyAo (1375 ) nathI. A samasyAne je jANe te paMDita jANo. uttaraAkhalo-sAMDha. (sAMDha gAyane pAlaka eTale pati che. tene je vakhate AMke che te vakhate tenA puMchaDA pAse mAthe trizULa kADhe che, tathA koI dezamAM tenA hAtha eTale AgaLanA pagane mAthe gaLa cakra paNa AMkatI vakhata karavAmAM Ave che.) 2. cakrI trizUlI na haro na viSNurmahAbaliSTho na ca bhiimsenH| sacchandacArI nAtina yogI, sItAviyogIna carAmacandraH // 3 // vitAvavI , mAna rU, kR0 karU. je cakra tathA trizULane dhAraNa karanAra chatAM viSNu nathI ane mahAdeva paNa nathI, mahAbaLavAna chatAM je bhImasena nathI, svachaMdapaNe vicaravA chatAM je rAjA ke yogI nathI, ane sItAne viyegI chatAM je rAmacaMdra nathI. uttara-sAMDha. ( sAMDhane AMkatI vakhate caka ane trizULanA AkAra karavAmAM Ave che, te baLavAna paNa hoya che, IcchA pramANe phare che kemake tene keI dhaNuM heta nathI, tathA sItA eTale haLathI khetaramAM pADelA lITA tene te viyegI che eTale ke tenI khAMdha para dhusarI vagere kAMI paNa mUkavAmAM AvatuM nathI.) 3. mAkaDAsaMvAdo taravALo rahyo na rAzinA, soM naiva bilezayo'khilavizAcArI na bhUto'pi ca / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1376) subhASita-padya-ratnAkara antardhAnapaTurna siddhapuruSo nApyAzugo mArutaH, tIkSNAsyo na ca sAyakastamiha ye jAnanti te paNDitAH // 4 // ratALiI, rastA. 207. je sarvasvanuM haraNa karanAra chatAM cerane samUha nathI, lohInuM bhakSaNa-pAna karanAra chatAM rAkSasa nathI, bila(chidra)ne viSe rahenAra chatAM sapa nathI, AkhI rAtri pharanAra chatAM bhUta nathI, adazya thavAmAM nipuNa chatAM siddhapuruSa nathI, zIvra gati karanAra chatAM vAyu nathI, tathA tIkSaNa mukhavALa chatAM bANa nathI, ane je jANe te paMDita che. (uttara-mAkaDa-makuNa). 4. mRga, siMha ane nAsabhAgakstuurii jAyate kasmAt, ko hanti kariNAM kulam ? / kiM kuryAt kAtaro yuddhe, mRgAta siMhaH palAyanam // 5 // mAyaara, a , phakta 28. kasturI zemAMthI utpanna thAya che? mRgathI-haraNanI nAbhithI. hAthInA samUhane kaNa haNe che? siha. kAyara puruSa yuddhamAM zuM kare? palAyana-nAzI javAnuM kare. 5. nALiyeravRkssaaprvaasii na ca pakSirAjastrinetradhArI na ca zUlapANiH / tvagvastradhArI na ca siddhayogI, jalaM ca binna ghaTona meSaH // 6 // pavitAnurI, mAna , pR. jarU7, 0 7. vRkSanA agra bhAgamAM rahyA chatAM pakSIrAja nathI, traNa ht: Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasyA ( 1377 ) netrane dhAraNa kare che chatAM mahAdeva nathI, chAlanAM vastra dhAraNa kare che chatAM siddhayeAgI nathI, ane jaLane dhAraNa kare che chatAM ghaDA ke megha nathI. (uttara-nALiyera ) 6. AMkheH vRkSAgravAsI na ca pakSijAtistRNaM ca zayyA na ca rAjayogI / suvarNakAyo na ca hemadhAtuH puMsazca nAmnA na ca rAjaputraH // 7 // " je vRkSanA agrabhAge rahe che chatAM pakSInI jAti nathI, tRNunI zayyAmAM sUve che chatAM ceAgIrAja nathI, suvaNa jevI kAyA che chatAM suvaNuMnI dhAtu-sAnuM nathI, pusanA nAmavALA che chatAM rAjaputra nathI. ( uttara-AMbA-kerI, tene pakavatI vakhate zvAsamAM rAkhavAmAM Ave che, puraMsa eTale zikSA karanAra chatAM rAjaputra nathI, bIjA arthamAM tenu pusa eTale pulliMga-narajAtinuM nAma che.) 7. nayana ya evAdiH sa evAntaM madhye bhavati madhyamaH | 9 ya etannAbhijAnIyAt, tRNamAtraM na vetti saH // 8 // mAghajAya, n 6, 2440 63. je akSara paheleA che, te ja chellA paNa che, ane madhyamAM madhyama ( ya ) akSara che, AvA traNa akSaranA nAmane je jANutA na hAya, te tRNa mAtrane paNa jANatA nathI. ( uttara-nayana eTale netra), 8, 12 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1378 ) subhASita-padya-ratnAkara chAza - vanejA zazikundAmA, tApahArI jagatpriyA / vardhate vanasaGgena, na tApI yamunA'pi ca // 9 // je vana(ghara)ne viSe utpanna thAya che, caMdra ane kuMdanA puSpa jevI ujavaLa ane nirmaLa hoya che, tApane haraNa karanArI che, jagatane priya che, tathA vana(jaLa)nA saMgavaDe vRddhi pAme che chatAM tApI ke yamunA nadI nathI te koNa? ( uttara-chAza). 9. kalamaH kRSNamukhI na mArjArI, dvijiyA na ca sarpiNI / zani jAgANI, jo jJAnAsi sa vAra | 20 | chInAza (rAma) a 8, roha 20. je kALA mukhavALI chatAM bilADI nathI, be chama chatAM sariNI nathI, ane pAMca bhartAra chatAM draupadI nathI, A vastune je jANe te paMDita che. (uttara-lekhaNa. tenuM mukha zAhIvALuM hovAthI kALuM che, te carelI hovAthI tene be jIbha che, ane hAthanA pAMca AMgaLAM tenA pati che.) 10 kAgaLa - apado dUragAmI ca, sAkSaro na ca paNDitaH / amukhaH sphuTavaktA ca, yo jAnAti saNDitaH // 11 // pavitA , mArA rU, cothaml Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasyA ( 1379 ) je paga nahIM chatAM dUra jAya che, je sAkSara ( akSara sahita) chatAM paMDita nathI, tathA je mukharahita chatAM spaSTa vakttA che, Ane je jANe te paDita che. ( uttara-lekha-kAgaLa ). si'dUra, vidhavA ane kapALaH-- ki bhUSaNaM sundarasundarINAM kiM dUSaNaM pAnthajanasya nityam 1 | kasmin vidhAtrA likhita janAnAM, sidUrabindurvidhavAlalATe // 12 // bhaviSyatpurANa, skandha 4, adhyAya 36. suMdara strIonu bhUSaNa zu che ? sIdUranA cAMDalA. susApharanuM dUSaNa zu che ? vidhavA. manuSyeAnA kayA agane viSe vidhAtAe lekha lakhyA che ? lalATane-kapALane viSe. 12. karoti zobhAmalake khiyAH ko dRzyA na kAntA vidhinA va koktA ? | aGge tu kasmin dahana: purAre:, sindUrabindurvidhavAlalATe // 13 // vRlitapurAna (thAsamuni), adhyAya 2, ratno 7. strInA kapALamAM kANu zAbhA kare che ? sIMdUranA cAMDaleA. vidhAtAe kaI strI jovAnA niSedha karyAM che ? vidhavA. mahAdevanA kayA aMgane viSe agni che ? kapALamAM. 13. joDAH-- dantairhInaH zilAbhakSI, nirjIvo bahubhASakaH / guNasyUtisamRddho'pi, parapAdena gacchati // 14 // avatAromuthI, pR0 438, et. 5. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1380 ) subhASita-padya-ratnAkara dAMtArahita chatAM paththara khAya che, jIvarahita chatAM ghaNuM bole che, ane guNanA samUhathI samRddhivALe chatAM paNa bIjAnA paga vaDe cAle che. ( uttara-upAna-De, tene dAMta nahIM chatAM kAMkarIo temAM bharAya che, camacama bele che, ane herAnI zIvaNIthI yukta che, tathA manuSya tene pagamAM paherIne cAle che.) 14. naikA - bane jAtA vanaM tyaktvA, vane tiSThati nityazaH / paNyasvI na tu sA vezyA, yo jAnAti sa paNDitaH // 15 // vitAvI , mAga 3, 0 2. je vanamAM utpanna thaI che, vanane tajIne niraMtara "vanamAM rahe che, tathA je paNyastrI chatAM vezyA nathI. Ane je jANe te paMDita che. (uttara-naukA eTale vahANa, te naukA vanamAM eTale araNyanA lAkaDAthI utpanna thAya che, te arazyane tajIne nitya vanamAM eTale jaLamAM rahe che, te naukArUpI strI paisAthI maLe che paNa te vezyA nathI.) 15. aMgarakhuM - asthi nAsti ziro nAsti, bAhurasti niraguliH / nAsti pAdadvayaM gADhamaGgamAliGgati svayam // 16 // kavitAmurI maur 3, roDa hADakAM nathI, mastaka nathI, hAtha che paNa AMgaLIo nathI, tathA be paga paNa nathI, chatAM pote puruSanA zarIrane gADha AliMgana kare che. (uttara-aMgarakhuM) 16. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasyAo ( 1381 ) kuMbhArane re - vane vasati ko vIro yo'sthimAMsavivarjitaH / asivat kurute kArya, kArya kRtvA vane gataH / / 17 // vitAnurI, mAna 3, 20 24, vanane viSe e ka vIra rahe che? ke je hADakAM ane mAMsa rahita che, taravAra jevuM kArya kare che, ane kArya karIne pAcho "vanamAM jAya che. (uttara-kuMbhArano de. tene vanamAM eTale pANImAM rAkhavAmAM Ave che, mATInA vAsaNa vagere karatI vakhate te mATInA pIMDAne kApavAnA kAmamAM Ave che, tethI te khaDaga jevuM kApavAnuM kArya karIne pAcho vanamAM eTale pANImAM jAya che.) 17. kuMbhAranuM caka- parvatAgre ratho yAti, bhUmau tiSThati saarthiH| calate vAyuvegena, padamekaM na gacchati // 18 // - mAtha, tA 22, ratova2. parvatanA agrabhAga para ratha cAle che, ane teno sArathi pRthvI para rahe che, te ratha vAyuveganI jema zIdhra cAle che, paraMtu eka pagaluM mAtra paNa AgaLa jatA nathI. (uttara kuMbhAranuM cakra, te parvatanA AkAravALA pIMDa upara mUkavAmAM Ave che, tene sArathi kuMbhAra pRthvI para ja beTho hoya che, te jhaDapathI pharyA kare che, paNa te sthAnathI jarA paNa AvuM jatuM nathI.) 18. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kalokamAM kaI paNa eka viSayanuM pratipAdana nathI maLatuM, paraMtu aneka Abatone samAveza karavAmAM Avela che te lokene A vibhAgamAM mUkyA che. karaNaya vastu - sampattI niyamaH zaktI, sahanaM yauvane vratam / dAriye dAnamatyalpamapi lAbhAya bhUyase // 1 // jayavirAmaNi, kR0 242, phA. 2. saMpattimAM niyama, zaktimAM kSamA, juvAnImAM vrata ane nirdhana avasthAmAM dAna e badhuM thoDuM paNa ghaNuM lAbha kare che. 1. snAnaM pUrvamukhIbhUya, pratIcyAM dantadhAvanam / udIcyAM zvetavAsAMsi, pUjA pUrvottarAmukhI // 2 // jitrAsa, 2, 0 18. snAna ane dAtaNa pUrva dizA tarapha karavuM joIe, veta vae uttara dizAmAM paheravAM joIe ane pUjA pUrva tathA uttara dizAmAM karavI joIe. 2. dAnaM vittAdRtaM vAcaH, kIrtidhauM tathA''yuSaH / paropakaraNaM kAyAdasArAta sAramuddharet // 3 // kArastAna kR0 70, . . dhanathI dAna, vANIthI satya, AyuSyathI kAMti ane dharma Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIzuM ke zlokA ( 1383 ) tathA zarIrathI pApakAra, ema asAra vastuthI sAra kheMcavA joie. 3. parasya pIDAparivarjanAt te, tridhA triyogyapyamalA sadA'stu / sAmyaikalInaM gatadurvikalpaM, mano vacazvApyanaghapravRtti // 4 // AkhyAmama, vihAra , jo 7, . mana, mAtra bIjA jIvAne traNe prakAre pIDA na karavAthI tArAM vacana, kAyAnAM ceAgeAnI tripuTI, nimaLa thAya, mana samatAmAM ja lIna thaI jAya, vaLI te tenA duvikA tajI de ane vacana paNa niravadya vyApAramAM ja pravRtta thatuM rahe. 4. ajarAmaravatprAjJo vidyAmarthaM ca cintayet / gRhIta iva kezeSu, mRtyunA dharmamAcaret // 5 // hitopadeza, prastAvanA, zlo0 3. peAtAne ajara-amara samajI vidyA ane dhananI ciMtA karavI, ane mRtyue cATI pakaDela che--mAthA upara mRtyu savAra thayela che--ema jANI dharmanuM AcaraNa karavuM. 5. dRSTipUtaM nyaset pAdaM vastrapUtaM pibejjalam / satyapUruM thayeArca, manaHpUrNa samApayet // 6 // adbhuta, te. rU. dRSTithI pavitra--joyelA sthAnamAM paga mUkavA-cAlavu, vajrathI pavitra-gaLeluM jaLa pIvu, satyathI pavitra vacana khelavuM, ane manavaDe pavitra evuM kAya karavuM-manathI sArI rIte vicArIne kArya karavuM. 6. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1384) subhASita-pa-ratnAkara . ArtA devAbamasyanti, tapaH kurvanti rogiNaH / nirdhanA vinayaM yAnti, kSINadehAstu zIlatAm // 7 // manusmRti, thAra rU, go che. duHkhI mANase devene namaskAra kare che, rogI mANaso tapa kare che, nirdhana mANasa vinaya kare che, ane kSINa zarIravALA zIla pALe che. (A sarva A bhavanA svArtha mATe karAtA hovAthI niSphaLa che.) 7. akaraNya vastu - na pANibhyAmubhAmyAM tu, kaNDUyejjAtu vai ziraH / na cAmIkSNaM ziraHsnAna, kArya niSkAraNaM naraiH // 8 // mAmAta, viE Vrva, ra0 22, patto ra. mANasoe kadApi banne hAtha vaDe mAthuM khaMjavALavuM nahIM, tathA vAraMvAra kAraNa vinA mastaka sahita snAna karavuM nahIM. 8. nodhairhaset sazandaM ca, na muzcet pAnaM budhaH / nakhAna radanaizchindyAta, pAdaM pAdena nAkramet // 9 // mahAmAta, zArSi , 10 22, 20 20. DAhyA mANase UMcethI hasavuM nahIM-aTTahAsya karavuM nahIM, zabda sahita-bIjA sAMbhaLe tema adhovAyu mUka nahIM, dAMtavaDe nakha chedavA nahIM, tathA eka paga vaDe bIjo paga ghasa nahIM. 9. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka bleka (1385) na duSTayAnamAroheta, kUlacchAyAM na saMzrayet / navAjhauvaca, revAre nara | 20 | mahAmAta, zAnti, 350 rUrU, rU. 72. duSTa azvAdika athavA duSavALA rathAdika vAhana upara caDavuM nahIM, nadI kuvA vagerenA kAMThAnI chAyAmAM besavuM nahIM, mANase pANInA pUranA vegamAM agresara thaIne cAlavuM nahIM. 10. vAkpANipAdacApalyaM, varjayeccAtibhojanam / zayyAdIpAdhamastambhacchAyAM dUreNa santyajet // 11 // | mAmAta, sAttiparva, maLa ka7, pa0 rU. vANInI, hAthanI ane paganI capaLatAno tyAga kare, ati bhejanane tyAga karavo, ane zayAnI, dIvAnI adhamanIca puruSanI tathA thAMbhalAnI chAyAne dUrathI varjavI. 11. pradIsaM vezma na vizebhArohecchikharaM gireH / nAsaMvRtamukho jRmbhet, zvAsakAsau ca varjayet // 12 // mahAbhArata, zAntiparva, a0 19, zlo0 29. baLatA gharamAM praveza karavo nahIM, parvatanA zikhara upara caDavuM nahIM, mukha DhAMkyA vinA bagAsuM khAvuM nahIM, temaja mukha DhAMkayA vinA-ughADe mukhe zvAsozvAsa ane khAMsI-udharasa paNa vavAM. 12. kiJcitparasvaM na harebAlpamapyapriyaM vadet / priyaM ca nAnRtaM brUyAnAnyadoSAnudIrayet // 13 // mahAmAta, zAnsiparya, za0 rU3, 20 75 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1386 ) subhASita-padya-ratnAkara bIjAnuM kAMI paNa dhana haraNa karavuM nahIM, thoDuM paNa apriya vacana bolavuM nahIM, priya chatAM paNa asatya vacana bolavuM nahIM, tathA bIjAnA doSa kahevA nahIM. 13. kezabahAna prahArAMzca, zirasyetAni varjayet / nAcatra putraziSyAkhyAM, zisAthe tAvane mRta | 4 | mahAbhArata, zAntiparva, a0 19, zlo0 103. mastakanA keza pakaDavA nahIM, tathA mastaka upara prahAra devA nahIM, putra ane ziSyane zikSAne mATe tADana karavuM, te sivAya tADana karavuM nahi, ema kahyuM che. 14. na nAsikAM vikuSNIyAta, svayaM nopAnahI haret / zirasA na haredAraM, na pradhAvet pravarSati // 15 // mahAmAta, viparva, 0 20, go10 nAsikAne vAMkI karavI nahIM, pote jeDA upADavA nahIM, mastaka para bhAra vahe nahIM, ane varasAda varase tyAre deDavuM nahIM. 15. svaptavyaM naiva nagena, na cocchiSTazca saMvaset / cho na rochIrSa, sarvAliyAH || 6 || | mAmAta, zAnnigharSa, ba0 21, ra0 26 nagnapaNe sUvuM nahIM, apavitra hoya te vastra paheravAM nahIM athavA apavitra rahevuM nahIM, tathA apavitrapaNe mastakane sparza kara nahI, kemake sava prANe mastakane ja AzrIne rahyA che. 16. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka zloke ( 137). na cAsItAsane bhinne, bhitrakAMsyaM ca varjayet / na muktkeshbhoktvymnmH snAnamAcaret // 17 // madamAta, zAnnigharSa, 50 25, ra0 rUra. bhAMgelA Asana upara besavuM nahIM, bhAMgelA kAMsAnepAtrane tyAga kare, chUTA keza mUkIne bhejana karavuM nahIM, ane nagna thaIne snAna karavuM nahIM. 17. grISme varSAsu ca cchatrI, daNDI rAtrau vaneSu ca / upAnadvastramAlyaM ca, dhRtamanyairna dhArayet // 18 // mAmAta, zaktiparva, 30 1, roDa 28. unALAmAM ane comAsAmAM pAse chatra rAkhavuM, rAtri samaye ane vanane viSe hAthamAM lAkaDI rAkhavI, tathA bIjAe dhAraNa karelAM-vAparelAM joDA, vastra ane phUla ( tathA phUlanI mALA) dhAraNa karavAM nahIM. 18. akRtvA parasantApamagatvA khalu(la) namratAm / anutsRjya satAM mArga, yatsvalpamapi tadahu // 19 // anya prANIne saMtApa nahIM karIne, baLa puruSone namaskAra nahIM karIne eTale baLa puruSo pAse dInatA nahIM karIne tathA satpaSanA mArgane nahIM choDIne je kAMI alpa sukRta karyuM hoya to te paNa ghaNuM thAya che-ghaNuM phaLa ApanAra thAya che. ( arthAt te vinA bIjuM ghaNuM sukRta kare te te sarva vyartha che, kAraNa ke te akaraNIya vastuo che.) 19. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1388) subhASita-padya-ratnAkara sArthaka vastu - nayena netA vinayena ziSyaH, zIlena liGgI prazamena sAdhuH / jIvena dehaH sukRtenadehI, vittena gehI rahitona kizcit // 20 // sUktamuktAvalI, pR0 161, zlo0 31 ( hI. haM.)* rAjA vagere nAyaka-svAmI nItithI zobhe che, ziSya vinayathI zobhe che, liMgI zILavaDe zebhe che, sAdhu zamatAvaDe zebhe che, zarIra jIvavaDe zobhe che, manuSya sukRtavaDe zebhe che, ane gRhasthI dhanavaDe zebhe che. (te te vinA te te kAMI kAmanAM nathI.) 20. zreyaH puSpaphalaM vRkSAd dadhnaH zreyo ghRtaM smRtam / zreyastailaM ca piNyAkAcchyo dharmazca mAnuSAt // 21 // jainapaJcatantra, pR0 190, zlo0 91. vRkSa parathI sArabhUta puSpaphaLa laI levAM, dahIMmAMthI sArabhUta ghI laI levuM, ghANImAMthI sArabhUta tela laI levuM ane manuSya bhavamAMthI sArabhUta dharma laI le, ema kahyuM che. 21. sukhasya sAraH paribhujyate tairjIvanti te satpuruSAsta eva / suNA sura suddhA suddhi, LiyA: vidha sahita ane sArA jainapata, g0 26, to kadA. * jeo harSa pAmIne harSa pAmelAnI sAthe rame che, teo vaDe ja sukhane sAra bhagavAya che, jeo sArA hRdayavALA thaI (mitrarUpa thaI ) sara hRdayavALanI sAthe mitra sAthe) rame che, teo ja jIvatA che, ane jeo prItivALa thaIne prIti Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka leka ( 1389 ). vALA sAthe rame che, teo ja satpaSa che. 22. zAstraM bodhAya dAnAya, dhanaM dharmAya jIvitam / vapuH paropakArAya, dhArayanti manISiNaH // 23 // kupanA , pR. 22, 20 rU. buddhimAna puruSo jJA ne mATe zAstra dhAraNa kare che, dAna devAne mATe dhana dhAraNa kare che, dharmakriyA karavA mATe jIvitane dhAraNa kare che, ane paropakArane mATe zarIrane dhAraNa kare che. 23. sukSetre vApayed bIjaM, supAtre vApayed dhanam / sukSetre ca supAtre ca, prayuktaM naiva nazyati // 24 // guthApanAthA, vR0 20 * sArA kSetramAM bIja vAvavuM joIe, ane supAtrane vize dhana vAvavuM-ApavuM joIe; kemake sArA kSetramAM ane sArA pAtramAM nAMkhelI vastu kadApi nAza pAmatI nathI. 24. buddheH phalaM tattvavicAraNaM ca, dehasya sAraM vratadhAraNaM ca / arthasya sAraM kila pAtradAnaM, vAcaH phalaM prItikaraM narANAm // 25 // karAtALa, g0 278, (ci. ji. .) tattvane vicAra karavo e ja buddhinuM phaLa che, vrata dhAraNa karavuM e ja zarIrane sAra che, supAtre dAna devuM e ja dhanane sAra che, ane je manuSyone prIti kare te ja vANInuM phaLa che. 25. sa snigdho vyasanAbhivArayati yastatkarma yanirmalaM, sA strI yAnuvidhAyinI sa matimAna yaH sadbhirabhyarcyate / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) subhASita-pa-ratnAkara sA zrIryA na madaM karoti ma sukhI yastRSNayA nokhate, tanmitraM yadayantraNaM sa puruSo yaH khidyate nApadi // 26 // rAta, 9 ) 0 ra12. te ja nehI kahevAya ke je vyasanathI-duHkhathI nivAra, teja kama kahevAya ke je nirmaLa-nirdoSa hoya, te ja strI kahevAya ke je patine anusaranArI heya, te ja buddhimAna kahevAya ke je puruSAthI pUjAte hoya, te ja lakSamI kahevAya ke je mada karanArI na hoya, te ja sukhI kahevAya ke je tRSNathI vahana thatuM na hoya, te ja mitra kahevAya ke jenAthI pIDA thatI na hoya, ane te ja puruSa kahevAya ke je Apattine viSe kheda pAmate na hoya. 26. jale tailaM khale guhyaM, pAtre dAnaM manAgapi / prAjJe zAstraM svayaM yAti, vistAraM vastuzaktitaH / / 27 / / mahAmAta, zAnikArDa, mAmA, have zarU jaLane viSe thoDuM paNa tela, khaLane viSe jarA paNa gupta vAta, pAtrane viSe thoDuM paNa dAna ane buddhimAnane viSe DuM paNa zAra raheluM hoya te te vastunI zaktine lIdhe pitAnI meLe ja vistAra pAme che-prasiddha thAya che. ra7. yAtrArtha bhojanaM yeSAM, santAnArtha ca maithunam / vAka satyavacanArtha ca, durgANyatitaranti te / / 28 // mahAmAta, rAparatA, 0 27, rAga rU. je kuru satra zarIranA niha maTe ja bhojana karatA haiya, mAtra saMtati utpanna karavA mATe ja maithuna sevanArA Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka ko ( 131 ) hoya ane satya vacanane mATe ja vANI bAlatA hoya, teo kone tarI jAya che-eLage che. 28. amoghA vAsare vidhudamoghaM nizi garjitam / amoghA sajjanA vANI, amoghaM devadarzanam // 29 // divase vijaLI thAya te saphaLa che, rAtrie gujArava thAya te saphaLa che, puruSonI vANI saphaLa che, ane devanuM darzana paNa saphaLa che. 29. nirarthaka vastu - alasasya kuto vidyA, avidyasa kuro dhanam / adhanasya kuto mitramamitrasya kuto ksam ? // 30 // dharmazaew, g0 ra3, raho. 2. (re. jA.)* ALasu mANasane vidyA kyAMthI hoya? avidvAnane dhana kyAMthI hoya? dhana rahitane mitra kayAMthI hoya? ane mitrarahitane baLa kayAMthI hoya? (na ja heya.) 30. kiM pauruSa rakSati yena nAIna, kiM vA dhanaM nAjinAya yat syAt / kA sA kriyA yA na hitAnubandhA, ki jIvitaM yadyazaso virodhi // 31 // nAgatanna, 9 zvaka, raho. 67. jenAthI duHkhI mANasenuM rakSaNa thatuM na hoya te parAkrama zuM kAmanuM? je yAcaka jananA upayogamAM na AvatuM hoya te dhana zA kAmanuM ? je hitane anubaMra karanArI na hoya Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) subhASita-padya-ratnAkara te kriyA zA kAmanI? ane je yazanuM virodhI hoya te jIvita paNa zuM kAmanuM? (sarva nakAmAM che.) 31. dhanena ki yo na dadAti nAznute, balena ki yena ripuM na bAdhate ? / zrutena kiM yena na dharmamAcareta, - miminA lo na lijiyo mata ? | 22 | tiza, ku, 0 2. je dhana dAnanA upayogamAM ke pitAnA upabhegamAM na Ave tevA dhanavaDe zuM phaLa che? je baLavaDe zatrune bAdhA na karAya tevA baLavaDe zuM phaLa che? je zAsavaDe dharmanuM AcaraNa na thAya tevA zArAthI zuM phaLa che? ane je puruSa jItendriya na thAya te puruSanA AtmAthI zuM phaLa che? sarve niSphaLa che. 32. ki kokilasya virutena gate vasante, ki kAtarasya bahuzastraparigraheNa ? / mitreNa kiM vyasanakAlaparAGmukhena, ikavina purakara niroNa? mA rUrU II nApu (girinama), chAsa rU, 3 rarU. vasaMta Rtu gayA pachI kekilA koyala)nA zabdanuM zuM phaLa? kAyara puruSa ghaNAM zastro dhAraNa kare tenuM zuM phaLa? duHkhane vakhate vimukha thAya tevA mitrathI zuM phaLa? nirakSara (mUkha) puruSanA jIvavAthI zuM phaLa?(A sarva vyartha che.) 33. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakoNeka kalAka ( 1393 ) parAdhInaM vRthA janma, parastrISu vRthA sukham / paraMgehe vRthA lakSmIvidyA yA pustake vRthA // 34 // parAdhIna janma vRthA che, parastrIne viSe je sukha te vRthA che, para gharane viSe je lakSmI te vRthA che ane pustakane viSe je vidyA te paNa vRthA che. 34. nAlasyena samaM saukhyaM, na vidyA saha nidrayA / na vairAgyaM pramAdena, nArambheNa dayAlutA // 35 // AlasyanI sAthe sukha rahetuM nathI, nidrAnI sAthe vidyA rahetI nathI, pramAdanI sAthe virAgya raheto nathI ane AMkha zanI sAthe dayA rahetI nathI. 35. sA ki sabhA yatra na santi vRddhA ___ vRddhA na te ye na vadanti dharmam / dharmaH sa no yatra na caiva satyaM, satyaM hi tadyatra parasya rakSA / / 36 // dharmahAma, pR0 78, 0 6 (4. sa. ), je sabhAmAM vRddha jane na hoya te zuM sabhA kahevAya? je vRddho dhama na kahe te vRddho na kahevAya. je dharmamAM satya na hoya te dharma na kahevAya. ane je satyamAM paraprANInI rakSA hoya te ja satya kahevAya che. 36. mA bhUjanma mahAkule tadapi cenmA bhUdvipat sA'pi ce__mA bhUd bhUrikalatramasti yadi tanmA bhUd dayAI manaH / 13 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1394 ) subhASita-padya-ratnAkara taccadasti tadastu mRtyuratha cettasyApi nAsti kSaNastajjanmAntaranirvizeSasadasaddezAntare'stu sthitiH ||37|| kSemendra kavi. prathama te ucca kuLamAM janma ta hA. kaddAca ucca kuLamAM janma thAya te vipatti na tho. kadAca vipatti AvI paDe te ghaNI strIe na heAjo. kadAca te paNu hAya tA krayAthI bhInuM mana na thajo. kadAca te paNa thAya te mRtyu co. kadAca te mRtyunA paNa samaya na hAya tA janmAMtaranI jevA sArA ke nabaLA paradezamAM sthiti-rahevAnu hAjo. 37 sArabhUta varatuH-- dayaiva dharmeSu guNeSu dAnaM prAyeNa cAnnaM prathitaM priyeSu / meghaH pRthivyAmupakArakeSu tIrtheSu mAtApitarau tathaiva // 38 // dharman16ma, 60 88, oN. 72 ( rU. hA. ) ' pRthvI upara sa` dharmoMmAM dayA dhama uttama che, sava guNeAmAM dAna guNa zreSTha che, prAye karIne sarva priya vastuomAM anna vadhAre priya kahelu che, sarva upakAra karanArAonI madhye megha zreSTha che, ane te ja pramANe sa tIrthamAM mAtApitA ja uttama tIrthaM che. 38. mantrANAM parameSThimantramahimA tIrtheSu zatruJjayo dAne prANidayA guNeSu vinayo brahma vrateSu vratam / santoSoniyame tapassu ca zamastacceSu saddarzanaM, sarvajJodita sarva parvasu paraM syAdvArSika parva ca / / 39 / / 31=zarpAkanI vR020. ( haiM, vi. nra. ) Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka loko ( 1395 ) sava maMtrane viSe parameSTImaMtrane mahimA moTe che, sarva tIrthomAM zatruMjaya tIrtha meTuM che, sarva dAnamAM prANuMdayA eTale abhayadAna uttama che, sarva guNomAM vinaya guNa uttama che, sarva temAM brahmacarya vrata uttama che, sarva niyAmAM saMtoSane niyama uttama che, sarva tapamAM zamatArUpa tapa uttama che, sarva ta mAM samakitarUpa tattava zreSTha che, ane sarva kahelAM sava parvone viSe sAMvatsarika parva zreSTha che. 39 na sadvAkyAt paraM vazyaM, na kalAyAH paraM dhanam / na hiMsAyAH paro'dharmo na santoSAt paraM sukham // 40 // zrAvidhi, go 207. sArA vacana karatAM bIjuM kaI vazIkaraNa nathI, kaLAthI bIjuM kaI dhana nathI, hiMsAthI bIjo koI adhama nathI, ane saMteSathI bIjuM koI sukha nathI. 40. dAnena tulyo nidhirasti nAnyaH, santoSatulyaM dhanamasti kiMvA / vibhUSaNaM zIlasamaM kuto'sti ?, lAmo'sti nArogyasamaH pRthivyAm // 41 / / kapAsa, 0 26, ra0 232 dAnanI jevo bIjo koI nidhi nathI, saMtoSanI jevuM bIjuM kayuM dhana che? (kaI ja nathI-saMteSa ja moTuM dhana che.) zIla jevuM bhUSaNa kayAMthI hoya ? ( na ja hoya-zILa ja amUlya AbhUSaNa che,) tathA pRthvIne viSe Arogya ja bIje kaI moTo lAbha che ja nahIM. 418 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 136 ) subhASita-padya-ratnAkara kSAntitulyaM tapo nAsti, na santoSasamaM sukham / na maitrIsadRzaM dAnaM, na dharmo'sti dayAsamaH // 42 // jainapaJcatantra, pR0 164, zlo0 162* kSamAnI je kaI tapa nathI, saMteSa jevuM kaMI sukha nathI, mitrIbhAvanA (abhaya) jevuM kaMI dAna nathI ane dayA je koI dharma nathI. 42. nAstyArogyasamaM mitraM, nAsti vyAdhisamo ripuH / na cApatyasamaH sneho na ca duHkhaM kSudhAsamam // 43 // zatatra, pR0 rUla, - . naregatA samAna bIje kaI mitra nathI, vyAdhi samAna bIje kaI zatru nathI, putra samAna bIje keI neha nathI ane kSudhA samAna bIjuM kaI duHkha nathI. 43. tadgRhaM yatra vasati, tadbhojyaM yena jIvati / vene sate vAstisUrNa mamatAjha ? | kaSTa | mApurAna, thAya 40, 0 17. jyAM nivAsa che te ja ghara kahevAya che, jenAvaDe chavAya che te ja bhejana che, ane jenA vaDe atha prApta thAya te ja sukha che. temAM mamatA-A mAruM che evI mamatvabuddhi zI karavI? 44. kalAsImA kAvyaM sakalaguNasImA vitaraNaM, bhaye sImA mRtyuH sakalasukhasImA suvadanA / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka loko ( 1397) tA:sImA murika saMratimAsszritamRti, priye sImA''halAdaH zravaNasukhasImA jinakathA // 45 // nItizatA, 0 rU7. sarva kaLAonI sImA kAvya che, samagra guNanI sImA dAna che, bhayanI sImA mRtyu che, saghaLA sukhanI sImA strI che, tapanI sIma mekSa che, sarva puNyavAnanI sImA Azrita jananuM bharaNapoSaNa che, priyanI sImA harSa che ane kAnanA sukhanI sImA jinakathA che. ( arthAt sarva kaLAomAM kAvyakaLA zreSTha che, sarva guNemAM dAnaguru zreSTha che, sarva prakAranAM bhayamAM mRtyune bhaya meTe che, sarva jAtanAM sukhamAM strInuM sukha zreSTha che, bIjI sarva IcchAo karatAM muktinI IcchA mATe tapa kare zreSTha che, sarvapuNyavaMtomAM AzritanuM bharaNapoSaNa karanAra zreSTha che, sarva priya vastumAM jenAthI harSa thAya te vastu zreSTha che, tathA saMgItAdikanA sukha karatAM jinakathAnA zravaNanuM sukha zreSTha che.) 4pa. zateSu jAyate zUraH, sahasreSu ca paNDitaH / vaktA zatasahasreSu, dAtA bhavati vA na vA / / 46 // na raNe vijayAcchUro'dhyayanAna ca paNDitaH / na vaktA vAkpaTutvena, na dAtA cArthadAnataH // 47 // indriyANAM jaye zUro dharma carati paNDitaH / satyavAdI bhavedvaktA, dAtA bhUtahite rataH / / 48 // zAhamRti, thAi che, jo ha0, dara, dara. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1398 ) subhASita-padma-ratnAkara sA puruSamAM eka zUravIra nIkaLe che, hajAra puruSamAM eka paMDita nIkaLe che, lAkha puruSamAM eka vaktA nIkaLe che, chatAM eTalA adhAmAM dAtAra tA hAya ke na paNa hAya. sagrAmamAM jaya meLavavAthI kAMI zUravIra kahevAtA nathI, vidyAbhyAsa karavAthI kAMI paMDita kahevAtA nathI, vANInI caturAithI kAMI vaktA kahevAtA nathI, temaja dhana ApavAthI ja mAtra dAtAra kahevAtA nathI. paraMtu iMdriyAnA jaya kare te ja zUravIra, dharmanuM AcaraNa kare te ja paDita, satyavAdI hAya te ja vaktA ane prANIonA hitamAM rata hoya te ja dAtAra kahevAya che. 46, 47, 48. AnRzaMsyaM paro dharmaH, kSamA ca paramaM balam / AtmajJAnaM paraM jJAnaM, na satyAdvidyate param / / 49 // mAmAta, zAntirva, aghyAya 537, jo ra. kSamA ja meATu maLa che, ane satyathI khIjuM kAI akrUratA ja uttama dharma che, AtmajJAna ja zreSTha jJAna che uttama nathI 49. nAsti vidyAsamaM cakSurnAsti satyasamaM tapaH / nAsti rAgasamaM duHkhaM, nAsti tyAgasamaM sukham // 50 // mahAmAta, zAntittva, sthAya 274, jo rUpa. satya samAna kaiAI tapa ane tyAga samAna vidhA samAna kai netra nathI, nathI, rAga samAna kAI du:kha nathI kAi sukha nathI. 50. Apatsu mitraM jAnIyAdyuddhe zaramRNe zucim / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka loka ( 1399). mAryo kSINeSu vitteSu, vyasaneSu ca bAndhavAn // 51 // hatA , triAma, ra0 72. ApatimAM mitranI parIkSA karAya che, yuddhamAM zUravIranI parIkSA karAya che, deNuM thaI jAya tyAre pavitra puruSanI parIkSA thAya che, dhana kSINa thAya tyAre strInI parIkSA thAya che ane kacchamAM bAMdhavonI parIkSA thAya che. pa1. snAnaM manomalatyAgo dAnaM tvbhydkssinnaa| jJAnaM tatvArthasambodho dhyAnaM nirviSayaM manaH // 52 // bRhaspatismRti, zlo0 114. mananA maLane tyAga kare te ja sAcuM jJAna che, abhayarUpa dakSiNA ApavI e ja sAcuM dAna che, tAvanA ane baMdha thave e ja sAcuM jJAna che ane keI paNa viSayamAM mana na rahe te ja sAcuM dhyAna che. para, te putrA ye piturbhaktAH, sa pitA yastu poSakaH / sanmitraM yatra vizvAsaH, sA bhAryA yatra nivRtiH // 53 // | pRvALAnoti, gAga 2, 20 . jeo pitAnA bhakta hoya te ja putro che, je putranuM piSaNa kare te ja pitA che, jenA para vizvAsa rAkhI zakAya te ja mitra che, ane jene viSe sukha pAmI zakAya te ja bhAryA kahevAya che. 53. nAsti meghasamaM toyaM, nAsti cAtmasamaM balam / nAsti cakSuHsama tejo nAsti cAnasamaM priyam // 54 // gujarAta, mahAra , ra0 27. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1400) subhASita-paratnAkara meghanA jaLa samAna bIjuM kaI uttama jaLa nathI, AtmAnA baLa jevuM bIjuM koI baLa nathI, netranA teja jevuM bIjuM kaI uttama teja nathI ane anna jevuM bIjuM koI priya nathI. 54. zAntitulyaM tapo nAsti, na santoSAt paraM sukham / na tRSNAyAH paro vyAdhina ca dharmo dayAsamaH / / 55 // vRvALAnAti, thANa 8, mhAMDa 22. zAMti samAna ke uttama tapa nathI, saMteSathI bIjuM koI uttama sukha nathI, tRSNAthI bIje kaI moTo roga nathI ane dayAnI je bIje kaI uttama dharma nathI. 55. zIlaM zauryamanAlasyaM, pANDityaM mitrasaGgrahaH / acoraharaNIyAni, pazcaitAnyakSayo nidhiH / / 56 // zILa, zuratA-parAkrama, anAlasya-udyama, paMDitAI ane mitrane saMgraha, A pAMca akSaya nidhi samAna che, ane te cora vagerethI haraNa karI zakAya tevAM nathI. 56. suvarNapuSpitAM pRthvIM, vicinvanti trayo janAH / rAya zatavi, yaza nAnAsi sevitamU | pa7 || je puruSa zUzvara hoya, je vidyAvAna hoya ane je svAmInI sevA karavAmAM nipuNa hoya, A traNa manuSe suvarNanA puSpavALI pRthvIne cuMTe che-pRthvImAM suvarNarUpI pune meLave che. pa7. sampat sarasvatI satyaM, santAnaM sadanugrahaH / sattA sukRtasambhAraH, sakArAH sapta durlabhAH / / 58 / / Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinA " prakIrNaka leka ( 1401 ) saMpadA, sarasvatI, satya, saMtAna (putrAdika), puruSanI kRpA, sattA (adhikAra) ane sukRtanI-puNyanI sAmagrI: A sAta "sakAra"dulabha che. 58. yA rAkAzazizobhanA gataghanA sA yAminI yAminI, yA saundaryaguNAntritA patiratA sA kAminI kAminI / yA sarvajJanatipramodamadhurA sA mAdhurI mAdhurI, yA lokadvayasAdhanI tanubhRtAM sA cAturI cAturI // 59 // je pUrNimAnA caMdrathI zebhatI ane vAdaLAM rahita heya te rAtri ja rAtri che. je sauMdaryanA guNe karIne sahita ane patine viSe rAgavALI hoya te kAminI ja kAminI che. je sarvasane namaskAra karavAthI amedavaDe madhura haya, te madhuratA ja madhuratA che. ane je prANIonA banne lekane sAdhanArI hoya, te caturAI ja sAcI caturAI che. 59. vinA gorasaM ko raso bhojanAnAM, vinA gorasaM ko raso bhUpatInAm / vinA gorasa ko rasaH kAminInAM, vinA gorasaM ko rasaH paNDitAnAm ? // 60 // gorasa eTale dUdha, dahIM, ghI vagere vinA bhejanamAM zuM rasa hoya? gerasa eTale pRthvInA rasa vinA rAjAone zuM rasa hoya? gerasa eTale idrinA rasa vinA strIone zuM rasa hoya? ane gorasa eTale vANanA rasa vinA paMDitane zuM rasa hoya? 60. = as Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (149ra) subhASita-pa-ratnAkara asAra vastu - mAtA yasya gRhe nAsti, bhAryA chandAnuvartinI / araNyaM tena gantavyaM, yathAraNyaM tathA gRham // 61 // jene ghera mAtA na hoya ane bhAryA pitAnI IcchAne anusaranArI svachaMdI hoya te puruSe araNyamAM javuM yogya che; kemake tene te jevuM araNya che tevuM ja ghara che -araNya ane ghara banne tulya che.) 61. arthAturANAM na guruna bandhuH, kAmAturANAM na bhayaM na ljjaa| vidhAturANAM na sukhaM na nidrA. kSudhAturANAM na rucirna velA // 62 // hitopadeza, zlo0 59. jeo dhana meLavavAmAM vyAkULa hoya temane koI guru nathI ane baMdhu paNa nathI; kAmathI vyAkuLa thayelA puruSone bhaya ke lajajA hatI nathI; vidyA meLavavAmAM vyAkULa thayelAne sukha ke nidrA detI nathI ane sudhAthI vyAkuLa thayelAne ruci ke vakhata hote nathI. 62. bhAviyogaH svajanApavAda RNasya zeSa kRpaNasya sevA / dAriyakAle priyadarzanaM ca, vinA'minA patra dahanti kAyam // 63 // ne viyega, svajanane apavAda, deNAnuM zeSa (devuM detAM bAkI kAMIka rahyuM hoya te), kRpaNa mANasanI sevA ane garIba sthitimAM priyajananuM darzana: A pAMca bAbato agni vinA ja zarIrane bALe che. ( garIbImAM priyajana Ave te tene satkAra thaI zake nahIM tethI te duHkhadAyaka thAya che). 63. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka zloko ( 1403 ) sAra-asArabhUta vastu - vidyAsamaM nAsti zarIrabhUSaNa, nindAsamaM nAsti zarIradUSaNam / tRSNA samA nAsti parA ca cintA,klezopazAnteH samatA parA n||64|| bina, go 2, 20 22. vidyA samAna (bIjuM ) zarIranuM bhUSaNa nathI, tema niMdA samAna (bIjuM) zarIranuM dUSaNa nathI. vaLI tRSNAsamAna bIjI moTI ciMtA nathI tathA kalezanI zAMtithI bIjI utkRSTI samatA nathI. 64. kasya vaktavyatA nA'sti, sopAyaM ko na jIvati / vyasanaM kena na prAptaM, kasya saukhyaM nirantaram 1 // 65 // pArzvanAthaara (To), 2, raho. 808. kenAmAM TIkA karavA lAyaka vastu nathI? ane upAya pUrvaka kaNa jIvanavyavahAra nathI calAvatuM? duHkha kone prApta thayuM nathI ? ane hamezAM sukha kone rahyuM che? 65. ko'tibhAraH samarthAnAM, kiM dUraM vyavasAyinAm / videza suvidhAnAM, jA para zivalinAma? da6 che. , p. 7, 0 22 samartha manuSyane ghaNe bhAra paNa zo che? udyamI manune dUra zuM che? sArI vidyAvALAne paradeza kayo che? ane priya vacana bolanArane pArake mANasa keNa che? 66. varaM maunaM kArya na ca vacanamuktaM yadanRtaM, varaM klaibyaM puMsAM na ca parakalatrAbhigamanam / Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita-padya-ratnAkara ( 1404 ) varaM prANatyAgo na ca pizunavAkyeSvabhiruci - varaM bhikSAzitvaM na ca paradhanAsvAdanasukham || 67 // utAvapherA, mitrahAma, jo0 31. muMgA rahevuM sAruM che, paNa nathI; puruSA napuMsaka hoya te gamana karavuM sAruM nathI; prANane paNa luccA mANaseAnA vacana upara nathI; tathA bhikSA mAgIne khAvuM sAruM che, paNa anyanA dhananA svAda karavAnuM sukha meLavavuM sAruM nathI. 67. varaM zUnyA zAlA na ca khalu varo duSTavRSabho varaM vezyA patnI na punaravinItA kulavadhUH / varaM vAso'raNye na punaravivekAdhipapure, asatya vacana belavuM sAruM sArA, paNa parastrI sAthe tyAga karavA sArA che, prIti rAkhavI sArI varaM prANatyAgo na punaradhamAnAmupagamaH || 68 // hitopA, mitranAma, 10 21, jo 13. zALA-gAyA vagerene rAkhavAnuM sthAna zUnya khAlI hAya te sAruM, paraMtu duSTa khaLada temAM hAya te sAruM' nathI. vezyA bhAryAM hAya. te sArI, paraMtu vinayarahita kuLa sArI nathI. araNyamAM vasavuM sAruM che, paraMtu avivekI rAjAnA nagaramAM rahevu' sAruM nathI. prANanA tyAga karavA sArA che, paraMtu adhama puruSonA samAgama sArI nathI. 68 kAke zauca dyUtakAreSu satyaM, sarpe kSAntiH strISu kAmopazAntiH / Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakISNu kAkA klIbe dhairyaM madyape tattvacintA, rAjA mitra kena dRSTaM zrutaM vA ? / / 69 / / rAjJatatra ( viduSaNa ), mAna ra, vho0 77. kAgaDAne viSe pavitratA, jugArIne viSe satya, sarpane viSe kSamA, strIne viSe kAmanI zAMti, napusakane viSe tattvanI ciMtA ane rAjAne viSe mitratAH ATalI khAkhata DhANe joI che ke keNe sAMbhaLI che ? kAie joi ke sAMbhaLI nathI. 69 ( 1405 ) kosrthAna prApya na garvito viSayiNaH kasyApado nAgatAH, strIbhiH kasya na khaNDitaM bhuvi manaH ko nAma rAjJAM priyaH 1 / kaH kAlasya na gocarAntaragataH ko'rthI gato gauravaM, ko vA durjanavAgurAnipatitaH kSemeNa yAtaH pumAn dRAyanIti, mAya 6, rA0 4. // 70 // yeA manuSya dhana pAmIne gava vALA nathI thayA ? viSayamAM lubdha thayelA keAne Apatti nathI AvI ? pRthvI para strIovaDe keAnuM mana khaDita nathI thayuM ? rAjAene kANu priya hAya ? mRtyunA 5'jAmAM kANu nathI AvyA ? kace| yAcaka gauravane pAmyA che ? ane durjana puruSanI jALamAM paDelA yeA puruSa kSemakuzaLane pAmyA che ? ( kAi ja nahIM.) 70 krodho vaivasvato rAjA, tRSNA vaitaraNI nadI / vidyA kAmadudhA dhenuH, santoSo nandanaM vanam // 71 // vRddhALajyanIti, aghyAya 8, rato0 rU. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1406 ) subhASita-padya nAkara krodha ja yamarAja samAna che, tRSNA ja narakamAM rahelI vaitaraNI nAmanI nadI samAna che, vidyA ja kAmadhenu gAya samAna che, ane sa MteASa ja naMdana vana samAna che. 71 kAvyaM ceta sarasaM kimarthamamRtaM vaktraM kuraGgIdRzAM, cet kandarpavipANDugaNDaphalakaM rAkAzazAGkena kim 1 | svAtantryaM yadi jIvitAvadhi mudhA svarbhurbhuvo vaibhavaM, vaidarbhI yadi baddhayauvanabharA prItyA saratyA'pi kim 1 / 72 / navihAra, trujju 2, d0 2. jo rasavALuM kAvya hAya teA amRtanu zu kAma che ? je kAmadevanA AvezathI phIkkA ( zveta ) thayelA ga'DasthaLavALu sronuM mukha hoya teA pUrNimAnA caMdranuM zuM kAma che? jo jIvita payaMta svataMtratA hoya te svarga, pRthvI ane pAtA LanA vaibhavanu zuM kAma che ? ane jo bharajuvAnIvALI patnI hAya teA kAmadevanI srI rati ane prItinuM zuM kAma che ? 7ra. zUrasya maraNaM tRNam / niHspRhastha La nata || 7r II udArasya tRNaM vittaM, viSa taLe mAryA, GayasAgara, pra. |, hto. rU. udAra mANasane dhana tRNu samAna che, caravIrane maraNu tRNu samAna che, viraktane-vairAgyavALAne bhAryo tRNu samAna che. ane spRhA rahita puruSane AkhuM jagat tRNu samAna che. 73. lobhavedaguNena kiM pizunatA yadyasti kiM pAtakaiH, satyaM cettapasA ca kiM zuci mano yadyasti tIrthena kim ? / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka zleka (1407 ) saujanyaM yadi kiM balena mahimA yadyasti ki maNDanaiH, sadvidyA yadi kiM dhanairapayazo yadyasti ki mRtyunA 174 / nItizatA (martA), ra0 kI. jo lobha hoya to bIjA aguNathI-daSathI zuM? bIjA deSanuM zuM kAma che? e ja moTo deSa che. jo pizunatAcADiyA paNuM hoya to bIjA pApanuM zuM kAma che ? je satya hoya te tapanuM zuM prayeAjana che? je mana pavitra hoya te tIrthanuM zuM kAma che ? je sajanapaNuM hoya te baLanuM zuM kAma che? je potAne mahimA-prabhAva hoya te ghareNAMnuM zuM kAma che? jo sArI vidyA hoya to dhananuM zuM kAma che? ane je apakIti heAya to mRtyunuM zuM kAma che ? (apakIti ja mRtyu che. ItyAdi sarvatra jANavuM.) 74 gatArthasArthasya varaM videzo bhraSTapratijJasya varaM vinAzaH / pulisa nAme tAdrau, varaM driI vadu pavirati / 75 jenA dhanano samUha nAza pAmyo hoya evA puruSane paradeza sAro che, je pratijJAthI bhraSTa thayo hoya tenuM maraNa sAruM che, kubuddhivALAne saMga karavA karatAM parvatamAM ekalA rahevuM sAruM che, ane ghaNuM pApI citta karatAM daridrI heya te sAre che. 75. kopasya saGgAdvaramagnisevanaM, mano'bhiSaGgAdvaramadilakhanam / sacchamabuddhevaramalpabuditA, gartAnipAto varamugralomataH // 76 // koIne saMga kare, te karatAM te agninuM sevana karavuM sAruM che, koIne viSe mananI Asakti rAkhavI, te karatAM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1408) subhASita-padya-ratnAkara te parvatanuM ulaMghana karavuM-parvatamAM bhaTakavuM sAruM che; kapaTavALI buddhi rAkhavI, te karatAM te alpabuddhi hoya te sArI che; ane tIvra leba rAkhavo, te karatAM te khADAmAM paDavuM sAruM che. 76. santazcedamRtena kiM yadi khalastatkAlakUTena kiM, ___ dAtAro yadi kalpazAkhibhiralaM yadyarthinaH kiM tuNaH ? / kiM kazilAkayA yadi dRzaH panthAnameti priyA, saMsAre'pi satIndrajAlamaparaM yadyasti tenApi kim ? // 77 // jo duniyAmAM sapurUSo hoya to amRtanuM zuM kAma che ? jo khaLa purUSo hoya to kALakUTa viSanuM zuM kAma che ? jo dAtAra puruSa hoya te kalpavRkSonuM zuM kAma che? je yAcakajane hoya te tRNanI zI jarUra che? je daSTinA mArgamAM priyA cAlatI hoya (priyA potAnI dRSTi pAse jo hAya) te kapUranI saLInuM zuM kAma che? ane je A saMsAra chatAM paNa bIju IMdrajALa hoya te te iMdrajALathI zuM phaLa che ? kAMI ja nahIM. 77. kA vidyA kavitAM vinA'rthini jane tyAgaM vinA zrIzca kA, ko dharmaH kRpayA vinA kSitipatiH ko nAma nIti vinA ? / kaH sUnuvinayaM vinA kulavadhUH kA svAmibhaktiM vinA, bhogyaM kiM ramaNIM vinA kSititale ki janma kIrti vinA ? 78 kavitA vinAnI vidyA zuM kAmanI che ? yAcaka lene dAna ApyA vinAnI lamI zA kAmanI che? kRpA vinAne Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka zloko (1400) dharma zA kAmane che? nyAya vinAne rAjA zA kAmane che? vinaya vinAne putra zA kAmane che? patibhakti vinAnI kuLI zA kAmanI che? strI vinA bhega zA kAmanA che? ane kIti vinA pRthvI para janma thayAnuM zuM phaLa che? A sarva vyartha che. 78. durlabha vastu - brAhmaNajJAtiradviSTo vaNigjAtiravaJcakaH / priyajAtiranIrSyAluH, zarIrI ca nirAmayaH // 79 // vidvAn dhanI guNyagarvaH, strIjanazcApacApalaH / rAjaputraH sucaritaH, prAyeNa na hi dRzyate // 80 // riNi, parva 2, 3 2, ra. 746, 44. jAte brAhmaNa hoya ane dveSa rahita hoya, vaNika jAti hoya ane avaMcaka hAya-ThagAre na hoya, kSatriya jAti hoya ane IrSyA rahita hoya, prANa-manuSAdika zarIre roga rahita hoya, vidvAna puruSa dhanika hoya, guNa puruSa garva rahita hoya, strI jana capaLatA rahita hoya, ane rAjaputra sadAcAravALe hoya. AvA puruSo prAye dekhAtA nathI-koIka ja hoya che. 79, 80. sadbhAvo nAsti vezyAnAM, sthiratA nAsti sampadAm / viveko nAsti mUrkhANAM, vinAzo nAsti karmaNAm // 81 // dharmakalpadruma, pR0 21, zlo0 177 (pra. sa. )* 14 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1410 ) subhASita-padya-ratnAkara vezyAone sAce saneha heta nathI, saMpattine sthiratA hotI nathI, mUkha janone viveka hoto nathI, ane karmano nAza thato nathI eTale bhagavyA vinA nAza thatuM nathI. 81. na zailazRGge kamalaM prarohati, ___ na durjanAt kvApi zubhaM pravartate / na sAdhavo yAnti kadApi vikriyAM, yavAH prakIrNA na bhavanti zAlayaH // 82 // nina pacatA, kR0 , ra0 278. parvatanA zikhara upara kamaLa UgatuM nathI, durjana mANasathI kadApi zubha-sAruM kArya thatuM nathI, puruSo kadApi vikArane pAmatA nathI, ane javane vAvavAthI kadApi DAMgara UgatI nathI. 82. niHspRho nAdhikArI syAnnAkAmI mnnddnpriyH| nAvidagdhaH priyaM brUyAt, sphuTavaktA na vaJcakaH // 83 // sina ghacatara, jI. 24* je pRhA rahita hoya te rAjyamAM adhikArI thaI zakato nathI, athavA je rAjyamAM adhikArI hoya te spRhA rahita hoto nathI, je akAmI hoya tene maMDana-zarIranI zobhA-priya hetI nathI, athavA jene maMDana priya hoya che te akAmI hete. nathI-kAmI ja hoya che mUrkha mANasa priya vacana bolI zakato nathI, ane je spaSTa (satya)vakatA hoya te dhUta heto nathI. 83. nirbIjamakSaraM nAsti, nAsti mUlamanauSadham / Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakINuM ka zlokA ( 1411 ). nirdhanA pRthivI nAsti, AmnAyAH khalu durlabhAH ||84 // mahAmArata, zAntittva, 40 72, 10 220. pa kAI paNa akSara khIja (maMtra) rahita nathI, keAI mULiyu' auSadha vinAnuM nathI, tathA pRthvInA kAi paNa bhAga dhana vinAnA nathI, paraMtu tenA jANanArA dula bha che--kAika ja hAya che. 84. tyAjya vastuH-- lobhamUlAni pApAni, rasamUlAni vyAdhayaH / nemuhAni 3:vAni, zrILi cannA suNI man ! 81 // uddezamAhA (mASAntara), pR0 41. (pra.sa.) pApanuM mULa lAbha che, vyASinu mULa madhurAdika rasa che, ane duHkhanuM mULa (kAraNa) sneha che, tethI lAbha, rasa ane sneha e traNanA tyAga karI tuM sukhI thA. 85. tarudAho'tizItena, durbhikSamativarSaNAt / atyAhArAdajIrNa ca, ati sarvatra varjayet // 86 // pArzvanAthacaritra ( gha ), sarva 2, o0 203. atyaMta zIta paDavAthI vRkSeA khanI jAya che, atyaMta vRSTi thavAthI dukALa thAya che, ane atyaMta AhAra karavAthI ajINu thAya che. tethI sa kAryoMmAM sava ThekANe atinA tyAga karavA ceAgya che. 86. atidAnAdvalirbaddho'tigarveNa ca rAvaNaH / atirUpAddhRtA sItA, hyati sarvatra varjayet // 87 // pArzvanAthacaritra ( nava ), go OM (pra. sa Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1412 ) subhASita-padya-ratnAkara atyaMta dAna karavAthI bali rAjA baMdhanane pAmyA, atyaMta garva karavAthI rAvaNa marAye ane atyaMta rUpavALI hovAthI sItA haraNa karAI; mATe sarvatra atipaNAne varjavuM joIe. 87. paradAraM paradravyaM, parIvAdaM parasya ca / parIhAsaM guroH sthAne, cApalyaM ca vivarjayet // 88 // parastrI, paradhana, paranI niMdA, paranI hAMsI ane gurune sthAne capaLatA, A sarva tyAga karavA lAyaka che. 88. mahAnadIprataraNa, mahApuruSavigraham / mahAjanavirodhaM ca, dUrataH parivarjayet // 89 // moTI nadI taravI, moTA puruSanI sAthe yuddha ane mahAjananI sAthe virodha; A sarva dUrathI tajavA gya che. 89. sAdhanabhUta vastu- dAnaM dahati dorgatyaM, zIlaM sRjati sampadam / tapattinoti tenAMhimAvo mavati mata | 20 | sUnAvazrI(vikasenasUri), g007, 30 41 (sAtamA ) dAna durgatine bALI nAMkhe che eTale dAna devAthI duti prApta thatI nathI, zILa pALavAthI saMpatti prApta thAya che, ta5 karavAthI tenI vRddhi thAya che ane bhAvathI vibhUti prApta thAya che. 90. arthasya mUlaM priyavAka kSamA ca, kAmasya vittaM ca vapuvaryazca / dharmasya dAnaM ca dayA damazca, mokSasya sarvArthanivRttireva // 91 // upadezapAsAda, bhAga 2, pR0 70 (pra. sa.) Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNAMka AAkA ( 1413 ) priya vANI ane kSamA e anu ( dhana vagere prayAjananuM) mULa kAraNa che; dhana, sAruM zarIra ane yauvana vaya e kAmanuM mULa kAraNa che; dAna, dayA ane iMdriyAnuM damana e dharmanu mULa kAraNa che; tathA sarva prakAranA anI nivRtti sarvAMnA tyAga-e meAkSanuM mULa kAraNa che. 91. AcAraH kulamAkhyAti, vapurAkhyAti bhojanam / sabhyamaH snehamAkhyAti, dezamAvyAti mAtimU || 12 || mulajI, pR0 ra36, aa0 29 (IE) AcaraNa uparathI mANasanuM kuLa jaNAI Ave che, zarIra uparathI te kevuM leAjana karatA haze te jaNAI Ave che, tenA sneha kevA che? te sa'bhrama uparathI jaNAI Ave che, tathA bhASA uparathI tenA deza jaNuAI Ave che. 92. durmantrAnRpatirvinazyati yatiH saGgAt suto lAlanAt, vipro'nadhyayanAt kulaM kutanayAta zIlaM khalopAsanAt / maitrI cApraNayAtsamRddhiranayAt snehaH pravAsAzrayAt, strI madyAdanavekSaNAdapi kRSistyAgAtpramAdAddhanam // 93 // jaina paJcatantra, ile10 129# duSTa maMtrathI-vicArathI ( athavA duSTa matrIthI ) rAjAnA vinAza thAya che,saMgathI yati vinAza pAme che, putra lADa laDAvavAthI vinAza pAme che, brAhmaNu abhyAsa nahIM karavAthI nAza pAme che, kuLa kharAma putrathI nAza pAme che,zILa luccA mANusanI sevAthI nAza pAme che, matrI anamratAthI nAza pAme che, samRddhi anyAyathI nAza pAme che, sneha paradeza rahevAthI nAza Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1414) subhASita-pa-ratnAkara pAme che, strI madirAthI nAza pAme che, khetI nahIM saMbhALavAthI nAza pAme che, ane ApI devAthI tathA pramAdathI dhana nAza pAme che. 93. kimazakyaM buddhimatAM, kimasAdhyaM nizcayaM dRDhaM dadhatAm / kimavazyaM priyavacasAM, kimalabhyamihodyamasthAnAm // 94 // vagata, , , patto 284. A jagatamAM buddhimAna puruSone kayuM kArya azakaya che? daDha nizcayane dhAraNa karanAra puruSone kayuM kArya asAdhya che? priyamadhura vacana bolanAra puruSone ke vaza thatuM nathI? udyamamAM rahelA puruSone kaI vastu maLI zakatI nathI ? 94. uttama praNipAtena, zUraM bhedena yojayet / nIcamalpapradAnena, iSTaM dharmeNa yojayet // 95 // upadezaprAsAda mUla, bhAga 2, pR0 70 (pra. sa. )* uttama puruSane namaskAra sAthe joDave eTale tene namaH skAra karI prasanna kare, zUravIra mANasane bhedavaDe jeDa eTale tene bheda pamADa, nIca mANasane a5 dAnanI sAthe joDA eTale tene kAMIka ApIne anukULa karo, ane priya mANa sane dharma sAthe joDave eTale tene dharma pamADa. 95. karmANi sarvANi ca mohanIye, duHkhAni sarvANi daridratAyAm / pApAni sarvANi ca cauryabhAve, doSA azeSA anRte bhvnti||96|| dharmakalpadruma, pR0 166, glo. 4. mohanIya karmamAM sarva karmo rahelAM che, daridratAmAM sarva Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznIka kSeAkA ( 1415 ) duHkhA rahelAM che, cArIne viSe sarva pApe! rahelAM che ane asatyane viSe sava DhASA rahelA che. 96. durmantrI rAjyanAzAya, grAmanAzAya kuJjaraH / zyAlako gRhanAzAya, sarvanAzAya mAtulaH || 217 || mUkayoSamAhA (vAmiddI), 50 21, lo. zarU. kharAba matrI rAjyanA nAza mATe che, hAthI gAmanA nAza mATe che sALA gharanA nAza mATe che ane mAmeA sarvanA nAza mATe che. 97. satyAnusAriNI lakSmIH, kIrtistyAgAnusAriNI / abhyAsasALiI vidyA, vRddhi: rmAnusAranI|| 18 lakSmI satyane anusare che eTale jyAM satya che tyAM lakSmI che, dAnane anusAre kIti' prApta thAya che, abhyAsane anusAre vidyA prApta thAya che, tathA buddhi kamane anusaranArI hAya che. 98. yantramekA dvayormantraM, tribhirgItaM catuHpatham / kRSi ca paJcabhiH kuryAta, saGgrAmo bahubhirjanaiH // 99 // kAi yaMtra vagere ALekhavA hAya teA ekAMtamAM eka ja puruSanI jarUra che, kAMi vicAra karavA hoya te vakhate e puruSanI ja jarUra che, gIta gAvAmAM traNanI jarUra che, mAge-paradeza javAmAM cAranI jarUra che, khetI karavAmAM pAMcanI jarUra che, ane yuddhasamaye ghaNAnI jarUra che. 9. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita-padya - ratnAkara ( 1416 ) ajJeya vastu-- rASTrasya ( rAjJazva ) citta kRpaNasya vittaM, manorathaM durjanamAnuSANAm / striyAcaritraM puruSasya bhAgyaM, devA na jAnanti kuto manuSyAH ? / / 100 / / dharmadAsapurANa ( vasudhara ), adhyAya 7, zlo0 45. rAjAnA cittane, kRpaNa puruSanA vittane, duja na manuSyeAnA manArathane, strInA caritrane ane puruSanA bhAgyane devA paNa laghutA nathI, to pachI manuSyo jyAMcI naze 1100. azvaplutaM mAdhavagarjitaM ca, strINAM ca cittaM puruSasya bhAgyam / avarSaNa cApyativarSaNaM ca, devo na jAnAti kuto manuSyaH 1 // 101 // prabodhacandrikA, zlo0 213. azvanuM kUdavuM, vasaMta RtumAM meghanI garjanA, strIonu citta, puruSanu bhAgya, varasAda na thavA ane ativRSTi thavI; e sarva deva paNa jANatA nathI, teA pachI manuSya kayAMthI lAye ? 101. asAdhya vastuH - jAmAtA jaTharaM jAyA, jAtavedA jalAzayaH / pUritA naiva pUryante, jakArAH paJca durbharAH / / 102 // bRhatprabodhamAlA ( varAhamihora ), adhyAya 19, lo044 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka ke ( 1417 ) jamAI, jaThara (uda2), jAyA (strI), jAtaveda (agni) ane jaLAzaya (samudra) A pAMca jakAravALA padArtho duHkhe karIne bharI zakAya che. temane pUrNa karyA chatAM paNa pUrNa thatAM nathI. (arthAt jamAI tathA strIne alaMkArAdika ghaNuM ApyuM hoya te paNa temane tRpti thatI nathI, hamezAM puSkaLa miSTAnnAdika jamyA chatAM udara khAlI thaI jAya che, agnimAM ghaNA kASTAdika nAMkhyA chatAM te zAMta thatuM nathI, ane samudramAM megha tathA nadIonuM ghaNuM jaLa AvyA chatAM te bharAI jato nathI. ) 102. bhikSukanI tuMbaDI - tanvI cArupayodharA suvadanA zyAmA manohAriNI, nItA niSkaruNena kenacidaho dezAntarAdAgatA / utsaGgocitayA tayA rahitayA ki jIvana prekSase, miksso| te dayitA'sti kiM ? na hi na hi prANapriyA tumbikaa||103|| sUma zarIravALI, suMdara padhara-stanavALI, sArA mukhavALI, zyAmA (juvAna strI) ane manane haraNa karanArI tathA paradezathI prApta thaelI evI teNIne ahe! keI nirdaya mANasa upADI gaye. kheALAmAM besavAne ucita evI teNanA vinA zuM tuM mAruM jIvana jue che? huM jIvI zakIza ema tuM mAne che? (AvuM kaI bhikSunuM vacana sAMbhaLI ke puruSe tene pUchyuM ke) he bhikSu! zuM AvI tArI strIne keAI harI gayo? atyAre bhikSue javAba Apyo ke) nA, nA, te te mArI prANuthI paNa priya evI tuMbaDI hatI. (tuMbaDI paNa pAtaLI, suMdara Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1418) subhASita-padya-ratnAkara jaLane dhAraNa karanArI, sArA mukhavALI, manahara, paradezathI AvelI hoya che. temaja khoLAmAM rAkhavA lAyaka hoya che. tenA vinA jaLane abhAve jIvita rahI zake nahIM.) 103. bhikSukanI lAkaDI - yA pANigrahalAlitA susaralA tanvI suvaMzodbhavA, gaurI sparzasukhAvahA guNavatI nityaM manohAriNI / sA kenApi hRtA tayA virahito gantuM na zakto'smyahaM, re bhikSo! tava kAminI na hi na hi prANapriyA yaSTikA // 104 // kaI bhikSuka kahe che ke-jenuM pANigrahaNa karavAthI meM lAlana karelI che, je aMtyata saraLa che, je sUkSma zarIravALI che, je sArA vaMzamAM utpanna thayelI che, je gaura varNavALI che, je sparzanA sukhane vahana karanArI che, je guNavALI che, ane je manane haranArI che te keIthI haraNa karAyelI che, tenAthI rahita huM javAne mATe zaktimAna nathI. (te sAMbhaLI koI puruSe tene pUchyuM ke ) che bhikSukI tevI tArI kAminI(strI)ne koI harI gaye? (tyAre bhikSue javAba Apyo ke ) nA, nA, mArI strI nahIM, paraMtu te te mArA prANathI paNa priya evI yaSTika che. (yaSTi hAthamAM grahaNa karAya che, sIdhI hoya che, pAtaLI hoya che, vAMsanI hoya che, ujajavaLa, sparzamAM sukhakAraka, guNavALI ane manahara paNa hoya che. 104. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * anupUrti-zlokAH [ A vibhAgamAM, pahelAM je viSayanA zloke chapAI gayA che te ja viSayenA bIjA je sArA sArA loko maLI AvyA te dAkhala karavAmAM AvyA che. ] 1 dhArmika vibhAga ahiMsAnuM svarUpa - ahiMsA nAma yalloke, svasvabhAvapravartinAm / jIvitavyaikasArANAM, prANinAM prANarakSaNam // 1 // pArthanAgarika (gg), 2, mo. 7. (ja. li. ). pitapetAnA svabhAva pramANe vartatA ane jIvanane sArabhUta gaNatA evA prANIonuM rakSaNa karavuM enuM nAma ahiMsA che. 1. dayAnuM svarUpa yatnAdapi parakleza, hattuM yA hadi jAyate / icchA bhUmisurazreSTha !, sA dayA parikIrtitA // 2 // he dvija zreSTha ! bahu prayatnathI paNa pArakA duHkhane dUra karavA mATe hRdayamAM je IcchA thAya tene dayA kahI che. 2. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1420) subhASita-padya-ratnAkara dayAne upadezA kRmikITapataGgeSu, tRNavRkSAdikeSvapi / rayAM sarvatra kurata, yathaSSni tathA re / rU . frduzaNa. kIDA, makaDA ane pataMgane vize tathA ghAsa ane vRkSone vize, ema badhI jagyAe, pitAnA AtmAnI jema pArakAne vize dayA karavI joIe. 3. dayAnuM phaLa - sarvajIvadayArtha tu, ye na hiMsanti prANinaH / nizcitaM dharmasaMyuktAste narAH svargagAminaH // 4 // mAmAta, zAritavarSa, 0 12, 0 82. jeo jIvadayAnI khAtara prANionI hiMsA karatA nathI, te dharmazALI manu cokkasa svarge janArA che. 4. brahmacarya mahimA - brahmavataratA ye ca, viratA vA'nyayoSitaH / mahAtejasvinaste syurvandyA diviSadAmapi // 5 // pArzvanAthaar (19), 2, 0 726 ( ki che) jeo brahmacarya vratamAM magna ane para rIothI dUra rahetA hoya teo ati tejasvI ane devene paNa vaMdanIya thAya che. 5. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUti-zloko ( 1421 ) tUrya bahmavataM nAma, paramabrahmakAraNam / zaucAnAM paramaM zocaM, tapasAM ca paraM tapaH // 6 // hinduzAsaparama brahmanA kAraNabhUta evuM cothuM brahmacarya nAmanuM vrata pavitramAM pavitra ane sarvazreSTha tapa che. 6. ekarAtramapi prAyeNAjilabrahmacAriNaH / purANamatibhiH puNyamucyate vigatopamam // 7 // hinduzAstra. prayatna pUrvaka eka rAta jeTaluM brahmacarya pALavAmAM paNa purANakAroe nirUpama puNya kahyuM che. 7. na duSkaraM duSkarakAryasAdhanaM, na duSkaraM duSkarakaSTamarSaNam / vahanau pravezo'pi na duSkaraH smRto brahmavataM duSkaraduSkaraM tvho||8|| pAyAmAhA, 0 37. mahAna kaThIna evA kAryane karI levuM te duSkara nathI, asahya-bhayaMkara evAM kaSTone sahavAM te duSkara-suzkela nathI. tathA baLatI AgamAM praveza kare te paNa duSkara nathI,(A badhuM saheluM che, paNa brahmacarya vratane mana, vacana tathA zuddha zarIrathI pALavuM te duSkaramAM duSkara-kaThInamAM kaThIna kArya che. 8. brahmacarya nAzanAM kAraNe rUpaM ca tAruNyamRdutvasaukhya-mekAntavAso'pyavakAzahAsye / zRGgAraceSTAzca gariSThabhojaH, prAyo nRNAM brahmavinAzakAni // 9 // muni himAMzuvijaya. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1422 ) subhASita-padya-ratnAkara rU5, yuvAvasthA, kamaLatA, atyaMta sukhIpaNuM, ekAMta vAsa, koI kArya vagara khAlI rahevuM-navarAza, bahu hAsya, zRMgAranI aneka ceSTAo tathA gari4mAdaka bhejanaH A badhAM kAraNe prAyaH brahmacaryanAM nAzaka nivaDe che. 9. abrahmadoSe na vayo na jAti-po'dhikAro'pi na heturasti / ato yuvaivAntyaja eva doSI, vRddhoccago neti vaco na satyam // 10 // muni himAMzuvijaya brahmacaryane nAza karavAmAM ummara, jAti, veSa ke adhikAra e sAcAM-nizcita-kAraNo nathI, tethI juvAna hoya tathA halakI jAtine hoya te ja patita thAya, vRddha ane UMcI jAtinA badhA zuddha ja rahI zake che te vagere (tevAM) vAka sAcAM nathI. 10. kAmI aMdha anekadIpeSu gRhe jalatsu, prakAzitAyAmatha candrikAyAm / anaZratnAMzuraviprakAze, satyapyaho! kAmijanondha eva // 11 // pazyanti nolUkavilokane dine, padArthajAtaM na ca vAyasA nizi / kAmI tvaho ! kAmahatA''tmalocano dine nizAyAM ca vilokate'pi na // 12 // | muni jinavinA, gharamAM aneka davAo baLatA hoya, pUnamanI ajavALI rAta- snA khIlelI heya, amUlya ratnonAM kiraNe tathA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUti-oko ( 1423 ) sUryane prakAza hoya chatAM Azcarya che ke kAmajavaravALe kAmI AMdhale ja hoya che. mA-bahena, jAta-jAta, dharma-adharma, yaza-apayazaH e kAMI paNa dekhate ke samajato nathI. 11. kaI paNa vastune ghUvaDanI AMkhe divasamAM ja joI zakatI nathI. kAgaDA phakta rAtre ja jotA nathI, paraMtu sAzcaya du:khanI vAta che ke kAma bhAvanAthI jenAM AtmA tathA netre naSTa thayAM che te kAmI jana te divase ke rAtre kayAre paNa joI zako nathI. sadAne mATe Apale ja che. (matalaba ke kAmIjana badhuM bhAna bhUlI jaI jaDa je thAya che.) 12. " muSNanti viSayastenA dahati smarapAvakaH / rundhanti vanitAnyAdhAH, saGgairaGgIkRtaM naram / / 13 // saMge-parigraha aMgIkAra karelA mANasane-parigrahadhArI manuSyane viSayarUpI cere lUMTe che, kAmarUpI agni bALe che ane strIrUpI zikArIe rUMdhe che. 13. brahmacaryakhaMDana phaLaH yastu pravajito bhUtvA, punaH seveta maithunam / paSTivarSasahasrANi, viSThAyAM jAyate kRmiH // 14 // zatAtapasmRti, adhyAya 19, zlo060. je mANasa dIkSA lIdhA pachI pAcho brahmacaryanuM khaMDana kare te sATha hajAra varSo sudhI vijhAmAM kIDA thAya che. 14. abhakSya padArtho - dvidalAnaM paryuSitaM, zAkapUpAdikaM ca yat / Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1424) subhASita-padya-ratnAkara dadhyahatiyAtItaM, kathitAnaphalAdikam // 15 // vAro nAza, sa 30, 0 70. vidaLa (kAcAM dahIM, dUdha ke chAza sAthe kaThoLanI koI cIjanuM mizraNa thAya te vidaLa kahevAya che)vAsI zAka, roTalI, puDalA vagere, be divasa uparAMtanuM dahIM ane bagaDI gayela annake phaLavagere (abhakSaya samajavAM). 15. rAtribhuktikRtAM ghUka-mArjAra-phaNinAM bhavAH / / bhaveyurnarakAdhvAnaH, pradhAnajJAnavarjitAH // 16 // bhaviSyadattacaritra, adhikAra 9-10, zlo0 15. rAtribhUjana karanArane ghuvaDa, bIlADI tathA sarpanA bho maLe che ane zreSTha jJAnathI rahita teo narakagAmI thAya che. 12 rAtribhejanatyAga - maNira vaTa , potAdhAra Dipi di. tiryazco nizi nAdanti, manuSyANAM tu kA kathA 1 // 17 // mavicAravajhi, dhikkAra -20, o0 25. mAkhIo, cakalAM, kAgaDA, kabUtara vagere ane bIjAM paNa prANuo rAtre khAtAM nathI, te pachI manuSyane mATe te pUchavuM ja zuM? 17. anarthadaMDaH khaNDanI peSaNI cullI, jalakumbhaH pramArjanI / paNa racanA karya, vate vAstu vayana 28 | upadezaprAsAda, stambha 9,vyAkhyAna 124* Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUti-laeNke ( 1425 ) khAMDaNI, ghaMTI, cule, pANiyAruM ane sAvaraNaH gRhasthAnAM A pAMca vAnAM hiMsAnAM sthAna che. tene vAparavAthI hiMsA lAge che. 18. dhanaM yaccAya'te kizcit, kUTamAna-tulAdibhiH / nazyeta naiva dRzyeta, taptapAtre'mbubinduvat // 19 // zazANA, tanma 2, kathAkAra hara* khATAM mApa ane beTA telathI je kAMI dravya meLavAya che te agnithI tapAvelA vAsaNa upara mUkelA pANInA TIpA nI jema nAza pAme che, ane tenuM nAma-nizAna paNa jovAmAM AvatuM nathI. 19. paSadhanuM svarUpa:- poSaM dharmasya dhatte yat, tadbhavet pauSadhavratam / AhAradehasatkArAbrahmavyApAravarjanam // 20 // Dhonarza, ra 30, ra0 72. je dharmanA poSaNane dhAraNa kare te piSadhavrata kahevAya che. te vratamAM AhAra, zarIrasatkAra, abrahmacarya ane vyApArane tyAga karavAnuM hoya che. 20. atithigratanuM svarUpa - sadA kacid vA divase, sAdhUnAM dAnapUrvakam / mujyate yat tadatithisaMvibhAgAbhidhaM vratam // 21 // vAdyogakAza, 3, ra0 11. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1426 ) subhASita-padya-ratnAkara haMmezAM athavA (zakti anusAre) koika divase sAdhuone dAna ApavApUrvaka bheAjana karavuM tene atithisa vibhAgavrata kahyuM che. 21. viSayAnI bhaya'karatAH ApAtamadhurAH sarve, viSayAH prAntadAruNAH / bhave kiJcinna pazyAmi sAraM rambhAntare iva // 22 // pArthyanAthacaritra (ca), saf k, to 741. badhA viSayA uparathI jotAM (prAraMbhamAM) mIThA lAge che paNa tenA aMta-cheDA tA bahu bhayakara hoya che. (A kAraNathI) keLanA thaDanI aMdara kaMI paNa sAra-sattva hAtu' nathI, tema A saMsAramAM jarA paNa sAra dekhAtA nathI. 22. kaSAyAnA nAzanA upAyaH vairAgyahastinaH pIThe, samAropya svamAnasam / vivekavinayAdyairhi, jIyAt krodhAdyarIn budhaH || 23 // dharmaviyogamAlA, zlo0 33. vidvAnAe verAgyarUpI hAthI upara peAtAnA manane besArI, viveka vinaya vagere (guNA rUpI zo) thI krodha, mAna, mAcA, lAbha, kAma, meha vagere zatruonA nAza karavA joie. 23. karoSi yat pretya hitAya kiJcit, kadAcidalpaM sukRtaM kathaJcit / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-zloko ( 14ra7 ) mA jIharastanmadamatsarAdyai rvinA ja tanma naratithi | 24 . adhyAmakuma, idhikAra 7, pR. 75, 23. koI vakhata mahA muzkelIo AvatA bhava mATe jarA kAMI sAruM kAma (sukRtyo karavAnuM tAre banI Ave te pachI vaLI tene mada matsara karIne hArI jaIza mA, ane sukRtya vagara tuM narakane paraNe thaIza mA. 24. dhatse kRtin yadyapakArakeSu, krodhaM tato dheghariSaTka eva / athopakAriSvapi tadbhavArtikRtkarma hRnmitrabahirdviSatsu // 25 // thAmAluma, upara 7, raho. 20. he paMDita ! tAruM ahita karanAra upara tuM krodha karate hai te paripu (cha zatru-kAma, krodha, lobha, mana, mada ane harSa) upara krodha kara ane je tuM tArA hita karanAra upara paNa krodha karate hoya te saMsAramAM thatI sarva pIDA karanArAM je karyo che teone harI janArane (upasago karanArA vagere ) je kharekharA tArA hitecchu che ane bAhya daSTithI je tArA zatru jevA lAge che tenA upara krodha kara. 25. mohanuM prAbalyaH bhagavan ! na bhaved moho jagatyasmin sudurjanaH / mokSamArgastadA na syAd mumukSuNAM sudurgamaH // 26 // muni himAMzuvijaya. he bhagavAna ! A saMsAramAM je duSTa e moha na hota Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1428 ) subhASita-padma-ratnAkara te meAkSamAM javAnI IcchAvALA satapuruSAne mATe mAkSanA mAga duSkara--kaThina na thAta. (arthAt meAkSa meLavavAmAM mahAt khAdhaka mAhu ja che. ) 26. mAhanAzanA upAyaH- rAtrivanAzayatyAzu, mohaH sumanasAM guNAn / pravRtti jJAnayakSetta, sA morAnathaH || 27 || muni himAMzuvijaya. jema rAta, phUleAnA vikAsAdi guNAne nAza kare, tema mAha satpuruSAnA zamadamAdi guNNAnA vegathI nAza kare che. jo jJAnarUpI sUrya Uge te mahA parAjaya thaI jAya. puNyanA nAzaH 27. naivaM pradhAyaM hRdi mAnavairidaM, " ca prasiddhimrutti suNameLAm | " yato'sti teSAM prabalaM purArjitaM, puNyaM tu naSTe'tra samagranAzanam // 28 // muni himAMzuvijaya. manuSyAe ema na samajavuM ke huM aceAgya niMdya kAya karanArAonI paNa jagatmAM khyAti (nAmanA) kema thAya che?" tevA mANasAe pUrva janmamAM koi prakhara puNya bAMdhyu che jethI te A janmamAM game tevAM duSTa kAryo kare tepaNa jyAM lagI temanuM puNya pUruM thayuM-khUTayuM-nathI tyAM lagI temanI khyAti Take che paNa te puNyanA nAza thayA ke khyAti Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-loko ( 1429 ) karAvanArI badhI vastuone nAza thaI jaze. bhASAmAM kahevata che ke jaba laga purakha puNya kI, puMjI nahIM karAra / nA ja sa yuddha mAja , mAnuna jana sunnAra | 28, pApakArca - zItAttApAnmakSikAkattRNAdisparzAdhutthAtkaTato'lpAdvimeSi / tAstAzcabhiHkarmabhiHsvIkaroSi,zvabhrAdInAM vedanA dhiga dhiyaM te||29|| madazAadama, adhikAra 20, g0 rUra, jI. rapa, TADha, taDake, mAkhInA DaMsa ane karkaza tRNadinA sparzathI thayelAM bahu thoDAM ane thoDA vakhata sudhI cAle tevAM kaSTothI tuM DarI jAya che. ane tArA pitAnA kRtyathI prApta thanArI naraka nIdanI mahAvedanAone aMgIkAra kare che. raMga che tArI akkalane! 29 cAra bhAvanAnAM nAma maitrIpramodakAruNyamAdhyasthyAkhyA mahAguNAH / yuktastairlamate mukti, jIvo'nantacatuSTayam // 30 // pArzvanApati (), a 6, 30 282 (aa, ji che.) mitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyastha nAmanA (cAra) mahAguNe che. te guNethI yukta e mANasa anaMta catuSTayane ane mukti meLave che. 30. cAra bhAvanAnuM svarUpa - maitrI parahite cintA, parArticchedadhIH kRpA / Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1430 ) subhASita-padya-ratnAkara muditA sadguNe tuSTirmAdhyasthyaM pApyupekSaNam // 31 // vArzvanAzavaMtra (Tgha la 6, 0 381 (aa. ji. .) pArakAnA hitane vicAra te maitrI bhAvanA, pArakAnA duHkhane chedavAnI buddhi te karuNu bhAvanA, sadguNe upara prema te pramoda bhAvanA ane pApInI upekSA karavI te mAdhyastha bhAvanA jANavI. 31. anitya bhAvanAH manye yathA'bhrapaTalamidamagre vyazIryate / tathA'nyadapi saMsAre, sarva kSaNavinazvaram // 32 // pArzvanAthavaritra ), 2, 0 74ra (ya. ) jevI rIte (ApaNe) sAme A vAdaLAM verAI jAya che tenI mAphaka saMsAramAM bIjI badhI vastuone huM kSaNamAM nAza thavAvALI mAnuM chuM. 32. vidhududyotavallakSmIriSTAnAM saGgamAH punaH / mArgasthataruvizrAntasArthasaMyogasannibhAH // 33 // pArzvanAthaattra (va), a , R0 74ra (ca, vi. .) lakSamI vijaLInA camakArA jevI ane ISTa vastuonA saMge mArgamAM rahela jhADavAo nIce ArAma levA beThelA kAphalAnA saMge jevA (asthira) samajavA. 33. ramaNIyaM kiyatkAlaM, tAruNyaM zakracApavat / priyANAmapi nirvAha, sneharaGgaH pataGgavat / / 34 / / pArzvanAthavaritra (54), a , Ro. 74ra (rA. zi. ) Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-zloke ( 1431 ). A strI kALa rahenArI, yauvana IndradhanuSanA jevuM ane priyajananA nirvAhamAM sanehane raMga pataMganA je (anitya) samaja. 34. pracalajjalasaGkrAntacandrabimbavadagrahe / nArImanasi kazcetaHpratibandhaH satAM bhavet // 35 // iArzvanAthaar (a), sane 2, mo. 744 (. che.) hILA letA pANImAM paDelA caMdranA biMbanI jema grahaNa na karI zakAya evA strInA manamAM sajjanono kevo neha hoya? (na hoya). 35. svamendrajAlAdiSu yadvadAsa roSazca toSazca mudhA padArthaiH / tathA bhave'smin viSayaH samastairevaM vibhaavyaatmlye'vdhehi||36|| gAmanAkura, RA. 27, jevI rIte rUma athavA IdrajALa vageremAM prApta thaelA padArtho para reSa kara ke teSa kare te tadana nakAme che tevI rIte A bhavamAM prApta thaelA padArtho upara paNa roSa kara ke teSa kare te nakAme che, AvI rIte vicAra karIne AtmasamAdhimAM tatpara thA. 36. anAdinidhane dravye, svaparyAyAH pratikSaNam / unmajanti nimajjanti, jalakallolavajale // 37 / / dharmaviju. Adi ane aMta rahita evA dravya(padArtha )ne viSe dareka kSaNe pitAnA paryAye, jaLane viSe jaLanA taraMgonI jema utpanna thAya che ane vinAza pAme che. (AthI badhuM anitya che)37. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1432) subhASita-padA-ratnAkara dAnanI jarUra yadi putrAd bhavet svargoM dAnadharmo na vidyate / puSitaetra rojasdha, vAnapaNa niraja | 28 uttarAdhyayana TIkA ( kamalasaMyama ), pR0 273. je putrathI rava prApta thatuM hoya ane dAnadharma che ja nahIM, te temAM A samagra leka ThagAyo che, ane dAnadhama vyartha paDe che. mATe te vAta satya nathI.) 38. dAnane mATe jarUrI sAmagrI pAtraM kSetra dadirvaptA, dhanaM bIjaM zamo jalam / vAkyaM vAto yazaH puSpa, phalaM puNyaM sukhaM rasAH // 39 // vArzvanAtha (ma ), sa , ra013 (a.la.i) (A lekamAM khetI ane dAnane sarakhAM gaNIne temAM jarUrI cIjonuM kramavAra varNana ApyuM che) dAnamAM pAtra joIe, khetImAM jamIna joIe; dAnamAM dAtAra joIe, khetImAM vAvanAra joIe; dAnamAM dhana joIe, khetImAM bIja joIe; dAnamAM zAMti joIe, khetImAM pANI joIe. dAnamAM (mIThI) vANI joIe, khetImAM (anukULa) vAyu joIe; dAna pachI yaza maLe che, khetImAM phUla Ave che. dAnanuM phaLa puNya thAya che, khetImAM phaLa Ave che. dAnathI (chevaTe sukha thAya, che; khetIthI (chevaTe) (aneka prakAranA) raso thAya che. (dAna ane khetImAM upara varNana velI cIjomAM je je vastu jevI jevI sArI beTI maLe tevuM tevuM sAruM beTuM pariNAma samajavuM.) 39. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti ke (1433) dAna kene ApavuM -- na kevalaM brAhmaNAnAM, dAna sarvatra zasyate / bhaginIbhAgineyAnAM, mAtulAnAM pitRsvasuH // 40 // daridrANAM ca bandhUnAM, dAnaM koTiguNaM bhavet / mAtRgotre zataguNaM, svagotre dattamakSayam // 41 // vAnamaya. dareka ThekANe kevaLa brAhmaNanA dAnanA ja vakhANa nathI karyA paNa bahena, bhANeje, mAmA, phaI, daridro ane bhAIone Apela dAnanuM karoDagaNuM phaLa maLe che. vaLI mAtAnA getramAM Apela dAna sogaNuM ane pitAnA getramAM ApeluM dAna akSaya (kadI nAza na pAme evuM thAya che. 40-41. abhayadAna mahimA - jIvitavyaM dadAnena, dattaM tribhuvanaM tataH / haratA tattu sarvasvaM, hRtaM zUnyIkRtaM jagat // 42 / / pArzvanApara (va), 2, , 48 (4, ji. i.) je jIvitadAna (abhayadAna) Ape che teNe traNe jagata ApyuM gaNAya ane je jIvitane harI le che teNe badhuM harI lIdhuM ane jagata zUnya karyuM samajavuM. 42. rAjasika dAnA- yattu pratyupakArAya, phalamuddizya vA punaH / dIyate hi parikliSTa, tad dAnaM rAjasaM smRtam // 43 // pArzvanAgari (gha), , roDa 55 (kavi) Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1434 ) subhASita-padya-ratnAkara je badalo levA mATe athavA koI paNa prakAranA phaLane uddezIne athavA te kalezapUrvaka dAna devAmAM Ave tene rAjasika dAna karyuM che. 43. tAmasika dAna - adezakAle yad dAnamapAtrebhyazca dIyate / asatkRtamavajJAtaM, tad dAnaM tAmasaM smRtam // 44 // pArzvanAthavaritra (va), na 6, raho 46 (.vi. ) dezakALa joyA vagara, apAtrane, satkAra vagara athavA tiraskArapUrvaka je dAna apAya te tAmasika dAna kahevAya che. 44. adatta dAna - adattaM tu bhayakrodhazokavegarujAnvitaiH / / tathotkocaparIhAsavyatyAsacchalayogataH / / 45 / / bAlamUDhAsvataMtrAtamattonmattApavarjitam / / kartA mamedaM karmeti, pratilobhecchayA ca yat // 46 // apAtre pAtramityukne, kArye vA dharmasaMhite / yahattaM syAdavijJAnAdadattamiti tatsmRtam // 47 / / zaha. adatta-dAna dIdhela chatAM nahIM dIdhela barAbara, arthAt pAchuM laI zakAya tevuM dAna A pramANe jANavuM -je dAna bhaya, krodha, zeka, Aveza ke rogathI yukta mANase ApyuM hoya; temaja aDacaNa dUra karavA mATe, mazkarImAM, badalAnI IcchAthI ke kapaTamAM phasAIne ApyuM hoya; bALaka, mUDha, para Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-zloko ( 1435 ) taMtra, duHkhI, pIdhela ane unmatta (gAMDA) mANase ApeluM; "A mAruM amuka kAma karI Apaze" evA badalAnA lobhathI ApeluM; kupAtrane mAtra samajIne ke dharmakAryamAM vaparAze ema samajIne (pachI adharmakAryamAM vaparAya te) ApeluM, tathA ajANapaNe ApeluM dAna dIdhuM hovA chatAM, adattanahIM dIdheluM. kahyuM che. (eTale ke AvuM dAna pAchuM laI zakAya che.) 45-47. punarjanmanuM pramANa - karasthamapyevamamI kRSIvalAH, kSipanti bIjaM pRthupaGkasaGkaTe / vayasya ! kenApi kathaM vilokitaH. samasti nAstItyathavA phalodayaH // 48 // jovAyudha nAra, gAma 0. he mitra! tuM kahe che ke paraloka che ke nathI te koNe joyuM che? te te ja pramANe huM paNa tane kahuM chuM ke--kheDUta leke pitAnA hAthamAM rahelA dANAne moTA kAdavanA samUhamAM nAkhe che, to tenA phaLane udaya che ke nathI e zuM keIe joyeluM che?48. karmanuM kArya - zubhAzubhaphalaM karma, manovAgdehasambhavam / / karmajA gatayo nRNAmuttamAdhamamadhyamAH / / 49 // mAnavadharmarAhma, adhyAya 22 0 3. sArA ane kharAba phaLavALuM karma mana, vacana ane kAyAthI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1436) subhASita-padya-ratnAkara utpanna thAya che. (ane) manuSyeAnI uttama, madhyama ane adhama gati kamathI utpanna thAya che. 49. karmaNA badhyate janturvidyayA ca vimucyate / tasmAt karma na kurvanti, yatayaH pAradarzinaH // 50 // kurmajurAna, 5 2, adhyAya. 8, jo rU prANI kamathI aMdhana pAme che ane vidyAthI mukata thAya che, mATe pAradazI ceAgI puruSA karma AcaratA nathI. 50. mAnasika ka- paradravyeSvabhidhyAnaM, manasA'niSTacintanam | vitathAbhinivezazca trividhaM karma mAnasam // 51 // mAnavadharmazAstra, gAya 22, zloka 1. pArakAnA dhananA vicAra karaveA; (pArakAnuM) manathI kharAba ci'tavavuM ane khATo Agraha rAkhavA; A traNa prakAranuM mAnasika krama jANavuM. 51. vAcika kaH- pAruSyamanRtaM caitra, paizunyaM cApi sarvazaH / asambaddhapralApazca, vAGmayaM syAccaturvidham // 52 // mAnavadharmanA, adhyAya 12, auda 6. kaThora vacana, asatya vacana, darekanI cADI khAvI ane kaI paNa jAtanA saMbaMdha vagaranA bakavAdaH A cAra prakAranuM vAcika kama jANavuM, para. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-loko ( 1437 ) zArIrika karma adattAnAmupAdAnaM, hiMsA caivAvidhAnataH / paradAropasevA ca, zArIraM trividhaM smRtam // 53 // mAraparA, thAya 22, 7. ApyA vagara kaI paNa cIjane levI, zAstranA vidhAna vagara hiMsA karavI ane paradAdAnuM sevana karavuM; A traNa prakAranuM zArIrika kama kahyuM che. 54. karma kene na lAge? jagadmogAdudAsIna AsIno dhyAnakuJjare / anAsakto na lipyeta, kaNA jhAnamAnasaH // 54 // | mahiyogamArA, stokada je saMsAranA bhegothI virakta che, zubha dhyAnarUpI hAthI upara beThelo che (dhyAnI che), viSaye upara Asakta thato nathI ane jJAnayogamAM takalIna rahe che, te AtmA navAM karmothI lapAtA nathI-karmabaMdha karato nathI. 54. mana pravartaka tasyeha trividhasyApi, tryadhiSThAnasya dehinaH / dazalakSaNayuktasya, mano vidyAt pravartakam // 55 // mAnavadharmarANa, apacAra 22, cakora 4. te (mana, vacana ane kAyAjanya) traNa prakAranA karmanuM ane daza lakSaNe karIne sahita tathA (sava, raja ane tama athavA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1438 ) subhASita-patna-ratnAkara te| mana, vacana ane kAyArUpa ) traNa adhiSThAnavALA prANInu pravataka che ema jANavuM. 55. manazuddhinu mahattvaH saadi nityamaznatAmapi zraddhayA / manaH zuddhayA bhaved dharmastapasA'pi na tAM vinA // 56 // pArzvanAthasaritra (varSa), sarna rU, oN0 21ra. bhale gharamAM rahetA hAya ane zradhdhApUrvaka bhAjana karatA hAya tApaNu manazuddhi heAya teA dhama thAya che. ane jo manazuddhi na heAya te tapa karavA chatAM paNa dhama nathI thatA. 56. mana jANavAnA upAyaH-- AkArairiGgitairgatyA, ceSTayA bhASaNena ca / netravaktravikAreNa gRhyate'ntargataM manaH // 57 // jainapajjatantra, pR0 78, 10 22. AkAravaDe, iMgitavaDe, gativaDe, ceSTAvaDe, kheAlavAvarDa ane netra tathA mukhanA vikAravaDe manuSyanI aMdara raheluM mana-- mananA vicArA, icchA .vagere grahaNa karAya che-jANI zakAya 57. che. mananI asthiratAH / zoke viveke tu kadAcideva, bhoge'nyadA yogaviyogamArge / dharmaDanimateSvavidrava tevu, yati jetazravaruM hALAv dvI (!)18 muni himAMzuvijaya. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-koke ( 1438 ) caMcala evuM mana kaI vAra zeka kare che, keIka vAra viveka (tAvika vicAro kare che, kaI vAra bheganI bhAvanA, te kaI vAra ga ane viyeganA mArgamAM prayANa kare che, kadAcit zarIrAdika piAgalika vicAraNAmAM tallIna thAya che, te vaLI kayAreka devadAnavamaMtrAdinA camatkAra tarapha dorAya che. AvI rIte caMcala cittanI judI judI avasthA kSaNakSaNamAM badalAtI jAya che e duHkhanI vAta che. mana kayAMya sthira rahetuM nathI. mana mAMkaDuM che. 58. zAthI kaI gati maLe - antyapakSisthAvaratAM, manovAkAyakarmajaiH / / doSaiH prayAti jIvo'yaM, bhavayonizateSu ca / / 59 // pAzavaharAta, madhyAya 3, 230. mana, vacana ane kAyAnA karma janya dethI jIva anukrame naraka gati, tiryaMcagati ane sthAvaragatine seMkaDo bhalagI pAme che. 59. narakagatinuM kAraNa paradravyANyabhidhyAyaMstathA'niSTAni cintayan / vitAminibeza , gAyanekANu yoni ! 60 | kAzavArakRti, zradAya 3, 223. pArakA dravyanuM ciMtana karanAra, pArakAnuM bhuMDuM vicAranAra ane khoTe Agraha rAkhanAra (prANI) chellI-naraka gatimAM utpana thAya che. 60. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1440) subhASita-padya-ratnAkara AtmadrohamamaryAda, mUDhamujjhitasatpatham / sutarAmanukampeta, narakArciSmadindhanam / / 61 // mArA ghara, pg 226257nA surano TI. AtmAnA drohIne, amaryAdA puruSane,mUkhane ane sanmArgathI patita thayelAne, narakanI agrinAM Idhana, (narakanA duHkhane jaya) svAbhAvika rIte DarAve che. 61. tiryaMcagatinuM kAraNa adattAdAnanirataH, prdropsevkH| hiMsakazcAvidhAnena, sthAvareSupajAyate // 62 // yAjJavalkyasmRti, adhyAya 3, zlo0 135. vagara apAyeluM levAmAM lAgele, paradhArAnuM sevana karAnA ane vidhAna vagaranI hiMsA karanAro jIva sthAvaranI nimAM janme che. 62. puruSo'nRtavAdI ca, pizunaH paruSastathA / aniSaddhapralApI ca, mRgapakSiSu jAyate // 63 // jAvAti, athAga rU, roja rU. je puruSa asatyavAdI, cADiye, kaThora vacana bolanAra ane jema phAve tema bakavAda karanAra hoya te pazu ke pakSamAM (tiyaca conimAM janma le che. 63. svargasukha mahimA - yathA prAtaH kazcitkuzataNamukhasthena kumatistuSArasyAvazyaM tulayati tuSAreNa jaladhim / Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti- ke ( 1441 ) tathA svargAdagrapracurasukhasandohamamunA, bhuvaH saurAjyena tvamapi gatabuddhe ! tulayasi // 6 // haLavAyu mAra, mo08. jema ke Ika kubuddhivALe manuSya prAtaHkALe DAbhanA tRpanA agra bhAga para rahelA jhAkaLanA biMdue karIne samudranI tulanA kare, te ja pramANe he buddhirahita tuM paNa svarganA atyaMta meTA sukhanA samUhanI A pRthvInA rAjAvaDe tulanA kare che. 64. jaina muninuM svarUpa - pArvatI mahAdevaM pRcchati te kIdRzA mahArAja !, karma kurvanti kIdRzam / avatArakathAM teSAM, mahAdeva ! nigadyatAm / / 65 / / mAre vAra- daNDakambalasaMyuktA ajalomapramArjanIH / gRhNanti zuddhamAhAraM, zAstradRSTayA caranti ca / / 66 / / tumbIphalakarA bhikSAbhojanAH zvetavAsasaH / na ni jatAM jouM, tyAM suni II ha7 che. pachAputALa. pArvatIe mahAdevajIne pUchayuM-he mahArAja, te (jaina sAdhuo) kevA hoya che? kevA prakAranuM karma kare che? ane temanuM jIvana kevuM hoya che, te he mahAdevajI ! Apa kaho. 5. mahAdevajI bolayA-te ( sAdhue ) dAMDe ane kAMbaLIne 16 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1442 ) subhASita-padya-ratnAkara karIne sahita haiya che; bakarA-gheTA-nI UnanI pU`jaNI (AdyA) rAkhe che, zuddha AhArane grahaNa kare che ane zAstra pramANe AcaraNa kare che. 66. vaLI hAthamAM teo tuMbI pAtrane (tuMbaDI) rAkhe che, zveta vasrane dhAraNa kare che, bhikSA mAgI bhAjana kare che, teo kayAre paNa krodha karatA nathI. sadA sarva prANI upara dayA kare che. 67. guru sAthenu' vanaH---- duSkRtaM na gurorbrayAt, kruddhaM caitaM prasAdayet / parivAdaM na zrRNuyAdanyeSAmapi jalpatAm // 68 // mahAmAta, rAntirna, adhyAya ?, jo 207. gurunA dUSita kArya khullAM karavAM nahI, guru koSa pAmyA hAya tA tene (vinayAdika vaDe) prasanna karavA ane khIjAe kahelA avaNu vAda (niMdAne) sAMbhaLavA nahI. 68. bhaktanA guNaH santuSTaH satataM yogI, yatAtmA dRDhanizcayaH / mayyarpitamanobuddhiya madbhaktaH sa me priyaH // 69 // magavadgItA, adhyAya 22, 0 24 je niraMtara satASI, ceAgI, AtmAne niyamamAM rAkhanAra, dRDha nizcayavALA, ane mAre viSe ja mana tathA buddhine sthApana karanAra hAya, te ja mAre| bhakta che, ane te ja mane priya che. 69. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-le ke (1443 ) aMtarAtmA - bahirbhAvAnatikramya, yasyA'tmanyA''tmanizcayaH / so'ntarAtmA matastajjaiH, vibhrmdhvaantbhaaskraiH|| 70 // bAhya padArthone choDIne pitAnA AtmAnI aMdara ja jene AtmAne nizcaya che tene sarvajJa puruSoe antarAtmA mAnya che. 70. bahirAbhA- AtmabuddhiH zarIrAdau, yasya syAdAtmavibhramAt / bahirAtmA sa vijJeyo mohanidrAstacetanaH // 7 // AtmAnI ajJAnatAne lIdhe je jIvanI zarIra-dhanamAla vagere jaDa padArthone AtmA mAnavAnI buddhi che ane je mehanidrAthI AtmAnuM bhAna bhUlele che te jIva bahirAtmA jANa. 71. aMtarAtmA tathA bahirAtmA- AtmadhiyA samupAtaH kAyAdiH kIrtyatetra bhiraatmaa| kAyAdiH samadhiSThAyako bhavatyantarAtmA tu // 72 // thorazAstra, prakAza 22, 0 7. ( AtmabuddhithI mAnelA ) zarIrAdine je AtmApaNe mAne che te bahirAtamAM kahevAya che. ane kAyAdi jaDa padA nA adhiSThAyakane je AtmA tarIke mAne che te antarAtmA kahevAya che. 72. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) subhASita-padya-ratnAkara paramAtmA- cidrUpAnandamayo niHzeSopAdhivarjitaH zuddhaH / atyakSo'nantaguNaH, paramAtmA kIrtitastajjJaiH . 73 // thoLazAstra, zazi 7, 0 8. A cipa, Ana damaya, samagra upAdhithI rahita, zuddha, cakSuothI para, ananta guNa yukta evA AtmAne jJAnIoe paramAtmA kahyo che. 73. nirlepo niSkalahaH zuddho niSpamo'tyantanirvRtaH / nirvikalpazca zuddhAtmA, paramAtmeti nirNItaH // 74 // viSayakaSAyAdithI nirlepa, niSkala, zuddha, pUrNa siddha, mukta, vikothI rahita ane je pavitra che te AtmA-jIvane paramAtmA kahevAmAM Ave che. 74. paramAtmAnI ArAdhanA - yenevArAdhito bhAvAta, tasyAsau kurute zivam / sarvajantusamasyAsya, na parAtmavibhAgitA / / 75 // jonAra, katAra 2, se. 20. je manuSya A paramAtmAnI bhAvathI ArAdhanA kare che, tenuM te paramAtmA kalyANa kare che. sarva prANIone viSe samAna evA A paramAtmAne kAMI paNa potAnuM ke paranuM e vibhAga nathI. 75. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-zloke ( 15 ) paramAtmAnI stuti - yaM zaivAH samupAsate ziva iti brahmeti vedAntino bauddhA buddha iti pramANapaTavaH karteti naiyAyikAH / arhannityatha jainazAsanaratAH karmeti mImAMsakAH, mo'yaM vo vidadhAtu vAJchinaphalaM trailokyanAthaH prabhuH / / 76 // hanumannATA zivabhakto jene zivarUpe seve che, vedAMtI jene brahmarUpe seve che, bauddhajane jene buddharUpe mAne che, pramANane viSe nipuNa evA taiyAyike jene kartArUpe mAne che, jainadharmanA rAgI ke jene arihaMtarUpe mAne che, tathA mImAMsake jene kamarUpe mAne che; te A traNa lekanA prabhu tamane vAMchita-Icchita phaLa Ape 76. jinapUjAno vidhi- padmAsanasamAsIno nAsAgranyastalocanaH / monI vastrAvRtArtha, jUnAM lujhizitaH | 77 zipisTAra, jhAra 2, zloTa 10. mANase padmAsana (palAMThI vALIne, nAkanA agrabhAga upara pitAnI daSTine sthira karIne, potAnuM meduM vastra (mukha keza) thI bAMdhIne ane kaMI paNa bolyA vagara zrI jinezvara bhagavAnanI pUjA karavI joIe. 77. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) subhASita-padya-ratnAkara dharmanuM ArAdhanA- pIDayena jarA yAvad vyAdhiryAvana bAdhate / mRtyurdhAvati no yAvat, tAvad dharmo vidhIyate // 78 // pArzvanApavaritra (gha), , ra0 76 (. vi ) jyAM lagI ghaDapaNe pIDA na karI hoya. jyAM lagI rege bAdhA na karI hoya ane jyAM lagI maraNa AvyuM na hoya tyAM lagImAM dharmanuM sAdhana karI zakAya che. 78. sukhaM ca na vinA dharmAt,tasmAddharmaparo bhavet / bhanyA kalyANamitrANi sevetetaradUragaH // 79 // badara (kAma), athAga 2, 0 20. dharma vagara sukha nathI maLatuM) tethI dharmaparAyaNa thavuM joIe, ane Itara-pApamitrothI dUra rahIne kalyANakArI puNyazAlI mitronI bhaktipUrvaka sevA karavI joIe. 79. pairAgyazuddhadharmA, devAdisattattvavidviratidhArI / saMvaravAn zubhavRttiH, sAmyarahasyaM bhaja zivArthin // 8 // gAramA na, ka, cha vairAgye karIne zuddha niSkalaMka dhamavAna thA, (sAdhunA daza yatidharma ane zrAvakanA bAra vrata temaja AtmaguNemAM 2maNutA karavArUpa zuddha dharmavALo thA) deva, guru, dharmanuM zuddha svarUpa jANanAre thA, sarva prakAranA sAvadya vegathI nivRtirUpa virati dhAraNa kara (sattAvana prakAranA) saMvaravALa thA, tArI vRttione zuddha rAkha ane samatAnA rahasyane tuM bhaja. 80. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-zloka ( 1447 ) sAco dhama zaivo vAcyaH sa evAnyazivakaraNadhIH satprayAsaH sadaiva, proktaH san vaiSNavo yaH parabhayaharaNe vyAptacitto bhavet saH / vAcyo jainaH sa zuddho'khilajanamanasAM saukhyadaH sadguNo ya ArSa satpArasI yo vidadhati vidhinA nAmadhArI tadanyaH / 81 // dharmaviyogamArA, go. rU. je hamezAM bIjAnuM bhaluM karavAnI bhAvanAvALo hoya ane sAruM kAma karanAra hoya te ziva che. je bIjAnA bhayane (duHkhane) TALavA mATe potAnA cittathI (vacana-zarIranI sAthe manathI paNa) prayatna karate hoya te sAce vaiSNava che. je jaganA saghaLA prANIone sukha ApanAra ane guNiyala hoya te zuddha jaina che ane je RSibhASita-Atma tapayegI kArya kare che te sAco pArasI che. bAkInA te badhAya nAma dhArI che. arthAta sAcA zaiva, vaiSNava, jaina ane pArasI nathI. 81. jainadharmane pracAra- vicArya samyak samayasya paddhati, yuktyA'nubhUtyA ca samantatAd bhuvi / sutrAva sIdhuLa: supArTsa, pracAraNIyA jinadharmabhAvanA / ' 82 // muni himAMzuvijaya. yukti ane anubhavathI jamAnAne tathA Agamano vicAra Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1448) subhASita-padya-ranAkara karI (jamAnAne oLakhI) sAcA zrAvaka tathA sAdhue ucita upAyothI jagatamAM jainadharmanI bhAvanAno vistAra kare joIe. 82. anya darzananuM kArya svayaM kumArga lapatAM nu nAma, pralambhamanyAnapi lambhayanti / sumArgagaM tadvidamAdizantamasUyayA'ndhA avamanvate ca // 83 // ayodhyAtrizikA (mAja), 0 7. jeo asUyAvaDe aMdha thayelA che teo pote bhale kumAgane upadeza Ape, paraMtu teo bIjA sanmArgavALAne paNa upAlaMbha Ape che eTale ke saMsArasamudramAM nAMkhavAne prayAsa kare che, tathA je sanmArgamAM rahelA che, sanmAgane jANe che ane sanmAgane upadeza Ape che temanI paNa teo avagaNanA kare che. 83. jainadarzananuM mahattva - prAdezikebhyaH parazAsanebhyaH, parAjayo yat taba zAsanasya / khadyotapotadyutiDambarebhyo viDambaneyaM harimaNDalasya // 84 // ricArjigirA (Dema), 0 8. (samasta nayamAMthI mAtra nayanA eka) pradezane ja mAnanArA para zAsana thakI je tamArA zAsanane parAbhava te te pataMgi yAnA baccAnI kAMtinA ADaMbarathakI sUryamaMDaLanI viDaMbanA tulya che. (eTale ke pataMgiyA petAnI kAMtivaDe sUryanI kAMtine parAva kare tevuM te azakaya che) 84. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupuurti-yaa| (1448) 2 vyAvahArika vibhAga kSatriyane zabdArtha - no kSatrazabdasyArtha tvaM, jAnAsi yadaho kSatAt / trAyante sakalaM lokaM, kathyante kSatriyAstataH // 85 // pArzvanAthacaritra (padya), sarga 2, zlo0 120. (ya. vi. aM). tane kSatriya zabdano artha khabara nathI lAgato. ( e zabdano artha e che ke, duHkhathI badhA lokanuM rakSaNa karavAnA kAraNe ja te kSatriya kahevAya che. 85. brAhANanuM svarUpa yogastapo damo dAnaM, satyaM zaucaM dayA zrutam / vidyAvijJAnamAstikyametad brAhmaNalakSaNam // 86 // vaziSTasmRti. yo, ta5, driyAnu bhana, hAna, satya. pavitratA, yA, zAstranuM zravaNa, vidyA, vijJAna ane AstikatA, A prAsayanu sakSaya che. 86. agya brAhmaNa pUjana phaLa dhigU rAjyaM tasya rAjJo vai, yasya deze'dhamA janAH / pUjyante brAhmaNA mUrkhA dAnamAnAdikairapi // 87 // devIbhAgavata, skandha 3, adhyAya 10, zlo0 31. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1450 ) subhASita-padya-ratnAkara te rAjAnA rAjyane dhikAra che ke jenA dezamAM adhama mANase (ane) mUkha evA brAhmaNa, dAna ane sanmAna vage. rathI pUjAya che. 87. kuvAhANa - parakAryavihantA ca, dAmbhikaH svArthasAdhakaH / chalI dveSI mRduH krUro vipro mArjAra ucyate // 88 // pArakAnuM kAma bagADanAra, daMbha karanAra, svArthasAdhu, chaLakaranAra, dveSa rAkhanAra, namAle ane ghAtakI; AvA prakAranA brAhmaNane bilADA jeve kahyo che. 88. vApIkUpataDAgAnAmArAmasuravezmanAm / sarakAre nirI, savido cha vacce A 81// vAva, kUvA, taLAva, bagicA ane devamaMdirane nAza karavAmAM je acakAya nahIM te brAhmaNane mleccha kahyo che. 8 devadravyaM gurudravyaM, paradArAbhimarzanam / / nirvA sarvapu, vighAdITha 3 | 20 || devadravya khAnAra, gurudravya khAnAra, paradArAne saMga karU nAra ane dareka prakAranA prANIomAM nirvAha karanAra brAhmaNane cAMDAla kaho che. 90. apUjya pUjana phaLa apUjyA yatra pUjyante, pUjyAnAM ca vyatikramaH / zrINi tatra bhaviSyanti, durbhikSaM maraNaM bhayam // 91 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukUtikSeAkA (1451 ) jyAM pUjavAne aceAgyanu pUjana thAya che ane pUjyeAnA tiraskAra thAya che tyAM dukALa, maraNu ane ( AphtA ) thAya che. 91. bhaya e traNe supAtranA bhedaH pAtraM ca trividhaM tatra, samatA zrIvibhUSitAH / jJAnadarzanacAritrarUparatnatrayAnvitAH / / 92 // prazAntatanuvAkcittA bhakSyamAtropajIvinaH / tAH patti nitya, thaya: pAtramuttamam || 12 || samyagdarzanavantastu, dezacAritrayoginaH / yuttidharmanA pAtra, madhyama maeNSinaH || 14 || samyaktvamAtra santuSTA vratazIleSu niHspRhAH / tIrthaprabhAvano yuktAstRtIyaM pAtramucyate / / 95 / / pArzvanAthavaritra (pa), sarna 6, jo. 947 thI 60 (vinra.) '. pAtra traNa prakAranu kahyuM che temAM (1) samatArUpI lakSmIthI AAlatA, jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratne karIne sahita, atyaMta zAMta mana, vacana ane kAyAvALA, bhakSya padArthothI ja AjIvikA karanArA ane pArakAnA bhalAmAM sadA tatpara rahenAra evA munie uttama pAtra samajavA; ( 2 ) samyagdarzane karIne sahita, dezacAritra-zrAvakadhama-sahita ane sAdhu dhanI icchAvALA evA gRhasthA madhyama pAtra samajavA. (3) jeo samakitamAtrathI saMtuSTa thayA hAya, vrata ane zIlane viSe udAsIna hAya ane tIrthanI prabhAvanA Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15ra ) subhASita-padya-ratnAkara karavAmAM tatpara hoya te trIjA prakAranuM sAdhAraNa pAtra samajavuM. (2-5. anarthanAM kAraNe - hiMsAsteyAnyathAkAma, paizunyaM paruSAnRte / sambhinnAlApavyApAdamabhidhyAgviparyayam // 96 // pApaM karmeti dazadhA, kAyavAGmAnasaistyajet / gidarA (rAmaro, athAga 2, skoTa 22. hiMsA, cerI, agya mithuna, cA, kaThora vacana, asatya vacana, bhedI vArtAlApa, bIjAnuM bhuMDuM vicAravuM, paradravyanI icchA, ane daSTine viparyAsa A daza prakAranuM pApakarma mana, vacana ane kAyAthI tajavuM 96. madhyama puru ye rAgagrastamanaso vivekavikalA narAH / kathAmicchanti kAmasya, rAjamAste hi madhyamAH / / 97 // vArzvanAthaara (Ta), a , go10 je lekanAM mana rAgavALAM che ane je vivekahIne che tathA kAmanI IcchA kare che te madhyama keTinA rAjas puruSa che. 97. adhama puruSa: maayaashokbhykrodhlobhmohmdaanvitaaH| ye vAJchanti kathAmarthe, tAmasAste narAdhamAH // 98 // jarjanArarika (), kaI 2, 0 20. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti-zloko ( 1453 ) mAyA, zAka, bhaya, krodha, lobha, moha ane made karIne sahita evA je mANasa arthakathA (paisAnI carcA) Icche che te tAmasika prakRtinA adhama puruSe jANavA. 98. nIcane svabhAva - fchA vaLe tu, rabyurlAmu. zate'pi zirasAM chime, durjanastu na tuSyati // 99 // navAra, 4 7, mo. * (rAvaNe potAnAM) daza mastakane chedyAM tyAre mahAdeva rAvaNa upara tuSTamAna thayA, paraMtu seMkaDe mastako chedyAM chatAM durjana mANasa tuSTamAna thato nathI. 9. rukSa vapurna ca vilocanahAri rUpaM, na zrotrayoH sukhadamAraTitaM kadAcit / itthaM na sAdhu tava kizcididaM tu sAdhu, tu taH rAma ! mAni Tu yA 2005 mAjikurApo (ni. Raa.) he UMTa ! tAruM zarIra lUkhuM-sukuM (barasaTa) che, tAruM rUpa manuSyanA netrane haraNa karanAruM (manohara) nathI ane tAre zabda kadApi manuSyanA zrotrane sukha ApanAra nathI. A pramANe tAruM kAMI paNa sAruM nathI. te paNa eTaluM te eka sAruM che ke tuccha kAMTAvALA vRkSa upara tAre prIti che. 100. jaityaM nAma guNastavaiva bhavati svAbhAvikI svacchatA, kiMmaH zucitAM brajantyazucayaH sargena yasthApare / Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1454 ) subhASita-patha-ratnAkara kiM vAptaH paramucyate stutipadaM yajjIvanaM dehinAM, svaM cenIcapathena gacchasi payaH / kastvAM niroddhuM kSamaH 1 // 101 // 31AtaLio, pR0 28( ya. vi. *. ) huM pANI ! zItaLatAnA guNu tArA ja che, tArI svacchatAnimA~LatA svabhAvathI ja che, tArI pavitratA viSe teA zuM kahIe? kemake tArA spaza vaDe khIjA apavitra hoya te paNa pavitratAne pAme che, AthI vadhAre tArI stuti zI karavI? prANIonuM jIvana ja tuM che. AvA chatAM paNa tuM jo nIca mAge jAya te pachI tane rAkavAne kANu samatha che? 101. tra apAtre ramate nArI, nIcaM gacchati kUlinI / girau varSati parjanyo lakSmIH zrayati nirguNam // 102 // trizci., varSa 2, sarva 4, phA. rU. zrI apAtra (kurUpa) sAthe krIDA kare che, nadI nIce jAya che, medha parvata para vase che ane lakSmI nirguNa jananI pAse jAya che. 102. sevAniMdAH-- sevA zvavRttiryairuktA, na taiH samyagudAhRtam / zvAnaH kurvanti pucchena, cATu mUrdhnA tu sevakAH || 103 // Avidhi, g0 87, ( AmA. sa. ). AjIvikAne mATe paranI je sevA karavI te teA zvAnavRtti che, ema je paDitAe kahyu che, teoe kharAkhara ThIka kahyuM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupUrti zloko ( 1455), nathI; kemake kUtarAe potAnA pUMchaDAvaDe paranI khuzAmata kare che, ane sevake te mastaka vaDe paranI khuzAmata kare che, tethI sevake kUtarAthI paNa vadhAre nIca che. 103. zastra vagarano vadha - AjJAmaGgo narendrANAM, gurUNAM mAnamardanam / pRthazayyAvanArIjA (marjhAkiravAnA)makADhavadha dAtA * zALAnota. rAjAnI AjJAno bhaMga, gurUnA mAnanuM khaMDana ane strIenI judI zayyA athavA lekenA mamanuM vacanaH A sarva temane zastra rahita vadha kahevAya che. 104. gRhasthAne sAmAnya dharma sveSu dAreSu santoSaH, zaucaM nityAnasUyatA / AtmajJAnaM titikSA ca, dharmAH sAdhAraNA nRpa // 105 / / AnRzaMsyamahiMsA cApramAdaH saMvibhAgitA / zrAddhatithe , satyamodha va ra 20 pada mAmAta, zAntiparva, adAca rU. pitAnI patnImAM saMtoSa, pavitratA, kadI paNa IrSyA nahI karavApaNuM, AtmAnuM jJAna, tyAganI bhAvanA, dayALupaNuM, ahiMsA, udyama, sevA-suzraSA, zraddhA, paroNAgata, satya ane akrodha A, he rAjA, (gRhathiAnA) sAdhAraNa dharma che. 105-106. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1456 ) sAcuM sukhaH-- subhASita-panna-ratnAkara tucchasaukhyAptaye jIvAH, prayatante mudA'khilAH / bhavyAkSayyasukhAptyai tUtsahante viralA janAH // 107 // muni himAMzuvijaya. je tuccha-(khAkha-nazvara) che tevA sukhane meLavavA aSAya DhAkA hAMzathI prayatna kare che, jyAre je suMdara tathA nitya che tevA sukhane mATe te viralA-keTalAka bhAgya zALI jIvA ja utsAha rAkhe che-prayatna kare che. 107. yacarAT zrImaNibhadro vijayatetarAm Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazastiH jarA jarAsandhanRpeNa muktA, nizceSTamAnuSI kRSNasainyam / palAyitA yatsnapanAmbunA taM, zaGkhezvaraM pArzvajinaM namAmi // 1 // adyApyavadyarahitAM vibudhAH sudhAbhAM, bhAvAmayaprazamanIM zamanIyatApAm / vAcaM nipIya samatAmasamAM zrayante, yasya svImi caramaM tamahaM jinezam jagatprabhostasya mukhAd vinirgatAM, nizamya ramyAM tripadIM vinirmame / yo dvAdazAGgIM zivamArgadIpikAM, jIyAt sudharmA gaNabhRt sa sarvadA tatpaTTe kramazo jambUsvAmiprabhRtayastataH / sUrayo bhUrayosbhUvabhajJAnatimirAMzavaH akabbarakSoNipatiH svarAjye, yasyopadezaiH pratibodhamApya / amArimudghoSayati sma sUriH, zrIhIrapUrvo vijayastato'bhUt // 5 11 8 11 // 2 // 113 11 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1458 ) zithilatAmupalabhya tadAtanI, bhagavaduktavidhau munibhiH zritAm / akRta yastu taduddharaNaM tato' jani sa satyaparo vijayo gaNI // 6 // tato bahuvatIteSu, mUriSu jJAnazAliSu / jajJe zamadamArAmollAsanAmbubahopamaH // 7 // zrIbuddhivijayo nAmnA, munirAjo yadanvaye / sthitAnAM SaTzatIdAnI, munInAM vartate'naghA // 8 // yugmam / tacchiSyo'bhUd guNajalanidhisphAravistArakArI, savRttAGgaH suvacanasudhAvarSakaH zAntamUrtiH / jJAnodyoto niviDatamasAM nAzakastApahArI, harSAdhAyIbhavikakumude vRddhicandro munInduH // 9 // ziSyottamo vijayadharmamunIzvaro'sya, jainendrazAsananabhastaraNirbabhUva / luptA tamastatiranena yathAtra deze, jJAnaprakAzavibhavena tathA paratra // 10 // kAbhyAM puryA vizAlA vividhaviSayakajJAnadAnAya yena, bhUvikhyAtA gRhItvA zramamatulamapi sthApitA paatthshaalaa| grAme zrIpAdalite'pyurugurukulamArabdhamAdau tathA'drau, devaukastAdAkhye nijamahimavazAda pAritAzAtanA paae| Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1458 ) yasyAtivismayakarAn pratibhApaTutvavaiduSyadhairyamunitAdiguNAn samIkSya / kAzInRpaH saha budharvividhapradeza datte sma sUripadavI mahatA''dareNa // 12 // (trimivizeSakam) sadIyaziSyo vibudho mahAtmA, yaH zAntamUrtiH prathitaH pRthivyAm / AvazilAlekhasusaMgrahaM ca, vyadhAt purAtatvasuzodhapUrvam // 13 // anye'pi yena racitA bahavaH prabandhAH , sindhUna punarviharatA pratibodhya lokaan| hiMsAsurAdi vinivAritamugrapApaM, jIyAjayantavijayaH sa gururmadIyaH // 14 // (yugmam) itazca gUrjareSvasti, rAjadhanyapuraM puram / uttuGgaiH pravarairahanmandiraiH parimaNDitam // 15 // zreSThI trikamacandro'bhUt, tadvAstavyo vaNigvaraH / jinendradezite dha, sadA sthiradRDhAzayaH // 16 // tasya pradhAnadevIti, dharmapatnyajaniSTa yaa| sadAcArA suzIlA ca, patibhaktiparAyaNA // 17 // tayormoghItinAmAsti, dharmakarmaratA sutaa| putrau sto haragovindavRddhicandrAbhidhau punaH // 18 // labdhavyutpattiko jyeSTho nyAyavyAkaraNAdiSu / abhUdadhyApako baGgavizvavidyAlaye ciram // 19 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1490) saMpAditAnyanekAni, tena zAstrANi dhiimtaa| kRtaH prAkRtazabdAnAM, kozo'pUrvazva vishrutH||20|| (yugmam) anujastu guroH pArzve, dIkSA bhAgavatIM zrayan / guruNA kRtayA khyAto, vizAlavijayAkhyayA / / 21 / guroH prasAdatastenAloDya zAstrAmbudhi tataH / sArANi sUktaratnAnyAdAya granthaH kRto hyayam // 22 // manasA sAvadhAnena, kRte'tra granthakarmaNi / kAzcana rakhalanA yAH syustA me kSAmyantu sajjanAH / / 23 / / . .. . . - - . -. samApto'yaM subhASita-padya-ratnAkaranAmA granthaH -. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 837 758 subhASita-padya-ratnAkaranA cAre bhAganA zlokonI akArAdi-anukramaNikA akaNedubailaH zuraH 876 | aGguSThamAtrAmapi yaH 720 akartavyaM na kartavyam 1111 | aSThavipulairduHkham 1266 akavitvaM parastAvat 844 abha'SThodaramadhyastu 1297 akAraNamadhIyAnaH 8.10 acchedyo'yamabhedyo'yam .2 akArAt kurute kozam ajarAmaravatprAyaH 1383 akAmanirjarArUpAt ajAnammAhAtmyaM patatu 52 akiJcanamasambandham 207 ajIrNa punarAhAre / 1050 akukarmA saSaTakarmA 842 / ajIrNe bheSajaM vAri 1058 akRtAkhaNDadharmANAm 114 ajIrNa bhojanasyAgI 881 akRtvA parasantApamagatvA 1300 jaagaan 1107,1387 mamarasyApi caikasya 522 ajJAtakulanAmAnam makSANyeva svakIyAni 354 azAte duHpraveze va 1036 akSAzvAnizcalAn dhatsva 363 ajJAnaM khalu bho kaSTam 188 bhagnAvudINe jAtAyAm 1051 ajJAnatamasAchannaH 687 agninA sicyamAno'pi 53 ajJAnatimirAndhAnAm magnimUrtiH kathaM mAte 761 ajJAnI kSapayet karma 187 manilaM dviSanmitram 81 azAH kecidvidadhati 598 magnizubhaSayA zAntyA 522 aNIyasA sAmya niyantraNAbhuvA anistambho jalastammaH 743 magniH sUte yathA dhUmam 315 | aNuvratamahAvataiH 147 aghaTitaghaTitAni ghaTayati 1311 ataH kariSNurjagato vizuddhim ahaM galitaM palitaM muNDam 288 1294 aGgArakarmapramukhANi pazca 166 | atitaptaM pAnIyam 1282 bajAra-bana-zakaTa 195 | atitRSNA ra kartavyA 286 201 52 768 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atithibhyo'zanAvAsa- 204 adattaM tu bhayakrodha- 1434 atithiryasya bhagnAzaH 206 adattaM dhanaM nAdadyAt 72 atidAnAbalirvaddhaH 1411 adattaM nAdatte kRtasukRtakAmaH 97 . atiparicayAdavajJA 1288 adattasyAnupAdAnam 568 atirodraH sadA krodhI 705 | adattAdAnanirataH / 1440 atisaJcayalubdhAnAm 1236 adattAdAnamAhAtmyamaho / atihasve'tidAghe'tisthUle1260 adattAnAmupAdAnam 1437 atulasukhanidhAnam 402 adeve devabuddhiryA 376 ataijasAni pAtrANi tasya 557 adezAkAlayozcaryAm 61 atejasAni pAtrANi adezakAle yad dAnam 1844 bhikSArtham 557 adbhirgAtrANi zudhyanti 765 atyantaM kurutAM rasAyana adyazvInavinAzasya 425 vidhim 1:48 adviSaH sarvabhUtAnAm 241 atyantaM yadi vallabham 408 adveSTA sarvabhUtAnAm 530 atyantavimukhe daive 1321 adhamA dhanamicchanti 257 atyambupAnAdvipamA adharma dharmamiti yA 1284 sanAcca 170 adhaH kSipanti kRpaNAH 1224 atyambupAnAnna vipacya- adhIte yarikazcittadApi 894 te'nnam 1057 adhItya caturo vedAn 858 atyAryamatidAtAram 122 / adhItyanuSThAnatapaHzamAdyAn 295 atyAsanA vinAzAya 71 adhItya vedazAstrANi 1288 atyugrapuNyapApAnAm adhotya zAstrANi bhavanti athavA jAyamAnasya 81 mUrkhAH 484 atha paJcasamitigupti- 183 adhIyAnaM zrutaM tena 388 athASTAvAtmaguNAH adhautamukhahastAMhiH 1048 athA'hiMsA samA satyam 578 | adhyAtmavajitadhyAnaH 692 adaNDyAndaNDayanarAjA 827 | adhyAtmavidA mULam 110 754 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmazAstra sambhUtaadhyApanamadhyayanam anagniraniketAM vA ana tivyaktagupte ca ananta kAya sandhAne anantaduHkhaH saMsAraH ananyajanyaM saujanyam ananyadarzI satatam anamyasAdhAraNakIrtibhAjan 690 853 560 990 ? 8 6 anabhyAse triyaM zAstram 1328 432 anazanamUnodaratA anazana maunAdaryam analyaiH kimaho jastaiH anAgatavidhAtArama anAdarAM vilambazca anAdAnamadattasya anAdikAlaM jIvena anAdinidhane dravye 484 1258 203 anAdyantasya lokasya anAmikA'ntyarakhAyAH anArambho hi kAryANAm 1241 anAhUtamavijJAtam anAhUtaH pravizati anicchato'pi duHkhAni 1318 anicchan karmavaiSamyam anityaM yauvanaM rUpaM jIvitam 452 anitthaM yauvanaM rUpa mAyuSyam 340 296 238 m 32 1217 1219 41 66 328 1431 aniruddhamanaskaH san aniSTamiSTaM mizraM ca aniSTaH khacaraM dhUkaH 124 -5:1 585 58 : 531 434 85 anucitakAryArambhaH 1349 anudgamotpAdana vaha madoSAH 708 anudvegakaraM vAkyam anubhUtaM na yad yena anubhUtaH zrutAM dRSTaH anumantA vizasitA anumAnaM trivA pUrvazeSa - 788 anurAgaM janAM yAti anuloma vinItazca 3ra 810 62 716 6 31 7 1 anukurutaH khala muzAvagrima-884 anukUlAM vimalAGgom 1325 1268 1073 146 6 54 1207 347 anuvAdAdarAsUyAagekajantu saGghAtaanekadopeSu gRhe jvalatsu 1422 aneka paryAyaguNairupetam anekazAstraM bahu veditavyam 855 anekasaMzayAcche di antakaH paryavasthAtA antaraGgAriSaDvarga antarAya praTezanam antardhAnapaTurna siddhapuruSaH 1316 antarmuhUrttAtpirata: antazcittaM na ceckrudram 157 anya pakSiyAvaratAm 991 1.74 153 1439 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ andhe tamasi majjAma: anaM vai prANinAM prANAH annadaH sukhito nityam annadAnAt paraM nAsti 368 annadAnaiH payodAnaiH anyadeva bhavedvAsaH anyad vapuridaM jIvAt anyasya tApanAdyartha anyAnyapi ca khyAtAni 17/ anyAya vittena kRto'pi dharma 1240 anyAyA rjita vittavat anyAyi devapAkhaNDi anyAyopAntavittasya 102 1239 12.0 anyAyopArjitaM dravyam 1238 abhyAyopAjitairvitairyat 1240 1328 31 1046 417 419 885 1023 46 aparAya samotsukyarahitam 801 apahAro hayavAraNayAnAsana 1274 1434 1454 429 apAyabahulaM pApam apAre vyasanAmbhodhau 573 apAre saMsAre kathamapi 865 apArthalAbhA kalakaNThatA taba 1113 apAtre pAtramityukte apAtre ramate nArI apAlayitvA sahakArapAdapam apAstA zeSadoSANAm api tApasasaGgatyA aputrasya gatirnAsti aputrasya gRhaM zUnya m apUjyA yatra pUjyante pUjyAnAM va 430 447 400 877 1312 511 abhyAsakte jane snehaH abhyeSAmapi devAnAm amyaistenAjitaM vittam 494 anyo'nyatasvAntarbhAvAt 77/ apUjyA yatra pUjyante puNyAnAM tu 1191 731 anyo'nyaM bhavacakre yAtAH apUrvazAntyAdiguNairanuttaram 2 anyopakArakaraNam 1160 apaiti tattvaM sadasatvalakSaNam 378 abhyo'haM svajanAtparijagAva 495 apyoSadhakRte jagdham 150 apakAriNi kopacet 231 243 apakAriSu mA pApam apado dUragAmI va aprAptakAlaM vacanam 1074 aprArthitAni duHkhAni 1422 avadhUnAmasau bandhuH 174 abrahmadazeSe na payo na jAti: 1378 1162 apamAnaM puraskRtya aparatvaM buddhisaukhye 778 1412 1450 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 abhayaparihArazca 11:4 amoghavacanaH kalpa: 834 amarANi na bhakSyANi 127 amoghA vAsare vidyut 1381 abhayaM sarvasattvebhyaH 27 ayaM lokaH paralokaH 70. abhayaM sarvabhUtebhyaH 26 ayaM nijaH paro veti 817 abhAve dantakASThasya 1028 ayamamRtanidhAnam 1306 abhAve bandhahetUnAm 78 ayamAtmaiSa vidurUpaH 802 abhUtodbhAvanaM cAdyam ayamAtmaiva saMsAraH 81 abhedyo vAdibhijainaH 595 ayApoto nIra tarati 31. abhojyaM prAhurAhAram 125 araNyaM sAra - 2 58 abhyktsnaataashitbhuussit|033 araNyajaM taroH puSpam 246 abhyastaiH kimu pustakaiH 157 arekhaM baharekhaM vA 261 abhyAsAddhAryate vidyA 1288 arke'rdhAstamite 1358 abhyAsI vAhane zAstre 837 arjanoyaM kalAvadbhiH 585,1110 artha evaM dhruvaM sarva- 1215 abhyAsena kriyAH sarvAH 1244 arthaprArthanazaGkayA na 1322 abhyutthAnamupAgate gRhapato; abhyutthAnAdiyogazca 521 arthasya mUlaM prayavAka kSamA ca 1412 agracchAyA tRNAdagniH 1088 arthasyopAjane duHkham 1124 amantramazaraM nAsti 12.5 arthasyopArjane yatnaH 1212 amandAnamrajanane __ 320 amarAH kiMkarAyante arthAgamo nityamarogitA ca 1123 amArge vartamAnasya arthAturANAM na gururna bandhuH amAvAsthAmamI ca 1402 amUrtazcetanA bhogI .783 arthAnAmarjane duHkham . 1223 amRtaM kAlakUTa syAt 75 // arthArthI jIvaloko'yam 1212 amRtaM zizire vahniH 1327 artho jJAnAnvitaH 771 amedhyamadhye koTastha 7 | artho narANAM patiraganAnAm amedhyasambhavaM nAcAt 1050 | 1077 13 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 101 mahamatirguruprItiH . 1127 | azanIyan sadA mAMsam . 41 bhandripitayA lokaH 1015 azAzvatAni gAtrANi 58. mahaddharmataroH phalAni 598 mazucikaraNasAmarthyAd 467 mahadabhyaH prathama nivedya 88. azuciH pApakarmA yaH 76 malaGkRtAnAM dravyANAm 1285 azaucamAzravavidhim 448 alasasya kuto.vidyA 138 / anAtiyomAMsamasau vidhatte144 alaso mandabuddhizca 705 azleSAyAM yadA bhadre 1372 malAbu dArupAtraM ca 557 azvaM naiva gajaM naiva 48 malAme na viSAdI syAt 558 | azvamedhasahasraM ca 54 malIkaM ye na bhASante 55 azvaluptaM mAdhaSagajitaM ca 1416 alpakSetre tu siddhAnAm 812 azvaH zakhaM zAlama 1141 malpAnArmApa vastUnAm 1148 | aSTakulAcalasaptasamudrAH 341 avakApranthi satpUrvam 1027 | aSTamI karmaghAtAya avagacchati muDhacetanaH 1343 aSTavarSAdhiko martyaH avazcakaH sthiraH prAmaH 872 | aSTAdazapurANeSu 753 apaghasyAgataH sarva- 708 aTo mAsAn vihAraH syAt 591 avadhAryA vizeSoktiH 1071 | asaMyamakRtotsekAn 41.473 avalokyo na cAdarzaH 1450 asaMzayaM mahAbAho! 658 avazendriyacitAnAma 981 asakRjalapAnAtu 187 avazyaM yAtAraH 97 asatyato laghIyastvam 2 bhayazyaM nAzino bAhyasya 223 asatyabhASaNaM putam 200 avazvambhAvibhAvAnAm 411 asatyamapratyayamUlakAraNam 64 avApya dharmAvasaraM 583 asatyavakturbhuSi pakSapAtam 15 avimRzya kRtaM kAryam 1105 asatyavacanaM prAyaH avisaMvAdanayogaH asatyavacanAdvaira- 13 javyavasthitamaryAdaiH | asantuSTa dvijA mAH 1289 mazakaH kurute koyam 401 asantoSamavizvAsam 11 bhazanAdIni dAnAni 408 asampatyA svamAtmAnam 1167 13 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 asambhavaM hemamRgasya janma 1245 | ahisA nAma yalloke 1414 asAvanakSaro lekhaH 570 ahiMsA parama dAna.... prasubhRtAM vadhamAcarati kSaNAd ..................zubham 12 ahiMsA paramaM dAnaM... asUnRtasya jananI .....................padam 10 mastagate divAnAthe 156 ahiMsA paramaM dhyAnamA 10 astatandrarataH pumbhiH 307 ahiMsA paramaM puSpam 104 / astasthAnaM ravejyeSTha- 1250 ahiMsA paramo dharmastathA'. asti ceda pranyibhida zAmam / 70 asteyaM tu paraM tIrtham hiMsA paraM tapaH 10 112 ahiMsA paramo dharmastathA'asAre khala saMsAre asthi nAsti zige nAsti hiMsA paro damA 8 1380 ahiMsA paramo dharmo hisaiva 11 asthivarthAH sukhaM mAMse 1258 ahiMsA paramo yajJaH asthina vamati rudrazca 36 ahiMsA pUrvako dharmaH 21 asminnasAre saMsAre nisagaMNa ahiMsAprathamaM puSpam 10 738 ahiMsArthAya bhUtAnAm asminnasAre saMsAre sAraM 468 | ahiMsAlakSaNo dharmaH asyasyucaiH zakalitavapuH 842 ahiMsA sakalo dharmaH asya dagdhodarasyArthe 1043 | ahiMsA satyamakrodhastyAgaH 581 ase vasati rudrazca 18 ahiMsAsatyamasteyaM tyAgo 597 AIyUnAmahaGkAram 1308 ahisA satyamasteyaM brahmacaryam mAI kartA ca hartA'ham 1142 553 mAhavAraM balaM darpam 539 ahiMsA satyamasteyaM brahmacaryAmahaGkAro hi lokAnAm 248 pahanyahani bhUtAni ahiMsA satyamasteyaM zaucaM 565 ahaM mameti mantro'yam 330 ahiMsA satyavacanaM sarvaahiMsA dussadAvani bhUtAnukampanam 443 845 350 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 ahiMsA satyavacanaM sarva- / AcArAlabhate dharmam 1016 bhUteSu cArjavam 1128 / AcAryapustakanaviAsasahAahiMsA sambhavo dharmaH yavallabhAH 1204 ahisAsnRtAsteya . 597 | AjanmasiddhaM kauTilya 504 ahisrasya tapo'kSayyam AjIvikA miha yadyatiahi nRpaM ca zAIlam 1252 | veSameSaH aho durjanasaMsargAt 1146 | AzAM yatra puraskRtya 492 aho dhyAnastha mAhAtmyam 504 AjJA'pAyavipAkAnAm aho mohasya mAhAtmyam 322 ..... itthaM thA ... aho yogasya mAhAtmyam 714 AzA'pAyavipAkAnAm ahorAtradivArAtri- 184 ... dhame ... aho lobhasya sAmrAjyam 27. AzApravacane jaine 397 aho mukhe'vasAne ca 13 AzAbhaGgo narendrANAm 1455 AkAsitAni jantUnAm 277 AzAvicayamapAyavivayam 440 AkaraH saMvadoSANAm 213 AjyaM prAjyaM svapne 1284 kArariGgitargatyA 155,1838 Ature vyasane prApte 981 AkAzagAmino viprAH 851 AtmakArya parityajya 79 AkAzAt patitaM toyam 5 / / AtmasvanAviziSTapa 126 AkiJcanyaM susantoSaH 1172 AtmadrohamamayAdam 1440 AkrAnteva mahopalena muninA 803 AtmadhiyA samupAttaH 1443 AkuSTena matimatA 1991 AtmanA yatkRtaM karma 33 AkSapAdamate devaH 754 AtmaprazaMsAparadoSahAsa- 706 AkheTakeSu vidhyeran 133 AtmabuddhiH zarIrAdau 1443 AgamazcAptavacanam 788 AtmavatsarvabhUteSu 28 AcArasahitA buddhiH 7.71 | AnmArtha jIva loke'smin 1154 AcAra: kulamAkhyAti 1413 AtmArtha sIdamAnam 116 // AcAraH paramo dharmaH 1016 AtmanaM viSayaiH pAzaiH 461 AcAraH prathamo dharmaH 1.18 | AtmAnaM satataM rakSet 108 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 31 mAtmAnaM snApayennityam 711 | Adau majanacIrahArati. AtmA nadI saMyamatIyapUrNA 792 lakam 1002 mAtmAnaM tApayenityam 19| Adau rAgastato dveSaH 71 AtmAnaM dharmakRtyaM ca 281 bhAdI rUpavinAzinI 1056 AtmAnamanyamatha hanti Adyante pazavo devAH 852 jahAti dhamem AdhArabhasmakaupIna- 780 AtmAnamAtmanA vetti 175 AdhivyAdhijarAmRtyu- 737 AtmAnaM paritApayatyanukulama 226 AnandAya na kasya manmamAtmAnaM bhAvayennityam 29 thakathA 1345 AtmAnaM manyate naikaH 761 AnandAbhUNi romAMcaH 12 AtmAno dehino bhinnAH 18 AnRzaMsyamahiMsA ca 1455 AtmAyattamapi svAntam 30 / AnRzaMsyaM paro dharmaH 868,1388 AtmAyatte guNAdAne 612 / Antamahattikasamyagdarzanam 345 AramA yadviniyojitaH 351 AnvikSikItrayIvArtA- 834 AtmA viSNuH samastAnAm 28 ApatkAle tu samprApte 123 mAtmA vai sumahattIrtham 727 ApanAzAya vibudhaiH 827 AtmA'sti karmAsti 387 Aparama mitraM jAnIyAt ?388 Atmaiva hyAtmanaH sAkSI 621 ApadAmApatantInAm 1132 mAtmaupamyena sarvatra dayAM 230 ApadgataM hasasi kim 1230 mAtmaupamyena sarvatra samaM 538 ApaddhayApAditA naiva 1142 mAdAnanikSepavidheviMdhAne 710 ApAtamadhurAH sarve 1426 mAdAnasya pradAnasya 1112 93 ApAtamAtramadhurAH mAdityacandrahari- 105 mAdityacandrAvanilo' ApAtaramye pariNAmadu:khe .. nalazca 1285 AplAvati nAmbhodhiH 471 mAdityasya gatAgataraharahaH 736 AmagArasasaMpRktadvidalAdiSu 132 AdityAdiSu dhAreSu 1038 | AmagArasasaMpRkaM dvidalaM 126 mAdeyaH subhagaH saumyaH 29 / AmaraNAntAH praNayAH 810 mAdau na vA praNayinAm 1181 | AyavyayamanAlocya 1228 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyAdargha niyuaAta 1227 pareSAm 884 AyAsakopabhayaduHkhamupaiti martyaH | ArhantyaM mahimopetam 508 253 | AlasyaM sthiratAmupaiti 111 AyudIrghataraM vapurvarataram .. AlasyaM hi manuSyANAm 117 // AyurvarSazataM nRNAm 1088 AvoM dakSiNe bhAge 1297 AyuH karma ca vittaM ca 104 AgAdAsastu yo jAtaH 289 AyuHkalolalolaM katipaya-338 | AzAnAma nadI manorathajalA 576 AyuHkAmayamAnena 1303 AzAyAH ye dAsAH 28. ArabdhasyApavarge sphuradamala- AzA hi lokAn badhnAti 240 matiH 825 Azaiva rAkSasI puMsAm 287 ArambhANAM nivRttidraviNasapha- ASADhe dazamI kRSNA 1250 latA 730 | omanaM zayanaM geham 1278 Arambho'yaM mahAneva 1226 AsanasthapadA nAdyAt 148 ArAdhito'stvasau 1040 AsanAdIni saMvIkSya 710 AmarukSumuniryogam 235 AstanyapAnAjanano pazUnAm851 ArUDhaH zubhramibham 1280 AhAranidrAbhayamaithanaM ca 576 ArUDhAH prazamazreNim 121 AhAranidrAbhayamaithunAni 187 ArogyaM dattasaubhAgyam 582 AhArasya tu dvau bhAgau 1048 ArogyamAnRNyamavipravAsa 1123 AhArajAyate vyAdhiH 1029 Aroho gAMvRSe vRkSa- 1272 AhAre maithune caiva 139 Atai raudraM ca dhayaM ca 486 AhArairmadhurairmanoharataraiH 611 Arta raudramapadhyAna- 171 AhArI garalAyate pratidinam 1343 Artta-raudraparityAgAt 502 iGgitAkAratatvazaH AttastRSNAkSudhAbhyAM yaH 203 icchati gatI sahastram 258 ArtA devAnnamasyanti 1384 | kachA muLa kAmaH 309 Arte tiryagitistathA 500 | icchecedvipulAM prItim 1982 AryA deH kularUpasaMpadAyuzca 121/ ijyA'dhyayanadAne ca 814 Aryo'pi doSAn khalabat Jito rAgamahAmbhodhi: 830 175 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityanityaM jagavRttam 455 | iSTaM dRSTyA svapnam 1274 ityetat pazcavidhaM cAritram 154 ihAmutra viruddhaM yat 525 ityevaM sarvabhedAnAm 155 ihopapattirmama kena karmaNA 582 idaM svajanadehajAtanaya- 346 | idazaM zramaNaM dRSTvA 534 idameva hi pANDityam 1228 / ibhASaNA''dAna- 707 idaM prakRtyA viSayairvazIkRtam 521 / DA royo doSa dvaSaH 31 in, nindati taskaraH 1189yI ghaNI vasantuSTaH 111 indracApasamA bhogAH 453 ! IzvarI nAma santoSI 303 indrava'pi hi saMprApte 278 | uktaH sapratimo vrayAt 1018 indradhanuH karA'spRkUca 1006 / uko'nate bhavedyatra 52 indriyaprabhavaM saukhyam 358 / ukSA patAkA.kamalAbhiSekaH1255 indriyaprasaraM mRddhavA 364 | uccArayasyanudinam 555 indriyANAM jaye zUraH karma utkSepaNApazeSaNAkuJcanam 778 bandhe838 utkhAtaM nidhizaMkayA kSititalaM283 indriyANAM jaye zUro dharma 1387 uttama praNipAtena 1414 indriyANAM nirodhena 805 indriyANAM yadA chande 1141 uttamAnAM prasaGgena 56 indriyANAM vicaratAm uttamA vuddhikarmANaH 1083 / unamA yAtmacintA ca 186 indriyANi ca saMyamya 1114 cha uttipanti nijAsanAdunnataziraH indriyANi pravartante 34 indriyANyeva tatsarvam 36 888, 1181 indriyApekSayA prAyaH utthAyotthAya bodhavyam 1105 indriyaH samamAkRSya , upadyanta vipadyante indrA'pi na sukhI tAraka 304 upadyamAnaH prathamam 228 indrapindrAdayo'pyete utpAdasthitibhaGgAdi- 443 ime mama dhanAGgaja utsarpanti te yAvat 213 iyaM mokSaphale dAne 418 utsapayan depazAkhAH 28) iSTajanasaMprayogaddhiviSaya- 455 / utsAhasampranamadIdhasatram 1220 454 15 74 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3&4 713 416 1257 udaGmukho divA rAtrau 1021 | upazAmikamekaM ya udayati yadi bhAnuH 1306 upasargaprasakne'pi udabhUtimicchadbhiH 1007 upAdhyAyA dezAcAryaH 870 udAraM vikathenmuktam 1068 upAnarasahito vyapracittaH 1048 udArasya tRNaM vittam 1401 upAnahaM pAdukAM ca 1284 udeti savitA raktaH 4.7 upArjitAnAmarthAnAm 81 uddharedAtmanA''tmAna 108 upAvRttasya pApebhyaH 189 uddharedAtmanA''tmAnaM manaM 108 upAzrayo yena dattaH 1340 udyama sAhasaM dhairyam upAsate tamAkhu vai 118 udyamaH sAhasaM dhairyam 1762 urI vizAlo dhanadhAnyabhogI udyoginaM puruSasiMham 1168 udyoge nAsti dAridyam 1285 ulUkakAkamArjAra- 160 unnato rUpavAn dakSaH 88 ullaGdhyate ca yAvatyaH 1261 unnattAghranakhA bhavyAH 12601 ullIcaM nava badhnAti 170 unmAMgadezanaparAH kRtamArganAzAH uSTrImahiSIbhyAM yo'prAcyAM 1283 uDA chAyA dhanaM stokaM 371 upakAraH paro dharmaH 1165 UDho garbhaH prasavasamaye upakAriSu yaH sAdhuH Urva yathA'lAbuphalaM sameti814 upadiSTastu kupyed yaH 54 Urva sthitvA kSaNaM pazcAt 1030 upadezapradAtRNAm UrdhvamantarmuhUrtAt syuH 854 153 upadezaH shume| nityam RNaM vraNaM kalirvahirlobhaH 1288 523 upadezo hi mUrkhANAm eka utpadyate janturaka eva 460 upadeSTuM ca vaktuM ca 483 | eka utpadyate jantureka eva 458 upavAsasya niyamam 10 : | paka utpadyate janturyAtyekaH 460 upavAse tathA zrAddha 188 | eka hi cakSuramalaM sahajo bhr'aar' haakaanaa vivekaH 1.48 upavAso'vaudaryam 87/ pakakAlaM bakSara 158 970 884 150 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatabdhaturo vedAn ekataH kAzcano. meruH ekataH kratavaH sarve ekatra madhuno bindau ekatrA'pi hate jantau ekatrA satyajaM pApam ekabhaktAzanAnnityam 141 25 19 147 148 10 164 519 868 564 1421 565 135 13 ekamapyakSaraM yastu ekameva tu zUdrasya ekarAtraM vased grAme ekarAtramapi prAyeNa eka sthitiprame ekarAtroSitasyApi 78 ekarAtryuSitasyApi ekavastrAnvitazcArdravAsAH 1048 1024 ekavastro na bhuJjIta ekasukRtena duSkRtajJatAni 885 752 457 ekasya janmano'rthe mUDhAH ekasya janmamaraNe ekasya duHkhasya na yAva dantam 1331 154 70 ekasyA'pi hi jIvasya ekasyaikaM kSaNaM duHkham ekaH pApAt patati ekaH prasUyate jantuH ekAkI niHspRhaH zAntaH 151 545 461 ne pa ekAkSarapradAtAram ekAgracittasya dRDhavratasya 808 502 ekAgramanasA dhyAtAH ekAdazIM samAsAdya 191 191 ekAdazyupavAsasya ekAdazyAM na bhuJjata ekAntaropavAsI ca 189 1065 ekAntazIlasya dRDhavratasya 810 ekAnte'ghaTamAnatvAda ekAnte madhurairvAkyaiH 795 874 1064 1234 564 ekAnena mahIpAla ekAmiSAbhilASiNaH ekA hAt parato prAme ekAhArI bhUmisaMstArakArI 727 eke ca jAticaNDAlA: ekenApi suputreNa ekakakusumakoDa: 372 1171 ekaiko'saMkhya jIvAnAm ekodarasamudbhUtA ekodarAH pRthamprISAH eko bhAvaH sarvathA yena dRSTaH 171 eko'haM nAsti me kazcit 413 eko'haM naiva me kazcit 411 etacatuvidhaM zukladhyAnam 485 etaccatuvidhAsatyan patatphalama hiMsAyAH etaddhacAnaphalaM nAma 59 10 51 877 146 146 1017 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674 675 662 ra etatsamyagdarzanam etasmin satataM yatnaH etadeva paraM brahma etAni durlabhAni prAptavato'pi 121 patA yAH prekSase lakSmIH 51 eteSAM yA samA'vasthA ete satpuruSAH parArthaghaTakA ete hi ripavo ghorAH patastapobhiH kurute 78 209 1080 629 evaM karmANi punaH punaH evaM caritrasya caritrayuktaH 184 evaM bhramataH saMsArasAgare 140 evaM ya AstikaM bhAvam 5 / 1 evaMvidhaM hi yo dRSTvA evaM vyavasthite loke eva paJcavidho dharmaH 433 46 984 2 eSAM prasAdaM prApya aizvayarAjarAjo'pi aizvaryavanto'pi hi nirdha 1005 nAste 1226 aizvaryasya vibhUSaNaM sujanatA 82 aucityaM ye vijAnanti 818 aucityAMzukazAlinIm 241 kaTistha karavaizAkhakaTusvarastvaM pikabhRt 474 tathA'pi 1303 ??? 14 kaNTako dArukhaNDaM ca kathaM na ramate vittamkathaM nAma na sevyante kathamutpadyate dharmaH kadApi vezyA na guNA thinI syAt 1013 392 129 19 1252 166 kanyAM chatraM phalaM pakvam 1273 kanyAvikrayiNacaiva kapaTI lekhakaH kSAntaH kapilAnAM sahasrANi 909 23 710 717 kamalAkararatnAkara 1237 kampaH svedaH zramo mUrcchA 85 karamadayite yattampItaM 1352 sudurlabhamekadA 1125 karasthamapyevamI kRSIvalAH 1435 karAlaM vikaTaM muNDam kariSyAmi kariSyAmi karaNa salilAdreNa kare dAnaM hRdi dhyAnam kare zlAdhyastyAgaH 1312 1052 912 913 karoti doSa na tamatra kesaro 378 karoti pujinanAyakasya kanIniva netrasya kandamUlAni ye mUDhAH kanyA - go-bhUmyalIkAni kanyAgozaGkhabhedadhi kaphamUtramalaprAyam kaphabimalAmarza 380 871 569 - 1042 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 807 karoti mAMsaM balamindri- karmendriyANi saMyamya 1018 . yANAm 145 / kaundhanaM yadazAnAt 192 karoti virati dhanyaH 163 kamendhanaM samAzritya karoti zobhAmalake striyAH | karmodayAd bhavagatirbhava- kaH 1379 gatimUlA 735 karoti he daityamata 112 kalahakalabhavindhyaH 274 karoSi yat pretyAhitAya / kalakena yathA candraH 16 kizcit 1426 kalAsImA kAvyaM sakala. karNAmRtaM sUktirasaM vimucya 803 guNaptImA 138t kartavyaM jinavandanam 488 | kalau karAle na sukhaM labheta kartavyaH pratidivasaM prasanna 1151 vitaiH 586 | kApadamaH kalpitameva sUte kartavyo guNasaGgrahaH 1173 1136 kapAsabhasmatakAsthivajem 1276 | kalpayedekazaH pakSe 1.32 kapreradhUlIracitAlavAlaH 1103 kalpyate kimiti kArmajakarma jIvaM ca saMzliSTam 176 cintA- 747 karmaNA badhyate jantuH kallolacapalA lakSmaH 345 632, 146 kavityamArogyamatIva medhA 35 karmaNA manasA vAcA karmaNA mohanIyena 331 kavitvazaktihi divo'vakarmaNo hi pradhAnatvam 122 tIrNA 843 karmaNyevAdhikAraste 30 kaSAyakaluSo jIvaH 211 karmANi sarvANi ca mohanoye kapAyapazubhirduSTaiH 51 1414 kapAyamuktaM kathitaM caritram 700 karmAnubhAvaduHkhita evam 125 kaSAyavazago jIvaH 212 karmAyattaM phalaM puMsAm 1317 kaSAyaSijaye saukhyam 218 kardi sati zikhivata 420 | kavAyaviSayAtInAma karmendriyANi vAkpANi- 782 | kaSAyaviSayAhAra 211 188 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyasaGgona sahate vRttam 700 | kAntAraM na yathetaraH . 431 kaSAyAn zatravat pazyeda 217 | kAn pRcchAmaH surA: svarga845 kaSAyA viSayA yogAH 755 kAmakrodhAdibhistApaiH 118 kaSAyAstanihantanyAH 211 kAmaM krodhaM bhayaM lobham 208 kaSTopArjitamatra vittam 348 kAma krodhaM lAbhaM moham 107 kastUrI jAyate kasmAt 1376 kAmarAgasneharAgo 308 karaya vaktavyatA nA'sti 1403 kAmaH krodhazca lobhazca 213 kasya syAmna skhalitam 1085 kAmaH krodhastathA mohaH 21 // kasyAdezAt kSapayati tamaH1155 kAmaH krodhastathA lobhI rAgaH kasyApi cAgrato naiva 1120 kaH kaNTakAnAM prakaroti taikSaNyama | kAmaH krodhastathA lobhI hrssH|127 732 | kAmAlAbhAdbhayAkrodhAt 58 kaH kAlaH kAni mitrANi1105 kAminAM kAminInAM ca 108 kAkaH pakSipu cANDAlaH 1186 kAmI tyajati sadavRttam 101 kA kAmadhenuriha kazcintAmaNiH kAmena vijito brahmA 85 743 kAyavAGmanasA duSTa- 176 kAke zaucaM dyUtakArapusatyam 140, kAraNAt priyatAmeti kAkaiH sArddha basan haMsaH 1144 ...............arthArthI... 1213 kAcakAmaladoSeNa 317 kAraNAt priyatAmeti kAcaH kAJcanasaMsargAt 1135 .............svArthArthI....1162 kANI nimagnaviSamonataraSTirakaH kArayatyakartAram 1708 1099 kAruNyena hatA vadhavyasanitA kAtarANAM yathA dhairyam 72 884,1312 kA tava kAmtA kaste putraH 341 kArya ca ki te paradoSadRSTyA 165 kA'tra zrIH zroNibimbe 83 kAryAya calitaH sthAnAd 1253 kAntA'dharasudhA''svAdAdyanAm kAryeNa loke nijadharmagarhaNA1020 680 kAryeSu mantrI karaNeSu dAsI kAntA prItiparAnujaH 748 | kAlatraye'pi yatkizcit 1072 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 1379 kAlAtItaM tu yat kuryAt 1358 | ki jAtairvahubhiH karoti 878 kAlujyaM janayan jaDasya 115 kiM dhyAnena bhavatvazeSa- 518 kA vidyA kavitA vinA 1.408 | ki nAsti maraNaM tasmin 340 kAvyaM karotu parijalpatu kimatra virase sukham 345 saMskRtaM vA 1018 kimazakyaM buddhimatAm 1414 kAvyaM cet sarasaM kimarthama- kimiSTamannaM kharasUkarANAm 882 mRtam 1406 kimiha paramasaukhyam 1158 kAvyazAstravinodena 1357 kiM pauruSaM raznati yena nA n| kAsazvAsajvarAjoNa- 1028 138 kiM viviktena maunena 555 | kiM vuddhena kimozena 663 kiM vratena tapobhirvA 267 | ki bhUSaNaM sundarasundarINAm kiM zakyaM sumatimatA'pi tatra kartum 1345 | kITo'pi sumanaHsaGgAt 1141 kiM hAraiH kim kaGkaNaH 1016 | kIttizrIvyavahArasAdhanatayA kiM kariSyati pANDityam 882 1287 kiM karoti naraH prAzaH 126 kukkuTarTI baDavAM krauMcAm 1273 ki kavestasya kAvyena 544 kukSi zAkena pUryeta 70 kiM kaSAyakaluSaM kuruSe svam 2 17 kugrAmavAsaH kujanasya sevA 128 kiM ki tainaM kRtaM na ki kugrAmavAsaH kunarendrasevA 1125 vivapitam 1208 kukuma kajjalaM kAmaH 1003 kiM kulena vizAlena 1207 kuThAramAlikAM dRSTvA 1148 ki kokilasya virutena kuNDale nAbhijAnAmi gate vasante 1342 kutaH kRtaghnasya yazaH 86 kiM kliTenendriyarodhena 168 kutUhalAd gItanRtta- 198 kiM guNastasya kartavyam 1183 kutUhalAmnRtyaprekSAm kizcAkhilo vipAko'yam 1 33 kupAtradAnAca bhavedaridraH 412 kizcit parastraM na haret 1385 kupAtre'narthakRda vidyA 81 ki cintitena bahunA 1414 | kumbhamImAntare'STamyAm 1372 77 171 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuryAttatrArthasambandham 1237 | kRmitulyaiH kimasmAbhiH 358 kuryAdvarSasahastraM tu 28 | kRSigorakSavANijyam 894 kuryAnna karkazaM karma 242 kRSNaM kRtsnamazastam 1276 kulajAtitaporUpa- 254 kRSNamukhI na mArjArI 1378 kulaM ca zIlaM ca sanA- kRSNaraktAmbarAM nArIm 1351 thatA ca 883 kRSNAdidravyasAcivyAt 704 kuladvayavizuddhA ye 818 | kRSNenArAdhitA mArgazIkula pavitraM jananI kRtArthA 486 rSasya 200 kulazIlaguNopetam 824 / kenAJjitAni nayanAni 732 kulinaH paNDito vAgmI 108 | kenA'pi sAdha vasatAM kulInAH zrutasampannAH 834 satAmaho 1187 kulInaiH saha sampakam 1280 ke'pi sahanambharayaH 130 kulIno'pi sunIcA'tra 1213 | keyUrA na vibhUSayanti kuSThino'pi smarasamAn 1015 puruSam 1096 kusumastabakasyeva 818 kevalaM kevalajJAnam 102, 814 kusumbhakuGkumAmbhAvani- kezagrahAn prahArAMzca 1386 citam 1058 kezaprasAdhanaM nityam 1033 kUpa hRde'dhamaM snAnam 1039 kezaprasAdhanAdazadarzanam 1022 kRtakarmakSayoM nAsti kokilAnAM svaro rUpam 1064 kRtamapi mahopakAram 805 ko guNastava kadAca ka.pAyaH 214 kRtasaGgaH sadAcAraiH 960 koTijanmakRtaM puNyama 514 kRtiH kamaNDalumauNDyam 772 koTIzvarI narendratvam 278 kRteSvamAtyepu purAtanepu 835 ko'tibhAraH samarthAnAm 140 kRtvA'hatpadapUjanam 1126 | ko devo vItatamAH 512 kRtsnakarmakSayAnmokSaH 816 | ko na yAti vazaM loke 815 kRmikITapataGgepu 1420 | kopasya saGgAdvaragnisevanam1407 kRmikulacitaM lAlAkinnam 112 | kopaH karoti pitRmAtR- 225 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 kopena yaH paramabhIpsati | krodhena vardhate karma 219 hantumazaH 226 | krodho nAzayate buddhim. 224 kope sati syAtkuta eva / krogho nyakRtimAjanaM na 1084 muktiH 214, krodho vaivasvato rAjA 1405 kopo'sti yasya manujasya 222 | krodho hi zatruH prathamo ko'pyanya eva mahimA 382 narANAm 228 komalA'pi suramyA'pi 1073 | klizyante kevalaM sthUlAH ko'rthAn prApya na gAvataH ... ... damtA 861 1405 / klizyante kevalaM sthUlAH kolAhale kAkakulasya jAte ___ ... ... ....manmatha 861 1317 klezalezo'pi yatra 1134 ko vA vittaM samAdAya 284 | klezAjitaM sukhakaraM ramakovido vA'thavA mUrkhaH 208 gIyamaya'm 217 ko hi jAnAti kasyAdya 454 kvacit pRthvIzayyaH 1183 kauTilyapaTava: pApAH 299,805 kvacit kAmAsaktaH 420 kauzeyaM kRmijaM suvarNam 1115 kendomaNDalamambudhiH 1182 kriyAvirahitaM hanta 482 kSaNayAmadivasamAsacchalena kiyAzUnyasya vo bhAvaH 441 1087 kriyAhInazca mUrkhazca 857 kSaNikAH savasaMskArAH 773 krIDAbhUH sukRtasya duSkR. kSate prahArAH prapatanti tIvrAH tarajaH 16 / krUrakarmasu niHzakam kSatriyasya paro dharmaH krAMdhavahvestadahAya kSatriyasya vizeSeNa krodhaH nAma manuSyasya 227 / kSatriyasyApi yajanam 818 krodhaHparitApakaraH 219 kSaNe hRSTAH kSaNe tuSTAH 656 krodhAt protivinAzam . 25 | kSaNe hi smtikraante| 580 krodhAdbhavati sammohaH 1176 | kSantavyo mandabuddhInAm 240 krodhAdyupracatukaSAyacaraNa:1313 | kSamayA kSIyate karma 2.4 1 3 31 820 448 2 3 3 820 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 305 706 1424 877 792 217 | kSaure rAjAjJayA jAte 1031 845 | hamAbhRdraGkakayormanISijaDayoH 615 244 khaGgadhArAM madhuliptAm khaNDanI peSaNI cullo khaNDite'pyaraNeH kASThe khaNDIkRto'pi pApAtmA 902 khAdanna gacchAmi hasana jalpe868 / khyAtaM sAmAnyataH sAdhya - 78 gacchatAM ca yadA bhvA 1252 gacchatAM ya yadA zvAnaH karNau 1254 gacchatAM ya yadA zvAno amedhyam 220 193 351 240 127 1253 513 gajAzvapotokSarathAn gaNayanti nApazabdam 942 843 gataM tat tAruNyam 295 gatapaGkaM yathA tumbam 807 481 690 zAntitulyaM tapo nAsti 1386 kSAntireva mahAdAnam kSAnto dAnto muktaH kSAntyA kodho mRdutvena kSAnmayAdibhirguNairyuktaH kSAntayA zudhyanti vidvAMsaH 765 kSAyopazamike bhAve kSiNoti yogaH pApAni 717 | gatamohAdhikArANAm kSititalazayanaM vA 186 kSIraM bhuktvA rataM kRtvA 1253 kSIrasurArakta peyI kSIrAtsamuSdhRtaM svAjyam kSIreNAtmagatodakAya hi 930 kSuttR ihimoSNA nilazita- 141 kSudhAlutA mAnavihInatA ca945 kSetre prakAzaM niyataM karoti 182 kSetreSu no varSAsa 1285 ex gatArthasArthasya varaM videza : 1407 gatistArA svaro vAmaH 1254 gate premAbandhe praNayagate zoko na kartavyaH 1356 gantuM samullaGghya bhavATava yaH680 garjajjJAnagajottuMgAH 811 237 garbhe vilonaM varamatra mAtuH 188 garva nyAsApahAraM ca garvAbhAvo ghRNA'bhAvaH kara 718 872 kSetreSu saptasvapi puNyapuSTaye 77 garveNa mAtRpitRbAMdhava mitravargAH 252 kSauraM prati tripazcidbhiH 1031 galati sakalaM rUpam 1080 samayA mRdubhAvena kSamA dAnaM damo dhyAnam kSamA dhanuH kare yasya kSamAvAMzca sadA tyAgI kSamA dAtA guNagrAhI kSamI yatkurute kAryam kSaye pUrvA tithiH kAryA kSAntaM na kSamayA gRhocitasukham 218 -- Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 3 482 893 1045 gAtraM saGkucitaM gativigalitA1078| gurorAjJAM sadA rakSet 550 gAmbhIrya dhairyamaudAryam 1000 guroH pativratAnAM ca 1187 gAvo gandhena pazyanti 1281 "gu" zabdastpandhakAraH gIte nRtye paThe vAde 124 syAd 516 gUDhaM ca maithunaM dhAryam 1118 guNavabahumAnAdeH 485 gRhadvAravasukSetram guNavRddhathai tataH kuryAt guNazca doSatAM yAti gRhasthastu dayAyuktaH 882 751 guNAnAmeka AdhAraH gRhasthAnAM sahasreNa 537 391 gRhasthA naiva te jheyAH 1336 guNAyante doSAH gRhastho brahmacArI ca 180 guNAstAvadyazastAvad 859 gRhAdikarmANi vihAya bhavyAH guNoH khalu guNA eva na guNA dhanahetavaH 1223 gRhiNo'pi hi dhanyAste 182 guNAH khalu guNA eva na . gRhe caivottamaM snAnam 1035 guNA phalahetavaH 1223 gRhe'pi vasatAM nityam 1438 guNI guNaM vetti 1117 | gopAlo naiva gopAlaH 1374 guNeSu kriyatAM yatnaH 1116 | gorasaM mASamadhye tu 132 guNairuttaGgatAM yAti 1119 grahaNodavAhasaMkrAntau 414 guNereva mahattvaM syAt 1115 grahA rogA viSAH sarpAH guNabhUSayate rUpam 1065 grAmANAM saptake dagdhe 1054 guNeSu rAgo vyasaneSvAdaraH 825 | grAsAdardhamapi prAsam 408 guNaiyadi na pUrNo'si 1:85 proDamahaimantikAnmAsAnaSTau 562 guravo yatra pUjyante grISme varSAsu ca cchatrI 1387 1218 gurubhakto bhRtyapoSI ghRSTaM ghRSTaM punarapi 842 884 ghorA durgatimetyalIkalavam 11 guruzuzrUSayA janma cako trizUlo na haro na viSNu gurUpadezamAlamya 395 1375 guroradhItAkhilavaidyavidyaH 468 | : 898 | cakrezakezavahalAyudhabhUtito'pi gurorapyavaDiptasya 525 283 887 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSuHkSayaM pracurarogazarIrabAdhAH caJcalaM hi manaH kRSNa caJcalatkalaGka ye caTanaM gogajavRkSazaila - caturaH sakhi me bhartA caturthAdi tapaH pApacaturthI navamI SaSTho caturdazyaSTamA caiSa caturdazyaSTamorAko 286 65 22 1222 1273 865 184 1032 194 182 714 777 163 caturddazyAM tathA'STamyAm 185 caturvarge'graNIrmokSaH caturviMzativaizeSikacaturvidhaM triyAmAyAm catuvidho varAhAraH catuSpavya caturthAdi catuH sAgaraparyantAm catvAri khalu karmANi catvAri santi parvANi 204 181 418 1026 182 786 catvAro bhagavadbhazaH candanaM zItalaM loke 1180 112 candana taruSu bhujaGgAH candrAdityapurandara kSitighara 1354 1191 122 caranto na skhalantyeva carAcarANAM jIvAnAm canmAdhukarIM vRttimapi carma - valkalacIrANi 559 18 453 calaM rAjyaizvaryam calayati tanuM dRSTetim 1078 572 calA lakSmIzcalA prANAH calA vibhutirnanu jIvitaM calam 585 cANDAlaH kimayaM dvijAtiH 544 cAritraM cinute tanoti vinayam 413, 425 cAritraratnAnna paraM hi ratnam 186 41 cikhAdiSati yo mAMsama cittaM rAgAdibhiH kliSTam 165 cittaM zamAdibhiH zuddham 713 vittaM zAntajanasya bhakti kuzalam 873 cittavAlaka mA tyAkSIH 160 1083 cittAnuvartinI bhAryA citte'ntargrathagahane 119 citrAstrAtivizAkha / su 1371 1444 cidrapAnandamayaH ciraM gatasya saMsAre virAdekena dAnAdicirAyurArogyasurUpakAnti-144 cirAyuH susaMsthAnAH cetaH sArdrataraM vacaH sumadhuram 1327 47.5 426 80 452 cetoharA yuvatayaH cetpApApacayaM cikIrSasi 365 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 740 738 caityaM ya: kArayeTa dhanyaH 720 [ janmadukhaH jarAduHkham / caityadravyahatiH sAdhvI- 388 | | janmanyekatra duHkhAya 376 caityapratimApustaka- 718 janma mRtyu hi yAtyekaH 464 corANAM vazcakAnAJca 887 janmamRtyujarAduHkhaiH caurairupaddhataM dezam 56? janmarogajarAzokacaurya svena ca varNakena ca 73 | janminAM pUrvajanmApta- 748 chatraM tAmarasaM dhanu rathavaraH 1255 janminAM prakRtima'yuH 16 chatrAkAraM narendrANAm 1264 jayati sa puruSavizeSaH 1344 chatrAkAraM ziro yasya 1256 jarAyujANDajAhInAm 5 chittvA snehamayAn pAzAn 332 jarAyujANDajodabhijachidyante kRpaNAH kRtAnta- jalakrIDA''ndolanAdi- 168 parazo: 650 jaladhUlidharibhyAdi 917 chindanti zAnadAtreNa 282 jalapiThAdi yogasya 783 chinnaM chinnaM punarapi 815 jale jIvAH sthale jIvA chinnamUlo yathA vRttaH 578 AkAze 561 chinne rAvaNe tuSTaH 1453 jale jIvAH sthale jIvA jIvAH jagaprabhAvaM kalitA'ma 1.8 bhAvam 385 jale tailaM khale guhyam 1340 jagadAkramamANasya 121 jagabhogAdudAsInaH 1437 jalena dehadezasya 1035 javo hi saneH paramaM vibhUSaNam jamvA sugandhi tAmvulam 498 janayati vaco'vyaktam 1078 janayatyarjane duHkham 1233 jaha jaha appo lohI 120 janasya sarvasya samIhitAni jAtamAtrazca mriyate 1347 1159 jAtarUpaM yathA jAtyam jantUnAmavanaM jinezamahanam 803 jAtaH kalpataruH puraH janmajarAmaraNabhayairabhidrute jAtikularUpabalalAbha 458, 721 / jAtilAbhakulezvarya 1094 51 0 302 255 254 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtizatena labhate kila mAnuSatvam 855 jAtena jIvaloke 255 jAtyAdimadonmattaH jAtyA'pi brAhmaNAM naiva 850 jAnanti kAmAnikhilAH sasaMjJAH 315 jAnanti kecinna tu kartumIzAH jinAca kArakANAM na 1043 jinendra candraprabhavam 1507 jinendracandroditamastadUSaNam 386 680 jAnAmi kSaNabhaMguraM jagadidam 3 23 jAnAmi pApaM na ca me nivRttiH 122 jAmau pIlijaMti jAmAtA kRSNasarpazca jAmAtA jaTharaM jAyA jAyate yasya haraNam jAyante ca triyante ca jitendriyatvaM vinayasya jitendriyo dharmaparaH jinadharmavinirmuktaH jinadharmo mama mAtA jinapatipadabhaktirbhAvanA 131 936 1916 kAraNam 1218 846 jinabhuvane jinabimbe jinazAsanasya sAro 24 587 6193 jainatace 808 718 minendrapUjA guruparyupAstiH jinendrapUjA sugatiM tanoti samAsahasraiH 256 1278 1.70 jIrNoddhAraH kRto yena 721 jIvastathA nirvRtimabhyupetaH 617 764 jIvAkuleSu sthAneSu jIvAnAM rakSaNaM zreSTham 23 jIvAniti vividhaM vitathaM bravIti 281 361 478 jinendrapraNidhAnena jinendrapratimarUpamapi jineSvabhaktiryaminAmavajJA 1133 jino devaH kRpA dharmaH 985 jihvAdUSita satpAtraH jihvA sahasrakalito'pi 804 . jIyantAM durjayA dehe jIryanti jIryataH kezAH ... 437 ... 1081 1045 513 jIryanti jIryataH kezA ... dhanAzA jIryataH 286 288 ... jIvanti zatazaH prAjJAH 1242 jIvadayA 587 | jIvantu me zatrugaNAH sadaiva 833 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 532 1098 488 746 jIvanto mRtakAH paJca 1353 | jJAnapAlIparikSipte 51 jIvAjIvo puNyapApe 786 | zAnabhAvanayA jIvaH 293 jIvitaM yasya dharmArtham / zAnaM madadarpaharaM, viSAyati 981 ... ... sarvapApaiH 754 zAnaM madadarpaharaM, viSAyane 1206 jIvitaM yasya dharmArtham zAnavAn zAnadAnena 421 ... ... so'cirAt 531 jJAnavijJAnatRptAtmA jIvitaM yauvanaM lakSmI 455 jJAnasya jJAninAM vA'pi 120 jIvitaM vidyutA tulyam 453 jJAnasya bhaktestapasaH jIvitavyaM dadAnena 1434 kriyAyAH 810, 981 jIvitenA'pi kiM tena 1084 zAnAjINamatAH kecit 668 jIvanneva mRto'ndhaH zAnAdiryasya sUryaH syAt 984 jIvApatApakaH krodhaH 220 jJAnAdisarvadharmANAm 8 jainadharme ca dakSatvaM zAnadvidanti khalu 186 janI dharmaH kule janmaH zAnAdhikaM tapaH kSAmama 879 janI dhamaH prakaTavibhavaH 748 | jJAnAbhyAsaH sadA kAryaH 976 jainI dharmA dayAmUlaH 587 | jJAmo kriyAparaH zAntaH 484 minoyAH punaH prAhuH 785 | zAnena tu tadajJAnam 683 jJAtvA buvudabhaGgaraM dhanamidam 612/ zeyA sakAmA yaminAm 758 zAnaM vinA nAstyahitA- jvaladbabbUlavadbhAti 231 nivRtiH 178 svAlAbhizzalabhA jalaH 440 zAnaM syAt kumatAndhakAra- 973 jvalitaM na hiraNyaratasam 258 zAnadarzanacAritratapaH- 397 ta eva vedyA guravo yathArtham 848 jJAnadarzanasampanna AtmA 101 | ta eva hi prayo lokAH 873 zAnadhyAnatapaHzIla- 25 | taM veni ziSya puNyADhayam 850 zAnaM tIrtha kSamA tIrtham 728 tazcAritraM na ki sevet 165 zAnaM tIrtha dhRtistIryam 728 | tajjJAnameva na bhAta 183 jhAnaM tRtIyaM puruSasya netram 172 | tato guruNAmabhyarNe 488 zAnaM nAma mahAratnam 71 | tato vaikAlikaM kAryam 191 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 1114 915 tatkiJciddaSTabhirmAsaiH tatejastaraNenidAghasamaye tavaM cintaya satataM cise 1142 tatra parokSaM dvividhaM zrutam 175 tatra sthAne sthitAn jIvAn 1060 tathA'bhUd rAvaNo nAma tathA hi yena jAyante 851 111 781 69 tathaiva mudrite bhANDe tadadhi svAminAdattam tadArjavamahauSadhyA tandriyajayaM kuryAt tadiha dUSaNabhaMgIgaNasya no 137 270 364 969 tadeva yuktaM bhaiSajyam tadeva sarvaguNasthAnam tadeva hi tapaH kAryam 178 435 1396 190 tadgRdaM yatra basati tad yAvadindriyabalam tadvaddoSavihInAtmA tanoti dharma vidhunoti kalmaSam 609 435 tanoti dharma vidhunoti pAtakam 401 tapAMsi tamyAd dvividhAni nityam 430 854 54 tanvI cArupayodharA suvadanA 1417 tapazcaturthAdi vidhAya dhanyaM 181 tapaH zivakumAravazcarati tapaH zrutaparivArAm 436 117 tapaH sakalalakSmINAm tapaH sarvAkSasArakhe tapo vidyA ca viprasya tathyamAnAMstapoM muktau tapyedvarSazatairyazva tamabhilaSati siddhiH 1340 tamAkhu bhRGgImadyAni tamevamuttamaM dharmam 14 976 1411 tamI dhunote kurute prakAzam 172 tayonityaM priyaM kuryAt tarudAho'tizItena talapadvArArgalAbhaGge tallonamAnasaH svasthaH tava vartmani varttatAM zivam827 1230 1028 314 464 tasmAt kAmaH sadA heyaH tasmAttvamapi rAjendra tasmAt parakRto droha: tasmAt svajanasvArthe tasmAt svajanasyopari tasmAd dharma- tapaH - zIla- 847 tasmAddharmArthinA tyAjyam 1008 tasmAd bAlye'pi duHkhe'pi 587 tasmin vastre sthitAn jIvAn 463 105: 56 726 tasyA'gnirjalamarNavaH tasyAsannA ratiranucaro tasyeha trividhasyApi 1437 427 | tADanaM chedanaM klezakaraNam 313 428 177 17 91 805 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAvazcandrabalaM tato grahabalam749 tAvadAzrAyate lakSmyA tAbad garjanti maNDakAH 257 940 214 113 123 1ra1pa tAvadguruvacaH zAstram tAvadbhayAt tu bhetavyam 1178 tAvadvivAdI janaraJjakazca tAvannItiparA dharAdhipatayaH 1371 tAvanmatiH sphurati tAvanmAtA pitA caiva tAmbUlaM mauktikaM zaGkham tAdRzI jAyate buddhiH tAstu vAcaH samAyogyAH 1067 tAH kRSNanIlakApAMtatithi parva harSazokAH tithiparvotsavA sarve : tilakaM draSTumAdarzaH tilayantraM tu kurvanti tilavalaghutA teSAm tila - sapepamAtraM tu tileSu tailaM dadhanyapi 1278 1316 1504 202 203 27. sarpiH 177 306 649 tumbIphalakarA bhikSAbhojanAH 1441 tulA saGkrAntiSaTkaM cet 1247 tuSyanti bhojanairviprAH 1290 tUrye brahmavataM nAma 1421 859 802 394 tiSThed vAyuvedagniH tokSNairasibhiH tIrtheSu zudhyati jalaiH tIrthAnAmavalokana paricaya :866 tuGgaM vezma sutAH satAm 737 tucchaphalaM ca vRntAkam 124 tucchasAkhyAptaye jIvAH 1456 tRNaM laghu tRNAntulam tRgatulyaM paradravyam tRNAni nonmUlayati prabhaJjanaH 939 1177 673 1138 1350 167 298 16, tRSNAM chindhi bhaja kSamAm 883 tRSNA'nalapradIptAnAm tRSNAndhA naiva pazyanti 298 45 | tRSNAvalliriyaM navava 286 tRSNAsamAptirjagatAM bhaved yadi 815 tRNAni bhUmirudakam tRtIyaM locanaM jJAnam tRSA zuSyatyAsye pibati salilam 1124 tRSNAM chinte zamayati madam te kIdRzA mahArAja 1441 819 129 tejaH kSamA dhRtiH zaucam 581 tejaH satyaM dhRtidakSyam ne tIrNA bhavavAridhima te dhattUrataruM vapanti bhavane 584 te dhanyAH puNyabhAjaste tenAdhItaM bhUtaM tena 291 292 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1399 900 873 te putrA ye piturbhakAH-te'pyadhanyAH pazuprAyAH teSAM trayANAM zuzrUSA teSAM sandhyA vRthA jJAnam 1338 telakSaye yathA dIpaH tailasromAMsasaMbhogI tailAbhyaGgaM naro yastu taiH karmabhiH sa jIvAM vivazaH 134 195 196 tyaktaputrakalatrasya tyaktabhogopabhogasya 28 tyajetsukhArthI paradAra 8 39 trAtuM na zakyA bhavaduHkhatoye 324 trikAlaviSayavyakti 653 trilokakAlatraya saMbhavAsukham 382 trilokyAmapi ye doSAH 283 trividhaM narakasyedam 65 331 16 trisandhyaM devAcI viracaya 804 187 |traikAlyaM jinavandanaM pratidinam887 trailokyamakhilaM dattvA svaM rAjA vayamapyupAsitaguru- 544 tvaGmAMsamedo'sthipurISamUtra - 615 tvayA sarvamidaM vyAptam 156 dagdhaM khANDavamarjunena 1319 125 120 715 tyaktavyo mamakAraH tyaktasaGgo jIrNavAsAH tyaktArtaraudra dhyAnasya tyakte parigrahe sAdhIH 173 119 tyaktopAntaM madyaratam 841 33 tyaktvA kuTumbavAsaM tu 845 tyaja kAmArthayoH saGgam tyajata yuvatisaukhyam tyaja durjanasaMsargam tyajanti mitrANi dhanai 338 955 vihInam 1215 913 tyajan duHzIla saMsargama tyaja spRhAM svaH zivazarmalAbhe 7681 tyametkSudhArto mahilAM saputrAm 1055 saGgam 1008 479 tyAga eva hi sarveSAm trayaH sthAnaM na muJcanti 1281 trayItejomayo bhAnuH trayyAM ca daNDanItyAM ca 162 24 dagdhe bIje yathA'tyantam daNDakambalasaMyuktAH dattamiM tapastaptam dattastena jagatya kIrtipaTahaH 87 dattaH svalpo'pi bhadrAya 1238 dattvA dAnaM jinamataciH 421 dadati viSayadoSAH 107 dadatu dadatu gAlIgalamantI 633 1441 bhavantaH 242 dadAti dukhaM bahudhA'tiduH saham 380 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1109 dadAti pratigRhNAti dadAtu dAnaM bahudhA catuvidham 378 dadhAtu dharma dazadhA tu pAvanam 381 98 dadhAtyAdi dhairyam dadhidugdhaparityAgAd dadhilAbhAd dhanotpattiH 1273 196 195 dantakASThamamAvAsyAm dantatvak kezAGguliparvva - 1258 dantadADharyAya tarjanyA dantasya nirgharSaNakena 1028 29 rAjan ! 1287 1027 1379 28 691 dantAnmaunaparastena dantahInaH zilAbhakSI damo dayA dhyAnamahiMsanaM tapaH 380 damo deva - gurUpAstiH dambhaparvatadmbholiH dambhena vratamAsthAya dayAM binA deva - gurukramArcA: 21 dayA'GganA sadA sevyA dayAdamadhyAna tapovratAdayaH 378 dayA dAnaM damo devapUjA dayA - dAnaparo nityam 267 17 883 18 dayA lajjA kSamA zraddhA 985 dayA samastabhUteSu 869 dayAhInaM niSphalaM syAt 17 dayaiva dharmeSu guNeSu dAnam 1384 12 121 424 577 121 1922 411 282 1382 daridrANAM ca bandhUnAm 1433 daridrAn bhara kaunteya ! 1322 dazadigagamane yatra dazabhirbhojitairvipraiH dazalakSaNAni dharmasya dazasvapi kRtA dikSu dasyoranyasya kAye tra dAkSiNyaM svajane yA parajane 1016 dAkSiNyalajje gurudevapUjA 1218 dAtavyamiti yad dAnam dAtAraM kRpaNaM manye dAnaM vittAvRtaM vAca: dAnaM sadA yacchati mArgaNebhyaH 178 dAnaM supAtre vizadaM ca zIlam 578 dAnaM ca viphalaM nityam 318 dAnaM cAdhyayanaM caiva dAnaM tIrthe damastIrtham 728 dAnaM daridrasya prabhAMzca zAntiH 138 dAnaM dahati daurgatyam dAnaM durgativAraNam dAnaM dharmapurI viSNuH dAnamadhyayanaM yajJaH dAnamadhyayanaM vArtA dAnabhiJjyA tapaH zaucaM tIrtha 819 1412 405 413 854 863 vedAH 435 dAnabhijyA tapaH zaucaM tIrthasevA 113 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 517 573 dAnamaucityavijJAnam 1220 | divyAtkAmaratisukhAt 74 dAnaM pUjA tapazcaiva 19. | divyaudArikakAmAnAm 74 dAnaM prajAparitrANam 831 dIkSA gRhItA dinamekameva 702 dAnazIlatapaHsaMpadadbhavena 438 dInaduHsthitadAridryaprAptAnAm 447 dAnazIlatapobhAvaiH 370 dIneSvArtepu bhItepu 47 dAnAni zolAni tapAMsi dInoddharaNamadrohaH 597 pUjA 400 / dIpikA khalvanirvANA 191 dAne tapasi zaurye ca 1085 | dIpotsavadine bhaumavAraH 1250 dAnena tulyo nidhirasti / | dIpo bhakSayate dhvAntam 1.051 nAnyaH 1385 | dIpo yathA nirvatimabhyupetaH16 dAnena bhUtAni vazobhavantiH 422/ dIpo yathA'lpo'pi dAnena bhogA: sulabhA bhavanti 424 dIyate mriyamANasya 48 dAnena lakSmIvinayena vidyA 807 | dIyamAnaM hi nApati 1224 dAnena zatrUn jayati 425 | dIrghamAyuryazazcAru dAne zaktiH zrate bhaktiH 744 | dIrghamAyuH paraM rUpam dAne zIle tapasyeva 442 | dIrghavairamasUyA ca dAyAdAH spRhayanti 1230 | dIrghadarzI vizeSataH 81 dAgaH parabhavakArA bandhujanaH 325 dIrghAyarbhava bhaNyate yadi 861 dArayanAzana dAnam 1280 | durantamithyAtvatamodivAkarAH 356 dArapu kizcit svajaneSu kiJcit | durantaviSayAsvAda- 104 1069 dUre vizAle janajantumukte 11 dAsatyameti vitanoti 355 durgatiprapatajantudikhate parimANaM yat 178 durgatiprApaNe pakSaH dinayAminyo sAyaM prAtaH 288 durjanaH parihartavyaH 868 divAkotiprayoge tu 1031 durjanaH priyavAdo ca divA pazyati no ghUkaH 100 durjanena samaM sakhyam divA yAmacatukeNa 1118 | durbalAnAmanAthAnAm 827 divyaM cUtarasaM pItvA 253 durmikSodayamanasaGgraha paraH 117 593 12 817 578 225 888 1145 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durmantrAnnRpatirvinazyati 1413 duHkhinaH kAkajaGghA: 1415 382 durmantro rAjyanAzAya durvacanaM parAdhInam durvArA vAraNendrA jitapavanajavAH 3 860 1442 1037 duSkRtaM na gurorkrayAt duSmantargataM cittam duSTasya daNDaH sujanasya pUjA827 | duSTA bhAryA zaThaM mitram 1352 752 duSTA rAmA sutA duSTAH duSprApaM makarAkare 3para 141 1198 duSprApyaM prApya mAnuSyam duHkhaM yathA bahuvidham duHkhaM saMsAriNaH skandhAH duHkhaM trokukSimadhye prathamamiha 771 duHkhapratikriyAtham duHkhaM prApya na donaH syAt 549 duHkhamAyatanaM caiva 770 duHkhaM pApAt sukhaM dharmAt 583 duHkhAtmakeSu viSayeSu sukhAbhi mAnaH 1131 duHkhAni narakeSvati duHsahAni 285 149 | 1268 duHkhI duHkhAdhikAnpazyet 317 duHkheSvanudvignamanAH 530, 1242 duHsvapre devagurUn 1275 1024 208 dUrAdAvasathAnmUtram dUrAyAtaM pathazrAntam dRDhatAmupaiti vairAgyabhAvanA 343 dRzyaM vastu paraM na pazyati 100 yante bahavo lokAH 1184 N kimapi loke'smin 1121 dRSTAH svapnA ye svaM prati 1272 dRSTipUtaM nyaset pAdam 1383 rAgoM mahAmohaH 643 suvidhinA 408 1269 137 58 120 | devatAdyupadezotthaH devatArAdhanaM caiva devatAsanidhI vAkyam devatAH pitaro gAvo nRpAH 1272 devadravyaguru dravyadevadravyaM gurudravyam devadravyeNa yA vRddhiH devadvijaguruprAzapUjanam devapUjA gurUpAstiH 857 1,50 725 834 123 96 844 308 dRSTvA candanatAM yAtAn 1138 deyaM bhoja dhanaM vanaM duHkhAni yAni saMsAra duHkhArjitaM khalagataM valabhIkRtaM devapUjA dayA dAnam ca 227 | deva - manuSya - nArINAm Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 1334 devamAnuSatiryakSu 179] daurbhAgyajamanA mAyA 214 devasAdhupurasvAmi- 1047 | dorbhAgyaM rojyatAM dAsyam 71 devasya pratimAyA yAtrA-1277 | dyUtaM sarvApadAM dhAma 1333 deve tIrthe tathA manye 441 | dyUtaM yo yamadUtAbham 830 devArcanAdikAryANi 1022 taM ca mAMsaM ca surAca deveSu kilviSo devaH 317 vezyA 1332 deveSu vyavana viyogaduHkhi- cUtaSopI nijadvaSI 1320 teSu 141 ghataM mAMsaM surA vezyA 1332 devaistu bhuktaM pUrvAhe 156 | tasya vyasanaM tyAjyam 1335 devo dalitarAgAriH 805 ghatAt prasvinnadehazca 1333 devopahAranyAjena dyUtAda rAjyavinAzanam 1332 devo'pi zaGkane tebhyaH 1198 | ghutAnalenApi ca rAjyabhAram devo'STAdazabhidoSamuktaH 512 dezaM kAlaM kAryam 1357 | dravyakSetrAdibhAvA ya 365 dezasAmAyikaM zrAddhaH 178 dravyaM guNastathA karma sAmAnya dezATanaM paNDitamitratA ca 1288 savizeSakam 777 dehaM dahati kopAmmiH 228 dravyaM guNastathA karma sAmAnya dehasya duSaNaM tandrA 1121 ca caturthakam 776 dehIti bhASate yattu 1323 dravyanAze tathotpattI 1350 dehIti vacanaM zrutvA 858 dravyaM navaSidhaM proktam 777 doSajAlamapahAya mAnase 840 dravyastrImAMsasaMparkAt 544 doSadhAtumalAkIrNam dravyANAM nikhilA bhAvAH 386 doSaM na taM nRpatayaH 220 dravyANi tiSThanti doSANAM kAraNaM madyam 134 | davyAzAM duratastyaktvA 302 doSANAmAkaraH kAmaH 106 | draSTuM svadoSAn lokAnAm 1121 doSe sattu yadi ko'pi dvayoH samAnaguNayoH 828 dadAti zApam 243 | dvAtrizadazano rAjA 1295 468 490 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 58 9 dvAtriMzadoSanirmukaH 175 | dhanaizvaryAbhimAnena dvAdhimau salile pAtyo 1321 | dhanyAste vandanIyAste 58 dvAvetau samayoyauM tu 554 dharma satyaM zrutaM nyAyayam 111 // dvicatvAriMzatA bhikSA- 708 dhamakAmArtha kAryeSu 887 dvitoyA dvividhe dhame 188 dharmakAyeM matistAvad dvitIyA pazcamyamyekAdazI 168] dharmakRtyeSu sAraM hi 206 dvitIyA vajitA snAne 1035 dharmajJo dharmakartA ca 516 dvidalAnaM payuSitam 1423 dharmatattvamidaM jJeyam dve kArye kulIna iha 812 | dharmadhyAne bhaveda bhAvaH 480 dve brahmaNI veditavye 1247 dharmadhvaMse kriyAlopa 1072 dveSasyAyatanaM dhraterapavayaH 119 | dharma dhunoti vidhunoti 768 dve pe'pi bAyakavacaHzrava gara dharma na kuruSe mUrkha 584 1175 | ghamaMpradhAnaM puruSam 544 ghasse kRtin yadya kArake 1425, dharmaprabhAvataH kalpanumAdyAH 476 dhanaM yaccA'ryate kizcit dharmavAdhAkaraM yazca 1217 1238, 1425 | dharmamrA hi te zeyAH 1.41 dhana haratI nidhanaM karatI 101 dharmamarmAvirodhena 895 dhanado dhanAthinAM proktaH 57 | dharmamAcara yatnena 580 dhanahAnaH zatamekam 278 dharmarata: samadhAturyaH 1270 dhanikaH zrotriyo rAjA 1288 dharmazAstrArtha kurAlAH 838 dhanino'pi nirummAdAH 811 dharmazcet paradArasaGgakaraNAt 600 dhanena kiM yo na dadAti dharmazcennAvasodeta 575 nAznute 1382 | dhamadhutizravaNamaGgalavajito dhaneSu jIvitavyeSu 283 hi 1100 dhanena hInA'pi dhanI manuSyaH 403 dharmasaMskArataH sarve 852 dhanaiduSkulInAH kulInAH | dharmasya cyA mUlam 242 kiyante 1214 | dharmasya durlabho jhAtA 582 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 248 dharmasya phalamicchanti 584 | dhavalayati samagraM candramA dharmasya vizvAdhipateH jIvalokam 1155 prasAdataH 637 | dhAtrA dattaM mAnavatyAM laghutvam dharmahAniravizvAsaH dharmaH pavaMgatastapaH pracalitaM dhAraNAd dharmamityAhuH 568 satyam 1358 | dhAvan pravegaM pavanasya sammukham dharmaH garma paratra ceha ca 13pa7 nRNAm 572 | dhiga jIvitaM zAstrakalojjhitasya dharmaH zarmamahAhaya'm 570 1085 dharmAjanma kule kalaGkaSikale 581/ dhim rAjyaM tasya rAjJo vai 1448 dharmAdanyatra vizve'pi 574 | | dhIrANAM yatayA dhIgaH 542 dharmAdavApya ye lakSmIm 1225 dhIraNa kAtaraNApi 1754 dharmAdhamo namaH kAlaH 786 dhUpaM dahati pApAni 1039 dharmAmRtaM sadA peyam 579 dhUmAyante vyapetAni 1151 dharmArambha RNacchede 128 dhUrtepu mAyAvipu durjaneSu 1283 dhamathi yasya vittahA 113 dhRtibhAvanayA duHkham 880 dhathikAmamokSANAm 1166 dhRtibhAvanayA yuktAH 878 dharmArthA'yamArambhaH dhRtiH kSamA damo'steyam 577 dho jIvadayAtulyaH 15 dhenUnAM tu zataM dattvA 1200 dharmA duHkhadavAnalasya 572 dhairya hi kArya satataM mahadbhiH dharmApakaraNAnyatra 174 847 dhamA maGgalamuskRSTama 57 dharya dhunAti vidhunoti matiM dho mAtA pitA caiva 570 kSaNena 230 dharmo mAteva puSNAti 571 dhyAnapuSpaM tapaHpuSpam 1841 dharmo vijJavareNyasevitapadaH 2 dhyAnayogaparA nityam / dharmo'yaM svAkhyAtaH 475, 542 dhyAnavRSTadayAnadyA: 238 dharmo yasya pitA kSamA dhyAnAmno jIvakuNDasthe 5 ca jananI 546 | dhyAnAmbhasA tu jIvasya 791 1184 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAyato viSayAn puMsaH 107, 1176 493 1263 127 na kAkAH zuklatAM yAnti 1101 438 na kASThe vidyate devaH na kiM taralalocanA 348 1433 163 586 1025 1259 na kevalaM brAhmaNAnAm naktaM na bhojayedyastu na klezena vinA dravyam nakSatreSu samasteSu nakhacaraNapANirasanAnakhinAM ca nadInAM tra meM garvaH sarvathA kAryaH nagnArttaH proSitAyAtaH na grAhyAni ca deyAni na cakranAthasya na nAkirAjaH 1163 dhyAyetkarmavipAkaM ca dhvajavajrAGkuzacchatra m na karmaNA pituH putraH 1119 1036 1189 35 541 na ca prakAzayed guhyam 1368 na ca rAjabhayaM na ca caurabhayam 537 na ca vibhUSaNamasya yujyate 1080 na ca syAd drohataH prema 1334 na cAsItAsane bhinne 1387 na cendrasya sukha kiJcit 354 na cerSyA strISu kartavyA 1183 na jAtu kAmaH kAmAnAm na jAnAti paraM svaM vA na jAyate na mriyate 96 139 601 na jArajAtasya lalATazRGgam 1017 na jIvAM brAhmaNastAvad 851 813 476 na jJAnaM kevalaM muktyai na jvalasyanalastiryag na tatparasya saMdadhyAt naTe paNyAGganAyAM ca na tathA puSkare snAtvA na tathA'sistathA tIkSNaH na tathA sumahArvairapi na tApasairbrAhmaNaiva 56 1237 192 222 20 559 na te narA durgatimApnuvanti723 na dAnAdadhikaM kizcida 425 na duSkaraM duSkara kArya sAdha nama 1421 na duSTyAnamArohet 1385 na devapUjA na ca pAtrapUjA 1085 na devarAjasya na cakravartinaH 541 na devAna gurunApi 1014 na dharmacintA gurudevabhaktiH 512 na dharmo nirdayasyAsti na nAsikAM vikuSNIyAt 1386 na nirmitA kena na iSTapUrvA 1245 nanu punaridamatidurlabham 140 nandanti mandAH zriyamAnya nityam 42 1190 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na parAvartate rAzeH 118 | na yasya mitraM na ca ko'pi na parvasu na tIrthapu 1038 zaH 528 na pANibhyAmubhAmyAM tu 1384 na yAti katamA yonim 735 na pitA bhrAtaraH putrAH 458 na yujyate tadviduSaH 1170 nayena netA vinayena ziSyaH na pibet pazuvattIyam 057 1388 napuMsakatvaM tiyaktvam 1008 na yoni pi saMskAraH 849 na prazastaM nizi snAnam 1037 narake yAni duHkhAni 650 na prazno janmanaH kAryaH 205 narakepu devayonipu 105 na prema nauSadhaM nAjJA 888 na raNe vijayAcchraH 1387 na badhyante hyavizvastAH 1164 narasya dakSiNe pAve 1215 na bAndhavA no suhRdA na vallabhAH narasyAbhUSaNaM rUpam 240 38. narANAM nApito dhUrtaH 803 na vrate paradRpaNaM paraguNam 860 na lAlayati yo lakSmIm 1228 na bhakSayati yo mAMsam 38 navasrotaH sadvistrarasa- 470 na bhavati dharbhaH dhAtuH 856 na pahistRNakASThAdyaiH 106 na bhavati mithunAnAm 1180 na vinA parivAdena nAbhUSA pUSA kamalAvanabhUSA / na vismaranti santastu 834 madhukaraH 258 navInajinagehasya 721 na bhrAtA bAndhavAH kasya 494 na vetti yo yasya guNaprakarSam namaskuryAttato bhaktyA 1177 na mAtari na dArapu 425 na vedai nai vadAnazca na muktAbhina mANikyaiH 81 | nave vayasi yaH zAntaH 234 na yatpramAdayogena 3 | na vai tADanAta tApanAta nayanakucAntaranAsAhanu- 1258 vahnimadhye 1142 na yantrasAdhyaM na ca tantrasAdhyama na vyAdhina viSaM nApata 864 1375 | na vratopavAsaizca dharmeNa 484 nayabhaDgapramANADhyAm 481/na vratopavAsazca na ca 828 688 34 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 5 3 na zakyaM nirmalIkartum 470 | na hiMsyAt sarvabhUtAni na zabdazAstrAbhiratasya mokSaH nAnRtam 589 13 | na hiMsyAtsarvabhUtAni na zAntA'ntastRSNA 280 mitrAyaNa- 5 na zailazRGge kamalaM prarohati 1410 | na hi bhavati viyogaH nazyati nauti yAti vitanoti 885, 1117 458 | na hi mAMsaM tRNAskASThAda 40 nazyanti jJAtayaH prAyaH 316 na hodazaM saMvananam 1287 na zrAvyaH kusvapnaH 1274 nAkarmazIle puruSe vasAmi 1222 naSTaM mRtamatikAntam 868 nAkAlamRtyune vyAdhiH 830 na saMsArAtpannaM caritam 740 nAkRtvA prANinAM hiMsAm 40 na satyamapi bhASeta | nAgo bhAti madena 1065 na sadvAkyAt paraM vazyam nAjIvikApraNayinI- 543 1385 | nAtikalyaM nAtisAyam 1288 na sa mantrI na sA buddhiH 750 | nAtimAnA nAtinamrA 1000 na samA vAsarAH sarve 734 / nAto bhUyastapodharmaH 25 na sambhASet striyaM kAJcit 556 / nAdatte kasyacit pApam 324 na sahasrAd bhavettuSTiH 277 | nAnAkarmavipAkapAkavasatAm na sA kalA na tajjJAnam 275 1002 nAnAdIpaprakAzeSu 812 na sA dIkSA na sA bhikSA 18 | nAnAjave vizudhyati 271 na sA bhAryeti vaktavyA 894 | nAnadyogavatAna prasavatA 1204 na sAmyena vinA dhyAnam 318 nApatyAni na vittAni 458 na strI tyajati raktArtham 1256 nAbheyanemIzvaratIrthanAtha- 817 na snAnena na maunena 522 nAbhyutthAnakriyA yatra 206 na snAna ghamAsasya 321 nAmutra hi sahAyArtham 574 na svalpasya kRte bhUri 857 nAlasAHprApnuvansyarthAn 1222 na hiMsayati yo jantUn 13 | nAlasyena sarma saurUyam 1383 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAvaM carati yaH svapne 1284 | nidAghe dAhAtaH pracurataratRSNAnAzAmbaratve na sitAmbaratve 79 1309 nAsaktayA sevanIyA hi 1018 | nidrAnte parameSThisaMsmRtirathI nAstikaH pizunazcaiva 897 888 nAsti kAmasamA vyAdhiH 215 nidrA mUlamanarthAnAm 1370 nAstikyaM vedadhau 1150 nidrA''hArA rataM bhItiH 1180 nAsti jAtyA ripu ma 833 nindantu nItinipuNAH 846 nAsti jJAnasamA dIpa: 184 | nindAyogyajanaH sArdham 815 nAsti nityo na katA ca 377 nindAstutisama dhIrama 533 nAsti bhAryAsamo bamdhuH 985 nipatanta utpatantaH 650 nAsti meghasamaM toyama 196 | nipAnamiva maNDakA: 130 nAsti vidyAsamaM cakSuH 1398 | nimittamuddizya hi yaH 59 nAsti vedAt paraM zAstram 407 nirakSare vIkSya mahAdhanatyam - nAsti zraddhAsamaM puNyam 1328 1205 nAsti satyAt parA dharmaH 54 nirarthikAM na kurvIta 4 nAratyasadbhApitaM yasya 507 niravaMdya vadedvAkyam 1068 nAstyahiMsAparaM puNyam 12 nirastabhUSo'pi yathA vibhAti nAtyArAgyasamaM mitram 1986 188 nAhaM nArakA nAma 111 nirAtako nirAkAkSaH 506 nAhaM svargaphalopabhogatRSitaH 48 nirAlambA nirAdhArAH 477 nigAdevatha tiryakSu 13 | nirAlokaM jagatsarvam nijaprajA.bAlakabhASakAlAt874 nirIhA nirahaGkArAH 527 nijabhAryAyA haraNe 1278 nirutsAhaM nirAnandam 879 nityaM snAtA sugandhA ca 898 | nirguNasya zarIrasya 1153 nitya krodhAttapo rakSet 215 narguNeSvapi satveSu 888 nityamitrasamA dehaH 928 | nirjagAma kathaM tasya 781 nityAnityAni catvAri 778 | nirjaraNalokavistAra- 450 nityodyatasya puruSasya 1167 | nirjarAkaraNe bAhyAt 433 683 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 303 nirjitamadamadanAnAm 542, 811 | niHkarNevidha gItirItiraphalA nirdambhaH sadyo dAnI dAntA dakSa RjuH sadA 143 | niHkAzanIyA viduSA 281 nirdambhaH sadayo dAnI dAnto dakSaH ni:zeSakalyANavidhau samartham sadA mRduH 144 701 nirdayatvamahaGkArastRSNA 1239 niHzeSalokavanadAhavidhausamatham nirvIjamakSaraM nAsti 1410 nirvIjA pRthivI gatauSadhigsA niHzeSalokavyavahAradakSaH 185 niHsaGgatAmehi madA 1128 1310 nimamatvaM virAgAya niHsaGgo nirmamaH zAntaH 176 888 nirmamatvaM paraM tattvam niHspRhI nAdhikArI 1810 334 nimamatve sadA saukhyam nIcairgAtrAvatArazcaramajinapaneH 114 nimamA nirahaGkAraH nIti nirasyati vinItamapA508 karoti 048 nirmalaM sphaTikasyeva 323 nIti ma sadaJjanam 1281 nirmAyo yaH kupAluryaH 1118 nItiH sampadi bhUSaNam 1289 nirlepasya nirUpasya 488 nIgage taruNIkaTAkSimiva 40 nilepA niSkalahaH zuddhaH 1444 nIlIkSetraM vapadyastu 130 nirvANadIpa kimu tailadAnam nIlImadanalAkSA'yaH- 198 netradvandve zravaNayugale vee nirvANapadamapyekam 198 naitada bhUtaM bhavati yA 814 niyAjA dayite nanAdapu 1003 netAstA malayAdrikAnanabhuvaH nivartayatyanyajana pramAdataH 511 1143 nizAnAM ca dinAnAM ca 82 neyAyikAnAM catvAri 775 nazAntyaghaTikAyugme 12.11 naiva pradhArya hRdi mAnavairidam niSpAdito na kenApi 475 1428 nihatasya pazoryakSe . 48 naiva vyAkaraNazameti pitaram nihitaM yasya mayukhairna 1307 | 1 358 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navAsti rAjarAjasya 542 | paJcavizatitattvIyam 783 naivAhutina ca snAnam 162 | paJcAdhikAviMzatirastadovaiH 165 no kSatrazabdasyArtha tvam 1449 | paJcAsravAdviramaNam 184 nocairhaset sazabdaM ca 1384 pazcendriyANi trividhaM balaM ca 27 nodakavinagAtro'pi 794 | pazcendriyANi zabdAdyA: 772 nodakamapi pAtavyam 16 2 paJcaitAni pavitrANi 596 no duSkarmaprayAsa: paThakaH pAThakazcaiva 483 nopakAraM vinA prItiH 1 154 paNDito'sau vinIto'sau 402 nopekSitavyA vidvadbhiH 932 paNDitaH saha sAGgatyam 1142 no bhUyAjjvalanavinA 431 | pataGgabhRGgamInebhasAraMgAH 15. no mRttikA naiva jalam 32 patanti dazanA yasya 1274 novaMjAnuzciraM tiSThet 1023 patikAryaratA nityam 2005 norva tiryag na duraM vA 1248 patitaM vismRtaM naSTa 18 norva na tiryag dUraM vA 708 patitaizca kayAM necche dAsanam 1144 no zIlaM pratipAlayanti 423 patireva guruH stroNAm 521 nyAyasampannavibhavaH patirbhAryAro dharmaH 553 nyAyAgatena dravyeNa 405 pAnI premavatI sutaH 748 nyAyena daNDanaM rAjJaH patraM naiva yadA karIviTape 1315 nyAyopArjitavittena 1278 | padanyAsI gehAt 1004 pakvaM vA yadi vA'pakyam 560 pade pade'dhigamyante 886 pakSaM samvalanaH pratyA- 210 | pade pade santi bharA raNorakaTA: pakSapAto na me vIre 317 pakSapAtI bhaved yasya 1361 padmapatrasamA jihA paGgu-kuSThi-kuNityAdi- 33 padmAsanasamAsInaH 1445 paDagu mUkaM ca kubjaM ca 1004 payodapaTalasthena 158 paJcaparvI tathA pakSe 184 payoda he vAri dadAsi 1328 pacabhUtAtmakaM vastu 787 / payoyutaM zarkarayA kaTUyate 374 13 35 1257 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parakAryavihantA ca paraM jJAnaphalaM vRttam paradAraparadravya paradAraM paradravyam paradArAn paradravyam paradAre saMsargaH paradravyaM yadA dRSTvA paradravyANyabhidhyAyan 1450 parArthagrahaNe yeSAm 66 698 1157 188 parArthaniSThacittasya parArthasAdhane yasya parArthasvArtha rAjArthakArakam 1068 713 1160 1412 884 parAvRttiH purAdhItAgamoccAraH 883 178 1439 840 1436 884 373 paradravyAdiharaNam paradravyeSvabhidhyAnam paranindAsa ye mUkAH paraparibhavaparivAdAt parapraNItA hi guNA yazaskarAH 41 1184 1158 paraprANernijaprANAn paramAnandarasyaM tadgIyate 801 602 paramAnanda sampannam parasampatsamutka paMdveSaH 887 1018 1071 parastrI paradravyeSu parastrI mAteva kvacidapi 828 parasparasya marmANi parasya pIDAparivarjanAt te 1383 parahitacintA maitrI parAtmano rakSaNahetave bhI 1158 444 1393 parAdhInaM vRthA janma parAnaM varjayedyastu parAbhUto'pi puNyAtmA 1063 891 102 parigrahagrahAvezAd 117 117 parigrahaM ced vyajahA gRhAdeH 116 parigrahamahattvAddhi parigrahAtsvIkRtadharmasAdhanA- 113 parigrahAdhikaH prANI parigrahAn parityajya 117 249 124 114 parigrahArambhamagnAH pAragrahArthamArambham pariNatajana sevA paribhavasi kimiti lokam 1288 1077 parivartini saMsAre 1083 132 parizramakSaM janamantareNa 834, 1318 parISahajaye zaktam parISahajaye zUrAH parIgrahamahArAtibala nirdalanakSamaH 717 838 550 832 pareSAM cetAMsi pratidivasam 165 pare hitamatimaitrI 444 paroSahAnAM sahase na pareGgitazA dhImantaH Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parokSe kAryahantAram paropakaraNaM yeSAm parApadezavelAyAm paropadeze pANDityam 42 pazUnAM rakSaNaM dAnam pazya karmavazAt prAptam 923 1160 paropakArakaraNAt paropakArazUnyasya paropakAraH kartavyaH paropakArAya phalanti vRkSAH 1116 953 810, 953 157 1017 | pApAnubandhaM yatkarma 824 paro'pyutpathamApannaH paro rudhyatu vA mA vA parjanya iva bhUtAnAm paryaTeta sadA yogI paryaTe kITavad bhUmim paryAyAH santi ye cASTau 184 51 3 162 parvatAgre ratheo yAti 1381 pAtraM ca trividhaM tatra 1451 538 pAdapaGkaja saMlInam pAdamAyAnnidhiM kuryAt 1224 1227 787 1158 1157 pAdena kArya pAravyam pAnIyaM vA nirAyAsam pAnIyasya kriyA naktam pApaM lumpati durgatim pApaM hi karma phalati pApakarmaghaMTe pUrNe prApabudvadyA bhavat pApam pApabhIruH prasiddhaM ca 862 1166 489 pazyati prathamaM rUpam pazyanti nalUkavileokane dine 1422 333 208 pazyanneva paradravyapazya saGgamakA nAma pAkAraNAcyate pApam pANDavaM gamitAnkacAn 102 pAtra kSetra tA 1492 878 236 1026 1043 631 45 1940 990 6 32 pApAnnivArayati yojayate hitAya 922 140 1836 872 520 pApA: kAdambarIpAna - pAruSyamanRtaM caiva pitA guruH pitA devaH pitA mAtA bhrAtA pitA yogAbhyAsaH viSayaviratiH 546 1047 456 piturmAtuH zizUnAM ca piturmAtuH svasurbhrAtuH ziva khAdaca cArulocane pibanti nadyaH svayameva nAmbhaH 788 1156 pizAceneva kAmana pIDayena jarA yAvad pIDayante jantavo yatra 107 1446 3034 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potavastradharAM nArIr pItvA jJAnAmRtaM bhuktvA pInasaH pIna gaNDA laghu samAnA 1283 301 999 170 390 pIyUSamasamudrottham pIyUpAdiva nIhajatyam puMso yasya gurUn yAvat 1086 puNyaM citaM vratataponi puNyameva bhavamamaMdAraNam puNyAnAM prakaTapravAsapaTachaH puNyArthamapi nArambham putrakalatraparigrahamamatva putradA kara rekhA putramAMsaM varaM bhuktam putrasUH pApakugalA putraimapi putroM meM bhrAtA me punarniraparAdhAnAm punaH punaH prapacyeta punaH prabhAtaM punareva zarvvarI yamopavAsaiH 233 743 12 pUrNo'pi kumbho na karoti 816 330 43 847 327 821 1336 188 197 puSpANi kSAravastrANi puSpAdibhAMgasaMtyAgAt puSpANAM nizcite nAze 1153 pUgophajAni patrANi 1282 pUjA jinendrapu ratirvaneSu 808 pUjA prabhUNAM suguroH saparyA 1022 pUjAmAcaratAM jagattrayapateH 1081 pUjA'rhatAM gureH sevA pUjyaM svadeze bhavatoha rAjyam 885 S82 zabdam 858 126 3 1270 pUrNo'hamathairiti mA prasId 1307 pUrva zubho'zubhaH pUrvamaniTaM dRSTrA 88 pUrvasevA tu tantrajJaiH 13 1270 871 pRthivyAM trINi ratnAni 1287 pRthivyAmapyahaM pArtha paizunyaM paravAdaM ca pApa dharmasya dhatte yat - 1174 papara purANeSUtamastyevan purA''sot svajanaste'nyaH 466 puruSo'nRtavAdI ca puSNAsi yaM dehamaghAnya ciMtayan 1441 1092 poSaM dharmasya dhatte yat ... 7 . AhAra... 1425 313 pApaM puSTi caM dharmasya pauSadhagrahaNAyuktaiH pauSadhena pumAnekam prakAreNAdhikAM manye taccaturdhA... 183 186 185 186 478 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakArairAdimaH SaDbhiH - 1268 | pratyakSe guravaH stutyAH 1985 prakRtivacasi jAtapratyayo' pratyarthI prazamasya mitram 115 dhInavidyaH 825 | pratyahaM pratyavekSeta 1017 prakRteviraho mekSiH 784 pratyupakurute balapi na bhavati 1152 prakRteH syAnmahattatvam 782 prathamataramathedam . 80 pragalbhA vAgminaH prAjJAH 835 | prathamadivasacandraH sarvalo. pracalajalasAnta- 141 kaikavandyaH 1103 pracuradoSakarI madirAmiti 142 prathamavayasi pItam 834 prajAnAM daivataM rAjA 1177 prathame nAjitA vidyA prajAnAM rakSaNa dAnam 820 ... tRtIye na 1.79 prajAM na raJjayedyastu 828 prathame nAjitA vidyA prajArakSaNazikSAbhyAm 828 ... tRtIye nAjitaH 1356 prazA'janA sadA senyA 124 // pradAnaM pracchannaM gRham 86 // prazAlAbhAt paro lAbhaH 1241 pradIptaM vezma na vizet 1385 prajharajhastaruNajaralaiH 1054, 1348 prapazyati pazUn yatra 44 praNamatyugnatihetoH prabhAkaramate paJcevaitAni 786 praNihanti kSaNArdhana prabhurvivekI dhanavAMzca dAtA 1099 13. pratikramaNazrutaskandham , prabhUtaM kAryamalpaM vA pratikSaNasamudbhutaH 483 | pramattazcandri pramattazcendriyArtheSu pramANaM ca prameyaM ca pratigrahAMzcadezAMghri pramAdaH paramadvaSI 1170 pratigraho'dhyApanaM ca pramAdena yathA vidyA 30 pratipadadazamISaSThImadhyAhna 1028 pramodase svasya yathA'nyanipratisaMvatsaraM grAhyam 798 mitaiH 1185 pratyakSatA na bhagavAn 722 pralambabAhuH svAmo syAt pratyakSamanumAnaM ca pramANa-770 1256 pratyakSamanumAnaM ca zabdaH 785 | prattIyante na karmANi 430 pratyakSamavisavAdi 788 | pravAsiko vyAdhiyutaH 1370 tA: 72 319 185 50 483 775 205 821 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 275 117 86 pravizya vidhinA tatra 1.39 | prApteSu puNyataH zraddhA- 38 pravRttayaHsvAntavacastananAm 772 prApyopazAntamohatvam pravRtti va niputtiM ca 1243 prAyazcittaM vaiyAvRtyam 433 prabajed brahmacaryAt tu 147 prAyazcittadhyAne vaiyAvRttya- 433 prazAntatanuvAkacittAH 1451 | prAyeNa prAvRSi prANisaMkulam 562 prazAntamAnasaM saumyam 533 prArabhyate na khalu prasAdanArtha jagatAM jano prAsAdaparvatastUpa- 1212 yathA 1044 prAsAdopari yo bhuGkte 1281 prasanamiva nirgandham 1318 priMya pathyaM vacastathyam 52 prastAve'pi kulonAnAm 149 priyavAkyapradAnena 1075 prAka pAdayoH patati 268 priyA nyAyyA vRtiH 884 prAgutthAnaM ca yuddhaM ca 1302 prema satyaM tayoreva prAze niyojite'mAraye preSyaprayogAnayanam 179 prANabhUtaM caritrasya prokto'rhan yatra devaH 784 prANayAtrAnimittaM ca 558 procitA vikRtayo'tra catanaprANasandehajananam 1006 133 prANAghAtAnnittiH paradhana- phalaM yacchati dAtRbhyaH 426 haraNe 1173 | phalaM yathendravAruNyAH 375 prANA dvitricatuH proktAH 04 phalapatrAdi zAkaM ca 16 prANAnAM parirakSaNAya 4 phalaM pUjAvidhAtuH syAt 1042 prANAnna hisyAnna pivezca / phalAd vRthAH syuH 525 madyam 138 | | phalAnyajJAtanAmAni 121 prANighAtAtu yo dharmam 47 | baTuH pIno divA mAtti 760 prAdezikebhyaH parazAsanebhyaH 1448 baddhavairANi bhUtAni 311 prAptavyamartha labhate manuSyaH 1415 | baddhasya karmaNaH zATaH 759 prAptamyo niyativalAprayeNa baddhA yena dazAnanena nitarAm yo'rthaH 1314 20 78 1305 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 848 78 527 1080 537 badhnAti tato vahuvidhamanyat budho vA yadi vA viSNuH 510 128 | bauddhAnAM sugato devaH 770 bandhurvairijanAyate guNavatI 752 | bauddhAmAmRjusUtrato matamabhUt58 6 balAdasau moharipurjanAnAm 326 brahmaparyatapAyuktAH bahirbhAvAnatikramya 1443 brahmavarya dhruvaM yazaH bahuputrA dulI godhA 878 brahmacaryamahisA ca 589 bahUnAmapyamArANAm 1148 brahmacaryarato nityam bahvAzI cAlpasantuSTaH 1302 | brahmacaryeNa tapasA bAndhavadhanendriyasukhatyAgAt / brahmacArisahastraM syAt 480, 538 | brahmacArI gRhastho vA 551 bAndhavamadhye'pi janaH 1310 | .........athavA......... bAlamUDhAsvataMtra- 1434 brahmacArI gRhastho vA 238 bAlastAvat koDA''saktaH 733 ...............yati............. bAlaH pazyati liGgam 890 brahmatattvaM na jAnAti 857 bAlaH putrI nItivAkyopacAraiH brahmarAkSasavetAla- 515 brahmavataM tIvrataraM dadhAnAH 181 1076 bAle bAlA viduSi vibudhA: 811 brahmavataratA ye ca 1420 brahmastrIbhrUNagoghAta- 717 bAlo yauvanasaMpadA parigataH / brahmA yena kulAlavaniyamitaH 733 bAlyAt prabhRti ca doSaiH 144 brAhmaNazAtirAdvaSTaH 14.8 bAlyAdapi caturmam 587 | brAhmaNAH kSatriyA vaizyAH 1338 bAlye mohamahAndhakAragahane 1084 brAhmasya bhAvaH kalyANi 847 bAhyabhAvaM puraskRtya 483 brAhma muhUrte uttiSThat 888 vibhaSi yadi saMsArAt 312 brAhma muhUrte vudhyeta 1021 bIjamupti vinA na syAt 587 | vrate'haM kRtinigrahaM mRdutayA 322 bIjAnyamyupadagdhAni 183 | bhakti tIrthakare gurau 803 buddheH phataM tattvavicAraNaM ca 1389 | bhaktiyukto'pi namro'pi 893 27 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 308 478 870 482 bhakSayan mAkSika kSudra- 147 | bhanyaizca bhAvanA bhAvyA 44 // bhazyante ye mAMsAni 856 | bhAgyavantaM prasUyethAH 1310 bhagavan ! na bhaved mohaH 1427 bhAnoH karairasaMspRSTam 155 bhagavannAmadhepAstu 786 bhAraM voDhuM kSame putre 478 bhagne rojabale pareNa 847 bhAryAviyogaH svajanApavAdaH bhajata bhajata dharmyam 588 1402 bhajasva maitrI jagadaMgirAzipu445 bhAryeyaM madhurAkRtirmama 326 bhaTTo no bhAravizvApi naSTaH bhAlamuro vadanamiti 822 1346 bhAvanAbhiravibhAntam 18 bhartuvirahato nAryaH bhAvanA mokSadA svasya bhayaM prANAntikaM muktvA 593 bhAvayivyamamanityatvam 448 bhavakoTibhirasulabham 1170 bhAvasnigdhepakRtamapi bhavakoTIdudhApAmavApya 58 bhAvasyaikAGgavIrasya 438 bhavati jantugaNo madirArase 14 | | bhAvopayogazUnyAH bhavati bhiSagupAyaiH 1308 bhikSATanaM japo dhyAnam 553 bhavati maraNaM pratyAsannam 588 | bhikSukA naiva yAcante 410 bhavanti namrAstAvaH phalAgamaiH bhidyante bhUdharA yena 1147 bhinnaH zarIratI jIvaH 467,717 bhavanti saGgatAH sadbhiH 1138 bhIrIrAkulacittasya 1010 bhavabIjAkurajananAH 506 bhuktaM halAhalaM tema 130 bhavabhogazarIrapu 236 bhuktvA'pyanantazo bhogAn 287 bhavAraNyaM muktvA yadi 355 bhuGkte na kevalo na strImokSaH 766 bhavitavyaM bhavatyeva 1312 bhUtAttavannaronatti 138 bhavitavyaM yathA yena 1311 bhUpAlA api durgapAla- 423 bhavitroM bhUtAnAM pariNatim 128 bhUpairbhUpasutaiH pradhAnapuruH 1287 bhavedayutasiddhAnAm bhUmijaM vRkSajaM vA'pi 131 bhaveyuH prANinaH pApAt 751 | bhUmirgAvo hiraNyaM ca 554 bhavyajIve dayAdAnam 578 | bhUmimitraM hiraNyaM vA 841 262 780 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 673 14. 134 bhUgAMso'pi hi pApmAnaH 716 | maNinA baLayaM palayena bhUvane hi paraM jJAnam maNiH 1055 bhUzayyA bhaikSamazanam 242 maNibandhAta pitulekhA 1261 bhUSaNodyAnavApyAdau 328 mattebhakumbhadalane maikSeNa vartayemityam 50 madano'sti mahAnyAdhiH 106 mogA na bhuktA Sayameva madirApAnamAtreNa 147 bhuktAH 146 madirAmadamatto'pi 1232 bhogArthametad bhavinA shraarm| 85 madhaM dvidhA samAdiSTam 133 bhoge rogabhayaM kule 334 | madyapasya zavasyeva bhogopabhogayoH saMkhyA 123 | madyapAnarase manaH 138 bhojanAnantaraM yAcyam 1053 madhamatto na jAnAti mojanAnantaraM vAmakaTisthaH1053 macaM mAMsaM navanItam 121 | madhAsakinchamavAdaH parato 832 bhozcet sukhepsA jagatIha | mace mAMle ca madhuni 134 vidyate 1143 madhukaragaNabhUtaM tyaktvA 1104 mAmyatyUpramukhaH kSamo nama- madhuno'pi hi mAdhuryam 144 yitum 252 madyapAne kRte krodhaH 145 bhrUbhaGgabhaGguramukho vikarAla- madhupAne matibhraMzaH 135 rUpaH 232 madhumAMsatriyo nityam 154 makSikAmukhaniSThayUtaM madhye svAM kRzatAM kurA- 101 jantaghAtodbhavam 147 | madhyasyataH kRpA nAsti 148 makSikAmukhaniSThayutaM mana eSa manuSyANAm 154 jantulanakSayodbhavam 147 | manasazcendriyANAM ca 17 makSikA vraNamicchanti 1147 | manasA cintitaM kAryam 1286 makSikA: caTakA: kAkAH 1424 | manasA'pi pareSAM yaH 101 majatyazaH kilAhAne 188 | manasi vacasi kAye mazcakaM zuklavalaM va 554 | manastatra bacastatra 308 maNAviSa praticchAyA 501 | manasyanyada babarayanyat 375 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 manasyAhAdinI sevyA 241 | mamatvAjAyate lobhaH 327 manasthI mriyate kAmam 1183 | mamAhamiti ceSa yAvad 110, manaHkapirayaM vizva- 157 251 manaHkSapAcaro prAmyan 158 | mayi bhakto janaH sarvaH 111 manaHprasAdaH saumyatvam 434 mayUragajahaMsAzva- 1262 manaHzuddhizca samyaktve 363 maraNaM prakRtiH zarIriNAm 454 manaHzuddhimabidhANA 664 | matavyaM kAtareNApi 1354 manISiNaH santi na 826 | marmaspRGmamevAcA kathitaparamanuSyebhyo varo matsyaH 1178 guNaH 826 manoyogo balIyAMzca 154 malaM svarNagataM vahniH 431 manovacaHkAyavazAdupAgataH 769 malayAcalagandhena 1141 manISAkAyakarmANi 755 mahAtamapi dAnAnAm 25 manovAkkAyayogeSu 878 mahAkrodho mahAmAnaH 507 mano vizuddhaM puruSasya tIrtham 128 mahAzAnaM bhavedyasya manolayAnAsti paro hi yogaH mahAnadIprataraNam 1412 mahAnizAyAM prakRte mano hi jagatAM karta 954 | mahAnubhAvasaMsargaH mano hi sarvabhUtAnAm 58 .........gaGgA ......... 1136 mantravAdI kalAyukaH 808 mahAnubhAvasaMsargaH mantrANAM parameSThimantramahimA 1384 ........ ......... 1136 mantriNAM bhinnasandhAne 1244 | mahArambhAsayatA: satatamamitaiH mandirAdvimukho yasya 207 manmanatvaM kAhalasvam mahAvratadharA dhorAH 517 manye yathA'dhrapaTalamidamapre1430 maho ramyA zayyA 547, mamakArAhakAro 305 mAMsabhakSayitA'mutra 41 mamatvamAtreNa manaHprasAdasukham / mAMsamizraM surAmizram 1012 1234 ] mAMsAdanAjanAnAM hi 44 506 742 352 651 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 mAMsAdanAta praNazyati 44 | mAtA bhUtvA duhitA 47t mAMsAnyazitvA vividhAni martyaH | mAtA yadi viSaM dadyAt 457 143 | mAtA yasya gRhe nAsti 1402 mAMsAzanAjIvavadhAnumodaH 145 mAtA vaige pitA zatruH 875 mAMsAzanAnaraka eva mAtuH stanyaM rajaHkrIDA 1076 mAMsAzinazca dRzyanne 46 mAtRjamdhAnapAnottharasam 468 mAMsAzino nAsti dayA'subhA mAtRpitRsahasrANi jAm 143 ......anekazaH ...... 412 mAMsAsvAdanalubdhasya 42 mAtRpitRsahasrANi mA kareNa karaM pArtha 1053 ......pratijanmani...... 341 mA kArSIt ko'pi pApAni 446 mAtRpitrAtugacArya- 1148 mA kuru dhanajanayauvanagarvam 248 mAtapitrAdivRddhAnAm 976 mA jAnIta vayaM bAlAH 110 | mAtRvat paradArAMzca 57 mAtaraM pitaraM putram 281 mAtRvat paradArAn ye 1011 mAtaraM svasutAM jAmim 101 | mAteva sarvabhUtAnAm / mAtA gaGgAsamaM tIrtham 472 | mAtrA svastrA duhitrA vA 76 mA tAta sAhasaM kArSIH 246 mAdhukaraM samAhRtya 560 mAtA nAsti pitA nAsti 340 | mAdhyasthyaM vairAgyaH virAgatA334 mAtA nindati nAbhinandati mAnaM muzcati gauravam 1055 pitA 1321 mAnasaM prANinAmeva 56 mAtA pazUnAM sutasattayaiva 871 mAnastambhaM daDhaM bhaGkaravA 810 mAtA pitA kalAcAryaH 520 mAnAdvA yadi vA leobhAt 64 mAtA pitA svaH suguruzca tattvAt 873 mAnApamAnayostulyaH 1120 mAtApitrozca zuzraSAm ye kurvanti | mAnI cinItimapahaMtyavinItisadAdRtAH 638 raMgI 251 mAtApitrozca zubhraSAm ye kurvantyA- mAnuSyaM gharavaMzajanma vibhavaH vRtA narAH 876 / 745 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnuSyakarmabhUmyAryadeza- 388 | mithyAtvazalyamunmUlya 38 3 mAnupyamAryadezazca 389 mithyAtvazailapakSacchit- 170 mA bhUjanma mahAkule tadapi mithyASTiravirataH 47 138 mImAMsakA dvidhA karma 785 mAyayA rAjate vezyA 1064 muktikAraNadharmAya 918 mAyAnirasanaM kRtvA 57 muktimicchasi cetAta ! 805 mAyAlAbhakSudhA'lasya 145 muktyA durmatimedinIm 343 mAyAzIlaH puruSo yadyapi mukhaM padmadalAkAram 268 215, 1114 mukharandhramanAchidya 107ra mAyAzokabhayakrodha 1234,1452 mucyate zaGkhalAbaddhaH 307 mAyA'haGkAralajjAbhiH 411 | muditAnyapi mitrANi 1312 mArjArabhakSite duHkham 328 muninA masRNaM zAntam 555 mAryamANasya hemAdrim 22 muSNanti viSayastenA vahati 1423 mAlAsvapno'hi dRzzca 1271 muhartamapi nAsIta 564 mA viSIda kRtaM bASpaiH 1317 muntirmanaHsthairyam 488 mAse mAse hi ye bAlA : 249 muhUrtAvadhi sAvadhamAsairabhiratA ca 1110 | mUtra vA kurute svapne 1279 mAsopavAsanirato'sta tanota mUtrAtsarga malotsargam 1397 satyama 221 mUkhasya paJca cihnAni / mitradrohI kRtaghnazca 151 mUrkhe niyojite'mAtye 836 mitradrohA na kartavyaH 826 mUryo dvijAtiH sthaviro gRhasthaH mitravAn sAdhayatyarthAn 427 1130 mitrasvajanabandhUnAm 125,1933 mUo'zAntastapasvI 1130 mitre nandati naiva naiva pizune mUrchAchannadhiyAm 118 578 mulakena samaM bhojyam 128 mithyAtvatyAgataH zukham 384 mUlaM dharmadrumasya dyuti- 255 mithyAtvaM paramaM bIjam 383 mUlaM dharmasya samyaktvam 381 mithyAtvaM paramo rogaH 377 mUlaM bodhimasyetad 361 173 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 501 mRgamInasajjanAnAm 2 | mokSaH karmakSayAdeva mRgavyAghrodaro bhogI 1266 | mokSAkA.katAnena mRgA mRgaiH saGgamanuvajanti 528 | mAhAndhakAre pramatIhatAvat 177 mRta-cAliNI-mahiSa- 985 maunAnmUkaH pravacanapaTuH 870 mRtAnAmapi jantUnAm 1373 maunI vastrAvRtaH kuryAt 1021 mRtA naiva mRtAste'tra 580 | mlAyanti puSpanicayAH 586 mRte svajanamAtre'pi 157 | ya ihAyutasiddhAnAm 778 matyurjarA ca vyAdhizca 1.92 | ya eva mitraM hRdayena yasya 830 mRtyuH zarIragAtAram 1318 | ya evAdiH sa evAnte 1377 matyobibhyati te bAlAH 1355 / yaM zaivAH samupAsate ziva iti madulaiH zyAmalasnigdheH 1264 1445 madA bhArasahastreNa 1037 | yakSANAM ca vizAcAnAma 5 / 4 mRdAH paribhavaM (bo) nityam 1101 yaca kAmasukhaM loke 289 meghacchAyA khalaprItiH 1088 yazcintitaM tadiha dUrataraM medhAM pipIlikA hanti 158 prayAti 1311 maitrI pasmin hitadhIH 445 | yaha syAt sukhaM kiJcit 748 maitro parahite cintA 1428 ! yajanaM yAjanaM dAnam maitrIpramAvakAruNyamAdhyasthyA- yazArtha pazaSaH sraSTAH khyA: 1428 | yata eva ca saMsAra: 738 maitroM pramAdaM karuNAM ca 86 yatazchAyA'pyeSAm maitrIyazovatataponiyamAnupA- yatine kAJcanaM dattvA yatkarma purA vihitam 624 maitrI sakalasatveSu 448 yatkaSAyajanitaM taSa saukhyam maitryAnA sadApAsyA maizyaspRhA tathA 868 | yaskArupahiraNyajam 81 yAdivAsitaM cetaH 472 | yat kiJcana zarIrastham 487 mAsasya nahi cAso'sti 800 | yat kicana triSu lokeSu 447 853 45 356 652 221 211 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1438 417 41.7 yat kIrtyA dhavalIkRta tribhuvanan | yathAndhakArAndhapaTAvRto janaH381 890 | yathA pRthiyAM bIjAni 114 ya tat purA kRtaM karma 1305 yA protaH kathita 144 yat tu pratyupakArAya yathA'ntu patitaH zaka yatnAdapi paraklezam 1414 yathA bIjAni rohanti yat paraM yadurArAdhyam 428 yathA'bhakSyaM na bhakSyeta 397 yat parityajya gantavyam 480 yathAmRgA mRtyubhayena bhotA:741 yatpUjitakarmazailakulizam 427 yathA'mbudA vilIyante 436 yat prajApAlane puNyam 828 | yathA yathA zAnabalena jIvaH 985 yat prAtastanna madhyAhna 450 yathA yathA pUrvakRtasya karmaNaH 627 yat prAtaH saMskRtaM dhAnyam 1080 yatra gacchati paraM paripAkama 487 yathArthatatvaM kathitaM jinezvaraiH yatrAnyatvaM zarIrasya 415 401 yatra jAtAstatra ratAH 344 yathA lAbhastathA lobhaH 278 yathA kASThaM ca kASThaM ca 1342 yathA lohaM suvarNatvam 118 yathA kharazcandanabhAravAhI 860 yathAvadatiyA sAdhA yathAkhyAtaM hitaM prApya 810 yathA'vasthitatatvAnAm 197 yathA guDAdidAnena 113 | yathA'vasthitamAlambya 445 yathA catubhiH kanakaM parIkSyate420 yathA vihaGgAstamamAzrayanti yathA cittaM tathA vAcaH 888 1214 yathA chAyA''tapau nityam 114 yathA saGgaparityAgastathA 480 yathA''tmani ca putre ca 14 yathaidhAMsi samiddho'gniH 984 yathA dIpoM nivAtasthaH 108 yathaivAtmA parastadvad 1157 yathA dhenusahasreSu 15 yathaivaikena hastena 1197 yathA namanti pAthobhiH 212 yadadho'dhaH kSitau vittam 285 yathA notA rasendreNa 543, 812 yadanyeSAM hitaM na syAt 1138 yathA ne tA zIlam 1257 | yavabhAvi na tad bhAvi 1310 99 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 yadamISa maharSINAm yadayaM svAmI yadidaM sadma 328 yadA kiJcizo'ham yadAcaranti vidvAMsaH 1206 1108 yadA dhyAyati yadyogI yadA na kurute pApam yadA manasi saJjAtam yadA yadA hi dharmasya yadA sarvaparadravyam yadA sarve paradravyam yadA sarvaM parityajya yadA sarvAnRtabhyaktam yadi grAvA toye tarati yadi nAstamite sUrye 509 679 }97 569 844 68 178 178 30 410 yadi putrAdbhavet svargaH 1432 yadi bhavati samudraH 91 1150 yadi yazAMzva vRkSAMzca yadi rAmA yadi ca ramA yadi vahati tridaNDam yadi saGkahapato hiMsAma yadi satsaGganirataH yadi kriyate karma yadi bhavati saukhyam 82, 335 yadIcchasi vazIkartuma 374 yadutsAhI sadA matryaH 1214 yadeva kizcida viSama prakalpi - tam 325 28 39 883 16 34 54 yadeva jAyate bhedaH 784 yad dadAti yadaznAti 1216 yad dadAsi viziSTebhyaH 407 yad durApaM durArAdhyam yad durgAmaTavImanti 284 yad devairapi durlabhaM ca ghaTate 404 427 581. 13 yadvAre hRdayaM hRdA nanu yad dhyAyati yat kurute yadbhakteH phalamarhadAdipadavI 725 yadyapi bahu nAdhISe yadyalpe'pi hRte dravye yadyAdyavArigaNDUSAt 1248 150 1030 1026 451 yadrAjyaM nyAyasampannam yadvadme mahati yadvad vizeSaNAdupacito'pi473 yantrameko dvayormantram yatrapIDA nilanim 1415 165 yaM 881 788 dRSTvA vardhate snehaH yanna duHkhena sambhinnam nirvatitakI ttidharmanidhanam 73 yaM mAtApitarau klezam - 872 yayA dharmamadharme ca yayoreva samaM vittam raGgaSThamadhyasthaiH 1243 928 1266 yazaskare karmaNi mitrasaMgrahe 1225 yastamAkhuM pivet so'pi 1140 yastu pravajito bhUtvA 88, 1.23 yastu bhRGga tamAkhuM ca 1339 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 30 0 yastu matsyAni mAMsAni 45 | yasya trivargazUnyAni 196 yastu mohena vA'nyasmAda 558 | yasya na jJAyate zIlam 1138 yastu vRntAka-kAliGga- 128 yasya nAsti svayaM prajJA 1245 yastu saMvatsaraM pUrNam 1050 yasya nikhilAzca doSAH 507 yastu supte hRSikeze 142 yasya pAdayugaparyupAsanAno307 yastyaktvA tRNavat . 128 yasya prajJA jagallokahitA-842 yasthindriyANi manasA 908 | yasya buddhirbalaM tasya 89 yasmAzca baddhayate karma 11 yasya rAgAdidoSeNa 114 yasmAdAvirbhavati vitatiH 250 yasya loke dayA nAsti 855 yasmAd vighnaparamparAH 437 yamya vittaM na dAnAya 1216 yasmin kule yaH puruSaH pradhAna: yasya sarve samArambhAH 858 yasya svaro'tha nAbhA 822 yasmin kRte karmaNi 861 yasyAgre vartate vittam 1211 yasmin gRhe sadA nAtha 130 yasyA dhavo mAdhavavAsudevaH 135 yasmin deze na sammAnaH 899 yasyAstisya mitrANi 1213 yasmin maTe bhayaM nAsti yasyA'sti vittaM sa naraH kulInaH ...nigrahA... 1086 1212 yasmin maSTe bhayaM nAsti yasyAH prasAdAdazo'pi 1210 ...nigraho... 877 | yasyendriyANi viSayeSu 485 yasmai dadAti vivaram 1305 yaH karmapudgalAdAnacchedaH 756 yasya kAryamazakyaM syAt 1194 | yaH kAkiNImapyapathaprapannAm yasya kSetraM nadItIre 156 1221 yasya cAtmasamo lokaH 845 | yaH kuryAt sarvakAyANi 1010 yasya cittaM dayAsyUtam 898 | yaH kSoNI nijakAM na rakSati yasya cittaM dravIbhUtam 807 1100 yasya cittaM pravikSiptam 524 | yaH paravAde mUkaH 912 yasya jJAnamanantamapratihatam 488 | yaH pareNopaviSTastu (398 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 yA puNyapApayoragrahaNe 473 yA pratyayaM budhajaneSu nirAkaroti 264 yAmamadhye na bhoktavyam 1047 yAmaste zivamastu rohaNa gire 1142 1044 yaH puSpairjinamarcati yaH pRSTvA kurute kAryam 211 yaH saMsAranirAsalAlasamati: 723 532 908 1243 yaH samaH sarvabhUteSu yaH samutpatitaM krodham yaH sarvatrAnabhisnehaH yaH sUryacandramasobimbam 1280 yaH stabdhA guruNA sAkam 249 yaH svadAreSu santuSTaH yAcito yaH prahRSyeta yA chedabhedadamanAGkanadAha doha 78 405 269 86 72 1394 452 yAM cintayAmi satatam yAtanAM vividhAmaMtra yAtA yAnti mahIbhujaH yAti kAlo galasyAyuH yAte mayyacirAnnidAghamihira 1154 1390 387 29 706 yAtrArtha bhojanaM yeSAm yA deve devatAbuddhiH yAdRzaM kriyate karma yAdazI jAyate lezyA yAni kAni ca pApAni 170 yAni dviSAmapyupakArakANi 1232 yAnti duSTaduritAni dUrataH 1042 yA pANigraha lAlitA susaralA 1418 yA mAtRmAtRpitRbAndhavamitra putra - 217 yA yogIndrahRdi sthitA 35 yAraNye rodanAt siddhiH 10 yA rAkAzazizobhanA gataghanA 1401 yA rAgadeoSAdirujeo janAnAm 31} yAvajjananaM tAvanmaraNam 736 yAvajjIvaM tu yo mAMsam 46 yAvasparaguNadoSaparikIrtane 488 yAvat svasthamidaM zarIram 1357 yAvat svAsthyaM zarIrasya 427 yAvadyasya hi kAmAgniH 106 yAvadvarSatyakAlespi yAvada vyAdhivibAdhayA 488 yAvanti pAMzuromANi yAvanna gRhyase rogaiH yAstAmisrAndhatAmisrAyAH siddhayo'STAvapi durlabhA ye960 yAH sukhopakRtikRtvadhiyA 563 34 1174 88 tvam 1233 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 yugAntaraprekSaNataH svakAryAt 708 | ye lokadvayasApekSAH .. yUkA-matkuNa-vaMzAdIn 22 | yedhitAH karikapolamadeSu pUrva chitvA pazUna hatvA 48 bhRkSAH 125 ye cAparigrahItAro nirlobhAH843 ye zAntavAntAH zrutipUrNakarNAH848 ye tu prakRtyA'NukaSAyayuktAH 45 yeSAM na bacA na tapona yena kenApyupAyena 1.36 dAnam 897 yena yena hyapAyena 755 yeSAmadhyAtmazAstrArtha- 982 yena saMrakSitaM nityam 842 yeSAM rekhA imAstisraH 1261 yena syAlaghutA loke 874 | yeSu yAvazca rAgo'bhUt 305 ye na bhyanti lAmeSu 530 | ye slIzalAkSasUtrAdi- 514 yenAndhIkRtamAnaso na manute 224 yaiH kAruNyaparigrahAnna gaNitaH 887 ye niHspRhAstyaktasamastarAgAH108 yaiH santoSAmRtaM pItam 304 yeneha kSaNabhagureNa vapuSA 350 yaiH santoSodakaM pItam 303 yenaivArAdhito bhAvAta 1444 | yo gacchetU paradArAMstu 840 yenotpAdavyayadhovyayuktam 765 yoganirodhAdbhavasantatikSayaH297 ye'pi parigrahAMstyaktvA 538 yogayukto vizukhAramA 539 ye pravajyAMsamAgRhma 532 yogastapo damo dAnam 843,148 ye bhakSayanti pizitam 42 yogasthe ca hRSIkeze 1013 ye bhakSayantyanyapalam yogaH sarvavipallIvitAne 714 ye rAgagrastamanasaH 1452 | yogino muktikAmasya 548 ye rAtrau sarvadA''hAram 194 yoge pInapayodharAzcitatanoH 69 ye'rthAH klezena dehasya 1236 | yo jantuhiMsAjitadharmakarmaNA ye lubdhacittA viSayAdibhoge 553/ ye lubdhacittA viSayArthabhoge 802 yo'ti nAma madhu bheSamecchayA ye lekhayanti jinazAsana 151 pustakAni 72 | yo dadAti madhu bhAddhe 150 ye lekhayanti sakalam 1208 J yo dadAti sahasrANi 32 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo dadyAt kAJcanaM merum yo dadhAti tRNaM vaktre yo dehadhanabandhubhyaH yo dyUtadhAtuvAdAdiyo dharma tacAritrayo dharmazIlo jitamAna roSI (So) 1238 398 1178 18 24 | yauvanaM dhanasampattiH 1335 46 { yo dhruvANi parityajya 1365 rajAMsi dazanA yatra yo na dadAti na bhuGkte 1216 raTantIha purANAni 332 }} 15 88 yo na muhyati lagnepu yo na sAdhayate dharmam yo nAtmane na gurave yo nAptastava bhUrijanma - 338 yoni yantrasamutpannAH yo bandhana-vadha-klezAn yo bhUteSvabhayaM dadyAt yo bhrAtaraM pitRsamam yo mAM sarvagataM jJAtvA yo mAnuSasya mastakayo mAM pazyati sarvatra 1281 117 | rasAyana kriyAvAdI yo mitraM madhuno vikArakaraNaM rasAmRgmAMsamedo'sthi 20 26 1178 no 226 38 1198 1331 1078 129 yauvanaM naganadAspadopamam 734 yauvanaM prApya sarvArtharaktaM mUlakamityAhu: rakSArtha khalu saMyamasya rakSeccharaNamAyAtam rakSyamANamapi svAntam 114 41 1009 raNe phaleca vRkSazcet rate vAnte citAdhUmasparze 1035 ratnatrayIM rakSati yena jIvaH 167 rasnAnAmitra rohaNakSitidharaH 724 ramaNIyaM kiyat kAlam 1430 ramyaM yena jinAlaya m ramyaM rUpaM karaNapaTutA ramyamApAtamAtre yat rasAtalaM yAtu yadatra pauruSam 720 194 88 1337 553 470 125 691 492 rasaizcalitaM niHsvAdam raso bhogAvadhiH kAme rAgadveSakaSAyAdirAgadveSarupAyAdyaiH 30 372 189 yAM yajetAzvamedhena yAM yamartha prArthayate 197 yo varjayet sa vairUpyam yauvanaM jarayA prastaM zarIram 274 rAgadveSamayeo jIvaH yauvanaM jarayA grastamArogyam 275 rAgadveSavinirmuktam yauvanaM jIvitaM cittam 455 | rAgadveSavinirmuktaH 482 210 133 706 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 387 3.6 177 rAgadveSaviyukAtmA 51 | rAtribhuktikRtAM ka- 1424 rAga zorSapuSi kampamaneka- rAtrirgamiSyati bhaviSyati rUpam 229 suprabhAtam 287 rAgo dveSazca mohazca rAtrivannAzayatyAzu 1428 rAgadveSAbhimUtatvAt / rAzcatupuM yAmepu 1271 rAgadveSau mahAmallau 507 rAtrI sandhyAsu vidyAdau 1032 rAgAdijJAnasantAna- 773 rAmAsagaM parityajya 77 rAgAditimiradhvasta rASTrasya (rAsazca) cittam 1416 rAgAdidhvAntavidhvaMse | rukSaM vapurna ca vilocanahAri rAgAdInAM gaNo yasmAt 772 1453 rAgAdyambhAH pramAdavyasana- 728 rucininoktatattveSu 387 rAgAdyutkaTazatrusaMhRtikaram 51.7 rUpaM ca tAruNyamadutvasorUpam rAgAndho hi janaH sarvaH 10 1421 rAjapatnI guroH patnI 871 rUpaM tu dharmasya na sAdhanaM hi 1091 rAjasUyasahasrANi 50 rUpamArogyamaizvaryam 14 rAjA kulavadhUrviprAH 1242 rUpayauvanasampannAH . 1206 rAjA gRhan karaM pRthSyAH 827 karasthaM ca padasthaM ca 456 rAjAgnijalanAghAta 1228 rUpezvaraspakulajAtitapAvalAjhArAjA pitA ca mAtA ca 823 rAjA'sya jagato vRddhaH 823 | re re citta kathaM prAtaH 321 rAjJA strINAM ca dezAnAm 172 | revatIrohiNIpuSya- 1372 rAkSA parIkSitaHsarvopadhAsu 833 | rogamArgazramo muzavA 170 rAkSAM pratApazca sunItimattA 1108 rogaharaNe'pyazaktAH 462 rAjyaM prAjyaM madajala kaNAn 590 / rogAvAtI duHkhAditastathA 457 rAjyAya pAiyo rekhAH 1260 | rogI cirapravAsI parAnnabhojI rAjyopabhogazayanAsanavAhane 1353 500 ! rogiNAM muhRdo vedyAH 125 255 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 707 romeSu vaidyastamasi pradIpo1049 | lAlanAda bahavo doSAH 8. rokhaM bAlamRNAlatantubhiraso| lAlavet paNi 80 897 lAvaNyarahitaM rUpam // rohati sAyakairviddham 1073 luzitAH picchikAhastAH 767 lasmi! kSamasva sahanIyamidaM lugdhAnAM yAcakaH zatruH 72 duruktam 1231 lUtAsyatantupatite 1058 lakSmIdAyAdAzcatvAraH 1227 lekhanti narA dhanyAH 722 lakSmIryasati vANijye 1218 lokadvayavyasanabAhividIpitA gam 064 lakSmIstaM svayamabhyupaiti 724 | lokasyAdhAstaryaktvam 474 lakSmIH kAmayate matiH 416 | lokaH khalvAdhAraH 1020 lakSmIH pANitale tasya 15 | lokaH pRcchati me vArtAm 1087 lakSmI: sarpati nIcamarNavapayaH- lokAtivAhite mArge 1225 lokAyatA padantyevam 787 bAjA guNoghajananIm 1200 lokAcitaM gurujanam 103 lajjA snehaH svaramadhuratA 1046 lokArcito'pi kulajo'pi 103 lammAnamtacatuSkasya 768 loke durgrahatA khyAtA 107 lamdhuM buddhikalApamApadam 1140 loko jagattrayAkINaH 474 labdhendhanAncalanavat 276 lobhamUlAni pApAni 212,141 // labdhvA'pi dharma sakalaM jino lomazcedaguNena kiM 1406 ditam 579 labhate santati dIrghAm lomaH pratiSThA pApasya 274 198 lobhAt krodhaH prabhavati lameta zaM parAdhInAt 1334 | lobhAta kAmaH prajAyate 273 lalATe cArdhacandrAbhe 1264 lAbhAt krodhaH prabhavati nazunaM gRhanaM vaiSa lAbhAdrohaH pravardhata ... abhakSyANi ... ... lobhAdeva marA mUDhAH 28. lazunaM gRJjanaM vaiSa lobhAd dvaSAdayAvApi 841 .... vArtAka ... ... 125 | lobhArthinI nirlajA ca 1012 283 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhASiSTo naro vittam lomena buddhizcalati loSTamardI tRNacchedI laukike karmaNi rataH laulyena kiJcit vaktuM naiva kSamA jihvA vaktRtvaM ya kavitvaM ca vaktRtvazaktiH kavitApaTutvam banAni dahato vahneH bane jAtA vanaM tyaktvA banejA zazikundAbhA vane padmAsanAsInam banespi doSAH prabhavanti ari parApavAdena vacaH satyaM gurau bhaktiH vaNik paNyAGganA dasyuH vadanaM dazanavihInam vadhyasya caurasya yathA pazIrvA 61 1008 1345 vane'pi siMhA mRgamAMsa 278 284 1 1087 856 er 372 1247 1019 373 56 840 1380 1378 715 rAgiNAm 308 61 bhakSiNaH 816 vane raNe zatrujalAgnimadhye 747 vane vasati ko vIraH 1381 banyAnindati duHkhitAnu pahasati 501 purvaMzo bayo vittam vapuH pavitrIkuru tIrthayAtrayA 4 1195 varaM narakavAso'pi 1135 vayaM yebhyo jAtAH 104 vayamiha parituSTA valkale svaM dukUlaiH 300 varaM viyaM bhakSitamupradoSam 143 varaM viSaM bhuktamasukSayakSamam 377 varaM zUnyA zAlA 1404 85 baraM zRGgotsaGgAt varaM halAhalaM pItam 151 358 varaM hAlAhalaM bhuktam varaM kSiptaH pANiH 896 371 392 varaM chAyA varaM vAyuH varaM narakavAso'pi varamekasya sattvasya varaM parvatadurgeSu 23 867 257 varaM pravezI jvalitaM hutAzanam 85 varaM prANaparityAgaH varaM maunaM kAryam varjayitvA tu kamalam 1300 vardhasva jIva jaya naMda vibho 1603 ciraM tvam 278 varSAsu lavaNamamRtam 1052 varSAsu zubhakAryANi varSAsthekatra tiSTheta balibhirmukhamAkrAntam 1094 564 295 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 pazyendriyaM jitAtmAnam 1218 (viMzatyalamAnaM tu 1059 ghasAmi nityaM subhage pragalbhe | vikalpavarSakairAtmA 1220 | vikalpaviSayottIrNaH 234 vasArudhiramAMtAsthi- 470 / vikramAkrAntavizvo'pi 1008 vasudhA''bharaNaM puruSaH 1086 | vigrahA gadabhujaGgamAlayAH 738 vastuno lobhanIyasya 1315 | vicArAvasare maunI 848 valaM jalena pUtaM syAt 436 ! vicArya samyak samayasya vastrAmnaphalatAmbUla- 1277 / paddhatim 1106, 1447 pahistasya jalAyate jalanidhiH84] vicitraSaNacitacitramuvAkpANipAdacApalyam 1385 ttamam 380 vAkya-mantra-rasAdInAm 88 vicintyametadbhavatA'hamekaH 463 vAGmanAbhyAM zarIreNa 528 | vijJAyeti mahAdoSam 152 dhAcanA tu gurUpAnte 1091 | vittAzayA khanati bhUmitalaM vAcAM zaucaM ca manasaH 792 satRSNaH 240 vAcyaH sa ziSyo bhuvi vittena vetti vezyA 1014 bhAgyazAlI 850 ! vidadhatyaGgazaithilyam 134 vANI rasavatI yasya 1082 , vidalayAta kubodham 518 vAtAya kapilA vidyut 1251 videzeSu dhanaM vidyA 83 vAtodadhRtadhvajaprAnta- 738 vidyayA tapasA tIrtha- 320 vAdAMzca pratiSAdAMzca 168 | vidyA tapo dhanaM zauryam 582 vAdo jalpo vitaNDA ca 775 vidyA dadAti vinayam 1209 vAnaprasthena ki tasya 1340 vidyA nAma narasya rUpamavAruNIpAnato yAnti 176 dhikam 1203 vApokUpataDAga- 1450 ! vidyA mitraM pravAsepu 926 vApovapravihAravarNavanitA- vidyAyAM yadi vA mantre 487 vAgmI 831 vidyArUpayutaH ziSyaH 451 pAsare ca rajanyAM ca 158 / vidyAvAn karuNAyuktaH 705 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 884 vidyAvinayasampanne 890 | vimA gorasaM ko raso vidyA vinayopetA 1202 | bhojanAnAm 14.1 vidyA vivAdAya dhanaM madAya | vinA priyA ko gRhamAgatAnAm 885 vidyAsamaM nAsti zarIrabhUSaNam vinirmalaM pArvaNacandrakAntam 1403 535, 68 vidhududyotavallakSmIH 1430 vinItaH sthUlalakSaH 833 vidvatkavayaH kavayaH 841 vipattau kiM viSAdena 1304 vidvatvaM ca nRpatvaM ca 858 | viSadi dhairyamamathAbhyudaye vidvAMsaH zatazaH sphuranti 835 | kSamA 813 vidvAMsobahuzovivAravacanaiH:10 vipadyapi gatAH santaH 88 vidvAnapi parityAjyaH 1286 | viparItAstu dharmasya 753 vidvAneva vijAnAti 8 | viparIte sati dhAtari 1312 vidvAn dhanI guNyagarvaH 1408 vibhavazva zarIraM ca 106 vidviSTapatitonmatta- 828 | vibhave sati santoSaH 1115 vidheyaH sarvapApAnAm vibhavAM vItasaGgAnAm 1328 vinayaM rAjaputrebhyaH 953 | vibhinnA api panthAnaH 343 vinayaphalaM zuzrUSA | vimarzapUrvakaM svArthasthApakam vinayavyapetamanasaH 261 1067 vinayazrutazIlAnAm vimuktakalpanAjAlam 712 vinayAyattAzca guNA: sarve 290 | vimuktazaMkAdisamastadUSaNam 388 vinayena vidyA grAma 1203 | viramata vudhAH kAmArthebhyaH 588 vinazvaramidaM vapuH 348 viralA jAnanti guNAn 19 vinaSTalobhA viSayepu niHspRhAH virodhakAle'pi vipakSavarge1117 811 | virodhatA bandhujaneSu nityam 147 vinA gurubhyo guNanIradhibhyaH518 | vilagnastu gale vAlaH 158 vinA tejo'ntaraM cakSuH 744 | vilambo naiva kartavyaH 583 185 262 247 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 347 vilikhya rasanAM jilA- 1027 | viSayebhyo piratAnAm 320 vilepanArthamAsaktaH 498 viSayoragadaSTasya 218 viviktavarNAbharaNA sukhazrutiH viSasya viSayANAM ca 105 1202 / vismRtya bhedabhAvAn svAn vivekatipayakSaiH 390 1147 vivekavanasAriNIm 438 vihAya kAmAn yaH sarvAn 237 vivekavikalaH zizuH vItarAgaM yato dhyAyan 500 vivekaH paramo dharmaH 1188 vItarAgo jino devaH 5.8 vivekaH saMyamo jJAnam 136 vRkSaM kSINaphalaM tyajanti 1191 vizuddhapariNAmena 27 vRkSAMzchitvA pazun hatvA 47 vizuddhAdeva saMkalpAt 442 vRkSApravAsI na ca pakSijAtiH vizvacchAyAvidhAyI 1377 vizvajantuSu yadi kSaNamekam vRkSApravAsI na va pakSirAjaH 1128 1376 vizvastAnapi vaJcayatyanudinam vRddhAstRSNAjalApUrNaH 356 vRddhau ca mAtApitarau 875 vastA mugdhadhAlAkA 28 | vRntAkaM zvetavRntAkam 127 vizvAmitra-parAzaraprabhRtayaH 85 | vRntAkAn rAjamASAMzca 1064 vizvAsAyatanaM vipattivalanama56 vRSTizItAtapakSAbha- 1197 vizvAH kalA: paricitA yadi vetrAsanasamo'dhastAt 475 1190 vedA yakSAzca zAstrANi 315 vizvopakAri dhanam vedenApi tathA neva 848 viSabhArasahasreNa vezyAsaGgAzca sauSa 1014 viSayapratibhAsam vezyA'sau madanajvAlA 1013 viSayasukhanirabhilASaH 575 vaidyarAja namastubhyam 866 viSayAmiSalolubdhAH 1088 / vaidyA vadanti kaphapittamarudviSayendriyabuddhInAm 775 , vikAram 1318 270 401 25 3 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 1446 vaibhArAdritaTe gataH 5.5 | vyAdhimAn yadi pazyeca 1987 vaibhASyaM naiva kasyApi 1187 vyApAribhizca vizva 1237 vaiyAvRttyaM vitanvAnaH 207 vyomani sa vAsaM kurute 800 vairaM vivardhayati sakhyamapA |vajanti te mUDadhiyaH parA. karoti 227 bhavam 1283 vairAgyabhAvanAmantraiH 67 | vratAnAmapi zeSANAm 86 bairAgyazatrahatamoha zaktitomaradaNDAsi- 1260 vairAgyazuddhadharmA zaktirna vidyate yeSAm . 743 vairAgyahastina: pIThe 1426 | zakyA vazIkartumibho'timattaH vaizeSikANAM yogebhyaH 776 vyatopAte raveri 1028 zakyo vArayituM jalena 814 vyayamAyocitaM kurvan 40 zakyo'sti sambodhayituM vyavasAye nidhau dharma- 1227 laghurjanaH 852 vyavasAyo'pyasau 895 zavA kAzA vicikitsA vyavasthitaH prazAntAramA 156 vyasanameti karoti dhanakSayam . zateSu jAyate zUraH 1397 __136 | zatrubhinihitaM zastram 382 vyasanameti janaiH paribhUyate / | zatrau mitre tRNe raNe / 138 zatrau mitre putre bandhau 806 vyasaneSvapi sarveSu 1246 zanaiH panthAH zanaiH kanyA 1112 vyAkaraNAt padasiddhiH 1247 | zama eva paraM tIrtham 235 vyAkhyAnazraNaM jinAlaya- zamaM nayati bhUtAni 760 184 | zamayati yazaH klezaM sUte 1146 vyAghra-vyAla-malAnalAdi- 84 | zama-zIla-zyAmUlam 30 vyAghrastuSyati kAnane 1102 | zamasaMveganidAnukampAbhi:36k vyAne syAd dviguNaM vittam 422 | zamasaMveganirvedAnukampAstikyavyAdhijanmArAmRtyu- 457 / 364 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zamasukasudhAsikam 238 662 zamastu pazcamaM puSpam 1041 zamArtha sarvazAstrANi zamaiH zAmyati krodhAdIn 388 zamo damastapaH zaucam 852 zamo damo dayA dharma: 149 zamo hi na bhavedyeSAm 236 zayanAsananikSepa 713 108 1052 1092 zarIramevAyatanaM sukhasya 1081 zarIrAdyarthadaNDasya 169 472 zaradagbudharacchAyAzaradi yajjalaM pItam zarIraM dharmasaMyuktam zarIreNa suguptena zazinA ca nizA nizayA ca zazI 1085 zazini khalu kalaGkam 1122 zazvanmAyAM karoti zastrAgnijalazvApadavisUcikA 93 1349 zAThayena mitraM kapaTena dharmam 813 zAntitulyaM tapo nAsti 1400 zAntyA kRtyA bodhayan 389 zAradA zAradAmbhoja - 1202 shaarikaashikhimaarjaar171 zArIramAna sairduH khaiH 29 66 zAlibIjaM ca vidyAM va 880 zAstrazo'pi dhRtavrato'pi 328 zAstraM bodhAya dAnAya....... manISiNaH 1388 zAstraM bodhAya dAnIya...... vivekinaH 1187 : 335 zAstre vAdibhayaM guNe zikSakaH sarvalokAnAm 1356 zikSA tasmai pradAtavyA 952 zikSAM labhate no mAnI 247 zilAM samadhirUDhAzca 33 zilpamadhyayanaM nAma 850 zivasya darzane taka vubhau 773 zivenAlUkarUpeNa ziSyasya kalyANakaro guruH 73 san 848 zItAtapAdyAnna manAgapIha 766 zItAtApAnmakSikAkattaNAdi 1429 zIto ravirbhavati zItaruciH pratApI 276 zItoSNAdibhiratyugraiH 810 zIlaM zIlayatAM kulaM kalayatAm 1152 zIlaM zauryamanAlasyama 1400 zIlaM mArdavamArjavaH kuzalatA 999 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlaratnaM hataM yasya 328 | zUdro'pi zIlasampannaH 848 zIlavato yamatapaHzamasaMyuto'pi | zUraM tyajAmi vaidhavyAd 1235 zUrAnmahAzUratamo'sti ko vA zIlArNavasya pAraM gatvA 444 68 zIlena rakSito jantuH 83 | zUrA santi sahasrazaH pratizukrazoNitasambhUtaH 468 padam 887 zuci bhUmigataM toyam 78, 194 zRGgArI zlAghayA yuktaH 808 zucirdakSaH zAntaH 841 zaityaM nAma guNastavaiva 1453 zuciH puSpAmiSastotraiH 1040 zaile zaile na mANikyam 886 zuddhaprarUpako jJAnI 848 zaivo vAcyaH sa eva 1447 zuddhaM bhUmigataM toyam 1184 zokAdInAM mahAkandaH 272 zuddhasphaTikasaGkAzaH 808 zokArAtibhayatrANa- 824 zuddhAtmadravyamevA'ham 331 / zoke viveke tu kadAcideva zuddhe tapasi savIryam 857 1438 zubhaM vA yadi vA pApam 1285 zocanti svajanAnantam 456, zubhAyuHkarmabandhAya 187 1196 zubhArjanAya nirmathyam 472 zaucakSamAsatyatapodamAdyAH zubhAzubhaphalaM karma 1445 zubhAzubhAni karmANi jIvaH 913 zaucamAdhyAtmikaM tyaktvA 764 zubhAzubhAni karmANi svayaM 103 zaucAcAre sthitaH samyak 844 zubhopadezadAtAraH 521, 1138 zraddhAmutsatvavijJAna- 205 zubhreNa dakSiNasyAM yaH 1277 | zraddhAlutAM zrAti padAthazunapamANAmapi tAM samAdheH 949 cintanAt 989 zubhaSA zravaNaM caiva 1246 / zraddhayA vipralabdhAraH 108 zuSkAGgI gaNDA pravilaradazanA pramaNaH zrAvakaizcApi 1012 1001 | zravaNalavanaM netroddhAram 148 zUdre caiva bhaved vRttam 868 | pravanti yasya pApAni Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1930 mAddha janmadine caiva 109 |loko varaM paramatatvapathaprakAzI zrAntAnAmalasAnAM ca 1370 1207 thiyo dolAlolAH 342 | vapacA api dharmasthAH 852 dhiyo'pAyAghAtAstRgajalacaram zvanadvArANi catvAri 127 | zvaghradvArANi paJcaiva 1436 zrotIrthapAndharajasA zvazurAzritasambandhivayasyaiH zrodvopAyanatApasena 12 1149 zrIbrahmadatto naracakravartI 752 zvaHkAryamaya kurvIta zrIbhoyaNIgrAmagataM prabhAsvaram / | ......na hi pratIkSate...... 1347 / zvaHkAryamadya kurvIta zrIrjalataraGgataralAH 451 ...na hi mRtyuH ... 1113, 1345 zrIvidyuzcapalA vapuvidhunitam | zvetavaladharAM nArIm 1278 348 vetasarpasya dazanam 1285 zrIsarvajJAgamo yena 386 SaTkaM kakSA vakSaH 1259 zrutamatibalavIrya 344 paTako bhidyate mantraH 1265 bhutazIlavinayasaMdUSaNasya 248 pakhaNDarAjye bharataH 443 zrutvA dharma vijAnAti 1208 patriMzaMdaGgulAyAmam 1058 zrayatAM dharmasarvasvam smara paTapa: mAsi vijJeyA 18 bhrUyane phila sAmbena 136 SaD doSAH puruSeNeha 1172 zreyaH puSpaphalaM vRkSAt 1388 paNDatvamindriyacchedam 1007 zreyaH saubhAgyamadhyam 59 SaSThayaTamoM paJcadazIm 77 zreyAMsi bahuvidhnAni 1112 sa eva ramyaH putro yaH zreyo'thino hi bhUyAMsaH 1172 | saMyamadharmavibaddhazarIrAH 556 zreyo hi zAnamabhyAsAt 476 | saMyamaH sUnRtaM zaucam 576 zrotraM zrunenaiva na kuNDalena 1153 saMyamAtmA zraye zuddha- 974 bhotriyaH zvapacaH svAmI 471 saMyuktAdhikaraNatvam 172 lAdhyaH sa eko bhuvi mAna- | saMyogamUlA jIvena 1342 pAnAm 807 | saMyoge zrImado bhoge 1235 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 757 845 saMyojitakarI ke ke 289 | sakaSAyatayA jIvaH 757 saMvatsareNa yat pApam 1058 | sa kRtajJaH pumAn loke 579 saMvaraphalaM tapobalamatha 292 sakRtsevocito bhogaH 123 saMgharastannirodhena sahadeva bhujyate yaH 123 saMvedhaM yoginAmeva 800 sa krodhamAnamAyAlobhaiH 212 saMzerate ye manujAH sadaiva 1330 saguNamapaguNaM vA kurvatA saMsAra evAyamanarthasAraH 492 kAryajAtam 1106 saMsArabIjabhatAnAm 758 saguNo nirgugo vA'pi 877 saMsArabhIrubhiH sadbhiH 152 saGkalego na hi kartavyaH 1150 saMsAramUlamArambhAH 110 saGkhyayA'nekarUpo'pi 510 saMsAramRgatRSNAsu 319 sAtA rAjakAryeSu 835 saMsAraviSavRkSasya saGgAt saJjAyate gRddhiH 285 saMsArasaraNirlobhaH 272 saGgAd bhavantyasanto'pi 112 saMsArasAgaranirUSaNaratta. saGgItAnavagotarUparamaNI- 415 cittAH 357 saGgrahaikaparaH prAyaH 410 saMsArAvAsanivRttAH 858 saGgrAme prAraNasaTe saMsArAvAsamIrUNAm 35 3 gRhe vA 1313 saMsAriNazcaturbhedAH 05 sacAritrapavitradAharacitam 337 saMsArI karmasaMbandhAt 125 sa jAto yena jAtena 1082 saMsAre gahane'tra citragatiSu 337 samAnamUlazAlI darzana- 703 saMsAre duHkhAvAni 456 samAnadarzanAvaraNavedya- 120 saMsAre mAnuSyaM sAram 581 sazcitatapodhanAnAm 1353 saMsAra yAni saukhyAni 345 sazcitasyA'pi mahato vatsara21 saMsRjanti vividhAH zarI- |saJchedanaIhanabhAnamAraNeca riNaH 153 503 sa kamalavanamagneH 1] saMhAdi parihAreNa 74 sakalA'pi kalA kalAvatAm 745/ satatAnubaddhamuktaM duHkham 146 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618 401 sa tAvaddehinAM bhinnaH satI patyuH prabhoH patiH 1188 satI viTairvyAdhajanairmRgI ca 1145 sarakSetrapratipAditaH sattvadharmaratA yetu satpAtraM mahatI zraddhA satyaM yUpaM tapo hyagniH satyaM ca dharmazca parAkramazca 138 885 422 50 satya tretA dvApareSu 1338 959 satyaM tapo jJAnam satyaM tIrthe tapastIrtham 728 846 849 satyaM dAnaM tapo'droham satyaM dAnaM tapaH zaucam satyaM dAnaM tapaH zauryam satyaM nAsti tapo nAsti 867 satyaprataM vadedvAkyama 594 1185 847 satyaM brahma tapAM brahma satyaM mAtA pitA jJAnam 547 satyaM mitraiH priyaM strIbhiH 1070 satyavAk suvratodvArA 1000 835 para satyasandhA mahAtmAnaH satyasya vacanaM zreyaH satyAM hi manasaH zuddhau satyAnusAriNI lakSmI: 1415 satyArjavadayAyuktam 111 202 satyena tapasA kSAntyA ..... ye..... 06 192 satyena tapasA kSAntyA ... sarva ... 137 55 satyena tapasA jJAnadhyAnena 138 satyena dhAryate pRthvI satyena pUyate sAkSI satyena zudhyate vANI satyenotpadyate dharmaH satye pratiSThitA lokAH 921 }}} 569 54 sadayaH satyavAdA yaH 880 sadA kacid vA divase 1425 sadA cAnnAdisaMprApte 204 sadA mUkatvamAsevyam 373, 1070 sadA'rimadhyA'pi na vairiyuktA 1374 758 sadaiko'haM na me kazcit 411 sadoSamapi dIptena sadauSadhaM navAnaM ca saddarzanajJAna tapodayAdyAH 1291 698 693 636 saddarzanajJAnabalena bhUtA saddharmaH subhago nIruk sadbhAvo nAsti vezyAnAm 149 37 sadbhistu lIlayA proktam 1200 sadyaH sammUcchitAnantasaddvRttaH pUjyate devaiH sa dharmo yo dayAyuktaH sa dharmo yo nirupadhaH ha01 5}} 1165 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ santatirnAsti bandhyAyAH 140 | samaM zatrau ca mitre ca 534 santatiH zuddhasaujanyA 542 samatAM sarvabhUteSu 808 santaptAyasi saMsthitasya payasaH | samatA sarvabhUteSu mano- 71 1137 samatA sarvabhUteSu saMyamaH 173 santazcedamRtena kim 1408 samataikalInacittaH 802 santa: kvApi na santi 1310 samatvamavalambyAtha 318 santi vizve durAcAropadeSTAraH samaduHkhasukhaH svasthaH 120 9pa4 samaM pazyan hi sarvatra 806 santu zAstrANi sarvANi 171 samastakarmakSayato'khilArtha-801 santuStA madhyamavartitA ca 642 samastajantupratipAlanArthAH 711 santuSTaH satataM yogI 1442 / samastalokAkAze'pi 103 santuSTAH sukhino nityam 301 samaH zatrau ca mitre ca 528 santoSasArasadratnam 302 samAnapuNyapApAnAm 428 santoSatripu kartavya: samohitaM yanna labhAmahe vayam 122 santoSaH paramaM saukhyam 268 samutpati ca mAMsasya 40 santoSaH svepu dAreSu samudrAH sthitimujjhanti 817 santoSAmRtatRptAnAm 300 / sampattI niyamaH zaktI santyajya lokacintAm 540 ......daridre...... 1300 sampattI niyamaH zaktI samdhyAyAM yakSarakSobhiH 157 ......dAriye...... 1382 sandhyAyAM zrIduhaM nidrAm 1025 sampattau vismitA naiva 814 sannipAtajvareNeva 232 sampat sarasvatI satyam 1400 saMnyAsenAna kiM tasya 1338 sampatsu mahatAM cittam 155 sanmArgadarzakaM jIyAda | sampadi yasya na harSaH 78 sa pumAnarthavajammA 1082 | sampado jalataraGgavilolA: saptaprAme ca yaspApam ......kuruta...... 450 saptadvIpaM saratnaM ca 35 sampado jalataraGgavilolAH sa bIja carAsAca ......parahitaM...... 1226 301 75 386 148 366 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 sampanneSvapi bhogeSu - sampUrNakumbho na karoti zabdam 254 jA samprApya mAnuSatvam samplutodaka ivAndhujalAnAm 403 samyaktvaM paramaM ratnam samyakatvaM bhAvayet kSipram 700 samyaktvaratnAna paraM hi ratnam 390 383 403 528 1451 72 samyaktvasahitA eva samyaktvena hi yuktasya samyag jJAnI dayAvAMstu samyagdarzanavantastu samyagdarzanasampannaH 487 sambaddhaM zuddhasaMskAram 1068 sambhinnatA luzirasacchinna- 147 sambhojanaM saGkathanam 1147 sammukhaM patitaM svaspa 1030 samyaktvajJAnacAritra sampadaH 701 sarvato'tyantaklezAgnau samyaktvabhAvanAzuddham 134 1451 samyaktva mAtra santuSTAH samyaktvamohanIyam 509 401 samyagTaSTirzAnI 235 samyagvicAryeti vihAya mAnam 256 samyagvira kirtanu yasya cite sarajoharaNA bhaizyabhujaH sarAgo'pi hi devazceva saritsahasra duSpUrasarogaH svajanadveSI kaTuvAkU 64 271 sarogaH svajanadveSI durbhASa 148 sarpo'oi'thavA lobhaH sarvajantu hitA''zaivAtra 1188 sarvajIvadayArtha tu 13, 1420 sarva zIpsati puNyamIpsati 442 1134 77 sAma 312 sarvato dezatazcaiva 442 1363 1118 859 sarvatra jRmbhate tejaH sarvatra nindA santyAgaH sarvatra rAjadharmo'yam sarvatra zucayo dhIrAH sarvatra sarvasya sadA pravRttiH 741 sarvathA svahitamAcaraNoyam 754 107, 1174 8 39 676 sarva deza lipijJAtA sarvadvandvaM parityajya sarvanAze samutpanne sarvaH padasthasya suhRd sarvabhakSI kRtAnto'yam 1346 962 923 118 sarvabhAveSu mUrcchAyAH sarvabhUtahitaM kuryAt sarvabhUnasamo maitraH 808 | sarvabhUteSu yenaikam 854 543 te Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvamaGagala nidhau hadi yasmin 1127 374 sarvamadasthAnAnAm sarvametadidaM brahma sarvamohakSayAt sAmye sarvayajJeSu yaddAnam sarvayajJeSu vA dAnam sarvaloka viruddhaM yad sarvavinAzAzrayiNaH sarvavedAdhigamanaMH... satyaM ... sarvavedAdhigamanaM ... sarva ... sarvasaMgaparityAgaH sarvasyecchredyazo ha tuma sarvasvaharaNaM bandham sarvasvApaharo na taskara 93 787 619 11 sarvaH parArthamArambhaH sarvAtizayayuktasya sarvAbhilASiNaH sarvArambhaparityAgAt sarvArambhaM parityajya sarvAzucinidhAnasya sarvAH saMpattayastasya sarve kSayAntA nicayAH 9 60 806 sarvasaGgAn pazUna kRtvA 50 sarvasatve dayAM maitrIm sarva sAvadyayogAnAm 19 693 949 1008 283 55 11 gaNaH 1975 1156 488 524 183 175 966 ra 454 324 sarve jAnamti jIvA hi 1133sarve'pi jIvAH svajamAH sarve'pi santu sukhinaH sarve yatra vinetAraH sarve vedA na tat kuryuH 449 1151 sarve vai yonijA martyAH sarveSAmapi pApAnAm sarveSAmAzramANAM tu sarveSAmAzravANAM tu sarveSAmAzravANAM yaH sarveSvapi tapoyogaH 18 851 272 137 756 756 183 1354 922 sa sadA jIvate loke sa suhRdyo vipannArthasa snigdho vyasanAnnivA 1389 1145 rayati sasyamatvA'mRtasyApi saha kalevara khedamacintayan 331 saha tapoyamasaMyamayantraNAm 716 sahasA vidadhIta na kriyAm 1106 sahasairupakArANAmupAyAnAm 888 sA kaSThAzleSamAdhatte 1012 sAkAze sAtape sAndha kAre 1048 sA ki sabhA yatra na santi vRddhAH 1383 sAGkhyaH zikhI jaTI muNDI 784 sAGkhyAnAM syurguNAH sattvam 782 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1389 sAGkhyAH nirIzvarAH kecit 1 8 1 | siddhamantrauSadhaM chidram sAcairdevaH zivaH kaizcit 781 sukaraM maladhAritvam sA ca saJjAyate lakSmIH 1217 sukSetre vApayedvIjaM sAdhubhyaH sAdhu dAnam 955 supAtre nivaped dhanam sAnandaM sadanaM sutAzca sukSetre vApayed bIjaM supAtre vApayed dhanam sukhaM vA yadi vA duHkham 1158 sukhaM vipayasevAyAm sukhaM hi vAJchate sarvaH 575 sukhaM ca na vinA dharmAt 1446 sukhaduHkhe manujAnAm sukhamAsse sukhaM zeSe sukhasya sAraH paribhujyate taiH 1388 105 643 744 sukhAya dhatse yadi lobhamAtmanaH sudhiyaH 782 1242 778 sA prajJA yA zame yAti sAmAnyaM bhavati dvedhA sAmAnyalokA mahatAM caritrama 1294 691 sAmAyikaM yathA sarvasAmAyikaM syAt traividhyam 174 sAmAyikamityAdyam sAmAyika vizuddhAtmA sAmAyikavratasthasya sAmAyikAvazyakapauSadhAni 177 ex 675 177 sAmaiva hi prayoktavyam 840 sAmnaiva yatra siddhina 838 sAmyaM syAd nirmamatvena 447 sAraGgAn bhramarAn ibhAMzva 357 sAraGgI siMhazAvaM spRzati sutadhiyAM 540 sA revatI yA narake praviSTA 45 sA sA sampadyate buddhiH 1316 sAhitya saGgItakalAvihInaH 867 siMhAdekaM vakAdekam siMho valI dvirada-zUkaramAMsabhojI 1302 8. 1296 487 880 282 5.75 sukhArthe sarvabhUtAnAm sukhini sukhanidAnaM duHkhitAnAM 1304 1366 355 876 sukhI bhogI dhano netA 1247 sukhena tyajyate bhogaH sugandhI vanitA vastram sutantraH supavitrAtmA sutyajaM rasalApaTya m sudAnAt prApyate bhAMgaH suduSTamanasA pUrva sudhIrarthArjane yatnam supAtradAnAzca bhaveddhanADhyaH 414 265 413 225 1238 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 715 subhago durbhagaH zrImAn 40 | sUvarNarUpyaratnamayIm subhASitena gItena 549 | senAGgaparivArAcam 423 suraddhiH sukulotpattiH 417 | sevA zvavRttiryairuktA 1454 surAM pItvA tu yo martyaH 14 // | sevyaH zAntirdivamArjava-577 surA-lasunasaMspRSTam 131 | sevyaH syaanaarthitaarthaanaam|212 surAsuranarendrANAm saiva bhuumistdevaambhH881,110|| surAsurendrasampUjyaH 507 saukhyaM mitrakalatraputra- 342 surUpA subhagA zAntA 1000 saujanya saGgatiH sadbhiH 812 surendranAgendranarendrasaMpadaH 388 saubhAgyAdiva sundarI 366 sulabhAH puruSA rAjan 1175 | sauhadena parityaktam 1180 suvarNapuSpitAM puthvIm 1400 stabdhI vinAzamupayAti suzrAnto'pi vaheda bhAram 1301 nato'ti vRddhim 250 susthe hRdi sudhAsiktam 733 | stutaM mahendrarabhivIkSya yasya susvarA'lobhi(mi)nI pIna 1201 1000 stokenonnatimAyAti 402 susvAdunyannapAnAni 468 stoko'pi guNisaMsargaH 1135 suhadi nirantaracitte 1132 stoko'pyagnirdahatyeva 365 suhRbhirAptairasadvivAritam khojAtau dAmbhikatA 1102 1107 strINAM strIsaginAM saGgam485 sUktayo rAmacandrasya 1127 sthale careza bohittham 272 sUkSma godhUmacUrNam 1051 sthANurvA puruSo vA'yam 245 sUkSmavAdarabhedAbhyAm 58 sthApayet phAlgunAdUrdham 198 sUkSmayononi bhUtAni 105 sthAvaraM jAmaM ceti 878 sUkSmANi jantUni jalAzrayANi sthUlarekhAH daridrAH syuH 1262 snAtamAtrasya cecchoSaH 135 sUtrArthasAdhanamahAvatadhAraNepu480 snAtasya vikRtA chAyA 1351 sUryacandramasAvetau 477 | snAtAni yena tIrthAni 1338 556 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAnaM zuddhAmbhasA yat 1038 | svataH sugandhayaH 498 smAnaM kRtvA jalaiH zItaH 1025 ! svadArarakSaNe yatnam 1010 snAnaM nAma manaHprasAda- | svadAre yasya santoSaH 884 sadanam 1034 svadezajAtA: satprajJAH 833 slAnamurvatanAbhyAgam 78 svapati yA parityajya 1006 snAnaM pUrvamukhIbhUya 1024, 1382 svaparasamaye gAm snAnaM manomalatyAgaH 1369 | svaptavyaM naiva magnena 1386 snehaH zabdo guNA evam 778 svapnamaniSTaM haSTvA 1276 snehAbhyagAd bhaveda rogaH1275 svaprendrajAlAdiSu yadvadAsai sneho dayA'pi hRdi 43 roSazca 1431 sparzo gandho'pi tebhyaH | svapne pazyati yaH svarNam 1284 syAt 782 | svapne mAnavamRgapatituraGga-1281 sparzI rUpaM raso gandhaH 778 svapne yathA'yaM puruSaH prayAti 735 spRhAvanto vilokyante 280 svapne hRdayasarasyAm 1282 sphuramtyupAyAH zAntyartham1313 svabhAvata: pravRttAnAm 732 sphUrjalobhakarAlavatra- 88 svabhAvaM va muzcamti 738 smaraNa kIrtanaM keliH 75 svabhAvalAbhasaMskArakAraNam 198 syAdvAdazca pramANe dve 764 svabhAvalAbhAt kimapi 264 syAdvAdo vidyate yasmin 565 svaya karma karotyAtmA 102 gyuH kaSAyAH krodhamAna- 210 / svayaM kumArga lapatAMnu nAma 1448 svakarmaniratA nityam 846 | | svayaM kRtAni karmANi 127 svakalanabAlaputrakamadhuraSacaH100 svayamutpadyate jantuH 103 svakAryaparakAryepu 458 | svayameva gRhaM sAdhuH 201 svakIyaM parakIyaM ca 312 | svayaMbhUramaNaspaddhiH 16 svacittakalpito garSaH 245 | svargacyutAnAmiha jIvaloke 13 svajano'tha suhadgusnUpI vA1150 svargasukhAni parIkSANi 236 svatamro deva ! bhUyAsam 1424 | svargastasya gRhAgaNaM 1043 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svargApavargadodravya- 1040 | svAnukUlAM kriyAM kAle 481 svargApavargasaMpattikAraNam 585 | svAminAM svagurUNAM ca 1070 svargApavargoM bhavato vibhinnau 815 svAmibhakto mahotsAhaH 833 svarNasthAle kSipati sa rajaH 141 svAmibhaktyapramattatvAsvarNAdike'pyanyadhane puraHsthe 17 diguNaH 1178 svalpenaiva hi kAlena 124 svAmI sambhAvitaizvaryaH .71 svazarIrazarIriNAvapi 467 svAgyamAtyazca rASTraM ca 1301 svazarIra'pi na rajyati 1124 svAmyarthe yastyajet 875 svastike janasaubhAgyam 1263 | svAmye pezalatA guNe 814 svastuti paranin vA 373 sveSu dAreSu santoSaH svasvakarmakRtAvezAH 117 ......dharmaH...... 895 svahitaM tu bhavejjJAnam 107 sveSu dAreSu santoSaH svAgamaM rAmamAtreNa 17 ......dharmAH...... 1455 svAdhInAdayitAsutAvadhi 1325 snehAbhyaktazarIrasya 126 svAdhyAyaguNane yastaH 1011 svaraM yatra sa bagbhramIti 740 svAdhyAyamAdhisasi no pramAdaH haMsa tvaM satyaso'si 1144 | haMso na bhAti balibhojanasvAdhyAyaH paJcadhA zeyaH 1061 vRndamadhye 1.87 svAdhyAyAdhyayanaM jinendrama- | haMso vibhAti nalinIdalahanam 1005 puJjamadhye 1087 svAdhyAyena gurorbhaktyA 383 hataM hahA zAstravizAradatvam 642 svAdhyAyottamagItisaGgatijuSaH hantavyaH kSamayA krodhaH 217 548 hantA caivAnumantA ca 33 svAdhyAyotthaM yonimantaM hamtA palasya vikretA 32 prazAntam 848 | haraNaM praharaNabhUSaNamaNi- 1282 svAdhyAyo'dhyApanaM cApi 853 | harati kumati bhinte moham1137 svAdhyAyo yajanaM dAnam 812 ] haratyekadinenaiva 549 219 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 halAdikheTanaM yantra- 185 | hitaM mitaM priyaM kAle 1074 hasati nRtyati gAyati valagati | hitaM mitaM sadA'znIyAt 1048 138 | hitvA hAramudAramoktikamayam 38 hasane zocanamacirAt 1275 hiraNye vA suvarNa vA 282 hastI sthUlataraH sa cAkuzavazaH hInayonipu bambhramya 245 88 | honAdhikeSu vidadhAtyavivekahastau dAnavivarjito bhAvam 247 hAni karoti vittasya 1341 hatamima ca taptaM ca 418 hAsAnmahAnto laghavo bhavanti | hRdayaM dahyate'tyartham 287 1 369 hRnnAbhipadmasaGkocaH hAsyAdi tataH paTakam 508 he dAridya namastubhyam 1320 hiMsA'nRtAdayaH paJca 75 hema-dhenu-dharAdInAm 22 hisAmayaH zizukrIDA- 100 he lakSmi kSaNike svabhAvahisAsteyAnyathAkAmam 1452 / capale 1231 hiMsyante prANinaH sUkSmAH 155 / 155 samApto'yaM caturbhAgAtmaka-subhASita-padya-ratnAkarasya zlokAnAmakArAdyanukramaH Page #388 -------------------------------------------------------------------------- _