Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra sevA mandira dillI 1203 * krama saMkhyA "_28806) mukhatA kAla na khaNDa
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra sevAmandira-grantha-mAlA jainagrantha- prazasti-saMgraha prathamAvRti 500 prati prathama bhAga saMyojaka aura sampAdaka jugala kizora mukhtAra 'yugavIra' adhiSThAtA 'vIra sevAmandira' sarasAvA ni0 sahAranapura sahAyaka sampAdaka pa0 paramAnanda jaina zAstrI cIrasevAmandira, dariyAgaMja, dillI prakAzaka vIra-sevA-mandira dariyAgaMja, dillI kArtika, vIra saM0 2480 vi0 saM0 2011 aktUbara san 1654 granthA 12 {cAra rUpaye
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka vIra-sevA-mandira dariyAgaMja, dillI prakAzana - vyaya 104) chapAI 26 phArma 480 ) + 424 ) 100 ) vijJApana 270) kAgaja 13 // rima 25) posTeja 200 ) jilda ba~dhAI 400) sahasampAdana aura prastAvanA 182) prapha saMzodhana 260) kAryAlaya - vyavasthA 200) bheMTa samAlocanAdi 50 prati 120 ) kama tayyAra huI 30 prati 420) kamIzana 420 prati 3101 ) 1000) prApta sahAyatA pratiyAM chapI 500 lAgana eka prati 41 ) ke lagabhaga mUlya 4) rupaye / kula pRSThasaMkhyA 416 mudraka 1 rAmA priMTiMga presa, dillI mUla grantha pRSTha 1 se 162 taka / 2 rUpavANI priMTiMga hAusa, dillI zeSa prantha pR0 163 se 226, TAiTilAdi ke pu0 1 aura prastAvanAdike pRSTha 1 se 144 taka
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya vaktavya kucha varSa hue yaha grantha rAmA priMTiMga presa dillIko chApaneke liye diyA gayA thA aura usa samaya isake lagAtAra 162 pRSTha chapa bhI gaye the| chapAIkA yaha saba kAma dillI Thaharakara hI karAyA gayA thaa| kucha paristhitiyoMke vaza sara. sAvA Adi jAnA huA aura chapAIkA kAma banda karanA pdd'aa| bAdako jaya chapAI. kA kAma punaH zurU karanA cAhA taba nasake TAipa kAphI ghisa gaye the aura nayA TAipa ma~gAkara kAma zurU karanA prasane maMjUra nahIM kiyaa| isa taraha chAIkA kAma TalatA rhaa| isa bIcameM paM0 paramAnandajIne paricayAtmaka prastAvanA likhanekI anumati mAMgI aura use pAkara ve prastAvanA likhane meM pravRtta hogye| prastAvanA likhanemeM dhAraNAse kahIM adhika samaya laga gyaa| kyoMki kitane hI graMthoMkI prazastiyoMko jAMca ke liye dUsarI purAnI zuddha pratiyAM bAharase maMgAnI par3I aura kitane hI granthakAroMke samaya tathA kRtiyoMkA nizcaya karaneke liye kAphI risarca (soja) kA kAma karanA paDA / sAthameM 'anekAnta' tathA anya granthoMke prakAzanAdi sambandhI dUsare kAma bhI karane pdd'e| isase granthako punaH presameM jAneke liye aura bhI vilamba ho gyaa| jaba vaha punaH premameM jAneke yogya huzrA to saMsthAko arthika saMkaTane prA gherA aura isase usakA presameM jAnA rokanA pdd'aa| hAla meM bAbU choTelAlajI kalakattAkI eka hajArakI mahAyatAko pAkara chapAI zrAdikA zeSa kArya pUrA kiyA gayA hai / yahI saba isa granthake pAzAtIta vilanbase prakAzita honekA kAraNa hai / yaha grantha jaina sAhitya aura itihAsake viSaya para bahuta kucha prakAza DAlanevAlA hai| aise graMthoM ke prakAzanakI isa samaya bar3I z2arUrata hai| isakA dUsarA bhAga, jo apanaza bhASAke granthoMse sambandha rakhatA hai aura bahuta kucha aitihAsika sAmagrIko liye hue hai, tayyArIke nikaTa hai / zrAzA hai usake prakAzanake liye koI TAnI mahAnubhAva apanA Arthika sahayoga pradAna kareMge, jisase vaha zIghra prakAzameM lAyA jA ske| antameM maiM DAkTara e. ena. upAdhye ema. e., DIliTa. kA bhArI AbhAra vyakta karatA hUM jinhoMne apanA aMgrejI prAkkathana (Fore word) bahuta pahale likhakara bhejanekI kRpA kI thI, aura jo samaya-samaya para apanI zubha sammatiyoMse barAbara anugRhIta karate rahe haiN| jugalakizora mukhtAra
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanyavAda :: zrImAn bAbU choTelAlajI jaina kalakattA ne, jo ki sAhitya itihAsa aura purAtatrake viSaya meM gaharI ruci tathA dilacaspI rakhate haiM. isa grantha ke prakAzana meM vIrasevAmandirako eka hajAra 1000) rupayekI sahAyatA pradAna kI hai, jisake liye unheM hArdika dhanyavAda samarpita hai / jugalakizora mukhtAra
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ FOREWORD The idea ot writing a history of literature with the various works classified according to language religion, subject-matter, regional or dynastic affiliation, or literary form ctc, is not quite indigenous in India. It is the eminent ouental scholars from the West who were amazed at the antiquity, importance and richness of Indian literature that tried to take a historical survey of some tract or the other of Indian literature When one looks at the various volumes of the Grundriss der Indo-Auschen Philologie and Altertumskunde (Encyclopedia of Indo-Aryan Research ) edited by Buhler and his colleagues or at the Geschichte der Indischen Litteratur, 1-3 ( A History of Indian Literature, vols 1-2, so far published ) by M. Winternitz, one has to admire not only the stupendous labour of the surveyors but also the continued researches of various scholars which supplied material for such a survey. It is such histories that have given us an allIndia outlook, beyond the limitations and prejudices created by the difterences of religion and language, and it is this approach that would enable us in the iung run to evaluate the literary achievements and cultural heritage of India in the march of world civilization. Jainism possesses many an important religious aspect. its Atman-Karman philosopby; its course ot spiritual evolution without any intervention of Divinity, the stress laid on ascetic morality; and its ethico-moral principles like Ahimsa. As a representative of the Sramanic culture, which appears to have been prevalent along the fertile banks of Ganges in
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Eastren India long before the adven of Vedic Aryans, Jaina religion has close affinities with Buddhism but it is essentially independent of and distinct from Vedic religion or its later forms, now loosely called by the name Hinduism. As Jacobi has remarked' In conclusion let me assert my conviction that Jainism is an original system, quite distinct and independent from all others; and that therefore, it is of great importance for the study of philosophical thought and religious life in ancient India. ( Transactions of the Third International Congress for the History of Religions, vol. II, pp. 59-66, oxford 1908 ). The Jaina authors have given a distinctive position anu an intellectual basis to their religious and cultural ideology by their religious snd secular writings, both ancient and modern, in different languages like Prakrit. Sanskrit, Apabhramsa, Old-Rajasthani, Old-Hindi, Old-Gujarati, Tamil and Kannada. As Winternitz puts it : There is scarcely any province of Indian literature in which the Jainas have not been able to hold their own. Above all they have developed a voluminous narrative literature. they have written epics and novels, they have composed dramas and hymns; sometimes they have written in the simple language of the people, at other times they have competed in highly elaborate poems, with the best masters of ornate court poetry and they have also produced important works of scholarship.' (A History of Indian Literature, II. p. 483 ) The Jaina works unmistakably possess the stamp of religious spirit, but their authors have never carried their literary pursuits in isolation : they are essentially
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Indian and bear close relation with earlier and contemporary literature. This is evident from the works of authors like Pujyapada and siddhasena, Akalanka and Hemacandra etc. Another peculiarity about these authors is that very often they supply a good deal of information about their predecessors and contemporaries, monks, laity and princes. In some cases they also mention the date and place of composition. Such details occur at the beginning of the works or at the end of them generally in an independent section known by the name Prasasti. A historian of literature is not only interested in the contents of the works but also in the biographic details about the authors, and most of the Jaina authors mention at least some facts about themselves. This is a phenomenon rare in early Indian literature, and hence all the more coveted by historians. Even when books were still in Mss. And not published, various oriental scholars like Bhandarkar, Peterson, Keilhorn and others published in their Descriptive catalogues of Sanskrit and Prakrit Mss. Those extracts from the beginning and close of a work which give some inforniation about the author and about the work. These passages have been of immense value for the historian of literature; and many paragraphs in the History of Indian Literature by Winternitz are based on such excerpts given by Peterson and others. The Mss. of Sanskrit and Prakrit works in Jaina Bhandaras are rich in Prasastis; some of them belong to the authors themselves and others to the donors etc. of the Mss. : in either case they have a documentary value. Besides the Descriptive Catalogues, some inde
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pendent collections of Prasasts have been published, for instance : Sri-prasasti-samgrahah by A. m. Shaha, Ahmedabad Samvat 1993; Jaina pustaka-prasasti-samgraha, vol. I, ed. Jinavijaya Muni, Singhi Jain Series 17, Bombay 1943 Even a cursory glance through these publications will convince any one of the great value and usefulness of the material. Pt. Jugalkishore Mukthar is a front-rank scholar who has worked hard throughout his lengthy career to unearth inportant information about rare works and unknown authors, His contributions have enlightened many dark corners of Indian literature in general and Jaina literature in particular He has spent his valuable time in many Ms.-collections and gathered together a lot of useful material. He has a linnger and thirst for new facts and fresh evidence His various articles in the Jaina Hitaishi and Anekanta speak eloquently for his strenuous labour and deep scholar. ship. He weighs his evidence with a remarkable legal acumen; and as a critic he is thorough and unsparing. What he has achieved singlehanded through his manifold writings should be a matter of pride for any Institution In this Jainagrantha-prasasti-samgraha Pt. Jugal. kishore has presented from his personal colection Prasastis from 171 works embracing various subjects like logic,religion, narrative, didactic and hymnal poetry, ritual, metaphysics, drama, grammar etc. both in Sanskrit and Parkrit. Some of these Prasastis give important bits of informotion. The Prasastis of Ganitasara-sa mgtaha and Jayadhavala refer to Amoghavarsa Nrpatunga, the Rashtrakuta rules; and
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ k numerous Prasastis give the dates of composition as well. Indranandi gives so much of useful information about himself and his contemporaries that one must hesitate now to say that Indian aulhors were lacking in historical sense as it was once alleged by early European scholarrs. This handy volume is equipped with the necessary Appendices which heighten its referential value. It is simply indispensable to an earnest student of Indian literature in general and Jaina literature in particular. Kolhapur January 1, 1949 A. N. Upadhye
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAva nA prazasti-paricaya bhAratIya purAtattvameM jisa taraha mUrtikalA, dAnapatra, zilAlekha, stUpa, mUrtilegva, kRpa-bAvar3I, tar3Aga, mandira prazastiyoM aura sikke Adi vastue~ upayogI aura Avazyaka haiN| inakI mahattA bhAratIya anveSaka vidvAnoMse chipI huI nahIM hai / ye saba cIjeM bhAratakI prAcIna Arya saMskRtikI samu. jvala dhArAkI pratIka haiM / aura itihAsakI ulajhI huI samasyAoM aura gutthiyoMko sulajhAnemeM amogha astrakA kAma detI haiM tathA pUrvajoMkI guNagarimAkA jItA-jAgatA sajIva itihAsa inameM saMkalita rahatA hai| isI taraha bhAratIya sAhityAdike anusaMdhAnameM granthakartA vidvAnoM. prAcAryo aura bhaTTArakoMdvArA likhI gaI mahatvapUrNa grantha-prazastiyA~ bhI utanI hI upayogI aura Avazyaka haiM jitane ki zilAlekha aAdi / prastuta granthameM saMskRta prAkRta bhASAka 171 granthoMkI prazastiyoMkA saMkalana kiyA gayA hai jo aitihAsika dRSTise bar3e hI mahanvakA hai| ye prazastiyA~ pranthakA vidvAnoM aura prAcAryo zrAdike dvArA samaya-samaya para racI gaI haiN| ina prazastiyoM meM saMgha, gaNa, gaccha, vaMza, guruparamparA, sthAna tathA samaya saMvatAdike sAtha tatkAlIna rAjAoM, rAjamantriyoM, vidvAnoM, rAjazreSThiyoM aura apane pUrvavartI granthakartA vidvAnoM tathA unakI kRtiyoMke nAma bhI jahA~tahA~ diye hue haiM, jo anusandhAtA vidvAnoM ( risarcaskaoNlaroM) ke lie * bahuta hI upayogI haiM / ina parase aneka vaMzoM, jAtiyoM, saMghoM, gaNa-AcchoM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) guruparamparAoM, unake sthAna, samaya, kAryakSetra aura unakI jJAnalipsAke sAtha sAtha tatkAlIna paristhitiyoM, rAjAoM, mahAmAtyoM aura nagara seTha Adike itivRtta sahaja hI saMkalita kiye jA sakate haiN| ina prazastiyoMko do vibhAgoMmeM bA~Ta diyA gayA hai, unameMse isa prathama vibhAgameM mukhyatayA saMskRta aura prAkRta granthoMkI prazastiyoM hI dI gaI haiN| apabhraMzabhASA pranthoMkI prazastiyoMkA eka judA hI saMgraha nikAlanekA vicAra hai isIse unheM isa vibhAgameM sthAna naha diyA gayA hai| una prazastiyoMkA saMgraha bhI prAyaH pUrA ho cukA hai jo sampAdita hokara presameM diyA jAyagA / ye saba prazastiyAM prAya aprakAzita hasta. limvita granthoM parase noTa kI gaI haiM aura unheM mAvadhAnIse saMzodhita kara denekA upakrama kiyA gayA hai| phira bhI dRSTi-doSa tathA prema zrAdikI asAvadhAnIse kucha azuddhiyoMkA rahajAnA sambhava hai| prastuta saMgrahameM 4-5 aise granthoMkI prazastiyA~ bhI saMgraha kI gaI haiM jo anyatra apUrNa tathA azuddha rUpameM prakAzita ho cukI haiN| unheM kucha vizeSatAoMke sAtha zuddha pratiyoM parase saMzodhita karake diyA gayA hai| do-cAra aise granthoMkI prazastiyAM bhI aMkita kI gaI haiM jo saMgraha karate athavA chapAte samaya to aprakAzita the lekina bAdako prakAzita ho gaye haiN| phira bhI samayAdikakI dRpTise unakA saMgraha bhI upayogI hai| isa prazastisaMgrahake antameM kucha pariziSTa bhI diye gaye haiM jinameM prazasti gata bhaugolika nAmoM, saMdhoM, gaNoM, gacchoM sthAnoM, rAjAoM, rAjamantriyoM, vidvAnoM prAcAryo, bhaTTArakoM tathA zrAvaka zrAvikAoMke nAmoMkI sUcIko akArAdi kramase diyA gayA hai, jisase anveSaka vidvAnoMko vinA kisI vizeSa parizramakaM unakA patA cala sake / ___ isa 171 anya-prazastiyoM ke saMgrahameM, jinake nAma anyatra die hue haiM, jinameM unake kartA 104 vidvAnoM zrAdikA saMkSipta paricaya bhI nihita hai aura unakA saMkSipta paricaya prAge diyA jAyagA jinake nAma isa prakAra haiM:
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) 1. vAdirAja 2. jayasena 3. padmanAma kAyastha 4. vAsavasena 5. vAgbhaTa 6. paM0 zAdhara 7. brahma jinadAsa 8. mumutu vidyAnanda 6. brahma nemidanta 10. brahma zrutasAgara 11. bha0 sakalabhUSaNa 12. muni padmanandi 13. bha0 lalitakIrti 14. siMhanandi 15. paM0 nemicanda 16. vAdicandra 17. kezavasenamUri 18. akSayarAma 16 somadevasUri 20. vibudha zrIdhara 21. sahasrakIrti 22. muni rAmacandra 23 bha0 jinendrabhUSaNa 24. bha0 guNacandra 25. bha0 dharmakIrti 26. paM0 rAmacandra 27. brahma kAmarAja 28. bha0 zubhacandra 26. somakIrti 30 bha0 ratnacandra 31. paM0 jinadAsa 32. brahma kRSNadAsa 33. kavi dAmodara 34. dIkSita devadatta 35. bhAska nandi 36. devendrakIrti 37. paM0 dharaSeNa 38. cAritrabhUSaNa 36. kavi nAgadeva (jinadeva ) 40. kavi jagannAtha 41. guNacandra 42. zivAbhirAma 43. candrakorti 44. jayakIrti 45. mahAsenasUri 46. devendrakIrti 47. sumatimAgara 48. brahmagopAla 46. zubhadra 50. kavi hastimalla 51. zrajitasenAcArya 52. bhAnukIrti 53. paM0 yogadeva 54. nAgacandrasUri 55. bha0 zrIbhUSaNa 56. paM0 zraruNamaNi 57. bha0 jJAnabhUSaNa 58. brahma rAyamala 56. narendrasena 60. jinasenasUri 66. kavi asaga 62. ayyapArya 63. guNabhadra 64 anantavIrya 65. nandiguru 66. nAgarAja 67. bha0 kamalakIrti 68. zrIdeva 66. kavi govinda 70. malliSeNasUri indranandiyogIndra 72. paM0 budhavIru 03 prabhAvandra 74. trivikrama 75. amarakIrti 76. jJAnabhUSaNa 77. rAmacandra mumukSu 78. sumatikIrti 76. pAMDe rUpacandra 80 prabhAcandra 81. dharmadeva 82. mAdhavacandatraividya 83. zrIcandra 84. ma0 zrariSTanemi 85. mahAvIrAcArya 86. bha0 zrIbhUSaNa 87. bha0 candrakIrti mama vIrasenAcArya 86 jinasena 10 vIrabhadrAcArya 11. durgadeva 12. zrutamuni 63. bhaTTavosari 64. muni gaNadharakIrti 25. somadeva 66 paM0 prabhAcandra 60 prabhAcandrAcArya 68. vAmadeva 36. bha0 lalitakIrti 100 vAdirAja 101. kavi vAgbhaTa 102. haripAla 103. vizvasena muni 104. aura bha0 jJAnakIrti / 71.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) prazasti saMgraha meM graMthakartA ina vidvAnoM zrAdikA saMkSipta paricaya kramase nIce diyA jAtA hai: isa prazastisaMgrahakI prathama prazasti 'nyAyavinizcayavivaraNa' kI hai, jisake racayitA zrAcArya vAdirAja haiM / vAdirAja drAviDasaMghasthita nandisaMghakI rugala nAmaka zAkhAke vidvAna the, zrIpAladevaka praziSya tathA matasAgarake ziSya the / siMhapurAdhIza cAlukya rAjA jayasiMhakI sabhAke ve prakhyAtavAdI aura ukta rAjAke dvArA pUjita the / prastuta grantha unhIMke rAjyakAlameM racA gayA hai| prazastimeM unakI vijaya kAmanA kI gaI hai| isa graMtha atirikta zrApakI anya racanAe~ bhI upalabdha haiM, jo prAyaH prakAzita ho cukI haiM, aura ve haiM -pramANa nirNaya, pArzvanAthacaritra, yazodharacaritra, ekIbhAvastotra, adhyAtmASTakastotra / inake sivAya malliSeNa prazasti nAmaka zilAvAkya meM ' trailokya dIpikA' nAmaka granthakA bhI nAmollekha milatA hai jo abhI taka anupalabdha hai / cArya vAdirAjakA samaya vikramakI 11vIM zatAbdIkA uttarArdha hai, kyoMki unhoMne apanA pArzvanAtha caritra zaka saM0 147 (vi0 saM0 1082) meM banAkara samApta kiyA hai| dUsarI prazasti 'dharmaratnAkara' kI hai| jisake karttA zrAcArya jayasena / jayasenane prazastimeM apanI jo guru paramparA banalAI hai vaha yaha hai ki jayasenake guru bhAvasena, bhAvasenake 'guru gopasena, gopasenake guru zAMtiSeNa aura zAMti ke guru dharmasena / ye saba prAcArya lADabADa saMgha ke vidvAna haiM, jo bAgar3a saMghakA hI eka upabheda hai / bAgaDasaMghakA nAma 'vAgvara' bhI hai aura vaha saba vAgaDadezake kAraNa prasiddhi ko prApta huA hai, aura isaliye dezaparaka nAma hai / zrAcArya jayasenakA samaya vikramakI 11vIM zatAbdIkA madhya bhAga jAna paDatA hai / yaha zrAcArya amRtacanda aura yazastilakacampUke karttA somadeva (zakaH saM0881 = vi0 saM0 1016 ) se bAdake vidvAna haiM / dharmaratnAkarake aMtameM pAI jAne vAlI prazastikA antima padya lekhakoMkI kRpAse prAyaH chUTa
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) gayA hai, vaha dehalI ke paMcAyatImaMdira aura dhArA jainasiddhAMta bhavanakI pratiyoMmeM nahIM hai, jina parase ukta prazastiko noTa kiyA gayA thA / bAdako ailaka pannAlAla di. jaina sarasvatibhavana vyAvarakI prati parase prazastikA ukta antima padya nimna rUpameM upalabdha huA hai I vANendriyavyomasoma - mite saMvatsare zubhe / 1055 / prantho'yaM siddhatAM yAta sabalIkarahATake // isa padyase granthakA racanAkAla saM0 1055 aura racanA sthAna sabalIkarahATaka spaSTa jAnA jAtA hai aura isaliye granthakAra jayasenakA samaya vikramakI 11vIM zatAbdIkA madhyabhAga sunizcita hai / sabalIkarahATaka nAmakA nagara athavA grAma kahA~ para sthita hai isake anusandhAnakA abhI taka avasara nahIM mila sakA / tIsarI prazasti 'yazodhara caritra' kI hai jisake kartA padmanAbha kAyastha haiM, padmanAbha kAyasthane bhaTTAraka guNakIrtike upadezase pUrva sUtrAnusAra yazodharacaritra athavA dayAsundaravidhAnakI racanA rAjA vIramendra yA vIramadeva ke rAjyakAlameM mahAmAtya (maMtrI) sAdhU (sAhU) kuzarAja jaisavAlake anurodhase kI hai| padmanAbhA vaMza kAyastha thA aura ve saMskRta bhASA acche vidvAna the / aura jainadharma para vizeSa anurAga rakhate the / 'saMtoSa' nAmake jaisavAlane unake isa granthakI prazaMsA kI tathA vijaya siMhake putra pRthvIrAjane anumodanA kI thI / kuzarAja jaisavAlakulave bhUSaNa the, inake pitAkA nAma jainapAla aura mAtAkA nAma 'loNA' devI thA, pitAmahakA nAma bhullaNa aura pitAmahIkA nAma uditA devI thaa| Apake pAMca bhAI aura bhI the| jinameM cAra De aura eka choTA thA / haMsarAja, merAja, rairAja, bhavarAja ye bar3e bhAI zra ra hemarAja choTA bhAI thA / kuzarAja baDA hI dharmAtmA tathA rAjanIti meM kuzala thA / isane gvAliyarameM candraprabha jinakA eka vizAla jinamaMdira Water thA aura usako pratiSThAdikAryako bar3e bhArI samArohake sAtha saMpana kiyA thA / kuzarAjakI tIna striyAM thIM, rallo, lakSaNazrI, aura kauzIrA /
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) ye tInoM hI patniyA~ matI, sAdhvI tathA guNavatI thIM aura nitya jinapUjana kiyA karatI thIM; ralhole kalyANasiMha nAmakA eka putra utpanna huzrA thA, jo baDA hI rUpavAna, dAnI aura jinaguruke caraNArAdhanameM tatpara thA / isa sarvaguNa sampanna kuzarAjane zrutabhaktivaza ukta yazodharacaritrakI racanA karAI thI jisameM rAjA yazodhara aura rAnI candramatIkA jIvana paricaya diyA huA hai / yaha paurANika caritra baDA hI rucikara priya aura treat mRtaka zrota bahAne vAlA hai| isa para aneka vidvAnoM dvArA prAkRta, saMskRta apabhraMza aura hindI gujarAtI bhASA meM grantha race gae haiN| meM kavivara padmanAbhane apanA yaha grantha jisa rAjA vIramadevake rAjyakAla'racA hai vaha gvAliyarakA zAsaka thA aura usakA vaMza 'tomara' thA / yaha vahI prasiddha kSatriya vaMza hai jise dillIko capAne aura usake punaruddhAra karanekA zreya prApta hai / vIramadevake pitA uddharaNadeva the, jo rAjanIti meM dakSa aura sarvaguNa sampanna the / san 1400 yA isake grAma pAsa hI rAjyasatA vIramadeva hAthameM AI thii| hijarI sana 805 aura vi0 saM0 1462 meM athavA 1405 A. D. meM mallU ikabAlakhAne gvAliyara para car3hAI kI thI; parantu usa samaya use nirAza hokara hI lauTanA par3A / phira usane dUsarI bAra bhI gvAliyara para gherA DAlA; kintu isa bAra bhI use Asa-pAsa ke kucha ilAke lUTa kara ho vApisa lauTanA paDA / I zrAcArya amRtacandrakI 'tattvadIpikA' (pravacanamAra TIkA ) kI lekhaka prazastimeM, jo vi0 saM0 1466 meM likhI gaI hai, gopAdimeM ( gvAliyara meM ) usa samaya vIramadevaka rAjyakA ullekha kiyA gayA hai| aura amarakIrti SaTkarmopadezakI prAmerapratimeM jo saM0 1476 kI likhI huI hai usameM bhI vIramadeva rAjyakA ullekha hai aura vIramadevakA pautra hUMgarasiMha apane pitA gaNapatideva ke rAjyakA uttarAdhikArI maM0 1481 rahA hai / 1462 se kucha bAdameM bhI meM 'huaa| vIramadevakA rAjya saM0 1466 se isase yaha jAnA jAtA hai ki pranthakartA kavi padmanAbhane saM0
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) san 1476 ke madhyavartI kisI samayameM isa yazodhara caritakI racanA bha0 guNakIrtike upadezase kI hai| cauthI prazasti muni vAsavasenake yazodharacaritakI hai / munivAsaghasenane apanI prazastimeM usakA racanAkAla aura apanA koI paricaya nahIM diyA aura na dUsare kinhIM sAdhanoMse hI yaha jJAta ho sakA hai ki ukta carita kaba racA gayA / isa granthakI eka prati saM01581 kI likhI huI jainasiddhAntabhavana zrArAmeM maujUda hai, jo rAmasenAnvayI bha0 ranakIrtike prapaTTadhara aura bha0 lakhamasenake paTTadhara bha0 dharmasanake samayameM likhI gaI hai, umase itanA hI jJAta hotA hai ki vAsabasena saM0 1581 se pUrvavartI vidvAna haiM, kitane pUrvavartI haiM, yaha abhI ajJAta hai| / pAMcavIM prazasti 'neminirvANakAvya' kI hai jisake kartA kavi vAgbhaTa haiM / kavi vAgbhaTTa prAgvATa ( poravAr3a) vaMzake kulacandra the, aura ahichatrapurameM utpana hue the| inake pitAkA nAma chAharU thaa| inakI yaha eka hI kRti abhI taka upalabdha hai, jo 160 padyoMkI saMkhyAko liye hue hai| yaha mArA grantha 15 so athavA adhyAyoMmeM vibhakta hai| isameM jainiyoM ke bAIsaveM tIrthakara neminAthakA caritra aMkita kiyA gayA hai| grandhakI racanA sundara, sarasa, madhura tathA vividha alaMkAroM zrAdise vibhUSita hai| isake sAtaveM sargameM 'mAlinI' zrAdi saMskRtaka 44 chandoMkA svarUpa bhI diyA huzrA hai aura padyaka upAntya caraNameM candake nAmakI sUcanA bhI kara dI gaI hai / grantha ke aneka padyoMkA upayoga vAgbhaTTAlaMkAraka kartA vAgbhaTane apane granthameM yatra tatra kiyA hai| ki vAgbhaTTAlaMkAraka kartA kavi vAgbhaTakA samaya vikramakI 12 vIM zatAbdIkA uttarAddha (saM0 1173) hai ataH yaha grantha usase pUrva hI racA hai / isa kAmya grantha para bha0 jJAnabhUSaNakI eka paMjikA TIkA bhI upalabdha hai, jo dehalIke paMcAyatI mandirake zAstrabhaMDAra meM maujUda hai| pranthakartAne apane sampradAyakA koI ullekha nahIM kiyA, phira bhI 19veM tIrthakara mallinAtha jinakI stuti karate hue unheM
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuru suta ( icavAkuvaMzI) rAjAkA putra batalAyA hai x zvetAmbarISa matAnusAra sutA nahIM, isase isa granthake kartA digambarAcArya haiM / chaThavIM prazasti 'bhUpAlacaturvizati-TIkA' kI hai jisake kartA paMDita pravara AzAdhara haiM jo vikramakI 13vIM zatAbdIke pratibhAsampanna bahuzruta vidvAna the| inhoMne apane jIvanakA adhikAMza bhAga jainasAhityake nirmANa aura usake pracAra meM vyatIta kiyA thaa| ve saMskRta bhASAke praur3ha vidvAna the| sapAdalakSa dezameM sthita mAMDavagaDhake nivAsI the| saM0 1246 meM jaba zahAbuDhInagaurIne dehalI aura ajamera para adhikAra kara liyA, taba ve usa sthAnako chor3akara suprasiddha dhArAnagarImeM zrA base aura vahAM unhoMne byAkaraNa tathA nyAyazAstrakA adhyayana kiyA / dhArAke bAda ve nAlache ( nalakacchapurasa) ke neminAtha caityAlayameM rahakara paThana-pAThana aura mAhinyakI upAsanAmeM tatpara ho gye| inakI jAti vagheravAla thii| inake pitAkA nAma mallakSaNa, mAtAkA zrIranI aura dharmapatnIkA sarasvatI tathA putrakA nAma chAhaDa thA / inake samaya meM vindhyavarmA, subhaTavarmA, arjunavarmA, devapAla aura jaitugideva nAmaka pAMca rAjA hue haiM, jinakA ullekha inhoMne apane granthoMkI prazastiyoMmeM kiyA hai| paMDita prAzAdharajIkI kitanI hI kRtiyAM aprApya haiM, eka do prApta kRtiyA~ bhI abhI aprakAzita haiM aura zeSa racanAe~ prakAzita ho cukI haiN| prastuta bhUpAla caturviMzatikA TIkA vinayacandrake anurodhase likhI gaI hai / ye vinayacandra ve hI jAna par3ate haiM jinake anurodhase paMDitajIne iSTopadezakI x tapaH kuThAra-kSata-karmacalli-mallirjino vaH zriyamAtanotu / kuroH sutasyApi na yasya jAta, duHzAsanatvaM bhuvanezvarasya // 16 // minirvANakAvya OM yaha nAlachA yA nalakacchapura vikramakI 13vIM zatAbdI meM janadhanase samAkIrNa thA yaha nagara dhAra aura mAMDava (mAMDa) gar3hake madhyavartI sthAnameM basA huA thaa| isa nagarake cinha aAja bhI avaziSTa haiM yA nahIM, yaha kucha jJAta nahIM ho skaa|
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (&) TIkA banAI thI aura jo sAgaracandra munike ziSya the| unakI zeSa kRtiyoM ke nAma isa prakAra haiM: sAgAra - anagAradharmAmRta svopajJaTIkA sahita, mUlArAdhanAdarpaNa, sahasranAma mUla va svopajJaTIkA sahita, paM0 hIrAlAlajI siddhAntazAstrI sAhUmala aura sonAgirake bhaTTArakIya jJAnabhaNDAra meM upalabdha hai / jinayajJakarupa, fafe smRtizAstra saTIka, nityamahodyota, amarakoSa TIkA ( anupalabdha ) zrArAdhanAsAraTIkA ( anupalabdha ) kriyAkalApa, adhyAtmarahasya ( anupalabdha ), rAjImativipralaMbha, jJAnadIpikA, bharatezvarAbhyudaya, prameyaratnAkara kAvyAlaMkAra TIkA, ratnatrayavidhAna aura aSTAMga hRdayodyotinI TIkA | D paMDita zrazAdharajIne saM0 1285 meM jinayajJakalpa. saM0 1262 meM triSaSThi smRtizAstra, saM0 1266 meM sAgAradharmAmRta TIkA aura saM0 1300 meM nagAradharmAmRta TIkAkA nirmANa kiyA hai| zeSa saba grantha saM0 1285 aura saM0 1300 ke madhyavartI samayameM race gaye haiN| inakA vizeSa paricaya 'jainasAhitya aura itihAsa' nAmaka pustakakaM pRSTha 126 meM dekhanA cAhie / vIM, 75vIM aura 142vIM prazastiyA~ jambUsvAmicarita harivaMzapurANa aura rAmacaritrakI haiM jinake kartA brahmajinadAsa haiM jo kundakundAnvaya sarasvatIgacchuke bhaTTAraka sakalakIrtike kaniSTha bhrAtA aura ziSya ye 1 ye madanarUpI zatruko jItane vAle brahmacArI, kSamAnidhi, SaSThamAditapake vidhAtA aura aneka parISa hoMke vijetA the / inhoMne aneka dezoM meM vihAra karake janatAkA kalyANa kiyA thA - -unheM sanmArga dikhalAyA thA / ye jinendra ke caraNakamaloMke iate, deva-zAstra-gurukI bhakrimeM tatpara, pratyanta dayAlu tathA sArthaka jinadAsa nAma se prasiddhiko prApta the aura prAkRta, saMskRta, gujarAtI tathA hiMdI bhASA ke acche vidvAna evaM kavi bhI the| inake guru bhaTTAraka sakalakIrti prasiddha. vidvAna the, jinakA saMskRta bhASA para acchA adhikAra thA, tAtkAlika bhaTTArakoMmeM inakI acchI pratiSThA thI / inhoMne apane samaya meM aneka mandira * paMDita hIrAlAlajIle jJAta huA hai ki sahasranAmakA prakAzana hAla hameM bhAratIyajJAnapITha kAzIle ho cukA hai|
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) arrare, saikar3oM mUrtiyoMkA nirmANa karAyA aura unake pratiSThAdi mahotsava kArya bhI sampanna kiye haiM / inake dvArA pratiSThita mUrtiyoMke kitane hI abhi lekha saM0 1480 se 1462 takake merI noTa bukameM darja haiN| inake pratirikta aneka mUrtiyAM aura unake abhilekha zraura noTa kiye jAne ko haiM, jina sabake saMkalita hone para tatkAlIna aitihAsika bAtoMke anveSaNameM bahuta kucha suvidhA prApta ho sakatI hai / bha0 sakalakIrtine saM0 1481 meM sagha sahita bar3AlImeM cAturmAsa kiyA thA aura asia amIrA pArzvanAtha caityAlayameM baiThakara 'mUlAcArapradIpa' nAmakA eka saMskRta grantha saM0 1481 kI zrAvaNa zuklA pUrNima.. ko apane kaniSTa bhrAtA jinadAsake anugrahase pUrA kiyA thA / isakA ullekha gujarAtI kavitA nimna upayogI zrazase jAnA jA sakatA hai| -- tihi avasare guru AviyA, bAlI nagara makAra re, caturmAsa tihAM karo zobhano, zrAvaka kIdhA harSa apArare / amIre padharAviyAM, badhAI gAve naranAra re, sakala saMgha mila baMdiyAM, pAmyA jaya jayakAra re || X X X X saMvat caudaha sau pUrNimA divase pUraNa karyA, mUlAcAra mahaMtare // X X mI bhalA, zrAvaNa mAsa lasaMtare, X bhrAtAnA anugraha thakI kIdhA prantha mahAnare || X * 15 zatAbdI meM baDAlI jana dhanase sampanna nagara thA, usa samaya vahAM hUmar3a di0 jaina zrAvakoM kI bahuta baDI bastI thI / vahAMkA amIrA pArzvanAthakA di0 mandira bahuta prasiddha thA / usa samaya devasI nAmaka eka bIsAhUmar3ane kezariyAjIkA saMgha bhI nikAlA thA aura bha0 sakalakIrti usa samaya ke prasiddha vidvAna bhaTTAraka the, bAgar3ha aura gujarAtameM unakA acchA prabhAva thA / ye apane ziSya praziSyAdi sahita una prAnta meM vihAra karate rahate the / 1
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) yadyapi sakalakIrtine apane kisI bhI pranthameM usakA racanAkAla nahIM diyA, phira bhI, anya sAdhanoMse-mUrtilesNAdike dvArA-unakA samaya vikramakI 15vIM zatAbdIkA uttarArdha sunizcita hai / bhaTTAraka sakalakIrti IDarakI gahIke bhaTTAraka the aura bha. padmanandIke paTTapara pratiSThita hue the| kahA jAtA hai ki ve saM0 1444 meM uta gaddI para zrAsIna huye the aura maM0 1466ke puSamAsameM unakI mRtyu mahasAnA (gujarAta) meM huI thii| mahasAnAmeM unakA samAdhisthAna bhI banA huA hai / bha0 sakalakIrti dvArA racita pranthoMke nAma isa prakAra haiM, jinase unakI vidvattA aura sAhitya-sevAkA anumAna kiyA jA sakatA hai .-- 1 purANasAra 2 siddhAntasAradIpaka 3 mallinAtha caritra 4 yazodhara caritra 5 vRSabhacaritra (AdinAtha purANa) 6 sudarzanacaritra 7 sukamAlacaritra 8 vardhamAnacaritra 6 pArzvanAthapurANa 10 mUlAcAra pradIpa 11 sAracaturvizatikA 12 dharmapraznottara zrAvakAcAra 13 sadbhASitAvalI 14 dhanyakumAracaritra 15 karmavipAka 16 jambUsvAmicaritra 17 zrIpAlacaritra Adi / brahma jinadAsane bhI aneka granthoMkI racanA kI hai jinameM bha0 sakalakIrtikA bar3e gauravake sAtha smaraNa kiyA hai / cUka jinadAsa sakalakIrtike kaniSTha bhrAtA the| isalie inakA samaya bhI vikramakI 15 vIM zatAbdIkA uttarArddha aura solahavIM zatAbdIkA pUrvAddha jAna par3atA hai| kyoMki saM0 1481 meM inhIMke anurodhase baDAlImeM mUlAcArapradIpake race jAnekA ullekha Upara kiyA jA cukA hai / aura saM0 1520 meM inhoMne gujarAtI bhASAmeM harivaMzarAsa' kI racanA kI hai| ApakI racanAoMmeM jambUsvAmI carita aura harivaMzapurANa aura rAmacarita ( padmapurANa ) ye tIna grantha to saMskRta bhASAmeM race gae haiM / jambUsvAmIcaritakI racanAmeM inake ziSya brahmacArI dharmadAsake mitra dvijavaMzaratna kavi mahAdevane sahAyatA pahu~cAI thii| 'dharmapaMcaviMzatikA' athavA 'dharmavilAsa' nAmakI eka choTI sI racanA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) bhI inhIM jinakI kRti hai / inake atirikta jinadAsa racita jina racanAoM kA ullekha mila sakA unake nAma isa prakAra haiM : 1 yazodhararAsa 2 AdinAtharAsa 3 zreNikarAsa 4 samakitarAsa 5 karakaMDurAsa 6 karmavipAkarAsa 7 zrIpAlarAsa pradyumnarAsa * dhanapAlarAsa 10 hanumaccarita 11 aura vratakathA koSax - jima meM dazalakSaraNavratakathA, solahakAraNavratakathA, vAhaNaSaSThIvratakathA, mokSasaptamIkathA, nirdoSasaptamIkathA, zrAkAzapaMcamIvratakathA aura paMcaparameSThI guNa varNana prAdi racanAoMkA saMgraha eka guTake meM pAyA jAtA hai| ye saba racanAe~ prAyaH gujarAtI bhASA meM kI gaI haiM; parantu inameM hindI aura rAjasthAnI bhASA ke zabdoMkA bAhulya pAyA jAtA hai / inake sivAya nimna grantha pUjA-pATha viSayaka bhI haiM aura jinakI saMkhyA isa samaya taka 7 hI jJAna ho sakI hai unake nAma isa prakAra haiM- 1 jambUdvIpa pUjA 2 anantatratapUjA 3 sArddhadvaya dvIpapUjA 4 caturviMzatyudyApa napUjA 5 medyamAloyApana pUjA 6 catustriMzaduttara dvAdazazatodyApana bRhatsaddhacakrapUjA / F 7 isa taraha brahmajinadAsakI saMskRta prAkRta aura gujarAtI bhASAkI saba milAkara 25-30 kRtiyoMkA aba taka patA cala sakA hai| ina saba granthokA paricaya prastAvanAkI kalevara vRddhike bhayase chor3A jAtA hai / inake sivAya inakI dhanya racanAe~ aura bhI guTako meM yatra tatra grantha bhaMDAro meM milatI haiM, para ye saba inhIM kI kRti haiM isakA nirNaya unakA zrAdyopAta avalokana kiye binA nahIM ho sakatA, samaya milane para isa sambandha meM phira vicAra kiyA jAegA / vIM prazana 'sudarzana carita' kI hai jisake kartA bha0 vidyAnanda haiM x inameM se naM0 6 aura 11 ke grantha zrAmera bhaTTArakIya bhaMDAra meM pAye jAte haiN| zeSa rAsoMmeM adhikAMza rAkhe dehalIke paMcAyatI mandirakhe zAstrabhaMDArameM pAye jAte haiM / aura kucha pUjAe~, jo guTakoM meM sannihita haiM /
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) jo kundakundAnvaya sarasvatI gacchake bha. pacanandike praziSya tathA bha. devendrakIrtike ziSya the, aura sUratakI gahI para pratiSThita hue the / vidyAnandine 'sudarzanacarita' meM apanI guruparamparA isa prakAra dI hai:-kunda kundamantAnameM vizAlakIrti hue, unake pada para zubhakIrti hue, zubhakIrtika paTTa para dharmacandra, aura dharmacandrakaM paTTa para ratnakIrti, rasnakIrtike paTTa para prabhAcandra, prabhAcandra ke paTTa para padmanandI, pamanandIke paTTa para devendrakIrti, aura devendrakIrtike paTTa para prastuta vidyAnandi hue| ye vikramakI 16vIM zatAbdIke vidvAna the| ___ bha0 vidyAnandIkI isa samaya do racanAoMkA patA calA hai jinake nAma haiM sudarzanacaritra aura zrIpAlacaritra / inameM sudarzanacaritrakI racanA gandhArapurIke pArzvanAtha caityAlayameM huI hai / prastuta granthameM racanAkAla diyA huzrA nahIM hai| kintu sUrata zrAdike murtilekhoMse prakaTa hai ki vidyAnandi mUratakI gahIke paTTadhara haiN| inake bAda ukra paTTa para bha0 mallibhUSaNa aura lakSmIcanda pratiSThina hue the| bha0 vidyAnandika vi0 saM0 1466 se vi0 saM0 1523 naka ke aise mUrtilekha pAye jAte haiM jinakI pratiSThA bha. vidhAnandine svayaM kI hai athavA jinameM bhaTTAraka vidyAnandike upadezase pratiSTita honekA ullekha pAyA jAtA hai / isase bha0 vidyAnandikA samaya vikramakI 15vIM zatAbdIkA uttarArddha aura solahavIM zatAbdIkA pUrvAddha jAna par3atA hai / inake pradhAna ziSya zrutasAgara the, jo dezayati yA brahmazruta. sAgaraka nAmasaM prasiddhiko prApta haiM / unakA paricaya Age diyA gayA hai / havIM, 11vI, 12vIM, 105vIM aura 106 nambarakI prazastiyoM sudazanacaritra, zrIpAlacaritra dharmopadezapIyUSavarSa, rAtribhojanatyAga kathA aura neminAthapurANakI yathAkrama saMkalita kI gaI haiM jinake kartA brahmanemidatta haiM, jo mUlasaMgha sarasvatigaccha aura balAtkAragaNake vidvAna the| inake dImAguru bha0 vidyAnandi the| aura vidyAnandike paTTa para prati 1 dekho, gujarAtI mandira sUrata ke mUrtilekha, dAnavIra mANikacandra pRSTha 53,54 /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) Thita honevAle mallabhUSaNa guruke ye ziSya the / mallibhUSaNake eka ziSya bha0 siMhanandiguru the, jo mAlabAkI gaDIke bhaTTAraka the| inakI prArthanAse zrutasAgarane somadevAcArya 'yazastilaka campU' ko 'candrikA' nAmakI TIkA fear thI aura brahma nemidattane neminAthapurANa bhI mallibhUSaNa ke upadeza se banAyA thA aura vaha unhIMke nAmAMkita kiyA gayA thA / brahmadatta aneka granthoMkI racanA kI hai kintu ye saba racanAe~ isa samaya mere sAmane nahIM haiM jinase yaha nizcaya kiyA jA sake ki unhoMne atra sI racanA kaba aura kahA~ nirmANa kI / unakI jJAta racanAoMke nAma isa prakAra haiM: 1. rAtribhojanatyAga kathA, 2. sudarzanacarita, 3. zrIpAlacarita, 4. dharmopadezapIyUSa varSa zrAvakAcAra, 5. neminAthapurANa 6. ArAdhanAkathAkoza, 7. prItiMkaramahAmuni carita aura ma dhanyakumAracarita / inameMse isa saMgrahameM cAra pranthokI prazastiyA~ dI gaI haiM / eca. DI. velaMkarake 'jinaratnakoSa' meM brahma nemidattake 'neminirvANa' kAvyakA nAma darja hai jisakI avasthiti IDarake zAstra bhaNDArameM batalAI gaI hai / inakA samaya vikramakI 16vIM zatAbdIkA antima caraNa hai / inakA janma sambhavataH saMvat 1550 yA 1555ke Asa-pAsa huA jAna paDatA hai / kyoMki inhoMne apanA zrArAdhanA kathAkoza saM0 1575 ke lagabhaga banAyA thA aura zrIpAlacarita saM0 1585 meM banAkara samApta kiyA hai| zeSa grantha ukta samayoMke madhyavartI samayakI racanAe~ jJAta hotI haiM / 10 vIM, 22 vIM aura 48 vIM aura 143 166 takakI 24 prazastiyA~ arthAta kula 27 prazastiyAM kramaza: zrIpAla carita, yazodharacarita aura jJAnArNavagadyaTIkA, jyeSTa jinavarakathA, ravivratakathA, saptaparamasthAna vratakathA, mukuTasaptamIkathA, akSayanidhivratakathA, SoDazakAra kathA, meghamAlAtratakathA, candanaSaSTIkathA, labdhividhAnakathA, dazalAkSiNIvratakathA, puSpAJjalitratakathA, AkAzapaMcamIkathA, muktAvalIvratakathA, nidu:khasaptamIkathA, sugandha
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamI kathA, zravaNa dvAdazI kathA, ratnatraya vratakathA, ana ta vratakathA, azokarohiNIkathA, tapolakSaNapaMktikathA, merupaMktikathA, vimAnapaMktikathA, aura palyavidhAnakathA kI haiM, jinake kartA dezayatI brahma zrutasAgara haiM, jo mUlasaMdha sarasvatIgaccha aura banAskAragaNake vidvAna the| inake gurukA nAma vidyAmandi thA jo bhaTTAraka padamanandIke prazipya aura devendrakIrtike ziSya the / aura no bha. devendra kIrtike bAda bhaTTAraka pada para zrAmIna hue the| vidyAnandIke bAda uka paTTa para kramazaH mallibhUSaNa aura lacamIcanda pratiSThita hue the| inameM zrI mallibhUSaNa guru zru tasAgarako AdaraNIya guru bhAI mAnate the| inako preraNAse zrutamArane kitane hI granthoMkI racanA kI hai| ye saba sUratako gahI. ke bhahAraka haiN| ___ brahmazrutasAgarane apanI kimI kRtimeM racanAkAla nahIM diyA / jisase yaha batalAyA jA sake ki unhoMne amuka samayase lekara amuka samaya taka kina-kina granthoMkI racanA kisa kramase kI hai / kintu anya dUsare sAdhanoMka prAdhArase yaha avazya kahA jA sakatA hai ki brahma tasAgarakA samaya vikramakI solahavIM zatAbdIkA madhya bhAga hai arthAt ve vi0 saM0 1500 se 1575 ke madhyavartI vidvAna jAna par3ate haiN| isake do zrAdhAra hai / eka to yaha ki bhaTTAraka vidyAnandIke vi0 saM0 1461 se vi0 saM0 1523 takake aise mUrtilekha pAye jAte haiM jinakI pratiSThA bha0 vidyAnandIne svayaM kI hai / athavA jinameM bha0 vidyAnandIke upadezase pratiSThita honekA samullekha pAyA jAtA hai| aura mallibhUSaNa guru vi0 saM0 1554 yA usake kucha samaya bAda taka bha0 paTTa para AsIna rahe haiM / aisA sUrata zrAdike katipaya mUrtilekhAMse spaSTa jAnA jAtA hai| isase spaSTa hai ki bha0 vidyAnandIke ziSya zrutamAgarakA prAyaH yahI samaya honA caahiye| dUsarA prAdhAra unake dvArA racita 'palyavidhAna kathA' hai, jise unhoMne IDarake rAjA bhAnu athavA rAvabhANajIke rAjyakAlameM racA hai| usakI prazastike padyoM meM likhA hai ki-'bhAnubhUpatikI bhujArUpI talavArake jala
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) pravAhameM zatrukulakA vistRta prabhAva nimagna ho jAtA thA aura unakA mantrI hubaMDakulabhUSaNa bhojarAja thaa| usakI patnIkA nAma vinayadevI thA jo atIva pativratA, sAdhvI aura jinadevake caraNakamaloMkI upAsikA thI / usase cAra putra utpanna hue the, unameM prathama putra karmasiMha jisakA zarIra bhUrirasnaguNoMse vibhUSita thA aura dUsarA putra kulabhUSaNa thA jo zatrukulake liye kAlasvarUpa thA, tIsarA putra puNyazAlI zrIdhoSara, jo saghana pAparUpI girIndra ke liye vajrake samAna thA aura cauthA gaMgAjalake samAna nirmala manavAlA 'gaGga' / ina cAra putroM ke bAda inakI eka bahina bhI thI jo aisI jAna par3atI thI ki jinavarake mukhase nikalI huI sarasvatI ho, athavA dRr3ha samyaktvavAlI revatI ho, zIlavatI mItA ho aura guNaratnarAzi rAjula ho| brahmazrutasAgarane svayaM usake sAtha saMgha sahita gajapaMtha aura tuMgIgira prAdikI yAtrA kI thI aura vahA~ usane nitya jina pUjanakara tapa kiyA aura saMghako dAna diyA thaa| prazasti gata payoMmeM ullikhita bhAnabhUpati IDarake rAThaura vaMzI rAjA the| yaha rAva jojI prathamake putra aura rAva nArAyaNadAsajIke bhAI the aura unake bAda rAjyapada para AsIna hue the| inake samaya vi0 saM0 1502 meM gujarAtaka bAdazAha muhammadazAha dvitIyane IDara para car3hAI kI thI, taba unhoMne pahADoMmeM bhAgakara apanI rakSA kii| bAdameM unhoMne sulaha kara lI thii| phArasI tabArIkhoMmeM inakA nAma vIrarAya nAmase ullekhita kiyA gayA hai| inake do putra the sUrajamalla aura bhImasiMha / rAva bhANajIne maM0 1502 se 1522 taka rAjya kiyA haix / inake bAda rAva sUrajamallajI saM0 1552 meM rAjyApIna hue the| rAva bhANajIke rAjyakAlameM zrutasAgarajIne una palyavidhAnakathAkI racanA kI hai| isase zrutasAgarajIkA samaya vikramakI solahavIM zatAbdIkA prathama dvitIya caraNa sunizcita hai| brahma zrutasAgarakI mRtyu kahA~ aura kaba huI isakA koI nizcita aAdhAra aba taka nahIM milaa| x dekho, bhAratake prAcIna rAjavaMza bhAga 3, pRSTha 427 !
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) zrutasAgarane paM0 AzAdharajIke mahA abhiSekapATha para eka TIkA likhI hai usa TIkAkI eka prati bhaTTAraka sonAgirake bhaNDArameM surakSita hai jo saMvat 1970 kI likhI huI hai| jisase usakI racanA saM0 1570 se pUrva ho cukI thI, dUsarI prati saM0 1582 kI likhI huI hai jise bha0 lakSmIcandra ke ziSya brahma jJAnasAgarake paThanArtha zrAryA vimalazrIkI celI aura bha0 lakSmIcandra dvArA dIkSita vinayazrIne svayaM likhakara pradAna kI thI / brahma nemidattane bhI inakA apane granthoM meM prAdarapUrvaka ullekha kiyA hai| aba taka brahmazrutasAgarakI 38 racanAoMkA patA calA hai, jinameMse aATha to TIkA grantha haiN| aura caubIsa kathAe~ haiM jo bhinna-bhinna samayoM meM vibhinna vyakriyAMka anurodhase racI gaI haiN| ina saba kathAoMmeM Adi aMta prazastiyAM bhI aMkita haiM jinase ve eka granthakA aMga nahoM kahI jA sakatI haiM / avaziSTa saba racanAe~ bhI svatantra kRtiyoM hai unakI upalabdha saba kRtiyoMke nAma isa prakAra haiM: 1 yazastilaka candrikA 2 tattvArthavRtti, 3 tattvatrayaprakAzikA, 4 jinasahasranAmaTIkA, 5 mahAabhiSeka TIkA 6 SaTpAhuDaTIkA 7 siddhabhakti TIkA, 8 siddhacakrASTaka TIkA, 6 jyeSTajinavara kathA, 10 ravitrata kathA, 11 saptaparamasthAna kathA 12 mukuTasaptamI kathA 13 akSayanidhi kathA 14 SoDazakAraNa kathA 15 meghamAlAvratakathA 16 candanapaSThI kathA 17 labdhividhAna kathA 18 purandaravidhAnakathA 16 dazalAkSiNIvrata kathA 20 puSpAMjalivrata kathA 21 AkAzapaMcamI kathA 22 muktAvalivratakathA 23 nirdu khasaptamI kathA 24. sugandhadazamI kathA 25 zravaNadvAdazIkathA 26 ratnatrayavratakathA 27 anantavratakathA 28 azokarohiNIkathA 26 tapolakSaNapaMktikathA 30 merUpaMktikathA 31 vimAnapaMktikathA 32 pallavidhAnakathA 31. zrIpAlacarita, 34 yazodharacarita 35 audArya cintAmaNi svopajJavRttiyukta (prAkRta vyAkaraNa) 36 zrutaskaMdha pUjA / / inake do stotra abhI hameM nayA mandira dehalIke zAstrabhaMDArake 7 veM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) nambarake guTake parase upalabdha hue haiN| jinameM eka stavana pArzvanAthakA hai aura dUsarA zAntinAthakA / ye donoM hI stavana zranekAnta varSa 12 kiraNa 8-8 meM prakAzita ho cuke haiN| saMbhava hai zramveSaNa karane para inakI aura bhI kRtiyA~ upalabdha ho jAya / 11 vIM aura 12 vIM prazastiyoM 'zrIpAlacaritra' aura 'dharmopadezapopUSavarSa' nAmake graMthoM kI haiM, jinake kartA brahmanemidatta haiM aura jinakA paricaya 8 vIM prazastimeM diyA gayA hai / 13 vIM prazasti 'upadezaratnamAlA' kI hai jisake kartA bhaTTAraka sakalabhUSaNa haiM, jo mUlasaMghasthita nandisaMgha aura marasvatIgacchake bhaTTAraka vijayakIrtike praziSya aura bhaTTAraka zubhacandrake ziSya evaM bhaTTAraka sumatikIrtike gurubhrAtA the / bha0 sumatikIrti bhI zubhacandrake ziSya the aura unake bAda paTTadhara hue the / bhaTTAraka sakalabhUSaNane nemicandrAcArya zrAdi yatiyoMke zrAgrahase tathA vardhamAnalA zrAdikI prArthanAse 'upadezaratnamAlA' nAmaka granthakI racanA vi0 saM0 1627 meM zrAvaNasudI SaSThIke dina kI hai| isa graMthakI zlokasaMkhyA tIna hajAra tIna sau assI hai| bhaTTAraka sakalabhUSaNane bha0 zubhacandrako 'pANDavapurANa' aura 'karakaMdvacarita' ina donoM granthoMke nirmANa meM tathA lekhana aura pAThanAdi kAryoMmeM sahAyatA kI thI jisakA ullekha bha0 zubhacandrane svayaM karakaNDhracaritakI prazastimeM kiyA hai| aura isase bha0 sakalabhUSaNa vikramako 17vIM zatAbdIke suyogya vidvAna the / upadezaratnamAlAke atirikta inakI anya kyA kyA racanAe~ haiM yaha kucha jJAta nahIM ho sakA / 15 vIM prazasti 'zrAvakAcArasAroddhAra' kI hai| jisake racayitA muni padmanandI haiM / padmanandI nAmake aneka vidvAna hue haiN| unameM prastuta padmanaMdI bhaTTAraka prabhAcandrake paTTadhara ziSya haiM / jo bhaTTAraka ratnakIrtike dehalI *"zrImatprabhAcandramunIndrapaTTe zasvat praviSThApratibhAgariSTaH / trizuddhasiddhAntarahasyaratnaratnAkaro nandatu padmanandI // 28 // " - zubhacandra gurvAvalI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) paTTapara pratiSThita hue the| bhaTTAraka padmanandIko padAvaliyoMmeM apane samayaka bahuta hI prabhAvazAlI aura vidvAna bhaTTAraka batalAyA hai / inake paTTa para pratipThita honekA samaya vi0 saM0 1375 pAyA jAtA hai / saMvat 1465 aura saM0 1483 ka vijoliyAke zilAlekhoMmeM jinakI prazaMsA kI gaI hai| aura vahA~ ke mAnastambhoMmeM jinakI pratikRti bhI aMkita milatI hai| inake aneka ziSya the| unameM bhaTTAraka zubhacandra inake paTTadhara ziSya the, aura dUsare ziSya bha0 sAlakIrti the, jinase IDarako bhaTTArakIya gaddIkI paramparA calI hai / yaha apane samayake bahuta hI prabhAvaka tapasvI aura maMtravAdI the| inake ziSya-pra-ziSyoMmeM matabheda ho jAneke kAraNa gujarAtakI gahIko do paramparAe~ cAlU ho gaI thiiN| eka "bhaTTAraka makalakIrtikI aura dUsarI devendra kIrti kii| zrAvakAcAramAroddhAra nAmaka granthameM tIna pariccheda haiM jinameM gRhasthaviSayaka zrAcArakA pratipAdana kiyA gayA hai / granthameM racanAkAla diyA hazrA nahIM hai jimase yaha nizcaya karanA atyanta kaThina hai ki yaha grantha kaba racA gayA hai ? granthakI yaha prati vikrama saMvat 1564 kI likhI huI hai| jisase itanA to spaSTa ho jAtA hai ki muni padmanandI saM0 1564 se pUrvavartI haiM. kitane pUrvavartI haiM yaha nIce vicAroMse spaSTa hogaa| bhagavatI ArAdhanAkI paMjikAx TIkA jo saMvat 1416 meM caitrasadI x"saMvat 1416 varSe caitrasudipaMcamyAM somavAsare sakalarAjaziromukuTamANikyamarIcipiMjarIkRtacaraNakamalapAdapIThasya zrIperojasAheH sakalasAmrAjyadhurIvibhrANasya samaye zrI dilyAM zrI kundakundAcAryAnvaye sarasvatI gacche balAtkAragaNe bhaTTAraka zrIratnakIrtidevapaTTodayAdritaruNataraNitvamurvIkurvANaM bhaTTAraka zrIprabhAcandadeva taschiSyANAM brahmanAthUrAma ityArAdhanApaMjikAyAM (?) grantha prAramapaThanArtha likhApitam // "
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) paMcamI dina dehalI bAdazAha perojazAhake rAjyakAlameM + likhI gaI hai / muni padmanaMdine apane zrAvakAcArasAroddhAra kI prazasti meM bhaTTAraka ratnakIrtikA bhI AdarapUrvaka ullekha kiyA hai / prazastimeM una zrAvakAcArake nirmANa meM preraka laMbakaMcuka (lamecU ) kulAnvayI sAhU vAsAdharake pitAmaha 'gokarNa' the, jinhoMne 'sUpakArasAra' nAmake granthakI racanA bhI kI thI / inhIM gokarNake putra somadeva hue| inakI dharmapatnIkA nAma 'premA' thA, usase sAta putra utpanna hue the / vAsAdhara, harirAja, pralhAda, mahArAja, bhavarAja, ratana aura satanAkhya / inameM sAhU vAsAdharakI prArthanAse hI ukta grantha racA gayA hai / I prastuta padmanandIne isa zrAvakAcArake atirikta aura kina kina granthoMkI racanA kI hai yaha viSaya grantha bhaNDAroMke zranveSaNase sambandha rakhatA hai, isa sambandhameM merA anveSaNa kArya cAlU hai / zranekAntameM padmanandI munike nAmase kaI stotra prakAzita hue haiM / 1 vIrAgastotra 2 zAnti jinastotra 3 rAvaNapArzvanAthastotra, 4 jIrAvalIpArzvanAthastavana, 5 aura bhAvanApaddhati ( bhAvanA catustriMzatikA ) / ina 5 stotroMmeMse naM0 4 zraura 5 ke raciyatA to prastuta padmanandI haiM avaziSTha tIna stotroMke kartA ukta + pero yA phIrojazAha tugalaka san 1351 meM dillIke taqhta para baiThA thA, usane san 1351 se san 1378 taka arthAt vi0 saMvat 1408 se saMvat 1445 taka rAjya kiyA hai| saMvat 1445 meM usakI mRtyu huI thI / isase spaSTa hai ki bhaTTAraka ratnakIrtike paTTa para pratiSThita hone vAle prabhAcandra saM0 1416 meM ukta paTTapara maujUda the| ve usa para kaba pratiSThita hue, yaha abhI vicAraNIya hai / * 'sUpakArasAra' nAmakA yaha grantha abhI taka prApta nahIM huA / isa granthakA anveSaNa honA cAhie / sambhava hai vaha kisI grantha bhaNDArakI kAla koTharI meM apane zeSa jIvanako ghar3iyA~ vyatIta kara rahA ho, aura khoja karanese vaha prApta ho jAya /
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21 ) rest haiM yA anya koI dUsare padmanandI, yaha kucha jJAta nahIM hotA; kyoMki unameM bhaTTAraka prabhAcandrakA ullekha nahIM hai / padmanandimuni dvArA racita 'caddha' mAnacaritra' nAmakA eka saMskRta grantha jo saM0 1522 phAlguNa vadi 7 mIkA likhA huA gopIpurA sUratake zAstra bhaMDAra, aura IDarake zAstra bhaMDArameM vidyamAna hai| bahuta sambhava hai ki vaha inhIM padmanandIke dvArA racA gayA ho| grantha prApta hone para usake sambandhameM vizeSa prakAza DAlanekA yatna kiyA jAyagA / abhI hAla meM ToDA nagara meM jamInameMse 26 digambara jaina mUrtiyA~ nikalI haiM, jinheM saMvat 1400 meM prabhAcandrake ziSya bha0 padmanandIke ziSya bha0 vizAlakIrtike upadezase, khaMDelavAla jAtike gaMgelavAla gotrIya kisI zrAvaka pratiSThita karAyA thaa| isase spaSTa hai ki bha0 padmanandI vi0 saM0 1470 se pUrvavartI haiN| aura unakI pUrvIya sImA saM0 1375 hai / aneka pAliyoM meM ukta padmanandIkA paTTa para pratiSThita honekA samaya saM0 1375 diyA huA hai / vaha prAyaH ThIka jAna par3atA hai / 15vIM prazasti mahApurANakI saMskRta TIkA kI hai jo zrAcArya jinasena aura unake ziSya guNabhadrAcAryako kRti hai / mahApurANake do bhAga haiM, jo AdipurANa aura uttarapurANake nAmase prasiddha haiM / mahApurANako isa saMskRta TIkA kartA bha0 lalitakIrti haiM jo kASTAsaMghake mAthuragaccha aura puSkara bhaTTAraka jagatkIrtike ziSya the / yaha dillI kI bhaTTArakIya gaDIke padhara the, bar3e hI vidvAna aura prabhAvazAlI the / mantra-tantrAdi kAryoMmeM bhI nipuNa the | Apake samaya meM dillIkI bhaTTArakIya gaddIkA mahatva lokameM khyApita thA / zrApake pAsa alAuddIna khilajI dvArA pradatta ve battIsa pharmAna aura phIrojazAha tugalaka dvArA pradatta bhaTTArakoMko 32 upAdhiyAM surakSita thIM, para Aja unakA patA nahIM calatA hai, ki ve kahA~ aura kisake pAsa haiM / Apa dehalIse kabhI-kabhI phatehapura bhI AyA jAyA karate the / * kahA jAtA hai ki umra pharmAnoMkI kApiyA~ nAgaura aura kolhApurake bhaTTArakI bhaNDAroM meM maujUda haiN| nAgaurake bhaTTAraka devendrakortijIne nAgaura
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) aura vahAM mahInoM Thaharate the / Apa aneka ziSya the| samyanva. kaumudI saMskRtakI eka prati saM0 1851 meM bhaTTAraka lalitakIrtika paThanArtha jeTha vadI 12 ko pharrukhanagarakaM jaina mandirameM mAhabarAmane likhI thii| bhadhAraka lalitakIrtine mahApurANakI isa TIkAko tIna bhAgoMmeM bAMTA hai jisameM prathama bhAga 42 pokA hai, jise unhoMne saM0 1884 ke maMgazira zuklA pratipadA ravivAraka dina samApta kiyA thA , aura 433 parvase 47ve parva taka granthakI TIkAkA dusarA bhAga hai jise unhoMne sambata 1885meM pUrNa kiyA hai| inake atirikta uttarapurANako TIkA saM0 1888 meM banAkara samApta kI gaI hai| mahApurANakI isa TIkAke atirikra aura bhI aneka granthoMke nAma milane hai jo bha. lalitakIrtika banAye hue kahe jAte haiM / para cU~ ki ve grantha isa samaya apane sAmane nahIM haiM jisase yaha nizcaya pUrvaka nahIM kahA jA sakatA ki unake racayitA bhI prastuta lalitakorti hI haiM yA koI dUsare / una pranthoMke nAma isa prakAra haiM: 1 siddhacakrapATha 2 nandIzvaravratakathA 3 anantavratakathA 4 sugandhadazamIkathA 5 SoDazakAraNa kathA 6 ratnatrayavratakathA 7 AkAza paMcamIkathA 8 rohiNIvratakathA dhanakalazakathA 10 nirdoSa saptamI kathA 11 labdhividhAnakathA 12 puraMdaravidhAna kathA 13 karmanirjaracaturdazI kathA, 14 mukuTasaptamIkathA 15 dazalAkSiNIvrata kathA 16 puSpAMjalivratakathA 17 jyeSTajinabarakathA 18 akSayanidhi dazamI kathA 16 niHzalyASTamI vidhAnakathA 20 rakSA vidhAnakathA 21 zrutaskaMdhakathA 22 kaMjikAvrata kathA aura 23 sAtaparamasthAnakathA aura 24 SaTarasa kthaa| 16vIM prazasti paMcanamamkAradIpaka' kI hai jipaka karnA bhaTTAraka meM mujhe kucha varSa pUrva 3-4 bAdazAhI pharmAna dikhalAe bhI the, jo arabI bhASAmeM likhe hue the / bha. devendrakIrtijIko cAhie ki ve una pharmAnoMko jarUra prakAzita kareM /
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) siMhanadI haiM / jo mUlasaMgha puSkaragacchake bhaTTAraka zubhacandrake paTTa para pratiSThita hue the / inhoMne 'paMcanamaskAra dIpikA' nAmakA grantha saM0 1667 meM kArtika zukla pUrNimA dina samApta kiyA hai / isa pranthaka atirikta bhaTTAraka siMhanandane anya kina granthoMkI racanA kI yaha kucha jJAta nahIM ho sakA / hoM, ailaka pamAlAla digambara jaina sarasvatI bhavana, bambaIkI granthasUcI meM 'vatanidhinirNaya' nAmakA eka grantha bha0 siMhanandIke nAmase darja haiM / yaha grantha Arake jainamiddhAnta bhavanameM bhI pAyA jAtA hai para vaha inhIM minandIkI kRti hai yA zramya kI, yaha granthake avalokana binA nizcita rUpase nahIM kahA jA sakatA / 17vIM prazasti dvisaMdhAnakAvyakI TIkA 'padakaumudI' kI hai| mUla pranthakA dUsarA nAma 'rAghava pANDavIya kAvya' hai aura usake kartA prasiddha kavi dhamaMjaya haiN| isa 'padakaumudI' TIkA kartA paMDita nemicandra haiM jo paMDita vinaya praziSya aura devanandIka ziSya haiN| prazasti meM paMDita nemicandrane ' trailokyakIrti' nAmaka eka vidvAnakA ullekha aura kiyA hai jisake caraNa kamaloMka prasAdase vaha grantha samudrakaM pArako prApta huA hai| TIkAkArane prazafeameM anya koI paricaya nahIM diyA, jisase usake samayAdike sambandha meM vicAra kiyA jA sake / TIkAkArakA samaya dUsare sAdhanoMse bhI jJAta nahIM ho sakA / 18vIM prazasti 'jJAnasUryodayanATaka' kI aura 122vIM prazasti 'subhagasulocanAcarita' kI hai| jina donoMke kartA bhaTTAraka vAdicandrasUri haiM, jo mUlasaMgha sarasvatI gacchake bhaTTAraka jJAnabhUSaNakaM praziSya aura bhaTTAraka prabhAcandrake ziSya the / inhoMne apanA 'jJAnasUryodayanATaka' vikrama samvat 1648 kI mAgha sudI zraSTamIke dina 'madhUkanAra' meM pUrNa kiyA hai| isa Treat af usthAnikAmeM brahma kamalasAgara aura brahmakIrttisAgara nAmake do brahmacArI vidvAnoMkA bhI ullekha kiyA gayA hai, jinakI zrAjJAse sUtra dhArane ukta nATaka khelanekI icchA vyakra kI hai| ye donoM hI brahmacArI cAdindrake ziSya jAna par3ate haiM t
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24 ) 1 subhaga sulocanAcaritakI racanA inhoMne kaba aura kahAM para kI, yaha prazasti parase kucha jJAta nahIM hotaa| inake atirikta inakI dUsarI kRtiyoMkA patA aura bhI calatA hai / jinake nAma pavanadUta, pArzvapurANa, zrIpAla - AkhyAna, pANDavapurANa, aura yazodharacarita haiM / inameM se pavanadRtta eka khaMDakAvya hai, jisakI padya saMkhyA eka sau eka hai aura jo hindI anuvAdake sAtha prakAzita bhI ho cukA hai / pArzvapurANa vi0 saM0 1640kI kArtika zuklA paMcamIko 'bAlhIka' nagara meM racA gayA hai 1 / isakI zlokasaMkhyA pandraha sau hai / zrIpAla zrAkhyAna hindI gujarAtI - mizrita racanA hai, jise unhoMne dhanajI savAke anurodhase saMvat 1651 meM racA hai2 / aura pANDavapurANa nodhakanagara meM vi0 saM0 1654 meM pUrNa huA hai3 | tathA yazodharacarita vi0 saM0 1657 meM alezvara ( bharoMca ) ke cintAmaNi mandirameM racA gayA hai / inake sivAya 'holikA caritra' aura 'sulocanA I 8 2. 1. "zUnyAbdI rasAbjAMke varSe pate samujjale / kArtikamAse paari bAlhIke nagare mudrA ||3||" "saMvata sola ikAvanA varSe kIdho ya parabaMdha jI / bhaviyana thiramana karIne surAjyo nitya saMbaMdhajI // " 3. "veda-vANa SaDabjAMke varSe tiSedha (?) mAmicandra / araaraitskAri pANDavAnAM prabandhakaH // 67" - terApaMthI baDAmaMdira jayapura / 4. ( a ) " aMkalezvara sugrAme zrIcintAmaNimandire / saptapaMca rasAbja varSe'kAri suzAstrakam // 81 // " (A) aMkalezvara ( bharoMca ) prasiddha evaM prAcIna nagara haiN| yahAM pahale kAgaz2a banatA thaa| aba nahIM banatA / vibudha zrIdharake zrutAvatArake anusAra isa nagarako SaTkhaNDAgama grantha race jAne aura unheM livAkara jyeSTha zuklA paMcamIko saMgha sahita bhUtabalIne pUjA kI thii| isase isa nagarakI mahattA aura bhI adhika ho jAtI hai /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) afts' nAmake granthoMkA bhI patA calA hai| inameM sulocanA caritrakI prati ailaka pannAlAla di0 jaina sarasvatI bhavana bambaI meM maujUda hai jisake kartA vAdicandra munIndra batalAye gaye haiM / Upara jisa subhagasulocanAcaritakA ullekha kiyA gayA hai| usase yaha bhinna nahIM jAna par3atA kyoMki ekahI granthakAra eka nAmake do granthoMkA nirmANa nahIM karatA / astuH madhake sAmane na hone se unake sambandhameM vizeSa vicAra nahIM kiyA jA sakA / 1 bha0 vAdicandra 17vIM zatAbdI ke suyogya vidvAna the / inhoMne gujarAtameM aneka mUrtiyoM kI pratiSThA bhI karAI hai| saMbhavataH yaha IDarakI gaddI bhaTTAraka the 1 16vIM prazasti 'poDazakAraNavratodyApana' kI aura 41vIM 'karNAmRtapurANa' nAmaka granthakI haiM, jina donoMke kartA kavi kezavasenasUri haiM jo kASThAsaMgha bhaTTAraka ratnabhUSaNake praziSya jayakIrtike paTTadhara ziSya the / yaha kavi kRSNadAsake nAmase bhI prasiddha the / bAgvara athavA bAgaDadezake dampati 'vIrA' aura 'kAntaharSa' ke putra the / tathA brahma maMgalake agraja ( jyeSTha bhrAtA ) the / karNAmRtapurANakI prazastimeM kavine gaMgAsAgara paryaMta tathA dakSiNa dezameM, gujarAtameM, mAlavA aura mevADa meM apane yaza evaM pratiSThAkA honA sUcita kiyA hai| isase kezavasena usa samayake suyogya vidvAna jAna par3ate haiM / inhoMne apanA karNAmRtapurANa samvat 1688 meM mAlavadezakI 'bhUtilakabhAgApurI' ke pArzvanAtha jinAlaya meM mAghamahIne meM pUrNa kiyA hai| isa granthakI racanAyeM brahma vardhamAnane sahAyatA pahu~cAI thI / isase brahma vardhamAna sambhavataH inake ziSya pratIta hote haiM / SoDazakAraNa vratodyApanako inhoMne vikrama samvat 1664 ke mArgazira zuklA saptamIke. dina rAmanagarameM banAkara samApta kiyA hai| 20vIM prazasti 'caturdazIvratodyApana' kI hai, jisake kartA paM0 akSayarAma bha0 vidyAnandIke ziSya the / bhaTTAraka vidyAnanda 18vIM zatAbdI ke vidvAna the| jayapurake rAjA savAI jayasihake// pradhAnamantrI zrAcaka
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArAcandane caturdazIko vrata kiyA thA usIkA udyApana karaneke liye paMDina akSayagamane isa granthakI racanA maM0 1800 ke caitra mahIne meM pUrNa kI hai| 21vIM prazasti 'tribhaMgIsAraTokA' kI hai jisake kartA somadeSa sUri haiM / inakA vaMza vagharavAla thA, pitAkA nAma abhayadeva aura mAtAkA 'vaijeNI' thaa| somadevane nemicandra siddhAnta cakravartIke tribhaMgIsAra granthakI pUrva banI huI karNATakIya vRttiko lATIya bhASAmeM banAyA thaa| granthameM momadevane 'guNabhadrasUri' kA smaraNa kiyA hai jisase ve somadevake guru jAna par3ate haiN| 'trivarNAcAra' ke kartA bha0 momasanane bhI apane guru guNabhadrasUrikA ullekha kiyA hai jo mUla saMghIya puSkara gakchameM hue haiM / bhaddAraka somasena ne apanA 'trivarNAcAra' saM0 1667meM aura 'papurANa' nAmaka granthakI racanA 20 1656meM kI hai| yadi yaha somasena aura ukta momadeva donoM eka hoM, jisake hone kI bahuta kucha saMbhAvanA hai, to tribhaMgIsArakI TIkAke kartAkA samaya vikramakI 17vIM zatAbdIkA uttarArdha honA caahiye| kyoMki donoMke guru eka hI guNabhadra haiM yA bhinna-bhinna yaha vicAraNIya hai| 22vIM prazasti 'yazodhacaritra' kI hai jisake kartA dezayatI brahmazratamAgara haiM, jinakA paricaya 10vIM prazastimeM diyA gayA hai| 23 vIM prazasti 'bhaviSyadattacaritra' kI hai. jisake kattA dhibudha zrIdhara haiM / prastuta grantha saMskRta bhASAmeM racA gayA hai / racanA prauda tathA arthagauravako liye hue hai / granthameM kavine apanA koI paricaya nahIM diyA aura na granthakA racanAkAla hI denekI kRpA kI / granthameM guru paramparA bhI nahIM hai / zrIdhara yA vibudha zrIdhara nAmaka aneka vidvAna vibhinna samayoMmeM ho gae haiN| unameMse yaha kauna haiM ? aisI sthitimeM yaha nizcita karanA kaThina hai ki prastuta pranyake kartA kavi zrIdhara kaba hue haiM aura unakI guru paramparA dekho anekAnta varSa kiraNa 12 pRSTha 462meM prakAzita 'zrIdhara yA vibudha zrIdhara nAmakA merA lekha / - --- -
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27 ) kyA hai| hA~, upalabdha prati parase itanA jarUra kahA jA sakatA hai ki isa pranthakI racanA vikramakI 15vIM zatAbdIke uttarArdhase pUrva ho cukI thI, kyoMki uka grandhakI 76 patrAtmaka eka prati vi0 saM0 1486 kI likhI huI nayAmandira dharmapurA dehalIka zAstrabhaNDArameM surakSita hai / jise bha. gugaNakIrtike laghubhrAtA evaM zipya bha. yazaHkIrtine likhavAyA thaa| prastuta grantha lambakaMcuka kulake prasiddha sAhU lakSmaNakI preraNAse racA gayA hai aura vaha unhIMka nAmAMkita bhI kiyA gayA hai| para ve kauna the aura kahA~ ke nivAsI the, yaha prazasti-padyoMkI azuddhitA kAraNa jJAta nahIM ho skaa| 24vIM prazasti 'trilokasAraTIkA' kI hai, jisake kartA bha0 sahasrakIrti haiM, jinhoMne aAzApallIke vAsupUjyajinAlayameM prAcArya nemicandra siddhAnta cakravartIke trailokyasAragranthakI TIkA likhI hai / sahasrakIrti nAmake aneka bhaTTAraka ho gae haiM, unameMse yaha kauna haiM? aura prazastimeM ullikhita zrAzApallI kahAM hai, yaha vicAraNIya hai| prazastimeM racanAkAla bhI diyA huzrA nahIM hai isase ThIka samaya nizcaya nahIM kiyA jA skaa| 25 cI prazasti 'dharmaparIkSA' granthakI hai, jisake kartA muni rAmacandra hai / muni rAmacandra pUjyapAdake vaMzameM (brAhmaNa kulameM) utpanna hue the| inake gurukA nAma padmanandI thA / parantu prazastimeM racanA samaya aura guru paramparAkA itivRtta na honese samayakA nizcaya karanA kaThina hai| rAmacandra nAmake aneka vidvAna ho gae haiN| 26 vIM prazasti 'karakaNDucarita' kI hai jisake racayitA bha0 jinendrabhUSaNa haiM, jo bhaTTAraka vizvabhUSaNake paTTadhara the, aura brahmaharSasAgarake putra x "sambata 1486 varSe ASAdavadI / gurudina gopAcaladurge rAjA hUMgarasiMha rAjyapravartamAna zrIkASThAsaMghe mAthurAnvaye puSkaragaNe prAcArya zrI mahasakIrtidevAstatpaSTuM prAcArya zrIguNakIrtidevAstAcchiSya zrIyazaHkItidevamnena nijajJAnAvaraNIyakarmakSayArtha idaM bhaviSyadattapaMcamIkathA likhApitam / "
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) the| inakA samaya vikramakI 16 vIM zatAbdI hai bha0 jinendrabhUSaNake zipya ratnasAgarane saM0 1875 meM paMcaparameSThIkI pUjA likhI thI aura inhIM ke ziSya bha0 mahendrabhUSaNane saM0 1875 meM 'jayakumAracarita' likhA thA / saMbhavata: yaha vaTezvara (zorIpura) ke bhaTTAraka the| inake dvArA kitane hI sthAnoMmeM (iTAvA, vaTezvara, rUrA zrAdimeM) maMdira banavAe gae haiN| inake ziSya sumatikIrti dvArA saM0 1836 meM pratiSThita bhagavAna pArzvanAthakI eka mUrti jo zaurIpura vaTezvarameM pratiSThita huI thI iTAvAke paMsArI TolAke jainamandira meM vidyamAna hai| 27voM prazasti anaMtajinavratapUjA kI aura 57vIM prazasti mauna vratakathA kI haiM, ina donoMke racayitA bhahAraka guNacandra haiM, jo mUlasaMgha sarasvatIgaccha balAtkAragaNake bhaTTAraka ratnakIrtike praziSya aura ratnakotike dvArA dIkSita yazaH kIrtika ziSya the| prastuta grantha bha0 guNacandrane vAgvara (bAgar3a) dezake mAgavADAke nivAsI humar3a vaMzI seTha haragvacanda durgAdAsakI preraNAse unake bataka udyApanArtha saM0 1633 meM vahA~ ke AdinAtha caityAlayameM banA kara samApta kI hai| maunavratakathA bhI inhIMkI banAI huI hai| inake sivAya pUjA aura udyApanake aura bhI aneka grantha inake dvArA banAye hue batalAe jAne haiM / para ve grantha isa samaya sAmane na honese isa sambandhameM yahA~ adhika kucha nahIM likhA jA skaa| 28voM aura 26 vIM prazastiyA~ kramazaH 'padmapurANa aura harivaMza purANa' kI haiM, jinake racayitA bhaTTAraka dharmakIrti haiM, jo mUlasaMgha sarasvatI gaccha aura balAtkAragaNake vidvAn bhaTTAraka lalitakIrtike ziSya the| inhoMne zrAcArya raviSeNake padmacaritako dekhakara ukta 'padmapurANa' granthakI racanA vi. saM0 166 hameM mAlava dezameM zrAvaNa mahInekI tRtiyA zanivArake dina pUrNa kI thii| aura apanA harivaMzapurANa mAlavAmeM saMvat 1671ke Azvina kRSNA paMcamI ravivArake dina pUrNa kiyA thA / isase bhahAraka dharmakIrti vikramakI 1: zatAbdIke uttarArdhaka vidvAn haiM / granthakartAne granthoMkI prazastiyoM meM apanI guruparamparAkA to ullekha kiyA hai / kintu ziSyAdikA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) koI samullekha unake dvArA kiyA huA mere dekhanemeM nahIM zrAyA / aura na yahI batAyA hai ki ye kahAMke bhaTTAraka the / graMthameM ullikhita unakI guruparamparA nimna prakAra hai : devendrakIrti, trilokakIrti, sahasrakIrtti, padmanandI, yazaH kIrti, lalitakIrti, aura dharmakIrti / 30 vIM prazasti 'harivaMzapurANa' kI hai, jisake kartA paNDita rAmacandra haiM, jo laMbakaMcuka (lamecU ) vaMzameM utpanna hue the / inake pitAkA nAma 'subhaga' aura Hraat nAma 'devako' thA / inakI dharmapatnIkA nAma 'malhaNA' devI thA, jisase 'abhimanyu' nAmakA eka putra utpanna huA thA / jo zIlAdi guNoMse alaMkRta thA / kavine ukta zrabhimanyukI prArthanAse AcArya jinasenake harivaMzapurANAnusAra saMkSipta 'harivaMzapurANa' ko racanA kI hai / granthakI racanA kaba aura kahAM para huI isakA prazasti meM koI ullekha nahIM hai / parantu kAraMjAke balAtkAragaNake zAstrabhaMDArakI eka prati saM0 1560kI likhI huI hai| usase sirpha itanA hI jAnA jAtA hai ki paMDita rAmacandra vi0 saM0 1560 se pUrvavatIM haiN| kitane pUrvavartI haiM ? yaha kucha bhI jJAta nahIM ho sakA / 31vIM prazasti 'jayapurANa' kI hai jisake kartA brahmakAmarAja haiM / yaha balAtkAra gaNaka bhaTTAraka padmanaMdIke anvaya meM hue haiM aura jo bha0 zubhacandrake ziSya sakalabhUSaNa ke ziSya bhaTTAraka narendrakIrtika ziSya brahma saha, afe ziSya the / brahma kAmarAjane bha0 sakalakIrtike zrAdinAthacaritako dekhakara saMvat 1560 meM bha0 rAmakortike paTTadhara bha0 padmanandIke upadezase aura paNDita jIvarAjakI sahAyatAse phAlguna mahIne meM jayapurANa nAmaka graMtha banAkara samApta kiyA hai| 32vIM, prazastise lekara 40vIM 112vIM, 114vIM aura 116vIM ye saba prazastiyA~ kramase kArtikeyAnuprekSATIkA, candraprabhacarita, pArzvanAthakAvya-paMjikA, zreNikacaritra, pANDavapurANa, jIvaMdharacaritra, candanAcarita, prAkRtalakSaNasaTIka, adhyAtmataraMgiNI, karakaMDucaritra aura frontolpa nAmake granthoM kI haiN| jinake kartA bhaTTAraka zubhacandra
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) haiM, jo kunda kundAnvayameM prasiddha nandisaMgha aura balAtkAragaNaka bhaTTAraka vijayakortike ziSya aura bhaTTAraka jJAnabhUSaNake praziSya the| bhaTTAraka zubhacaMdra 16vIM 17vIM zatAbdIke vidvAna the| inhoMne aneka dezoMmeM vihArakara dharmopadezAdi dvArA jagatakA bhArI kalyANa kiyA hai / yaha apane samayake prasiddha bhaTTAraka the| inhoMne aneka granthoMkI racanA kI hai, jinakA ullekha granthakartAne apane pAMDavapurANakI prazastimeM svayaM kara diyA hai / pAMDavapurANakI racanA zrIpAla varNIkI sahAyatAse vi0 saM0 1608meM vAgvara (bAgaDa) dezaka zAkalATapura (sAgavAr3A ) ke prAdinAtha jinAlayameM huI hai| usase pUrva ve jIvaMdharacarita ( maM0 1603 meM) candanAcarita, aMgaprajJapti, pArzvanAthakAvya-paMjikA, candraprabhacarita, maMzayavadanavidAraNa, mvarUpa sambodhana vRgi, prAkRtavyAkaraNa, apazabda khaMDana, stotra, ( tarkagrantha ) nandIzvarakathA, karmadAha-vidhi, cintAmaNi pUjA, palyopamaudyApana vidhi aura zreNikacarita ina granthoMkI racanA kara cuke the / saMvat 1573meM inhoMne prAcArya amRtacandraka samayamAra kalazoM para adhyAtmataraMgiNI nAmakI eka TIkA limbI thii| pANDavapurANakI racanAke bAda saMvat 1611meM karakaNDucaritakI racanA aura maMvat 1613meM svAmikArtikayAnuprekSAkI saMskRta TIkA varNI kSemacandrakI prArthanAse racI gaI hai| isase spaSTa hai ki bha0 zubhacandrakA samaya solahavIM zatAbdIkA utragardha aura 17vIM zatAbdIkA pUrvArdha rahA hai; kyoMki saM0 1573se 1613 taka racanAe~ pAI jAtI haiN| hAM, bha0 zubhacandra ke jIvana-paricaya aura unake avasAnakA koI iti vRrA upalabdha nahIM hai| para itanA sunizcita hai ki ve apane samayake yogya vidvAna aura sAhityakAra the| inhoMne bhaTTAraka zrI. bhUSaNake anurodhase prAcArya vAdirAjake pArzvanAthakAvyakI paMjikA TIkA likhI thii| inake bhI kitane hI ziSya the para unakI nizcita gaNanA jJAta nahIM ho sakI hai / isIse unakA nAmollekha nahIM kiyA gyaa| 33, 34, 35, 36, 37, 38, 36, aura 40 naM. kI prazastiyA~ caMdraprabhacarita, pArzvanAthakAvya-paMjikA, zreNikacaritra, pAMDavapurANa,
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 31 ) jIvaMdharacaritra, candanAcarita, prAkRta lakSaNa-saTIka aura adhyAtmataraMgiNI nAmake ATha granthoMkI haiM, jinake karttA bhaTTAraka zubhacaMdra haiM / jinakA paricaya 32 naM0 kI kArtikeyAnuprakSA-TIkA prazastimeM diyA gayA hai / 41vIM prazasti karNAmRtapurANa kI hai jisake kartA kezavasenasUri haiN| jinakA paricaya 16vIM SoDazakAraNa vratodyApana' kI prazastimeM diyA gayA hai / 42vIM, 43vIM aura 78vIM prazastiyA~ kramazaH saptavyasanakathAsamuccaya, pradyumnacaritra aura yazodharacaritra kI haiN| ina pranthoMke kartA bhaTTAraka somakIrti kASThAsaMghasthita nandItaTa gacchake rAmasenAnvayI bhaTTAto bhImasenake ziSya aura lakSmIsenake praziSya the / inhoMne ukta granthoMkI racanA kramazaH samvat 1526, 1531, aura saM0 1536 meM kI hai| inameMse saptavyasana kathA samuccayako bhaTTAraka rAmasenake prasAdase dohajAra sadasa zlokoMmeM banAkara samApta kiyA hai| aura pradyumnacaritra bhaTTAraka lakSmIsenake paTTadhara bha0 bhImasenake caraNaprasAdase racA gayA hai / tathA yazodharacaritrakI racanA kavine goMDhilla medapATa (mevAr3a) ke bhagavAna zItalanAtha ke suramya bhavanameM maM0 1536 pauSa kRSNA paMcamIke dina eka hajAra aThAraha zlokoMmeM pUrNa kI hai| zeSa pranthoMko prazastiyoMmeM sthAnAdikA koI nirdeza nahIM hai / ina tIna pranthoMke sivAya inakI aura kyA kRtiyA~ hai yaha kucha jJAta nahIM ho sakA / para inakA samaya vikramako 16vIM zatAbdIkA pUrvArdha hai / 43vIM prazasti 'pradyumnacaritra' kI hai jisake kartA mahAraka somakIrti haiM, jinakA paricaya 42 naM0 kI prazastrimeM diyA jA cukA hai 1 44vI prazasti 'subhaumacakracaritra' kI hai, jisake kartA bhaTTAraka ratanacandra haiM / bha0 ratanacandra huMbada jAtike mahIpAla vaizya aura campA - devIkI kukSIse utpanna hue the| aura ve mUlasaMgha sarasvatI gacchake bhaTTAraka padmanandIke zrAzrayameM hue haiM tathA bhaTTAraka sakalacandrake ziSya the /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) bhaTTAraka ratnacandra saMvat 1683 meM ukta carita granthako racanA vibudha tejapAlakI sahAyatAse kI hai / granthakarttAne yaha grantha khaMDela vAla vaMzotpanna hemarAja pATanI nAmAMkita kiyA hai jo sammeda zikharakI yAthArtha bha0 ratanacaMdrake sAtha gae the / hemarAjakI dharmapatnI kA nAma 'hamIrade' thA / aura yaha pATanIjI vAgvara ( bAgar3a ) dezameM sthita sAgapattana (sAgavADA ) ke nivAsI the / 1 45vIM prazasti 'holI reNukAcaritra' kI hai jisake karttA paMDita jinadAsa haiM | paNDita jinadAsa vaidya vidyAmeM niSNAta vidvAn the / inake pUrvaja 'haripati' nAmake vaNika the / jinheM padmAvatI devIkA vara prApta thA, aura jo perojazAha nAmaka rAjAse sammAnita the / unhIMke vaMzameM 'padma' nAmaka zreSThI hue, jinhoMne aneka dAna diye aura gyAsazAha nAmaka rAjAse bahumAnyatA prApta kI / inhoMne sAkumbharI nagarImeM vizAla jinamandira banavAyA thA, ve itane prabhAvazAlI the ki unakI AjJAkA kisI rAjAne ullaMghana nahIM kiyA / ve mithyAtva ghAtaka the tathA jinaguNoMke nitya pUjaka the / inake putrakA nAma 'biMjha' thA, jo vaidyarAT the fort zAha nasIrase utkarSa prApta kiyA thA / inake dUsare putrakA nAma 'suhRjana' thA, jo vivekI aura vAdirUpI gajoMko liye siMhake samAna thA / sabakA upakAraka aura freeteer karane vAlA thA / yaha bhaTTAraka jinacandra ke paTTa para pratiSThita huA thA aura usakA nAma 'prabhAcandra' rakkhA gayA thA, impane rAjAoM jaimI vibhUtikA parityAga kiyA thA / ukta bikakA putra dharmadAsa huA, jise mahamUda zAhane bahu mAnyatA pradAna kI thI / yaha bhI vaidya ziromaNI aura vikhyAta kIrtti the / inheM bhI padmAvatI kA vara prApta thA / isakI dharmapatnIkA nAma 'dharma zrI' thA, jo advitIya dAnI, sadRSTi, rUpase manmatha vijayI aura praphulla vadanA thI / isakA 'rekhA' nAmakA eka putra thA jo vaidyakalAmeM dakSa, vaidyoMkA svAmI aura lokameM prasiddha thA / yaha vaidya kalA athavA vidyA ApakI kula paramparAmeM calI A rahI thI aura usase Apake vaMzakI bar3I pratiSThA thI / rekhA apanI vaidya vidyAke kAraNa rAstambha ( raNathambhaura ) 1
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 33 ) nAmaka durgameM bAdazAha zerazAhake dvArA sammAnita hue the| prastuta jinadAsa inhIMke putra the, inakI mAtAkA nAma 'rigvazrI' aura dharmapatnIkA nAma jinadAsI thA, jo rUpa lAvaNyAdi guNoMse alaMkRta thii| paNDita jinadAsa raNastambhadurgake samIpastha navalakSapurake nivAsI the / jinadAsake mAtApitAdike nAmoMse yaha spaSTa jAnA jAtA hai ki usa samaya katipaya prAntoMmeM jo nAma patikA hotA thA vahI nAma prAyaH patnIkA bhI humA karatA thaa| inakA eka putra bhI thA jisakA nAma nArAyaNadAsa thaa| paNDita jinadAsane zerapurake zAntinAtha caityAlayameM 51 padyoM vAlI 'holIreNukAcaritra' kI prati avalokana kara saMvat 1608 ke jyeSTha zuklA dazamI zukravArake dina isa granthako 843 zlokoMmeM samApta kiyA hai / pranthaphartAne granthakI antima prazastimeM apane pUrvajoMkA bhI kucha paricaya diyA hai jise uka prazasti parase sahaja hI jAnA jA sakatA hai / paNDita jinadAsajIne yaha grantha bhaTTAraka dharmacandrajIke ziSya bha. lalitakIrtike nAmAMkita kiyA hai, yaha sambhavataH unhIMke ziSya jAna __46voM prazasti 'munisutratapurANa' kI hai, jisake kartA brahma kRSNadAsa haiM, jo lohapattana nagarake nivAsI the| inake pitAkA nAma harSa aura mAtAkA nAma 'vIrikA' devI thaa| inake jyeSTha bhrAtAkA nAma maMgaladAsa thA / yaha donoM brahmacArI the / inhoMne prazastimeM aneka bhaTTArakoMkA smaraNa kiyA hai jo bhaSTAraka rAmasenakI paramparAmeM hue haiN| yaha kASThAsaMghake bhaTTAraka bhuvanakIrtike paTTadhara bha0 ratnakIrtike ziSya the| bha0 ratnakIrti nyAya, nATaka aura purANAdimeM vijJa the| brahma kRSNadAsane zrIkalpavallInagarameM isa pranthako vi0 saM0 1981 ke kArtika zuklA trayodazIke dina aparAgraha samaya samApta kiyA thaa| prantha pUraNamallaka nAmase aMkita hai| isameM jainiyoMke bIsaveM tIrthakara munisuvratake caritrakA citraNa kiyA gayA hai| prastuta grantha 23 saMdhiyoM aura 3025 zlokoMmeM samApta huA hai|
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 34 ) 47vIM prazasti 'candraprabhacaritra' kI hai, jisake kartA kavi dAmodara haiM, jo bhaTTAraka dharmacandrake ziSya the / kavi dAmodarane ukta pranthakI racanA - samvat 1727 meM mahArASTra grAmake zrAdinAtha bhavanameM nivAsa karate hue cAra haz2Ara zlokoMmeM kI hai / 48vIM prazasti 'jJAnArNavagadya-TIkA' kI hai, jisake kartA dezayati brahmazrutasAgara haiM / inakA paricaya, 10veM naM0 kI prazasti meM diyA gayA hai / 46vIM aura hai2vIM prazastiyA~ 'sammedazikhara mAhAtmya' aura 'svarNAcalamAhAtmya' kI haiM jinake kartA kavi devadattajI dIkSita haiM, jo kAnyakubja brAhmaNakulameM utpanna hue the aura jo bhadauriyA rAjAoM ke rAjyameM sthita Tera nAmaka nagarake nivAsI the / inhoMne bhaTTAraka jinendrabhUSaNakI zrajJAse 'sammedazikharamAhAtmya' aura 'svarNAcalamAhAtmya' ( vartamAna sonAgirikSetrakA mAhAmya) ina donoM granthoMkI racanA kI hai| bhaTTAraka jinendrabhUSaNa zaurIpurake nivAsI the, jo jainiyoMke bAIsaveM tIrthaMkara bhagavAna neminAthakI pavitra janmabhUmi thI / zaurIpurase pazcimameM jamunA nadI bahatI hai / bhaTTAraka jinendrabhUSaNa brahma harSamAgarake putra the, jo bhaTTAraka vizvabhUSaNa uttarAdhikArI the / kavi devadattane ukta donoM granthoMko racanA kaba kI isakA koI ullekha prazastiyoMmeM nahIM pAyA jAtA; phira bhI ye donoM racanAe~ 16vIM zatAbdIke prArambhakI jAna par3atI haiM; kyoMki mainapurI ( muhakamagaMja ) ke digambara jaina paJcAyatI mandirake yantroMkI jo prazastiyA~ bAbU kAmatAprasAdajIne jaina siddhAntabhAskara bhAga 2 kI kirayA 3 meM prakAzita kI haiM unase spaSTa mAlUma hotA hai ki bhaTTAraka jinendrabhUSaNa TerakI gaddI bhaTTAraka the aura ve bha0 vizvabhUSaNake paTTa para pratiSThita hone vAle bha0 lakSmIbhUSaNajIke paTTa para pratiSThita hue the| yaha SoDazakAraNayantra saMvat 1828 mitI bhAdava kRSNA paMcamI zukravArakA utkIrNa kiyA huA hai| aura isase pUrvavAlA yaMtra samvat 1731 kA hai usa samaya taka lakSmIbhUSaNa bha0 pada para AsIna nahIM hue the, ve 1761 aura 1828 ke madhyavartI kisI sarAyameM bha0 pada para pratiSThita hue haiM / aisI sthitimeM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) kavi dIkSita devadarAkA samaya vikramakI 16vIM zatAbdIkA pUrvArdha jAna 50vIM prazasti 'dhyAnastava' nAmaka graMtha kI hai, jisake kartA bhAskaranandI haiM / jo muni jinacaMdrake ziSya the aura jinacaMdra sarvasAdhuke ziSya the| jaisA ki 'tatvArthavRtti' kI aMtima prazastike nimna padyoMse prakaTa hai : no niSThIvenna zete vadati ca na paraM hyohi yAhIti yAtu, no kaNDUyeta gAtraM vrajati na nizi noda ghaTTayedvAna datte / nAvaSTaM bhAti kiMcidguNanidhiriti yo baddhaparyayogaH, kRtvA sanyAsamante zubhagatirabhavatsarvasAdhuH sa pUjyaH / / 2 / / tasyA''sItsuvizuddhadRSTivibhavaH siddhAntapAraMgataH, ziSyaH zrIjinacaMdranAmakalitazcAritrabhUSAnvitaH / ziSyo bhAskaranandinAma vivudhastasyA'bhavattatvavit , tenA'kAri sukhAdibodhaviSayA tattvArthavRttiH sphuTam // 3 // bhAskaranandIkI isa samaya do kRtiyoM sAmane haiM-eka dhyAnastava aura dUsarI tatvArthavRtti, jise 'sukhabodhavRtti' bhI kahA jAtA hai| inameM tattvArthavRtti prAcArya umAsvAtike tattvArthasUtrakI saMkSipta evaM sarala byAkhyA hai| isakI racanA kaba aura kahA~ para huI yaha grantha pratiparase kucha bhI mAlUma nahIM hotaa| jinacandranAmake aneka vidvAn bhI ho gae haiM unameM prastuta jinacandra kauna haiM aura unakA samaya kyA hai yaha saba sAmagrIke prabhAvameM batalAnA kaThina jAna par3atA hai / eka jinacaMdra caMdranaMdIke ziSya the, jisakA ullekha kabAr3a kavi pampane apane zAMtinAtha purANameM kiyA hai| dUsare jinacaMdra ve haiM jo bhaTTAraka jinacaMdrake nAmase lokameM vizruta hai aura jo bha0 pAnaMdIke anvayameM zubhacaMdrake paha para pratiSThita hue the aura jinakA samaya vikramakI 16 vIM zatAbdI hai / inhoMne saM0 1548 meM zahara mubAsAmeM sahasroM mUrtiyoMko pratiSThA jIvarAja pApar3IvAlA ke anurodhase karAI
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) thii| inakA eka 'caturviMzati jinastotra' bhI milA hai jo anekAMtavarSa " kiraNa 3 meM prakAzita ho cukA hai| inake pradhAna ziSya paM0 medhAvI the| mahAraka rasmakIrti bhI inhIMka ziSya the| jinhoMne saM0 1541 meM apanA ukaya pUrA kiyA hai| yaha dillI gaddIke bhaTTAraka the aura usa para baiThanekA samaya vi0 saM0 1907 paTTAvaliyoM meM likhA milatA hai| tIsare jinacaMdra ve haiM jinakA ullekha zravaNabelagolake zilA-vAkya maM0 15 (66) meM kiyA gayA, jo zaka saMvat 1022 (vi0 saM0 1157) ke lagabhagakA utkIrNa kiyA huA hai| cauthe jinacaMdra bhAskaranaMdIke guru haiM hI, jo sarvasAdhumunike ziSya the| ye cAroM hI jinacaMdra eka dUsarese bhinna pratIta hote haiN| para prastuta jinacaMdrakA kyA samaya hai yaha nizcayataH nahIM batalAyA jA sktaa| para anumAnase ve vikramakI 13 vI 14 vIM zatAbdIke vidvAn jAna par3ate haiM / 51 vIM prazasti 'padArthadIpikA' nAmaka grantha kI hai jisake kA bhahAraka devendrakIrti haiM, jo bhaTTAraka jagatakIrtike pada para pratiSThita hae the| prastuta graMtha 'samayasAra' graMthakI TIkA hai, jise bhaTTAraka devendrakIrtine IsaradA prAmameM saMvat 1788 meM bhAdrapada zuklA caturdazIko banA kara samApta kiyA thaa| isase bhaddAraka devendrakIrti 18 vIM zatAbdIke vidvAn the| 12 vIM prazasti 'nAgakumArapaMcamI kathA' kI hai, jisake kartA paM0 dharasena haiM jo vIrasenake ziSya the aura unhoMne soDhadeva tathA rahake liye ukta paMcamI kathAko gonadevakI bastImeM banAyA thaa| prastuta dharasena kaba aura kahA~ hue aura inakA jIvana-sambandhI kyA kucha paricaya hai yaha kucha zAta nahIM ho skaa| 53 vIM prazasti 'mahIpAlacarita' kI hai, jisake kartA bhaTTAraka cAritrabhUSaNa haiM, jo vANI (sarasvatI) nAmaka gaccha aura sArakara gaNake vidvAn ratnanandIke ziSya the / prazastimeM dI huI guruparamparAmeM vijayacandrasari, khemakIrti, ratnAkarasUri, abhayanandI, jayakIrti aura ratnanaMdI mAmake vidvAnoMkA ukhekha kiyA gayA hai| para prathastimeM graMtharacanAkA samaya
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ diyA huA nahIM hai / graMtha prati bhI bahuta azuddhiyoMko lie hue hai isIliye sAmagrIke prabhAvale usa para vizeSa vicAra karanA sambhava nahIM hai| yaha prati saM0 1836 kI likhI huI hai / graMthake bhASA sAhityAdi parase vaha 11 vI 16 vIM zatAbdIkI racanA jAna par3atI hai| 54 vIM prazasti 'madanaparAjaya' kI hai, jisake kartA kavi nAgadeva haiN| nAgadevane prazastimeM apane kuTumbakA paricaya isa prakAra diyA haicaMgadevakA putra haradeva, haradevakA nAgadeva, nAgadevake do putra hue hema aura rAma, ye donoM hI vaidyakalAmeM acche niSNAta the| rAmake priyaMkara aura priyaMkarake mallugita aura mallugitake nAgadeva nAmakA putra humA jo isa mathaka racayitA haiN| jo apanI laghutA vyakta karate hue apaneko alpajJa tathA chanda alaMkAra, kAvya, vyAkaraNAdise anabhijJatA prakaTa karatA hai / haradevane sabase pahale 'madanaparAjaya' nAmakA eka graMtha apabhraMza bhASAke paddhaDiyA aura raDDhAchaMdameM banAyA thA / nAgadavane usIkA anuvAda evaM anusaraNa karate hue usameM yathAvazyaka maMzodhana parivardhanAdike sAtha vibhina chaMdoM bhAdise mamalaMkRta kiyA hai| yaha pratha mbaeDa rUpaka kAvya hai, jo bar3A hI sarasa aura manamohaka hai isameM kAmadeva rAjA mohamaMtrI, ahaMkAra aura ajJAna prAdi senAniyoM ke sAtha jo bhAvanagarameM rAjya karate haiN| cAritrapurake rAjA jinarAja unake zatru haiM kyoMki ve munirUpI kamyAse pANigrahaNa karanA cAhate haiM / kAmadevane rAga. daMSa nAmake dUta dvArA mahArAja jinarAjakaM pAsa yaha saMdeza bhejA ki pApa yA to mukti kanyAsa apane vivAhakA vicAra parityAga kara apane pradhAna subhaTa darzana, jJAna, cAritrako mujhe soMpa deM, anyathA yuddhake lie tayyAra ho jAMya / jinarAjane uttarameM kAmadevase yuddha karanA hI zreyaskara samamA aura annameM kAmadevako parAjita kara apanA vicAra pUrNa kiyaa| ___ yahA yaha bAta avazya noTa karane kI hai ki granthakI sandhi-puSpikAnoM meM nimna vAkya pAyA jAtA hai jimmakA azuddha rUpa honeke kAraNa sambandha TIka nahIM baiThatA / "iti zrI Thakkara mAinda sutajinadevaviracite smaraparAjye"
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) isa saMdhi vAkyameM Thakkura mAinda sutake sthAnameM Thakkura mAindastuta honA caahie| aura jinadevake sthAna para nAgadeva honA caahie| aisA saMzodhana ho jAnese andhakI zrAdya prazastike sAtha isakA sambaMdha ThIka baiTha jAtA hai| yaha ho sakatA hai ki nAgadevake smaraparAjaya nAmaka granthakI Takkara mAindane bahuta prazaMsA kI ho / parantu isa graMthake racayitA jinadeva nahIM, nAgadeva haiN| bhAratIya jJAnapITha kAzIse mudrita 'madana parAjaya' kI prastAvanAmeM bhI paM0 rAjakumArajI sAhityAcAra ne ukta puppikA vAkyameM bhI aisA hI saMzodhana kiyA hai / aba rahI samayakI bAta, prathakartAne granthameM koI racanAsamaya nahIM diyA, jisase yaha nizcita karanA kaThina hai ki nAgadeva kaba hue haiN| cUMki vaha prati jisa parase yaha prazasti uddhRta kI gaI hai saM0 1573 kI likhI huI hai| ataH yaha nizcita hai ki una grantha 1573 se bAdakA banA huA nahIM hai, vaha usase pahale hI banA hai| kitane pUrva banA yaha nizcita nahIM hai, para aisA jJAta hotA hai ki graMthakA racanAkAla vikramakI 15 vIM zatAbdIse pUrvakA nahIM hai| 55vIM, 56vIM aura 108vIM prazastiyAM kramase 'zvetAmbara parAjaya' (kevalabhukninirAkaraNa ) 'catuvizati saMdhAna svopakSa TIkA' sahita aura 'sukhanidhAna' nAmake granthoM kI haiM, jinake kartA kavi jagannAtha hai| inake guru bhaTTAraka narendrakIrti the / inakA vaMza khaMDelavAla thA aura yaha pomarAja zreSThIke suputra the / inake dUsare bhAI vAdirAja the jo saMskRta bhASAke prauDha vidvAn aura kavi the| inhoMne saMvat 1726 meM vAgbhaTTAlaGkAra kI 'kavicandrikA' nAmakI eka TIkA banAI thii| inakA banAyA huzrA 'jJAna locana' nAmakA eka saMskRta stotra bhI hai jo mANikacandragranthamAlAse prakAzita ho cukA hai| ye takSaka + (vartamAna ToDA) nAmaka nagaraka nivAsI the, inameM OM dekho madanaparAjayakI prastAvanA / +ToDA nagarakA prAcIna nAma 'takSakapura' thaa| yahAM bhaTTAraka nareMdrakIrti rahate the| inake samayameM ToDAmeM saMskRtabhASAke paThana-pAThanAdikA acchA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (.36 ) pAdirAja jaganAthake kaniSTha bhrAtA jAna pAte haiM / paM. dIpacandrajI pAekhyA kekar3Ike pAsa eka guTakA hai jisake antakI saMvat 1751 kI magazira vadI 5 kI likhI-prazastise jJAta hotA hai ki zAha pomarAja zreSThIkA gotra sogAnI thA aura inake putra bAdirAjake bhI cAra putra the, jinake nAma rAmacandra. lAlajI, nemIdAsa aura vimaladAsa the| vimaladAsake una samayameM ToDAmeM upadrava huA aura usameM vaha guTakA bhI luTa gayA thA, bAdameM use chuTAkara lAye jo phaTa gayA thA use saMcAra kara ThIka kiyA gyaa| ukta vAdirAja rAjA jayasiMhake sevaka the-arthAt ve rAjyake kisI U~ce padakA kArya sabAlana karate the| kavivara jagannAthakI isa samaya ukka tIna racanAe~ hI upalabdha haiN| isakA racanA kAla vi0 saM0 1666 hai / yaha grantha TIkA sahita prakAzita ho cukA hai| kArya calatA thA, loga zAstroMke abhyAsa dvArA apane jJAnakI vRddhi karate the| yahAM zAstroMkA bhI acchA saMgraha thaa| logoMko jainadharmase vizeSa prema thA. zAstrabhaNDAra Aja bhI vahAM asta-vyasta hAlatameM maujUda hai, aSTasaha strI aura pramANanirNaya zrAdi nyAyagranthoMkA lekhana, pravacanasAra, paMcAstikAya prAdi siddhAntagranthoM AdikA prAtelekhana kArya tathA anya aneka nUtana pranthoMkA nirmANa yahAM huA hai| xprastuta guTakekI prathama prati saM0 1610 kI likhI huI thI usI parase dUsarI kApI saM0 1751 meM kI gaI hai :___ "saM0 1751 magasira badI takanagare khaNDelavAlAnvaye sogAnI gotre sAhapomarAja tatputra sAha vAdirAjastaputra catvAraH prathama putra rAmacandra dvitIya lAlajI tRtIya nemidAsa caturtha vimaladAsa ToDAmeM viSo huvo, jaba yAha pothI luTI yahAM the chudAI phaTI-tuTI savAri sudhAri prAdhI karI, zAnAcaraNakarmakSayAthaM putrAdipaThanArtha zubhaM bhavatu / " -guTakA prazasti
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) inameM sabase pahalI kRti caturviMzati-saMdhAna hai, isa granthake eka pathako ho caubIsa jagaha likhakara usakI svopajJaTIkA likhI hai, jisameM caubIsa tIrthaMkaroMkI stuti kI gaI hai / dUsarI kRti 'sukha - nidhAna' hai isakI racanA kavi jagannAthane 'tamAlapura meM kI thI / isa grantha meM kavine apanI eka aura kRtikA ullekha " zranyacca"starfren' 'zRGgArasamudrakAvye' vAkyake sAtha kiyA hai / tIsarI kRti 'zvetAmbara parAjaya' hai / isameM zvetAmbara sammata kevalabhukrikA sayuktika nirAkaraNa kiyA gayA hai| isa granthameM bhI eka aura anya kRtikA ullekha kiyA hai aura use eka svopajJa TIkAse yukra batalAyA hai / tadukra- - 'neminareMdrastotre svopajJe' impase neminareMdrastotra nAmakI svopajJakRtikA aura patA calatA hai / aura usakA eka padyabhI uddhRta kiyA hai jo aMtima meM kucha azuddhiko liye hue hai| vaha isa prakAra hai : " yaduta tava na bhurniSTaduHkhodayatvAsanamapi na cAMge vItarAgatvatazca / iti nirUpamahet nahyasiddhAdyamiddhau vizada-vizadaDapTInAM hRdullAsayuktau // inakI eka aura anya racanA 'suSeNa caritra' hai jisakI patra saMkhyA 46, he aura jo saM0 1842 kI likhI huI hai / yaha grantha bha0 maheMdrakIrti zrAme zAstra bhaNDArameM surakSita hai / isa taraha kavi jagannAthakI 6 kRtiyoM kA patA cala jAtA hai| inakI anya kyA racanAe~ haiM, yaha anveSaNIya hai| inakI mRtyu kaba aura kahAM huI, isake jAnane kA koI sAdhana isa samaya upalabdha nahIM hai| para inakI racanAoM ke avalokanase yaha 17vIM 18vIM zatAbdIke suyogya vidvAn jAja paDate haiN| 57vIM prazasti maunavratakathA' kI hai, jisake kartA bha0 guNacaMdrasUri haiN| inakA paricaya 27vIM prazasti meM diyA gayA hai / 58vIM prazasti 'SaTcaturtha- vartamAna jinArcanakI' tathA 132vIM prazasti 'aSTamajinapurANa saMgraha' (caMdraprabhapurANa) kI hai| ina donoM graMthoMke kartA paM0 zivAbhirAma haiM / inameM se prathama granthako racanA mAlavanAma dezameM sthita
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 41 ) vijayasArake 'divija' nagarake durgameM sthita devAlayameM jaba arikula zatru sAmantasena haritanukA putra anuruddha pRthvIkA pAlana karatA thA, jisake rAjyakA pradhAna sahAyaka raghupati nAmakA mahAtmA thA | usakA putra dhanyarAja graMtha kartAkA parama bhakta thA usIkI sahAyatAse saM0 1632 meM huI hai / dUsare granthameM jainiyoMke veM tIrthaMkara caMdraprabha bhagavAnakA jIvana paricaya diyA huA hai| isa prathameM kavine bhadrabAhu, samaMtabhadra, akalaMkadeva, jinasena, guNabhadra aura padmanaMdI nAmake pUrvavartI vidvAnoMkA smaraNa kiyA hai yaha graMtha sAta sargoM meM samApta huA hai 1 I thakI aMtima prazastimeM batalAyA gayA hai ki bRhadgurjaravaMzakA bhUSaNa rAjA tArAsiMha thA jo kumbha nagarakA nivAsI thA aura dillIke bAdazAha dvArA sammAnita thA / usake paTTa para sAmaMtasiMha huA jise digambarAcAryaka upadezase jainadharmakA lAbha huA thA / usakA putra padmasiMha huA jo rAjanIti meM kuzala thA, usakI dharmapatnIkA nAma 'vINA' devI thA, jo zIlAdi sadguNoMse vibhUSita thI / usIke upadeza evaM anurodhale ukta aft prathakI racanA huI hai| prazastimeM racanAkAla diyA huA nahIM hai / isaliye yaha nizcitarUpase batalAnA kaThina hai ki zivAbhirAmane isa graMthakI racanA kaba kI hai / para Uparako prazastise yaha spaSTa jAnA jAtA hai ki sent racanA vikramakI 17 vIM zatAbdIke aMtima caraNa meM huI hai| 51 vIM aura 121 vIM prazastiyA~ kramase pArzvapurANa aura vRSabhadevapurANakI haiN| jinake kartA bhaTTAraka candrakIrti haiM jo sagrahavIM zatAbdIke vidvAna the / inake gurukA nAma bha0 zrIbhUSaNa thA / ye IDarakI gaddIke bhaTTAraka the / usa samaya IDarakI gaDIke paTTasthAna sUrata, DUMgarapura, sojitrA, ra aura kallola zrAdi pradhAna nagaroMmeM the / unameMse bha0 caMdrakIrti kisa sthAnake paTTadhara the yaha nizcita rUpase mAlUma nahIM ho sakA, para jAna par3atA hai ki ve IDarake samIpavartI kisI sthAnake paTTadhara the / bha0 caMdrakIrti vidvAn honeke sAtha kavi the aura pratiSThAdi kAryoMmeM bhI dakSa the| inhoMne
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) aneka maMdira evaM mUrtiyoMkI pratiSThA bhI karAI thii| bha0 caMdrakIti kAThA. saMgha aura naMdItaTa gacchake mahAraka the aura bha0 vidyAbhUSaNake praziSya tathA zrIbhUSaNake ziSya evaM paTTadhara the / thakI aMtima prazastimeM unhoMne apanI guruparamparA bhAraka rAmasenase batalAI hai| pArzvapurANa 15 soMmeM vibhakta hai, jisakI zloka saMkhyA 2715 hai| aura vaha devagiri nAmaka manohara nagarake parzvanAtha jinAlayameM vi0 saMvat1654 ke vaizAstra zuklA saptamI guruvArako samAha kiyA gayA hai| dUsarI kRti vRSabhadeva purANa haiM jo 25 sargoMmeM pUrNa hubhrA hai| isa prathameM racanA. kAla diyA huzrA nahIM hai| ataH donoM graMthoMke avalokana vinA yaha nahIM kahA jA sakatA ki unameM se kauna pIche aura kauna pahale banA hai| inake atirikta bha0 caMdrakIrtine aura bhI aneka granthoMkI racanA kI hai| unameM kucha nAma isa prakAra haiM:-padmapurANa, paMcamerUpUjA, anaMtavatapUjA aura naMdI. zvaravidhAna aaadi| cUMki ye graMtha sAmane nahIM haiM ataH inake sambaMdhameM koI yatheSTa sUcanA isa samaya nahIM kI jA sktii| 6. vo prazasti 'chandonuzAsana' mathakI hai, jisake kartA jayakIrti haiM / jayakIrtika gurukA kyA nAma thA yaha jJAta nahIM ho sakA / jayakIrtikI yaha eka mAtra kRti jaisalamerake jJAnabhaNDAra meM sthita hai| jo saM0 1162 kI prASAr3ha sudI 10mI zanivAra kI likhI huI hai| aura abhI jayadAman nAmaka chaMdazAstra ke sAthameM prakAzita ho cukI hai| jisakA sampAdana mi. H. D. velaMkarane kiyA hai| prastuta jayakIrtike ziSya zramalakIrtine 'yogasAra' kI prati saM0 1112 kI jyeSTa sudI prayodazIko likhavAI thii| epimAphiyA iMDikA jilda 2 meM prakAzita cittaur3agar3hake nimna zilAvAkyameM jo saMvat 1207 meM utkIrNa huA hai likhA hai ki jayakIrtike zipya digambara rAmakIrtine ukta prazasti likhI hai| __zrI jayakIrtiziSyeNa digambaragaNezinA / prazastirIdRzIcakre [ muni ] zrI rAmakIrtinA ||-sN0 1207 sUtra dhA / " ina saba ullekhoMse jayakortikA samaya vikrama kI 12vI zatAbdIkA antima bhAga hai|
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) 61vIM prazasti 'pradyumna caritra' kI hai, jisake kartA bhArya mahAsena haiM jo lADabAgaDa saMghake pUrNacandra, zrAcArya jayasenake praziSya aura guNakarasena sUrike ziSya the| prAcArya mahAsena siddhAntajJa, vAdI, vAgmI aura kavi the, tathA zabdarUpI brahmaka vicitra dhAma the| yazasviyoM dvArA mAnya aura sajanoMmeM agraNI, evaM pApa rahita the, aura paramAra vaMzI rAjA mujake dvArA pUjita the| ye samyagdarzana, jJAna, cAritra aura tapakI sImA svarUpa the aura bhavyarUpI kamaloMke vikasita karane vAle bAMdhava thesUrya the-tathA siMdhurAjaka mahAmAtya zrI paryaTake dvArA jinake caraNa kamala pUjita the| aura unhIMke anurodhase isa granthakI racanA huI hai| ___ mahAsenasUrikA samaya vikramakI 11vIM zatAbdIkA madhya bhAga hai| kyoMki rAjA muMjaka do dAna patra vi0 saM0 1031 aura vi0 saM0 1036 ke prApta hue hai / prAcArya zramitagatinaM inhIM mujhadevake rAjyakAla vi0 saM0 1050 meM pauSa sudI paMcamIke dina 'subhASitaratnasandoha' kI racanA pUrNakI hai| isase muMjakA rAjya saM0 1031 se 1050 taka to sunizcita hI hai aura kitane samaya rahA yaha nizcita rUpase nahIM kahA jA sktaa| para yaha jJAta hotA hai ki telapadavane saM0 1050 aura 1055 ke madhyavartI kisI samayameM muJjakA vadha kiyA thaa| cUMki granthakartA mahAsena muJja dvArA pUjita the| ataeva yaha graMtha bhI unhIMke rAjyakAlameM racA gayA hai| arthAt yaha grantha vikramakI 11vIM zatAbdIke madhya samaya kI racanA hai|| 62voM prazasti 'tripaMcAzakriyAvratodyApana' kI hai, jisake kartA bha. devendrakIrti haiN| devendrakIrti nAmake aneka bhaTTAraka ho gae haiN| parantu yaha una sabase bhinna pratIta hote haiN| kyoMki inhoMne apanA paricaya nimnarUpameM diyA hai / inakA kula agravAla thaa| yaha rAjya mAnya bhI the| inhoMne vi0 saM0 1644 meM ukta granthakI racanA kI hai| 1 zrIsindhurAjasya mahattamena zrIparpaTenAciMtapAdapadmaH / cakAra tenAbhihitaH prabaMdhaMsa pAvanaM niSThitamaGgajasya // 1 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) 13vIM prazasti 'bRhatSoDazakAraNapUjA' kI hai, jisake kartA bhaTTAraka sumatisAgara haiM jo mUlasaMgha brahmatapA gaccha aura balazAli gaNake vidvAna the| yaha bhAraka padmanandI aura devendrakIrtikI paTTa-paramparAmeM hue haiN| yaha prantha inhoMne khaMDelAnvayake sudhI prahlAdake zrAgrahase banAyA thA / graMthagata jayamAlAke antima ghatta meM abhayacandra aura abhayanandIkA ullekha kiyA gayA hai| sAtha hI avanti dezasthita ujjaina nagarIke zAntinAtha jinAlayakA bhI ullekha huyA hai| yaha grantha prati saM0 1800 kI likhI huI hai ata: sumatisAgarakA samaya isase bAdakA nahIM ho sakatA / granthameM racanAkAla nahIM honese nizcayataH kucha nahIM kahA jA sakatA ki yaha grantha kaba banA hai ? inakI dUsarI kRti 'jinaguNavatodyApana' hai jo 21 patrAtmaka prati hai aura dehalI paJcAyatI mandirake zAstra bhaNDArameM surakSita hai| tIsarI kRti 'navakAra paiMtIsa pUjA' hai / jisakI patra saMkhyA 12 hai / ye pratiyAM bhI isa samaya sAmane na honese inake sambaMdhameM bhI vicAra karanA sambhava nahIM hai| anumAnataH sumatisAgara 17vIM 8vIM zatAbdIka vidvAn hoge| 6vIM prazasti paMcakalyANakodyApanavidhi' kI hai, jisake kartA gopAlavI haiM / gopAlavarNIke guru bha0 hemacandra the| prastuta bha0 hemacandra kI guru-paramparA kyA hai aura ve kahAM kI gahIke bhaTTAraka the / yaha kucha jJAta nahIM ho skaa| kyoMki isa nAmaka bhI aneka vidvAna ho cuke haiN| gopAlavarNIne ukta grantha brahma bhImAke zrAgrahase banAyA hai| 65vIM prazasti 'siddhacakra-kathA' kI hai, jisake kartA bhaTTAraka zubhacandra haiM, jo bhaTTAraka muni padmanandIke paTTadhara the / inakI yaha eka hI kRti dekhane meM AI hai, abhI anya kRtiyoMke sambandhameM kucha bhI jJAta nahIM ho skaa| isa siddhacakrakathAko jinadharma-vatsala evaM samyagdRSTi kisI jAlAka nAmake zrAvakane banavAI thii| inakI dUsarI kRti 'zrIzAradAstavana' hai| isa stavanake antima padyake pUrvArdhameM apanA aura apane gurukA nAma ullekhita kiyA hai-"zrIpadmanandIndra munIndrapaTTe zubhopadezI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) zubhacandradevaH / bha0 zubhacandrakA yaha stavana anekAMta varSa 12 kiraNa 10 meM prakAzita ho cukA hai / prastuta zubhacaMdrakA samaya vikramakI 15vIM zatAbdI jAna par3atA hai, kyoMki jambUdvIpaprajJapti tathA trilokaprazapti nAmaka prAkRta granthoMkI pratilipi karA kara dAna karane vAle sajjanoMkI 'dAnaprazastiyoMmeM, jo paM0 medhAvIke dvArA saMvat 1518 tathA 1516 kI lisvI huI haiN| unameM bhaTTAraka zubhacandra ke paTTa para bha0 jinacandra ke pratiSThita honekA ullekha pAyA jAtA hai| kyoMki bha0 jinacandrakA dillI paTTa para saM0 1507 ke karIba pratiSThita honA paTTAvaliyoMmeM pAyA jAtA hai, jisase spaSTa hai ki bha0 zubhacandra saMvat 1500 yA usake 5-6 varSa bAda taka ukta paTTa para pratiSThita rahe haiM / kaba pratiSThita hue yaha vicAraNIya hai| ___66vIM prazasti 'aMjanApavanaMjayanATaka' kI hai jisake kartA kavi hastimalla haiM / hastimalake pitAkA nAma govindabhaTTa thA jo vatsagotrI dakSiNI brAhmaNa the| inhoMne prAcArya samantabhadrake 'devAgamastotra' ko sunakara sadRSTi prApta kI thI--parvathA ekAntarUpa mithyApTikA parityAgakara anekAMta rUpa samyak dRSTike zraddhAlu bane the| unake chaha putra the-zrIkumAra, satyavAkya, devaravallabha, udayabhUSaNa, hastimalla, aura vardhamAna / ye chahoM hI saMskRtAdi bhASAoMke marmajJa aura kAvyazAstrake acche jAnakAra the| inameM kavi hastimalla gRhastha vidvAn the| inake putrakA nAma pArzva paNDita thaa| jo apane pitAke samAna hI yazasvI, zAstra marmajJa aura dharmAsmA thaa| hastimalane apanI kIrtiko lokavyApI banA diyA thA aura syAdvAda zAsana dvArA vizuddha kIrtikA arjana kiyA thA, ve puNyamUrti aura azeSa kavi cakravartI kahalAte the aura paravAdirUpI hastiyoMke liye siMha the| ataeva hastimalla isa sArthaka nAmase lokameM vizruta the / inheM aneka viruda athavA upAdhiyA~ prApta thIM jinakA samullekha kavine svayaM vikrAntakaurava nATakameM kiyA hai / 'rAjAvalIkathe' ke kartA kavi devacandrane hastamala kavike vizeSa paricayake liye dekheM, jaina sAhitya aura itihAsa
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) ko 'ubhayabhASA kavicakravartI' sUcita kiyA hai / isase ve saMskRta aura kanar3I bhASAke prauda vidvAna jAna par3ate haiM / unake nATaka to kavi kI pratibhAke saMghotaka haiM hI, kintu jainasAhityameM nATaka paramparAke janmadAtA bhI haiN| mere qhayAlameM zAyada usa samaya taka nATaka racanA nahIM huI thii| kavivara hastimajhane isa kamIko dUra kara jaina samAjakA bar3A upakAra kiyA hai / yaha usa samayake kaviyoMmeM agraNI the aura nATakoMke praNayanameM dakSa the| Apake jyeSTha bhrAtA satyavAkya ApakI sUkiyoMkI baDI prazaMsA kiyA karate the| granthakartAne pANDya rAjAkA ullekha kiyA hai jinakI kRpAke ve pAtra rahe haiM / aura unakI rAjadhAnImeM apane bandhuoM aura vidvAn prAptajanoMke sAtha base the| rAjAne apanI sabhAmeM unakA khUba sanmAna kiyA thaa| pAMDyamahIzvara apanI bhujAoMke balase karnATaka pradeza para zAsana karate the / pAMDya rAjAoMkA rAjya dakSiNa karnATakameM rahA hai kArkala vagairaha bhI usameM zAmila the| isa rAjavaMzameM jainadharmakA kAphI prabhAva rahA hai aura isa vaMzake prAyaH sabhI rAjA loga jainadharma para prema aura AsthA rakhate the| kavivara hastimallakA samaya vikramakI 14vIM zatAbdI hai / karnATaka kavi caritrake kartA zrAra. narasihAcAryane hastimallakA samaya IsAkI terahavIM zatAbdIkA uttarAdhaM 1260 aura vi0 saM0 1347 nizcita kiyA hai| ___ kavivara hastimallakI isa samaya taka chaha racanAtroMkA patA calatA hai, jinameM cAra to nATaka haiM aura do purANa grantha kanar3I bhASAmeM upalabdha hue haiM / vikrAntakauravanATaka, maithilIkalyANanATaka, aMjanA pavanaMjayanATaka aura subhadrAharaNa tathA zrAdipurANa aura zrIpurANa / ina donoM purANa graMthoMse the kanar3I bhASAke bhI acche vidvAna jAna par3ate haiN| pratiSThAtilaka nAmakA eka grantha aura hai jo hastimallakA batalAyA jAtA hai / ayyapArya ne jina pratiSThA pranthoMkA ullekha kiyA hai unameM hastimallake pratiSThA granthakA bhI ullekha nihita hai| para cUM ki vaha grantha sAmane nahIM hai ataH usake sambaMdha meM kucha nahIM likhA jA sktaa| 67 vIM prazasti 'zRMgAramaMjarI' kI hai, jisake kartA AcArya ajita
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) sena haiM jo senagaNake vidvAnoMmeM pramukha the| inhoMne suzIlA rAnI viTThala. devIke suputra 'kAmIrAya' ke lie isa granthakI racanA kI thI, jo 'rAya' isa nAmase prasiddha the / granthameM rasa rIti aura alaMkAra AdikA sundara vivecana kiyA gayA hai aura vaha tIna paricchedoMmeM samApta hazrA hai| granthakartAne granthameM usakA racanA kAla nahIM diyaa| cUMki ajitasena nAmake aneka vidvAn prAcArya ho gaye haiN| unameM yaha kisake ziSya the yaha kucha jJAta nahIM hotaa| 68vIM prazasti 'zaMkhadevASTaka' kI hai, jisake kartA bhAnukIrti haiN| jina-caraNoMke bhramara municandrake ziSya rAjendracandra the| isase mAlUma hotA hai ki bhAnukIrti bhI municandra ke ziSya the / prazastimeM guruparamparA va samayAdikakA koI varNana nahIM diyA, jisase usa para vicAra kiyA jaataa| 69vIM prazasti tattvArthasUtrakI 'sukhabodhavRtti kI hai, jisake kartA paM0 yogadeva haiM, jo kumbhanagarake nivAsI the / yaha nagara kanArA (Kanara) jile meM haiN| paM0 yogadeva bhujabalI bhImadevake dvArA rAja mAnya the / vahA~ kI rAjya sabhAmeM bhI Apako ucita sammAna prApta thA / granthakartAne prazastimeM apanI guruparamparA aura granthakA racanAkAla nahIM diyA / anya sAdhanoMse bhI isa samaya inakA samaya nizcita karanA zakya nahIM hai| 70vIM prazasti 'viSApahArastotra TIkA' kI hai, jisake kartA nAgacandrasUri hai| jo mUlasaMgha, dezogaNa, pustakagaccha aura panazokAvalIke alaMkAra rUpa the| taulabadeza aura videzoMko pavitra karane vAle bhaTTAraka lalitakIrtike pradhAna ziSya devacandra munIndra ke ziSya the aura brAhmaNa kulameM utpanna huye the / inakA gotra zrIvatsa thA / pitAkA nAma 'pArzvanAtha' aura mAtAkA nAma 'gumaTAmbA' devo thA / nAgacandrasUri karnATaka Adi dezoMmeM prasiddha the, aura unheM 'pravAdigaja kesarI' nAmakA viruda bhI prApta thaa| ve kavimadake vidAraka sadRSTi the| inhoMne bAgaDadezameM prasiddha bhaTTAraka jJAnabhUSaNake dvArA bAra-bAra prerita hokara hI 'guru vacana alaMdhyanIya haiN| aisA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) samajha kara mahAkavi dhanaJjayake isa viSApahAra stotrakI TIkA racI hai| isa TIkAke atirikta vAdirAja sarike ekIbhAvastotrakI TIkA bhI inakI banAI huI apane pAsa hai| isase yaha sambhAvanA hotI hai ki sambhavataH inhoMne 'paMcastotra' kI TIkA likhI hogii| upara jisa paMcastotra TIkAkI sambhAvanA vyakta kI gaI hai, usakI do pratiyA~ (naM. 534, 535) jayapurameM paM0 lUNakaraNa jIke zAstra-bhaNDArameM maujUda haiM / nAgacandrasUrine aura kina granthoMkI racanA kI, yaha abhI ___TIkA prazastimeM racanA samaya diyA huzrA nahIM hai| phira bhI cU~ ki bhaddAraka jJAnabhUSaNa vi0 kI 16vIM zatAbdIke vidvAna haiM, unhoMne apanA 'tattvajJAnataraMgiNI' nAmakA grantha vi0 saM0 1560 meM banA kara samApta kiyA hai aura nAgacandrasUri apanI TIkAmeM jJAnabhUSaNakA ullekha kara hI rahe haiM / ataH prastuta nAgacandrasUri bhI vikramakI 16vIM zatAbdIke vidvAna haiN| 71vIM aura 120vIM prazastiyA~ kramazaH 'pANDavapurANa' aura 'zAntinAtha purANa' kI hai| jinake kartA bha0 zrIbhUSaNa haiM jo kASThAsaMgha nandItaTagaccha aura vidyAgaNameM prasiddha hone vAle rAmasena, nemisena, lakSmIsena, dharmasena, vimalasena, vizAlakIrti. vizvasena zrAdi bhaTTArakoMkI paraMparAmeM hone vAle bhaTTAraka vidyAbhUSaNake paTTadhara the / yaha bhaTTAraka gujarAta ke pAsapAsake gaddIdhara jAna paDate haiM / bar3audAke bADI muhalleke di0 jaina mandirameM virAjamAna bha. pArzvanAthakI mUrtikI pratiSThA saM0 1604 meM kASThAsaMghake bhaTTAraka vidyAbhUSaNake upadezase hu~baDajJAtIya anantamatIne karAI thii+| se dekho, rAjasthAna ke jaina zAstrabhaNDAroMkI sUcI bhAga 2, pR0 46 +saM0 1604 varSe vaizAkha vadI 11 zukra kASThAsaMghe nandItaTa gacche vidyAgaNe bhaTTAraka rAmasenAnvaye bha. zrI vizAlakIrti tatpa? bhaTTAraka zrI vizvasena tatpa? bha0 vidyAbhUSaNena pratiSThitaM, hU~baDajJAtIya gRhIta dIkSAbAI manantamatI nityaM prthmti|
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) bha0 vidyAbhUSaNane aneka granthoMkI racanA kI hai unameM RSimaNDalayantrapUjA, vRktalikuDapUjA, cintAmaNi pArzvanAthastavana, siddhacakramantroddhAra - stavana-pUjana | ye saba kRtiyoM dehalIke paMcAyatI mandirake zAstra bhaNDAra meM surakSita haiM / I bha0 zrIbhUSaNane 'pANDavapurANa' kI racanA sauryapura (sUrata) ke candranAtha caityAlaya meM saM0 1657 ke pauSa mahIneke zuklapakSa tRtIyAke dina samAta kI thI / aura inhoMne apanA 'zAntinAthapurANa' vi0 saM0 1653 ke mArgazIrSa mahInekI trayodazI guruvArake dina gujarAtake 'saujitrA' nAmaka nagarake bhagavAna neminAthake samIpa samApta kiyA thA jisakI zloka saMkhyA cAra hajAra pacIsa hai| bhaTTAraka zrobhUSaNane 'harivaMzapurANa' kI bhI racanA kI hai, jisakI 317 pAtmaka eka prati jayapurake terApaMthI baDAmaMdirake zAstra bhaNDArameM maujUda hai jisakA racanAkAla saM0 1675 caitra zuklA trayodazI hai| jisakI pratilipi saM0 1767 jeThavadI 4 ko paM0 khatesIne kI thIx / grantha-prazastiyoMmeM zrIbhUSaNane apanese pUrvavartI aneka pUrvAcAryoMkA smarayA kiyA hai / inakI cauthI kRti 'anantatrata pUjA' hai jo saM0 1667 meM racI gaI hai| yaha prati 13 patrAtmaka hai aura dehalIke paMcAyatI maMdirake zAstrabhaNDAra meM surakSita hai / pA~cavIM racanA 'jyeSTha jinavaravratodyApana' hai| aura chaThI kRti 'caturvinzatitIrthaMkara pUjA' hai| ina bhaTTAraka zrIbhUSaNake ziSya bha0 jJAnasAgara haiM jo 'bhaktAmarastavanapUjana' ke kartA haiM / 72vIM prazasti 'ajitapurANa' kI hai, jisake kartA paM0 zraruNamaNi yA lAlamaNi haiM jo bha0 zrutakIrtike praziSya aura budharAghavake ziSya the / jinhoMne gvAliyara meM jaina mandira banavAyA thA / inake jyeSTha ziSya budharatnapAla the aura dUsare banamAlI tathA tIsare kAnhara siMha the / prastuta aruNamaNi inhIM kAnharasiMha ke putra the / prazastimeM inhoMne apanI guruparamparA isa prakAra xdekho, rAjasthAnake jainazAstra-bhaNDAroMkI grantha-sUcI bhA0 250 218
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 50 ) batalAI hai-- kASThAsaMgha meM sthita mAthuragaccha aura puSkaragaNa meM lohAcAryake anvayameM hone vAle bha0 dharmasena, bhAvasena, sahastrakIrti, guNakIrti, yaza:kIrti, jinacandra, zrutakIrtike ziSya budharAghavake ziSya budharatnapAla, banamAlI aura kAnharasiMha / inameM kAnharasiMhake putra aruNamaNine prastuta grantha mugala bAdazAha avaraMgazAha (auraMgajeba) ke rAjyakAla meM saM0 1716 meM jahAnAbAda nagara (vartamAna nyU dehalI) ke pArzvanAtha jinAlaya meM banAkara samApta kiyA hai 1 73vIM prazati 'AdinAthaphAga' aura 102vIM prazasti karmakAMDaTIkA ( kammaparaDI ) kI hai jo 160 gAthAtmaka hai / aura jinake kartA bhaTTAraka jJAnabhUSaNa aura sumatikIrti haiM / jo mUlasaMgha sarasvatIgaccha aura balAtkAragaNake bhaTTAraka sakalakIrtike paTTa para pratiSThita hone vAle bhuvanakortika ziSya evaM paTTadhara the aura sAgavADekI gaddI para AsIna hue the| yaha vidvAna the aura gujarAta nivAsI the| gujarAta meM inhoMne sAgAradharma aura AbhIradezameM arasat gaire pratimAoM ko dhAraNa kiyA thA / aura bAgvara ( bAgar3a ) dezameM paMcamahAvrata dhAraNa kie the| inhoMne bhaTTAraka pada para AsIna hokara zrAbhIra, bAgaDa, taulava, tailaMga, drAviDa, mahArASTra aura dakSiNa prAntake nagaroM aura grAmoM meM vihAra hI nahIM kiyA; kintu unheM sambodhita bhI kiyA aura sanmArgameM lagAyA thA / drAvir3adezake vidvAnoMne inakA stavana kiyA thA saurASTra dezavAsI dhanI zrAvakoMne unakA mahotsava kiyA thA / inhoMne kevala umra prAMtomeM hI dharmakA pracAra nahIM kiyA thA kintu uttara pradezameM bhI jahA~ tahA~ vihAra kara dharma-mArgako vimaladhArA bahAI thii| jahAM yaha vidvAna aura kavi the vahAM U~ceda jaika pratiSThAcArya bhI the / Apake dvArA pratiSThita mUrtiyoM Aja bhI upalabdha hai / laukika kAryo ke sAtha Apa AdhyAtmika zAstroM bhI abhyAsI the, aura AdhyAtmakI carcA karanemeM Apako bar3A rasa zrAtA thA / Apa saM0 1532 se 1557 taka bhaTTAraka pada para AsIna rahe haiN| aura bAdameM usase virakta ho, apanA pada vijayakIrtiko soMpa adhyAmora agrasara hue, aura phalasvarUpa saMvat 1560 meM 'tattvajJAna
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgaNI' nAmakA eka adhyAtma grantha likhA aura usakI svopajJa vRtti bhI banAI thii| __inake sivAya bha0 jJAnabhUSaNakI nimna racanAe~ aura bhI upalabdha haiMsiddhAntasAra bhASya,paramArthopadeza,niinarmANakAvyapaMjikA,sarasvatistavana,Atmasambodhana, aura karmakANDa athavA (kamma payaDi) TIkA kartA bha0 jJAnabhUSaNa aura sumanikIrti batalAye gaye hai yaha TIkA jJAnabhUSaNake nAmAMkita bhI hai / aura use 'karmakANDa TIkA' ke nAmase ullekhina kiyA gayA hai / parantu bha0 jJAnabhUSaNa karmakANDa yA karmaprakRtike TIkAkAra nahIM haiM, unake ziSya bha0 sumatikoti haiM / isa TIkAkI 81 patrA. maka eka prati pahale terApaMthI baDe mandirake zAstra bhaNDArameM dekhaneko milI thI, jo saMvat 1854 kI likhI huI hai / vaha prati isa samaya sAmane nahI hai| usameM TIkAkA samaya saM0 1620 sambhavataH diyA huzrA hai| ataH vaha bha0 jJAnabhUSaNakI kRti nahIM unake ziSya sumatikIrti kI hai, imI lie unake nAmAMkita kI gaI mAlUma hotI hai / inhoMne aneka grantha bhI likhavAye haiN| maM0 1560 meM gommaTamArakA 'prAkRta TippaNa' bhI inhIMkA likhavAyA huyA hai jo aba maujamAvAda (jayapura) ke zAstra bhaMDArameM hai| jJAnabhUSaNa apane samayake suyogya bhaTTAraka the| inakA bAgaDa dezameM acchA prabhAva rahA hai| inhoMne 'tattvajJAna taraGgiNI' nAmaka granthakI racanA vikrama maM0 1560 meM kI hai / ataH yaha vikramakI 16vIM zatAbdIke vidvAna haiN| inako preraNAsaM karnATaka prAnta vAgmI nAgacandrasUrine paMcastotrakI TIkA bhI likhI hai| inakI mRtyu kaba aura kahA~ huI isakA koI ullekha abhI taka mere dekhanemeM nahIM aayaa| __74vIM prazasti 'bhaktAmarastotra vRtti' kI hai jisake kartA brahmarAyamalla haiM / yaha hUbaDavaMzake bhUSaNa the / inake pitAkA nAma 'mahya' aura mAtAkA nAma 'campA' devI thA / ye jinacaraNakamaloMke upAsaka the / inhoMne mahAsAgarake taTa bhAgameM samAzrita 'grIvApura' ke candraprabha jinAlayameM varNI karmamIke vacanoMse bhakkAmarastotrakI vRttikI racanA vi0 saM0 1667
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) prASAr3ha zuklA paMcamI budhavAra ke dina kI hai / seThake kUcA mandira dillI zAstra bhaNDArakI pratimeM use muni ratanacandrakI vRtti batalAyA gayA hai ataeva donoM vRttiyoMko milAkara jAMcanekI aAvazyakatA hai ki donoM vRttiyoM judI-judI haiM yA ki eka hI vRttiko apanI-apanI banAnekA prayana kiyA gayA hai| brahmarAyamala muni antakIrtika jo bha. ratnakItika paTTadhara the| yaha jayapura aura usake Asa-pAsake pradeza ke rahane vAle the| yaha hindI bhASA ke vidvAna the| para usameM gujarAtI bhASAkI puTa prAMkita hai donoM bhASAoM ke zabda mile hue haiN| inako hindI bhASAko 7-8 racanAe~ aura bhI upalabdha haiM / nemizvarasAra, hanuvantakathA, pradyumnacarita, sudarzanasAra, 'nirdoSa saptamIvratakathA, zrIpAlarAsa, aura bhaviSyadattakathA / inameM nemizvararAma saM0 1625 meM, hanuvantakathA saM0 1616 meM, pradyumnacarita sambat 1628 meM, sudarzanasAra samvat 1626 meM, zrIpAlarAsa saM0 1630 meM, aura bhaviSyadatta kathA samvat 1633 meM banAkara samApta kI hai| nirdoSa saptamI vratakathAmeM racanAkAla diyA huaA nahIM hai / sambhava hai kisI pratimeM vaha ho aura lekhakoMse chUTa gayA ho / ina granthoMke atirikta inakI aura bhI racanAoMkA honA saMbhava hai jinakA anveSaNa karanA Avazyaka hai| ____76vIM prazasti 'siddhAntasAra' granthakI hai jisake kartA prAcArya narendrasena haiN| jo lADabAgaDasaMghameM sthita senavaMzake vidvAna the, aura guNasenake ziSya the| prazastimeM guruparamparAkA nimna prakAra ullekha kiyA gayA hai-pAsana, dharmasena zAntiSeNa, gopasena, bhAvasena, jayasena, brahmasena, vIrasena, guNasena, upayasena. jayasena aura narendrasena / inameMse guNasena udayasena aura jayasena ye tInoM vidvAna sama-sAmayika jAna par3ate haiN| narendrasenakI isa eka hI kRtikA patA calA hai / grantha-prazasi. meM racanAkAla diyA humA nahIM hai, jisase yaha nizcita nahIM kahA jA sakatA ki yaha grantha kaba racA gyaa| para dUsare sAdhanoMse yaha avazya kahA jA sakatA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ (53) hai ki yaha granya 12vI 13vIM zatAbdIko racanA hai| kyoMki 'dharmaratnakara' granthake kartA jaya senane jo bhAva senake ziSya the apanA ukta grantha vi0 sambara 1055 meM banA kara samApta kiyA hai| isase adhikase adhika sau yA sakA sau varSa bAda siddhAntasArakI racanA narendrasenane kI hogii| grantha isa samaya pAmane nahIM hai isalie usakA aAntarika parIkSaNa nahIM kiyA jA sakA aura na binA parIkSaNa jhapa-paTa koI natIjA hI nikAlA jA sakatA hai| 77vIM prazasti 'draupadI nAmaka prabandha' kI hai, jisake kartA jinasenasUri haiN| jinasena nAmake aneka vidvAna huye haiM unameM prastuta jinasena kisake ziSya the, kahAMke nivAsI the aura kaba hue haiM ? isa viSayameM binA kisI sAdhana sAmagrIke kucha nahIM kahA jA sakatA / granthameM racanAkAla bhI diyA huA nahIM hai aura na isa pranthakI racanA itanI praur3ha hI jAna par3atI hai, jisase AdipurANake kartA bhagavajinasenako draupadI-prabandhakA racayitA ThaharAyA jA ske| yaha kRti to unase bahuta bAdaka kimI jinasena nAmaka vidvAna dvArA racI gaI hai| __78vIM prazasti 'yazodharacaritra' kI hai, jisake kartA bhahAraka somakIti haiM, jinakA paricaya 42 naM0 kI prazastimeM diyA gayA hai| 76 aura 80vIM prazastiyoM kramazaH varddhamAna carita aura 'zAntinAtha purANa' kI haiM, jinake kartA kavi asaga he / inake pitAkA nAma 'paTumAMta' thA jo gudva, samyaktvale yukra zrAvaka thA pAra mAtAkAnAma vairitti' thA, vaha bhI zIlAdisadguNoMke sAtha zuddha samyaktvase vibhUSita thI / vamAnacaritra kI dUsarI prazasti zrArA jaina siddhAntabhavanakI tADapatrIya prati kI hai| isa granthakI prathama va dvitIya prazastiyoMko sAmane rakhakara par3hanese yaha jAna paDatA hai ki vAstavameM ye donoM prazastiyA~ eka haiM-dvitIya prazasti prathama prazastikA UparI bhAga hai| ve do alaga alaga prazastiyA~ nahIM haiN| saMbhavataH ve lekhakoM kI kRpAle kisI samaya judI par3a gaI haiN| dvitIya prazastike uparake donoM padyoMmeM batalAyA gayA hai ki pururavA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko zrAdi lekara antima boranAtha taka 37 bhava-sambandhi-prabandharUpa mahAvIra caritako maiMne sva-para-bodhanArtha banAyA hai, jo mahAnubhAva isa vaddha mAnacaritako prakhyApita (prasiddha ) karatA hai, sunatA hai vaha paralokameM sukhkha prApta karatA hai| kavi asagane apanA yaha carita saM0 110 meM banAkara samApta kiyA hai| granthakartAne muninAyaka bhAvakIrtike pAdamUlameM maudgalya parvata para rahakara zrAvakake vratoMkA vidhivata anuSThAna pUrvaka mamatA rahita hokara vidyA 'adhyayana kiyA, jisase muni bhAvakIrti amagake vidyAguru the / aura bAdameM coDa yA cola dezakI varalA nagarImeM janatAke upakAraka zrInAthake rAjyako pAkara jinopadiSTa aATha granthoMkI racanA kI hai| ve ATha grantha kaunase hai| yaha prazasti parase kucha bhI jJAta nahIM hotaa| prathama prazastike cAra padya to ve hI hai jo za.ntinAthapurANakI prazastimeM jyoMke tyoM rUpasaM pAye jAte haiN| aura jinameM apane mAtA pinAke nAmollekhike sAtha zabda samaya rUpa samudraka pArako prApta hone vAle prAcAryanAganandIke, jinakA candramAke samAna zubhrayaza lokameM vidyamAna thA, ziSya the| tathA sadvRttake dhAraka, mRdusvabhAvI, aura nizreyamaka prArthI zrI zrAryanandI gurukI satpraNAse ukra carita granthakI racanA kI gaI haiN| dUsarI zAntinAtha purANakI antima prazastikaM padyase mAlUma hotA hai hai ki kavine sanmaticarita banAneke bAda hI isa zAntinAthapurANako racanA kI hai aura usa racanAkA ullekha karate hue batalAyA gayA hai ki kavikA eka mitra 'jinApya' nAmakA thA, jo brAhmaNa hone para bhI pakSapAta rahita thA, bhavyajanoMke dvArA sevya. jinadharmameM zrAsana, bahAdura, aura paraloka bhIru thA, ummakI vyAkhyAna zIlatA aura purANazraddhAko dekhakara hI zAntinAtha purANakI racanA kI gaI hai| kavikI ye do hI racanAe upalabdha huI haiN| zeSa grantha anveSaNIya haiM prazastimeM isa grantha kI racanA kA samaya diyA huA nahIM hai / para itanA nizcita hai ki vaha saM0 110 ke bAda banAyA gayA hai|
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (55) 81 vI prazasti 'jinendra kalyANAbhyudaya' nAmaka pratiSThAsaMgraha kI hai, jisake kartA kavi ayyapArya haiM, jo mUla saMghAnvayI muni puppasenake ziSya karuNAkara zrAvaka aura ambiA mAtAke putra the / unakA gotra kAzyapa thA aura ve jainadharmake pratipAlaka the / kavi ayyapAryane vIrAcArya pUjyapAda aura jinasenAcArya bhASita tathA guNabhadra, vasunandI, aAzAdhara, ekasaMdhi aura kavihastimallake dvArA kathina pUjA kramako dharasenAcAryake zipya ayyapAyene kumArasena munikI preraNAse ukta pratiSThApAThakI racanA zaka saMvat 1241 (vi0 saM0 1376 ke siddhArtha maMvatmarameM mAgha mahIne zukla pakSakI dazamI. ke dina rAjA rudra kumArake rAjya kAlameM pUrNa kI hai| granthakAra kavi hastimallake hI vaMzaja jAna par3ate haiN| ___ 82vI prazasti 'dhanyakumAracarita' kI hai, jisake kartA prAcArya guNabhadra haiM, jo muni mANikyasanake prazipya aura nemisenake ziSya the| zrAcArya guNabhadne prazastimeM apanA jIvana paricaya, tathA gaNa gaccha aura racanAkAla AdikA koI ullekha nahIM kiyA, jisase graMthake samayakA paricaya diyA jaataa| hAM granthakartAne apanA yaha grantha rAjA paramAdike rAjyakAlameM vilAsapurameM laMbakaMcuka (lemaca ) gotrameM samutpanna sAdhu zubhacandra ke suputra dAnI valhaNaka dharmAnurAgase banAyA hai / rAjA paramardi kisa vaMzakA rAjA thA yaha prazasti parase kucha mAlUma nahIM hotaa| granthakI yaha prati saMvat 1501 kI likhI huI hai, jisase yaha spaSTa ho jAtA hai ki una grantha saMvat 1501 se pUrva racA gayA hai, parantu kitane pUrva yaha kucha jJAta nahIM hotaa| itihAsameM anveSaNa karane para hameM paramAdi nAmaka do rAjAoMkA ullekha milatA hai, jinameM eka kalyANaka haihaya vaMzIya rAjAoM meM jogamakA putra pemAdi yA paramAdi thA, jo zaka sanvat 1501 (vi0 samvat 1186) meM vidyamAna thA / yaha pazcimI solaMkI rAjA somezvara tRtIyakA sAmanta thA / tardavAr3I jilA bIjApurake nikaTakA sthAna usake AdhIna 1 dekho, bhAratake prAcIna rAjavaMza prathama bhAga pR0 61
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) thaa| isake putrakA nAma vijjaladeva thaa| sanbhava hai isake rAjyakA vistAra vilAsapura taka rahA ho|| dUsare paramAdi yA paramAdideva ye haiM jinakA rAjya mahovAmeM thA / jisakI rAjadhAnI khajurAhA thii| vIM sadI meM vahA~ candela rAjAoMkA va bala bar3hA usakA prathama rAjA nAnakadeva thA aura pAThavAM rAjA dhaMgarAjane, jaisA ki IsvI san 154 ke lekha se prakaTa hai / inameM eka rAjA paramahayA paramArdideva nAmakA ho gayA hai jisake yahA~ prasiddha zrAlA Udala naukara the aura jo pRthvIrAja cauhAnake yuddha meM parAjita hue the| yuddha meM rAjA paramala hAra gayA thA jisakA ullekha lalitapurake pAsa madanapurake lekha 2 meM milatA hai| bahuta sambhava hai ki isakA rAjya vilAsapurameM rahA ho, kyoMki isake vahA~ rAjya honekI adhika sambhAvanA hai| yadi yaha anumAna ThIka ho to yaha grantha vikramakI 13vIM zatAbdIkI ke prArambha kI racanA ho sakatI haiN| 83vIM prazasti siddhivinizcaya-TIkAkI hai jisake kartA prAcArya anantavIrya haiM jo ravibhadrake pAdopajIvI arthAt unake ziSya the| TIkA kAra anantavIrya AcArya akalaMkadevake granthoMke marmajJa, viziSTa abhyAsI aura vivecayitA vidvAna the jo unake prakaraNoMke taladRSTA tathA vyAkhyAtA 1 dekho, iNDiyana eNTI kverI bhAga 10 2 madanapurameM eka bArAdarI hai, jo khulI huI 6 samacaurasa khambhoMsa rakSita hai / isake gvaMbhoM para bahuta hI mUlyavAna evaM upayogI lekha aMkita haiN| inameM do choTe lekha cauhAna rAjA pRthvIrAjake rAjya samayake haiM / jinameM uka rAjA paramAdiko va usake deza jejA makRtIko saM0 1236 yA 1182 A.D. meM vijita karanekA ullegva hai| isa maDhanapurako candelavaMzI prasiddha gajA madanavarmAne vapAyA thA, isIse isakA nAma madanapura zrAja naka pramiti meM zrA rahA hai| -dekho, saMyukrA prA. prAcIna jaina smAraka pR0 54
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57 ) . hone ke sAtha sAtha kuzala TIkAkAra bhI the / TIkAkArane pranthake gahana evaM viSama-padoMkA vivecana kara abhyAsArthiyoMke liye use sugama banA diyA hai| cUMki TIkAke antameM koI prazasti Adi nahIM hai isa kAraNa TIkAkAra aura unake guruke samayAdi sambandhameM nizcayataH kahanA saMbhava nahIM hai / para itanA avazya kahA jA sakatA hai ki prastuta dhanantavIrya vikrama kI 11vIM zatAbdIke vidvAna vAdirAja aura prabhAcandra se pUrva vI haiN| aura ve sambhavataH 6 vI dazamI zatAbdIke vidvAna jAna par3ate haiN| __ 84vIM aura vIM prazastiyAM kramazaH 'prAyazcittasamuccaya sacU. likavRtti' aura 'yogasaMgrahasAra' nAmake granthoM kI hai, jinake kattA zrInandoguru haiM jo gurudAsake ziSya the| prastuta vRttikI zloka saMkhyA do hajAra zloka pramANa batalAI gaI hai| zrInandI nAmake aneka vidvAna ho cuke haiM unameM eka zrInandI kalyANakAraka vaidyaka granthake kartA upadinyAcArya ke guru the / inakA samaya vikrama kI navamI zatAbdI hai| dUsara zrInandI balAtkAragaNake prAcArya the jo zrIcandra ke guru the| zrIcandra ne apanA purANasAra vi0 saM0 1080 meM banAkara samApta kiyA hai, ataH ina zrInandIkA samaya gyArahavIM zatAbdIkA madhya kAla jAnanA cAhiye / tImara zrInandI ve haiM jinakA ullekha vasundhAcAryane apane upAsakAdhyayanakI prazasti meM kiyA hai aura unheM nayanandIkA guru sUcita kiyA hai jo vasunandI prAcArya se kamase kama 75 varSa pUrva hue hoNge| saMbhavataH yaha zrInandI be bhI ho sakate hai jo zrIcandra ke guru the| aura x dekho, kalyANakAraka prazasti / * dekho jana sAhitya aura itihAsa pRSTha 335 * kittI jassiMdu sumbhA sayalabhuvaNamajhe jahiccha bhamikSA NiracaM sA sajjaNANaM hiyayavayaNa soe NivAsaM kre| jo siddha taMburAsi su-NayataraNimAsejja lIlAe tieNo , varaNeu ko mamanyo mayala guNagaNa seviyaDDho vi loe /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (58) bhinna hoM to bhI koI Azcarya nahIM / cauthe zrInandI ve haiM jinakA ullekha hoyasala vaMzake zaka saM0 1047 ke zrIpAla traividyavAle zilAlekhameM kiyA gayA hai / aura pAMcaveM zrInandIkA ullekha Upara kiyA jAcukA hai / ina cAroMmeM se kisI bhI zranandIke sAtha gurudAsa nAmake vidvAnakA koI sambandha pratIta nahIM hotA, ataeva sAmagrIke abhAva meM yaha kahanA kaThina hai / ki prastuta zrInandI aura gurudAsa kaba hue haiN| yaha vizeSa anusaMdhAna kI apekSA rakhatA 1 hai 1 va prazasti 'bhAvazataka' nAmaka grantha kI hai| jisake kartA kavi nAgarAja haiM / kArpATi gotra rUpa samudrakeliye candrasama muni 'zrIdhana' hue jo 'vidyAdhara' isa nAmase loka meM vizruta hue / inakA putra dyAlapAla thA aura dyAlapAlakI bhAryA lakSmIse utpanna putra nAgarAja nAmakA huaa| prastuta nAgarAja hI 'bhAva' kA kartA hai| nAgarAja nAmake kaI vidvAna hue haiM / samantabhadra bhAratInAmastotrakaM kartA bhI nAgarAja haiN| aura nAgarAja nAmake eka kavi zaka 1253 meM ho gae haiM aisA karNATaka kavicaritase jJAta hotA hai / bhAvazataka ke kartA nAgarAja kyA ina donoMse bhinna haiM yA eka hI haiM / isake jAnanekA sAdhana zrabhItaka upalabdha nahIM hai / vaha vizeSa anveSaNa se prApta ho skegaa| va prazasti 'tattvasAra- TIkA' kI hai jisake kartA bha0 kamalakIrti haiM / mUla grantha prAcArya devasenakI prasiddha kRti hai jo vimalasena gaNadharaka ziSya the / bhaTTAraka kamalakIrti kASThAsaMgha, mAthuragaccha aura puSkaragaNake bhaTTAraka kSemakIrti, hemakIrti, saMyamakortikI paramparAmeM hue aura bha0 amalakIrtike ziSya the / unhoMne kAyastha bhAthurAnvayameM agraNI amarasiMhake mAnasarUpI aravindako vikasita karaneke lie dinakara (sUrya) svarUpa isa TIkAkI racanA kI hai / arthAt yaha TIkA unake liye likhI gaI aura unheM bahuta pasanda AI hai / eka kamalakIrti nAmake vidvAna aura hue haiM jo bha0 zubhacandra ke paTTadhara the| mahAkavi rahadhUne apane 'harivaMzapurANa' kI prazasti meM unakA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) ullekha nimna vAkyoMmeM kiyA hai--- "kamalakitti uttama khamadhArau, bhavvaha bhava ambhoNihitArau / tamsa paTTa karaNayaTTi pariTTiu, sirisuhacanda su-tavaDaka kaMTTiu / " - Adi prazasti "jisuttattha alahantaeNa sirikamalakittipayasevaraNa / " sirikaMjakitti paTTavare, taccattha satyabhAsaNa - disu / uiNa micchattatamohaNAsu, suhacanda bhaDAraja sujasa vAsu / " antima prazasti ina vAkyoMmeM ullikhita kamalakIrti kanakAdri (sonAgira ) ke paTTa guru the, aura kanakAdike paTTa para bha0 zubhacandra pratiSThita hue the 1 yadi ina donoM kamalakIrti nAmake vidvAnoMkA sAmaMjasya baiTha sake, to samaya nirNaya meM sahAyatA mila sakatI hai, parantu ina donoM kamalakIrtiyoM kI guru paramparA eka nahIM jAna par3atI hai prathama kamalakIrti zramalakIrtika ziSya haiN| aura dUsare kamalakIrtika pada para zubhacandra pratiSThita the hue 1 inakA samaya 15vIM zatAbdIkA antima caraNa aura 16vIM kA pUrvAddha hai / prathamakA samaya kyA hai ? yaha grantha prazasti parase jJAta nahIM hotA / ho sakatA hai ki donoM kamalakIrti bhinna bhinna samayavartI vidvAna hoM para ve 12vIM 11vIM zatAbdIse pUrvaka vidvAna nahIM jJAta hote, saMbhava hai va pUrvavata bhI rahe hoM, yaha vicAraNIya hai / rai prazasti 'yazodhara mahAkAvya-paMjikA' kI hai| jisake kartA paM0 zrIdeva haiN| zrIdevane paMjikA meM apanI koI guru paramparA nahIM dI aura na paMjikAkA koI racanA samaya hI diyA hai isa paMjikAkA samaya nizcita karanA kaThina hai| paMjikAkI yaha prati sa0 1536 kI likhI huI haiM, jo phAlguna sudI 8 ravivAra ke dina likhAkara mUlasaMdhI muni rannakIrtike upadeza eka khaMDelavAla kuTumbakI orase brahma holAko pradAna kI gaI hai / isase itanA to spaSTa hai ki ukta paMjikA maM0 1533 ke bAdakI kRti na hokara usase pahale hI racI gaI hai| kitane pahale racI gaI isakI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAvadhi zaka saM0 881 (vi0 saM0 1016) ke bAda kisI samaya honA cAhiye, jo ki uka kAvyakA racanAkAla hai| 86vIM prazasti puruSArthAnuzAsana' nAmaka grantha kI hai jisake kartA kavi govinda haiM jo padmazrI mAtAse utpanna hIMgAke suputra the| inakI jAti agravAla aura gotra garga thaa| yaha jinazAsanake bhakra the| grantha meM ullekha hai ki mAthura kAyasthoMke vaMzameM khetala huA, jo bandhuloka rUpI tArAggaNoMse candramAke samAna prakAzamAna thaa| khetalake ratipAla nAmakA putra huA, ratipAla ke gadAdhara aura gadAdhara ke amarasiMha aura amarasiMha ke lapamaNa putra huzrA, jisakI bahuta prazaMsA kI gaI hai / zramaramiha muhammada bAdazAhake dvArA adhikAriyoM meM sammalita hokara pradhAnatAko prApta karake bhI garvako prApta nahIM hae the inakI isa kAyastha Ati meM aneka vidvAna hue haiM jinhoMne jainadharmako apanAkara apanA kalyANa kiyA hai| kitane hI acche kavi hue haiM, jinakI sundara racanAoM se sAhitya vibhUSita hai| kitane hI lekhaka bhI hue haiN| kavi ne yaha grantha ukra lakSmaNa ke hI nAmAMkita kiyA hai / kyoMki vaha inhIM kI preraNAdi ko pAkara usake banAne meM samartha hue haiN| prantha prazastimeM kahIM para bhI racanAkAla diyA huzrA nahIM hai, jisase kavikA nizcita samaya diyA jA sktaa| ho, prazastimeM apanese pUrva vatI kaviyoMkA smaraNa jarUra kiyA gayA hai jinameM samantabhadra, bhaTTa akalaMka, pUjyapAda, jinasena, raviSeNa, guNabhadra, bahakera, zivakoTi, kundakundAcArya, umA svAti, somadeva, vIranandI, dhanaMjaya, asaga, haricanda jayasena, aura amitagati 1 ye nAma ullekhanIya haiN| __ ina nAmoMmeM harizcandra aura jayasena 11vIM aura 13vIM zatAbdIka vidvAn hai atA govinda kavi 13vIM zatAbdIke vidvAna to nahIM haiM / kintu isa prazastimeM malayakIrti aura kamalakIrti nAmaka prAcAryokA bhI ullekha 1-dekho bambaI prAntake prAcIna jaina smAraka, pR0 120
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 61 ) kiyA hai, jinakA samaya vi0 kI 12vIM zatAbdI hai, ataH yaha 15vIM zatAbdI ke bAdakI racanA jAna par3atI hai / 60, 67,68,66, 100, 101 kI ye chaha prazastiyoM kramazaH nAgakumAracaritra sarasvatI ( bhArato ) kalpa, kAmacANDAlI kalpa jvAlinI kalpa, bhairava padmAvatI kalpa saTIka aura mahApurANa nAmaka - granthoMse sambandha rakhate haiM, jinake kartA ubhaya bhASA kavi cakravartI zrAcArya malliSeNa haiM, jo mahAmuni jinasenake ziSya aura kanakasenake praziSya the / yaha kanakasena una zrajitasenAcArya ke ziSya the jo gaGgavaMzIya nareza rAcamalla aura unake mantrI evaM senApati cAmuNDarAyake guru the / gommaTasArake kartA zrAcArya nemicandra siddhAnta cakravartIne unakA 'bhuSaNa guru' nAmase ullekha kiyA hai| jinasenake anuja narendrasena bhI prakhyAta koti the / kavi maliSeNa vidvAna kavi to the hI, sAtha hI unhoMne apaneko sakalAgama meM nipuNa aura maMtravAdameM kuzala sUcita kiyA hai| maMtra-taMtraviSayaka Apake granthoMmeM staMbhana, mAraNa, mohana aura vazIkaraNa zrAdika prayoga bhI pAye jAte haiM, jinake kAraNa samAjameM ApakI prasiddhi maMtra-taMtra vAdI rUpameM calI A rahI hai / Apa ubhayabhASA (saM0 prA0 ) ke prauda vidvAna the, parantu Apako prAyaH sabhI racanAe~ saMskRta bhASAmeM prApta huI haiM / prAkRta bhASAkI koI bhI racanA prApta nahIM huI / mahApurANako chor3akara Apake upalabdha sabhI granthoMmeM racanA samaya diyA huA nahIM haiM jisase yaha batalA sakanA saMbhava nahIM hai ki Apane grantha praNayanakA yaha kArya se kaba taka kiyA hai aura apane janmase isa bhUmaNDala ko kabase kaba taka alaMkRta kiyA hai / parantu kavine apanA mahApurANa nAmakA saMskRta grantha zaka saMvat 66* ( vi0 saMvat 1104 ) meM jyeSTha zuklA paMcamIke dina mUlagunda, nAmaka nagarake jainamandirameM, jo usa samaya tIrtharUpa meM prasiddhiko prApta thA, sthita hokara racA hai| prastuta mulagunr3ha bambaI prAntake prAcIna
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) jaina lmAraka pR0 120 meM dhAravADa jile kI gar3ha tahasIla se 12 mIla dakSiNa pazcimI aura batalAyA gayA hai / aura vahAM para cAra jaina mandira isa samaya bhI batalAe gae haiM, jinameM zaka maM0 824,825, 102, 175, 1053, 1167, 1275, aura 1567 ke zilAlekha bhI aGkita haiM / ina mandiroMmeM tIna mandiroMke nAma zrI candraprabhu zrI pArzvanAtha aura hIrI mandira batalAe gae haiM / mUlagunDake eka zilAlekha meM prasArya dvArA senavaMzake kanakasena muniko nagarake vyApAriyoMkI sammati se eka hajAra pAnake vRkSoM kA eka kheta mandiroMkI sevArtha denekA ullekha hai / mahApurANake uka racanAkAla se malliSeNAcAryake samaya vikramakI 11vIM zatAbdIkA uttarArdha aura 12vIM zatAbdIkA pUrvArdha jAna par3atA hai / ukta chaha granthoM kI prazastiyoMke atirika 'sajjana citta vallabha nAmakA eka 25 padyAtmaka saMskRta grantha bhI inhIMkI kRti batalAyA jAtA hai jo hindI padyAnuvAda aura hindI TIkA sAtha prakAzita ho cukA hai / inake sivAya 'vidyAnuvAda' nAmakA eka grantha aura bhI jayapura ke paM0 lUNakaraNajIke zAstra bhaNDAra meM maujUda hai jisakI patra saMkhyA 238 aura 24 adhyAyoMmeM pUrNa huA hai / yaha grantha prati sacitra hai 61vIM prazasti "jvAlinIkalpa' nAmake grantha kI hai, jisake kartA AcArya indranandI yogAMndra hai, jo mantra zAstra ke viziSTa vidvAna the tathA vAsavanandIka praziSya aura vappanandIke ziSya the| inhoMne helAcArya dvArA udita hue arthako lekara isa 'jvAlinI kalpa' nAmaka mantra zAstra kI racanA kI hai| isa granthameM mantri, graha, mudrA, maNDala, kaTutaila, cazyamantra, tantra, snapanavidhi nIrAjanavidhi aura sAdhana-vidhi nAmake daza adhikAroM dvArA mantra zAstra viSayakA mahatvakA kathana diyA huA dekho, rAjasthAnake jainazAstra bhaNDAroMkI grantha-sUcI bhAga 2 pR0 41
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 63 ) hai / isa granthako zrAdya prazastike 22ve pathameM grantha kI racanAkA prAyaH pUrA itivRtta' batalAyA gayA hai ki devIke zrAdezase 'jvAlinImata' nAmakA eka grantha 'malaya nAmaka dakSiNa dezake hema nAmaka grAma meM dravaNAdhIzvara helAcArya ne banAyA thA / unake ziSya gaMgamuni, nIlagrIva aura bIjAva nAmake hue, aura 'sAMtirasavvA' nAmaka AryikA tathA 'viruvaTTa' nAmaka kSullaka bhI huA isa gurUparipATI evaM avicchinna sampradAyase AyA huA mantravAdakA yaha grantha kaMdarpane jAnA aura usane bhI apane putra guNanandI nAmaka munike prati vyAkhyAna kiyA una donoMke pAsa rahakara indanandIne usa mantra zAstrakA granthataH aura arthataH savizeSarUpase grahaNa kiyA / indranandIne usakliSTa prAcIna zAstra ko hRdayameM dhAraNakara lalita AryA aura gItAdi chandoMmeM helAcArya ke ukta arthako grantha parivartanake sAtha sampUrNa jagatako vismaya karane vAle 'bhavya hitaMkara' isa grantha kI racanA mAnyakheTa ( malakheDA) ke kaTakameM rAjA zrIkRSNa ke rAjyakAla meM zaka saM0 861 ( vi0 saMvat 666 ) meM samApta kI thii| isase yaha indranandI vikramakI 10vIM zatAbdI ke uttarArdhake vidvAna haiM / isa nAmake aura bhI 4 aneka vidvAna hue haiN| parantu yaha indranandI una sabameM grAcIna aura prabhAvazAlI jAna par3ate haiM / gommaTasArake kartA AcArya nemicandra siddhAnta candravartIne jina indranandIkA 'zrutasAgara ke pArako prApta' jaise vizeSaNoMka dvArA smaraNa kiyA hai ve indranandI saMbhavataH yahI jAna par3ate haiM, jo unake dAdAguru the / para ve indranandI inase bhinna pratIta hote haiM jo indranandI saMhitA granthake kartA aura nIti zAstra nAmaka saMskRta granthake kartA haiM / aura yaha inase bAda vidvAna jAna par3ate haiM / 12vIM prazasti 'svarNAcalamAhAtmya' kI hai jisake kartA dIkSita devadatta haiM jinakA paricaya 41 vIM prazastimeM diyA gayA hai| 63vIM aura 170vIM prazastiyA~ kramazaH 'dharmacakra pUjA tathA vRhat siddhacakrapUjA' kI hai, jinake kartA budhavIru yA vIra kavi haiM / inakA vaMza
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) prAmavAla thA aura yaha mAha 'totU' ke putra the, jo bhaTTAraka hemacandra ke ziSya the| kavi borune 'dharmacakra' kI yaha pUjA vikrama saMvat 1586 meM rohitAsapura (rohataka) nagarake pArzvanAtha jinamandirameM kI hai / jise padmAvatIpuracAlaka paMDita jinavAsake usadezase banAyA gayA hai / isa pujA granthakI prazastimeM isase pUrva tIna granthoMka racejAneke nAmollekha pAye jAte hai| unameM antaka do grantha 'nandIzvarapUjA' aura RSimaeDalayaMtrapUjA-pATha ye donoM prantha abhI mere dekhane meM nahIM aae| inake atirikta unhoMne aura granthoMkI racanA kI yaha kucha jJAta nahIM hotaa|| vRhansiddhacakrapUjAkI prazastisa jJAta hotA hai ki kavi vIrune use vikramasambat 1184 meM dehalIke mugala bAdazAha bAbaraka rAjyakAlameM ukta rohitAsapuraka pArzvanAthamandirameM banAyA hai| paMDita jinadAsa kASThAsaMgha mAthurAnvaya aura puSkaragaNake bhaTTAraka kamalakIrti kumudacandra aura bhaTTArakayazasenake anvayameM hue haiM / yazasanakI ziSyA rAjazrI nAmakI thI, jo saMyamanilayA thii| usake bhrAtA padmAvatIpuravAla vaMzameM samutpana nArAyaNasiMha mAmakaM the, jo muni dAna denemeM dakSa the / unake putra jinadAsa nAmake the jinhoMne vidvAnoMmeM mAnyatA prApta kI thii| inhIM paMDita jinadAsake Adeza se una pUjApAThakI racanA kI gaI hai aura isIlie yaha grantha bhI inhIM ke nAmAMkita kiyA gayA hai| ____14vIM, 113vIM, 135vIM, 136vIM, 137vIM, 138vIM, prazastiyoM kramazaH 'zabdAmbhojabhAskara' 'tattvArthavRttipada vivaraNa' 'paMcAstikAya pradIpa' 'zrAtmAnuzAsanatilaka' 'aArAdhanA gadya kathA-prabandha aura 'pravacanasarojabhAskara' nAmaka granthoM kI haiN| inameM prathama prazasti eka vyAkaraNa grantha kI hai, jo 'jainendramahAnyAsake nAmase prasiddha hai| yaha grantha apUrNarUpameM hI upalabdha hai---grantha kI adhikAMza pratiyA~ tIna adhyAya taka aura koI koI prati sAr3he tIna adhyAya kI bhI likhita prApta hotI hai| ___ x isake sambandha meM paM0 mahendrakumArajI 'nyAyAcAryane nyAya kumudacandra dvitIyAbhAgakI prastAvanAmeM vizeSa vicAra kiyA hai|
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 65 ) dUsarI prazasti 'tattvArthavRttipada vivaraNa' kI hai jo AcArya devanandI yA pUjyapAda dvArA gRddhapicchAcAryake tattvArthasUtra para likhI gaI 'tattvArthavRtti' (sarvArthasiddhi) nAmakI eka artha bahula gaMbhIra vyAkhyA hai jisake viSama-padoMkA saMkSipta artha ukta TippaNameM diyA huA hai| tIsarI prazasti zrAcArya kundakunda ke paMcasthipAhuDa yA paMcAstikAya kI pradIpa nAmaka TIkA grantha hai / cauthI prazasti zrAcArya guNabhadrake AtmAnuzAsanake 'tilaka' nAmaka TippaNa kI hai / pAMcavIM prazasti 'ArAdhanAkathA - prabandha' nAmaka gadyakathAkozakI hai aura chaThavIM prazasti zrAcArya kundakundake pravacanasAra nAmaka grantha para likhe gaye 'pravacana - sarojabhAskara' nAmaka TippaNa kI hai| ina chahoM TIkAdi granthoMke kartA AcArya prabhAcaMdra haiM, jo padmanaMdI saiddhAntikake ziSya the 8 aura dakSiyA dezase zrAkara rAjA bhojakI suprasiddha dhArAnagarIke nivAsI prAcArya mANikyanandIke, jo nyAyazAstra meM pAraMgana vidvAna the, nyAyavidyAke ziSya hue the 1 mANikyanaMdI aneka ziSya usa samaya dharma, nyAya, darzana, vyAkaraNa aura kAvya alaMkArAdika viSayoMkA adhyayana-adhyApana kara rahe the / unameM 'susarA cariu' ke kartA zrInandIke ziSya nayanandI bhI AcArya mANikyanandIke prathama vidyAziSya the / isa samaya mANikyanandIkI eka mahatvapUrNa sUtrAtmaka kRti upalabdha hai, jo unake darzanazAstra ke marmajJa vidvAn honekI sUcanA karatI hai / usa samaya taka darzanazAstrapara aisI anamola bahuartha - mUlaka sUtraracanA jaina samAjameM nahIM racI gaI thI, jisakI pUrti zrAcArya mANikyanandIne kI hai aura jisakA saMkSipta paricaya zrAge diyA gayA hai / zrAcArya mANikyanandIke guru trailokyanandI the, jo zeSa granthoMmeM pAraMgata the aura gaNI rAmanaMdoke ziSya thex | OM bhavyAmbhojadivAkaro guNanidhiryo'bhUjjagadbhUSaNaH, siddhAntAdisamastazAstrajaladhiH zrIpadmanandi prabhu / tacchripyAdakalaGkamArganiratAtsannyAsamArgo'khilaH, sunyo'nupamaprameyaracito jAtaH prabhAcandrataH // x gariMdAmariMdAhiyA davaMdI, huA tassa sIso gaNI rAmazaMdI | -nyAya kumudacandra
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayanaMdIne apane 'sakalavidhi-vidhAna kAvya' nAmaka graMthakI prazastimeM unheM mahApaMDita sUcita kiyA hai aura unakA ullekha nimna paMkriyoMmeM kiyA hai| sAtha hI apane sahAdhyAyI prabhAcandrakA smaraNa bhI kiyA hai| yathA paccakkha-parokkha pamANaNIre, Naya-tarala taraMgAli gahore / vara sattabhaMga-kallolamAla, jiNasAsaNa-sari Nimmala susAla / paMDiyacUDAmaNi vibuhacaMdu, mANikkaNaMdi uppaNNu kaMdu // ina padyoMmeM granthakartAne mANikyanandIko pratyakSa, parokSa pramANarUpa caMcala taraMga samUhase gambhIra, uttama saptabhaMgarUpa kallolamAlAsa bhUSita tathA jinazAsanarUpa nirmala sarovarake saroja tathA paMDitoMkA cUDAmaNi prakaTa kiyA hai, jisase ve nyAyazAstrake advitIya vidvAna jAna paDate hai| inakI 'parIkSAmukha nAmakI eka sundara kRti hai jo nyAyazAstrake dohanasa nikAle hue amRtake samAna upayogI haix yaha maMkSipta, sarala aura arthagAmbhIryase yukta hai tathA nyAyazAstrake prArambhika vidvAnoM ke liye bar3e kAmakI cIja hai| parIkSAmukhakI racanA mANivayanandIne nyAyazAstrako lakSyameM rakha kara hI kI hai usameM prAgamika paramparAse sambandha rakhanevAle avagraha, IhA, avAya aura dhAraNA tathA nayAdike svarUpakA samAveza nahIM kiyA gayA hai / parIkSAmukhameM chaha adhyAya haiM / jinameM pramANakA svarUpa, saMkhyA, parokSapramANa, phala aura pramANAbhAsa aura pramANakA viSaya vivecana kiyA gayA hai, jo manana karane yogya hai / isa para vizAla TIkA likhI gaI hai| aura aneka TippaNa / zyetAmbarIya vidvAn devasUrine to 'pramANanayatattvAlokakI racanA karate hue parIkSAmukhake sUtroMko zabda-parivartanake sAtha pUre pranthako apanA asesANa gaMthammi pArammi patto taveyaMga bIbhaSva rAIva mitto // guNAvAsabhUzro su-telokkaeMdI, mahApaMDio tassa mANakkaNaMdI // -sudarzanacarita prazasti, bhAmera bhaMDAra x akalaMkavacombhodheruda, yena dhImatA / nyAyavidyAmRtaM tasmai namo mANikyanandine // --prameyaratnamAlA
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (67) liyA hai, para kRtajJatAke nAte unakA smaraNa bhI nahIM kiyA / ___zravaNabelagolake 40 veM naM0 ke zilAlekhameM mUlasaMghAntargata nandIgaNake bhedarUpa dezIyagaNake gollAcAryake ziSya eka aviddhakarNa kaumAravatI padmanandI saiddhAntikakA ullekha hai jo karNavedha saMskAra honese pUrva hI dIkSita ho gae the, unake ziSya aura kulabhUSaNake sadharmA eka prabhAcandrakA ullekha pAyA jAtA hai jisameM kulabhUSaNako cAritrasAgara aura siddhAntasamudrake pAragAmI batalAyA hai, aura prabhAcandrako zabdAmbhoruhabhAskara tathA prathita tarkagranthakAra prakaTa kiyA hai / isa zilAlekhameM muni kulabhUSaNakI ziSyaparamparAkA bhI ullekha nihita hai| aviddhakarNAdikapadmanandI saiddhAntikAsyo'jani yasya loke / kaumAradevavratitA prasiddhirjIyAttu sajjJAnanidhiH sa dhIraH / / tacchiSyaH kulabhUSaNAkhyayatipazcAritravAnidhiHsiddhAntAmbudhipArago natavineyastatsadharmo mahAna / zabdAmbhoruhabhAskaraH prathitatakegranthakAraH prabhAcandrAkhyA munirAja paMDitavaraH zrIkundakundAnvayaH / / tasya zrIkulabhUSaNAkhyasumunezizaSyo vineyastutasavRttaH kulacandradevamunipassiddhAntavidyAnidhiH // zravaNabelagolake 55 ve zilAlekhameM mUlasaMgha dezIyagaNake devendra saiddhAntikase ziSya catumukhadevake ziSya gopanandI aura inhIM gopanandIke sadharmA eka prabhAcandrakA ullekha aura bhI kiyA gayA hai| jo prabhAcandra dhArAdhIzvara rAjA bhoja dvArA pUjita the aura nyAyarUpa kamalasamUhako vikasita karane vAle dinamaNi, aura zabdarUpa abjako praphullita karane vAle rodomaNi ( bhAskara ) sadRza the / aura paNDitarUpI kamaloMko vikasita karanevAle sUrya tathA rudravAdidigajoMke vaza karane ke liye aMkuzake ra dekho anekAnta varSa 2 kiraNa 10 pR0 584 meM prakAzita 'pramANanaya tattvAlokakI AdhArabhUmi nAmakA merA lekha /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) samAna the tathA caturmukha devake ziSya the / ina donoM hI zilAlekhoMmeM ullikhita prabhAcandra eka hI vidvAna jAna par3ate haiM / hA~, dvitIya lekha ( 55 ) meM caturmukha devakA nAma nayA jarUra hai, para yaha sambhava pratIta hotA hai ki prabhAcandra ke dakSiNase dhAra meM pAne ke pazcAt dezIyagaNake vidvAna caturmukhadeva bhI unake guru rahe hoM to koI Azcarya nahIM, kyoMki guru bhI kaI prakArake hone haiM-dIkSAguru, vidyAguru prAdi eka-eka vidvAnake kaI-kaI guru aura kaI-kaI ziSya hote the / ataeva catumukhadeva bhI prabhAcandra ke kisI viSayameM guru rahe ho, aura isalie ve unheM samAdarakI dRSTise dekhate hoM to koI ApattikI bAta nahIM, apanese bar3eko Aja bhI pUjya aura AdaraNIya mAnA jAtA hai| vikramakI 10vI, 11vIM aura 12vIM zatAbdImeM dhArAnagarI jana-dhanase pUrNa aura saMskRta vidyAkA kendra banI huI thii| vahA~ jaina jainetara vidvAnoMkA khAmA jamaghaTa lagA rahatA thaa| avanti dezakA zAsaka rAjA bhoja jitanA parAkramI aura pratApI thA vaha utanA hI vidyA vyasanI bhI thaa| vahAM para vidyAsadana (sarasvatI pAThazAlA) nAmakA eka vizAla vidyApITa bhI thaa| jisameM sudUra dazoMke vidyArasika apanI jJAna-pipAsAko zAnta karate the| usa samaya dhArA nagarI aura prAma-pAsake sthAnomeM aneka jaina vidvAna aura vividha gaNa-gacchoMka digambara sAdhu nivAsa karate the| aneka muniyoM prAcAryo aura vidvAnoMne dhArA aura tat samIpavartI nagaroMmeM rahate hue granthax zrIdhArAdhipabhojarAja-mukuTa-protAzma-razmi-cchaTA-- cchAyA-kucha ma-paMka-liptacaraNAmbhojAta-lakSmIdhavaH nyAyAbjAkaramaNDane dinamaNizzabdAbja-rodomaNiH-- sthayAtpaNDita-puNDarIka-taraNiH zrImAnprabhAcaMdramAH // 17 // zrIcaturmukhadevAnAM ziSyo'SyaH pravAdibhiH / paNDitazrIprabhAcaMdro rudravAdi-gajAMkuzaH // 18 // -jaina zilAlekha saM0 bhA0 1 pR. 118
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) racanAe~ kI haiM / dhArAmeM usa samaya jaina vidvAnoMke kitane hI saMgha vidyamAna the, khAsakara mAthurasaMgha aura lADavAgar3a saMghake aneka muniyoMkA vaha vihAra-sthala banA huA thA / dazavIM zatAbdIse 13vIM zatAbdi taka dhArAmeM jainadharmakA khUba utkarSa rahA hai| usake bAda vahA~ musalamAnoMkA zAsana ho jAnese hiMdU saMskRtika sAtha jaina saMskRtiko bhI vizeSa hAni uThAnI paDI / purAtatvakI dRSTise dhArA aura usake Asa-pAsake sthAna zrAja bhI mahatva ke haiM aura vahA~ ke bhUgarbha meM mahatva kI purAtattva sAmagrI dabI paDI hai / AcArya prabhAcandra ne isI dhArA nagarImeM rahate hue vizAla dArzanika terri nirmANake sAtha aneka granthoMkI racanA kI hai / prameyakamalamArtaNDa (parIkSAmukha TIkA) nAmaka vizAla dArzanika grantha suprasiddha rAjA bhoja rAjyakAlameM racA gayA hai aura nyAya kumudacandra (laghIyastraya TIkA) ArAdhanA gadya kathAkoza, puSpadantake mahApurANa (Adi purANa uttarapurANa) para TippaNa grantha, samAdhitaMtra TIkA ye saba grantha rAjA jayasiMhadevake rAjyakAlameM race gae haiN| zeSa grantha pravacana- saroja-bhAskara, paMcAstikAyapradIpa zrAtmAnuzAsana tilaka, kriyAkalApaTIkA, ratnakaraNDa zrAvakAcAraTIkA, vRhatsvayaMbhU stotra TIkA, zabdAmbhojabhAskara aura tattvArthavRttipadavivaraNa ye saba grantha kaba aura kisake rAjyakAlameM race gae hai yaha kucha jJAta nahIM hotA / bahuta sambhava hai ki ye saba grantha ukta granthoMke bAda hI banAye gae hoM / athavA unameM koI grantha unase pUrva bhI race hue ho sakate haiM / aba rahI samayakI bAta, Upara yaha batalAyA jA cukA hai ki prabhAcandra prameyakamalamArtaNDako rAjAbhojake rAjyakAla meM banAyA hai / rAjA bhojakA rAjyakAla vi0 saM0 1070 se 1110 takakA batalAyA jAtA mUDabidrIke maTakI samAdhitaMtra prathakI pratimeM puSpikA vAkya nimna prakAra pAyA jAtA hai --' iti zrIjayasihadevarAjye zrImadvArAnivAsinA parAparaparameSTi praNAmopArjitAmala puNyanirAkRtAkhilamalakalaMkena zrImatprabhAcandra paMDitena samAdhizataka TIkA kRteti // "
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (70) hai| usake rAjyakAlake do dAnapatra saM0 1076 aura 1076 ke mile haiN| prAcArya prabhAcandrane tasvArthavRttike viSama-padoMkA vivaraNAtmaka TippaNa likhA hai usake prAraMbhameM amitagatike saMskRta paMcasaMgrahakA nimna maskRta patha uddhRta kiyA hai : vargaH zakti mamUhoNoraNUnAM vargaNoditA / vargaNAnAM samUhastu spardhaka spardhakApahaiH / / aminagatine apanA yaha paMcasaMgraha masUtikApurameM, jo vartamAna meM 'mamIda bilaudA' grAmake nAmase prasiddha hai| vi0 saM0 1073 meM banAkara samApta kiyA hai| amitagati dhArAdhipa mujakI mabhAke rana bhI the| isase bhI spaSTa hai ki prabhAcandrane apanA yaha TippaNa vi0 saM0 1073 ke bAda banAyA hai, kitane bAda banAyA gayA hai yaha bAta abhI vicAraNIya hai / yahAM eka bAta aura noTa kara dene kI hai aura vaha yaha ki 'nyAya vinizcaya vivaraNa ke kartA prAcArya vAdirAjane apanA pArzvapurANa zaka saMvat 147 (vi0 saM0 1082 meM banAkara samApta kiyA hai, yadi rAjA bhojake prAraMbhikakAlameM prabhAcaMdrane apanA prameyakamalamAnaNDa banAyA hotA to vAdirAja usakA ullekha avazya hI krte| para nahIM kiyA, isase yaha jJAta hotA hai ki usa samaya taka prameyakamalamArtaNDakI racanA nahIM huI thii| hAM, sudarzana caritrake kartA muninayanaMdIne, jo mANikyanaMdIke prathama vidyA ziSya the aura prabhAcaMdrake samakAlIna gurubhAI bhI the, apanA sudarzanacarita vi0 saM0 1100meM banAkara samApta kiyA thA aura usake bAda makala vidhi vidhAna nAmakA eka kAvya patha bhI banAyA thA jisameM pUrvavartI aura samakAlIna aneka vidvAnoMkA nAmollekha karate hue prabhAcaMdakA bhI nAmollekha kiyA hai para usameM unake prameyakamalamArtaNDakA koI ullekha nahIM hai / imase mApha jAnA jAtA hai ki prameyakamalamArtaNDakI racanA saM0 5100 yA usake eka do varSa bAda huI hai| prabhAcaMdrane jaba prameyakamala
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArtaNDa banAyAH usa samaya taka unake nyAya vidyA guru bhI jIvita thex aura unheM unaka atirikta anya vidvAnoMkA bhI sahayoga prApta thA, para nyAya kumudacaMdrake likhate samaya unheM anya vidvAnoMke sahayoga milanekA koI abhAsa nahI milatA aura guru bhI saMbhavataH usa samaya jIvita nahIM the| kyoMki nyAya kumadacaMdra saM0 1112 ke bAdakI racanA hai kAraNa ki jayasiMha rAjA bhoja ke bAda vi0 saM0 1110 ke bAda kisI samaya rAjyakA adhikArI huzrA hai / jayasiMhane saMvat 1110 se 1116 taka rAjya kiyA hai| yaha to sunizcita hI hai inake gajyakA saM0 1112 kA eka dAnapatra bhI milA hai| usake bAda vaha kahAM aura kaba taka jIvita rahakara rAjya karate rahe yaha abhI anizcita hai / ata. prAcArya prabhAcaMdrane bhI apanI racanAeM jinheM rAjAbhoja aura jayasiMhake rAjyameM racA huzrA likhA hai| ma. 1100 se lekara 1116 nakake madhyavartI samayameM racI hoNgii| zeSa graMtha jinameM koI ullekha nahIM milatA, ve kaba banAye isa sambaMdhameM koI jAnakArI prApta nahIM hai|| isa saba vivecana parase spaSTa hai ki prabhAcandra vikramakI 11vIM zatAbdIke uttarArddha aura 12 zatAbdIka pUrvAddha ke vidvAna haiM / 65vIM prazasti 'prAkRtazabdAnuzAsana' kI hai jo svopajJavRttise yukta hai aura jinake kartA kavi trivikrama haiN| ye kavi arhanaMdI vidya xjaisAki prameyakamalamArtaNDake 3-11 sUtrakI vyAkhyAse spaSTa hai 'na ca bAlAvasthAyAM nizcayAnizcayAbhyAM pratipannasAdhyasAdhanasvarUpasya punarvRddhAvasthAyAM tadvismRtau tatsvarUpopalambhe'pyavinAbhAva prtiptterbhaavaattyostdhetutvm| smaraNAdarapi taddhatutvAt / bhUyo nizcayAnizcayau hi smaryamANa pratyabhijJAyamAnau tatkAraNamiti smaraNAdarapi tabimisatva. prasiddhiH / mUlakAraNatvena napalambhAderanopadezaH, smaraNAdestu prakRtatvAdeva tatkAraNAtva prasiddha ranupadeza ipyabhiprAyo gurUNAm // ' / -anekAMta varSa 8, ki0 10,11
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ) munike caraNakamaloMke bhramara (ziSya) the vANasakula kamalako vikasita karane vAle prAdityazarmAke pautra aura mallinAthake putra the| inake bhAIkA nAma moma thA, jo vRtta aura vidyAkA dhAma thA / prastuta vyAkaraNameM cAra adhyAya haiM, apaneko pahalA hI adhyAya prApta ho sakA hai, isIse granthakA antabhAga nahIM diyA jA sakA / hama adhyAyako bhUmikAmeM zrIveMkaTa raMganAtha zarmAne likhA hai ki yaha grantha sAGgasiddhazabdAnuzAsanake kartA hemacandrAcArya se bAdakA aura kAlidAsake zakuntalAdi nATakAyake vyAkhyAtA kATyavemase pahalekA banA huA hai, kyoMki isameM hemacandrake una grantha-vAkyoMkA ullegvapUrvaka khaNDana hai aura kAvyabemake vyAkhyA-granthoM meM isa grantha ke sUtroMkA hI prAkRta viSayoM meM pramANa rUpase nirdeza pAyA jAtA hai| ataH yaha vi0 kA 13 voM zatAbdI yA isase bhI kucha bAdakA racita honA cAhiye / 16vIM prazasti 'jinasahastranAma TIkA' kI hai jisake racayitA amarakIrti haiM jo bha0 mallibhUSaNake ziSya the| mallibhUSaNa mAlavAka paTTa para padArUDha the| inhoM ke samakAlIna vidyAnandi aura zrutamAgara the| amara. kIrtine isa prazastimeM vidyAnandi aura zrutasAgara donoMkA zrAdara pRvaka smaraNa kiyA hai / prazastimeM racanAkAla nahIM diyA, phira bhI amarakIrtikA samaya vikramakI 16 vIM zatAbdI jAna paDanA hai / yaha TIkA abhI taka aprakAzita hai, isa prakAzameM lAnekA prayatna honA caahie| amarakIrtikI yaha TIkA bha. vizvasenake dvArA anumodita huI hai / / prazasti nambara 17, 18, 16, 100, aura 105 nambarakI prazastiyAM sarasvatI (bhAratI kalpa, kAmacaNDAlIkalpa, jvAlinI kalpa, bhairavapadmAvatIkalpa saTIka aura mahApurANa nAmaka granthoM kI haiN| jinake kartA AcAya malliSeNa haiM / jinakA saMkSipta paricaya 60 naM. kI prazastimeM diyA gayA hai| 500 vIM prazasti 'karmakANDa TIkA kI hai jisake kartA bha0jJAnabhUSaNa aura sumatikIrti hai / isake kartAkA paricaya naM0 73 kI prazastimeM diyA gayA hai|
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 73 ) 103 vIM prazasti 'puNyAstrava kathAkoza' kI hai jisake kartA rAmacandramumukSu haiM, jo kundakundAntrayameM prasiddha muni kezavanandIke ziSya the | rAma candramumukSune padmanasei zabdoM aura apazabdoM kA jJAna prApta kara ukta puNyAca granthakI racanA kI hai / prazasti meM vAdIbhasiMhakI bhI bandanA kI gaI hai / isa granthakI zloka saMkhyA cAra hajAra pA~ca sau hai / grantha prazasti meM samayAdikakA koI ullekha nahIM hai jisase yaha batalAyA jA sake ki yaha grantha amuka samayameM racA gayA hai| cU~ki isa graMthakI eka likhita prati samvat 1584 kI dehalIke paMcAyatI mandirake zAstra bhaNDAra meM upalabdha hai jisase yaha spaSTa hai ki yaha grantha saM0 1584 se pUrvakA racA hugrA hai| kitane pUrvakA yaha anusandhAnasaM saMbandha rakhatA hai / rAmacandra nAmake aneka vidvAna ho gaye haiN| eka rAmacandra vaha haiM jo bAlacaMda paMDitake ziSya the aura jisakA ullekha zravaNabelagolake zilAlekha naM0 41 meM pAyA jAtA hai inakI upAdhi 'maladhArI' zrI / yaha una rAmacandramumukSu bhinna jAna paDate haiM / dUsare rAmacandra muni ve haiM jinakA ullekha mAlapurAMraMja (Salpura Renge) jilA baDavAnImeM naravadA nadIke pAsa vahA~kI 85 phuTa U~cI mUrtike samIpa pUrva dizAmeM bane hue jaina mandira meM aMkita zilAvAkya meM pAyA jAtA hai / yaha lekha saMvat 1223 bhAdrapada vadi 14 zukravArakA 1 1 1 yasya svacchatuSArakundavizadA kIrtiguNAnAM nidhiH / zrImAn bhUpativRndavanditapadaH zrIrAmacandro muniH // vizva kSmAbhRda kharba zekharazikhAsaJcAriNI hAriNI / upa zatrujito jinasya bhavanavyAjena visphUrjati // 1 // rAmacandramuneH kIrti saMkIrNa bhuvanaM kila / zranekalokasaMGgharSAd gatA saviturantikaM // 2 // samvat 1223 varSe bhAdrapada vadi 14 zukravAra /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) ukra mandirakI dakSiNa dizAmeM eka lekha aura bhI hai jo ukta saM0 1223 kA utkIrNa kiyA huA hai, isa lekhameM rAmacandra muniko muni lokanandIke ziSya muni devanandike vaMzakA vidvAna tapasvI sUcita kiyA hai jisane vidyAharmya (pAThazAlA) ko banavAyA thA sAtha hI unheM aneka rAjAoMse pUjita bhI batalAyA hai| ataH bahata sambhava hai ki kezavanandike ziSya ukta rAmacandramumukSu bhI isI naMdyantanAma vAlI paramparAke vidvAna hoM, to inakA samaya bhI vi0 kI 12vIM 13vIM zatAbdI ho sakatA hai / para abhI isa sambandhameM prAmANika anusandhAnakI zrAvazyakatA hai, usake hone para phira nizcaya pUrvaka kucha kahA jA sakatA hai / 10 vIM prazasti 'prAkRta paMcasaMgraha-TIkAkI' hai, paMcasaMgraha nAmakA eka prAcIna prAkRta grantha hai, jo mUlataH 5 prakaraNoMko liye hue hai / aura jisa para mUlake sAtha bhApya tathA vRNi aura saMskRtaTIkA upalabdha hai / isa granthakA sabase pahale patA ina pakriyoMke lekhakane lagAyA thA jimmakA paricaya anekAMta varSa 3 kiraNa 3 meM diyA gayA hai| yaha grantha bahuta purAnA hai, AcArya amitagatine saM0 1073 meM prAkRta paMcasaMgrahakA madirakI dakSiNa taraphakA zilAlekha1 namo vItarAgAya / / zrAsIdhaH kalikAlakalmavakaridhvaMsakakaMThIravI. 'nekacmApatimaulicumbitapado yo lokanandI muniH // ziSyastasya samUla saGghatilakazrIdevanandI muniH|| dharmajJAnataponidhiryati-guNa-grAmaH suvAca nidhiH // 1 // vaMze tasmin vipulatapamAM sammata. patvaniSTho / vRttipApAM vimalamanasA saMnyajadyovivekoH // ramyaM hamyaM surapati jitaH kAritaM yena vidyA (1) zeSAM kIrtibhAMti bhuvane rAmacandraH sa essH|| saMvat 1223 varSe / See cunninghani archer suruey India XX1 P. 68
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 75 ) saMzodhana parivardhanAdike sAtha 'saMskRta paMcasaMgraha' nAmaka grantha banAyA hai| paM0 zrAzAdharajIne mUlArAdhanAdarpaNa nAmakI TokAmeM isa granthako 5 gAthArA uddhRta kI haiN| prAcArya vIrasenakI dhavalA TIkAmeM bhI isa granthakI mUla gAthAe~ samundra ta pAI jAtI haiN| jisase granthakI prAcInatA para prakAza paDatA hai| kasAyapAhuDakI kucha gAthAe~prAyaH jyoM ke-tyoM rUpameM aura SaTkhaNDAgamake kucha mUlasUtroMkA viSaya kahIM kahIM para mila jAtA hai| prakRti samutkItana prakaraNake gadya mUtra to SaT gvaNDAgamake sUtroMkA smaraNa karAte hI hai / ukta paMcamaMgrahako TIkAke kartA bha0 samatikIti haiM, jo mUla saMghameM sthita nandisaMgha balAtkAragaNa aura sarasvatigacchake bhaTTAraka jJAnabhUSaNake ziSya the| lakSmIcaMdra aura vIracandra nAmake bhaTTAraka bhI inake sama-sAmayika the / bhaTTAraka Ana bhUSaNa inhIMka anvayameM hue haiN| bha0 sumatikIrtine prastuta granthako TIkA IDara (IlAva) ke RSabhadevake mandirameM vi0 saM0 1620 bhAdrapada zuklA dazamIke dina mamApta kI thii| isa granthakA upadeza unheM 'haMsa' nAmake varNIma prApta huaA thA / isa TIkAkA maMzodhana bhI bha0jJAnabhUSaNane kiyA thaa| karmakANDa TIkA . 160 gAthAtmaka karmaprakRti TIkA ko bhI bha0 sumatikIrtine jJAnabhUSaNake sAtha banAyA thA aura unhIMke nAmAMkita kiyA thaa| inake atirikta 'dharmaparIkSArAsa' nAmakA eka grantha aura bhI mere dekhanameM pAyA hai, jisakI patra saMkhyA 83 hai, jo gujarAtI bhASAmeM padyabaddha hai aura jimmakI racanA hAMsauTa nagarameM vikrama samvata 1625 meM bana kara samApta huI hai / isake sivAya, ai. pa. di. jaina sarasvatIbhavana bambaIkI sUcImeM 'uttara chattIsI' nAmakA eka saMskRta grantha aura bhI gaNita viSaya para likhA gayA hai aura usake kartA bhI bha. sumatikIrti batalAe gaye haiN| mambhava hai ki yaha bhI unhIMkI kRti ho / aura bhI unakI racanAe~ hoMgI, para ve sAmane na honese unake sambandhameM vizeSa kucha nahIM kahA jA sktaa| sumatikIrti bhI IDarakI bhaTTArakIya gahIke bhaTTAraka the|
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) 105vIM aura 106 vIM prazastiyA~ 'rAtribhojana tyAga aura 'neminAtha purANakI haiM, jinake kartA brahmanemidatta haiM / brahmadattakA paricaya vIM prazasti meM diyA gayA hai / 107 vIM prazasti 'samavasaraNa pATha' kI hai, jisake kartA pa0 rUpacandrajI haiN| jo vikramakI 17vIM zatAbdIke vidvAna the aura bhaTTArakIya paMDita honeke kAraNa 'pADe' kI upAdhi se alaMkRta the / Apako hindIke sivAya saMskRta bhASAke vividha chandoMmeM kavitA karanekA acchA abhyAsa thA / ApakA janma sthAna kuha nAmake dezameM sthita 'salemapura' thA / Apa agravAla vaMzake bhUSaNa gargagotrI the / Apake pitAmahakA nAma mAmaTa aura pitA kA nAma bhagavAnadAsa thaa| bhagavAnadAsakI do patniyAM thIM, jinameM prathamase brahmadAsa nAmake putrakA janma huaa| dUsarI 'cAco' se pAMca putra samutpanna hue the --- harirAja, bhUpati, abhayarAja kIrticandra aura rUpacandra inameM antima rUpacandra hI prasiddha kavi the aura jaina siddhAntake acche marmajJa vidvAna the / ve jJAna-prApti ke liye banArasa gae aura vahAMse zabda aura rUpa sudhArakA pAnakara dariyApurameM lauTakara Aye the / dariyApura vartamAna meM bArAbaMkI aura ayodhyAke madhyavartI sthAname basA huA hai, jise dariyAvAda bhI kahA jAtA hai| vahAM zrAja bhI jainiyoMkI bastI hai aura jinamandira banA huA hai / hindI ke prasiddha kavi banArasIdAsajIne apane 'ardhakathAnaka' me likhA hai ki savat 1672 me AgarA meM paM0 rUpacandrajI gunIkA Agamana hunA aura unhoMne tihunA sAhUke mandira meM DerA kiyA / usa samaya AgarA meM saba adhyAtmiyoMne milakara vicAra kiyA ki ukta pAMDejIse zrAcArya nemicandra siddhAntacakravartI dvArA saMkalita gommaTasAra granthakA vAcana karAyA jAya / cunAMce paMDitajIne gommaTasAra granthakA pravacana kiyA aura mArgaNA, guNasthAna, jIvasthAna tathA karmabandhAdike svarUpakA vizada vivecana kiyaa| sAtha hI, kriyAkANDa aura nizcayanaya vyavahAranayakI yathArtha
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 77 ) kathanIkA rahasya bhI samajhAyA aura yaha bhI batalAyA ki jo nayadRSTise vihIna haiM unheM vastutatvakI upalabdhi nahIM hotI tathA vastu svabhAvase rahita puruSa samyagdRSTi nahIM ho skte| pAMDe rUpacandrajIke vastutattva vivecanase paM0 banArasIdAsajIkA vaha ekAnta abhiniveza dUra ho gayA, jo unheM aura unake sAthiyoMko 'nATaka samayasAra' kI rAyamallIya TIkAke adhyayanase ho gayA thA aura jisake kAraNa ve japa, tapa, sAmAyika, pratikramaNAdi kriyAzroMko chor3akara bhagavAnako baDhA huA naivedya bhI khAne lage the / yaha dazA kevala banArasIdAmajIkI hI nahIM huI kintu unake sAthI candrabhAna, udayakarana aura thAnamallakI bhI ho gaI thI / ye cAroM hI jane nagna hokara eka koTharImeM phirate the aura kahate the ki hama munirAja haiM / hamAre kucha bhI parigraha nahIM hai, jaisAki ardha kathAnakake nimna dohe se spaSTa hai :-- "nagana hohiM cAroM janeM, phirahiM koTharI mAMhi / kahahiM bhaye munirAja hama, kachU parigraha nAMhi // " pAMDe rUpacandrajIke vacanoMko sunakara banArasIdAmajIkA pariNamana aura hI rUpa ho gyaa| unakI dRSTimeM satyatA aura zraddhAmeM nirmalatAkA prAdu bhAva huA / unheM apanI bhUla mAlUma huI aura unhone use dUra kiyaa| usa samaya unake hRdayameM anupama jJAnajyoti jAgRta ho uThI thI aura isIse unhoMne apaneko 'syAdvAda pariNati se pariNata' batalAyA hai / saM0 1663 meM 60 banArasIdAsajIne zrAcArya amRtacandrake 'nATaka samayasArakazakA' hindI padyAnuvAda kiyA aura saMvat 1664 meM pAMDe rUpacandrajIkA svargavAsa ho gayA 1 / 1 - anAyAsa isahI samaya nagara Agare thAna / rUpacandra paMDita gunI Ayo Agama jAna ||630 // tinasAhu deharA kiyA, tahAM zrAya tina DerA liyA / saba adhyAtmIkiyo vicAra, grantha vacAMyo gommaTasAra // 631 // tAmeM gunadhAnaka paravAna, ko jJAna aru kriyA vidhAna /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) ardha kathAnakake isa ullekhase mAlUma hotA hai ki prastuta pAMDe rUpacandra ho uka 'samavasaraNa' pAThake racayitA haiM / cU~ki ukta pATha bhI saMvat 1662 meM racA gayA hai aura paM0 banArasIdAsajIne ukta ghaTanAkA samaya bhI ardha kathAnakameM saM0 1662 diyA hai, isase mAlUma hotA hai ki umra pATha garekI uparyukta ghaTanAse pUrva hI racA gayA hai| isIse prazasti meM usakA koI ullekha nahIM hai / anyathA pAMDe rUpacandrajI usa ghaTanAkA ullekha usameM avazya hI krte| astu, nATaka samayasArameM inhIM rUpacandrajIkA samullekha kiyA gayA hai ve saMvat 1662 ke rUpacandra jose bhinna nahIM hai / inakI saMskRta bhASAko eka mAtra kRti 'samavasaraNa pATha' prathavA 'kevalajJAnakalyANAcA' hai / isameM jaina tIrthaMkarake kevalajJAna prApta kara lene para jo antarbAhya vibhUti prApta hotI hai athavA jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya aura antarAyarUpa ghAtiyA karmoMke vinAzase anantacatuSTayarUpa zrAtma-nidhikI samupalabdhi hotI hai usakA varNana hai| sAtha hI bAhyameM jo samavasaraNAdi vibhUtikA pradarzana hotA hai vaha saba unake guNAtizaya athavA puNyAtizayakA mahatva hai - ve usa vibhUtise sarvathA alipta aMtarIkSa virAjamAna rahate haiM aura vItarAga vijJAnarUpa Atmanidhike dvArA jagatakA kalyANa karate haiM - saMsArake dukhI prANiyoko chuTakArA pAne aura zAzvata sukha prApta karanekA sugama mArga batalAte haiM / jo jiya jisa gunathAnaka hoi, jaisI kriyA kareM saba koI // 632 // bhinna bhinna vivaraNa vistAra, antara niyata bahuri vyavahAra / sabakI kathA saba vidha kahI, sunikai saMsai kachu nA rahI // 633 // taba banArasI rahi bhayo, syAdvAdaparinati-parinayo / pAMDe rUpacandra gurupAsa, sunyau grantha mana bhayau hulAsa // 634 // phira ti sabai barasa ke bIca, rUpacandrakauM zraI mIca / suna-suna rUpacandrake baina, banArasI bhayau dina jaina ||635 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavina isa pAThako racanA prAcArya ke prAdipurANagata 'samavasaraNa' viSayaka kathanako dRSTimeM rakhate hue kI prastuta grantha dillIke bAdazAha jahAMgIrake putra zAhajahAMke rAjyakAlameM, saM21672 ke azvina mahIneke kRSNapakSameM, navamI guruvArake dina, siddhayogamAra punarvasu nakSatrameM samApta huA hai| jaisAki usake nimna padyasaM spaSTa hai : zrImatsaMvatsare'sminnarapatinutadvikramAdityarAjye'tIte haganaMda bhadrAMzukrataparimite (1672) kRSNapakSeSa mo (?) devAcArya pracAre zubhanavamatithau siddhayoge prasiddhe, paunarvasvitpuDasthe (?) samavasRtimahaM prAptamAptA samAptiM // 34 // granyakartAne isa pAThake banavAne vAle zrAvakake kuTumbakA vistRta paricaya diyA hai| jo isa prakAra hai : mUlasaMghAntargata nandisaMgha balAtkAragaNa, sarasvatigacchake prasiddha kundakundAnvayameM vAdIrUpI hastiyoMke madako bhedana karane vAle sihakIrti hue, unake paTTapara dharmakorti, dharmakIrtike paddapara jJAnabhUSaNa, jJAnabhUSaNaka paTTa para bhAratI bhUSaNa tapasvI bhaTTArakoMke dvArA abhivandanIya vigatadUSaNa bhaTTAraka jagatbhUSaNa hue / inhIM bhaTTAraka jagadbhUSaNakI golopUrva 1 zrAbhnAyameM divyanayana hue / unakI patnIkA nAma durgA thaa| usase do putra hue / cakrapena aura mitrasena / cakrasenakI strIkA nAma kRSNA 1 golApUrva jAti jaina samAjakI 84 upajAtiyoMmeM se eka hai / isa jAtikA adhikatara nivAsa buMdelakhaMDameM pAyA jAtA hai / yaha jAti vikramako 11vI, 12vIM, 13vIM aura 14vIM zatAbdImeM khUba samRddha rahI hai| isake dvArA pratiSThita mUrtiyA~ saM0 1202 se lekara 19vIM zatAbdI takakI pAI jAtI haiN| ye prAcIna mUrtiyA~ mahobA, chatarapura, papaurA, AhAra aura nAvaI zrAdi ke sthAnoM meM upalabdha hotI haiM, jina para pratiSThA karane karAne AdikA samaya bhI aMkita hai| inake dvArA nirmita aneka zikharabanda mandira bhI yantra tatra milate haiM jo usa jAtiko dharmaniSThAke pratIka haiM, aneka granthoMkA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( oc tathA dharmasena nAmaka do putra hue| mitrasena - tI thA aura usase kevala do thA usase bhI do putra utpanna hue the| unameM nAyaka thA / zranA kI dharmapatnIkA nAma gavAnadAsa thA, jo bar3A hI pratApI aura saMghakA adhiprathama putrakA nAma bhArA putra harivaMza bhI dharma pra emI aura guNa sampana thA / nAma kezaride thA, usase tIna putra utpanna hue thebhagavAnadAsadAsa aura munisuvrata / saMghAdhipa bhagavAnadAsane jinendra mahAsena, pratiSThA karavAI thI aura saMgharAjakI padavIko bhI prApta kiyA bhagavAna vaha dAna-mAnameM kake samAna thA / inhIM bhagavAnadAsakI preraNAle "paMDita rUpacandrajIne prastuta pAThakI racanA kI thii| pAMDe rUpacandrajI ne isa sirat prazasti siMha nAmake apane eka pradhAna ziSyakA bhI ullekha kiyA hai para ve kauna the aura kahAM ke nivAsI the, yaha kucha mAlUma nahIM ho thA sakA / ukta pATha ke atirikta pAMDe rUpacandrajI kI nimna kRtiyoMkA ullekha aura bhI milatA hai jinameMse rUpa canda zataka, paMcamaMgala pATha aura kucha jakar3I Adi prakAzita ho cuke haiM, parantu 'neminAtharAsA' aura aneka nirmANa bhI kiyA karAyA gayA hai / saM0 1540 meM zrAvaNavadi 10 ko zrAvaNa vadi 10 ko mUlasaMgha sarasvatigacchake bha0 jinacandrake praziSya bha0 bhuvanakortike samaya golApUrva jAtikaM mAhU sAnapatike suputra pahaMpAne karmakSayanimitta uttarapurANa likhA thA / yaha grantha nAgaura bhaMDArameM surakSita haiM / ina saba ullekhoMse isa jAtiko mahattA aura aitihAsikatAkA bhalIbhAMti parijJAna ho jAtA hai| Aja bhI isameM aneka pratiSThita vidvAna, tyAgI aura zrImAna pAye jAte hai / anveSaNa hone para isa jAtike vikAsa Adi para vizeSa prakAza paDa sakatA hai| caMderI aura usake Asa-pAsake sthAnoMmeM bhI isa jAtike anuyAyI rahe haiM / x paMcamaMgalapATha artha sahita prakAzita ho cukA hai, kucha jakar3I aura rUpacanda zataka paM0 nAthUrAmajI premIne 'jainahiteSI' mAsika patrameM prakAzita kiye the; unake acche saMskaraNa nikAlane kI AvazyakatA hai / -
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 81 ) pada tathA saMskRtakA ukta pATha abhI taka aprakAzita hI haiN| rUpacanda zatakameM sau dohe pAe jAte hai jo bar3e hI zikSAprada haiM aura viSayAbhilASI bhogIjanoMko unase vimukha karAnekI praur3ha zikSAko lie hue haiN| sAtha hI marUpake nirdezaka haiM / neminAtharAsA eka sundara kRti hai jise maine saM0 1944 meM jayapurameM merake bhaTTAraka mahendrakortike grantha-bhaNDArako avalokana karate hue eka hi dekhA thA aura usakA Adi anta bhAga noTa kara liyA thA, jo isa prakAra hai. paNa vivipaMca paramaguru maraNa-baca-kAya ti-suddhi / neminAtha guNa gAvau upajai nirmala buddhi || soraTha deza suhAvanau puhamIpura parasiddha rasa-gorasa paripUranu dhana-jana- kanaka samiddha | X x x X rUpacanda jina vinavai, ho carananiko dAsu / maiM iya loga suhAvanau, viracyau kiMcita rAsu // 46 // jo yaha suradhari gAvahi, citade sunahiM ji kAna / manavAMchita phala pAvahiM te nara nAri sujAna // 50 // inakI eka aura navIna racanA dehalIke zAstra bhaNDArameM mujhe prApta huI thI usakA nAma hai 'khaTolanAgIta' / isa rUpaka khaTolanAgItameM 13 padya diye hue haiM jo bhAvapUrNa haiM aura AtmasambodhanakI bhAvanAko lie hue haiM, jinheM bhAvArtha ke sAtha zranekAnta varSa 10 kiraNa 2 meM diyA jA cukA hai / ina saba racanAoM parase viza pAThaka pAMDe rUpacandajIke vyaktitvakA anumAna kara sakate haiN| unakI racanAyeM kitanI sarala aura bhAvapUrNa haiM isakA bhI sahaja hI anubhava ho jAtA hai / 108vIM prazasti 'sukhanidhAna' nAmaka granthakI hai, jisake kartA kavi jagannAtha haiN| jinakA paricaya 25vIM prazastimeM diyA gayA hai / 10vIM aura 11vIM prazastiyoM kramazaH padmacaritaTippaNa' aura
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) 'purANasAra' nAmake pranthoM kI haiM, jinake kartA muni zrIcandra haiM, jo lAlabAga saMgha aura balAtkAragaNake AcArya zrInandIke ziSya the zrIcandra paNDita pravacanasenase raviSeNAcAryake padmacaritako sunakara vikrama samvat 1087 meM suprasiddha dhArAnagarImeM rAjA bhoja devake rAjyakAlameM padmaafta' TippaNako banAkara samApta kiyA hai / inakI dUsarI kRti 'purANasAra' hai jise unhoMne ukta dhArA nagarImeM jayasiMha nAmaka paramAra vaMzI rAjA bhojake rAjyakAlameM sAgarasena munile mahApurANa jAnakara vi0 saM0 1085 meM athavA isake zrAsa-pAsake samaya meM racA hai| cU~ki prazastimeM lekhakoMkI kRpAse samvat sambandhI pATha zuddha ho gayA hai| isase Asa-pAsa ke samayakI kalpanA kI gaI hai / ina do kRtiyoMke atirikta muni zrIcandrakI do kRtiyoMkA patA aura bhI calatA hai / unameM prathama grantha mahAkavi puSpadantake uttarapurANakA TippaNa hai, jise unhoMne sAgarasena nAmake saiddhAntikase mahApurANake viSamapadoMkA vivaraNa jAnakara aura mUla TippaNakA avalokanakara una TippaNakI racanA vi0 samvat 1080 meM apane bhujadaNDase zatrurAjyako jItane vAle rAjA bhojadevake rAjakAlameM kI hai 1 / art kRtikA ullekha vikramako 13vIM zatAbdIke vidvAna paMDita zrAzAdharajIne bhagavatI ArAdhanAkI 'mUlArAdhanAdarpaNa' nAmaka TIkAko 586 nambarako gAthAkI TIkA karate hue nimna vAkyoMke sAtha kiyA hai'kUraM bhakta', zrIcandra TippaNake tvevamukta / atra kathayArthapratipattiyathA candranAmA sUpakAra ityAdi / isase spaSTa hai ki paM0 zrAzA 1 --- ' zrIvikramAditya saMvatsare varSANAmazItyadhikasahasraM mahApurANaviSamapadavivaraNaM sAgarasena saiddhAntAtparijJAya mUlaTippaNikAM cAlokya kRtamidaM samuccaya TippaNaM ajJapAtabhItena zrI saMghA ( nanyA ) cArya satkavi ziSyeNa zrIcandramuninA nijadordaNDAbhibhUtaripurAjyavijayinaH zrIbhojadevasya / ' -- uttarapurANa TippaNa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ (83) dharajoke samayameM bhagavatI aArAdhanA para zrIcandrakA koI TippaNa maujUda thaa| isa TippaNa granthake kartA una zrIcandra hI jAna par3ate haiN| yaha bhI ho sakatA hai ki isa TippaNake kartA ukta zrIcandrase bhinna koI duusre| hI vyakti hoM, para adhika sambhAvanA to inhIM zrIcandrakI jAna par3atI hai| 110vIM prazasti 'zrI devatAkalpa' kI hai jisake kartA bhaTTAraka ariSTanemi athavA muni neminAtha traividyacakravartI haiN| vidyacakravartI nAmakI eka upAdhi thI jisake dhAraka aneka prAcArya evaM bhaTTAraka ho gaye haiM / yaha upAdhi tIna bhASAoMke vijJa vidvAnoMko dI jAtI thii| bha0 ariSTanemi guNasenake ziSya aura vIrasenake praziSya the / / granthameM koI racanAkAla diyA huzrA nahIM hai aura na kisI rAjAdikakA bhI koI samullekha kiyA gayA hai / aisI hAlatameM bhaTTAraka ariSTanemikA samaya nizcita karanA isa samaya sAdhana-sAmagrIke abhAvameM sambhava nahIM hai| prazastimeM vIrasenake ziSya guNasena batalAye gae haiN| ye guNalena ve hI jAna par3ate haiM jo siddhAntasArake kartA narendrasena dvArA smRta hue haiN| yadi yaha anumAna ThIka ho to kahanA hogA ki bha0 ariSTanemi sena-paramparAke vidvAna the aura unakA kAla vikramakI 11vI 12vIM zatAbdI jAna par3atA hai| 111 vIM prazasti 'kSapaNAsAragadya' kI hai, jisake kartA prAcArya mAdhavacandra vidyadeva haiM, jo bhASAtrayameM nipuNa honeke kAraNa 'vica deva' kI upAdhise alaMkRta the| mAdhavacandra ne isa granthako racanA rAjA bhojarAjake bAhubalI nAmaka mahAmAtyakI saMjJapti (jJAna prApti) ke liye kI hai| ye rAjA bhojarAja kauna the, unakA rAjya kahA~ para thA aura bAhubalI maMtrIkA kyA kucha jIvana-paricaya hai ? Adi bAtoM para prazasti parase koI prakAza nahIM pdd'taa| hA~, andhakA racanAkAla prazastimeM jarUra diyA huA hai, usase mAlUma hotA hai ki yaha grantha zaka saM0 1125 (vi0 saM0 1260) dekho, zrIcandra nAmake tIna vidvAna nAmakA merA lekha, anekAnta varSa 7 kiraNa 1-1. pRSTha 103 /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (84) ke dudubhi saMvatsaroMmeM 'dullakapura' nAmake nagarameM samApta huA hai| yaha dullakapura nagara Aja kala kahA~ hai yaha kucha jJAta nahIM ho skaa| prazasti meM ullikhita bha0 sakalacandra hI mAdhavacandra vidyadevake guru jAna par3ate haiM, jo municaMdrasUrike ziSya the| prastuta sakalacandra ve bhaTTAraka jJAta hote haiM jinakA ullekha zravaNabelgolake zilAlegva naM. 50 meM pAyA jAtA hai jo lagabhaga zaka saM0 1068 kA likhA huA hai / isameM abhayanandIke ziSya sakalacandrako sakalAgamameM nipuNa batalAyA hai / ho sakatA hai ki ina sakalacandra ke sAtha kSapaNAsArake kartAkA koI sAmaMjasya baiTha sake / athavA kSapaNAsArake kartAke guru koI bhinna hI sakalacandra hoN| rupaNAsAra gadyakI prati jayapurake terApaMthI mandirake zAstrabhaNDArameM saM. 1818 ko likhI huI hai| mAdhavacandra vidyadeva nAmake kaI andhakAra ho gae haiN| jinameM eka mAdhavacandra vidhadeva ve haiM jo prAcArya nAmacandra siddhAntacakravartIka ziSya the aura jinhoMne trilokasArakI saMskRtaTIkA likhI hai aura mAdhavacandra dvArA racita katipaya gAthAe~ bhI trilokasArameM AcArya nemicaMdrakI sammatise mUlagraMthameM yatra tatra samAviSTa kI gaI hai| prAcArya nemicandrakA samaya vikramako 11voM zatAbdI sunizcita hai; kyoMki rAjA rAcamala dvitIyake maMtrI aura pradhAna senApati cAmuNDarAyane apanA purANa zaka sa. 600 (vi0 saM0 1035) meM samApta kiyA hai| ataH yahI samaya unaka ziSya mAdhavacandra trividyadevakA hai| para nemicandrake ziSya mAdhavacandra vidya isa kSapaNAsArake kartAse bhinna jAna par3ate haiM / ve eka nahIM ho sakate ; kyoM ki ina donoke samayameM 125 varSake karIbakA antara paDatA haiM / inake sivAya, munidevakIrtike ziSya mAdhavacandravatI aura zubhacandake ziSya mAdhavacandra ina donoMse bhI vaha bhinna pratIta hote haiM, jinakA ullekha kramazaH zravaNabelagolake zilAlekha naM. 36 aura 41 meM pAyA jAtA hai| 1 guruNemicandrasammadakadivayagAhA tarhi tahiM raiyA / mAhavacaMdativijjeNiyamaNumaraNijja majjehiM // .
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (85) 192 vIM prazasti 'SaTdarzanapramANaprameyasaMgraha' nAmaka grantha ko haiN| jimake kartA bhaTTAraka zubhacandra haiN| ye zubhacandra kAragaragaNa ke vidvAna zre, jo rAvAntarUpI samudra ke pArako pahu~ce hue the aura vidvAnoMke dvArA abhivaMdanIya the / bhaTTAraka zubhacandrane isa grantha meM prAcArya samantabhadrakI prAptamImAMmAgata pramANake 'tattvajJAnaM pramANaM' nAmaka lakSaNakA ullekha karate hue usake bheda-prabhedoMkI carcA kI hai / granthameM racanAkAla diyA huyA nahIM hai, ye zubhacandra karnATaka pradezake nivAsI haiN| 113 vIM prazasti 'tattvArthavRttipada' kI hai, yaha anya gRddhapicchAcArya ke tattvArtha sUtrapara prAcArya pravara devanandI apara nAma (pajyapAda) ke dvArA racI gaI 'tatvArthavRtti' (marvArthasiddhi) ke aprakaTa (viSaya) padoMkA TippaNa hai| jisake kartA AcArya prabhAcandra haiM jo pAnaMdIke ziSya the| inakA paricaya 14 vIM prazastimeM diyA gayA hai| 114 vIM prazasti 'karakaNDa caritra' kI hai| jisake kartA bhaTTAraka zubhacaMdra haiN| jinakA paricaya 32vIM prazastimeM diyA gayA hai / / 115 vIM prazasti 'zAMtividhi' kI hai jisake kartA paM0 dharmadeva haiM, jo paurapATAnvaya (paravArakula ) meM utpanna hue the| aura vAgbhaTTa nAmaka zrAvakake putra varadeva ( naradeva ) pratiSThA zAstrake jAnakAra hue / unake choTe bhAI zrIdatta the jo marva zAstra vizArada the| unakI mAninI nAmakI dharmapatnI thI usase dharmadeva nAmakA eka putra utpanna huA thA aura gogA nAmakA dUsarA / prastuta dharmadeva hI isa zAntikavidhike racayitA haiM / inakA samaya kyA hai yaha grantha-prazasti parase kucha bhI jJAta nahIM hotaa| para vikramakI 15vIM, 16vIM zatAbdIse pUrvakA yaha grantha nahIM jAna pdd'taa| * kANUragaNameM aneka vidvAn ho gae haiN| zravaNabelagolake samIpavartI somavAra nAmaka grAmakI purAnI bastike samIpa zaka saM0 1001 ke utkIrNa kiye hue zilAlekhameM kANUragaNake prabhAcandra siddhAntadevakA ullemba nihita hai|
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) 116vIM prazasti 'ambikAkalpa' kI hai jisake kartA bha0 zubhacandra haiM, jinhoMne jinadattake anurodhase brahmazIla paThanArtha eka dinameM isa granthakI racanA kI hai / bha0 zubhacandra nAmake kaI vidvAna ho gae haiM / unameM se yaha prantha kRti kaunase zubhacaMdrakI hai yaha grantha kI antima prazastiparasaM kucha bhI jJAta nahIM hotA, bahuta sambhava hai ki isake racayitA 32 naM0 kI prazasti vAle bha0 zubhacandra hoM jinakA samaya 16vIM 17vIM zatAbdI sunizcita hai| 9 117vIM prazasti 'tattvArtharatnaprabhAkara' arthAta tattvArtha TippaNa' kI hai jisake kartA bhaTTAraka prabhAcaMndra haiM jo prAcArya nayasenakI saMtatimeM hone vAle hemakIrti bhaTTArakake ziSya auda bha0 dharmacandrake paTTa ziSya the aura kASThAnvayameM prasiddha the / inhoMne sakITa nagarameM jo eTA jilemeM AbAda haiM, laMbakaMcuka (lamec ) grAmnAyake sakarU (tU) sAhU ke putra paMDita monikakI prArthanA para umAsvAtike prasiddha tattvArthasUtra para 'tattvAtha ratna prabhAkara' nAmakI yaha TIkA 'jaitA' nAmaka brahmacArIke prabodhanArtha likhI haiM / isakA racanAkAla vi0 saM0 1483 bhAdrapada zuklA paMcamI hai jisase yaha prabhAcandra vikramakI 11vIM zatAbdIke uttarArdhake vidvAna haiM 118vIM prazasti 'gaNitasArasagraha' kI hai, jisake kartA AcArya mahAvIra haiM / prastuta grantha meM gaNitakA sundara vivecana kiyA gayA hai isa grantha kI racanA zrAcArya mahAvIrane rASTrakUTa rAjA amoghavarSake rAjyakAlameM kI hai| amoghavarSake rAjyakAlakI prazastiyoM zaka saM0 738 se 766 taka kI milI haiM / zaka sambata 788 kA eka tAmrapatra bhI milA hai, jo unake rAjyake 52 varSameM likhA gayA haix / ina ullekhoMse spaSTa hai ki rAjA amoghavarSa man 815 se 877 taka rAjya kiyA hai / zramoghavarSake guru * dekho, bhAratake prAcIna rAjavaMza bhAga 3 pR0 36 / x Dr. Altekar, The Rasetrakuta and Their Times. P. 71.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7) jinasenAcArya the / pArvAbhyudayakAnyake soMkI antima puSpikAoM meM amoghavarSako 'paramaguru' likhA hai aura anyakI antima prazastimeM unake rAjyake sarvadA bane rahanekI kAmanA kI gaI hai| aura gaNitasArasaMgrahake chaThaveM padyameM nRpa tugadevake dharmazAsanakI vRddhikI kAmanA kI gaI hai3 / itanA hI nahIM, kintu granthake prAraMbhika maMgalapadyoMke bAda 5 padyoMmeM rAjA amoghavarSake jainadIkSA leneke bAda unheM prANivargako santuSTa karane tathA nirIti niravagraha karane vAlA sveSTahitaiSI batalAyA gayA hai / sAtha hI pAparUpI zatruoMkA anIhita cittavRttirUpI tapognimeM bhasma honekA samullekha hai aura ve kAma-krodhAdi antaraMga zatruoM para vijaya prApta karaneke kAraNa pravandhyakopa ho gae the| tathA sampUrNa jagatako vazameM karanevAle aura svayaM kisIke vazameM nahIM hone vAle apUrvamakaradhvaja bhI the| rAjamaNDalako vaza karaneke atirikra tapazcaraNa dvArA saMsAracakrake paribhramaNako viniSTa karane vAle ratnagarbha (samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatrayaka dhAraka) jJAnavRddhi aura maryAdAvajravedI dvArA yathAkhyAta cAritrarUpI samudrako prApta hue the| ina sarva ullekhoMmeM rAjA amoghavarSakI munivRttikA citra aMkita kiyA gayA hai / rAjA amoghavarSake vivekapUrvaka rAjyatyAga karanekA ullekha unhoMne svayaM apanI 'ratnamAlA' ke antima padyameM kiyA hai| jisameM unakA viveka pUrvaka rAjya chor3akara antima jovana jainamunike rUpameM bitAnekA spaSTa ullekha kiyA gayA hai| prAcArya mahAvIrane apanA yaha grantha kaba banAyA isakA spaSTa ullekha anya prazastimeM nahIM hai / ho sakatA hai ki graMthakA samApti-sUcaka koI 1 'ityamoghavarSa paramezvara paramaguru zrIjinasenAcArya viracite bheSadUta veSTite pArvAbhyudaye bhagavatkaivalya varNanaM nAma caturthaH sargaH / / 2 'bhuvanabhavatudevaH sarvadAmoghavarSaH / ' 3 vidhvastaikAntapakSasya syAdvAdanyAyavAdinaH / devasya patugasya varSoM tasya zAsanam //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 55 ) antima padya grantha meM rahA ho, aura vaha lekhakoMkI kRpAse chUTa gayA ho kyoMki graMthameM antima samApti-sUcaka koI prazasti lagI huI nahIM hai / yaha prazasti ailaka pannAlAla di0 jaina sarasvatI bhavana bambaIko sambat 1775 kI likhI huI prati parase lI gaI hai| zrAdya prazastike padyoMse yaha spaSTa hai ki yaha grantha rAjA amoghavarSake vivekase rAjyatyAga deneke bAda likhA gayA hai / ataH isa granthakI racanA san 807 ke bAda huI jAna paDatI hai / 11vIM prazasti 'purANasAra' kI hai, jisake kartA muni zrIcandra haiM / jinakA paricaya 10vIM prazastimeM diyA gayA hai / 120vIM prazasti 'zAntinAthapurANa' kI hai jisake kartA bhaTTAraka zrI bhUSaNa haiN| jinakA paricaya 71vIM prazasti meM diyA gayA hai| 121vIM prazasti 'vRSabhadevapurANa' kI hai jisake kartA bhaTTAraka candrakIrti haiM, jinakA paricaya (havIM pArzvapurANakI prazastimeM diyA gayA hai / 122vIM prazasti 'subhagasulocanAcarita' kI hai jisake kartA bhaTTAraka 'vAdicandrasUri' haiM, jinakA paricaya 18vIM 'jJAnasUryodaya nATaka' kI prazastimeM diyA gayA hai / 123 vo aura 124 vIM prazastiyoM AcArya puMgava dharasenake ziSya bhagavAna puSpadanta bhUtabalIke paTkhaNDAgamakI prasiddha TIkA dhavalA aura guNadharAcArya 'pejjadosapAhuDa' ( kaSAya prAbhRta) kI TIkA jayadhavalAkI haiN| jinameMse prathamake kartA AcArya vIrasena aura dUsarIke vIrasena tathA unake ziSya jinasenAcArya haiM / zrAcArya vIrasena aura jinasena apane samayake mahAna vidvAna aura tapasvI yogIndra the / AcArya jinasenanaM 1 apane guru ng -zrI vIrasena ityAttabhaTTArakapRthupathaH / sa naH punAtu pUtAtmA vAdivRndArako muniH // lokavitvaM kavitvaM ca sthitaM bhaTTArake dvayaM / vAgmitA vAgmino yasya vAcA vAcaspaterapi // - Adipu0
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) vIrasenakI prazaMsA karate hue likhA hai ki ve vAdivRMdAraka, lokavita, afa aura vAmI the itanA hI nahIM; kintu unheM zrutakevalitulya bhI batalAyA hai, unakI sarvArthagAminI naisargika prajJAkA avalokanakara manISiyoM ko sarvajJakI sattA meM koI sandeha nahIM rahA thA / dhavalA TIkAkI antima prazastimeM unheM siddhAnta chanda jyotiSa vyAkaraNa aura pramANazAstroM meM nipuNa batalAyA hai| sAtha hI yaha bhI sUcita kiyA hai ki siddhAMta sAgarake pavitra jalameM dhoI huI zuddhabuddhi va pratyekabuddhoMke sAtha spardhA karate the / zrAcArya jinasenake ziSya guNabhane unakI dehako jJAna aura cAritrakI anupama sAmagrI se nirmita batalAyA hai 2 / isameM sandeha nahIM ki AcArya vIrasena asAdhAraNa prajJAke dhanI, kavicakravartI kuzala TIkAkAra aura vividha viSayoMka prakANDa vidvAna the / dhavalA TIkA unake vizAla pADitya aura bahuzrutatAkA phala hai / vaha kitanI prameya bahula hai aura sUtrarUpa gaMbhIra vivecanAko kitane sAkSapta rUpame prastuta karatI hai aura sacamuca meM kaisI sUtrArtha darzinI hai yaha adhyetAjana bhalIbhAMti jAnate hai / prAkRta aura saMskRta mizrita bhASA bhI unakI baDI hI prAjala aura madhura pratIta hotI hai / tapazcaryA aura jJAnasAdhanA ke sAtha-sAtha unakI anupama sAhitya sevAne unheM aura unakI kRtiyoko amara banA diyA hai / 1- prAhuH prasphurada bodhadIdhitiprasarodayaM / zrutakevalinaM prAjJA. prajJAzramaNa sattamam // yasya naisargika prajJAM dRSTvA sarvArthagAminIM / jAtAH sarvajJasadbhAve nirArekA manISiNaH // prasiddha siddhasiddhAMtavArdhivAdhatazuddhadhIH / sArdhaM pratyekabuddhayaH spardhate dhIddhabuddhibhiH // 2 - jJAnacAritrasAmagrIma grahIdiva vigraham / virAjate vidhAtu yo vineyAnAmanugraham // -jayadhavalA --uttarapurANa prazasti
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) prAcArya vIrasena mUlasaMghake 'paMcastUpAnvaya' meM hue hai| paMcastUpAnvayakI paramparA eka prAcIna paramparA hai jo bAdameM 'senasaMgha' ke nAmase lokameM prasiddhiko prApta huI batalAI jAtI hai / vIrasena prAcArya candrasenake praziSya aura prAcArya prAryanaMdIke ziSya the / vIrasenane citrakUTameM jAkara elAcAryake samIpa SaTamvaNDAgama aura kaSAya-prAbhUta jaise siddhAnta graMthoMkA adhyayana kiyA thA aura phira unhoMne 72 hajAra zloka pramANa 'dhavalA' aura bIsa hajAra zloka pramANa jayadhavalAke pUrvabhAgakA nirmANa kiyA thaa| ina dono TIkAgranthoMke atirikta prAcArya guNabhadrane apane uttarapurANameM, 'siddhabhUpaddhati TIkA' ke race jAnekA aura bhI ullekha ES 'paMcastUpAnvaya' kI digambara paramparA bahuta prAcIna hai| prAcArya hariSeNane apane kathAkozameM vairamunike kathAke nimnapadyameM mathurAmeM paMcastUpoMke banAye jAnekA ullekha kiyA hai mahArajatanirmANAna gvacitAn maNinAyakaH / paJcastUpAnvidhAyApre samuccajinavezmanAm // prAcArya vIrasenane dhavalAmeM aura unake pradhAna ziSya jinasenane jaya. dhavalA TIkA prazastimeM paMcastUpAnvayake candrasena aura AryanaMdI nAmake do prAcAryoMkA nAmollekha kiyA hai jo prAcArya vIrasenake guru praguru the| ina donoM ullekhoMse spaSTa hai ki paMcastUpAnvayakI paramparA usa samaya cala rahI thI aura vaha bahuta prAcInakAlase pracArameM A rahI thii| paMcastUpanikAyake prAcArya guhanaMdIkA ullekha pahAr3apuraka tAmrapatra meM pAyA jAtA hai. jisameM gupta saMvat 156 san 478 meM nAthazarmA brAhmaNake dvArA guhanaMdIka bihArameM arhantokI pUjAke liye tIna grAmoM aura azarphiyoMke denekA ullekha hai (epigrAphiyA iMDikA bhA0 20 peja 11) / isase spaSTa hai ki san 478 se pUrva 'paMcastUpanikAya' kA pracAra thA aura usameM aneka prAcArya hote rahe haiN| 1 siddhabhUpaddhatiryasya TIkA saMvIkSya bhikSubhiH / Tokyate helayAnyeSAM viSamApi pade pade ||-uttrpuraann 6
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiyA hai| jo siddhabhUpaddhati grantha pada pada para atyanta viSama athavA kaThina thA vaha vIrasenakI ukta TIkAse mituoMke liye atyanta sugama ho gayA / yaha anya kisa viSayakA thA, isakI koI sUcanA kahoMse prApta nahIM hotii| hA~, zraddhaya 'premI'jIne use gaNitakA anya batalAyA hai| ho sakatA hai ki vaha gaNitakA grantha ho athavA anya kisI viSayakA / yadi gaNitakA grantha hotA to zrAcArya vIrasena aura jinasena usakA dhavalA jayadhavalAmeM ullekha avazya karane / astu, kheda hai ki aisA mahatvapUrNa grantha Aja bhI hamArI AMkhoMse zrojhala hai| nahIM mAlUma kisI bhaNDArameM usakA astitva hai bhI, athavA nahIM / vAstavameM isa dizAmeM samAjakI upekSA bahuta khalatI hai / usake pramAdase jaina saMskRtikI kitanI hI mahatvapUrNa kRtiyoM dImakoM va kITakAdikoM kA bhaya bana gaI aura banatI jA rahI haiN| dhavalA TokAko antima prazastikA pATha legvakoMkI kRpAse kucha bhraSTa evaM azuddha ho gayA hai| DA. hIrAlAlajI ema0 e0 ne dhavalAke prathama gvaeDameM prazastike una padyoMkA kucha saMzodhana kara use zaka sambat 738 (vi0 saM0 873) kI kRti batalAyA hai / parantu bAbU jyotiprasAdajI ema0 10 lakhanaUne use vikrama sambat 838 kI racanA batalAyA hai / aura DA* hIrAlAlajIke dvArA saMzodhita pAThako azuddha batalAte hue jyotiSa ke AdhArase una gaNanAko bhrAmaka ThaharAyA hai| isa kAraNa dhavalA TIkAkA racanAkAla abhI vivAdakA viSaya banA huA hai| usake sambandhameM abhI aura bhI anveSaNa karanekI AvazyakatA hai, jisase ukta donoM mAnyanAoM para pUrA vicAra kiyA jA sake aura antima niSpakSa nirNaya kiyA jA ske| isake liye haidarAbAdake Asa-pAsake prAcIna sthAnoM, mUrtilekhoM, zAstrabhaMDAroM aura zilAlekhoMkA saMkalana evaM manana karanekA prayatna karanA zrAvazyaka hai| ina parasa sAmagrIkA saMkalana hone para nayA prakAza par3aneke - - - -- --- 1 dekho, dhavalA prathamakhaNDa prastAvanA pRSTha 35 2 dekho, anekAnta varSa kiraNa 2
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) sAtha-sAtha kaI aitihAsika gutthiyoM bhI sulajhanekI zrAzA 1 isameM to koI sandeha nahIM hai ki prAcArya vIrasenane dhavalA TIkAko rASTrakUTa rAjA jagat gadeva ( govinda tRtIya ) ke rAjyakAlameM prArambha karake unake uttarAdhikArI rAjA boDaNarAya ( amoghavarSa ) ke rAjyakAlameM samApta kiyA thA / amoghavarSa govinda tRtIyake putra the aura jo nRpaturaMga, pRthivI - vallabha, lakSmIvallabha, vIranArAyaNa mahArAjAdhirAja aura parama bhaTTAraka jaisI aneka upAdhiyoMke svAmI the / inhoMne 63 varSa paryanta rAjyazAsana kiyA hai / amoghavarSa rAjya karate hue bhI jainaguru jinasenAcArya ke samIpa meM bIca bIca meM kucha samaya ke liye jAyA karate the aura ekAntavAsa dvArA zrama sAdhanA kI ora agrasara honekA prayatna karate the / phalasvarUpa unhoMne vivekapUrNa rAjyakA parityAga kara 'ratnamAlA nAmakI pustaka banAI hai / unake jaina saMgramI jIvanakA digdarzana unhIMke rAjya meM race jAne vAle mahAvIrAcArya 'gaNitasArasaMgrahake prArambhika padyoMmeM pAyA jAtA hai / kucha bhI ho, vIrasenAcArya vikramakI svIM zatAbdIke bahuzruta vidvAna the| unake aneka ziSya the jinameM jinasenAcAryako pramukha sthAna prApta thA jinasena vizAla buddhi dhAraka, kavi aura vidvAn the / isI zrAcArya guNabhadrane likhA hai ki - jisa prakAra himAcalase gaMgAkA, sakalajJase ( sarvajJase ) dioreafter aura udayAcalase bhAskara ( sUrya ) kA udaya hotA hai usI prakAra vIrasenase jinasena udayako prApta hue haiM / jinasena vIrasenake vAstavika uttarAdhikArI the| jayadhavalAkI antima prazasti meM unhoMne apanA paricaya bar3e hI sundara DhaMga se diyA hai aura likhA hai ki 've zraviddhakarNa the - karNavedha saMskAra hone se pUrva hI dIkSita ho gae the aura bAdameM unakA karNavedha saMskAra jJAnazalAkAsa huA thA / ve bAlabrahmacArI the aura 1 zrAcArya vIrasenake ziSyoMmeM sambhavataH jinasena vinayasenake sivAya padmasena aura devasena bhI rahe hoM to koI Azcarya nahIM, para aisA nizcita ullekha mere dekhanemeM nahIM zrAyA |
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) zarIra se dubale-patale the paraMtu tapa guNameM durbala nahIM the I bar3e sAhasI. guru aura vinayI the aura bAlyAvasthA me jIvanaparyaMta akhaNDa brahmacarya vrata ke dhAraka the | svAbhAvika mRdutA aura siddhAMtamarmajJatA guNa unake jovanasahacara the / inakI gambhIra aura bhAvapUrNa sUtriyAM bar3I ho sundara aura rasIlI haiM, kavitArasa aura alaMkAroMke vicitra zrAbhUSaNoM zralaMkRta haiM / bAlyAvasthA se hI unhoMne jJAnakI satata zrArAdhanAmeM jIvana vitAyA thA, saiddhAMtika rahasyoMke marmajJa to the ho aura unakA nirmala yaza lokameM sarvatra vizruta thA / inhoMne apane guru vIrasenAcArthakI mRtyu ke bAda jayadhabalAkI adhUrI TIkAko zaka sambat 756 [vi0 sambata 864 ] meM samApta kiyA thA / isake atirikra inakI do kRtiyA~ aura haiM, AdipurANa aura pAzvabhyudaya kAvyA inameM AdipurANa paurANika graMtha hote hue bhI uccakoTikA eka mahAkAvya hai jo bhavya, madhura, subhASita aura rasa- alaMkArAdi kAvyocita guNoMse alaMkRta hai / racanA sauSThava dekhate hI banatA hai racanA sUkSma artha aura gRr3ha padavAlI hai / yaha graMtha adhUrA raha gayA thA jise unake ziSya guNabhadrane 1620 zloka banAkara pUrA kiyA hai aura phira uttarapurANa kI racanA svayaM kI hai pArzvAbhyudaya kAvya to apanI koTikA eka hI hai, usameM meghadUtake virahI yakSakI kathA aura pathoMko kitane acche are samAviSTa kiyA gayA hai yaha dekhate hI banatA hai / jayadhabalAkI isa prazasti meM padmasena, devasena aura zrIpAla nAmake tIna vidvAnoMkA ullekha kiyA gayA hai| jisase ve jinasenake sadharmA athavA gurubhAI jAna paDate haiM aura jayadhavalAko to unhoMne zrIpAlake dvArA sampAdita bhI batalAyA hai / isase zrIpAla zrAcArya usa samayake siddhAMtajJa suyogya vidvAn jAna par3ate haiM / 125 vIM prazasti 'ArAdhanA patAkA' kI hai, jisake kartA vIrabhadrAcArya haiM / prastuta graMtha meM 660 gAthAe~ pAI jAtI haiM aura granthakA racanAkAla vi0 saM0 2008 diyA hai| vIrabhadrAcAryako guruparamparA kyA hai aura ve kahA~ ke nivAsI the, yaha ukta prazasti parase kucha jJAta nahIM hotA /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) 526 vIM aura 127 vIM prazastiyoM kramazaH 'riSTa samuccaya-zAstra' aura 'ardhakANDa' kI haiM, jinake racayitA durgadeva haiM jo saMyamasena munIndrake ziSya the| saMyamasenakI buddhi SadarzanoMke abhyAsase tarkamaya ho gaI thI, ve paMcAMga zabda-zAstrameM kuzala tathA samasta rAjanItimeM nipuNa the aura vAdirUpI gajoMke liye siMha the, tathA siddhAMta samudraka rahasyako pahu~ce hue the| unhoMkI prAjJAme 'maraNakaraNDikA' aAdi aneka prAcIna graMthoMkA upayogakara 'riSTa samuccaya' nAmaka isa granthakI racanA kI gaI hai| yaha graMtha vi0 saMvat 108 kI zrAvaNa zuklA ekAdazIko mUlanakSatrake samaya lacamI nivAsa zrInivAsa rAjAke rAjyakAlameM kumbhanagarake zAMtinAtha maMdirameM banakara samApta huA hai / prazastimeM durgadevane apaneko 'dezayatI' batalAyA hai, jisase ve zrAvakake vratoMke anuSThAtA kSullaka sAdhu jAna par3ate haiN| isa graMthakI kula gAthA saMkhyA 261 hai aura yaha graMtha bAdako 'sighI jaina sIrIja' meM prakAzita bhI ho cukA hai| inakI dUsarI kRti 'arghakAMDa' hai jisakI gAthA saMkhyA 146 hai, jo vastuoMkI mandI-tejoke vijJAnako lie hue hai / yaha isa viSayakA mahasvapUrNa grantha jAna par3atA hai| granthameM racanAkAla diyA huA nahIM hai| yaha grantha abhI aprakAzita hai aura prakAzanake yogya hai| mIsarA grantha matramahodadhi' hai jisakA ullekha 'vRhaTippaNikA' 1 meM 'maMtramahodadhi prA. digaMbara zrI durgadevakRta-mU0 gA. 36' isa rUpameM kiyA gayA hai| yaha abhItaka aprApya hai| isake anveSaNakI AvazyakatA hai| 128vIM aura 12vIM prazastiyAM kramazaH 'paramAgamasAra' aura 'bhAvasaMgraha' graMthoM kI haiM, jinake kartA zrutamuni haiM / zrutamuni mUlasaMgha. dezIyagaNa aura pustakagacchukI iMglezvara zAkhAmeM hue haiN| unake aNuvrata guru bAledu yA bAlacaMdra the, mahAvataguru abhayacad saddhAMtika the aura zAstraguru abhayasUri tathA prabhAcaMdra nAmaka muni the, jo sAratrayameM-samayasAra pravacanasAra 1 dekho, jaina sAhitya saMzodhaka prathamakhaNDa, aMka 4 pR0 157
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 65 ) aura paMcAstikAyasAra - nipuNa the / zrutamunine cArukIrti nAmake munikA bhI jayaghoSa kiyA hai jo zravaNabelagolakI bhaTTArakIya gaDIke paTTadhara the aura cArukIrti nAma unakA rUDha huA jAna par3atA hai; kyoMki usa gaddI para baiThanevAle sabhI bhaTTAraka 'cArukIrti' nAmale sambodhita hote haiN| bhAvasaMgrahako prazastimeM usakA racanAkAla diyA huA nahIM hai, kintu paramAgamasArakI prazasti meM usakA racanAkAla zaka samvat 1263 ( vi0 samvat 1338 ) vRSasamvatsara magasira sudI saptamI guruvAra ke dina batalAyA gayA hai / jisase zrutamuni vikramakI 14vIM zatAbdI ke uttarAda ke vidvAna jAna par3ate haiM / 130vIM prazasti 'AyajJAnatilaka' saTIka kI hai, jisake kartA bhaTTavosari haiM jo digambarAcArya zrIdAmanandIke ziSya the / yaha prazna zAstrakA eka mahatvapUrNa grantha hai jisameM 25 prakaraNoM meM 415 gAthAe~ dI huI hai / granthakartAkI svopajJa vRtti bhI sAthameM lagI huI hai, jisase viSayako sama 3 nemeM bahuta kucha sahAyatA mila jAtI hai / yaha mahatvapUrNa grantha abhI taka prakAzita hI haiM / granthakI racanA kaba huI aura yaha TIkA kaba banI inake jAnane kA bhI koI spaSTa AdhAra prApta nahIM hai / hA~, yaha batalAyA gayA hai ki bhaTTavosarike guru dAmanandI the / yaha dAmanandI ve hI pratIta hote haiM jinakA ullekha zravaNabelagolake zilAlekha naM0 55 meM pAyA jAtA hai| jisameM likhA hai ki dAmanandIne mahAvAdI 'viSNubhaTTa' ko vAda meM parAjita kiyA thA / isI kAraNa lekhameM unheM viSNubhaTTa gharaTTa' jaise vizeSaNase ullekhita kiyA hai / ukta lekhake anusAra dAmanandI una prabhAcandrAcAryake sadharmA athavA gurubhAI the jinake caraNa dhArAdhozvara jayasiMha dvArA pUjita the aura jinheM una gopanandI zrAcAryakA dharmA bhI batalAyA gayA hai jinhoMne kutrAdi daitya 'dhUrjaTi' ko vAdameM 1 sagagAle hu sahasse visaya-tisaTThI 1263 gade du visavarase / magasira suddha sattami guravAre gaMdha saMpuraNo // -- paramAgamasAra prazasti /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) parAjita kiyA thA / 'dhUrjaTi' kA artha mahAdeva bhI hotA hai ataH yaha saMbhava pratIta hotA hai ki yaha mahAdeva vahI hoM jinakA ullekha TIkAmeM kiyA gayA hai / yadi ukta dAmanandI zilAlekha-gata hI haiM jisakI bahuta kucha sambhAnA hai to inakA samaya zrAcArya prabhAcandrake samakakSa vikramako 11 vIM zatAbdI honA cAhiye aura inake ziSya bhaTTabosarikA vikrama kI 12 vIM zatAbdIkA pUrvArdha athavA dasa-pAMca varSa pIchekA ho sakatA hai| kyoMki prabhAcandra kA samaya 12 vIM zatAbdI ke pUrvArdha taka pahuMcatA hai / 131vIM prazasti 'adhyAtma taraMgiNI TokA' kI hai, jisake kartA gidharakIrti hai / adhyAtma taraMgiNI nAmaka saMskRta bhASAkA eka choTA sA grantha hai jisakI zloka saMkhyA cAlIsa hai / isa granthakA nAma bambaIke ai0 pannAlAla Di0 jaina sarasvatI bhavanakI pratimeM, tathA zrI mahAvIrajI zAstra bhaNDArakI pratimeM bhI yogamArga' diyA huA hai| cUMki granthameM ' yogamArga' aura yogIkA svarUpa batalAte huye zrAtma-vikAsako carcA kI gaI hai| isa kAraNa granthakA yaha nAma bhI sArthaka jAna par3atA hai| isa anya kartA haiM prAcArya somadeva / yadyapi somadeva nAmake aneka vidvAna ho gae haiM; parantu prastuta somadeva una sabase prAcIna pradhAna aura lokaprasiddha vidvAna the / somadevakI upalabdha kRtiyA~ unake mahAna pANDityakI nidarzaka haiM / saMskRta bhASA para unakA asAdhAraNa adhikAra thA, kevala kAvyamarmajJa hI na the; kintu rAjanItike prakANDa paNDita the / ve bhAratIya kAvya-pranthoMke viziSTa adhyetA the| darzanazAstroMke marmajJa aura vyAkaraNa zAstra acche vidvAna the unakI vANImeM proja, bhASAmeM sauSThavatA aura kAvya-kalAmeM dakSatA tathA racanAmeM prasAda aura gAmbhIrya hai / somadevakI sUktiyA~ hRdayahAriNI thiiN| inhIM saba kAraNoMse usa samayake vidvAnoMmeM zrAcArya somadevakA ullekhanIya sthAna thA / AcArya somadeva 'gaur3asaMgha' ke vidvAna AcArya yazodharadevake praziSya
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 67 ) aura nemi devaka ziSya the / somadevane apanA yazastilaka campU nAmakA kAvya grantha banAkara usa samaya samApta kiyA thA, jaba zaka samvat 881 (vi0 saM0 1016 ) meM siddhArtha saMvatsarAntargata caitrazuklA trayodazIke dina, zrIkRSNadeva (tRtIya), jo rASTrakUTa vaMzake rAjA amoghavarSake tRtIya putra the, jinakA dUsarA nAma 'akAlavarSa' thA, pANDya, siMhala, cola aura cera zrAdi rAjAko jItakara melpATI (melAr3i nAmaka gA~va) ke senA zivirameM vidyamAna the| usa samaya unake caraNakamalopajIvI sAmanta bahigakI jo cAlukyavaMzIya rAjA arikesarI prathamake putra the-gaMgadhArA nagarImeM ukta graMtha samApta huA thaa| zaka samvat vi0 sa0 1023) ke arikesarI vAle dAnapatrase, jo unake pitA afervake banavAe hue zubhadhAma jinAlayake lie zrAcArya somadevako diyA gayA thA / usase yaha spaSTa hai ki yazastilakacampUkI racanA isa tAmrapatra se sAta varSa pUrva huI haix | yahA~ para yaha jAna lenA zrAvazyaka hai ki jaina samAjake digambara zvetAmbara vibhAgoMmeMse zvetAmbara samAjameM rAjanItipara somadevake 'nItivAkyAmRta' jaisA rAjanItikA koI mahatvapUrNa grantha likhA gayA ho yaha jJAta nahIM hotA, para digambara samAjameM rAjanIti para somadevAcAryakA 'nItivAkyAmRta to prasiddha hI hai / parantu yazastilakacampUmeM rAjA yazodharakA & zakanRpakAlAtItasaMvatsarazateSvaSTasve kAzItyadhikeSu gateSu (881) siddhArthasaMvatsarAntargata caitramAsa- madanatrayodazyAM pANDya - siMhala - colaceramaprabhRtInmahIpatInprasAdhya melapATI pravardhamAnarAjyaprabhAve sati tatpAdapadmopajIvinaH samadhigata paJcamahAzabdamahAsAmantAdhipatezcAlukyakulajanmanaH sAmantacUDAmaNeH zrImadarikesariNaH prathamaputrasya zrImadvadyagarAjasya lakSmIpravardhamAna vasudhArAyAM gaGgadhArAyAM vinirmApitamidaM kAvyamiti / ---yazastilakacampU prazasti x dekho, epigrAphikA iMDikA pRSTha 281 meM prakAzita karahADa tAmrapatra |
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) caritra citraNa karate hue kavine ukta granthake tIsare AzvAsameM rAjanItikA vizada vivecana kiyA hai / parantu rAjanItikI vaha kaThora nIrasatA, kavitvakI kamanIyatA aura sarasatAke kAraNa granthameM kahIM bhI pratIta nahIM hotI aura usase prAcArya somadevakI vizAla prajJA evaM prAMjala pratibhAkA sahajahI patA cala jAtA hai / somadevAcArya isa samaya tIna grantha upalabdha hote haiM, nItivAkyAmRta, yazastiasampU aura adhyAtmataraMgiNI / inake atirikta nItivAkyAmRtakI prazastise tIna granthoMke race jAnekA aura bhI patA calatA hai-- yukticiMtAmaNi, trivargamahendramAtalisaMjalpa aura paraNavatiprakaraNa / isake sivAya, zakasaMvat ke dAnapatrameM zrAcArya somadevake do granthoMkA ullekha aura bhI hai jisameM unheM 'syAdvAdopaniSat' aura aneka subhASitoMkA bhI kartA batalAyA hai / parantu kheda hai ki ye pAMcoM hI grantha abhI taka anupalabdha hai sambhava hai anveSaNa karane para inameM se koI grantha upalabdha ho jAya / Upara ullikhita una ATha granthoMke atirikta unhoMne aura kina granthoMkI racanA kI hai yaha kucha jJAta nahIM hotA / 1 prAcArya somadeva isa adhyAtmataraMgiNI grantha para eka saMskRta TIkA bhI upalabdha hai, jisake kartA muni gaNadharakIrti hai / TIkAmeM padya gata vAkyoM evaM zabdoMka arthake sAtha-sAtha kahIM-kahIM usake viSayako bhI spaSTa kiyA gayA hai| viSayako spaSTa karate hue bhI kahIM kahIM pramANarUpameM samantabhadra, akalaMka aura vidyAnaMda Adi zrAcAryoM ke nAmoM tathA granthoMkA ullekha kiyA gayA hai, TIkA apane viSayako spaSTa karanemeM samartha hai| isa TIkAkI isa samaya do pratiyAM upalabdha haiM, eka ailaka pannAlAla digaMbara jaina sarasvatI bhavana jhAlarApATanameM aura dUsarI pATanake zvetAmbarIya zAstrabhaDArameM, parantu vahA~ vaha khaNDita rUpameM pAI jAtI hai-usakI zrAdi anta prazasti to khaNDita hai hI / parantu ai0 pannAlAla di0 jaina sarasvatIbhavana jhAlarApATanako prati apane meM paripUrNa hai / yaha prati saMvat 1533
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (EL ) zrAzvina zuklA 2 ke dina hisArameM (perojApatana) meM kutubakhAnake rAjyakAla meM suvAcya akSaroM meM likhI gaI hai, jo sunAmapurake vAsI khaDelavAla vazI saMdhAdhipati zrAvaka 'kalhU' ke cAra putroMmeMse prathama putra dhIrAkI patno dhanazrI ke dvArA jo zrAvakadharmakA anuSThAna karatI thI, apane jJAnAvaraNIya karmake kSayArtha likhAkara tAtkAlika bhaTTAraka jinacaMdrake ziSya paMDita medhAvIko pradAna kI gaI hai / isase yaha prati 100 varSake lagabhaga purAnI hai| TIkAkAra muni gaNadharakIrti gujarAta dazake rahane vAle the / gaNadharakornine apanI yaha TIkA kisI somadeva nAmake sajjanake anurodhase banAI hai, TIkA saMkSipta aura granthArthakI avabodhaka hai / TIkAkI antima prazastimeM TIkAkArane apanI guruparamparAke sAtha TIkAkA racanAkAla bhI diyA hai| guru paramparA nimna prakAra hai:sAgaranaMdI,svarNanaMdI,padmanaMdI,puSpadaMta kuvalayacaMdra aura gaNadharakIti / gaNadharakIrtine apanI yaha TIkA vikrama saMvat 1186 meM caitra zuklA paMcamI ravivArake dina gujarAtake cAlukyavaMzIya rAjA jayasiha yA siddharAja jayasiMhake rAjyakAlameM banAkara samApta kI hai-jaisAki umpake nimna padyoMse prakaTa hai : ekAdazazatAkIrNe navAzItyuttare pare / saMvatsare zubhe yoge puSpanakSatrasaMjJake // 17 // caitramAse site pakSe'tha paMcamyAM ravau dine / siddhA siddhipradA TIkA gaNabhRtkIrtivipazcitaH / / 18 / / nistriMzatajitArAti vijayazrIvirAjani / jayasiMhadevasaurAjye sajjanAnandadAyani // 16 // 8 sambat 1533 varSe zrAsoja sudi 2 dine hisAra perojApattane likhitamiti / granthavRddhike bhayase prazasti padya nahIM diye haiN|
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) 132vIM prazasti 'candraprabhapurANa' ko hai jisake kartA paM0 zivAbhirAma haiN| jinakA paricaya 58 vI 'SaT caturthavartamAnajinArcana' kI prazastimeM diyA huA hai| 134 vI prazasti 'dravyasaMgrahavRtti kI hai jisake kartA paM0 prabhAcandra haiM jo samAdhitaMtrAdike prasiddha TIkAkAra prabhAcandrAcAryale bhinna jAna paDate haiN| kyoMki isa prazasnike zrAdi maMgala padyakI bhI vRtti dI gaI hai, jisameM isa granthakA nAma 'SaTadravyanirNaya' batalAyA gayA hai| prabhAcandrAcAryane apane granthoMke maMgalapadyoMkI kahIM para bhI koI TIkA nahIM kI hai| aisI sthitimeM ukra 'dravyasaMgrahavRtti' una prabhAcandrAcAryako kRti nahIM ho sakatI, vaha kisI dUsare hI prabhAcandra nAmake vidvAnako kRti honI caahie| hoM, yaha ho sakatA hai ki SaTadravyanirNaya nAmakA koI vivaraNa prabhAcandrAcAryakA banAyA huA ho, jo graMthaka maMgalAcaraNameM prayukta hai aura maMgalAcaraNa vAle pathakI vRtti banAne vAle koI dUsare hI prabhAcaMdra rahe hoM aura yaha bhI saMbhava hai ki ukta padya bhI vRttikArakA hI ho, prabhAcandrAcAryakA nahIM ho; kyoMki isa nAmake aneka vidvAna ho cuke haiN| paM0 prabhAcaMdra kaba hue, unakI guru paramparA kyA hai aura unhoMne isa vRttiko racanA kaba kI? yaha kucha jJAta nahIM hotaa| 13zvI, 136voM, 137vIM aura 138vIM ye cAroM prazastiyA~ kramazaH 'paMcAstikAya-pradIpa', 'AtmAnuzAsanatilaka', 'zrArAdhanAkathAprabaMdha' aura 'pravacanasarojabhAskara' nAmake graMthoMkI haiM jinake kartA prabhAcandrAcArya haiM, jinakA paricaya 64 vIM prazastimeM diyA gayA hai| ___136 vIM prazasti trailokyadIpaka' kI hai, jisake kartA paM0 vAmadeva haiM / jo mUlasaMbake bhadhAraka vinayacandra ke ziSya-trailokyakIrtike praziSya aura muni lakSmIcandra ke ziSya the| paMDita vAmadevakA kula naigama thaa| naigama yA nigama kula kAyasthoMkA hai, isase spaSTa hai ki paMDita vAmadeva kAyastha the / aneka kAyastha vidvAna jainadharmake dhAraka hue haiN| jinameM haricaMda,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 101 ) / padmanAma aura vijayanAtha mAdhura AdikA nAma ullekhanIya hai / paNDita vAmadeva pratiSThAdikAryo ke jJAtA aura jinabhaktimeM tatpara the| unhoMne nemicandra siddhAnta cakravartIke trilokasArako dekhakara isa granthakI racanA kI hai| isa granthakI racanAyeM preraka puravADavaMzameM kAmadeva prasiddha the unakI patnIkA nAma nAmadevI thA, jinase rAma lakSmaNake samAna jomana aura lakSmaNa nAmaka do putra utpanna hue the| unameM jomanakA putra nemadeva nAmakA thA, jo guNabhUSaNa aura samyaktvase vibhUSita thA, vaha bar3A udAra, nyAyI aura dAnI thaa| ukta nemadevakI prArthanAse hI isa granthakI racanA kI gaI hai / isa grantha meM tIna adhikAra haiM jinameM kramazaH adhaH, madhya aura UrdhvalokakA varNana kiyA gayA hai / grantha meM racanAkAla diyA huA nahIM hai jisase yaha nizcita batalAnA to kaThina hai ki bAmadevane isa granthakI racanA kaba kI hai| parantu isa granthakI eka prAcIna mUla prati saMvat 1436 meM phIrojazAha tugalakake samaya yoginopura ( dehalo) meM likhI huI 86 patrAtmaka upalabdha haiM / vaha atizaya kSetra zrImahAvIrajIke zAstra bhaNDArameM maujUda hai | aura jisase ukta graMthakA racanAkAla saM0 1436 se bAdakA nahIM ho sakatA | bahuta sambhava hai ki ukta graMtha saMvat 1436 ke Asa-pAsa racA gayA ho| aisI sthitime vAmadevakA samaya vikramakI 15 vIM zatAbdIkA pUrvArdha hai / inakI dUsarI kRti 'bhAvasaMgraha' hai jo devanake prAkRta bhAva saMgrahakA saMzodhita anuvAdita aura parivardhita rUpa | yaha grantha mANikacaMdra di0 jaina iMthamAlAmeM chapA huA hai aura inakI kyA racanAe~ haiM yaha nizcita rUpase kucha jJAta nahIM hotA / yahA~ yaha bAta khAsa taura se noTa karane lAyaka hai ki munizrI kalyANavijayajIne 'zramaNa bhagavAna mahavIra' nAmaka pustaka jinakalpa aura sthavirakalpa nAmaka prakaraNake pRSTha 314 meM vAmadevakA samaya solahavIM zatAbdI aura ratnanaMdIkA samaya 17vIM zatAbdI likhA hai, jo uktagranthameM kI gaI aitihAsika bhUloMkA namUnA mAtra hai, dekho, mahAvIra atizaya kSetra kameTI dvArA prakAzita zrAmera zAstra bhaNDAra, jayapurakI graMtha sUcI pR0 218, grantha naM0 306, prati naM0 2 /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) unhoMne isa prakaraNameM jo bhahI bhUleM kI haiM unheM yahAM dikhalAnekA avasara nahIM hai| vastuta: vAmadevakA samaya 16 vIM zatAbdI nahIM hai balki vikramakI 15 vIM zatAbdIkA pUrvArdha hai / isI taraha bhadrabAhu caritrake kartA ratnanaMdIkA samaya 16 vIM zatAbdIkA dvitIya tRtIya caraNa hai, 17 vIM zatAbdI nahIM hai| 140 vIM prazasti 'AdipurANaTIkA ke 43 se 47 parSoM taka kI TIkA kI hai, jisake kartA bhaTTAraka lalitakIrti haiM jinakA paricaya 15 vIM prazastimeM diyA jA cukA hai| 141vIM prazasti 'vAgbhaTTAlakArAvacUri-kavicandrikA' kI hai jisake kartA kavi vAdirAja haiM / jo takSakapura ( vartamAna ToDAnagara ) ke nivAsI the aura vahAMke rAjA rAjasiha ke mantrI the, jo bhImasihake putra the| inake pitAkA nAma pomarAjazreSThI thA aura jyeSTha bhrAtAkA nAma paM0 jagannAtha thA, jo saMskRta bhASAke viziSTa vidvAna aura aneka granthoMke racayitA the / inakI jAti khaNDelavAla aura gotra sogAnI thaa| inake cAra putra the, rAmacandra, lAlajI, nemidAsa aura vimaladAsa / vimaladAsaka samaya ToDAmeM upadrava huzrA thA aura usameM eka guTakA luTa gayA aura phaTa gayA thA, bAdameM usa chur3Akara, sudhAra tathA marammata karAkara acchA kiyA gayA thA / kavine rAjyakArya kitane samaya kiyA, yaha kucha jJAta nahIM hotaa| __ kaviko isa samaya do racanAe~ upalabdha haiM vAgbhaTTAlaMkArakI ukta TIkA aura jJAnalocana stotra nAmakA eka stotra grantha / dUsarA anya mANika candra digambarajaina granthamAlAse prakAzita mindvAntasArAdi saMgrahameM mudrita ho cukA hai aura pahalA granya abhItaka aprakAzita hai| kavine usa sambat 1726 ko dIpamAlikAke dina guruvArako citrA nakSatra aura vRzcika lagnameM banAkara samApta kiyA hai / kavivara vAdirAjane anya kina-kina granthoMkI racanA kI, yaha abhI kucha jJAta nahIM hai / yaha apane samayakaM suyogya vidvAna aura rAjanItimeM dakSa suyogya mantrI the|
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 ) 142vIM prazasti 'rAmacaritra' kI hai jisake kartA brahmajinadAsa haiM / jinakA paricaya 9vIM prazastimaM diyA gayA hai / 143 se 166vIM takakI 24 prazastiyoM, jyeSTa jinavarakathA, ravicatakathA, saptaparamasthAnavratakathA mukuTasaptamIkathA, akSayanidhi vratakathA, SoDazakAraNakathA, meghamAlAvratakathA, candranaSaSThI kathA, ladhividhAnakathA, purandaravidhAnakathA, dazalAkSaNIbratakathA, puSpAjalivratakathA, zrAkAzapaMcamIkathA, muktAvalIvratakathA, dumIkathA, sugandhadazamIkathA, zravaNadvAdazIkathA, ratnaanantavratakathA, azoka rohiNIkathA, tapola kSaNapaMkrikathA, merupakrikathA, vimAnapakrikathA, aura pallavidhAnakathA kI haiN| jinake kartA brahmazrutasAgara 'haiM, jinakA paricaya 10vIM prazastimeM diyA gayA hai / trayavratakathA. 167vIM prazasti 'chando'nuzAsanako hai jisake kartA kavi vAgbhaTa x haiM jo nemakumArake putra theH vyAkaraNa, chanda, alaMkAra, kAvya, nATaka, campU aura sAhitya marmajJa the kAlIdAsa, daNDI, aura vAmana Adi vidvAnoMke kAvya-granthoM khUba paricita the aura apane samaya ke akhila prajJAlutroMmeM cUr3AmaNi the, tathA nUtana kAvyaracanA karanemeM dakSa the| inhoMne apane pitA nemakumArako mahAn vidvAn dharmAtmA aura yazasvI batalAyA hai aura likhA hai ki ye kAnteya kularUpI kamaloMko vikasita karane vAle advitIya bhAskara the aura sakala zAstroM meM pAraGgata tathA sampUrNa lipi bhASAoMse x vAgbhaTa nAmake aneka vidvAna hue hai| unameM zraSTAGgahRdaya nAmaka vaidyaka granthakartA vAgbhaTa siMhaguptake putra aura sindhudezake nivAsI the / nirmANa kAvya kartA vAgbhaTa prAgvATa yA poravAr3avaMzake bhUSaNa tathA charesh putra the / aura vAgbhaTTAlaGkAra nAmaka granthake kartA vAgbhaTa somaputra the / inake atirikta vAgbhaTa nAmake eka caturtha vidvAnakA paricaya Upara diyA gayA hai| 1 * navyAneka mahAprabandharacanAcAturyavisphUrjita sphArodArayazaHpracArasatatabyAkIrNavizvatrayaH /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 104 ) paricita the aura unakI kIrti samasta kavikuloMke mAna sanmAna aura dAnase lokameM vyApta ho rahI thI / aura mevAr3a dezameM pratiSThita bhagavAna pArzvanAtha jinake yAtrAmahotsavase unakA zradbhuta yaza akhila vizvameM vistRta ho gayA thA | nemakumArane haDapurameM bhagavAna neminAthakA aura naloTakapura meM vAIsa devakulakA sahita bhagavAna AdinAthakA vizAla mandira banavAyA thA x | nemakumAra pitAkA nAma 'makkalapa' aura mAtAkA nAma mahAdevI thA, inake rAhaDa aura nemikumAra nAmake do putra the, jinameM nemikumAra laghu aura rAha jyeSTha the | nemakumAra apane jyeSTha bhrAtA rAhaDake parama bhakta the aura unheM zrAdara tathA premakI dRSTise dekhate the / rAhaDane bhI usI nagarameM bhagaarr dinAtha mandirakI dakSiNa dizAmeM vAIsa jina-mandira banavAye the, jisase unakA yazarUpI candramA jagata meM pUrNa ho gayA thA--yApta ho gayA thA + / afa vAgbhaTTa bhaktirasake zradvitIya premI the, unakI svopajJa kAvyAnuzAsanavRtti AdinAtha neminAtha aura bhagavAna pArzvanAthakA stavana kiyA zrImannemi kumAra - sUrirakhilaprajJAlucUr3AmaNiH / arooran zAmanaM varamidaM cakre kavirvAgbhaTaH // chando'zAsana kI antima prazasti meM bhI isa padyake Upara ke tIna caraNa jyoMke tyoM pAye jAte haiM, sirpha caturtha caraNa badalA huA hai, jo isa prakAra hai 'chanda zAstramidaM cakAra sudhiyAmAnandakRdvAgbhaTa.' / * jAna par3atA hai ki 'rAhaDapura' mevADadezame hI kahIM nemikumAra ke jyeSTa bhrAtA Resh nAmase basAyA gayA hogA / x dekho, kAvyAnuzAsanaTokAkI utthAnikA pRSTha 1 / + nAbheyacaityasadane dizi dakSiNasyAM manye nijAgrajavaraprabhurAhaDasya, dvAviMzati vidadhatA jinamandirANi / pUrNIkRto jagati yena yazaH zazAMkaH / --- kAvyAnuzAzana pRSTha 34
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 105 ) gayA hai / jisase yaha sambhava hai ki inhoMne kisI stuti granthakI bhI racanA kI ho; kyoMki rasoMmeM rati ( zrRMgAra ) kA varNana karate hue deva viSayaka ratike udAharaNameM nimna padya diyA hai no muktyai spRhayAmi vibhavaiH kArya na sAMsArikaiH, kiMtvAyojya karau punaridaM tvAmIzamabhyarcaye / svapne jAgaraNe sthitau vicalane duHkhe sukhe mandire, kAntAre nizivAsare ca satataM bhaktirmamAstu tvayi / isa padyameM batalAyA hai - 'ki he nAtha ! maiM mukkipurI kI kAmanA nahIM karatA aura na mAMsArika kAryoMke liye vibhava dhanAdi sampatti ) kI hI kAMtA karatA hU~; kintu he svAmin hAtha joDakara merI yaha prArthanA hai ki svapnameM, jAgaraNameM, sthitimeM, calane meM duHkha-sukhameM, mandirameM, banameM, rAtri aura dinameM nirantara ApakI hI bhakti ho / ' -- isI taraha kRSNa nIla varNoMkA varNana karate hue rAhaDake nagara aura vahAM pratiSThita nemijinakA stavana-sUcaka nimna padya diyA haisajalajaladanIlA bhAtiyasminvanAlI marakatamaNikRSNo yatra nemijineMdraH / vikaca kuvalayAli zyAmalaM yatsarombha pramudayati na kAMskAMstatpuraM rAhaDasya || isa padya meM batalAyA hai- 'ki jisameM vana-paMktiyAM sajala megha ke samAna free mAlUma hotI haiM aura jisa nagarameM nIlamaNi sadRza kRSNavarNa zrI mijinendra pratiSThita haiM tathA jisameM tAlAba vikasita kamalamamUhase pUrita haiM vaha haDakA nagara kina- kinako pramudita nahIM karatA / mahAkavi vAgbhaTTakI isa samaya do kRtiyAM upalabdha haiM chando'nuzAsana aura kAvyAnuzAsana / unameM chando'nuzAsana kAvyAnuzAsana se pUrva racA gayA hai; kyoMki kAvyAnuzAsanakI svopajJavRtti meM svopazachando'nuzAsanakA ullekha karate hue likhA hai ki usameM chandoMkA kathana vistArase kiyA gayA | zrataeva yahAMpara nahIM kahA jAtA cha / hai * 'zrayaM ca sarvaprapaMca: zrIvAgbhaTTAbhidhasvopajJachando'nuzAsane prapaMcita iti nAnocyate / "
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) jaina sAhitya meM chandazAstra para 'chando'nuzAsana +, svayambhUchanda 1 chandakoSa2 aura prAkRtapiMgala3 Adi aneka chanda grantha likhe gaye haiM / unameM prastuta chando'nuzAsana sabase bhinna hai / yaha saMskRta bhASAkA chanda grantha hai aura pATana zvetAmbarIya jJAnabhaNDArameM tADapatra para likhA huA vidyamAna hai 4 4 / usakI patrasaMkhyA 42 aura zloka saMkhyA 540 ke karIba hai aura svopajJavRtti yA vivaraNa se alaMkRta hai / isa granthakA maMgala padya nimna prakAra hai + yaha chandonuzAsana jayakIrtike dvArA racA gayA hai / ise unhoMne mAMDava piMgala, janAzraya, setava, pUjyapAda (devanandI) aura jayadeva Adi vidvAnoMke chanda granthoMko dekhakara banAyA hai / yaha jayakIrti zramalakIrtike ziSya the / samvat 1012 meM yogasArakI eka prati zramalakortine faraarI thI isase jayakIrti 12vIM zatAbdIke uttarArddha aura 13vIM zAdI pUrvArdha vidvAna jAna paDate hai / yaha grantha jaisalamerake zvetAmba rIya jJAnabhaNDArameM surakSita hai| (dambo gAyakavADa saMskRtasIrIja me prakAzita jaisalamera bhANDAgArIya granthAnAM sUcI / ) 1 yaha apabhraMza bhASAkA mahatvapUrNa maulika chanda grantha hai isakA sampAdana eca0 DI0 velaMkarane kiyA hai| dekho bambaI yUnivarsiTI janarala san 1633 tathA rAyala eziyATika sosAiTI janarala san 1935 / 2 yaha ratnazekharasUridvArA racita prAkRtabhASAkA chandakoza hai / 3 piMgalAcArya ke prAkRta pigalako choDakara, prastuta pigala grantha athavA 'chandoviyA' kavivara rAjamalako kRti hai jise unhoMne zrImAla kulotpanna vaNikpati rAjA bhAramallake liye racA thA / isa granthameM chandoMkA nirdeza karate hue rAjA bhAramalake pratApa yaza aura vaibhava zrAdikA acchA paricaya diyA gayA hai| ina chanda granthoMke atirikta chandazAstra vRttaratnAkara aura zrutabodha nAmake chandagrantha aura haiM jo prakAzita ho cuke haiN| * See Patan Catalague of Manuecripts P. 117.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 107 ) vibhuM nAbheyamAnamya chandasAmanuzAsanam / zrImannemi kumArasyAtmajo'haM vakrima vAgbhaTaH yaha maMgala padya kucha parivartanaka sAtha kAvyAnuzAsanako svopajJavRtti meM bhI pAyA jAtA hai, usameM 'chandasAmanuzAsanaM' ke sthAna para 'kAvyAnuzAsanama' diyA huA hai| yaha chandagrantha pA~ca adhyAyoMmeM vibhakta hai, saMjJAdhyAya 1, samavRttAkhya 2, ardhasamavRttAkhya 3, mAtrAsamaka 4, aura mAtrA chandaka 5 / grantha sAmane na honese ina chandoMke lakSaNAdikA koI paricaya nahIM diyA jA sakatA aura na yaha hI batalAyA jA sakatA hai ki granthakArane apanI dUsarI kina-kina racanAoM kA ullekha kiyA hai| kAvyAnuzAsanakI taraha isa granthameM bhI rAhaDa aura nemakumArakI kIrtikA khulA gAna kiyA gayA hai aura rAhaDako puruSottama tathA unakI vistRta caityapaddhatiko pramudita karane vAlI prakaTa kiyA hai| yathA- puruSottama rAhuDaprabho kasya na hi pramadaM dadAti sadyaH vitanA tava caityapaddhatirvAta caladhvajamAlabhAriNI / apane pitA nemakumArakI prazaMsA karate hue likhA hai ki 'ghUmane vAle bhramara se kampita kamalake makaranda ( parAga samUhase pUrita, bhaDoca athavA bhRgukracchanagarameM nemikumArakI agAdha bAvar3I zobhita hotI haiN| yathA- paribhamira bhamara kaMpirasara rUhamayaraMdapu japaMjariyA | vAcI sahai agAhA romikumArassa bharuacche || isa taraha yaha chandagrantha baDA hI mahatvapUrNa jAna paDatA hai aura prakAzita karane ke yogya hai / kAvyAnuzAsana nAmakA prastuta grantha mudrita ho cukA hai| isameM kAvyasambandhI viSayoM kA rasa, alaGkAra chanda aura guNa, doSa AdikA kathana kiyA gayA hai| isakI svopajJavRtti meM udAharaNa svarUpa vibhinna pranthoMke --
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 108 ) aneka patra uddhRta kiye gaye haiM jinameM kitane hI padya granthakartAke svanirmita bhI hoMge, parantu yaha batalA sakanA kaThina hai ki ve patha inake kisa granthake haiN| samuddhRta padyoMmeM kitane hI padya bar3e sundara aura sarasa mAlUma hote haiN| pAThakoM kI jAnakArIke liye unameMse do tIna padya nIce diye jAte haiN| :ko'yaM nAtha jino bhavettava vazI huM huM pratApI priye huM huM tarhi vimuJca kAtaramate zauryAvalepakriyAM. moho'nena vinirjitaH prabhurasau tatkiGkarAH ke vayaM ityevaM ratikAma jalpaviSayaH so'yaM jinaH pAtu va. // eka samaya kAmadeva aura rati jaGgalame vihAra kara rahe the ki acAnaka unakI dRSTi dhyAnastha jinendrapara par3I, unake rUpavAna prazAnta zarIrako dekhakara kAmadeva aura ranakA jo manoraMjaka saMvAda huA hai usIkA citraNa isa padyame kiyA gayA hai / jinendrako meruvat nizcala dhyAnastha dekhakara rati kAmadeva pUchatI hai ki he nAtha ! yaha kauna hai ? taba kAmadeva uttara detA hai ki yaha jina haiM, --rAga-dveSAdi kamazatrutroM ko jItane vAle hai- - punaH rati pUchatI hai ki yaha tumhAre vazameM hue ? taba kAmadeva uttara detA hai ki he priye ! yaha mere vaza meM nahIM hue kyoMki yaha pratApI hai / taba phira rati pUchatI hai yadi yaha tumhAre vazameM nahIM hue to tumheM 'trilokavijayI' kI zUravIratAkA abhimAna chor3a denA cAhie / taba kAmadeva ranile punaH kahatA hai ki inhoMne moha rAjAko jIta liyA hai jo hamArA prabhu hai, hama usake kiGkara haiM / isa taraha rati aura kAmadeva saMvAdaviSayabhUta yaha jina tumhArA saMrakSaNa kareM / : zaThakamaTha vimuktAgrAva saMghAta ghAta-vyathitamapi mano na dhyAnato yasya netuH / acaladacalatulyaM vizvavizvaikadhIraH, sa dizatuzubhamIzaH pArzvanAthojinovaH isa padyameM batalAyA hai ki duSTa kamaThake dvArA mukta meghasamUhase pIr3ita hote hue jinakA mana dhyAnale jarA bhI vicalita nahIM huA ve meruke samAna acala aura vizva advitIya dhIra, Iza pArzvanAtha jina tumheM kalyANa pradAna kareM /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) isI taraha 'kAraNamAlA' ke udAharaNa svarUpa diyA huA nimna padya bhI bar3A hI rocaka pratIta hotA hai / jisameM jitendriyatAko vinayakA kAraNa batalAyA gayA hai aura vinayase guNotkarSa, guNotkarSase lokAnuraMjana aura jAnu sampadAkI zrabhivRddhikA honA sUcita kiyA hai. vaha padya isa prakAra haiM jitendriyatvaM vinayasya kAraNaM, guNaprakarSo vinayAda vAmate / guNa prakarSeNajano'nurajyate, janAnurAgaprabhavA hi sampadaH // isa rat valvagttimeM kavine apanI eka kRtikA 'svopajJa RSabhadeva mahAkAvye' vAkyake sAtha ullekha kiyA hai aura use 'mahAkAvya ' batalAyA hai, jisase vaha eka mahatvapUrNa kAvya-grantha jAna par3atA hai, itanA hI nahIM kitu usakA nimna padya bhI uddhRta kiyA hai " yatpuSpadanta-muni senamunIndramukhyaiH pUrvaiH kRtaM sukavibhistadahaM vidhitsuH / hAsyAyakaya nanu nAsti tathApi saMtaH zRNvaMtu kaMcana mamApi suyuktisUktam / isake sivAya, kavine bhavyanATaka aura pralaMkArAdi kAvya banAe the t parantu ve saba abhI taka anupalabdha haiM, mAlUma nahIM ki ve kisa zAstraresent kAla koTharImeM apane jIvanakI sisakiyA~ le rahe hoMge / graMthakartAne apanI racanAoM meM apane sampradAyakA koI samullekha nahIM kiyA aura na yahI batalAnekA prayatna kiyA hai ki ukta kRtiyoM kaba aura kisake rAjyakAlameM racI gaI haiM ? hA~, kAvyAnuzAsanavRttike dhyAnapUrvaka samIkSaNase isa bAtakA avazya zrAbhAsa hotA hai ki kavikA sampradAya 'digambara' thA; kyoMki unhoMne ukta vRttike pRSTha 6 para vikramakI dUsarI tIsarI zatAbdike mahAn AcArya samantabhadrake 'bRhatsvayambhU stotra' ke dvitIya pathako 'Agama AptavacanaM yathA' vAkyake sAtha uddhRta kiyA hai / aura pRSTha 5 para bhI 'jainaM yathA' vAkyake sAtha ukta stavanakA OM prajApatiryaH prathamaM jijIviSuH zazAsa kRSyAdiSu karmasu prajAH / prabuddhatattvaH punaradbhutodayo mamatvato nirvivide vidAMvaraH ||2||
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (110) 'nayAstava syAtpadasatyalAMchitA rasopaviddhA iva lohadhAtavaH / bhavantyabhipretaguNA yatastato bhavantamAryAH praNatA hitaiSiNaH / / ' yaha 65 vA padya samuddhRta kiyA hai| isake sivAya pRSTha 15 para 11 vIM zatAbdIke vidvAna zrAcArya vIranandIke 'candraprabhacarita' kA zrAdi maGgalapadya+ bhI diyA hai aura pRSTha 16 para sajjana-durjana cintAmeM 'neminirvANa kAnya' ke prathama sargakA nimna 20 vAM padya uddhRta kiyA hai guNapratItiH sujanAMjanasya, doSeSvavajJA khalajalpiteSu / ato dhruvaM neha mama prabandhe, prabhUtadoSe'pyayazo'vakAzaH / / usI 16veM pRSThameM ullikhita udyAnajalakeli madhupAnavarNana neminirvANa rAjImatI parityAgAdau' isa vAkyake sAtha neminirvANa aura rAjamatI parityAga nAmake do granthoMkA samallekha kiyA hai| unameMse neminirvANake 8 veM sargameM jalakrIDA aura 10 veM sargameM madhupAnasuratakA varNana diyA huA hai| hA~. 'rAjImatI parityAga' nAmakA anya koI dUsarA hI kAvyagrantha hai jisameM ukra donoM viSayoMke kathana dekhanekI sUcanA kI gaI hai| yaha kAvyagrantha sambhavataH paM0 zrAzAdharajIkA 'rAjamatI vipralambha' yA parityAga jAna par3atA hai| kyoMki usI solahave pRSTha para 'vipralambha varNanaM rAjamatI parityAgAdau vAkya ke sAtha ukra granthakA nAma 'rAjamanI parityAga' sUcita kiyA hai| jisase spaSTa mAlUma hotA hai ki ukta kAvyagranthameM 'vipralambha' virahakA varNana kiyA gayA hai / vipralambha aura parityAga zabda bhI ekArthaka hai / yadi yaha kalpanA ThIka hai to prastuta anyakA racanAkAla 13 vIM zatAbdIke vidvAn paM0 zrAzAdharajoka bAdakA ho sakatA hai| ina saba granthollekhoMse yaha spaSTa jAnA jAtA hai ki granthakartA ulli. khita vidvAn zrAcAryoMkA bhakta aura unakI racanAoMse paricita tathA unhIMke dvArA mAnya digambarasampradAyakA anusartA athavA anuyAyI thaa| anyathA + zriyaM kriyAdyasya surAgame naTatsuredanetrapratibiMbalAMchitA / sabhA babhau ratnamayI mahotpalaiH kRtopahAreva sa vo'prajo jinaH /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 111 ) samantabhadrAcAryake ukra stavana padyake sAtha bhakti evaM zraddhAvaza 'bhAgama aura prAptavacana jaise vizeSaNoMkA prayoga karanA sambhava nahIM thaa| aba rahI 'racanA samayako bAta' so inakA samaya vikramakI 14 vI zatAbdIkA jAna par3atA hai| kyoMki kAvyanuzAsanavRttimeM inhoMne mahAkavi daNDI vAmana aura vAgbhaTAdikake dvArA race gaye daza kAvya-guNoMmeMse sirpha mAdhurya oja aura pramAda ye tIna guNa hI mAne haiM aura zeSa guNoMkA inhIM tInameM antarbhAva kiyA hai| inameM vAgbhaTTAlaGkArake kartA vAgbhaTa vikramakI 12 vIM zatAbdIke uttarArdhake vidvAna haiN| isase prastuta vAgbhaTa vAgbhaTTalaMkAra ke kartAle pazcAhartI haiM yaha sunizcita hai| kintu upara 11 vIM zatAbdIke vidvAna paM0 zrAzAdharajIke 'rAjImatI vipralambha yA parityAga' nAmake grantha kA ullekha kiyA gayA hai aura jisake dekhanekI preraNA kI gaI hai| isa granthollekhase inakA samaya terahavIM zatAbdIke bAdakA sambhavataH vikramakI 14 vIM zatAbdIkA jAna paDatA hai|| 18vIM prazasti 'SaNNavatikSetrapAlapUjA' kI hai jisake kartA muni vizvasena haiM, jo kASThAsaMghake nandItaTa nAmaka gacchake rAmasenake vaMzameM huye the| granthakartAne prazastimeM usakA racanAkAla nahIM diyA hai jisasa sAdhana-sAmagrIke abhAvameM yaha batalAnA kaThina hai ki munivizvasenane isa granthako racanA kaba kI hai| phira bhI dUsare prAdhArale unake samaya sambandhameM vicAra kiyA jAtA hai: bhaTTAraka zrIbhUSaNane apane zAntinAtha purANameM apanI guru-paramparAkA ullekha karate hue jo guru paramparA dI hai usameM kASThAsaMghake nandItaTa gaccha aura vidyAgaNake bhaTTArakoMkI nAmAvalI dete hue bhaTTAraka vizAlakIrtike 8 iti daNDivAmanavAgbhaTAdipraNItA dazakAvyaguNAH / vayaM tu mAdhuryojaprasAdalakSaNAstrIneva gaNA manyAmahe, zeSAsteSvevAntarbhavanti / tadyathAmAdhurye kAntiH saukumArya ca, projasi zleSaH samAdhirudAratA ca / prasAde'rthavyakniH samatA cAntarbhavati / kAmyAnuzAsana 2, 3,
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) ziSya bha0 vizvasenakA nAmollekha kiyA hai aura unheM guNIjanoMmeM mukhya, vItabhaya, vikhyAtakIrti, kAmadevako jItane vAle, tathA apane tarkake dvArA mAyAcAra yA chala-kapaTako vinaSTa karane vAle likhA hai / inake paTTadhara ziSya bhaTTAraka vidyAbhUSaNa the, jo zrIbhUSaNake guru the / bha0 zrIbhUSaNane apane ukta purANakI racanA tri0 sa0 1656 magasira zuklA trayodazIke dina samApta kI hai / astch bAr3I muhalleke di0 jainamandirameM virAjamAna bhagavAna pArzvanAthakI mUrtiko pratiSThA saM0 1604 meM bhaTTAraka vidyAbhUSaNake upadezase hUMbaDavaMzI anantamatIne karAI thI / isase spaSTa hai ki vidyAbhUSaNake para guru vizvasenakA samaya vikramakI 16 vIM zatAbdIkA uttarArdha jAna par3atA hai / 16 va prazasti 'vaidyakazAstra' kI hai jisake kartA vaidya harapAla haiM / grantha- kartAne apanI guruparamparA AdikA koI ullekha nahIM kiyA hai; kintu grantha antameM usakA racanAkAla vikrama saM0 1341 udghoSita kiyA hai| jisase ukta grantha vikramakI 14vIM zatAbdIke madhyakAlakA banA huA hai / granthakartAkI dUsarI kRti 'yogasAra' hai jisakI racanA isase pUrva ho cukI thI / yaha grantha abhI zraprApta hai, prApta hone para usakA paricaya diyA jAyagA / 170 vIM prazasti 'bRhatmikapUjA' kI hai jisake kartA budha vIru haiM / jinakA paricaya 93 naM0 kI dharmacakrapUjA kI prazastimeM diyA gayA hai / 171 vIM prazasti yazodhara caritra' kI hai / jisake kartA bhaTTAraka jJAnakIrti haiM, jo mUlasaMgha kundakundAnvaya sarasvatI gaccha aura balAtkAra * vizAlakIrtizca vizAlakIrtiH jambU drumAMke trimale sa devaH / vibhAti vidyAva eva nityaM, vairAgyapAthonidhizuddhacetAH // zrIvizvaseno yativRndamukhyo virAjate vItabhayaH salIlaH / svatarkanirnAzitasarvaDimbhaH vikhyAtakIrtirjitamAramUrtiH // 55 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 116 ) I Tuke bhaTTAraka vAdabhUSaNake paTTadhara ziSya the aura padmakIrtike gurubhAI the / inhoMne ise baMgadezameM sthita campAnagarIke samIpa 'akacchapura' (akabarapura ) nAmaka nagara AdinAtha caityAlaya meM vi0 samvat 1659 meM mAghazuklA paMcamI zukravArake dina banAkara pUrNa kiyA / sAha nAnU vairikulako jItane vAle rAjA mAnasihake mahAmAtya ( pradhAnamaMtrI ) khaNDelavAla vaMzabhUSaNa godhAgotrIya sAha rUpacandake suputra the / sAha rUpacanda jaise zrImanta the vaise hI samudAra, dAtA, guNajJa aura jinapUjanameM tatpara rahate the / sAha nAnUkI prArthanA aura budha jayacandrake Agrahase isa prandhakI racanA huI hai| aSTApadazaila (kailAza) para jisa taraha bharata cakravartIne jinAlayoMkA nirmANa karAyA, usI taraha sAha nAnUne bhI sammedazaila para nirvANa prApta bIsa drisis mandira banavAe the aura unakI aneka bAra yAtrA bhI kI thI / bhaTTAraka jJAnakIrtine somadeva, hariSeNa, vAdirAja, prabhaMjana, dhanaMjaya, puSpadanta aura vAsavasena zrAdi vidvAnoMke dvArA likhe gae yazodhara mahArAjake caritako anubhava kara svalpabuddhile saMkSiptarUpameM isa granthako racanA kI hai / athaka prazastimeM bha0 jJAnakIrtine apane pUrvavartI umAsvAti, samantabhadra, vAdIbhasiMha, pUjyapAda, bhaTTAkalaMka aura prabhAcaMdra ityAdi farrier smaraNa kiyA hai| prastuta graMtha 6 sargo meM samApta huA hai aura use sAha nAnuke nAmAMkita kiyA gayA hai / - paramAnanda jaina
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanAkI nAma-sUcI m88 viSaya pRSTha viSaya akalaMka 18 apazabdakhaNDana akalaMkadeva 41, 56 abhayacandra akalaMka ( bhaTTa) 60 abhayacandrasaiddhAntika akaccharapura ( akabarapura) 113 abhayadeva akSayarAma (paMDita) 25, 26 abhayanandI 36, 44, 84 akSayanidhi dazamIkathA abhayarAja akSayanidhivratakathA abhayasUri agravAla (vaMza) abhimanyu (putra paM0 rAmacandra) ajamera abhiSekapAThaTIkA ajitapurANa 46 amarakIrti 6, 72 ajitasena ( prAcArya) amarakoSaTIkA ajitasenAcArya amarasiMha adhyAtmataraMgiNI 26, 30, 98 amalakIrti ( zipya jayakoti ) adhyAtmataraMgiNI TokA 42, 106 adhyAtma rahasya adhyAtmASTakastotra amalakIrti ( guru kamalakIrti ) anagAradharmAmRta svo. TI. 58, 56 anantakIrti amitagati 43, 60, 70, 74 anantavatajina pUjA amIjharA ( pArzvanAtha caityAlaya ) 10 anantamatI 18, 112 amRtacandra ( prAcArya) 4, 6, 30, anantavIrya ( prAcArya) 56, 57 54, 77 anantavratakathA 15, 17, 22 amoghavarSa (govinda tRtIya -putra ) anantavratapUjA 12, 42, 1 __86,87, 8, 12 aniruddha ___41 amodhavarSa ( tRtIya-akAlavarSa) 17 anekAnta (mAsika patra ) 20, 45 ambikAkalpa 26, 86
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 115 ) pRSTha Cii viSaya pRSTha viSaya ayodhyA 76 aMgaprajJapti (aMgapaeNattI) 30 ayyapAya 46,55 aMjanApavanaMjasya nATaka 15, 16 rikzarI ( cAlyukyavaMzI rAjA) 17 AkAzapaMcamI kathA 12, 14, 17, 22 ariSTanemi bhaTTAraka-(neminAtha zrAgarA vidya cakravartI ) 83 prAtmAnuzAsana tilaka 64, 65 aruNamaNi ( lAlamaNi ) 46, 50 66, 100 aruMgala ( mandisaMghakI eka zAkhA) 4 prAptamImAMsA arkAmbA (mAtA ayyapArya) 55 aAtmasambodhana arghakANDa 64 AdityazarmA arjunavarmA 8 AdinAthacarita aTeranagara AdinAtha caityAlaya ardhakathAnaka 76, 77, 78 zrAdinAtha phAga arhanandI traividya 71 AdinAtha bhavana alAuddIna khilajI 21 AdinAtha-mandira 104 avantideza 68 grAdinAtharAsa avaraMgazAha (oraMgajeba) 50 AdipurANa 21, 46, 76, 13, 102 azokarohiNI kathA 15, 17 zrAbhIradeza aSTama jenapurANa sagraha (candraprabha Amera ( jayapura ) purANa) 4. AyajJAnatilaka aSTasahasrI 36 aArAdhanA kathAkoza aSTAgahRdayodyotinITIkA aArAdhanA kathA-prabandha 53, 54, 60 ArAdhanA gadya kathA prabandhaprahAra (kSetra) (koza) ahichatrapura ArAdhanApatAkA aMkalezvara ( bhaDauMca ) 24 ArAdhanAsAra TIkA 5 34 . 0 0 0 asaga 13
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya prAryanandI 60 AzIdhara 8, 17,55,75, 110,111 zrAzAparalI zrAsA iTAvA iSTopadezaTIkA indrananda yogIndra indranandi saMhitA iMgalezvarazAkhA IDara udityAcArya ujjaina (nagarI) uttarachattIsI uttarapurANa ( 116 ) uttarapurANakA TippaNa udayakarana 27 62 28 5 62, 63 63 64 15, 16, 16, 21 57 44 75 21, 80, 60 82 77 pRSTha viSaya udayabhUSaNa udayasena 52 uditAdevI ( pitAmahI kuzarAja ) 5 6 uddharaNadeva (rAjA) upadezaratnamAlA 95 upAsakAdhyayana 44 57 umAsvAti 60, 86, 113 RSabhadeva mahAkAvya ( svopajJa ) 106 RSimaMDala yaMtrapUjA 46, 64 ekasaMdhi ( bhaTTAraka ) ekIbhAvastotra eca. DI. velaMkara elAcArya audArya ciMtAmaNi (stro0 vRttiyukra) 17 kanakasena ( jinasena ziSya ) 61 kanakasena muni 62 47 pRSTha 55 4, 48 kanArA kamalakIrti (bhaTTAraka) 58,56,60,64 kamalasAgara (brahmacArI ) karakaNDucarita 27, 21, 30, karakaNDurAsa karuNAkara (zrAvaka ) karNAmRta purANa karnATakavicaritra karnATakapradeza karmakADaTIkA ( kammapayaDo ) 1 14, 42, 106 60 karmadAha - vidhi karmanirjaracaturdazI kathA karmavipAka karmavipAkarAsa karmasiMha karmasI ( barNI) kalpavallInagara 23 85 12, 18 55 25, 31 46 46, 81 50, 51, 72 30 22 11 12 16 51 33
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 117 ) viSaya pRSTha viSaya kalyANakAraka (vaidyakagrantha ) 57 kAvyAnuzAsanavRtti kalyANavijaya 101 kAvyAlaMkAra-TIkA kalyANasiMha ___6 kAzyapa (gotra ) kallola 41 kASThAnvaya kalhU 16 kASThAsaMdha 21, 25, 31, 33 42, kavicandrikA ( TIkA vAgbhaTTAlaMkAra) 47. 48, 50, 58, 64, 111 3. kAnharasiMha kaSAyaprAbhUta kIrticandra kaSAyapAhuDa kIrtisAgara ( brahma) kaMjikAvatakathA 22 kutubakhAna ( kyAmakhA~) kundakunda ( zrAcArya) kAraNUra (gaNa) kundakundAcArya kAnakunja (brAhmaNakula ) kundakundAcArya 6, 13, 30, 67, 73, 76, 112 kAntaharSa kumbhanagara kAmacaNDAlI kalpa 61, 62 kumArasena kAmatAprasAda kumudacandra kAmadeva kulacandradeva kArtikeyAnuprekSATIkA kulabhUSaNa kATi (gotra) kuvalayacandra kAmarAja ( brahma) kuzarAja ( mahAmAtyavIramadeva ) 5 kAmIrAya kRSNadAsa brahma) 25, 33 kAyastha kRSNAvatI (patnI cakrasena) 76 kAraMjA kAlidAsa 72, 103 kevalajJAna kalyANAryA kAvyAnuzAsana 187 (samavasaraNa pATha) 16,67 26
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118) 75 43 40 52, 83 viSaya pRSTha viSaya pRSTha kevalasena gujarAtI ( bhASA) kezaride (dharmapatnI bhagavAnadAsa ) 80 guNakarasena kezavanandI 73, 74 guNakIrti kezavasenasUri 25, 31 guNacandra (bha0) 28 kauzIrA 5 guNacandrasUri kriyAkalApa 1 guNadharAcArya 88 kriyAkalApa TIkA guNanandI ( muni) tapaNAsAra gadya 83 guNabhadra 55, 60, 60, kSemakIrti (bha0) 36, 58 guNabhadrAcArya 21, 26, 41, 65 kSemacandravarNI guNasena khaTolanA gIta 81 gumaTAmbA khaMDelavAla 21, 32, 38, 56, 66, gurudAsa (ziSya zrInandI) 57, 56 khaMDelavAlAnvaya guhanandI khetaSI ( paMDita ) gRddhapicchAcArya gajapaMtha gokarNa gadaga ( tahasIla) gogA gaNadharakIrti (muni) 16, 18, 66 gaNitasAra saMgraha 86, godhA (gotra ) gaNapatideva ( rAjA) gonadeva (vasati) gargagotrI gopanandI gaMgamuni gopasena gaMga yA gaMgarAja gopAdi gaMgavaMzIya gopAlavarNI gaMgelavAla (gotra) gopIpurA ( sUrata) gujarAta 25, 48, 50 gommaTasAra 61, 76
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya gommaTasAra prAkRta TippaNa golA pUrva (jAti) gohrAcArya gAvinda (kavi ) govinda bhaTTa gaur3a saMdha provApura gvAliyara gyAmazAha cakrasena caturdazI vratodyApana catumukhadeva caturviMzatijinastotra catuvizati tIrthakara pUjA ( 116 ) pRSTha 51 candraprabhapurANa candraprabha (bhagavAna) VE, E 67 60 45 66 51 6 32 76 25 67, 68 36 46 caturviMzatisaMdhAnasvopajJa TIkA 38,40 caturviMzatyudyApana pUjA catustriMzaduttaradvAdazazatodyApana 12 12 14, 17 * . 6, 30 41,42,88 viSaya candrabhAna candramatI (rAnI) candrasUri candrasena campA ( mAtA rAyamalla ) campAdevI campA (nagarI) caMgadeva caMderI cAco ( patnI bhagavAnadAsa ) cAmuNDarAya cAritrapura cAritrabhUSaNa ( bha0 ) cArukIrti (muni) citrakUTa cintAmaNi- pArzvanAtha - stavana cintAmaNi pUjA cintAmaNi mandira candranaSaSThIkA candanAcarita candrakIrti ( bhaTTAraka ) candranandI (jinacandra guru) 35 candraprabhacarita 26, 30, 34, 110 candraprabhajinAlaya chatarapura 51 chanda koSa 100 chandonuzAsana 41 chandovidyA cera (deza) cola coladeza pRSTha 77 6 36 60 51 31 113 37 TO 76 61, 84 37 36 65 60 46 30 24 37 '9 54 76 106 42, 103, 106 106
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 106 jinadatta ( 120 ) viSaya pRSTha viSaya chAhar3a 7, 8 jahA~gIra ( bAdazAha) 76 jagatkIrti jahAnAvAda vartamAna nyU dehalI) jagatuMga (govinda tRtIya) jagatbhUSaNa (bha0) 76 jinaguNavatodyApana jaganAtha (kavi) 38,36,40,81,102 jinacandra (bha0 zubhacandrake paTTadhara) 35 anAzraya jinacandra (bha0) 32,45,50,80,66 jambUdvIpa pUjA jinacandra (muni) 35, 36 jambUdvIpa prajJapti 86 jambUsvAmicarita jinadAsa ( paMDita) 32, 33, 64 jayakIrti 25, 36, 42, 106 jinadAsa (brahma 1, 11, 12, 103 jayakumAra carita 28 jinadAsI dharmapatnI jinadAsa) 33 jayacandra 113 jinayajJa kalpa jayadAman 32 jinaratnakoSa jayadhavalA 88, 10, 13 jinarAja jayapura 52, 62,81 jinasena 21, 41, 60, 61, jayapurANa 26 jinasena sUri 1 jayasiMha jinasenAcArya 55,87,88, jayasiMha (savAI) 25 jinamahasranAma TIkA 17, 72 jayasiMha ( cAlukyavaMzIya rAmAsiddharAja) 66 jinendrakalyANAbhyudaya jayasiMha (dhArAdhIzvara ) 9 cAradhAravara ) jinendrabhUSaNa (bha0) 27, 28, 34 jayasiMha 71 jIvarAja (paMDita) jayasiMhadeva 66 jIvarAja pApar3IvAla jayasena 4, 52, 53, 60 jIvaMdhara carita jayasena ( prAcArya) 43 jaitA ( brahmacArI) 4 jinApya M0 *
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya jaitugadeva jainapAla jainasAhitya aura itihAsa jainendra mahAnyAsa jaisalamera jaisavAla jomana jJAnasUryodaya nATaka jJAnArNavagadyaTIkA ( tatvatraya prakAzikA ) jyeSTa jinavara kathA jyeSTa jinavaravatodyApana jyotiprasAda ema0 e0 jvAlinIkalpa jhAlarApATana phera ToDAnagara DUMgarapura ( 121 ) jJAnakIrti jJAnadIpikA jJAnabhUSaNa ( bha0 ) 7, 23, 30, 47, 50, 51, 70, 72 76 17 jJAnasAgara (brahma) jJAnasAgara bhaTTAraka ( zrI jJAnabhUSaNa - ziSya ) 46 pRSTha 8 5 ha 64 42 5 101 112, 113 61, 62, 23,88 14, 34 14, 17, 22 46 61 72 18 41 21, 36 41 viSaya siMha takSakapura (ToDAnagara ) tatvajJAnataraMgiNI tavaya prakAzikA tadIpikA ( pravacanasAraTIkA ) tattvasAraTIkA tatvArthavRtti pRSTha 6 102 48, 50, 11 17 6 58 17, 35, 70 tattvArthavRttipada 85 svArthavRttipada vivaraNa 64 65, 66 tatvArtha sUtra 65, 86 44 15, 17 tapAgaccha (brahma ? ) tapola kSaNa paMktikathA tavAr3I ji0 bIjApura tArAcandra ( pradhAnamaMtrI savAI jayasiMha ) tArAsiMha tihunA (sAhU) turaMgIgira tejapAla vibudha terApaMthI bar3A mandira ( jayapura ) terApaMthI mandira tailapadeva tomara (vaMza) taulaba (deza) talaba deza 55 25 41 76 16 32 46 84 20 6 50 47
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ (122 ) pRSTha my 18 U V 20 viSaya pRSTha viSaya tripaMcAzakriyAvatodyApana 43 digambaracArya tribhaMgIsAraTokA 26 dillI 6, 21, 36, 41, trilokakIrti 26 divijadurga trilokaprajJapti divyanayana trilokasAra 84, 121 dIpacandra pANDyA trilokasAraTIkA 27 dugadeva trivarga mahendramAtalisajalpa durgA (patnI divyanayana) trivarNAcAra 26 dullakapura trivikrama 71 devakI (mAtA paM0 rAmacandra) triSaSThismRtizAtra devakIrti muni trilokakIrti devagiri trailokyakIrti devacandra (kavi) trailokyadIpaka devacandra (muni) 47 trailokyadIpikA devadatta (dIzita) , 34, 63 trailokyanandI devanandi (guru nemacandra) thAnamalla 77 devanandi (pUjyapAda) 65,61 dakSiNa prAnta devapAla daNDI 103 devaravallabha dariyApura 76 devAgamastotra dariyAvAda 76 devendrakIrti (bhaTTAraka) 31, 15, dazalakSaNavatakathA 52 26, 36, 43 44 dazalakSiNIvratakathA 14, 71, 22, dezIgaNa 47, 67, 68, 14 dAmanandI ___ 15, 66 devasUri domodara 34 devasena digambara 64 devasena 13, 101
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha dehalI 8, 1738, 20, 64, dehalI- paMcAyatI mandira 44 thApAla (nAgarAjake pitA) 58 davaNAdhIzvara 63 afasia drAviDa (saMgha) dravyapravRtti ( 123 ) dhanapAlarAsa dharasena dharasenAcArya 53 dropadi nAmaka prabandha dvisaMdhareator- TIkA (padakaumudI ) 23 dhanakalazakathA 22 dhanajI savA 24 12 88 55 68,60 23, 48, 60, 113 dhanyakumAracaritra 11, 14, 41, 55 dhavalA dhanaMjaya viSaya dharmaparIkSArAsa dharmapraznottara zrAvaka cAra dharmaratnAkara 4 50 dharmopadezapIyUSavarSa 100 dharmakIrti ( bha0 ) dharmacakra pUjA dharmacandra dharmadAsa (brahmacArI) dharmadAsa (birAja putra ) dharmadeva dharmapaM caviMzatikA (dharmavilAsa ) 11 dharmaparIkSA 27 dharmazrI ( patnI dharmadAsa ) dharmasena 4, 7, 48, 50, dhaMga dharavADa dharasena ( paM0 dhArA (nagarI) dhIrA kalhU putra ) dhUrjaTi dhyAnastava nandIsaMgha nandI ( gaNa ) nandItaTagaccha 31, 42, 48, nandIzvara kathA nandIzvara pUjA nandIzvaravidhAna nandIzvaravratakathA pRSTha 70, 72 11 4, 53 32 nayanandI nayasena 52,80 13, 14, 18 56 62 36 65, 68, 66, 82 to 65, 66 35 18, 30, 75, 76 67 28, 26, 76 63, 64, 112 13, 33, 86 11 32 86 85 nayAmandira dharmapurA ( dehalI ) 27 73 46 navadA (nadI) narasiMhAcArya 111 30 64 42 22 65, 66, 70
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha narendrakIrti (bhaTTAraka ) 26, 38 narendrasena zrAcArya 52, 53, 61, 83 naloTakapura 104 navakAra paiMtIsapUjA 44 navalakSapura 33 nAgakumAracaritra 61 36 47, 51 37 nAgadeva (kavi ) nAgarAja (samantabhadrabhAratIstotra ) 58 nAThakasamayasAra kalaza 77 nAgakumAra paMcamokathA nAndrasUri ( 124 ) nAthazarmA nAnakadeva nAnU ( sAhamahAmAtya rAjAmAnasiMha ) 60 56 113 nAmadevI nArAyaNadAsa ( putra jinadAsa ) 33 nAla (nalakacchapura) 8 nAvaI nitya mahodyota 101 viSaya nRpataGgadeva nemakumAra nemicandra nemicandra siddhAntacakravartI 76, 101 87 103, 104, 107 23 26, 61, nemicandrAcArya 18 nemidatta (brahma) 13, 14, 17, 18, 71 nemidAsa ( vAdirAjaputra) 36, 102 67, 101 40 59, 909 13, 14, 76 50, 81 7, 14, 110 51 48, 55, 52 100 24 nemideva nemi narendra stotra svopajJa) neminAtha neminAthapurANa neminAtharAsA neminirvANakAvya neminirvANakAvyapaMjikA nemisena nemIzvarasAra naigama (kula) noka nagara nyAya kumudacandra 76 ha nidu: kha saptamIkathA 12,14, 17, 22 nirdoSa saptamIvratakathA 52 niHzalyASTamI vidhAnakathA 22 nItivAkyAmRta 47, 68 padArthadIpikA nIlIva 63 padma ( zreSThI) pRSTha (laghIyastrayaTIkA) 66, nyAyavinizvayavivaraNa paTumati (zrasagake pitA paTTAvalI 70 4, 70 53 21 36 32
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko 12 viSaya pRSTha viSaya padmakIrti 113 parIkSAmugva pAcarita 28 papaMTa (mahAmAtya sindhurAja) 43 panacaritaTippaNa 81 palyavidhAnakathA padmanandi 13 palyopama vidhAnavidhi pAnandI 15, 16, 20, 21, 27, pavanadUta 26, 31, 11, 44, 85, pahapA (sAnapatiputra) pabhanandI (muni-prabhAcandra ziSya) 18 pahAr3apura padmanandI (saiddhAntika) 65, 67 / / paMcakalyANa kodyApana vidhi padmanAbha (kAyastha) 5,6 paMcitthipAhuDa padmanAbha 101 paMcanamaskAra dIpaka padmapurANa 26, 28, 42 paMcamaGgala pATha padmasiha paMcaparameSThivarNana padmasena paMca parameSThipUjA ekhii 60 paMcamerUpUjA padmAvatI (devI) paMcasaMgraha panazokAvalI paMcasaMgraha (saMskRta) pannAlAla di. jaina sarasvatI bhavana 75, paMcastUpanikAya paMcastUpAnvaya papaurA paMcastotra-TIkA paramAgamasAra paMcAyatI maMdira [dehalI 46, 73 paramArthopadeza paMcAstikAya paramAdi (rAjA) 55 paMcAstikAya pradIpa 64,65,66,100 paramArdideva 56 paMcAstikAyasAra paramAdi (paramAcideva 56 pAeDya paramAla (paramAdideva) 56 pArakhyarAjA 48,51 14. A
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) my FY ki m 65 viSaya pRSTha viSaya pANDava purANa 18, 24, 26,30, puSpasena (muni) 48, 46, puSpAMjalivratakathA 14, 17.22 pArzvanAthakAvya-paMjikA 26,30 puhamIpura pAzvanAtha ___47 pUjyapAda (devanaMdI) 55, 60, 506, pArzvanAtha [bha0] pAzvanAthacaritra 4 pUraNamalla pArzvanAjina 104 pRthvIrAja cauhAna pArzvanAjinAlaya 25, 42, 50 pejjadosapAhuDa (kaSAyaprAbhRta) 88 pArzvanAthajinendra 108 pemAdi (jogamakA putra) pArzvanAthapurANa 11 perojazAha (bAdazAha) 20,32 pAzvanAthamandira rohitAmapura) 64 pomarAja ( zreSTho) 102 pArzvanAtha-stavana paurapATAnvaya ( paravArakula ) pArzvapurANa 24, 41, 42, 70, 87, prakRtisamutkIrtana 88, 63 pratiSThAtilaka pigala 106 pratiSThApATha piMgalAcArya 106 pradyumnacaritra 31, 43, 51 puNyAsravakathAkoza pradyumnarAma 12 puravADa-vaMza 101 prabhaMjana puraMdaravidhAnakathA 22 prabhAcandra 13, 57, 65, 66, 67 pustaka gaccha 47, 14 68, 66, 70, 85, 86, 64, 66 puSkara (gaccha) 23, 26, 13 puSkaragaNa 21, 50, 58, 64 prabhAcandra paNDita purANasAra 10,17, 82, 88 prabhAcandrAcArya 65, 100, puruSArthAnuzAsana 60 pramAlanayatasvAloka puSpadanta 8, 9, 10, 113 pramANanirNaya 4, 36, 75 46 73 113
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya 2 m daja ( 127 ) pRSTha viSaya pRSTha prameyakamalamArtaNDa parIkSAmukhaTIkA) baralA nagarI (cola deza) 66,70 balazAli (balAtkAragaNa) 44 prameyaratnAkara . balAtkAra (gaNa) 13,15,28,26,30 pravacana sarojabhAskara 64,65,66,100 balAtkAragaNa, 28, 5075, 76, 82, pravacanasAra 36,65 pravacanasana (paMDita) 82 bAgaDa prahlAda 20, 44, bAgaDa deza (bAgbara) pacasaMgraha (prAkRta) TIkA 74 bADI-muhallA (bar3audAkA) prAkRta piMgala 106 bAvara ( mugala bAdazAha) prAkRtalakSaNa saTIka 26, 30 bArAbaMkI prAkRta zabdAnuzAsana 71 bAlendu (bAlacandra) prAgvATa (poraghADa) bAlhIka nagara prAyazcita samuccaya sacUlika vRtti 57 bAhubalI (bhojarAja mahAtmya) 37 biMjha (vaidyarAja) prItikara mahAmuni carita bIjAca prema (dharmapannI momadeva) 20 bundelakhaNDa phatehapura 21 bRhaTippaNikA phArasItavArIkha bRhatSoDazakAraNa pUjA phorojasAha tug2alaka bRtsiddhacakra pUjA baTezvara (zoropura) brahmadAsa baDavAnI brahmazIla baDAlI brahmasena baDaudA brAhmaNa (kula) bahiga 17 bhakkAmarastavanapUjana banArasIdAsa 76 76 ma ta prati priyaMkara U 44 86 4 49
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha bhagavatI ArAdhanA 82,73 bhagavatI zrArAdhanA-paMjikA 16 bhagavAnadAsa (rUpacanda pitA) 76, 78, To bhaTTAkalaMka bhauMca (bhRgukaccha nagara) bhadauriyA (rAjA) bhadrabAhu bhadrabAhu caritra bharatezvarAbhyudaya bhavarAja bhaviSyadatakathA bhaviSyadattacaritra bhAnukIrti bhAnubhUpati bhAramalla rAjA ) bhAvakIrti (avidyAguru) bhAvanApaddhati ( bhAvanAcatustrizikA bhAratIya jJAnapITha bhAva zataka bhAva saMgraha bhAvasena ( 128 ) viSaya bhullA (kuzarAja pitAmaha) bhuvanakIrti bhUtabalI bhUtilaka bhAgApurI bhUpati bhAskara nadI bhIma siMha bhImasena ( bha0 ) 113 107 34 41, 167 102 6 2, 20 38 106 24 58 4, 65, 101 4, 50, 52 35, 36 16, 102 31 bhUpAlacaturvinzati- TIkA bhairavapadmAvatIkalpa- saTIka 52 makalaya 26 matisAgara 47 madanaparAjaya 16 pRSTha 5 33, 50, 80 dama, 25 76 61,72 bhoja (dhArAdhIzvara ) rAjA 65,67, 68, 66, 70, 71, 83 16 104 4 bhojarAja (rAjA) bhojarAja maMtrI (rAvabhANajI) 8 madanapura madhUka nagara malaya (deza) maraNa karafuser malaya kIrti mallinAtha mallinAtha caritra 37 56 23 63 64 60 72 11 malli bhUSaNa 13, 15, 72 malliSeNa (AcArya) 61, 62, 72 mallugita 37 mallU ikabAla khAM
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha maharA (dharmapatnI paM0 rAmacandra ) 26 masUtikApura 70 mahApurANa mahAabhiSeka mahAdevI mahApurANa mahApurANa-saMskRta TIkA mahArAja mahArASTra mahArASTra grAma mahAvIrajI mahAsena (AcArya) mahAsena (bhagavAnadAsa putra ) mahIpAla (vaizya) mahIpAla carita ( 126 ) mahendrakIrti (bha0 ) mahendradatta (putra vimalU ) mahendrabhUSaNa (bha0 ) mahobA ma (rAyamalla pitA) maMgala (brahma) 61, 82, 17 66 43 To 31 36 81 208 28 56, 76, 51 25 maMgaladAsa (jyeSTa bhrAtA kRSNadAsa ) 33 mantra mahodadhi mAindra ( Thakkura ) mAMDavagaDa ( mAMDU) 66, 72 21 20 50 34 viSaya pRSTha mANikacandra granthamAlA 38, 101, 102 mANikyanandI 65, 66, 70 mANikyasena (muni) mAthura (gaccha) mAthura mAthura (saMgha) mAninI mAnyakheTa ( malakheDA) 66 mAthurAnvaya 58, 64 mAdhatracandra ( bha0 zubhacandra ziSya ) 84 mAdhacandra (vratI 84 mAdhavacandra (traividyadeva) 84 mAdhacandra ( zrAcArya 83 mAnasiha (rAjA) 113 mA ( pitAmaha ) mAlava (deza) mAlavA mitrasena mukuTasaptamIkathA muktAvalIvratakathA 55 muDAsA municandra 34 municaMdrasUri 38 munisuvratapurANa - pratiyetra 21, 50, 58 60 85 63 76 40 14 76, 80 14, 17, 22, 14, 17 35 47 84 33
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ (130 ) pRSTha 10 viSaya pRSTha viSaya muja (dhArAdhipa) 160 maujamAbAda (jayapura) muja (rAjA) 43 maunavratakathA muadeva 43 yazasena (bhaTTAraka) mUlagunda 61,62 yazaH kIrti 27, 28, 26, 50, mUlasagha, 13, 15, 18, 23, 26, yazastilakacandrikA 17 28, 31, 44, 47, 50, 51, yazastilakacampU 4, 14, 17, 18 65, 67, 75, 76, 20, 20, yazodharA (dha0 50 mitrasena) 80 yazodhara (rAjA) mUlasaMghAnvayI 55 yazodhara caritra 4, 5, 7, 11,14,17, mUlasaMghI 24, 26, 31, 53, 112 mUlAcAra yazodhara deva mUlAcAra-pradIpa 11 yazodhara mahAkAvya-paMjikA mUlArAdhanAdarpaNa 6 75, 12, yazodhara rAsa 12 meghadUta yukri cintAmaNi meghamAlAvratakathA 14,17 yogadeva (70) meghamAlodyApana pUjA 12 yogasaMgrahasAra bhedapATa (mevAr3a) 31 yogasAra medhAvI yoginIpura (dehalI) 101 medhAvI (jinadhandra ziSya) 36,45 raidhU (kavi) merupaMknikathA 15, 17 rakSAvidhAnakathA melpATI (melAr3i nAmaka gAMva) 17 raghupati (mahAtmA) mevAr3a 25 rahadeva (deva) mevAr3a (deza) 104 raNastambha ( raNathambhaura ) maithilI kalyANanATaka 46 ratana (candra) mainapurI ratanacandra (bhaTTAraka) mokSasaptamIkathA 12 ratnakaraNDazrAvakAcAraTIkA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 131) viSaya pRSTha viSaya ratnakIrti (bha0) 7, 13, 18, 28, rAjAvalIkathe 33, 36, 52 rasnakorti (muni) 56 rAjendra candra ratnatrayavratakathA 15, 17, 22, rAtri bhojanatyAgakathA 76, 13, 14, ratnatrayavidhAna ___ rAma canda] (nAgadeva putra) 37 ratnanandI 36, 101, 102 rAmakIrti (bha0) ratnabhUSaNa 25 rAmacandra ratnapAla (budha) rAmacandra (paM0) rasnamAlA 87,62 rAmacandra (vAdirAja putra) 36 ratnapAgara 27 rAnacandra (muni) 27, 72, 75 ratnazekharasUri rAmacandra (mumukSa) 73, 74 ratnAkarasUri rAmacaritra 1,31,103 rallo rAmanagara ravibhadra (anantavIryaguru) 16 rAmanandI (gaNI) ravivratakathA 14, 17 rAmasena (bhaTTAraka) 31,33 42, raviSeNa (prAcArya) 28, 60 48, 111 rAghava (budha) 46, 50 rAmasenAnvaya (ga0) rAghavapANDavIyakAvya 23 rAyamalla (brahma) 84 rAyala eziyATika sosAiTI janarala 106 rAvaNapArzvanAthastotra rAjakumAra rAva nArAyaNadAsa rAjamala rAva pujo jo rAja (jI) matI vipralambha rAva bhANajI (rAjA) 15,16 (parityAga) 1,10,111 rASTrakUTavaMza rAjazrI (ziSyA yazasena) 64 rAjasiMha (rAjA) 102 rAhapura rAcamala rAcamalla m 16 104 104
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha viSaya mukha (dhArAdhipa) 160 maujamAbAda (jayapura) muA (rAjA) 43 maunavratakathA 28,40 muladeva 43 yazasena (bhaTTAraka) mUlagunda 61,62 yazaH kIrti 27, 28, 26, 50, mUlasaba, 13, 15, 18, 23, 26, yazastilakacandrikA 28, 31, 44, 47, 50, 51, yazastilakacampU 5, 14, 17, 18 65, 67, 75, 76, 80, 60, yazodharA (dha0 50 mitrasena) 80 14, 100, 112 yazodhara (rAjA) mUlasaMghAnvayI 55 yazodhara caritra 4, 5, 7, 11,14,17, mUlasaMdhI 24, 26, 31, 53, 112 mUlAcAra yazodhara deva mUlAcAra-pradIpa 11 yazodhara mahAkAvya-paMjikA mUlArAdhanAdarpaNa 6 75, 82, yazodhara rAsa meghadUta 3 yukri cintAmaNi meghamAlAvratakathA 14,17 yogadeva (10) meghamAlodyApana pUjA yogasaMgrahamAra medapATa (mevAr3a) yogasAra 106,112 medhAvI yoginIpura (dahalI) medhAvI (jinacandra ziSya) 36,45 raidhU (kavi) merupaMklikathA rakSAvidhAnakathA melpATI (melAdi nAmaka gAMva) 17 raghupati (mahAtmA) mevAr3a rahadeva (deva) mevAr3a (deza) 104 raNastambha ( raNathambhaura ) maithilI kalyAenATaka 46 ratana (candra) mainapurI 34 ratanacandra (bhaTTAraka) mokSasaptamIkathA 12 rasnakaraNDazrAvakAcAraTIkA 22 36 0 0 mmm . m
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha ratna kIrti (0) 7, 13, 18, 28, 33, 36, 52 56 ranakIrti (muni) ratnatrayavratakathA ratnatraya vidhAna ratnanandI ratnabhUSaNa ratnapAla (budha) ratnamAlA ratnasAgara ratnazekharasUri ratnAkarasUri rAghava (budha) TaaresatakAvya 15, 17, 22, 6 rallo ravibhadra (anantavIrya guru) ravivatakathA viSeNa ( zrAcArya) ( 131 ) 36, 101, 102 25 46 rAcamala rAcamala rAjakumAra rAjamala rAja (jI) matI vipralambha rAjazrI ( ziSyA yazasena) rAjasiMha (rAjA) 87,62 27 106 36 5 56 14, 17 28, 60 46,50 23 84 61 38 106 viSaya rAjAvalIkathe rAjendra candra rAtri bhojanatyAgakathA 76, 13.14, rAma [ candra ] ( nAgadeva putra ) rAmakIrti ( bha0 ) rAmacandra rAmacandra (paM0 ) rAmacandra ( vAdirAja putra ) rAmacandra (muni) rAmacandra (mumukSu) rAmacaritra rAmanagara rAmanandI ( gaNa ) rAmasena (bhaTTAraka) rAva nArAyaNadAsa rAva pujo jI rAva bhAjI (rAjA) ( parityAga ) 6, 110, 111 rASTrakUTavaMza 64 102 pRSTha 45 rAhaDa rAiDapura 47 31,3342, 48, 111 rAmasenAnvaya ( ga 0 ) 31 rAyamalla (brahma) 51 rAyala eziyATika sosAiTI janarala 106 rAvaNapArzvanAthastotra 20 37 26, 42 102 26 36 27, 72, 75 74 73, 6, 11, 103 25 65 16 16 15, 16 67 104 104
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya rikhazrI (mAtA jinadAsa) ripTasamuccaya rUpacandra ( paM0 ) rUpacanda pAMDe rUpacandazataka rUrA rekhA ( putra dharmadAsa ) rairAja rohiNI vrata kathA rohitAsapura (rohataka) lakSmaNa (sAhU) lakSmaNa lakSmI (mAtA nAgarAja ) lakSmIcandra lakSmIcandra (muni) lakSmIbhUSaNa lakSmaNazrI lakSmIsena lakhamasena ( 132 ) pRSTha 33 * 76, 71, 113 77,80 50 28 32 5 22 64 67 101 58 13, 15, 17 100 34 labdhividhAnakathA 1516, 22 lalitakIrti 28,26,102 lalitakIrti ( bha0 ) 21,22,33,47 lalitapura laMbakacuka (kula) laMbakaMcuka (lamecU ) lAlajI viSaya pRSTha lAlajI (lAlajImala putra vAdirAja ) 36 4, 43 56 20, 26, 26 56,86 102 lAla (Da) bAgaDa ( sa gha ) lADa bAgaDasaMgha 52,66,62 lUkaraNa ( paM0 ) jIkAzAstra bhaMDAra 62 lUNakaraNa ( paM0 ) 48 loNA lohapattana (nagara) lohAcArya zranvaya gheravAla (jAti) 5 vardhamarearra 31, 48 vardhamAnaTolA 7 caTTara vatsa (gotra) vanamAlI ppanandI vara ( nara ) deva vardhamAna aa mAnacaritra aa mAna caritra vasunandI deza vAgaDadeza vAgaDasaMgha 5 33 50 8,26 60 45 46 62 vAgbhaTa (ha) kavi vAgbhaTa (vAgbhaTTAlaMkArake kartA) 85 45 p 18 21 53 55,57 153 47 4 7, 103, 104
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 133 ) viSaya 23,88 pRSTha viSaya vAgbhaTa (zrAvaka) 867 viTThaladevI vAgbhaTAlaMkAra 7 vidyAgaNa vAgbhaTAlaMkArAvari-kavicandrikA 102 vidyA (gaNa) vAgvara (vAgar3ha) 43032 vidyAnanda vANasa (kula) 72 vidyAnandi 12, 13, 15, 25, 72 vANI (sarasvatI) gaccha 36 vidyAnuvAda / vAdicandrasUri vidyAbhUSaNa (bhaTTAraka) 42, 48, 56, vAdibhUSaNa 113 vAdirAja (prAcArya) 4,30,57,70,113 vinayacandra 8,23,100, vAdirAja (bhrAtA jagannAtha kavi) 38,31 vinayadevI (patnI bhojarAja) 16 vAdirAja ( maMtrI rAjasiMha) 102 vinayazrI (AryA) vAdirAja sUri vindhya varmA bAdIbhasiMha 73, 113 vimaladAsa vAmadeva 100,101,102 vimalazrI (AryA ) vAsavanandI (paMDita) vimalasena vAsavasena (muni) 7 vimalasena gaNadhara vAsavasena vimAnapaMkrikathA vAmAdhAra (sAhU) viruvaTTa (sullaka) vAsupUjya jinAlaya 27 vilAsapura vAhaNaSaSThovratakathA 12 vizAlakIrti 13,21,47,111 vikrAnta kaurava nATaka vizvabhUSaNa (bha0) vijayakIrti (bhaTTAraka) 18,30 vizvasena (bha0) 78,72 vijayanAtha mAthura 50, 101 vizvasena (muni) 111, 112 vijayasAra viSApahArastotraTIkA 41, 48 vijoliyA 16 viSNu bhaTTa vijjaladeva 56 vINA (dharmapasnopadmasiMha) 36, 113
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 134) 64. viSaya pRSTha viSaya pRSTha vIrarAgastotra 20 vosari (bhaTTa) 65,66 vIranandI 60,110 zakuntalA 72 vIrabhadrAcArya 13 zahAbuddIna gaurI vIra bhojadeva (rAjA) 200 zabdAmbhojabhAskara vIramadeva 2.6. zabdAmbhoruha bhAskara vIyarAya 16 zaGkhadevASTaka vIralena 52,83,88, 10, 11, 12 zAkavATapura (sAgavADA) vIrasena (prAcArya) 75 zAMtividhi vIrasenAcArya zAntijinastotra vIrikA 25 zAntinAtha caityAlaya vIrikA (mAtA kRSNadAsa) 33 zAntinAtha jinAlaya vIru (kavi) 64 zAntinAtha purANa 35,53,54, 48, vIru (budha) veMkaTa raMganAtha zarmA -- 72 zAntinAtha mandira vRttaratnAkara 106 zAntinAtha stavana vRSabha-caritra (AdinAthapurANa) 11 / zAntiSeNa vRSabhadevapurANa 41,42, zAradA stavana vRhatI (bhAryA vimalU) 28 vRhatkanikuNDapUjA zivakoTi vRhatsiddhacakrapUjA 63,64,512 zivAbhirAma (paM0) 40,100 vRhadgurjaravaMza 41 zItalanAtha vratakathAkoSa zubhakIrti vratatithinirNaya 23 zubhacandra (bhaTTAraka) 1,16, 23, vaijeNI 26, 30, 44, 45, 55, 58, vaidyakazAstra 112 56, 84, 85, 86 vairitti (asagakI mAtA) 53 zubhadhAma jingalaya 4 18 , 44 AT 17
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya zRGgArasamudrakAvya zRGgAramaJjarI zerazAha (bAdazAha) zauripura zramaNa bhagavAna mahAvIra zravaNa dvAdazI kathA zravaNabelagola zrAvakAcAra sArovAra zrIkumAra zrIghoSara zrIkRSNadeva (tRtIya) zrIkRSNa (rAjA) zrIcandra zrIcandra- TippaNa zrIdatta zrIdeva paM0 ) zrIdevatAkalpa ( 125 ) pRSTha 40 40 33 34 101 15.17 67, 84, 15 18,16 45 16 67 63 57, 82, 83, 88 zrIdhana (muni - vidyAdhara) zrIdhara (vibudha) zrInAtha (rAjA) zrInandI (nayanandI guru) zrInandI (balAtkAragaNAcArya) zrInandI caturtha) zrInandI zrInandI gurU zrInivAsa (rAjA) 65,82 82 85 zrutabodha 56 zrutamuni 83 58 26 zrutaskaMdhakathA 54 zrutaskaMdha pUjA 57 zreNika caritra 57 zreNikarAsa 58 zvetAmbara 57 viSaya pRSTha zrIpAla 13 zrIpAla zrAkhyAna 24 zrIpAla carita (x) 11, 13, 14, 17, 18 zrIpAla (traividya) 58 zrIpAladeva 4 zrIpAlarAsa zrIpAla (varNI) zrIpurANa 46 zrIbhUSaNa ( bhaTTAraka) 30, 41, 42, 48,46,88, 111 106 5 47 64 zrImAla (kula) zrIrasnI zrIvatsa (gotra) zrutakIrti ( bhaTTAraka) 12,52 30 46,20 106 64, 65 zrutasAgara (brahma) 43, 14, 15, 16, 17, 34 72 22 17 26-30 12 67 zve0 jJAnabhaMDAra - jaisalamera zvetAmbarayajJAnabhaMDAra SaTkhaNDAgama 106 68, 106 75,60
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 r viSaya - pRSTha viSaya SadacaturthavartamAnajinArcana 40, 100 samantabhadra-bhAratI SaTdarzanapramANaprameyasaMgraha samavasaraNapATha 76,80 SadgyanirNaya 10. samAdhitantra 100 SaT pAhuDaTIkA 17 samAdhitaMtra(zatakoTIkA SaTrasakathA 22 sammedazikhara 32,34 SaNNavatikSetrapAlapUjA mamayasAra SaNNavatiprakaraNa samyaktvakaumudI SoDazakAraNa kathA saMyamakIti SoDazakAraNavatodyApana saMyamasena SoDazakAraNayantra 34 sarasvatigaccha 6,13,15, 18,23 sakarU (tU) sAhU 26,31,50,75,76,80,12 sakalakIrti (bhaTTAraka) 1,10,11, sarasvati-stavana 16,26,50 sarasvatI sakalacandra (bhaTTAraka) 31,84 sarasvatI(bhArato) kalpa 6,72 sakalabhUSaNa (bhaTTAraka) 18,26 sarvasAdhu 35,36 sakalavidhividhAna (kAvya) 66 sallakSaNa sakITanagara (eTA) salemapura sajAnacittavallabha sahasrakIrti (bhaTTAraka) 27, 26, satanA sahasranAmasvopa0 TI0 satyavAkya santoSa (jaisavAla) sadbhASitAvalI maMzayavadana vidAraNa saptavyasana-kathA-samuccaya mAkumbharI sapAdalakSa sabalIkarahATaka mAgapattana (sAgavAr3A) mamakitarAma sAgaracandra (muni) samantabhadra (prAcArya) 41,45,60 ___85, 68,101, 513 mAgarasena (muni) F S ur m 0 4 0 0
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya sAgavAr3A 28,50 sAgAradharmAmRta (svopajJaTIkA sahita) sAGga siddhazabdAnuzAsana sAnapati (sAhU) sAmantasiMha sAracaturviMzatikA dvIpapUjA mAlapurA raMja saptaparamasthAnakathA sAMtirasA (Arthika) siddhacakrakathA siddhacakrapATha siddhacakramantroMddhAra stavana-pUjana siddhacakASTakaTIkA siTiIkA faraant siddhAntasAra dIpaka siddhAntasAra siddhAntasAra-bhASya siddhAntasArAdisaMgraha siddhivinizcaya-TIkA sivIjenasIrIja ( 137 ) siMdhurAja fugata siha nandI pRSTha 14, 17, 22 63 44 22 46 17 17 60, 61 11 ha 72 To 41 11 12 sudarzanasAra 73 52,53,83 51 102 56 64 viSaya sihapurA siMhala 43 76 14,23 sukamAlacaritra sukhanidhAna 38,40,81 sukhabodhavRtti ( tatvArtha sUtraTIkA ) 47 sugaMdhadazamIkathA 15, 17, 22 12, 14,70 52 65 66 26 23,88 8 46 43 31 sudarzanacarita sudaMsaNacariu sunAmapura subhaga (rAmacandra pitA ) subhagasulocanA-carita subhaTavarmA subhadrAharaNa subhASitaratnasandeha subhamacakracaritra sumatikIrti (bhaTTAraka) sumatimagara ( bhaTTAraka) sulocanAcaritra suhRjjana sUpakArasAra (zAstra) sUrajamalla pRSTha 4 sUrata seThakRcA mandira dillI saMtava 67 11 18,28,50, _51,72,75 44 24.25 32 20 16 15,41 52 106
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 60,100 ( 138) viSaya pRSTha viSaya somakIti (bhahAraka) 31,53 svayaMbhUstotra sogAnI (gotra) 36,102 svayaMbhUstotra-TIkA sojitrA 41,46 svarUpasambodhana-vRtti sonika 96 hanumaccarita somadeva (gokarNa-putra) 20 hanuvantakathA somadeva 4,60,113 hamIrade (dharmapatnI hemarAja) somadeva (zrAvaka) 16 harakhacanda durgAdAsa somadeva (sUri) 26 haradeva (caMgadeva putra) somadeva (yati) 166 harapAla (vaidya) 112 somadeva (prAcArya) 14,66,67,98 haricaMdra somavAra (grAma 85 haritanu somezvara tRtIya (solaMkI rAjA) 55 haripati soraTha deza 8. harirAja 20,76 solahakAraNavratakathA 12 harivaMza 80 senagaNa 47 harivaMzapurANa 1,11,28,26,46,28 senavaMza 62 harivaMzarAsa senasaMgha 10 hariSeNa 213 sarAja harSa (kRSNadAsa pitA) saurASTra (deza) 10 harSasAgara (brahma) 27,34 sauryapura (sUrata) 46 hastimalla 4555 svarNanandI 16 haMsa (varNI) svarNAcala-mAhAtmya 34, 63 haMsarAja stotra (tarka graMtha) 30 hisAra (perojApattana) smaraparAjaya 38 hIrAlAla ema. e. syAdvAdopaniSat 18 hIMgA (kavigovinda pitA) svayaMbhUchanda 106 hu~baDa (jAti)
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya hubaDa (vaMza) hU~maDa (vaMza) hema grAma) makIrti hemacandra (nAgadeva putra) hemacandra hemacandrAcArya ( 136 ) pRSTha 51 28,112 63 18,86 37 44,64 72 viSaya hemarAja hemarAja pATanI lAcArya holikA caritra holI reNukAcaritra hoyasala (vaMza) haidarAbAda haihaya (vaMza) pRSTha 12 62, 63 24 32,33 58 61 55
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi-patra pRSTha paMkti cakravAla: livanti 12 20 smaraNa gurUNAmupasudarzanacarita azuddha cacakravAlaH likhate smaNa guruNAmupayazodharacarita sugarumakala guNanidhaH doSairavAlokitahu mAna (?) (1874) vijayanivaratnaM vizvabhUSaNa-viracita 24 sakalaguNanidhidoSairanAlokitamahAn (1884) vijayini vararatnaM vishvbhuussnn-pttttaabhrnnjinendrbhuussnn-vircite| kAryo kovidAH bhuvanatrayam // vRSabhAvitam / 38 6 ko kovidaH stute bhuvanatraye vRssbhaavit| saMste tadA 'cchI kAvya"jikA kavittamadataH sUrizcandrAdimahAna // 171 sadA // 172 // 478 46 23 tadAjJayA zrI kAvyapaMjikA kavitvamadata. surendracandrAdi mahAn / sadA // 17 // * isame pAgeke saba zlokanambara eka aDva kama jAnane cAhie /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 53 54 5 39 58 61 63 67 " " 65 93 74 76 76 49 is if 77 59 11 82 83 29 87 17 65 86 paMkti 20 6 16 10 24 15 10 18 7 15 1 7 16 15 17 205 23 5 13 21 13 17 23 15 36 azuddha bAbuddha ( 141 ) guNageya (?) kIrtti - samApteda yathAgamaH jayatparaM / (su) saMsutAM maved zAstre'sminnAditaM kanakaccAra saMchAyaM zrIyazaH kIrttirena (?) yAMza dezepsita ( jinadeva ) yadAmala padapadmaM (jina ?) tasmAcci (ntya) timida siddhAkSare " : .. zivAbhirAmAtra vidyAciNo (2) samasyalaM (?) paradeva tatra ( ? ) lakSmAdicandro zraddhAkaM maMDalaM vanIsevati ( ? ) zuddha bAlasaMbuddhaya guNakIrtti samAptamidaM yathAgamam / jayatraM // ( sadA su ) gurubhuvana saMstutAM bhaveda zAstre'smin gaditaM kanakAJcanasacchAyaM zrIyaza kIrttireSaH / yasyAMsaMdeze sthita ( nAgadeva ) yadamalapadapadma X tasmAccintyamidaM farar: svakaiH zivAbhirAmAcya vidyAcaso samastyalam / paradevatA'ya | lakSmyAdicandro zraddhadu maMDala vanIsavite
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 19 99 66 34 " 100 99 99 102 " 103 104 3" 105 106 999 112 113 121 35 " 39 paMkti 122 7 Pian 22 2 17 10 12 24 13 17 11 10 23 IS , 10 20 ha 17 18 16 ( 142 ) azuddha cittenAcAlameva niHkAzita samAptAH mAzrulabhyA (?) sarve pAmitI tAmidhA (1) // 6 // campAvatItyAbhidhA / vAdIndukaM // 7 // darzajJAna bettA cAritra zrImate (?) medurAmati: 1) paramA gaNiH zuddha citta nAcalameva niHkASita samAptA mAzu labdhvA / sarvaiH kalyAbhyudaye svanAdiSyati virahati daniza: (?) bhAta gyATavAbhaDaH lATavAgaDa: saSTivanto (vAna) tra sadddaSTivAnso'tra aSTAdazatorthena aSTAdazatIrthAya vAdIndukam // 6 // darzanajJAna vetA caritra zrImat medurAM matim durjayadAbhuyaMga kRtAnAgaraH tatvosAropa * isase Age eka aMka kama samajhanA cAhie / parayA gaNI kalyANAbhyudaye svAda viharati hyanizaM bhAti durjanatA bhujaMga kRtA''nanagaraH tattatvasAropa
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 122 123 124 paMkti 24 135 136 21 153 145 146 148 22 12 17 ( 143) azuddha zuddha gAmitaM masaMgnilit (1) gAmi-saMtamasasaMglapit gagaNA'pagAH gaganA''pagAH zukuna zakuna gRhitA gRhItA sarasalilavat sara salilavat pravata te (tu ?) pravata (taam| svAmi vineyAnAM svAmI vineyAnAM narocanAkAta: (1) locanakAntaH zrAsAdyA sadA [1] prAsAdya ghusadAM muragopetA mudgaropetA kRtvA kRtA tucchatamA (?) tra (khalu) tucchatamena zIlanidhi zalIlaM (1) zIlanidhiH suzIlA ghanAtha tArakAH (1) dhanAdhano'tha tArakAH varNAlaMkAhAriNI varNAlaMkAradhAriNI nemicacandra nemicandra paTiya duSTa (?) paTiSThagamaki gamaka mAdhavenaH sUivaMDAtmaka mAdhavena SakhaMDAtmaka paryAma, paryAyamalamapratimabodhaM mamalapratimaprabodhaM dvApTe dvayapTe vizasya ? dUrIkRtalAguNa ? vijJasyAdUrIkRtakalAguNa / guruNAmavadezo (?) na gurUNAmupadezena 158 560 164 1 " 16 1688 168 8 170 17, 22 2
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha paMkti 172 12 173 24 176 13 (144 ) azuddha Aryave (?) surstpriye| AryavarSe surapriye viduSo vijJo yo zaka zukra jayAtyuccakaiH (?) jayatyuccakaiH jinabhUtirAmyaM (?) linmuni devendrastvadyazaH petuH karaiH devendrAstvadyazaH petuH kare dhRtvAsvavakIm (?) dhRtvA svaballakIm / zaka 177 180 22 ta 51 185 vido mathat (1) vido'bhavan / 185 yatkaraNau yatkaNoM 187 nirloDitAnyagama- nirloDitAnyAgamaM 188 mahariNo maharisiNo 1881 karaNAe karuNANa tAvettho mahIphalaMmi viditAvantheya mahIyalammi vidida NayaraNae (?) NayaraNAhe nAmiUNa namiUNa sabvanna savaNNu 166 11 navAsItyuttare navAzItyuttare 1688 vidvaSa vidveSa 218 12 sadgavAkya sadguruvAkya224 15-16 zloka naM. 16 duvArA chapa gayA hai / ata: use nikAla kara Age ke zloka nambara sudhAra leveN| 14
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ PAN jainagrantha-prazastisaMgraha (AdyantAdimAgamaMcayAtmaka) ___-0:k:1.nyAyavinizcaya-vivaraNam (vAdirAjasUriH) AdibhAga: zrImajjJAnamayo dayonnatapaDhavyakto viviktaM jagat kurvanmavatanUmadIkSaNasakhairvizvaM vacorazmibhiH / vyAtanvanbhuvi bhavyalokanalinISaMDeSvakhaMDazriyaM zreyaH zAzvatamAtanotu bhavatA devo jino'harpatiH // 1 // vistIrNa-durnayamaya-prabalAndhakAra-durbodha-tattvamiha vastuhitAvabaddhaM / vyaktIkRtaM bhavatu naH suciraM samaMtAt sAmaMtabhadravacanasphuTaratnadIpaiH / / 2 / / gUDhamarthamakalaMkavAGmayAgAdhabhUminihitaM tadarthinAm / / vyaJjayatyamalamanantavIryavAk dIpavatiranizaM pade pade // 3 // yatsUktasArasalilasnapanena saMtazceto malaM sakalamAzu vizodhayanti / laMghyanna yatpadamatIvagabhIramanyaiste mA punastu(ntu)matisAgaratIrthamukhyAH // 4 praNipatya sthirabhaktyA gurUnparAna yudArabuddhiguNAn / nyAyavinizcaya-vivaraNamabhiramaNIyaM mayA kriyate // 5 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastimaMgraha vidyAsAgarapAragairviracitAssaMtyeva mArgaH pare gaMbhIra-pada-prayoga-viSayA gamyAH paraM tAdRzaiH / bAlAnA tu mayA sukhocitapadanyAmakramazcintyate mArgo'yaM sukumAravRttikatayA lIlA''gamA'nveSiNAm ||6|| abhyasta eva bahuzo'pi mayaiva panthA jAnAmi nirgamamanekamananyadRzyaM / tanmAmihAdaravazena kRtapracAraM ke nAmadUpaNa zaraiH paripanthayanti ||7|| zrathavA yeSAmasti guNeSu sahamatiyeM vatumAraM viduH teSAmatra manaH praviSTamasakRttuSTiM parA gacchati / ye vastu vyavasAya - zUnya - manaso doSAbhiditsA parAH kliznato'pi hite na doSakaNikAmapyatra vaktuM kSamAH ||8|| 2 api ca- yasya hRdyamalamasti locanaM vastuvedi sujanassa madyati / matsareNa parimate paro vidyayA tu parayA na madyate // 6 // tadAstA prastutamucyate jayati sakala-vidyA- devatA ratnapIThaM hRdayamanupaleSaM yasya dIrghe sa devaH / jayati tadanu zAstraM tasya yatsarvamithyA samaya- timigghAti jyotireka narANAm 10 antabhAga : zrImannyAyavinizcayastanubhRtA cetAdRgurvInalaH sanmArga pratibodhayannapi ca tAnniHzreyasaprApaNaM / Dasi jagadekavatsaladhiyA lokottaraM nirmito devastArkika - lokamastaka maNirbhugAtsa vaH zreyase // 1 // vidyAnaMdamanantavIryasukhadaM zrI pUjyapAdaM dayApAlaM sanmatisAgaraM kanakasenArAdhyamabhyudyamI / zuddhayanItinarendra sena makalakaM vAdirAja sadA zrImatsvAmisamantabhadramatulaM vaMde jinendraM mudA // 2 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaratnAkara - prazasti bhUyo bhedanayAvagAhagahanaM devasya yadvAGmayaM kastadvistarato vivicya vadituM madaH prabhurmAdRzaH / sthUlaH kopi nayastaduktiviSayo vyaktIkRto'ya mayA syAccetasi dhImatA matimala-prakSAlanai kakSamaH ||3|| vyAkhyAna ratnamAleyaM prasphurannayadIdhitiH / kriyatA hRdi vidvadbhistudaMtI mAnama tamaH ||4|| zrImahimahIpateH pariSadi prakhyAtavAdonnati - starkanyAya tamopahodayagiriH sArasvataH zrInidhiH / ziSyaH zrImatisAgarasya viduSA patyustapaHzrIbhRtAM bhartuH siMhapurezvaro vijayate syAdvAdavidyApattiH ||5|| ityAcAryavarya syAdvAdavidyApati- viracitAyA nyAyavinizvayatAtparyAva yo tinyA vyAkhyAnaratnamAlAyA tRtIyaH prastAvaH samAptaH / samApta ca zAstraM / 2. dharmaratnAkara ( jayasenasUri ) zradibhAga lakSmI nirastanigvilApadamApnuvanto lokaprakAzarakhayaH prabhavanti bhavyAH / yatkIrti kIrtanaparA jinabardhamAnaM taM naumi kovidanuta sudhiyA sudharmama // 1 // antabhAgaH yasya naivopamAnaM kimapi hi sakaladyotakeSu pratarksa maMtyenaikena nityaM zlathayati sakalaM vastutatvaM vivakSyaM / anyenAnyena nIti jinapatimahitA saMvikarSatyajalaM, 3 gopI mathAnavadyA jagati vijayatA sA sakhI muktilakSmyAH ||66|| iti zrIsUri zrIjayasena - viracite dharmaratnAkare uktA'nukta-zeSavizeSasUcako viMzatitamo'vasaraH // zrIvardhamAnanAthasya medArtho dazamo'jani / bhRddazadhA dharmo yo mUrtI vA vyavasthitaH // 1 // aa medA mahAbhirviharatA tepe tapo duzvaraM
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha zrIkhaMDillakapattanAntikaraNAbhyaddhiprabhAvAttadA / zATyenA pupatatanA sugnarupragvyA janAnA zriyaM tenAgIyata jhADavAgaDa iti tveko hi saMgho'naghaH // 2 // dharmajyotsnA vikirati madA yatra lakSmI-nivAmAH prApuzcitra makalakumudAyatyupetA vikaashm| zrImAnmobhUnmunijananuto dharmaseno gAdra stasmina ratnatritayamadanIbhUtayogIndravaMze // 3 // bhaMjanvAdIndramAnaM puri puri nitarA prApnuvannudyamAna tanvan zAstrArthadAnaM ruci ruci ruciraM sarvathA niniMdAnaM / vidyAdarzopamAnaM dizi dizi vikirana svaM yazo yo'samAnaM tebhyaH zrI(tasmAnchI) zAMtiSeNaH samajani sugumaH pApadhUlI-mamIraH // 4 // yatrAspada vidadhatI paramAgamazrIgatmanyamanyanmatItvamidaM tu citram / vRddhA ca saMtatamanekajanopabhogyA zrIgopasenagururAvirabhUtsa tasmAt // 5 // utpattistapasAM padaM ca yazamAmanyo ravistejamAmAdiH sadacamA vidhiH sutarasAmAmInidhiH shreysaa| zrAvAso guNinA pitA ca zaminA mAtA ca dharmAtmanA na jJAtaH kalinA jagatsubalinA zrIbhAvasenastataH // 6 // tato jAtaH ziSyaH sakalajanatAnaMdajanana:(kaH) prasiddhaH sAdhUnA jagati jayasenAkhya iha saH / idaM cakre zAstraM jinasamaya-sArArtha-nicita hitArtha jaMtanA svanivibhavAdgarva-vikalaH // 7 // yAvadyotayataH sudhAkararavI vizvaM nijaashtkrai| villokamimaM vibhati dharaNI yAvacca meruH sthirH| ratnAzucchuritottaraMgapayaso yAvatpayorAzaya stAvacchAmnamidaM maharSinivahaiH stAtpAThyamAnaM zriye // 8 // iti zrIsUrijayasenaviracitaM dharmaratnAkaranAmazAstraM samAptam /
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazodharacaritra-prazasti 3. yazodharacaritra (padmanAbha kAyastha) AdibhAga: paramAnandajananI bhavasAgaratAriNIM / satA hi tanutA jJAnalakSmI candraprabhaH prabhuH // 1 // antabhAga : upadezena graMtho'yaM guNa kiirtimhaamuneH| kAyastha-padmanAbhena citaH pUrvasUtrataH // 107 // saMtoSa-jaisavAlena saMtuSTena pramodinA / atizlAghito graMthA'yamarthamaMgrahakAriNA // 10 // sAdhArvijayasihasya jaisavAlAnvayasya ca mutana pRthvirAjena graMthoyamanumoditaH // 10 // iti zroyasAdhara caritre dayAmundarAbhidhAne mahAkAvye mAdhuzrIkuzarAjakArApite kAyastha-zrIpadmanAbha-viracite abhayaruciprabhRtisarveSA svargagamanaM (svargagamagavaNano nAma) navamaH srgH| jAtaH zrIvIrasihaH sakalaripukulavAnirghAtapAto vaMze zrItomarANA nijvimlyshaavyaaptdikcvkrvaalH| dAnairmAnai vivekana bhavati samatA yena sAkaM nRpANA kaSAmeSA kavInA prabhavati dhiSaNA varNane tadguNAnA // 1 // IzvaracUDAratnaM vinihatakaraghAtavRttasaMhAtaH candra iva dugdhasidhostasmAduddharaNabhUpatirjanitaH // 2 // yasya hi nRpataH yazasA sahamA zubhrIkRtatribhuvane'smin / kailAzati girinikaraH tIrati nIraM zucIyate timiraM // 3 // tatputrI vIramendraH sakalavasumatIpAlacUDAmaNiryaH prakhyAtaH sarvalAke sakalabudhakalAnaMdakArI vizeSAt / tasmin bhUpAlaratne nikhilanidhigRhe gopadurge prasiddhi bhujAne prAjyarAjyaM vigataripubhayaM suprajAsevyamAnaM // 4 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha vaMze'bhUjjaisavAle vimalaguNanidhi laNaH sAdhuratnaM mAdhuzrAjainapAlobhavaduditayAstatsuto dAnazIlaH / jainendrArAdhanaMSu pramuditahRdayaH sevakaH sadgurUNA loNAkhyA satyazIlA'jani vimalamatijainapAlasya bhaaryaa||5|| jAtAH paTa tanayAstayoH sukRtinoH zrIhaMsarAjobhavat teSAmAdyatamastatastadanujaH serAjanAmA'jani / rairAjo bhavarAjakaH mamajani prakhyAtakItirmahAsAdhuzrIkuzarAjakastadanu ca zrIkSamarAjo laghuH // 6 // jAtaH zrIkuzarAja eva sakaladamApAlacUDAmaNaH zrImattomara-vIramasya vidito vizvAsapAtra mahAna / matrI maMtravicakSaNaH kSaNamayaH kSINAripakSaH kSaNAt kSoNImIkSaNarakSaNakSama matijainendrapRjArataH // 7 // svagaspaddhisamRddhikotivimalazcaityAlayaH kAritA lokAnA hRdayagamA bahudhanezcandraprabhasya prabhAH / yanaitatsamakAlamevarucira bhavyaM ca kAvyaM tathA sAdhuzrIkuzarAjakana mudhiyA kIrte zcirasthApaka / / 8 / / timrastasyaiva bhAryA guNacaritayupastAsu ralhobhidhAnA patnI dhanyA caritrA vrataniyamayutA zIlazaucena yuktA / dAtrI devAcanAdRyA gRhakRtikuzalA tatsutaH kAmarUpA dAtA kalyANasiho jinagurucaraNArAdhane tatparo'mRta / / 6 / / lakSaNazrI: dvitIyAbhUtsuzIlA ca pativratA kauzIrA ca tRtIyeyamabhadguNavatI satI // 10 // zAtirdezasya bhUyAttadanu narapateH suprajAnA janAnA vaktRNA vAcakAnA tathaiva (1) // 11 // yAvatkarmasya pRSThe bhujagapatirayaM tatra tiSThedgariSThe yAvattatrApi cacadvikaTaphAraNaphaNAmaDale kSoNireSA /
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazodharacaritra-prazasti yAvandoNI samastatridazapativRtazcArucAmIkarAdristAvadbhavyaM vizuddha jagati vijayatA kAvyametaccirAya // 12 // kAyastha-padmanAbhena budhpaadaanjrennunaa| kRtireSA vijayatA stheyAdAcandratArakaM // 13 // [ iti zrIpadmanAbha-kAyastha-viracitaM yazodharacaritra samAptam ] yazodharacaritra ( vAsabasena muni) AdibhAga : jitAyatIn jinAnnatyA siddhAn siddhArthasaMpadaH / sUrInAcArasapannAnugAdhyAyAstathA yatIn // 1 // jananyA samavetasya yshodhr-mhiibhujH|| carita pAvana vakSye yathAzakti yathAgama // 2 // savazAstravidA mAnyaiH sarvazAstravizAradaiH / prabhaMjanAdibhiH pUrva hariSeNa-samanvitaiH / / 3 / / yaduka tatkatha zakyaM mayA bAlena bhASita / tathApi tatkramAmAja-praNAmAjita-puNyataH // 4 // procyamAna samAsena sNsaaraasaatshaatn|| vadatA zRNvatA yaca tatsataH zRNutAdayat // 5 // antabhAga :-- mAridattAdayazcAnye AryAsaghaM tathaiva ca / saudharmAdikavayaparyata nAkamAzritAH // 187 // "kRtirvAsabasenasya vaagddaanvyjnmnH| 1 yaha prazasti-padya jainasiddhAntabhavana ArAkI saM0 1732 vAlI eka pratime nahI hai kintu dUsarI maM0 1581 kI likhI huI usa pratimeM pAyA jAtA hai jo rAmasenAnvayI bha0 zrIratnakIrtike prapadhara aura bha0 lakhamasena ke paTTadhara bha. dharmasenake samayameM likhI gaI hai|
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha imA yAzodharAbhikhyA sazodhyAdhIyatA budhaiH // 10 // " iti yazodharacarite munivAsavasenakRte kAvye abhayarucibhaTTAraka-abhayamatyoH svargagamanI caDamArI-dharmalAbho yazomatyAdayonye yathAyathaM nAkanivAsino nAma aSTamaH sargaH samAptaH / neminirvANakAvya (kavivAgbhaTa ) AdibhAga: zrInAbhisUnoH padapadmayugmanakhAH sumbAni prathayatu te vaH / samannamanAki-ziraHkirATa-saMghaTTa-vinamtamaNoyita yeH ||1|| antabhAga : 'bhillo vidhyanage vaNigvaraguNazcebhyAdiketuH suraH / citAyAti khage mahendrasumanA bhuupo'praadirjitH| sA'vyAdacyutanAyakA narapatiH svAdipratiSThA'yahamindro yazca jayaMtake suravarA nemIzvaraH pAtu vaH // 86 // ahichatrapurotpanna-prAgvATa-kulazAlinaH / chAhaDasya sutazcakre prabandhaM vAgbhaTaH kaviH / / 87 // iti zrIneminirvANe mahAkAvye mahAkavizrIvAgbhaTaviracita neminirvANAbhidhAnI nAma paMcadazamaH sargaH samAptaH / 6. bhUpAla-caturvizati-TIkA (paM. AzAdhara ) AdibhAga: praNamya jinamajJAnA sajJAnAya pracakSate / AzAdharo jinastotraM zrIbhUpAlakaveH kRtiH // 1 // 1 ye antake donoM padya nirNayasAgara bambaI se prakAzita hue granthameM nahIM hai kintu ArA si0 bhavana tathA dehalIkI pratiyoMme pAye jAte haiM /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ jambUsvAmicaritra - prazAsta antabhAga : upazamaiva mUrtiH pUtakIrtiH sa tasmAdajani vija (na) caMdraH sacca korai kacadraH / jagadamRtamagarbhAH zAstrasaMdarbhagarbhAH zucicaritasahiSNoryasya dhinvaMti vAcaH ||26|| vinayacandrasyArtha mityAzAdharaviracitA bhUpAla caturviMzatijinendrastute TIkA parisamAptA / [ jayapura prati 7. jambUsvAmicaritra (bra0 jinadAsa ) AdibhAga : zrI vardhamAnatIrthaza vaMde muktivadhUvaram / arraft deva devAdhipa- namaskRtam ||1|| antabhAga: e zrIkuMdakuMdAntrayamAliratna zrIpadmanadI viditaH pRthivyAm sarasvatIgaccha vibhUSaNaM ca babhUva bhavyAlisarojahasaH ||23|| tatobhavattasya jagatprasiddha paTTa manAjJe sakalAdikArtiH / mahAkaviH zuddhacaritradhArI nirgratharAjA jagati pratApI ||24|| jayati sakalakIrteH paTTapakejabhAnu jagati bhuvana kIrtivizvavikhyAtakIrtiH / bahuyatijana yuktaH sarvasAvadyamuktaH kusumazaravijetA bhavyasanmArganetA ||25|| vibuvajana niSetryaH satkRtAne kakAvyaH paramaguNanivAsaH sadvratAlIvilAsaH / vijitakaraNamAraH prAptamasArapAraH sa bhavatu gatadoSaH zarmaNe vaH satoSaH ||26||
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 jainagrantha-prazastisagraha paSThASTamAdestapaso vidhAtA, kSamAbhidhaH zrInilaya dharitryAm / jIyAjitAnekaparIpahAriH, sabodhayan bhavyagaNa ciraM saH // 27 // bhrAtAsti tasya prathitaH pRthivyA, madbrahmacArI jinadAsanAmA / taneti tene caritaM pavitra, jabyAdinAmno munisattamasya // 28 // daze videze satataM vihAra, vitanvatA yena kRtAH sulokAH / vizuddhasarvajJa mata-pravINAH, paropakAravatatatpareNa ||26|| sa brahmacArI kila dharmadAsastasyAstiziSyaH kavibaddhamakhyaH / sojanyavallIjaladaH kRtoya, tadyogato vyAkaraNapravINaH // 30 // kavirmahAdeva iti prasiddhastanmitramAste dvijavazaratnam / mahItale nUnamasaukRta(ti)zca sAhAyyatastasya mudhamahetoH // 31 // grathaH kRto'yaM jinanAthabhaktyA guNAnugagAca mahAmunInAm / pUjAbhidhAnAdahinena nitya(nUna)mahAprazastaH paramArthabuddhayA // 32 // ekavizatipramANAni zatAni ca caritrake / triMzadyuktAni zlokAnA zubhAnA saMti nizcitam / / 37|| iti zrIjambUsvAmicaritre bha0 sakalakIrtizipya-brahmajinadAma-vicita vidyuccara mahAmuni-sarvArthasiddhigamano nAmaikAdazamaH sargaH // 11 // 8. sudarzanacaritra ( vidyAnaMdI mumukSu) AdibhAga: jJAnaratnAbdhitAreza sarvavidyAdhipaM prabhu / AdidevaM namasyAmi bhavyagajIvabhAskara // 1 // caMdraprabhoH dyutiH paayaatmtaamNtHprkaashinii| nityaM karoti cadrasya na kRSNe sAtatodhikA // 2 // kArAtijaye zUraM vade zAti zivazriye / sasAravanadAvAgnau patajjIveSu tAyinaM // 3 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudarzanacaritra - prazasti smarAdInA vijetAraM ta vIraM praNamAmyahaM / jJAnalakSmyA hi bharttAraM niHpratyUhaM ca zakara ||4|| zatruNA ye vijetArazcAbhyataranivattinA / praNamAmi jinAna zeSAn sarvapApApanuttaye ||5|| sudarzanamuni vade dhIraM saddbrahmacAriNaM ! yena karmArimAhatya prAptaM siddhatvamadbha uta || 6 || tanutA guravaH sarve pUjyA me zarmasapadam / sarvavighnaharA vaMdyAstutyAH suranarAdhipaH ||7|| jinarAjamuvotpannA vimalA jJAnasapadam / dAminI zAradAM stoSya muhurajAnahAnaye // 8 // mohAdhakAra tariNi tapastejo'numAriNaM / gaNeza gautamaM vade mayata jagaduttamaM // 6 // kavitva- nalinIgrAma-nibodhana- sudhAriNa / vaha vaMde kudakudAbhidha muni ||10|| yamya yazAravanaSTA kRSNAsyA bauddhakauzikAH / svaye kalaMkasUriM taM mAha mAra ga kandharam // 11 // krAdhamAra gIlAla jinasenamahAkavi / kuvAdihaMmamAraga vade'ha tadguNAptaye ||12|| grAvazyakalanA kanda-prasAraNa- ghanAgama / ratnakIrtimaha bhaktyA staumi gacchAdhipa vibhu // 13 // paravAdi-mahAkravyAdvAraNe lakSmaNAgrajaM / vAgarthamiha vaMde'ha prabhenduM sUrasattama ||14|| kSamA sarvasva dharaNi bodhabIjasya bhUmikA / munIndraM gatamandeha padmanandi stuve'nizam ||15|| jIvAjIvAditattvAnA dezakaM ca guNArNava / devendra kIrtiM bhaktyAse muni naumi munIzvaram ||16|| 11
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisagraha vidhAnandi-munIndreNa tasya ziSyeNa dhImatA / svasyAnyasyopakArAya dine jAtu manohara ||17|| cintita mAnase zreyo yatinA tatkatha bhavat / zubhopadezato'smAkaM punastasya ca yogataH // 18 // (yugmaM ) yena zrutana bhavyAnAmagha yAti bhavAjitaM / sudarzanamunevaM ttavakSya'haM tatsamAsataH / / 16 / / antabhAga: yogatrayeSu niSNAtaH vizAlakIrtizuddhadhIH / zrIkaMdakaMdasaMtAne babhUva munisattamaH ||8|| tatpa'ni vikhyAtaH pcaacaarpvitrdhiiH| zubhakInimunizreSThaH zubhakItiH zubhapradaH ||6|| dharma candrastatA ratnakIrtiH zuddhavacInidhiH / prabhenduH padmanandizca khyAtaH kAmAhimada naH // 10 // bhAratIgacchapakeja-vikAzana-divAkaraH / devendranAmakIya'te kIrtyate lAkavizrutaH // 101 // vidyAnandimunikhyAtastasya zipyo guNAgraNIH / sudarzanasya tenedaM carita zarmaNe kRta // 10 // tanutA mAdhavaH sarva catuHsaghasamudbhavAH / mayA kRti(ta)midaM zAdhyaM loke taivizadAzayaH // 103 / / ya lekhayati likhata paThati pAThayati ca / sudarzanamunerepa caritraM te sukhAznute // 104 // yadakSarasvaraimAMtrAhInaM pramADhatA iha / taM zovyaM zuddhacaritaH munibhiH me kRta tathA // 105|| gAndhArapuryA jinanAthacaitye chatradhvajAbhUSitaramyadeze / kRtaM caritraM svaparopakArakRte pavitraM hi sudarzanasya // 10 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudarzanacaritra-prazasti nityaM namAmi tamahaM jinapArzvanAthaM padmAvatI-dharaNayatta-nutaM trikAlaM / yenArivalaM niramitaM kilakarmajAlaM nAla kSamo racayitaM stavanaM tadIyaM / / 107 // jinAntimaM nAganaredravaMdyaM, zrIvarddhamAnaM gatagagabaMdha / aMnAtigaM sarvaguNAburAzi, vaMde bhavAbvyuttaraNaikahetoH // 18 // paMcate parameSTinaH mukhakarAH kAruNyapUrNAzayAH, mAddha zrIjinadharma AgamayutaH sadbhavyarAzistunaH / catyaM zrIjinanAyakasya satataM caityAlaya mesya(1) ve, zazvanme zaraNaM bhavAbdhitaraNaM bhUyAdbhavApannude // 10 // iti zrIsudarzanacaritre paMcanamaskAramAhAtmyapradarzake mumukSuzrIvidyAnanTiviracite sudarzanamahAmunimuktigamano nAma dvAdazamaH paricchedaH mmaaptH| maMvat 1776 varSa zubhaM bhava / [dillI, dharmapurA, nayAmandira / 6. sudarzanacaritra ( mumukSu vidyAnandI) zrAdibhAga : natvA pacagurUn bhaktyA paMcarma gatinAyakAn / sudarzanamunezcArucaritraM racayAmyahaM // 1 // yepA smaraNamAtreNa marve vighnA ghanA yathA / vAyunA pralayaM yAti tAnstuve parameSThinaH // 2 // ( isake bAda vRSabhAdi caturvizatitIrthakaroM tathA siddhoMkA smaNa hai) jinendra vadanAbhoja-samutpannA sarasvatIM / maMstuve trijaganmAnyA sanmateva sukhapradA // 18 // yasyAH prasAdato nityaM satA buddhiH prasarpati / prabhAte padmanIvoccaistA stuve jinabhAratI // 16 // namAmi guNaratnAnAmAkarAn-zrutasAgarAn / gautamAdigaNAdhIzAn saMsArAmbodhitArakAn // 20 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 jainagrantha- prazasti saMgraha aaraama - grAma-prabodhana - divAmariM / kuMdakuMdAbhidhaM naumi munIndraM mahimAspada ||21|| jinokta saptatattvArtha sUtrakartA kavIzvaraH / umAsvAtimuniniMtya kuryAnme jJAnasaMpadA ||22|| svAmI samantabhadrAkhyAM mithyAtimirabhAskaraH / bhavyapadmaskartA jIyAnme (dyo ) bhAvitIrthakRta // 23 // viprazA'graNIH sUriH pavitraH pAtrakezarI / saMjIyAjjinapAdAbjase vanaikamadhuvrataH ||24|| rer afterfer bauddhaughAH kauzikA yathA / bhAskarasyodaye sasyAdakalaGkaH zriye kaviH ||25|| zrIjinendra-matAbhodhi-varddhane va vidhUttamaM / jinasena jagadvaMdya mastuve muninAyaka ||26|| mUlasAgraNIrnityaM ratnakIrtigururmahAn / ratnatraya - pavitrAtmA pAyAnmA caraNAzrita ||27|| kuvAdimattamAtaMga-vimadIkaraNa hariH / guNabhadro gururjIyAtkavitvakaraNe prabhuH ||28|| bhaTTArako jagatapUjyaH prabhAcandro guNAkaraH / baMdyate sa mayA nityaM bhavyarAjIva bhAskaraH // 26 // jIvAjIvAditattvAnA samudyatadivAkara / vaMde devendrakIrti ca sUvirya dayAnidhi ||30|| madguruvizeSeNa dIkSA lakSmIprasAdakRt / tamahaM bhaktito vaMde vidyAnandI susevakaH ||31|| sUrirAzAgharo jIvAt samyagdRSTiziromaNiH / zrIjinendrokta saddharma- padmAkara-divAmaNiH ||32|| ityAta bhAratI- sAdhu-saMstuti zarmadAvinIM / maMgalAya vidhAyoccaiH saccaritraM satA bruve // 33 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudarzanacaritra-prazasti tucchamedho'pi saMkSepAt sudarzanamahAmuneH / vRttaM vidhAya pratosmi sudhA-sparzopi zarmaNe // 34 // iti zrIsudarzanacarita pacanamaskAramAhAtmyapradarzake mumukSuzrIvidyanaMdi. viracite zrImahAvIratIrthakaraparamadevasamAgamAravyavarNano nAma prathamodhikAraH ! antabhAga : gAMdhArapuryA jinanAthagehe chatradhvajAdyaiH parizobhite'tra / kRtaM caritra svaparopakAra kRte pavitraM hi sudarzanasya // 42 // zrImUlasaghe varabhAratIye gacche blaatkaargnne'tirmye| zrIkuMdakudAravyamunIndravaMze jAtaH prabhAcandra mahAmunIndraH / / 47 par3he tadIye munipadmanaMdI bhaTrArako bhvysrojbhaanuH| jAto jagatprayahito guNaratnasidhuH kuryAtmatA sArasugvaM yatIzaH // 48 // tatpaTTapadmAkarabhAskaro'tra devendrakIrtimanicakravartI / tatpAdapaMkejamuktiyuktI vidyAdinaMdI caritaM cakAra // 46 // tatpa? jinamallibhUSaNagurucAritracUDAmaNiH saMsArAmbudhitAraNekacaturazcintAmaNiH praanninaa| mUrizrIzrutasAgaro guNanidhiH zrIsihanandI gumaH / sarve te yatisattamAH zubhatarA kurvantu vo magala | // 50 // guruNAmupadezena saccaritramidaM zuma / nemidatto vratI bhaknyA bhAvayAmAsa zarmadaM // 51 // iti zrIsudarzanacarite paMcanamaskAramAhAtmyapradarzake brahmazrInemidattaviracite ....... ekdshmodhikaarH| [jayapura prati noTa-10vIM saMdhitaka granthakArakA nAma mumukSuvidyAnandI hI diyA hai aura isa gyArahave adhikArake ukta zloka na0 46 me bhI ise vidyAnaMdikRta sUcita kiyA hai| parantu isa antima saMdhime brahmanemidattakA nAma diyA hai, jo cintanIya hai| kyA 51ve padyAnusAra bannemidattake dvArA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastimaMgraha isa granthake bhAvita ('bhAvayAmAsa') honese hI yaha nAma bAdako diyA gayA hai ? vidyAnaMdike nAmakA dUsaga bhI yazodharacarita hai jisakI prazasti isase pahale naM0 8 para dI gaI hai| donoMmeM vidyAnandIko guruparamparA eka hai aura padyoMkA kitanA hI sAgya hai| phira bhI donoMko racanAparase sarvathA eka nahIM kahA jA sakatA / 10. zrIpAlacaritra ( zrutasAgara ) AdibhAga: arhataH saMstuve siddhAna vaMde nigraMthanAyakAn / zrayAmi pAThakAn seve sAdhUnArAdhaye mudA // 1 // siddhAn jagacchiroratnaprAyAn vaMdAmahe mdaa|| trizuddhatha SA yadA'dhyeti mAnavaH zlAghyate tadA // 2 // maMsArasaritAnAtha-samuttaraNa kAraNam / / jinaM natvA bruve vRttaM zrIpAlanRpateH zubham // 3 // (madhyakA kathAbhAga gadyAtmaka hai) antabhAga: siddhacakravatAtmo'yamIdRzA'bhyudayo babhau / niHzreyasamito'smabhyaM dadAtu svagati prabhuH // 1 // zrIvidyAnaMdipAdAbje mttgenndhiimtaa| zrRtAdisAgareNeyaM sapatpAlakathA kRtA // 2 // iti zrIpAlanRpacaritraM samAptaM / 11. zrIpAlacaritra (bra0 nemidatta) AdibhAga: natvA zrImajinAdhIzaM surAdhIzAciMtakramaM / zrIpAlacaritaM vakSye siddhacakrArcanottamaM // 1 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpAla caritra - prazasti ( vRSabhAdi 24 tIrthekaroM, siddhoM zrAdike smaraNake anantara - ) eteSAM zarmahetUnAM caraNasmRtimaMgalaM 1 kRtvA'haM tucchabuddhayApi zrIpAlacaritaM bruve ||22|| yaccaritraM sadAsarvvarogasaMtApanAzanaM / siddhacakravratopetaM siddhauSadhimivottamaM ||23|| yatpurA racitaM pUrvasUribhiH zratasAgaraiH / tadahApi vakSyAmi kimAzvaryamataH paraM ||24|| antabhAga: 2. gacche zrImati mUla saMghatila ke sArasvatIye zubhe / zrIbhaTTArakapadma nandimunipo devendra kIrtistataH // 32 // vidyAnandigurustato gurasanidhiH paTTe tadIye sudhIH / zrImaddArakamalli bhUSaraNaguruH sadbodhasiMdhurmahAn // 33 // tacchiSyo guNaratnara jitamatiH zrI siMha nandI guru sadratnatraya maMDito'ti nitarA bhavyaughanistArakaH / tApAdayugmamadhuH zrInemidatto yatI cakre cArucaritrametaducita zrIpAlajaM zaM kriyAt ||34|| protottamavazamaMDanamaNiH sabrahmacArI zubhaH zrIbhaTTAraka- malli bhUSaNaguroH pAdAbjasevArataH / jIyAdatI sajJAnavAnnirmalaH sUriH zrIbhutasAgarAdiyatinA sevAparaH sammatiH ||35|| khyAtaM mAlava dezasthe pUrNAzAnagare vare / zrImadAdijinAgAre siddha zAstramidaM zubhaM ||36|| saMvatsArddhasahastre ca pacAzItisamuttare (1585) / pADhe zuklapacamyA saMpUrNa ravivAsare ||37|| iti zrImaddhacakrapUjAtizaya prApta zrIpAla mahArAja - bari bhaTTAraka
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha - prazastisaMgraha zrImalli bhUpaNa ziSyAcArya zrIsiMhanadi brahmazAntidAsAnumodite brahmanemidatta-viracite zrIpAlamunIndra nirvANagamana varNano nAma navamo sargaH // dhaH 5. .. 12. dharmopadezapIyUSavarSa ( dra0 nemidanta ) AdibhAga : zrIsarvajJa praNamyoccaiH kevalajJAnalocanaM / saddha dezayAmye bhavyAnA zarmahetave // 1 // antabhAga: itthaM zrIjinabhASitaM zubhataraM dharme jagadyotakaM sadratnatrayalakSaNaM dvitayama devendra candrAcitaM / " ye bhavyA nijazaktibhaktisahitAH saMpAlayaMtyAdarAt tenAkI (ke) dra - nareMdra- cakri padavIM bhuktvA zivaM yAti ca // 166 gacche zrImati mUla [gha] tila ke sArasvatIye zubhe vidyAnaM guruprapakamalollAmagraTI bhAskaraH / zrIbhaTTArakamalli bhUSaNa guruH siddhAta madhumehAstacchiSya munisihanaMdigarurjIyAta satA bhUtale ||17| nihitanijamatirnemidattaH svazaktyA bhaktyA zAstraM cakAra pracuramurakkaraM zrAvakAcAramuccaiH / nityaM bhavya vizuddhaH sakalaguNanidhaiH prAptihetuM ca matvA yuktyA sasevito'sau dizatu zubhatamaM maMgalaM sabanAnA || 18 || lekhakAnA vAcakAnA pATakAnA tathaiva ca / pAlakAnAM sukhaM kuryAnnityaM zAstramidaM zubhaM ||16 iti dharmopadezapIyUSa varSa nAmazrAvakAcAre bhaTTAraka zrImalli bhUSaNaziSyabrahmanemidatta-viracine sallekhanAkrama vyAvarNano nAma paMcamo'dhikAraH /
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ C upadezaratnamAlA - prazasti 13. upadezaratnamAlA (a0 sakalabhUSaNa) -dibhAga: caMde zrIvRSabhaM devaM divyalakSaNalakSitam / prINita- prANisadvarge yugAdipuruSottamam ||1|| X x X zrIkuMdakuMda nAmAnaM yatIzaM jitamatsaram / umAsvAtiM samaMtAdibhadrAtaM pUjyapAdakam // 15 // kalakaM kalAdhAraM nemicandraM munIzvaram / vidyAnaMda prabhAcandraM padmanaMdiguru param ||16|| zrImatkakhyaM bhaTTArakaziromaNim / bhuvanAdisukIrtyantaM gacchAdhIzaM guNoddharam ||17|| jJAna bhUSaraNanAmAnaM jJAnajJAtabhavasthitim / varaM vijayakIrti ca kItivyApta subhUtalaM ||18|| zubhacchobhAbharabhrAjamAnaM zrIzubhacandrakam / subuddhi ( sumati) kIrtisaMyuktaM nomi prArabdhasiddhaye ||1EN X antabhAga:-- zrImUla saMgha tilake varanaMdisaMghe gacche sarasvatisunAmni jagatprasiddha 1 zrIkudakuMda guru paTTaparaMparAyA zrIpadmanadimunipaH samabhUjitAH // 225 // 'tatpaTTadhArI janacittaddArI puraannmukhyottmshaastrkaarii| mArakaH zrImakalAdikIrtiH prasiddha nAmA'jani puNyamUrtiH // 226 // bhuvanakIrttigurustata Urjito bhuvnbhaasnshaasnmNddnH| ajani tIvra tapazcaraNakSama vividharmasamRddhisudezakaH / / 227|| t zrI (saM) jJAnabhUSeNa pari(vi) bhUpitAgaH prasiddha pADityakalA nidhAnaH / zrIjJAna bhUSAkhyagurustadIyapar3odayAdrAviva bhAnurAsIt // 228 // bhaTTArakaH zrIvijayAdikIrtistadIyapaTTe parilabdhakIrtiH / 16
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha mahAmanA mokSasukhAbhilASI babhUva jainAvanipAvapAdaH // 226 / / bhaTTArakaH shriishubhcndrsuuristpttttpkemhtigmrshmiH| vidyavaMdyaH sakalaprasiddho vAdIbhamiho jayatAddharitryA // 23 // phTe tasya prINitaprANivargaH, zAto dAMtaH zolazAlI sudhImAna / jIyAtsUriH zrIsumatyAdikIrtirgacchAdhIzaH kamekAntiH kalAvAn // 23 // tasyAbhUcca gurubhrAtA nAmnA sakalabhUSaNaH / sUrijinamate lInamanAH saMtoSapoSakaH // 232|| tenopadezamadrannamAlAsaMjJo mnohrH|| kRtaH kRtijanAnaMda-nimittaM pratha epakaH // 23 // ' zrInemicandrAcAryADhiyatInAmAgrahAtkRtaH / madvardhamAnATolATi-prArthanAno mayeSakaH // 234 // maptAvizatyadhike ghoDazazatavatmameSu(1627) vikramataH / zrAvaNamAse zukla pakSe paSTayA kRtA granthaH / / 23 / / na mayA ravyAtinimitaM na cAbhimAnena viracito grthH| dharmastAnA gRhigamA hitAya ca svasya puNyAya / / 236 / / sahasratritayaM caiva trizataM vya(tathaivA)Iti-maMyutam / anuSTupachaMTasA cAmya pramAga nizcitaM budhaH // 243 // iti zrIbhaTTAraka zrIzubhacandraziNyAcArya zrImakalabhUSaNa-vicinAyAmupadezaratnamAlAyA purAya paTakarmaprakAzikAyA tapAdAnamAhAtmya-vagana nAmA'zAdazaH pariccheda' mamAma / 14. zrAvakAcAramAgeddhAra ( muni padmanandI) zrAdibhAga: sva-saMvedana-muvyakta-mahimAnamanazvaraM / paramAtmAnamAdyaMtavimukta cinmayaM numaH // 2 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakAcArasAroddhAra - prazasti zrInAbheyo jino bhUyAdbhUyase zreyase sa vaH / jagajjJAnale yasya dadhAti kamalA'kSati // 2 // vaMdare - tridazAdhIza - ziromaNi- vibhAvitaM / yahidvitayaM so'stu saMpade zazilAMchanaH // 3 // 21 antabhAga: ti zrAvakAcArasArAMdvAre zrIpadmanandimuniviracite dvAdazatavarNamA nAma tRtIyaH pariccheda samAptaH ||3|| yasya tIrthakarasyeva mahimA bhuvanAtigA | ratnakIrtiryatiH stutyaH sa na keSAmazeSavit // 1 // kArasphArI bhavadamitavedAta vibudhAMllasatsiddhAta zreNI-kSapaNa-nipuNo ktidyutibharaH / adhItI jainendre'jani rajaninAtha- pratinidhiH prabhAcandraH sAndrodayazamitApadyativaraH ||2|| mahAvrata- puraMdaraH prazamadagdhA ( dagdhabhavA ) GkaraH sphuratmaparapauruSasthitirazeSazAstrArthavit / yazobhara-manoharIkRta-samastavizvaMbharaH paropakRti-tatparo jayati padmanandIzvaraH ||3|| zrImatprabhendu prabhupAdasevA hevA kicettA'prasaratyaprabhAvaH / sacchrAvakAcAramudAramenaM zrIpadmanandI racanA cakAra ||4|| zrIlaMbakaMcukakule vitatAta rikSe, kurvan svavAdhavasa rojavikAza lakSmIM / luMpan vipakSakumudatrajabhUrikAtiM, gokarNyahelirudiyAya lasatpratApaH // 5 // bhuvi sUpakArasAraM puNyavatA yena nimme karmA | bhImaiva somadevo gokarNAtsobhavatputraH ||6|| satI matallikA tasya yazaH kusumavallikA / patnI zrIsomadevasya premA premaparAyaNA ||7||
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha- prazastisaMgraha vizuddhayoH svabhAvena jJAnalakSmI jitendriyoH / nayA ivA'bhavan saptagaMbhIrAstanayAstayo. // 8 // vAsAdhara- harirAjau prahlAdaH zuddhadhIva maharAjaH / bhavarAja ratnAkhyaH satanAkhyazcetyamI santa || vAsAdharasyAdbhutabhAgyarAzemiMtrAttayorvezmani kalpavRkSaH / puNyodayato'vatIrNo vitIrNaceto'bhimaMtArthasArthaH // 10 // vAsAdhareNa sudhiyA gAMbhIryAdyadi RNIkRto nAbdhiH / kathamanyathA sa vaDavAjvalanajvalana sUtrasthitodvalati ||11|| sAdrAnandasvarUpAdbhutamahimaparabrahmavidyAvinodama 1 A taM jainendrapAdAcca vimalavidhau pAtradAnAcca pANi / vANI sanmaMtrajApI pravacanavacanA karNanAtkarNayugmaM lokAlokAvalokAnna viramati yazaH sAdhuvAsAdharasya ||12|| zItAzUrAjahaMsatya mitakuvalayatyullasattArakAlistigmAzuH smeraraktotthasthalati jagadidaM cAtarIyatyazeSa / jaMbAlatyaMtarikSaM kanakagirirayaM cakravAkatyudagraH sAdhovAsAdharaudAryaguNanilaya yazo vAripUro tvadIyaH // 13 // dvitIyApyadvitIya bhUddha yadAryAdibhirguNaiH / 1 putraH somadevasya harirAjA'bhidhaH sudhIH ||14|| guNaiH sadAtmapratipakSabhUtaiH saMga karotyeSa vivekacakSuH / itIva seSyairha rirAjasAdhurdoSairavAlokitazIlasiMdhuH // 15 // saMprApya ratnatrayaikapAtraM ratnaM sutaM maMDanamurvvarAyAH / zrIsomadevaH svakuTumbabhAra nirvAha - ciMtA-rahito babhUva ||16|| hRSTaM ziSTajanaiH sapatnakamalaiH kutrApi lInaM javAdarthiproddhata nIlakaMThaniva haizchatraM pramodo hu mAn (1) / tRSNAdhUlikaNotkarai rvigalitaM sthAne munIndraiH sthitiM / vRSTiM dAnamarthavinvati (?) parA ratnAMkarombhodharo ||17|
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahApurANaTIkA-prazasti 23 saMtonAmnAM palyA jinraajdhyaankRtshrisjH| putraM manaHsukhAkhyaM dharmAdutpAdayAmAsa // 16 // sati prabhutve pi mado na yasya ratiH parastrISu na yauvane'pi / paropakArakanidhiH sa sAdhurdharmAtsukhaH kasya na mAnanIyaH // 16 // jainadrAhrisarojabhaktiracalA buddhivivekAcitA 'lakSmIrdInasamarpitA sakaruNaM cetaH sudhAyugvacaH / rUpaM zIlayuta paropakaraNavyApAraniSThaM vapuH zAstraM cApi manaHsukhe gatamadaM kAle kalau dRzyate // 20 // saMghabhAradharo dhIraH sAdhurvAsAdharaH sudhIH / siddhaye zrAvakAcAramacIkaradamu mudA // 21 // yAvatsAgaramekhalA vasumatI yAvatsuvarNAcalaH sva rNararI kulasaMkugamita(1) .......... / cintAska(1). ........... lokaprakAzodyato tAvannaMdatu putra-pautrasahito vAsAdharaH zrAvakaH // 22 // Amera prati 15. mahApurANa-TIkA (bha0 lalitakIrti) AdibhAgaH natyA zrImajjinezAnaM lokAlokaprakAzakam / TIkA mahApurANasya kurve svAbhISTasiddhaye // 1 // atha zrImajjinasenAcAryaH zrImadguNabhadrAcAryavaryasaMsevitapAdapaMkeruhayugmo ratnatrayamaMDitamUrtiniHzeSavighnasamAptyarthaM bhagavannamaskriyArUpaM maMgalamAcaSTe / ......... antabhAgaH. . varSe sAgaranAgabhogikumite (1874) mArge ca mAse'site pakSe pakSati-sattithau ravidine TIkA kRteyaM braa|
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha kASThAsaMghavare ca mAthuravare gacche gaNe puSkare devaH zrIjagadAdikIrtirabhavatkhyAto jitAtmA mahAn // 1 // tacchiSyeNa ca maMdatAnvitadhiyA bhaTTArakatvaM yatA zubhadai lalitAdikoya'bhiSayA khyAtena loke dhruvam / rAjacchojinasenabhASitamahAkAvyasya bhaktyA mayA saMzodhyaiva supaThayatA budhajanaiH kSAti vidhAyAdarAt / / 2 / / 16. paMcanamaskAra-dIpaka (bha* sihanandi) prAdibhAga: namAmyahantaM deveza lakSmIrAtyaMtikI svayaM / yasya nirdUta-karmendha-dhUmasyApi virAjate / / 1 / / antabhAga: zrImUlasaMghe varapuSkarAkhye gacche sujAtaH shubhcndrsuuriH| tasyAstra paTTe'jani siMhanandirbhaTTArako'bhUdviduSA vareNyaH // 5 // tenedaM racitaM graMthaM nAmnA pacanamaskRtidIpakaM vistarabhiyA saMkSiptaM cAlpamedhasA / / 54 / / abdestattvarasartucadrakalite (1667) zrIvikramAdityaje mAse kArtikanAmanIha dhavale pakSe zaratsaMbhave / vAre bhAsvati siddhanAmani tathA yogeSu pUrNAtithau nakSatre'zvininAmni tattvarasikaH pUrNIkRto graMthakaH // 55 // zlokaM sahasragaNitaM vaktuH zrotuH sukhapradaM / anyasya paMcanasyAkhyadIpakasyA'sya tiSThatAM // 56 // iti bahutaramapi phalaviSayaM paMcanamaskAragranye saMkSipya pUrNIkRtaM /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasUryodayanATaka-prazasti 25 17. dvisaMdhAnakAvya-TIkA (paM0 nemicandra) pAdibhAga: zrImAn zivAnandanayIzavaMdyo bhUyAdvibhUtyai munisuvrato vaH / saddharmasaMbhUtinarendrapUjyo bhinnendranIlollasadaMgakAtiH // 1 // jIyAnmRgendro vinayendunAmA sNvitsdaaraajitktthpiittH| prakSIvavAdIbha-kapolabhitti pramAkSaraiH svairnakharai vidArya / / 2 / / tasyAtha ziSyo'jani devanandI sadbrahmacaryavrata-deva-nandI / pAdAmbujadvaMdvanidyamarthya tasyottamAgena namaskaromi // 3 // trailokyakIrtazcaraNAraviMdaM pAraM bhavArNodhitaTI' praNamya / pipAsatA rAghava-pADavIyA TIkA kariSye padakaumadI tA // 4 // antabhAga: iti niravadyavidyAmaNDanamaNDita-paNDitamaNDalI-maNDitasya ghaTtarkacakravartinaH zrImadvinayacandrapaNDitasya guroraMtevAsino devanandinAmnaH ziSyeNa sakalakalodbhava-cArucAturI-caMdrikAca koreNa nemicandreNa viracitAyA dvimaMdhAnakaverdhanaMjayasya rAghavapADavIyAparanAmnaH2 kAvyasya 'padakaumudI'nAma dadhAnAyA TIkAyA zrIrAmakRSNayudhiSTharAbhyudayavarNanaM nAmASTA. dazaH sargaH samAptaH // 18 // 18. jJAnasUryodaya-nATaka (bha0 vAdicandra) zrAdibhAga: anAdyanantarUpAya pcvrnnaatmmuurtye| anaMtamahimAptAya sadaukAra namostu te // 1 // 1 'pAre nayAoMdadhisaM' iti zrArA si0 bha* pratau pAThaH / 2 'rAghavapAMDavIyAbhidhAnasya' iti zrArA si0 ma. pratau paatthH| 3 'nAyakAbhyudaya-rAvaNa jarAsaMdha-varNanaM'iti zrA0si0ma0pratau paatthH|
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 jainagrantha- prazastisaMgraha tasmAdabhinnarUpasya vRSabhasya jinezatuH / tasya padAbhoja-bhUSitA'khilabhUtala ||2|| bhUpITha bhrAtabhUtAnA bhUyaSThAnaMdadAyinI / bhaje bhavApahA bhASAM bhavabhramaNabhaMjinI ||3|| pA granthasya saMdarbhoM prasphurIti vidA hRdi / vaMde tAn gurUn bhUyo bhaktibhAranamacchiraH || 4 || nAyate sUtradhAraH - zrAdiSTosmi / brahmazrIkamalasAgara - brahmazrI kIrtisAgarAbhyA sakalAgamAmavAridhicaMdrAvatArANA sarasvatIgacchacaM gArahArANA zrImanmUlasaMghodayAdriprakaTanaprabhAkarANA caMcacchikhi-zikhaDazobhitakara kamalAnA trividyavidyA cakravartinA digambaraziromaNInA zrImatprabhAcandrasUrIzvarANA ziSyairasmad gurubhizca / zrImadvAdicandrasUribhirnirmAya jJAnasUryodayaM nAmanATaka pradattamAsIt tatsabhyAnA purato'bhinetanyaM asti cAdhunA sarveSA kutUhalalAlasaM cetaH / iti prastAvaH / antabhAga: mUlasaghe samAsAdya jJAnabhUSaM budhottamAH / dustaraM hi bhavAdhi tari manyate hRdi || 1 || tatpaTTAmalabhUSaNa samabhavadda gambaye mate caMcakaraH sa bhAti caturaH zrImatprabhAcandramAH / tatpa'jani vAdivRndatilakaH zrIvAdicandro yatistenAyaM vyaraci prabodhataraNirbhavyAbjasaMbodhanaH ||2|| vasuvedarasAbjAke (1648) varSe mAghe sitASTamI - divase / zrImanmadhUkanagare siddho'yaM bodhasaMraMbhaH // 3 // 183 // iti sUri zrIvAdicandraM viracite jJAnasUryodaya nATake caturtho'dhyAyaH // 4 // saMpUrNoyaM granthaH / svasti /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 caturdazIvratodyApana prazasti 16. SoDazakAraNavratodyApana (kezavasena sUri ) zrAdibhAga -: 1 zrImaMtaM dharaNIzvarAccitapaTa pApApaha haMsabhaM haMsAsya harihadodayamahaM stutvArSabhaM devatA / bhaktyA SoDazakAraNAccanavidhi vidvajjanollAsakaM / 1 kurve kezavasenasUriratulazrIzrarmmaNe sanmaNiH // 1 // antabhAga : diksaMghe'bhUdrAmasenakrameNa zrImAn vidvadvatnabhUSo bhadaMtaH / cAritrAno jAtabhAnuzcakAsti, tatpaTTe vai zrIjayAdyaMtakIrtiH ||13|| vedanaMdarasacaM dravatsare (1664 ) mArgamAsi sitasaptamIvidhau (tithau ) / rAmanAmanagare mayA kRtAccanya puNyanivahAya sUriNA || 14 || zrImatkezavasenasUrigaditA pUjA paThatyeva ye zRNvanti tvatha pAThayanti sunarA nAryazva sadbhAvataH / ye cAtraiva likhApya pustakamatha prAyaH sutrAya vai dAsyetyarthaminapratApamakhilaizvaryaM labhate'ntake ||15|| iti zrIzrAcArya kezavasena-viracitaM SoDazakAraNavratodyApanaM saMpUrNa // 20. caturdazIvratodyApana ( akSayarAma ), AdibhAga : zrIvIraM zirasAnamya vakSye saMkSepatastarA / | caturdazyupavAsAnAmaSTaSaSTizatapramA // 1 // 27 antabhAga:-- zAstrAbdheH pAragAmI paramamunirabhUnmaMDalAcAryyamukhyaH zrIvidyAnandinAmA nikhilaguNanidhiH puNyamUrtiH prasiddhaH /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 jaina grantha- prazastisaMgraha tacchiSyo sapradhArI (1) vibudhajanamanoharSasadAnadakSI dakSa rAmanAmavidhiramakarotlUjanAyA vivezva ||1|| zrIjayasiha bhUpatya maMtrimukhyo'praNIH satAM / zrAvakastArAcaMdrAkhyastenedaM vratasamuddhRtaM ||2|| tadavasaramuddizya pUrvvazAstrAnuvRttitaH / vratodyotanametena kAritaM puNyahetave // 3 // de dvizUnyASTakA (1800) caitramAsesite dale / paMcamyA ca caturdazyA vratasyodyotanaM kRtaM || 4 || iti pratimAsAntacaturdazIktodyApana vidhi-pUjA- jayamAlA saMpUrNa / 21. tribhaMgIsAraTIkA ( somadevasUri ) AdibhAga: sarvajJaM karuNAvaM tribhuvanAdhIzApAdaM vibhuM yajjIvAdipadArthasArthakalane labdhaprazasaM sadA / taM tvA'khila maMgalAspadamahaM zrInemicandra jinaM vakSye bhavyajanaprabodhanananI TIkA subodhA'bhidhA ||1|| jinendra vaktrAmburuhAdvinirmatA syAdvAdarUpA guNazAlinI sadA / nirasya jADyaM pradadAti yA mati tA bhAratIM naumi paraMpavitrAM // 2 // karmmadrumonmUlanadikkandvaM siddhAntapAthonidhidRSTAraM / trizadAcAryaguNaiH prayuktaM namAmyahaM zrIguNabhadrasUriM ||3|| yApUrvI taTIkA karNATa[mu ] bhASayA vihitA / lATI bhASA sA viracyate somadevena ||4|| zratIndriyasukhaprAptyai nirmuktairjanmasaMtateH / bhavitA jAyate samyagbhAvanA baMdhamokSayoH ||5|| praNipatya nemicandraM vRSabhAdyAn vIrapazcimAJjanAn sarvAn / vakSye subhASayA'haM vizadA TIkAM tribhaMgyAyA ||6||
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrantabhAga : yazodharacaritra - prazasti zramitaguNagaNaH sAdhvIbhadevAbdhisomaH vijaya nivaratnaM kAmamudyotakArI / gatakalilakalaMkaH sarvadA yaH svavRttaH sa jayati jinabiMbasthApanAcArya cAryA : (varya:) ||1|| yathA'marendrasya puloma[jA]priyA nArAya [ga]syAbdhisutA babhUva / tathAbhadevasya vaijairiNanAmnI priyA sudharmA suguNA suzIlA ||2|| tayoH sutaH sadguNavAn muttaH somo'bhidhaH kaumudavRddhikArI / vyAgheravAlaMbunidheH muratnaM jIyAcciraM savrvvajanInavRtti ||3|| zrImajjineoktAni mamaMjasAni zAstrANi lebhe sa yathAtmazaktyA / zrImUlasaMghAbdhivivarddhanendrAH zrIpUjyapAda prabhumatprasAdAta // 4 // na jJAtRttvAbhimAnena na yazaHprasarecchayA / kRtiH kintu madIyeyaM svabodhAyaiva kevala ||5|| zabdazAstravirodha yata yadAgamavirodhi ca / nyUnAdhikaM ca yatprokta zodhita tanmanISibhiH ||6 // zrIyuge jinasya nitarA lIna: zivAzAdharaH / momaH sadguNabhAjanaM savinayaH satpAtradAne rataH // madratnatrayayuk sadA budhamano ( janA )hlAdI cira bhUtale / nadyAna vivekinA viracitA TIkA suvodhAbhidhA || iti tribhaMgImAra TIkA namAptA / 22. yazodharacaritra (bhaH zrutasAgara ) zradibhAga : vidyAnaMdIzvaraM devaM nAbhirAjasamudbhavaM / stuvehaM marudevyaMga saMbhava vRSabha jinaM ||1|| 26
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastisaMgraha J kalaMka jinAdhIzamajitaM vijayAtmaje / jitazatrumahArAjanaMdanaM praNamAmyaha ||2|| samaMtabhadraM sarvajJaM svasti zrAvastisaMbhavaM / dRDha rAja- suSeNotthaM saMbhavaM citayAmyahaM // 2 // zivakoTipradaM vaMde zaraNyamabhinaMdanaM / svayaMvara mahArAja - siddhArtha-svAminI-mutaM // 4 // umAsvAminamarhataM zrayAmi sumatIzvara / zrI megharatharAjedra magalAjaM sumaMgalaM ||5|| bhadrabAhuM jagadbhadraM bhaje padmaprabhaM vibhuM / kauzAMbI- dharaNAdhIza susImA - sutanUdbhavaM // 6 // guptiguptaM purIkAzIpatizrIpratiSThitaM / supArzva pRthivISeraNA-suta nIlAga [bha] bhaje // 7 // ( grantha sAmane na hone se agale padma nahIM diye jA sake / ) antabhAga : zrImadvIra jinendra zAsana - ziroratnaM satA maMDanaM sAkSAdakSaya mokSakAri karuNAkRnmUlasaMghe'bhavat / vaMze zrImatkuMdakuMdaviduSo devendra kIrtirgaruH paTTe tasya mumukSurakSayaguNAM vidyAdinaMdIzvaraH || 271 || tatpAdapAvanapayoruhamattabhRMgaH zrImallabhUSaNa gururimapradhAnaH / saMpreritohamamunAbhayarucyaMmikhye maTTArakeNa caritaM zrutasAgarAkhyaH // 272 // dA~tyArjavAdiguNavezma taponidhAna caritra karuNAnidhirAptapUjyaH / saddharmamUrtiriha sopi maheMndrakI rtirAcArya vayaM vinuto ['nu]marta ckaa||273|| vidyAdinaMdigurupUrvagirA ca bhaktyA / saMprArthitazca muninA mara kIrtinAmnA / J zu zrIratnarAja - RSiNA gurubhaktibhAjA rAjAdhirAja-nata-pAdakaja- dvayena // 274 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaviSyadattacaritra-prazasti tarka-vyAkaraNAhata-pravilasatsiddhAtasArAmalachaMdolaMkRtipUrvanavyakRtadhosaMzravyakAvyoccaye / caMccArudhiyA pramoditamatirbhayaH kRtAbhyarthanaH sAdhuzrImatisAgareNa kRtavAnetaccaritra zubhaM / / 275|| gaMdhArasAranagare saghAbhyanunamanekazaH shucaa(shrutvaa)| zrutasAgareNa racitaM zAstramida siddhidaM bhavatu // 276 / / iti zrIbhaTTArakazrIvidyAnaMdi-priyaziSyasUrizrIzrutasAgara-viracite yazodharamahArAjacarite abhayAcyA'bhayamati-mAradatta-yazomati kalyANamitrakusumAvalI-zrIsudattabhaTTAraka-svargagamanavarNanaM nAma caturthaH pricchedH|| . [Amera-prati 23. bhaviSyadattacaritra (vibudha zrIdhara) AdibhAga : zrImataM trijagannAthaM namAmi vRSabhaM jinaM / indrAdibhiH sadA yasya pAdapadvayI natAzA (Age candraprabha, zAnti, pArzva, mahAvIra AdikI stuti hai) yajjinendramukhodgItaM yadgaNezaprakAzita / yanmunIndragaNaigraMtha kathitaM grathavedibhiH / / 8 / / zremadvedomayUtAyA(?)sthitena nayazAlinA / zrIlabakacukA'nUkanabhobhUpaNabhAnunA // 6 // prasiddhasAdhudhAmaikadanujena dyaavtaa| pravaropAsakAcAra vicArAhita cetasA // 10 // gurudevaarcnaadaandhyaanaadhyynkrmnnaa| / sAdhunA lakSmaNAkhyena prerito bhaktisaMyutA // 11 // tadahaM zaktito vakSye caritaM duritApahaM / / zrImadbhaviSyadattasya kamalazrItanUbhuvaH // 12 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jainagrantha-prazastisaMgraha samoparodhataH saMtaH zRNvaMtu sthiramAnasAH / niHzreyasAya mucaMtu khalabhA khalAhadaH (1) // 13 // antabhAga :candraprabhasya jagatAmadhipasya tIthe yAteyamad takathA kavikaMThabhUSA / vistAritA ca muninAthagaNaiH krameNa zAtA mayA'yaparasUrimukhAmbujebhyaH // 51 // bhaktyA'tra ye caritametadanUnabuddhayA zRNvaMti saMsadi paThati ca pAThayati / datvA dhana nijakareNa ca lekhayati vyudgrAhabhAvarahitAzca likhati sNtH||52|| taM bhavaMti balalakSaNazuddhAH zrIdharAmalamukhA jnmukhyaaH| prAptacititasamastamukhArthAH zubhrakIrtidhavalIkRtalokAH // 53 // iti zrIbhaviSyadattacarite' vibudhazrIdhara-viracite sAdhulakSmaNa-nAmAkite zrIvardhana nadivarddhana-mokSagamanavarNana nAma pacadazaH margaH samAmaH // 24. trilokamAra-TIkA ( mahamakIrti ) AdibhAga :-- yasyokti-zItalasudhArasavipramaMgAjanmAgnitApaparitApita-bhavyajIvaH / nirvAnti nemimavanamya munIndra candra trailokyasAravaravRttimaha kariSye // 2 // / makalaseddhAntikacakracUDAmaNi-zrInemicandrabhaTTArako'bhimanadevatA-zrI nemijinanamaskArapratipAdanArtha nivinAbhipretArthasiddhayartha ca svazAstrAdau namaskAramAha / antabhAga: asApalyAM sudhIH mAdhurvAsupUjya-jinAlaye / mahasrakIrtirAkhyAno nAnAbha-yAvabodhanaH // 11 // 1 isa granthakI eka jIrNaprati, saMvat 1486 ASADha vadi / guruvArakI likhI huI, dehalI-dharmapurAke nayA mandirama maujUda hai, jisameM prAraMbhake do patra nahIM aura kucha patra jIrNoddhAra dvArA naye bhI zAmila kiye gaye haiM /
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 tenAkRte trijagatI vaya-buddhi-vRddhA vRttidiMgambaradharArNavavarNa kIrNA / yAvajjagadbhutamidaM marutAM trayeNa tAvatsatAmiyamalaM mudamAtanotu // 2 // iti trailokyasAra- TIkA samAptA / 25. dharmaparIkSA (rAmacandra muni) dibhAga karakaDucaritra prazasti antabhAga:-- prANipatya jinaM bhaktyA syAdvAdavara nAyakam ] kathA dharmaparIkSAgvyAmabhidhAsye yathAgamam ||1|| * iti zrIrAmacandreNa muninA guNazAlinA / khyAtA dharmaparIkSA sA kRtA kRtiriyaM tataH ||11 // zrIpUjyapAdasadvaze jAto'sau munipugavaH / vibhAga : padma iti khyAtI bhavyangRha- pravanditaH // tacchiyo rAmacandrAgvyo bhadrazcAruguNAnvitaH / veditA sarvazAstrANAkhyAto dharmaratAzayaH // 3 // sa ca zuddhavratopetaH samayAdivivarjitaH / samayaH sarvasattvAnA tatprArthanavazAdaraH ||4|| yAvadvayogni pravarttate zazAkaravitArakAH / nAvaddharmaparIkSeya vartiSyati mahAzaye ||5|| padmanAbhUtA hi kathA padmAyanI varA / tathA dharmaparIkSA va mithyAtvAjJAnazvaminI // 6 // iti parIkSAkA samAnA / 26. karakaNDucaritra ( 0 jinendrabhUSaNa ) pArzvanAtha jinaM vande vizvavighnaughanAzanam / kamaThopasarga- daityAri-nAzanaM saukhya kAraNam // 20
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha antabhAga : vaktaM sarvamiha kSamaH kila bhavetkasyottamA bhAratI // 15 // iti zrImumukSu-siddhAntacakravati zrIkundakundAcAryAnukrameNa zrIbhaTTArakavizvabhUSaNa-viracite zrImajinendrapurANAntargata-bhagavatpUjAphala-vyAvarNane zrIkarakaNDu-sahasrArakAptivarNano nAma caturthodhikAraH sampUrNaH / karakaNDukathA sampUrNA / 27. anantajina-vratapUjA (bha0 guNacandra) AdibhAga: zrIsarvajJaM namaskRtya siddhaM sAstridhA punH| anantavratamukhyasva pUjA kurve yathAkramam // 1 // antabhAga : ityanatavidheH pUjA vyaracadguNacaMdrakaH / zlokaH saptazatI pacasaptatyUnA yatIzvaraH // 1 // saMvatSoDazatrizatraiSyaphalake(1633) pakSe'vadAne tithI pakSalyA guruvAsare purujineT-zrIzAkamArga pure| zrImaddhambaDavazapadmavitA harSAkhyadurgI vaNik soyaM kAritavAnanaMta jinasatpUjAM vare vAgvare / / 2 / / zrImUlasagheghavighAtinIha pradyonamAne'nyamatAni neshuH| sArasvato gaccha ihaiva nadyAt zrImadvalAtkAragagAbhiyukta // 3 // zrIratnakIrtibhagavajaganA vareNyazcAritraratnanivahasya babhAra bhAram / taddIkSito yativaro yazakIrtikIrtizcAritraraMjitajanodvahitA sukiirtiH||4|| tacchiApyo guggacadrasUrirabhavaccAritracetoharastenedaM varapUjanaM jinavarAnantasya yuktyA'raci / ye'tra jJAnavikAriNo yativarAstaiH zodhyametaddhavaM naMdyAdAravicaMdramakSayataraM saMghasya mAMgalyakRt // 5 // ityAcAryaguNacaMdraviracitA zrIanantanAthajinapUjA udyApanasahitA smaaptaa|
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmapurANa- prazasti 28. padmapurANa ( bha0 dharmakIrti ) dibhAga: zakAlI - mauli - ratnAzu-vAridhauta-padAmbujaM / jJAnAdimahimavyAmaviSTapaM viSTAdhipaM // 1 // munisuvratanAmAna muvratArAdhitakramaM / vaMde bhaktinamraH zreyase zreyami sthitaM ||2|| 35 antabhAga :-- thAbhacanmUlasudha evaM gacche sarasvatyadhike (bhidhe) gaNe ca / balAtkRtat zrImunipadmanandI zrIkuMdakuMdAnvayajaprasUtiH ||24|| devendrakIrtizca babhUva tasya paTTe mahiSTe sumahAnubhAvaH / trilokakIrtistasa tatra (eva) dIkSo bhaTTArakastatpadalakSyaniSThaH ||25|| sahastrakIrtirmunivRndasevyastatpapAthodhinizAdhinAthaH | nadIyaziSyaH pada-padmanandI babhUva nAmnA munipadmanandI ||26|| paTTe tadIye'khila saMghasevyAM yazaH sukIrtiH zubhakIrtisidhuH / babhUva bhaTTAraka-satpadastho muniH smarAreH hanane pravINaH // 27 // tatparUpa ke javikArAneyaH sAmyaM vibhattIha sahasrabhAnoH / hatasmarArjitaduHkaSAyo (?) vinaSTadurbhAvatayo mahAtmA ||28|| yaM vIkSya loke vratabhAsurAga tapasvina zAstravidaM munIzaM / bhajati mithyAtvacaya na jAtu kriyAparaM zIlanidhi muzAtaM ||26|| sevamAnA matata muziSyA vijJAtatattva- vrata -bhAsurAgAH / bhavati nUna jagatI - prakAzAstapaH kRzAgA raviNAM guNotraiH ||30|| | yaM sevamAnaH samakukSijAtaM munIzamAsIduddhararatnapAlaH / 'paTutva- vAgmitva- kavittva- vettA * "sadguNaratnapAtra ||31|| evaM vidho'sau munisaMgha sevyo bhaddArako bhAsitadikasamUhaH / saMtrasya kalyANatatiH pradeyA nAmnA guruH zrIlalitAdikIrtiH // 32 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 jainagrantha-prazastisaMgraha tacchiSyastatpadastho vratanicayayuto jainapAdAbjabhRgo nAmnA dharmAdikIrtirmunivimalamanAstena caitatpurANaM / svalpaprajJena dRbdhaM nijaduritacaya-prakSayAya hitAya bhavyAnA ca pareSA zravaNa-mupaThane prodyatAnAmajalaM // 33 // mUlakartA purANasya zrIjinazcottarastathA / gaNIzo yatayonye ca uttarottarakartR kAH // 34 // idaM zrIraviSeNasya purANa vIkSya nirmitaH / ciraM sthayAt kSitau bhavyaiH zrutaM cAdhItamanvaha // 35 // saMvatsare dvayaSTazate manojJe caikonasaptatyadhike(1666) sumAse / zrIzrAvaNe sUryadine tRtIyAtithau ca dezeSu hi mAlaveSu // 36 // iti zrIpadmapurANe bhaTTArakazrIdharmakIrtiviracite padmadevanirvANagamanaM nAma catuzcatvArizaH parvaH // 44 // 26. harivaMzapurANa (bha0 dharmakIrti) AdibhAga: zrImaMtaM trijagannAtha neminAthaM jinAdhipam / ariSTagvaDane nemi vande'nantaguNArNavam / / 1 / / purudevAdi-vIrAntAna zeSAstIrthakarAnmudA / vande'nantaguNAlIdAnprAtihAryAdibhUpitAn // 2 // maptatyagrazatakSetryAnsatA bhRtaanbhvissytH| namAmi zrIjinAna ghAtikarmasaMghAtaghAtakAn // 3 // siddhAnaSTaguNopetAnpacAcArAdisaMgatAn / AcAryAnpAThakAnvaMde tathAsAdhUstapodhanAn // 4 // jinendra-vaktra-saMjAtA surAsuramunIDitAm / bhAratI naumi durjADaya-nAzinIM vizvadIpikAm // 5 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ harivaMzapurANa-prazasti vande vRSabhasenAdIn gautamAntAn gaNezinaH / caturjJAnadharAnsamyak pUrvAGga-racanodyatAn // 6 // kundakundAdikAcAryAn kavIndrAnnaumi bhaktitaH / pradIpAyitametatra (2) mithyAtvatamovRta // 7 // tathA lalitakI.khyamIDe bhaTTArakaM gurum / kriyate yatprasAdena kRtirepA budhocitA / / 8 / / antabhAga: vIreNokta purA caitadgautamAyaistato'khilam / zratakevalibhistadvattataH zrIguNabhadrakaiH // 10 // sakSepeNa ca tIkSya proktaM tacca mayA punaH / uktametacciraM nadyAtpaThitaM pAThita budhaiH // 6 // nAnAkathAtattvarahasyapUrNa pUjAvratatyAga-tapoguNATyam / svargApavargorunidAnabhUta purANametatsucira prajIyAt ||2|| zrImUlasaMghe'jani kundakundaH sRrimhaatmaakhilttvvedii| sImadharasvAmipadapravandI paJcAyo jena-mata-pradIpaH // 63|| tadanvaye'bhUdyazakIrtinAmA bhaTTArako bhaassitjainmaargH| tatpaTTavAn zrIlalitAdikIrtibhaTTArako'jAyata sakriyAvAn ||14|| jayati lalitakIrtititattvArthasArtho naya-vinaya-viveka-projvalo bhvybndhuH| anapadazatamukhye mAlave'la yadAjJA samabhavadiha jaina-dyotikA dIpikeva ||5|| tatpaTTAmbujaharSa-varSa-taraNirbhaTTArako bhAsuro jainagranthavicAra-kelinipuNaH zrIdharmakIrtyAhayaH / teneda racitaM purANamamalaM gurvAjJayA kiJcana saMkSepeNa vibuddhinApi suhRdA tatzodhyametad dhruvam ||6||
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ da jainagrantha-prazastisaMgraha yazolAbhAbhimAnArtha na grantho'yaM kRto myaa| svazreyase tathAnyeSAmupakArAya kevalam // 7 // etadgranthakRte vAche phalaM karmakSayaM dhruvaM / tataH saMsAravArAbdhiH sutaro me bhaviSyati // 98| honAdhikamabhUtkicidyadiha vidupAvaraistacchovya kRpayA tatra hAsyaH kayoM na me manAk // er ko heyo viduSAmanAtiratha kaH popaNIyo'pi kaH / ko mAso gaditazca kA varanadI ki pAThanIyaM purA // nidyA kA mahatA tathA jinapateH kA pUjanIyA mudA / jJAtavyastrikavarNanAmasugatairmadhyAkSarai graMthakRt // 10 // adhamaH / kArmaNaH / svakIyaH / kArtika / yamunA / gaNita / vikRtiH| pratimA / dhrmkiirtimunikRti| varSe dvathaSTazate caikAgrasaptatyadhike(1671) ravau / Azvine kRSNapacamyA grantho'ya racito mayA // 10 // 30. harivaMsapurANa (paM0 rAmacandra) AdibhAga: zrImate neminAthAya kevalajJAnamUrtaye / syAdvAdavAdine nityaM namostu bhavahAriNe // 2 // yallokendrAnalaM nemi prahIkRtya guNArNavam / harivaMzapurANasya samAso vaya'te mayA // 2 // jinasena-samudrasya pAraM gantuM na pAryate / bhavyaiH kAlaprabhAvana tadartha-zruti-sundaraH // 3 // lambakaMcukavaMze'sau jAto jn-mnohrH| zobhanAGgI subhagAkhyo devakI yasya vallabhA /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayapurANa- prazasti - tadAtmajaH kalAvedI vizvaguNavibhUSitaH / rAmacandrAbhidhaH zreSThI malharaNA vanitA priyA // 5 // tatsUnurjanavikhyAtaH zIlapUjAdyalaMkRtaH / abhimanyurmahAdAnI tatprArthanavazAdasI ||6|| zRNvanti ya idaM bhaktyA bhavyAH sukRtamUrtayaH / prApnuvanti mahAbhogAntapA(to)'pavargamacyutam // 7 // cAruvAkyaprabodhana kathA sakalanAtmanA / procyate jinasenena zRNvantu bhuvi kovidaH ||8|| antabhAga : yAdavAnvaya-vibhUSiNI bhuvA dAna-pUjana- vinoda cetasA 1 kAriteyamabhimanyunA mudA sAnvayazravaNahetukA kathA ||3|| yaduktaM jinasenena sUriNA bhavyabaMdhunA / tanmayA rAmacandreNa saMkSepeNaiva bhASitam ||4|| yAvadratnAkaro loke yAvanmerudhurIzitA / tAvadayaM samAso hi tiSThatA mahadAzaye ||5|| zradibhAga : iti zrIharivaMzapurANasamAse abhimanyuzreSThinAmAkite neminAtha- parinivarNanaM paMcamA'dhikaraNaM samAptaM // 31. jayapurANa (brahma kAmarAja ) zrImantaM zrI (tri) jagannAthaM vRSabhaM nRsurAcitam / bhava-bhIti-nihantAraM vande nityaM zivAsaye ||1| antabhAga :-- w prakathyate'nvayo'thAtra graMthakRdgraMthabhaktayaH / mUlasaMghe vare bIrapAraM paryAccaturguNe // 76 // 16
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastisaMgraha bhUdgaNo balAtkAraH padmanandyAdipaMcasu / nAmAsmin ca munigrAvazAradAbalavAcakAt // 5011 prAcAryAtkundakundAkhyAttasmAdanukramAdabhUt / sa sakalakIrtiyogIzo jJAnI bhaTTArakezvaraH ||1|| yeno[]dhRto gato dharmo gurjare vAgvarAdike / nirmathena kavitvAdiguNenevArhatA purA // 82 // tasmAdbhuvanakIrtiH zrIjJAna bhUSaNayogirAT / vijayakIrtayo'bhUvan bhaTTArakapadezinaH // 83 // tebhyaH zrIzubhacandraH zrIsumati kIrtimaMyamI / guNakIrtyAhvayA zrAsan balAtkAragaNezvarAH // 84 // tataH zrIguNakIrteryaH paTTa-vyomadivAkaraH / vAdinA bhUSaNo bhaTTArako'bhUdvAdibhUSaNaH // 85 // tatpaTTAdhIzvaro vizvavyApinizvetakItidhRt / rAma kIrtirabhUdanya[da]rAmo vA sukhadairguNaiH // 86 // tasmAtsvagacchapatirasti sa padmanandI niSNAtakoka sukhakArakapadmanaMdI / bhaTTArako jinamatAmbara- padmanaMdI zrIrAmakIrtipadabhUdhara - padmanaMdI // 87 // yaH zabdatarkaparamAgamavidvirAgI rAgI zive vihita sarvatapaHsamUhaH / bhAtyatra vastraparivarjana-jAtarUpaH kAle kalau parihRtA khilavastulobhaH ||8|| vastrAraNA tyajanakSaNe'sya yatino vaMzAdivAlasya viddhRtvAgre samarAdisiMhanRpatiH khaGgAM purasyeti saH / prA'si pravitIrya mA munivara tva cAmbarANi prabho 40 rAjanyaM kuru saMpragRhya sa tadA svAGgIkRtAnnAcalat // 86 // giripurAdhipati papuMgavastamabhivIkSyamudollasate prabhuH / giridharAdimadAsasamAhvayaH jaladhirambucayena vidhuM yathA // 60 // tadupadezavazena tadIyasatpravara puNya bharAkRtasAhasaM / jayapurANamidaM tanubuddhinA racitamaMgajanAtha suvarNinA // 69 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayapurANa- prazasti nAmavaMzabhava-paDitajIvarAja- meghAbalAtsakala maukhya karakRtoyaM / jainAlayaH sthapati-buddhi bharAdapUrvo graMthAnu vA jayabhRto jinadarzanovyaM (1) // 62 bhaTTArakasya gurubandhurabhUtprasiddhI medhAvataH sumatikIrtimunerguNAH / zrAcArya mukhya sakalA dima bhUSaNAkhyastacchiSya sUrirabhavatsa nrendrkiirtiH||63 pUrNasya vaktRkavitAdiguNairabhaiH ziSyo babhUva nRpamAnya narendra kIrteH / varNIsmarAbhavapuH sahilA drakAkhyaH ziSyosti tasya jayasevaka kaamraajH||64 mAtrA-sadhi-vibhakti liGga-vacanAlakAra - rItyAdibhiH proktaM yadrahitaM sarasvati mayA prathetra sUrIzvaraiH / nirvAcidabhAvataH kSama mAya tva taddhite bAlake mAteva sphuTavAte zivakarA tAruNyakAlAta ( ? ) ||65 // duHsadhyAdimala vinAzya guNinaH savIkSya yUya budhA harSataH kavicillavaM kuruta bho grathadraha svAtmani / zuddhaM sajjanatAguNAddamivAkRtAdinairmalyada gabhIraM pRthula trivargasalila paMka zaradvArA: ( ? ) ||6 6 || bhUyAtpurANaracanAbhavapuNyato me samyakpadena sahito bhavamokhyavargAt / anyotthakarmajanakAdvimukhasya dRkciccAritraratnanicayo na hitsvtonyH|| 67 // amRtavArddhakhabhUmisudarzanA vijayanAmanagAcalamaMdira (?) / capalarUkasamUhaiH sahitA dume (?) jayatu yAvadidaM bhuvanatraye ||68 || zilpirutpAdayatyeva jinabimba tathA kaviH / 41 zAstraM tanmAnyatAmeti mAnyaM tanmAnitaM janaiH // 66 // rASTrasyaitatpurANa zakamanujapatadapATasya puryA pazcAtsavatsarasya praracitamaTataH paMcapaMcAzato hi / abhrAbhrAkSaika saMvaccha ra nikarayujaH (1555) phAlguNe mAsi pUrNe mukhyAyAmaudayAyA sukavivinayino lAlajiSNozca vAkyAt // 100 // sakalakIrtikRtaM purudevajaM samavalokya purANamiyaM kRtiH / jayamunerguNapAla sutasya ca bRhadalaM jinasenakRtaM kRtA // 101 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha- prazastisagraha iti zrIjayAGka jayanAmni purANe bhahAraka- zrIpadmanaMdi-gurUpadezAdbrahmakAmarAjaviracite paDitajIvarAjasAhAyyAt trayodazamaH sargaH / 42 32. kArtikeyAnuprekSA- TIkA ( bha0 zubhacandra ) AdibhAga : zubhacaMdra jinaM natvA'naMtAnataguNArNavam / kArtikeyAnuprekSASTIkA vakSye zubhazriye // 1 // antabhAga: zrImUlasaMghe'jani nandisaMgho varo balAtkAragaNaH prasiddhaH / zrIkuMdakuMdA varasUrivaryo vibhAti bhAbhUSaNabhUSitAH // 2 // tadanvaye zrImunipadmanandI tato'bhavacchIsakalAdikIrtiH / tatpaTTadhArI bhuvanAdikIrtiH zrIjJAnabhUpo varacittabhUSaH ||3|| tadanvaye zrIvijayAdikIrtistatpaSDadhArI zubhacaMdra devaH / teneyamAkAri vizuddhaTIkA zrImatsumatyAdi sukIrtikItiH // 4 // sUrizrIzubhacadreNa vAdi- parvata-bajriNA | trividyenAnuprekSAyA vRttirviracitA varA ||5|| zrImadvikramabhUpateH parimite varSe zate SoDaze mAghe mAsi dazAvanhisahite (1613) khyAte dazamyAM tithau / zrImacchI ma hisAra-sAranagare caityAlaye zrIguroH zrImacchIzubha caMdra deva vihitA TIkA sadA nandatu ||6|| varNizrI kSemacaMdreNa vinayena kRtaprArthanA / zubhacadraguro svAmin kuru TIkA manoharA ||7|| tena zrI zubhacandreNa traividyena gaNezinA / kArtikeyAnuprekSAyA vRttirviracitA varA ||8|| tathA sAdhusumatyAdikIrtinA kRtaprArthanA / sArthIkRtA samarthena zubhacandreNa sUriyA ||6||
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ candraprabhacarita-prazasti bhaTTAraka padAdhIzA mUlasaMghe vidAvarAH / ramA- vIrendu- cidrUpa guravo hi gaNezinaH // 10 // lakSmIcadraguruH svAmI ziSyastasya sudhIyazAH / vRttirvistAritA tena zrIzubhenduprasAdataH ||11|| iti svAmikArtikeyAnuprekSA- TIkAyA traividyavidyAdhara- paDbhASA kavicakravartibhaTTAraka zrIzubhacadra-viracitAyA dharmAnuprekSAyA dvAdazo'dhikAraH || 33. candraprabhacarita ( bha0 zubhacandra ) AdibhAga : zrIvRSa vRSabhaM vande vRpadaM vRSabhAGkita | vRSabhAdisamAzliSTa - pAdadvitayapakajaM // 1 // ( isake Age candraprabhAdikI stuti ke ATha padya haiM / ) jJAnabhUSAna jinAn zeSAn sadarthapratipAdakAn / muktayaGganAsamAzliSTAnIDe'nantanuzarmaNe // 10 // saptabhagIvidhi prAptA gAM jainIM vaiSNavI' stuve / yasya prasAdataH sarva bobudhyante janAH same ||11| gurUnakhilasanmArga dyotakAn jJAnabhUSaNAn / vijaye kIrtisaMprAptAstoSTuvImi svasiddhaye ||12|| jinasenAdayaH pUrvasUrayaH sUrasannibhAH / mayA saMste zivaM dadyuH paramAtmadhyAnavedina. // 13 // tadadhvani vivakSAmo gaMtu zaktivivarjitAH / sthAne tatsUrasaMdyotye mArge gacchati tArakAH || 14 // antabhAga: ET zrImUlasaMghe'jani padmanandI tatpaTTadhArI sakalAdikIrtiH / tatpaTTadhArI bhuvanAdikIrtijIyAcciraM dharmadhurINadakSaH ||56 || 1 vyApanazIlA /
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ VV jainamantha-prazastisaMgraha tatpaTTe'jani bodhabuddhinikhilanyAyAdizAstrArthaka zcidrapAmRtapAnalAlasamatiH zrIjJAnabhUpA jayI / jIyAt paMcamakAlakalpazikharI tatpadhArI cira zrAmaklIvijayAdikIrtimunipI jIyAcca zAstrArthavit // 57|| somaprabhaH somasamAnatejAH zrIsomasallAchana iddhakAtiH / somaH sumUrtizca karotu sAmyaM zrIzaubhacadrasya suyoginaH saH // 58|| yaH sazRNoti bhajate nikhila caritra yaH kAmayati prathayatIndunibhasya bhAvAt / yaH pAThayan paThayati jinabhaktirAgAt sa siddhibhIrumukhapakajamaznute hi // 5 // zlokAH paSThayadhikAH sarve zatapacadazAmalAH / pramANamasya vijJeyaM lekhakaH pATakaiH sadA // 60 // iti zrIcandraprabhacarita bhaTTArakazrIzubhacandraviracine bhagavato nirvANagamano nAma dazamo sagaH / 34. pArzvakAvya-paMjikA ( bha0 zubhacandra ) AdibhAga: zrIpAzvaM pArzvamAnamya supArzva-nihitottamam / pada-vaiSamya-saMbhetrI vakSye tatkAvyapajikAm // 1 // antabhAga : zrImUlasaMghe'jani nandisaMghastatrAbhavacchosakalAdi kIrtiH / zAstrArthakArI khalu tasya paTTe bhaTTArakaH zrIbhuvanAdikIrtiH // 1 // tatpaTTodayaparvate ravirabhUt zrIjJAnabhUSo yatiH mithyAmArga[mahAndhakArataraNizcAritracUDAmaNiH / samyaksvIkRtazAstrasadbatabharaH sacchAmalIlAyutaH pAyAdo bhavaduHkhatastrijagati prakhyAtanAmA muniH // 2 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArzvakAvyapaMjikA-prazasti prakaTatatpadapaMkajabhAnumAn sakalatArkikavaMditapadyugaH / vijayakIrti guNI] guNamAgaraH sa bhavatAma[va]tAdyatinAyakaH // 3 // tadIya-paTTa-parvata-pracaNDa-caNDIdhitiH sphuradyazAH sudhIdhanaH kRpAparaH parodayaH / munavya-bhavya-gadya-padya-gIti-rIti-veTakaH muzaubhacandrasanmunirgaNAdhipaH punAtu naH ||4|| vAdavidyAvinodena rnyjitaanekbhuuptiH| saubhadraH(zobhenduH) me zriyaM deyAdvAcA tarpita-majanaH // 5 // vijita-vAdigaNo gatamatsaraH sakalamUriguNodayasundaraH / zamamayaH sukalaH suvidAvaraH suzubhacandra guruguNabaMdhuraH // 6 // durvyAkhyedaM maMdadhIbhiH pArzvakAvya subhAkarama / matveti matimAstamya paMjikAmakarodgaNI // 7 // zrIbhUSaNaH svasya guroH suziSyaH mRriH svayaM zAstravidA matazca / tadA...'cchIzubhacandradevaH cakre mupaMjI jinakAvyavANyAH || vagizrIpAlanAmA matimatamahito mArgasargo nimargAdagrastravidyavidyAvidhivikacasaro jAtabhAsvadvivasvAn / mArtha graMthArthavettA vizaTamidamaraM pustakaM prAka mupArzvakAvyasya vai supajyAH ligvitalalitavAk vAgminA copajIvyaH | paMjikeyaM ciraM citte stheyAtmadvidupA sthiram / kRtA zrIzubhacandreNa zrIbhUSaNAmamAgrahAta // 10 // zrIpAvapUjyapAdo gaNigaNavinutaH zrIprabhAcandradevaH middhaH zrIvardhamAno varavijayayazAH jJAnabhUSo'kalaMkaH / divyazrIbhUpaNopravaravidhividupA zAzvatazrIzubhenduH zrIpAlaH pAtu pApAtpramitipariNatirvAdirAjazca yuSmAn // 11 // iti zrIpArzvanAtha-kAvya- jikA samAptA /
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 jaina grantha- prazastisaMgraha 35. zreNika caritra (bha0 zubhacandra ) AdibhAga: zrIvarddhamAnamAnadaM naumi nAnAguNAkaraM / vizuddha dhyAnadIptAcihutakarmasamuccayaM // 1 // bAlyepi muni-saMdeha-nirnAzAya jinezvaraH / sanmatitva samApannaH sanmatyAkhyA samAzritaH ||2|| zramarAhiphaNAmardAnmahAvIra sunAma bhAk / bAlye yo balatA prApto vIrANA vIratA gataH // 3 // jarattaNamivAtyaMta rAjyaM prAjya narezvara ( ca nazvaraM ) / matvA tyaktvAzrito dInA yo vIro vizvavaMditaH ||4|| antabhAga:-- jayatu jitavipakSI mUlasaMghaH mupakSo haratu timirabhAraM bhAratI - gacchavAraH ( bArA :- prakAzaH 1) / nayatu sugatamArga zAsanaM zuddhavarga jayatu ca zubhacaMdraH kuMdakuMdo munIndraH // 17 // tadanvaye zrImuni padmanaMdI vibhAti bhavyAkara- padmanandI | zobhAdhizAlI varapuSpadaMtaH mukAti-saMbhinna supuSpadantaH ||18|| purANa - kAvyArtha vidAvaratva vikAzayanmuktividAvaratvaM / vibhAtu vIraH sakalAyakIrtiH kRtApakreno (?) sakalAdya kIrtiH // 16 // bhuvanakIrtiyatirjayatAdyamI bhuvanapratikIrtitrayaH sadA / sunabimbajinAgamakAraNo bhava- navAmbuda- vAtabharaH paraH ||20|| tatpaSAdayaparvate ravirabhUdbhavyAmbuja bhAsayan sannetrAstraharaM tamo vighaTayannAnA kareM rbhAsuraH / bhavyAnA sugatazca vigrahamataH zrIjJAnabhUSaH sadA citraM caMdrakasaMgataH zubhakaraH zrIvarddhamAnodayaH // 21 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNika caritra - prazasti jagati vijayakIrtiH puNyamUrtiH sukIrtiH jayatu ca yatirAjoM bhUmipaiH spRSTapAdaH / naya- nalina - himAzurjJAna bhUSasya paTTe vividha paravivAdi- damAghare vajrapAtaH ||22|| tacchiSyeNa zubhendunA zubhamanaH zrIjJAnabhAvena vai pUta puNya purANamAnuSabhavaM saMmAravidhvaMsakaH / no kIrtyA vyaraci pramohavazato jaine mate kevalaM nAhaMkAravazAtkavittamataH zrIpadmanAbhehitaM // 23 // idaM caritraM paThataH zivaM vai zrotuzca padmazvaravatpavitraM / bhaviSNu saMsAramukhaM nRdevaM saMbhujya samyaktvaphalapradIpaM ||24|| caMdrArka hemagiri-sAgara-bhU-vimAnaM gaMgA nadIgamana siddhazilAzca loke / tiSTaMti yAvadabhito varamartya zevA ( devA ? ) stiSThatu kovidamanombujamadhyabhUtAH ||25|| iti zrIzreNikabhavAnubaddha-bhaviSyatpadmanAbhapurANe paMcakalyANavarNana nAma pacadazaH parvaH | 15|| 36. pANDavapurANa ( bha0 zubhacandra ) zradibhAga : siddhaM siddhArtha sarvasvaM siddhidaM siddhisatpaTaM / pramANa-naya-saMbhiddha sarvajJa naumi siddhaye ||1|| vRSabha vRSabhaM bhAtaM vRSabhAkaM vRSonnataM / jagatsRSTi-vidhAtAraM vande brahmANamAdimaM ||2|| candrAbhaM candrazobhAdayaM candrArcya candrasaMstutaM / candraprabhaM sadAcandramIDe saccandralAlane ||3|| 47
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 jainagrantha-prazastisaMgraha zAntiM zAntavidhAtAraM suzAtaM zAtakilviSam / tannamAmi nirastA'ghaM mRgAkaM SoDazaM jinam ||4|| nemidharmarathenemiH zAstu sazitazAsanaH / jaga(jIyA)jagattrayInAtho nijitAnagasammadaH // 5 // vardhamAno mahAvIro vIraH sanmati-nAmabhAk / sa pAtu bhagavAn vizva yena bAlye jitaH smaraH // 6 // gautamo gautamo gISpo gaNezo gaNanAyakaH / giraH gaNanato nitya bhAtu bhA bhArabhUpitaH // 7 // yudhiSThiraM karmazatra-yudhisthira sthirAtmakaM / dadhe dharmArthasasiddhaM mAnase mahita mudA // 8 // bhImaM mahAmuni bhImaM paapaarikssykaarnne| sasArAsAtazAntyartha dadhe hRdi dhRtonnati ||6|| arjunasya pramiddhasya vizuddhasya jitAtmanaH / mmarAmi smara muktamtha smararUpasya susmRtaH // 10 // nakulo cai madA devaiH sevitaH zuddhazAmanaH / sahadevo balI kaulyamalanAzI vibhAti ca // 11 // bhadrabAhumahAbhadrI mahAbAhumahAtapAH / sa jIyAt sakalaM yena zrutaM jJAnaM kalau viDhA // 12 // vizAgbo vizrutA zAgvA muzArakho yasya pAtu mA / ma bhUtale milanmaulihastabhUloka-saMstunaH / / 13 / / kundakundo gI yenojayaMtagirimastake / mo'vatAvAditA brAhmI pApANaghaTitA kalau // 14 // mamantabhadrA bhadrArtho bhAtu bhAratabhUSaNaH / devAgamena yenA'tra vyakto devAgamaH kRtaH // 15 // pUjyapAda: madA pUjya pAdaH pUjya: punAtu m| jyAkaraNArNavo yena tINo vistIrNasadguNaH // 16 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANDavapurANa - prazasti kalaMko'klaMkaH sa kalau kalayatu zrutaM / 'pAdena tADitA yena mAyAdevI ghaTasthitA ||17// jinasenA yatijayA jinasena kRtaM varaM / 'purANapuruSAkhyArtha purANaM yena dhImatA // 18 // guNabhadrabhadanto'tra bhagavAn bhAtu bhUtale 1 purANAdau prakAzArthaM yena sUryAyitaM laghu // 16 // tatpurANArthamAlokya dhRtvA sArasvataM zrutam / mAnase pANDavAnA hi purANaM bhArataM bruve // 20 // X X X x vIro vizvaguNAzrito guNagaNA vIraM zritA siddhaye / vIreva vidhIyate vratacayo vIrAya svastyastu ca // vIrAdvartata eva dharmanicayo vIramya siddhirvarA / vIre yAti jagattrayaM jitamadaM saMjAyate nizcitaM / / 154 || iti zrI pANDavapurANe mahAbhAratanAmni bhaTTArakazrIzubhacandrapraNIte brahmazrIpAla - sAhAyyasApekSe zroNakasya jinavandanotsAhavarNanaM nAma prathamaM parva // 1 // antabhAga: zrImUla saMghe'jani padmanandI tatpaTTadhArI sakalAdikIrtiH / kItiH kRtA yena ca martyaloke zAstrArthakartrI sakalA pavitrA // 167 // bhuvana kIrtirabhUdbhuvanAdhipairbhuvanabhAsanacArumatiH stutaH / varatapazvaraNodyatamAnamo bhavabhayAhikhage cinivat kSamI // 168 // cidrUpavettA caturazcirantanazcidbhUSaNazcacitapAdapadmakaH 1 sUrizvandrAdicayezcinotu vai cAritrazuddhi khalu naH prasiddhiTA || 166 // vijayakIrtiyatirmuditAtmako jitatA ( 1 ) 'nyamataH sugataiH stutaH / tu jainamataH sumato mato nRpatibhirbhavato bhavato vibhuH // 170 // tasya guNAmbudhiro dhImAn garImAn vara'
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 jainagrantha-prazamtimaMgraha zrImacchIzubhacandra eSa vidito vAdIbhamiho mahAn // 17 // tenedaM caritaM vicArasukara cAkAri cndrucaa| pADo: zrIzubhasiddhimAtajanaka siddhartha sutAnA madA // 12 // candranAthacaritaM caritArtha padmanAbhacaritaM shubhcndr| manmathasya mahimAnamataMdrI jIvakasya caritaM ca cakAra // 17 // candanAyAH kathA yena dRbdhA nAndIzvarI tathA / AzAdharakRtArcAyAH vRttiH sadvRttazAlinI // 174 / / trizacaturviMzatipUjanaM yaH savRddhasiddhArcanamAvyadhatta / sArasvatIyArcanamatra zuddha ciMtAmaNIyArcanamuccariSNuH // 17 // zrIkarmadAhavidhibaMdhurasiddhasevAM nAnAguNaugha gaNanAthamamarcanaM ca / zrIpArzvanAthavarakAvyasupaMjikAM ca yaH saMcakAra zubhacandrayatIndracandraH176 udyApanamadIpiSTa palyopamavidhezca yaH / cAritrazuddhitapasazca catustridvindazAtmanaH // 17 // saMzayavadanavidAraNamapazabdasukhaDanaM para tarke / satattvanirNayaM ca varasvarUpasaMbodhanI vRtti // 18 // adhyAtmapadyavRttiM srvaarthaapuurvsrvtobhdrm| yo'kRta sadvyAkaraNa cintAmaNinAmadheyaM ca / / 17 / / kRtA yenA'GgaprajJaptiH sarvAGgArtha-prarUpikA / stotrANi ca pavitrANi SaDvAdAH zrIjinezinA // 180 tana zrIzubhacandradevavidupA satpANDavAnAM para dIpyadvaMzavibhUSaNaM zubhabhagbhrAjiNuzobhAkaraM / zabhadbhAratanAma nirmalaguNaM sacchabdacintAmaNi puSyatpuNyapugaNamatra sukara cAkAri prItyA mahat // 18 // zrIpAlavarNinA yenAkAri shaastraarthsNgrhe| sAhAyyaM sa ciraM jIyAdvaravidyA-vibhUSaNaH // 18 // x
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ativraritra - prazasti zrImadvikramabhUpaterddhikahate spaSTASTasaMkhye zate ramye'dhikatmare (1608) sugvakare bhAdre dvitIyA-tithau / zrImadvAravara nIvRtIdamatule zrIzAkavATe pure zrImacchrIrudhAni ca viracitaM stheyAtpurANa ciraM ||186 | 51 iti zrIpADavapurANe bhAratanAmni bhaTTAraka- zrIzubhacandra prarNa. te brahmazrIpAla sAhAyyasApekSe pADavopasargasahana - kevalotpatti-mukti- sarvArthasiddhigamanazrI minarvA gamana - varNanaM nAma paMcavizatitamaM parva ||25|| 37. jIvaMdharacaritra ( bha0 zubhacandra ) AdibhAga :-- zrI sanmatiH satA kuryAtsamIhitaphalaM paraM / tara mahAmuktarAjasya vagvaibhavaH // 1 // ( isake bAda siddhAdi parameSThi-smaraNa ke 4 pa haiM / ) gautamaM dharmapArINaM pUjyapAdaM prabodhakaM samaMtabhadramAnaMdamakalakaM guNAkaraM ||6|| jinasenaM zubhAsIna jJAnabhUSa paraM guru 1 zubhacaMdra praNamyoccairvakSye zrIjIvakodbhavaM ||7|| iti zrIjIvaMdharasvAmicarite kASThAMgAra barNano nAma prathamollAsaH / antabhAga: ye (te) yA dharmakAmuyogabhuvidhijJAnapramAdAgamA cAra- zrIzubhacaMdra eSa bhavinA samArataH saMbhavaM / mArgadarzana kovidaM hatahitaM tAmasyabhAreM sadA chiyAdvAkiraNaiH kathaMcidatuH sarvatra suvyApibhiH // zA zrImUlasaMgho yatimukhya sevyaH zrIbhAratI gacchavizeSazobha: / mibhyAmatadhvAntavinAzadakSA jIyAcciraM zrIzubhacandrabhAsI // 86 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra jainagrantha- prazastisaMgraha zrImadvikramabhapatarvasuhata dvaitazate' .1600 maptaha (ke ?) 4 ve nyanatare me (1603 ? ) zubhatare mAse vareNye zucau / vAre pati trayodazatithoM sannUtane pattane zrIcaMdraprabhavAni vai viracitaM cedaM mayA toSataH // 87 // caMdrArke ciraM jIyAcchubhacadreNa bhASitaM / caritaM jIvakasyA'tra svAminaH zubhakAraNaM // 88 // iti zrImumukSu zubhacaMdraviracite zrImajjIyaM dharasvAmicarite jIvaMdharasvAmimokSa-gamanavarNana nAma trayodazI labhaH || 13 // 38. caMdanAcarita ( bha0 zubhacandra ) zradibhAga : cakAra karuNAkrAtaH kRtiM karmaThakarmaNaH / yastaM kevalinaM kAmaM cekriyehaM kRtArthakaM // 1 // siddhadhyAnAH sadAsiddhAH siddhivRddhisamRddhayaH / ete sma vizuddhA naH zuddhi dadatu dharmiMgA ||2|| antabhAga:-- jayati jitavipakSaH pAlitAnekapanaH kRtasakalamuzikSaH prAptadIpyatsudakSaH / vihita samitirakSo mUla saMghAgyalakSaH jinapaTakarapato dhvastapApAkaretaH 63 // svaguru vijaya kIrtiH prasphuratmomakIrtivajaladhimutRrtiH zAstrA (vAra)bdhipUrtiH / jina patimatavativizvaduHsyArihatijayatu janamubhUtirnaSTaSTottarAtiH // 64 // zAstrANyanekAnyavagAhya kRtvA purANasallakSaNakAni bhUri / saccaMdanAcArucaritrametaccakAra ca zrIzubhacandradevaH ||15|| zrIjJAnabhUSaNapade vijayAdikIrtistatpAdapaMkajamadhuvrata eva sevyaH / zrImUlasaMghapadabhRt zubhacandradevaH zIlezazIlamahimAnamimaM cakAra // 16 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtalakSaNasaTIka prazasti kRta sukRta-kartA sarvva- sAvadya-hartA zama-dama-yama-hartA (bharttA) zaubhacandraH subhartA / caritamamalavartA cadanAyAzca partA janana - jaladhibhato karmakAmAgzita ||6|| zIlaM sarvaguNAnvitaM varaguNAH zIlaM cudhAH kurvvate zIlenaiva samApyate paraguNaH svastyastuzIlAya vai / zIlAtmadvratasacayaH samamayAcchIlasya sarve guNAH zIle cittamahaM ve dhRtidhare he zIla mA pAhi vai // 68 // zrInAyAzvarita pavitraM ye cinte cetasi citsyabhAvAH / Ina evaM kSaNataH samakSa mokSaM take kSINavipakSapakSAH // 266 // arrat arrare deze vAgvarai viditaM kSitau / caMdanAcaritaM cakre zubhacaMdro giraupure // 200 // nAzIlato jayati caMdanavAlikeyaM vIrasya saMsadi samApa jayaM jayaMtI | maripakSamakhilaM ca sameSyatIddhaM mokSaM para paramakA dazakAgavetrI ||201 || iti zrIzIlavilAse caMdanAcarite bhaTTAraka- zrIzubhacaMdra- viracite - danAryakAdibhavAntaravarNanaM nAma paMcamaparva || iti caMdanAcaritraM saMpUrNam 36. prAkRtalakSaNa-saTIka ( bha0 zubhacandra ) AdibhAga: zrI jJAnabhUSaNaM devaM paramAtmAnamavyaya / praNamya bAlasavuddha vakSye prAkRtalakSaNa ||1|| antabhAga: yaduktaM sUtratantre'smin zabdacintAmaNau kuTaM / vicArya buddhisaMsiddha zubhacandreNa sUriNA // 1 // zrImUlasaMghe zivasAdhusaMce zrIkundakundAnvayapadmasUryyaH / nirastamohaH sakalAdikIrtijIyAtsadA shriibhuvnaadikiirttiH||2|| 53
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha- prazastisaMgraha padma ravivadvibhAti vibhAsuro bhogabhavArimedI / zrI jJAnabhUSo naralokalokyo lokAloko tamalokanecchaH // 3 // vijayakIrtiyatirjagatA gururgarimagIrgaditAgigaNo gaNI / girati gA guNino gataye'graNIH suguruNA raviguH samaguH samaH // 4 // paTtarkacaMcucaraNoddhatavAdimattamAtaGgakumbhamadamedanapa catuNDaH / zrImacchubhendugaNapo guNageya (?) kIrtizcintAmaNi vizadazabdamayaM cakAra // 5 // zubhacandramunIndreNa lakSaNAbdhi vigAhya vai / prAkRtaM lakSaNaM cakre zabda cintAmaNau sphuTaM || 6 | zabdacintAmaNi dhImAn yo'bhyeti dhRtisiddhaye / prAkRtAnAM suzabdAnA pAraM yAti sunizcitaM // 7 // prAkRtaM lakSaNa ramyaM zubhacandreNa bhASitaM / yo'dhyeti vai suzabdArthadhanarAjo bhavennaraH ||8|| iti mumukSu bhaTTAraka- zrIzAnabhUSaNapaTrodayAcala ghumaNi-sakalatAkikacUDAmaNi bhaTTArakazrI vijayakIttipaTTadma kaTa traividyavidyA vizada bhaTTAraka zrI zubhacaMdraviracitAyA svopajJarAbdacintAmaNivRttau tRtIyasyA'dhyAyasya caturthapAdaH smaaptH| samApteTa prAkRtavyAkaraNam || 40. adhyAtmataraGgiNI ( bha0 zubhacandra ) " , zradibhAga: jayatu jitavipakSaH pAlitAzeSaziSyo viditanijasvatattvazcoditAnekasatvaH / amRtavidhuyatIzaH kundakundo gaNezaH zrutasujinavivAdaH syAdvivAdAdhivAdaH / / antabhAga:-- samyaksaMsAravallIvalaya-vidalane mattamAtaGgamAnI pApAtApebhakumbhodgamanakarA kuNThakaNThIravAriH vidvadvidyAvinodA kalitamatiraho mohatAmasya sArthA (1) ... cidrUpota sicetA viditazubhayatirjJAnabhUSastu bhUyAt // 21 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ karNAmRtapurANa-prazasti vijayakIrtiyatirjagatA gururvidhRtadharmadhurotidhArakaH / jayatu zAsana-bhAsana-bhAratImayamatirdalitAparavAdikaH // 3 // ziSyastaspa viziSTazAstravizadaH saMsArabhItAzayo bhaavaabhaavvivekvaaridhitrssyaavaadvidyaanidhiH| TIkA nATakapadyajA varamuNAdhyAtmAdisrotasvinI zrImalIzubhacandra eSa vidhivatsaMcarIti sma vai / / tribhuvanavarakIrterjAtarUpAttamUrteH zamadamamayapUrterAgrahAnnATakasya / vizadavibhavavRtto vRttimAvizvakAra gatanayazubhacandro dhyAnasiddhayarthamevabApA vikramabarabhUpAlAtyaMcatrizate trispttivydhike(1573)| varSeNyAzvinamAse zukle pakSe'tha paMcamI-divase // 6 // raciteyaM varaTIkA nATaka-padyasya padyayuktasya / zubhacandreNa sujayatAdvidyAsavalaM(?) na padmAkAt ||nnaa ....... 'pAtanikAbhizca bhinnabhinnAbhiH / jIyAdAcandrArke svA'dhyAtmataraGgiNI TIkA 11811 .' iti kumatadramamUlAnmUlana mahAnirbharaNIzrImadadhyAtmataraMgiNI rokA psmaaptaa| samAptazvAyaM pranthaH / 41. karNAmRtapurANa ( kezavasena sUri ) AdibhAga: lIlAvAsamalakSaM ca zrIpati paramezvaraM / / sulakSaM zAnimAM vaMde putaM pAvana-zAsanaM . mAtaraM jagatA jnyaan-vidhaan-prmodyaaN| . . . dhyAyAmi manasi prAyo giraM zrIzamahetave // 2 // azAnatimiraM yena dAritaM zAna-dIptibhiH / mitreNeva sadA tasmai guruve syAnnamaskRtiH // 3 // (prAo.sajana, khala, vaktA, zrotAke lakSaNa 10 payomeM hai)
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 355 6 jainagrantha- prazastisaMgraha dAninAM cakriNA tIrthakRtA zIlavatAM sato / rAma kRSNa-manojJAnA kathA tacchAstramucyate || 14 | amRtAkhyapurANe'smina kasAkalyamucyate / marIcibhavaprAcuryAkuraH samyaktvasatphalaM ||15|| bahunAM premayuktAnAM dAnazIlavatA vrataM / kAmadevacaritraM zrIzrIpAlakathAnakaM ||16|| tapaH pUjA - bhAvAnAM kubhAvAnA kathAnakaM / zUrANA virahAkAntadehino vRttamityalaM ||17|| [tribhiH ] kulaka / iti purANadvAraM agAdho'yaM purANandhirmatirme'lyA pravarttate / tathApi tartumicchAmi gaganaM pakSirADiva // 18 // siddhoka - nItisArAdi-purANodbha tasanmati / vidhAsyAmi prasannArthe graMtha saMdarbhagarbhitaM // 16 // svAbhirasavANenduzlokasaMkhyA (156300) prasUtritA / nItisArapurANasya siddhasenAdisUribhiH ||20| pUrvAcAryodghRtaM tattvaM nirIkSya paramAtmanaH / prasAdena sadAnanda kariSyAmi manojJa(ga) taM // 21 // X X X X iti zrIkarNAmRtapurANe dharmazAstre tattvoddhAre bha0 zrIratnabhUSaNAmnAyAlaMkAra-brahmazrImaMgalAgraja-zrIpUramallApati-sthavirAcArya zrIkezavasena-viracite brahmavarddhamAnasahAyyasApekSe zrIbhagavadAgamanaM nAma prathamaH skandhaH // 1 // antabhAga: kASThAsaMghe gariSTha pracalamuniyute rAmaseno bhadantaH zrImAnAsIt krameNendukavizadayazA ratnabhUSAbhidhAnaH / tatpadAbhoja govimalataramatiH zrIjayAdyantakIrtirAte vidajanAnA prathama iha jinArAdhanaikasvabhAvaH //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ karNAmRtapurANa-prazasti vAgvare janapade ca vIrikA-kAnta-harSa iti nAma tatsutaH / kRSNadAsamunipo virAjate premapUraparamo dayAntaraH // 6 // nItisaMgrahapurANasAgarAduddhRto'khilahitAya me'pyN(?)| dharmazAstramaNiruttamo'ghahAH zrAvya eva nitarA manasvibhiH // 6 // kevalaM mumanasA mayA kRto grantha eSa paramArthabuddhitaH / zrIpurANa gurupa-prasAdataH kRSNadAmakavivedhasA zubhaH ||1|| mAlave janapade manorame bhAti bhUtilakabhAgA purii| svargapasya bhraMzapUriva pAvanA paramapAvanairnaraH // 2 // tatra pArzvajinAlaye zubhe mAghamAsi uddunvivsaare(1)| sattithau pratipadi prabhAsinA'kAryayaH(1) ca kavitA yathAgamaH // 13 // zodhayaMtu nipuNA idaM sadA karNadevasupurANamAdarAt / ye virodharahitA vicAriNaH santu tela(?) hitakAraNAm // 64 // lelihAna-vasu-SaD-vidhuprame(1688) vatsare vividhbhaavsNyutH| eSa eva racito hitAya me graMtha aAtmana ihAkhilAginA ||5|| aAkarNayanti khalu ye sunarA natAgA zrIkarNabhUpatipurANamidaM pavitraM / putraM labhaMta iha te paramA ramA ca kRSNena candravadanena nirUpitArtha // 66 // zlokasaMkhyA samAkhyAtA khakhAmbara ctuHprmaa(4000)| sadodayaiH satA zreSThaiH kezavAdyantasUribhiH // 9 // zrAgaMgAsAgaraM yasya dakSiNe gUrjare tathA / mAlave medapATe ca yazo jayati stkveH98|| dizA ......."zibikAdhirUDho bhttttaarksthaapksuurimNtrii| bhaTTArakAcArya ihAsti kRSNake naH pRthivyA yata IzapUjyaH ||6|| nRpairbhaTTArakAcAryapadaM dattaM ca dkssinne| yasya sa kRSNasenAkhyaH kavinAthojayasparaM // 10 // iti zrIkarNAmRtapurANe dharmazAstre bha0 zrIratnabhUSaNAmnAyAlaMkAravRSabha-jinaparaNa-parizIlana-labdhapratApa-brahmamaMgalAgraja-rAjarAjezvarapUramajeSTa
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 jainagrantha-prazastisaMgraha brahmacArIzvara-sthavirAcArya-zrIkezavasena-kRSpajiSNu-viracite samavardhamAnasAhAyyasApekSe zrIkarSa devAtizaya-nirvANa-varNanaM nAma caturvizatitamaH skandhaH samAptaH // 24 // ) . / 42. saptavyasanakathAsamuccaya ( bha0 somakIrti') AdibhAga: praNamya zrIjinAna siddhAn prAcAryAn pAThakAn yatIn / sarvaddhandavinirmuktAn sarvakAmArthadAyakAn // 15 // tatopi zAradAdevIM kalyANAvaliballarI / jinendravadanAdbhUtA natvA bhaktyA pramodinaH 2 // gurUNA caraNaM(Nau) natvA vakSye buddhatrAnusArataH / saptAtara vyAsa nAnA, hi kathA bhavyahitAya vai // 3 // antabhAga: nandItaTAke vidita hi saMghe zrIrAmasenAsya pada-prasAdAt / vinirmito maMdadhiyA mamAyaM vistArapIyo bhuvi mAdhusaMdhaiH // 66 // yo vA paThati vimRzyati bhayopi [su]bhAvanAyuktaH / labhate sa saukhyamanizaM granthaM [zrI]somakIrtinA racitaM 170|| rasanayanasamette vANayuktena candra(1526) gatavati sati nUnaM bikramasyaiva kaale| pratipadi dhavalAyA mAghamAsasya some haribhadinamanojJe nirmito grantha eSaH // 7 // sahasradvayasaMgkhyo'yaM saptapaSThisamanvitaH (2067) / saptaiva vyasanAdyazca kathAsamuccayo tataH // 72 // yAvatsudarzano megAvacca sAgarA dhraa| tAvanandatvayaM loke grantho bhavyajanAbhitaH // 73 // ... itizrI ityArSe bhaTTAraka zrIdharmasenAbhaH-zrIbhImasenadevaziSya AjArya
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradyumnacaritra - prazasti 56 somakIrti - viracite saptavya sanakathAsamuccaye parastrIvyasanaphalavarNano nAma saptamaH sargaH / iti saptavyasanacaritrakathA sapUrNA / 1 43. pradyumnacaritra ( bha0 somakIrti ) zradibhAga: zrImaMtaM sanmati natvA neminAthaM jinezvaraM / vizvajetA'pi madano bAdhituM na zazAka yaM // 1 // varddhamAnaM jinaM natvA varddhamAnaM satAmiha / yadrUpadarzanAjjAtassahasranayanAM hariH || 2 || praNamya bhAratIM devI jinendravadanodgatA / kRSNaputrasya cAritra vakSye sUtrAnusArataH ||3|| yaduktaM cAtra vidvadbhirmahAsenAvisUribhiH / tatkathaM zakyate nUnaM mayA bAlena bhASita ||4|| tathApi tatkramAbhojapraNAmAjitapuNyataH / zrI nAbhi granthaM pravaktuM me zramo na hi ||5|| X X x jinasenAdibhiH pUjyairAcAyairyannirUpitaM / karomi zaktihIno'haM tatpAdAmbuja sevanAt ||12| antabhAga : nandItA vimale gacche zrIrAmaseno guNavArirAziH / babhUva tasyAnvayazobhakArI zrIratna kIrtiduritApahArI ||166 // zrIlakSmiseneotra tato babhUva zIlAlayaH sarvaguNairupetaH / tasyaiva paTToddharaNaikadhIraH zrIbhImasenaH praguNaH pravIraH // 167 // zrI bhImasenasya padaprasAdAt somAdisatkIrtiyutena bhUmau (loke) / ramyaM caritraM vitataM svabhaktyA saMzodhya bhavyaiH paThanIyametat // 168 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 jainagrantha - prazastisaMgraha saMvatsare sattithisaMjJake vai varSe'tra trizaikayute (1531) pavitre / vinirmitaM pauSa sudezva (?) tasyA trayodazI yA budhavArayuktA // 168 // ( Age 3 padya AzIvAdAdike haiM ) iti zrIpradyumnacaritre zrIsomakIrtyAcArya viracite zrI pradyumna zabarazranuruddhAdinirvANagamano nAma SoDazaH sargaH samAptaH ||16|| sarvasaghasyakalyANamastu | granthAgraMtha 4850 // : [ noTa -- Arake jaina siddhAntabhavana meM isa granthakI jo prati saMvat 1766 jyeSTha zukla 6 kI likhI huI san 1620 ma naM0 147 para darja hai usake antame sukhoMse yaha eka lAina likhI huI hai " savat 1765 varSe phAlguNamAse sukalara dvAdasI dine nAdarasAha bAdasAhanai dillImai katalAma kIyA manuSyAMkA prahara tIna 3" ] 44. subhauma- cakri - caritra ( bha0 ratnacandra ) zrAdibhAga: zrImaMtaM trijagannArthaM prAptAnaMtacatuSTayaM / saratA'raM jinAdhIzaM sasArottArakAraNa || 1 || ( zrAge zeSa tIrthakaroM tathA siddhAdike smaraNa ke 6 padya haiM ) vande vRSabha senAdIn gautamAntAn gaNezinaH / dIptasaptarddhidIprAGgAzcaturthAvagamatviSaH ||8|| guravaH kundakundAdyA guNacandrA guNAkarAH / dhyAnoSmaprahatogrAdhazaityAste santu siddhaye // 6 // zrIratnakIrtaye nityaM namaH zrIyazakIrtaye / namaH zrIguNacandrAya jinapUrNendave namaH // 10 // kRtveti maMgalaM bhavyaM kriyamANArthasiddhidaM / samuddhRtya purANAbdhezcaritraM racyate mayA // 11 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhaumacakracaritra - prazasti atIrthakRtastIrthe vartamAne'janiSTa tat / satmapArazurAmIyaM saubhaumaM caritaM varam ||12|| antabhAga : zrathAsInmUlasaMghesmin gacchesArasvatAbhidhe / munizrI kundakundAkhyaH zrI sImaMdharatIrthagaH ||1|| tasyAnvaye vidA mAnyaH padmanandI yatIzvaraH / bhavyAgi padmanaMdIva samabhUttapasA nidhiH ||2|| bhaTTArakavareNyo'sya paTTe sakalakIrtivAk (bhAk 1) / dharmaH prakAzito yena sajIyAjjagadIzvaraH // 3 // gururbhavanakI yastatpaDodaya bhAnumAn / jAtavAn janitAnando vanavAsI mahAtapaH ||4|| gurubhrAtA tadIyo'bhUdraratna kIrtirgaNA'graNIH / sthaviro maMDalAcAryyapadabhAgdharmakAryakRt ||5|| tatpaTTe maMDalAcAryo yazaH kIrtirya zonidhirajAyatA''gamAbhyAtmapurANArthavicakSaNaH ||6|| vAditvasya paraM sImA gamakasya paraM pada / kavitvAdeH para dhAma guNacandrastadanvaye ||7|| jinacandro jayatva balAtkAra gaNAgraNI paTTe sarvathaikAntanirjitAzepavAksUriH (vAdinaH 1) // 8 // tatpaTTe sakala candro'bhUttadIye vipulodaye / saiddhAntikaH satA vaMdyaH sUviyoM vidAmbaraH // 6 tasya paTTe varIvati bhaTTArakapada sthitaH / ratnacandro vidAmAnyaH syAdvAdasakalArthavit // 10 // samvatpoDazAkhyAte vyazItivatsarAkite (1683) | mAse bhAdrapade zvetapaMcamyA guruvArake // 11 // 61
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastimgraha pattane pATalIputre magadhAMtaHpratinI / svardhanItaTage pArzva sudarzanAlayamAzrite // 12 // salamasAhisadrAjye sarvaglecchAdhipAdhipe / rakSatyatra dharAcakra nijitAkhilavidvipi // 13 // zrImatprabhAcandragaNIndrapaTTe bhaTTArakazrImunicandra kIrteH / paTTAbarodbhAsanabhAnamAlI bhaTTArako'bhUhivijendrakIrtiH / / 14 / / tacchiSyadAmrAyako hi subhagau khaNDelavAlAnvayau / zrItejapAla-hemanAmaparamau dhanarAja-rekhAMgajau / saMprItyau gurubhaktibhAjanaparau saddarzanAlaMkRtau / cakrAte subhaumacakricarite sAhAyyasAkSepatA // 15 / / saumaNyagotre tejAkhyo budhAdipaTasaMyutaH / paTTaNigotrajo hemapaTTaNe ca tadanvaye / sammedAcalayAtrAyai rtncndraassmaagtaaH| jaganmahannAtmajAcAryajayakIrtibhiranvataH // 16 / / zrImatkamalakAdvaiH sUribhizca suvrnnibhiH| klyaann-kcraakhyaan-kaanhjii-bhogidaaskaiH||17|| zrImadhumbaDajAtIya-mahIakSavaNikpatiH / campAkukSisamutpanno ratnacandro vyriircn||18(tribhiH kulaka) zrImatkhaDelavAleSu zyaprayAleSu dAniSu / jaisavAleSu madbhaktikubatsu zrAvakeSu ca // 16 // dhanarAD-kesi-putrasya tejapAlavipazcitaH / / sAhAyyAkhilasAmagrIsApekSya svepsitapraTa // 20 // zrImatkhaDelavAlAyyoM hIrAkhyabhrAtRjAnvitaH / hamIra depatihemarAjaH kAritavAnidaM caritaM ||21||(yugm) zrAdayavAmbaradezastha sAgapattana-vAsinaH / hemAkhya-zreSTinaH putro jayasAnmaGgalAbhidhaH // 22 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ holIreNukAcaritra-prazasti bahugrANakRSNadA samya kSatriyAnvayasanmaNeH / mahaujamau kumAgai sta rAjasiha'marA'bhidhau // 23 // bhImAdyAhvAnanAttatrAkArya zrIhemakIrtayaH / yaM paTTe sthApayAmAsUratnendu maghamAdarAta // 24 // ' 'tenedaM carita vaNijemarAja prsaadtH|| vAdicandrAnubhAvAcA''candrArka jayatAcciraM // 25 // eko'pi sihasadRzassakalAvanIzo hatvA piturvadhakRto naraka prapadya / duHkhaM prabhujya bahudhA bharate'tra tasmAnnigatya tIrthapadabhAgbhavitA'stu siddhaya 26 __iti zrIsubhaumacaritre sUrizrIsakalacandrAnucara-bhaTTArakazrIratanacandra-viracite vivudhazrInejapAlasAhAyyasApekSye zrIkhaNDelavAlAnvayapaTTaNigotrAmbarAditya zreSThizrIhemarAjanAmAkite subhaumanarakaprAptivarNano nAma sptmsrgH| 45. holIreNukAcaritra (paM0 jinadAsa) AdibhAga:-- zrIsarvaza nAbhisUnu jinendra bhaktyA vaMde mohavallI-gajendra / svAtmajJAnaiH sadazIbhUtakhendra lakSmyA yuktaM kAmapadmadvijendra // 1 // saddharmANA kalpavallI kavInA bhUyo natvA zAradAM pAradA ca / saMsAgabdhabhaMvyalokAnukulA nityA vaMdyA dAyinI sanmatezca // 2 // savai: sasutA candramuranTa nAgendrAyaH saMnutA pUjitA ca / matyalloka cakrimukhyaiH kimuktaM prAjyenA- vAcayA'gocarAM ca // 3 // 'satyAcArAna gautamAdIn gurUzca maddharmANA maMgalAnA ca dAtRn / vakSye holIparva dhUlezca parva samyagdRSTenigmalatvAya svasya // 4 // lalitakIrtimunIzvara noditastadapi saccaritaM racayAmyaham / na hi kathaM samudeti kalaMkayuk zazadharo vimale gagamAGgaNe //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 jaina grantha- prazastisaMgraha antabhAga:-- pUrva hara patinA labdha- padmAvatI-varaH / perosAhinarendrAsa - satpaMDitapado'pyabhUt ||26|| padmA'bhidhaH padmavizAlanetraH tadIyaSaMzAMvarabhAnurAsIt / yena pradattaM bahudhA janebhyo dAna sadAnekaguNAlayena ||30|| gyAsa sAhinarendrAcca yenAsA bahumAnyatA / sAkuMbharIpure ramyaM kAritaM jinamandiraM ||31|| prAzA yasya na lopitA cititale kaizvinnarendrairapi duSTavyAdhigajendra paMcavadano mithyAtvavidhvaMsakaH / nityaM yaH kRtavAn jinezvaramahA kalyANakAnA vidhi satpANDityapadasthitazcaturatAhasIsaro bhAsuraH ||32|| tatputro bijhanAmAbhUt prasiddho bhuvi vaidyarAT / nasIrasA hibhUpAla labdhotkarSo vizAladhIH // 33 // mAnanIya narendrAraNA bhUpatirvaNijAmiva / dAna - prajAdvitIyazca sarvavidyAvidAvaraH ||34|| ayaM ciraM sthirIbhUya gRhe vaibhavasayute / pazcAddhi vratiko nUnaM samabhUtkarmahAnaye ||35|| dvitIyaputreopi suhRjjanAkhyo vivekavAnvAdigajendrasiMhaH / zrImatsadA sarvajanopakArI khAniH sukhAnA jinadharmacArI ||36|| bhaTTAraka- zrIjinacandra paTTe bhaTTArako'yaM samabhUdguNAdayaH / prabhendusazI hi mahAprabhAvaH tyaktvA vibhUti nRparAjasAmyA ||37|| bijhAbhidhasya tanayo dharmadAsAdayopyabhUt / abhimAnahiraNyAdrirvA dinakSatra bhAskaraH ||38|| vivekino vai mahamUdamA hi nRpeNa dattA bahumAnatA hi / prasyApi sadvaidyaziromaNezca padmAvatIdattavarasya nityaM ||36||
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ holIreNukAcaritra-prazasti ayaM vikhyAtakIrtizca rUpanirjitamanmathaH / sarvalokopakArI ca dayAlurbuddhisAgaraH // 40 // yatsamo dRzyate naiva kopyanyaH pRthivItale / mahAbhAgyazca sadvaidyo bahunA bhASitena ki // 41 // dharmazrIrininAmato'sya vanitA devaadi-puujaa-rtaa|| saubhAgyAdi-guNAnvitA'tivimalA vikhyAtakItiH khalu / AsItsarvahitA suvAkyakathakA dAnA'dvitIyA parA samyagdRSTiyutA praphullavadanA dInopakArAnvitA // 42 // vivekasatkSetrasya parA sImeva yA'bhavat / / rorusaMtApitAnA ca zaradazcandrikeva hi // 43 // regyAnAmAsti putro varaguNanilayo hya tayoH satpratApo vaidyAdhIzaH prasiddho vividhajananuto dhairyameruH sadaiva / bhogADhayo buddhimidhuH zazadharavadanaH svarNakAtiH sabhAhaH sadvidyAlaMkRtAgo vividhasunidhiH bhAgyavAzcopakArI // 44 // sanmAnito raNastabhe durge'yaM bahusaMpadaH / zerasAhinarendreNa gAbhIryaguNasAgaraH // 45 / / mAnanIyo naredrANA bahUnA vaNijA tathA / sAhasI cAstyasau nUnamahaMkArasurAlayaH // 46 // yasya hata na maryAdA kSamaH ko'pi na dRzyate / naraH priyatamasyA'pi sarveSA ca vivekinA ||47|| sondarya-jitakandappaH suhRdajadivAkaraH / yo'sti durjananakSatrahamo vimalamAnasaH // 48 // vAchitArthaprado yo'sti sevakAnA hitaarthinaa| kalAcayapravINazca manmanuSyaziromaNiH ||46 / / bhAryA'sya sadguNopetA nAmnA riSasiri smRtaa| gRhe dakSA ca dInAnA kalpavallIva nirmalA / / 50 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha sadAcAraratA nUnaM mahAvinayakAriNI / khyAtanirmalakIrtizca zIlasamyaktvasaMbhRtA // 51 // vidyate hya tayoH putro jinadAsAbhidho vrH| budhaH sajanamaryAdA mAnanIyo manISiNA // 52 / / adhItI bahuvidyAsu Ayurvede vizeSataH / api yo'sti mahAghImAn variSTo hi vivekinA // 53 // nAmnA bharturjavaNAda(paNAde?)iti jJAnadayAnvitA / jinadAsA'bhidhAnasya bhAryA syAcchIlasaMbhRtA // 54 // satI sItAsamA sA'pi bhrtaarmnusaarinnii| dharmadAna-kriyAyuktA dampatyorvarayostayoH // 55 // putro'sya(sti)nArAyaNadAsasaMjJo virAjate nirmalalakSaNaihi / svarNaprabhaH paMkajapatranetraH pitAmahAdRSTipayojabhAnuH // 56 // svakIyavaMzAmbarapUrNacandraH subuddhimAn yaH zukanAza(sa)kosti / suhRjanAnaMdakaro variSTho daridravallI dviradaH prahRSTaH // 17 // zrIraNastaMbhasadurga-samIpasthe mumbaprade / nAnAvRkSaH samAkINeM sarobhiH sakajaistathA // 58|| jinAgArayute ramye navalakSapure zubhe / vAsinA jinadAsena paMDitena sudhImatA // 56 // dRSTvA puurvkthaamekpNcaasht(51)shloksNyutaa| pure serapure zAMtinAthacaityAlaye vare // 60 // vasukhakAyazItAMzumita(1608) savatsare tthaa| jyeSThamAse site pakSe dazamyA zukravAsare // 61 // akAri graMthaH pUrNo'yaM nAmnA dRssttiprbodhkH| zreyase bahupuNyAya mithyAtvApohahetave // 62 / / bhaTTAraka-prabhAcandra-ziSyo yo vidyate bhuvi / anekagugNasampannI dharmacandrAbhidho muniH // 6 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ munisuvratapurANa-prazasti mampUrNa siddhAta-vicAraNaikaH dhIge varo jJAtamahAvivekaH / cAritrapAtraM vidhiptagAtraH sa me kriyAdvodhayuto ramA hi // 64|| asyAsti ziSyo lalitAdikIrtiH muniH madA bhavyajanaizca pUjyaH / dayAcitto vinayena yuktaH prabhAvavAna zIlaparazca vidvAn // 65|| jinendrapAdAbuja-satprasAdAjIyAcciraM shriijindaassNshH| mAkaM hi nArAyaNadAsa-nAmnA putreNa sallakSaNasayutena // 66 // jinendracaraNAbhojapUjanaM ca mavedbhuvi / yAvattiSThati hemaadriryaavccdrttivaakrau||6|| jinezavANI sukhadA ca yAvatsataH kRpAzci mahItale'pi / murApagA zrIjinadevabhaktimahAmunInA nivahaH kRpAdraH // 66 // yAvatpaMcanamaskAramaMtrastAvadayaM zubhaH / graMthastiSThatu puNyAya vAcyamAno budhairjanaH // 66 // zAtiH zrIjinamArgasya naredrasya tpobhuutaa| prajAnA kAvyakartRNA bhavatAtsuhRdo'pi ca 170 // yatkiMcidadhikaM nyUna zAstre'sminnAditaM mayA / jADyAttajjina kSaMtavya dayAsAgaravArija // 71 / / trivaaddhivsusNkhyrnussttrpshlokH(843)prmaanntaa| grathasyAsya suvidvadbhirjinadAsaiH kRtA svayaM // 72 // iti zrIpaDitajinadAsaviracite munizrIlalitakIrtinAmAGkita holI-reNukAparvacaritre darzanaprabodhanAmni dhUliparva-samayadharma-prazastivarNanonAma sptmo'dhyaayH| 46. munisuvratapurANa (brahma kRSNadAsa) AdibhAga: devendrArcitasatpAda paMkajaM praNamAmyahaM / AdIzvaraM jagannAthaM sRSTidharmakaraM bhuvi / / 1 / / jayapura prati
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha kanakaccArasaMchAyaM vRSabhAkaM vRSoddhuraM / vRSabhaM jagatA sAkSAcchamaNe'natasiddhaye / / 2 / / antabhAga: kASThAsaMghe variSThe'jani munipanuto rAmaseno bhadaMtastatpAdAbhojasevAkRta-vimalamatiHzrIbhImasenaH krameNa / tatpaTTe somakIrtiryavanapati-karAbhoja-mayUjitAhiretatpaTrodayAdrau jinakaraNalayI zrIyaza kIrtirena:(1)||1|| kamalapatirivAbhUtsadudayAdyaMtasena uditavizadapaTTe sUryazailena tulye / tribhuvanapatinmathAhidvayAmaktacetA stribhuvanajanakIrtinAma tatpaTTadhArI HE | ratnabhUSaNabhadaMta inAbho nyAya-nATaka-pugama-suvidyaH / vAdi-kaMjara-ghaTAkara-siMhastatpade'jani rajanabhaktaH // 63|| devatAnikarasevitapAdaH zrIvRSeza vibhupAdapramAdAt / komalena manasA kuta epa gratha eva vidupA hRdihAra' ||4|| zodhayaMtu vibudhA vivirodhA yatpurANamada eva mayoktaM / sabhavanti mujanAH khalu bhUmau te sadA hitakarA hatapApAH ||5|| indvaSTaSaTcaMdramite'tha varSa(1681) zrIkArtikAkhye dhavale ca pakSe / jIve trayodazyaparAnhayA me kRSNena saukhyAya vinirmito'yaM // 66 // lohapattananivAsamahebhyo harSa eva vaNijAmiva hrssH| tatsutaH kavividhiH kamanIyo bhAti maMgala-sahodara kRSNaH // 17 // zrIkalpavallInagaregariSThe zrIbrahmacArIzvara eSa kRSNaH / kaMThAvalaMbyUjitapUramallaH pravarddhamAno hitamAtatAna // 6 // paMcavizatirmayuktaM sahastrayamuttamaM (3025) / zlokamaMgvyeti nidiSTA kRSNena kaviveghasA ||6|| iti zrIpuNya candrodaye munisuvatapurANe zrIpUramallAke harSa-vIrikA dehaja
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ candraprabhacaritra-prazasti brahmazrImaMgaladAsAgraja-brahmacArIzyara-kRSNadAsa-viracite rAmadeva zivagamanaM nAma trayovizatitamaH sarga samAsaH // 23 // 47. candraprabha-carita ( kavi dAmodara ) AdibhAga : zriyaM candraprabho nityA candradazcandralAchanaH / bhavyakumudacandro vazcandra-prabho jinaH kriyAt // 11 kuzAsana-vacoTajagattAraNa hetabe / tena svavAkya sUrAstrai dharmapAtaH prakAzita // 2 // yugAdau yena tItheMzA dharmatIrthaH pravartitaH / tamahaM vRSabhaM vande vRSada vRSanAyakam / / 3 / / cakrI tIthakaraH kAmo muktipriyo mahAbalI / zAntinAthaH sadA zAnti karotu naH prazAntikRt / / 4 / / yena vidhvaMsito duSTaH pradyumnabhUpatirvaraM / muktisImaMtinInAtha vIraM namAmi taM jinam ||5|| ( isake bAda zeSa tIrthakaro tathA siddhAdikokA smaragma hai) gussAnvitA zubhAkAya vRttamuktAphalAcigAm / mAlAmiva sadAbhUpA svakaNThe bhAratI dadhe // 12 // jagaddhitakara sAra vizvatatvaprakAzakaM / staumi jinAgama nityaM jJAnAsayeghanAzanaM // 12 // parahita samudyuktAstrailokya zvara saskRtAn / gautamAdInmunIn bhaktyA stuve tadguNamiddhaye // 13 // sImaMdhara-mukhAt zrutvAgamaM yenA'tra duHpame / pravartitaM hitaM kundakundAcAye namAmyaham // 14 // 'paramatebha-nAgAriyaH kaverguNa-mAgaraH / tadguNasiddhaye tasmai namo'kalaGka-yogine ||15||
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisagraha yadbhAratyAH kaviH sarvo'bhavatsajjJAna-pAragaH / taM kavinAyakaM staumi samantabhadra-yoginam // 16 // nAbheyasya purANAbdhiH kRto yena subuddhidaH / svasiddhaya ziramA vande jinasenakavIzvaraM / / 17 / / sarveSA tIrthakartRNA caritAbdhiH prakAzitaH / yena taM guNAbhadrAcAryakavi naumi saMtatam // 18 // candraprabhajinezasya caritaM yena varNita / taM voranandinaM vande kavIzaM jJAnalabdhaye // 16 // ye'nye'pi kavayo'bhUvana jinaguNa-prakAzakA. / kavitvasiddhaye santu marve te mama saMstutAH // 20 // antabhAga:bhavyAbujaughadinakRdgaNabhRtsamAno nizzeSamunyadhipatiH shubhmddleshH| rAjAdhirAja-gaNasevita-pAdapadmaH khyAto babhUva muvacA bhuvi nemicndrH||68 suguNa-gaNa samudro viSTape rakhyAtakIrtirmuninarapativRndaiH pUjinAniH sumpI / vijitasakalavAdI tasya paTTe babhUva mahimitajinadharmA zrIyaza-kIrtinAmA / / yogIzabhUbhRdgagAlabdhapUjaH kavIzasevyaH bhuvanaprasiddhaH / paTTe tadoye jitakAmamAyaH zrIbhAnukIrnidRDhazAntamUrtiH // 7 // middhAntAdi-pugaNakAzajaladhiH pradhvasta mithyAtamaH bhanyAmAja-raviH samastaguNabhRddha bdhicandropamaH / vikhyAto bhuvane tapobharadhRto gacchAdhirAjaH zamI ziSyastasya suyogisastutapaTa: zrIbhUSaNo rAjate // 7 // bhavyAbhojA'rkabhAnurmaninRpatigaNaiH sevitAniH prasiddhastarkAlaMkArazAstrapravacana-paTudhIrvasta-mithyAravAdaH / udyadbhAnupratApo guNagaNanilayo jainadharmaprakAzI tatpaddezastapasvI prakaTamumahimA dharmacandro vibhAti / / 72 / /
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnArNavagaTIkA prazasti zrImUlasragha supateH parizAntamUrteH candraprabhezacaritaM bhuvi sArametat / ziSyeNa tamya caritaM bahusaukhya heturdAmodaregA viduSA tanubuddhibhAjA ||73 || nizzepazAstranipuNAH parakRtyacittAH kRtsnapradoSarahitA bahukIrtibhAjaH / candraprabhasya caritaM parizodhayantu sAraM satA samudayAH svgunnaaprbhujyaaH||74|| jinarucimUlA jJAnavijJAnapITha: zubhavitaraNazAkhazcAruzIlAdipatraH / suguNacaya samRddhaH svargasaukhyaprasUnaH zivasuvaphalado cai jainadharmadrumo'stu // 84 // bhUbhRnnetrAcalazazadharAGkaprame (1727) asara navamadivase mAsi bhAdre suyoge / ramye grAme viracitamidaM zrImahArASTranAmni nAbheyasya pravarabhavane bhUrizobhAnivAse ||5|| ramyaM catuHsahasrANi paMcadazayutAni (4015) vai / muTukaiH samAkhyAtaM zlokairidaM pramANataH || 86 // iti zrImaNDalasurizrIbhUSaNa tatpaTTagaccheza zrI dharmacandraziSya-kavidAmodara- viracite zrIcandraprabhacarite zrIcandraprabhanirvANagamanavarNano nAma sasavizatitamaH sargaH / 48. jJAnArNavagadya-TIkA ( zrutasAgara sUri ) AdibhAga :-- zivo'yaM vainateyazva smarazvAsyaiva kIrtitaH / zraNimAdi-guNA'narghyaratna-vArdhirbudhairmataH // 1 // zrantabhAga : zrAcAryairiha zuddhatatvamatibhiH zrIsiMhanaMdyAhayaiH saMprArthya zrutasAgaraM kRtivaraM bhASyaM zubhaM kAritam / gadyAnAM guNavatpriyaM vinayato jJAnArNavasyAntare vidyAnandiguru prasAda - janitaM deyAdameyaM sukham // iti zrIjJAnAva-sthita-gadya-TIkA tatvatraya - prakAzinI samAsA / 71
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 jainagrantha - prazastimaMgraha 46. sammedazikharamAhAtmya ( dIkSita devadatta ) zradibhAga : dhyAtvA yatpadapAthojaM bhavyAH sasArapAragAH / sArAtsAraM sadAdhAraM tamarhantaM namAmyaham ||1|| guru gaNeza vANa ca dhyAtvA stutvA praNamya ca / samme dazailamAhAtmyaM prakaTIkriyate mayA ||2|| jinendra bhUSaraNayati ti-dharmaparAyaNaH / tasyopadezAtsammedavarNane madvirotsukA ||3|| bhaTTArakapadasthAyI sa yatiH satkavipriyaH / bhavAbdhitaraNAyeha satkathApotasajJakaH ||4|| mAhAtmyapUrtisiddhayarthaM vande siddhagaNaM hRdi / sadbuddhi te prayacchaMtu vANIM me kAvyarUpiNIm ||5|| sammedalavRttAto mahAvIreNa bhASitaH / gautamaM prati bhUyaH sa lohAryeNa dhImatA ||6|| tatsadvAkyAnusAreNa devadattAkhyasatkaviH / sammedalamAhAtmyaM prakaTIkurute'dhunA ||7|| antabhAga : iti zrIbhagavallohAcAryAnukrameNa - zrI bhaTTArakajinendra bhUpaNopadezAcchImaddIkSita-devadattakRte zrIsammedazikhara-mAhAtmye samAtisUcako ekaviMzatitamo'dhyAyaH ||21|| samApto'yaMgranthaH // 50. dhyAnastavaH ( bhAskaranandi ) zradibhAga : paramajJAnasaMvedyaM vItabAdha sukhAdivat / siddhaM pramANatatsArva sarvajJaM sarvadoSaka (kRt ? ) // 1 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdibhAga: padArthadIpikA - prazasti antabhAga : tasyA'bhavat zrutanidhirjina caMdranAmA ziSyo'nu tasya kRti-bhAskara naMdinAmnA ! ziSyeNa saMstavamima nijabhAvanArtha dhyAnAnugaM viracitaM suvido vidaMtu // 100 iti dhyAnastavaH samAptaH / 51. padArthadIpikA ( bha0 devendrakItiM ) zrIsarvajJaM jinaM nanvA sarvasatvahitAvaha / padArthadIpikA sArA TIkA kurve sukomalA || 1 || antabhAga : 73 vasvaSTayuktama tenduyute (1788) varSe manohare / zukle bhAdrapade mAse caturdazyA zubhe tithI || 1 || Isara deti sadgrAme TIkA pUNitAmitA / bhaTTAraka- jagatkIrteH paTTe devendra kIrtinA ||2|| duSkarmahAnaye ziSya manohara -girA kRtA / TIkA samaya sArasya sugamA tattvabodhinI ||3|| buddhimadbhiH budhairhAsyaM kartavyaM na vivekibhiH / zodhanIyaM prayatnena nayato vistaratA vrajet ||4| budhaiH saMpAThayamAnaM ca vAcyamAnaM zrutaM sadA / zAstrametacchubhaMkAri ciraM saMtiSThatA bhuvi ||5|| pUjya devendra kIrte zaM (tIza - ) ziSyeNa svAM tahAriNA / nAmneyaM likhitA TokA svahastena svabuddhaye ||6|| [ iti samayasArasya padArthadIpikA TIkA samAptA / ]
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 jaina grantha- prazastisagraha 52. nAgakumAra paMcamIkathA ( paM0 dharasena ) AdibhAga :-- nemi namatsurAdhIza munAzamanatrazriyam / nAgakumArasya vadaye kSepataH kathA || 1 | antabhAga: grAmI bhUriguNAkarasya guNinaH zrIvIrasenastutaH ziSyaH zrIdharasenapaMDita iti khyAtaH matAmIzituH / gocitApasya vasatau tena prazAntAtmanA savegArthamayaM vizuddhamanasA sAdhvI kathA zreyase ||1|| soDhadevAkhya- raTTAbhyA saddharmarasikatvataH / kAritA paMcamI seyamA''candramabhinandatu ||2|| iti zrIdharasenaviracitaM nAgakumArapacamIkathAmamuccaye nAgakumAra nirvANa gamanavarNano nAma aSTamaH sargaH ||8|| 53. mahIpAlacaritra (bha0 cAritrabhUSaNa ) AdibhAga: yasyAza dezepsitakuntalAlI dUbrvAGkagalIca vibhAti nIjA (tyanIcA 1) / kalyANalakSmIvamatiH ma dizyAdAdIzvaro magalamAlikA vaH // 1 // yasyAH kramopAstitrazAjaDopi vinA zramaM vAGmayapArameti / sadA cidAnaMdamaya rUpA mA zAradA rAtu rati parA me || 2 || * yaha prazasti Ajase koI 30-35 varSa pahale seTha mANikacanda hIrAcanda je0 pI0 bambaI ke 'prazastisaMgraha ' rajiSTara na0 1 parase uddhRta kI gaI thI / mUla grantha sAmane na hone se isa granthakI racanA karAnevAle soDhadeva AdikA paricaya nahI diyA jA sakA /
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIpAla caritra - prazasti manovacaH kAkRtopakArA: jayati saMta. mukutekasArAH / trAbhiyAna skhalate satA dhIti karAstepi jayaMtyastaH // 3 // azoSi vijJAya kRtaprasAdaH paropakArAya rasAbhirAmaM / zrImanmahIpAla - narezvarasya caritrametadracayAmi kAmaM || 4 || antabhAga: nityaM sacchuklapakSasthitirativizado nAzitazyAmapakSo / vidhvastAzeSadoSo bahumunimahito bhUrizomAbhirAmaH / vizvAlhAda dadAno itanikhilanamAH zazvadAmodayAMca zrImadvANyAkhyagaccho parividhuvadayaM rAjate zuddha vRtta ||1|| kalyANAvalizAlino'tra sumanaHzreNIzrito vizrutaH zrImAn mAraka go vijayate yaM (yo?) maruvannizcalaH / vizvAlaMkaraNasya vistRtapaH sannaMdatasyA'nvaha bhAti sphItiyutasya yasya purataH pAdA ivAnye guNAH ||2|| tasmin vismayakAricArucagnizcAritracUDAmaNiH zrImAn zrIvijayendusUrirabhavadbhavyAgi citArmANaH / tatpaTTe mamabhUnmahIndramahitaH zrIkSemakIrtirgakaH kAkAzevibudhAn dhinoti nitarA yatkalpavRttistathA || 3 || zrIratnAkara sUrayaH samabhavan jJAnAburatnAkarAH kIrtisphItimanoharA zubhaguNazreNIlanAbhodharA / yannAmnAsaaji gaNoyamabhavadratnAkarAkhyA parA khyAtena kSitimaMDalepi sakale satyA tamohAriNA ||4|| tasyAnukramapUrvvazailakaraNiH kAmadvipodyatsUNiH sUrIzo'bhayanandi ityajani sadyogIndracUDAmaNiH / tatpaTTe prakaTaprabhAvavidite vidhvastavAdighRNiH jajJe zrIjayakIrtisUrirasamo bhavyAtmacintAmaNiH ||5|| 71
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 jainagrantha-prazastisaMgraha kIrtiryasya nirastatApanivahA macchIladaMDasthitA caMcaccadrakalojvalA dazadizA zvetAtapatrAyate / tatpaTTe sphuTakAdikajaraghaTAsiho rudahovajaH / sUrIndro jayatAcciraM gaNadharaH zrIratnanaMdyAbhidhaH // 6 // tasyAnekavineya-sevitapadAbhoja 'bhavyAvalI ccnnetrckorcNdrmdRshsthaanmrbhuumiipteH| ziSyANU racayAMcakAra cturshcaaritrrmyaa'bhidho| vizvAzcaryakaraM mahIpacaritaM nAnAvicAroddhara // 7 // zrIravanaMdigurugadasaroruhAlicAritrabhUSaNavirya didaM tatAna / tasminmahIparite bhavavarNanAkhyaH sargaH samAptamagamatkila paMcamo'ya|8|| iti zrIbhaTTAra kazrIratnanaMdimUriziSya-mahAkavivaracAritrabhUpaNa-viracite zrImahIpAlacarite paMcamaH sargaH / iti zrImahIpAlacaritra kAvya saMpUrNa / grantha sN0665| saMvatsare guNa-rudranetra-vasu-candrayute 1836 kA bhAdrapadamAmakRSNapannapaSThayA tithau| / jayapura prati 54. madanaparAjaya ( Thakkura jinadeva ) AdibhAga :yadAmalapadapadma zrIjinezasya nitya zatamakha-zatasevya padmaga divaMdya / duritavana-kuThAraM dhvaslamohAdhakAraM sadakhilasukhahetu triHprakArairnamAmi // 1 // yaH zuddha-rAmakula-padma-vikAzanAkoM jAto'rthinA suratarubhuvi cagadevaH / tannaMdano harirasatkavinAgasihaH tasmAddhi]Sagajanapati vi nAgadevaH / / 2 / / tajAvubhau sumipajAviha hema-rAmau rAmAtpriyaMkara iti priyado'rthinA yaH / tajazcikitsita-mahAMbudhi-pAramAsaH zrImallu gijinapadAbuja-matta bhRgaH // 3 // tajohaM nAga(jina)devAkhyaH stokazAnena saMyutaH / chada'lakAra-kAvyAni nAbhidhAnAni vemyahaM // 4 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvetAmbaraparAjaya-prazasti kathA prAkRtabadhena haradevena yA kRtaa| vakSye saMskRtabaMdhena bhavyAnA dharmavRddhaye // 5 // iti zrIThakkuramAidasuta-jinadeva viracite smaraparAjaye susaMskRtabaMdhe muktisvayavaro nAma paMcamaH paricchedaH / antabhAga : pAThayate yaH zRNotIdaM stotraM smaraparAjayaM / tasya jJAnaM ca mokSaH syAt svargAdInA ca kA kathA // 1 // tAvad durgatayo bhavanti vividhAstAvannigoda-sthitiH tAvatsaptasudAruNA hi narakAstAvaddaridrAdayaH / tAvadduHmahaghoramohatamasAcchannaM manaH prANinA yAvanmAra-parAjayodbhavakathAmetA ca zRNvaMti na // 2 // tathA ca-zRNoti vA vakSyati vA paThettu yaH kathAmimA mAraparAjayodbhavA / so'maMzaya vai labhate'kSayaM surava zIgheNa kAyasya kadarthanaM vinA ||3|| ajJAnena dhiyA vinA kila minastotraM mayA yatkRtaM ki vA zuddhamazuddhamasti makalaM naivaM hi jAna, myaha / tatsarvaM munipaMgavA: sukavayaH kurcatu sarve kSamA saMzodhyAzu kathAmimA svasamaye vistArayaMtu dhruvaM // 4 // iti madanaparAjayaM samAptaM / 55. zvetAmbaraparAjaya (kavi jagannAtha) AdibhAga: bubhukSAdyA yamIzAnaM na hi duHkhayituM kSamAH / anaMtasukhasadbhAvAttasmai zrI nemaye namaH // 1 // padAbuja-madhuvrato bhuvi narendrakIrterguroH suvAdipadabhRdbudhaH prakaraNaM jagannAthavAk /
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastisagraha sitAmbaraparAjayAhvayamidaM hi cekrIyate jinAgama- vizAladhI-vibudha-lAlajIkAzayA // 2 // pacasahasrayAdyakta sAzayikairyankuyukti calatastat / sarve pratyAcaSTe dhIro vADI jagannAthaH ||3|| iha hi ne minarendrastrotre svopajJe " yaduta tava na bhuktirnaSTaduHkhodayatvAdvasanamapi na cAge vItarAgatvatazca / iti nirupama hetU na hyasiddhAdyasiddhau vizadavizadadRSTInA hRdila: (1) suyuktaye" iti padyamAkarNya lAlajInAmavaNibhiravAdi padyasyAsya vRttikaraNamivA (ghA) paMcasahasrImataM sAzayikakalpitaM khaMDanIya tatastannimittamAsAdya mitAmbaraparAjayaM nAma prakaraNaM kurute / tatra tAvat kevalini kavalAhAravatvena virodhamabhidhatte 20 antabhAga:--- iti darpatA prabalatama yukti-kuliza - cUrNitAkhilai kAnta-vAdibhUdhare - fornarratrmA vivAdeneti / vatse guNAbhravItenduyute (1703) dIpotsava dine / bhuktivAdaH samAtoyaM sitambara - kuyuktihA // 1 // iti zvetAmbaraparAjaye kavi gamaka- vAdi - vAgmitvaguNAlakRtana khAMDilla zodbhava pAmarAja zreSThasutena jagannAthavAdinA kRte kevalimuktinirAkaraNaM samAptam / 56. caturviMzatisandhAnakAvya- saTIka ( kavi jagannAtha ) AdibhAga : zreyAn zrIvAsupUjyo vRSabhajinapatiH zrIkramAMko'tha dharmo haryakaH puSpadanto munisuvratajino'naMta vAk zrIsupArzvaH / zAMtiH padmaprabho'ro vimalavibhurasau varddhamAnopyajAMko mallinemirnamirmA sumatiravatu sacchIjagannAthadhIra // 1 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturvizatisandhAnakAvyasaTIka-prazasti 76 (snagdharA chandAtmaka isI padyako 25 vAra likhakara umakA 25 prakArase artha kiyA hai, eka eka prakArameM 24 tIrthakaroMkI stuti alaga alaga aura 25 ve meM samuccaya stuti 24 tIrthaMkaroMkI kI hai|) praNamyAghriyugmaM jinAnA jgnnaathpuyaaghripaathoruhaannaaN| varai kAkSarArthairmahAyuktiyuktaH suvRttiM ca teSAM nutezcarkaromi // 1 // vAgdevatAyAzcaraNAmbujadvayaM smarAmi zabdAMbudhipAradaM varaM / yannAmamAtrasmaraNochayukto(dyatAni ?)haraMtyaghaM kovidamAnasAni ||2|| aprasiddhaninAdeSu nAtra kAryA vicAraNA / ekAkSarasukoSasya padyaM dRSTvA'vagamyatA // 3 // padyasya yasya kasyApi vAcyayugmaM hi citrakRt / caturviMzatisadvAcyaretatkurvIta kiM na zaM // 4 // iti prastAvanA / caturvizatijinAnAmekapadyaM kRtvA tasya caturviMzatibhiratharjagannAthastAn stotIti tAvadAdijinasya vRSabhasya stutiH| tathA hiamau lokottaraH vRSabhajinapatiH / iti zrIcaturvizatijinastutAvekAtara-prakAzikAyA bhaTTArakazrI. narendrakIti-mukhya ziSya-paMDitajagannAtha-viracitAyA prathamatIrthakara zrIvRSabhanAyastutiH samAsA / antabhAga: nayanaya(navanava ?)dhararUpAne(1666) muvatse tapomAsa iha vizadapaMcamyA ca satsaurivAre / vihitajinamahobAvatpure saudhazubhre mujinanutimakArSIcchIjagannAthanAmA // 26 // iti zrImadekAkSaraprakAzikA caturvizatijinastutiH samAsamagamat zrIrastu / zratha kAvyaphalaM svarUpaM ca vacmaH / /
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 jainagrantha-> - prazastisaMgraha padyesmin mayakAkRtAnutimimA zrImaccaturvizatitIrthezA kaluSApA ca nitarA tAvadbhirathairvaraiH / pratyekaM kila vAcya vAcakaravairbodhyA budhairvRttitaH pUrvAhnAdiSu yo bravIti labhate sthAnaM jagannAthataH // 1 // kAvye'sminbhuvi kovidAH stutimaye tIrthekarANA vare / sallabhye budhaciccamatkRtikare cittaM dadhIdhvaM sadA / vAkyAzuddhavacopi yadbhaNititaH kurvIdhvama (?) trApi sat ( zaM ?) tasmAcci (nRtya) timida samastasukhada na jJAyate kiM phalaM ||2|| janani bhArati sajinata eDaje sumati lokalatAvana (?) tatpare / bhava sarasvati me kluSApahA tava padAbujabhaktiyujaH sadA ||3|| iti zrIcaturvizatijina stuti. kavijagannAthakRtA pUrNA // 57. maunavratakathA ( guNacandra sUri ) AdibhAgaH sakalajJAnamampUrNAn natvA zrIjinanAyakAn / tradari ye bhavyAnA hitasiddhaye || 1 || antabhAga: zrImUla saMve'vidhAtinIha pradyotamAnAnyamatAni nezuH / sArasvato gaccha ihaiva nadyAcchrImadbalAtkAragaNAbhimuktaH // 26 // zrIratnakIrtirabhavajagatAvareNyazcAritraratnanivahasya babhAra bhAraM / tadIkSito yativaraH kRtidevakIrtiH caaritrrjitjnodvhitaasukiirtiH|| 27 tadazi (tacchi ) yo guNacandrasUrirabhavaccAritracetoharasteneyaM racitA kathA vratatratA puNyAkurotpAdikA / zrImatpaMca matIrthacaiH yasadane saddAmalendra gake (?) zrImaunavrata satphalArthakathakA nandatviyaM bhUtale ||28|| iti maunavratakathA samAptA /
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaTcaturtha va* jinArcana - prazasti O 81 58. SaTcaturtha varttamAna- jinArcana ( pa 0 zivAbhirAma ) AdibhAga :-- atha SaTcaturthavartamAnajinAcainaM samudIrayAmaH / yazaH samAnaMdati viSTapatrayaM yadugratejaH prasaratprabhAbhiraM / nareDiva praskhalitAhitayatejinezinastaM hRdaye'niza dadhe ||1|| antabhAga: bhavati manmathArAtibhakto nRpanika zirorumauliratnaprabhAH / padavanipasUnuryaH zivAra rAmanAmnA vyaraci jinvraacvRttrtnprbhaarkeH||11|| paramamukhavicitra zuddhasadbhAvajAta guNagaNitavinAza kama kAtAradAva / vibhaya vibhavasAraM zuddha jIvAvatAra jinavara padabhakteryAtu bhaktyAspadaM bhoH // 12 // bhavatu vibhavabhUrikti kAtAcakAnA bhavatu vibhavabhUristadranA naditAnA / bhavatu vibhavabhUriH sadgurUgA janAnA bhavatu vibhavabhUriH sarvajIvAtmakAnA // 13 // vizada vijayasAre mAlavAkhyAkhyayAkhye divijanagara durgabhAti devAlayo vA jinavara - pada - bhaktividyate yajanAnA na tu kumatakuvRttiryathapathAtmakAnA ||14|| arikulavanadAho yatra sAmatasenaH svakulagatasuvRttitkaMdhasAlayabhUtaH / haritanuja tanUjo vAnuruddhaH pRthivyAmiva kavikulapAlo rAjyarAmA babhAra // 15 tadakhilavararAjyaprAjyamAhAyyasAne raghupatirita nAmAbhUnmahejyAM mahAtmA / tadakhilakulabhUpastatsuto dhanyarAjo mama paramamumakko motra sAhAyya ko bhUt // 16 // rahitavibhavamuSAstyaktatArasvadezA jinavara padabhaktimAtramamyagdhanAdayAH / zivagartA janabhUmervadanAsaktacittAH suciratavihAraM kurmahe dharmasiddhaye // 17 // navazi (?) ca nayanAkhye karmayuktena caMdre gativati sati jatA vikramasyaiva kAle / nipatadatitupAre mAghacadrAvatAre jinavarapadacarcAsiddhaye saprasiddhA ||18|| guNabhadrabhadatoktyA svayasiddhAkSare "kaiH / jAteyaM atarra namaskartavyamatra vai // 16 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha yAvatsajanacittanizcaladharA yAvajalazrIdharA yAvaJcakradharA surezvaradharA pAtAlapAtAdharA / yAvaccandradivAkarapRthudhaza yAvacca dharmasthiti stAvacchIjinarAjacaMdracaraNapUjA samAnadatu // 20 // zivAbhirAmAya zivAbhirAmaM zivAbhirAmAtra shivaabhiraamH| zivAbhirAmapradakaM bhaja tvaM muhurmuhubhoM vada ki vadAmi // 21 // iti zrISaTcaturthavartamAnajinArcA zivAbhirAmAvanipasUnukRtAdbhutatareI, smaasaa| 56. pArzvapurANa ( bha0 candrakIrti) AdibhAga: muktistrIhRdayAzliSTaM kevala zrIvibhUSaNaM / zrIsarvajJamaha vande prAptAnaMtacatuSTayam // 1 // - X X X sa jIyAdrAmasenAkhyaH kASThAMbaranabhAzumAn / bhaTTArakaH sadAzreSTaH zabdazAstrAbdhipAragaH // 30 // mahApurANasatkAvya-kIrtanAnnicitaM yazaH / bhUtale yasya jIyAtta jinase no yattIzvaraH // 31 // yaduttarapurANasya kartA naiyAyikaH sudhIH / sUriH zrIguNabhadrAkhyo bhU(jI)yAdbhumaMDale kaviH // 32 // antabhAga : svasti zrImati kASThasaMghatilake gacche sunandItaTe yAdIndrorusupaNDitendrakavisaccandrAvalIbhUSite / zrAsIdanvayamaNDito guNanidhirvidyAgaNAdhIzvaraH sUriH zrIyutarAmasena iha vai vidyAnavadyaH sadA 165 / /
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAvapurANa-prazasti yasminnivAsaM vidadhe prasiddhA syAdvAdavidyA satataM manozA / vRttaM pravRttaM vizadaM ca yatra viz2a bhatte tasya kathaM na kIrtiH // 66 // tadanvaye'bhUtkila dharmasenaH sUristapobhUSitadharmasenaH / namatpadAmbhojasurendrasenaH syAdvAdavinirjitavAdisenaH 67|| vizadapAda[supakajabhAskaraH sklshaastrsupiitrsotkrH| akhilasUrivarastapasA nidhimilasenamuniH smbhuutsudhiiH||6maa tatpapUrvAcalacaNDarociH suuriishvro'bhuutsuvishaalkiirtiH| yaha zanAkarNanataH prahRSTA budhA na muhyanti sudhArase'pi // 6 // tatpavArAnidhizItarocibhaTTArako'bhUtkila 'divyrociH| babhUva gacchezvara vizvasenaH svadezanAraMjitasadrasenaH // 7 // kASThAsaMghe gacchanandItaTIyaH zrImadvidyAbhUSaNAkhyazca sUri-1 AsItpa? tasya kAmAntakArI vidyApAtraM divycaaritrdhaarii||7|| tatpaTTAmbarabhUSaNaikataraNiH syAdvAdavidyAciNo(?) vidvaddhRndakulAbhimAnazizvarIpradhvaMsatIvAzaniH / saccAritrataponidhirmativaro vidvatsu ziSyaiyutaH / zrIzrIbhUSaNasUrirAT vijayate zrIkASThasaMghAgraNIH // 72 // yadagrato naiti gurgurutva zlAdhyaM na gacchatyuzano'pi buddhathA / bhAratyApi naiti mAhAtmyamuna zrIbhUSaNaH sUrikaraH sa pAyAt // 7 // vANI yasyotkRSTapIyUSajecI rUpa ysyaanntsaundryhaarii| dhatte vRttAdyo gaNe zobhamAna zrIzrIbhUpAkhyazca sariH sa jIyAt / / 74 tasya zrIjayacacchiSyo jADyapAtra mamasyala(?) / AcAryazrIcandrakAnyo rolabo'hatpadAmbuje 1/75|| zrIpArzvanAthasya purANamuttamaM santoSakRtena satA taduttamam / vinirmitaM bhAvavato na bhUriNA zrIcandrakIyAMkhyakavIndrasUriNAma bhUrizAstranipuNA vimatsarA zodhayantu sudhiyazca sannarAH / kUTamatra bhaNitaM ca yanmayA pArzvanAthasupurArapasAgare // 77 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisagraha zrImaddevagirI manoharapure zrIpArzvanAthAlaye varSebdhIpurasaikameya(1654) iha vai zrIvikramAkesa(zva)re / saptamyA guruvAmare zravaNabhe vaizAkhamAse mite pArvAdhIzapugaNamuttamamida paryAptamevottaram / / yaavddhraamerukulaaclendrmndaakiniimukhypdaarthvrgaaH| tiSThatu tAvatparama pugaNaM nandyAdidaM pAva jinezvarasya / / dvamale tathA mamazatIpaMcadazottare(2715) / atyaMva grantharAjanya mAnamuktaM kavIzinaH / / iti zrItrijagadekacUDAmaNi zrIpArzvanAthapugaNe zrIcandrakItyAcAryapraNIte bhagannirvANa kalyANakavyAvaNanA nAma pacadazaH sg| samAptazcAya grnthH| 60. chandonuzAsana ( jayakIrti ) AdibhAga: zrIvardhamAnamAnamya chandamA pUrvamakSaraM / lakSyalakSaNmAvIkSya vakSye chandAnuzAsanaM / / 1 / / chandaHzAstraM hi tadvivatIH kAvyasAgaraM / chando bhAgyAzraya sarve na kicichandamo vinA / / 2 / / ansabhAga: mANDavya-piMgala-janAzraya-saMtavAkhyazrIpUjyapAda-jayadeva-budhAdikAnAm / chandAsi vIkSya vividhAnapi satprayogAn chando'nuzAsanamidaM jayakIrtinoktaM // iti jayakIrtikRtau chandonuzAsana' ....... ' sambat 1162 asAdasudi 10 zano likhitamidamiti / [ jaisalamera prati
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradyumnacarita-prazasti 61. pradyumnacarita (mahAsena sUri) AdibhAga : zrImantamAnasya jinendra nemi dhyAnAgnidagdhAkhilaghAtikakSam / vyApArayAmAsa na yatra vAraNAna jagadvijetA makaradhvajo'pi ||1|| bAlyepi yasyApratimaM surendro vilokya rUpa punarIkSate sma / catuH sahasraM yugapadvidhAya natvA ca taM vIrajinaM virAgam ||2|| jinendravaktrAmbujarAjahamI praNamya zuklAmatha bhAratIM ca / upendrasUnacaritaM pravakSye yathAgamaM pAvanamAtmazaktyA ||3|| kavIndra somAnamitairyaduktaM gaNezvarAyairapi vistare / tatpAdapadmadvaya bhaktizaktyA saMkSipya tadvaktumaya zramo naH ||4|| antabhAga : zrI lATa vargaTanabhastalapUrNacandraH zAstrArNavAntagasudhIstapasA nivAsaH / kAtA(katoH) kalAvapi na yasya zarai vibhinnaM svAnta babhUva sa munirjayasena nAmA // tIrNAgamAmbudhirajAyata tasya ziSyaH zrImadguNAkara- guNAkara senasUriH / yo vRtta-bodha-tapasA yazasA ca nUnaM prApatparAmanupamAmupamA munInA // 2 // tacchiSya viditAkhilo samaya vAdI ca vAgmI kaviH zabdabrahma vicitradhAmayazasA mAnyA satAmagraNIH / zrAmIt zrImahsenagriranaghaH zrImuMjarAjAcitaH sImA darzana bodhavRttatapasA bhavyAbjanI - bAdhavaH ||3|| zrI sindhurAjasya mahattamena zrIparpaTenAcitapAdapadmaH / cakAra tenAbhihitaH prabandha sa pAvanaM niSThitamaGgajasya // 4 // zrImat kAmamahAnarasya caritaM saMsAravicchedanaH zraddhAbhaktiparAH prabuddhamanasAH zRNvanti ye sattamAH / saMvegAtkathayanti ye pratidinaM yo'dhIyate saMtataM bhUyAsuH sakalAstrilokamahitAH zrIvallabhenduzriyaH ||5||
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ bcha jaina grantha- prazastisaMgraha zrI bhUpateranucaro maghano vivekI zRGgArabhAvaghanasAgararAgasAraM / kAvyaM vicitraparamAdbhutavarNa - gumpha salekhya kovidajanAya dadau suvRttaM ||6|| * mANikyena likhitaM / saM0 1566 varSe phAlguNasudi 6 gurau / [ kAraMjA prati 62. tripaMcAzatkriyAtratodyApana ( bha0 devendrakIrti ) AdibhAga : zrI devendra phaNIndravRndavinutaM natvA jinaM sanmati hArAsAra tuSAragauratanubhAM zrIzAradAM zAradAm / vaditvA guNadhAriNo munigaNAn zrIgautamAdIn bruve triH paMcAzadabhikriyAvrataviziSTodyApanAcavidhiH // candropakaiH zobhitapuSpamAlAjAlaM lasattoraNamutpatAkaM / yo vArakAdyaiH sahitaM hitAya vidhAya jainAlaya maMDapaM sat // yUjopacAraM pracuraM pavitraM pavitracittaH zrita nItivittaH / lAvA gRhI vA'tha mahotsavena bhavyairyutazcaityagRhaM sameti // X X X X sAhaM bIjapayojamadhyamamalaM kRtvA zubha maMDalaM / triHpaMcAzadabhISTakoSTakayutaM satpaMcavaNairvaraiH || vRNaiH ratnabhavai rara(1) kamalasacchubhravAso yugaiH susnAtAcitabhUSitairjinamahaH prArabhyate paMDitaiH / antabhAga: bhavyA'gravAlasukulotpala pUrNacandra zrIrAjamAnya - sumahattara nAthanAmnaH / zrAddhakriyAmahavidhiH sadanugraheNa devendranAmakavinA vihitaH zriyaiH syAt // padmAvaddharaNIdharADhyavibhavaH zrIvikrama svIkRtaH / bhrAjatsambhavaviprarAjavibudho devendrapUjyasya (va)yaH //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRhatSoDazakAraNapUjA-prazasti triHpacAzadabhikriyAtratavidhiH pUjAkramo'sau catuzvatvAriza dizeva (?) SoDazazate'bde (1644) nirmito nandatu // 1 // X X X X arrant fafa vihAya prapaThya zAntyai kila zAntipAThaM / visarja puSpAkSata kaistadIzAn prapUjya saMghaM sukhamedhatAM saH // iti tripaMcAzat kriyAtratodyApana samAptaM / 63. bRhatSoDazakAraNapUjA ( sumatisAgara ) AdibhAga : & anantasaukhyaM supadaM vizAla paraM gugoyaM (gaughaM ?) jina devasevyaM / anAdikAlaprabhava vratezaM vidhAye SoDazakAraNaM vai // 1 // antabhAga : avantikA nAma sudezamadhye vizAlazAlena vibhAti bhUtale / suzAntinAtho'stu jayo'stu nityamujjenikAyA paradeva tatra (1) // 1 // zrImUlasaMdhe vipule'tha dUre (?) brahmAgacche balazAline gye| tatrA'sti yo gautamanAmadheyAnvaye prazAnto jinacandrasUriH // 2 // zrIpadmanandirbhavatApahArI debendrakIrti vidyAdinaMdira malli bhUSo lakSmAdicandro'bhayacandradevaH // 3 // paTTe'bhayanandIzo ratnakIrtiguNAgraNIH / ke loke ratnakIrtirjagottamaH ||4|| sumatisAgaro devazcakre pUjAmatrApahA / khaNDelavAlAnvaye seyaH pralhAdolhAdavAn sudhIH // kasaparodhapUjAya (?) mUlasaMgha vidApraNIH / sumatisAgaraM devaM zraddhAkaM SoDazakAraNaM ||6|| iti zrISoDazakAraNodyApanapUjA samAptA /
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ haDa jainagrantha- prazastimaMgraha 64. paMcakalyANakodyApana vidhi ( ba0 gopAla ) AdibhAga : zrI vIranAthaM praNipatya mUrdhnA vakSye jinAnA muvi paMcakaM ca kalyANakAnA I antabhAga : zrI hemacandrasuguroH paramaprasAdAtsArA stutiH sakalaloka mano meyaM (hareyaM 1) / yAdatUrapi (?) ca kaucaviraM jinAnA (?) ekAtamAsa gaNanA vidhiratra mukhyH|| 1 // gopAlavInAkArISukalyANakavarNanaM / yadi zuddhamazuddhaM vA zodhayaMtu bahuzrutAH ||2|| iti zrIbrahmabhImA mahAhma gopAlakRta - zrI caturviMzatijinapaMcakalyANaka samucayodyApana vidhirayaM saMpUrNaH // 65. siddhacakra -kathA ( zubhacandra ) zradibhAga : praNamya paramAtmAnaM jagadAnandadAyakaM / siddhacakakathAM vakSye bhavyAnA zubhahetave // 1 // antabhAga: zrIpadmanaMdImunirAjapaTTe zubhopadezI zubhacandradevaH / zrI siddhacakrasya kathASvatAraM cakAra bhavyAMbujabhAnumAlI // 1 // samyagdRSTivizuddhAtmA jinadharme ca vatsalaH / jAlAkaH kArayAmAsa kathA kalyANakAriNIM // 2 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zRGgAramaMjarI - prazasti 66. aMjanApavanaMjaya - nATaka ( kavi hastimalla ) AdibhAga : zrAdau yasya purazcarAcaragurorArabdhasaMgItakavakre nATyaramAn kramAdabhinayannAkhaDalastADavaM / yasmAdAvirabhUdacityamahimA vAgIzvarAdbhAratI sa zrImAn munisuvrato dizatu vaH zreyaH purANaH kaviH // 1 // nAdyaMte sUtradhAraH / matiprasaMgena mAriSa / itastAvatpravizya pAripArzvakaH / bhAvaM zrayam / sUtradhAraH - zrAjJApito'smi pariSadA / yathA / zradya tvayA tatra bhavataH sarasvatI svayaM vRtapata bhaMDAragovindasvAminaH sUnunA, zrIkumAra-satyavAkya- devaravallabhodaya bhUSaNanAmAryamizrANAmanujena kavevardhamAnasyAgrajena kavinA hastimallena viracita vidyAdharanibaMdhana - 'janApavanaMjayanAmanATaka yathAvatprayogena nATayitavyamiti / antabhAga: zrImatpAMDya mahIzvare nijabhujAdaDAvalaMbIkRte / karNA[TA] nimaMDala padanatAne kAvanI sevati (1) / tatprItyAnumaran svabandhuni hairvidvadbhirAptaiH samaM / jainAgArasameta game zrIhastimallo vasan // niSkrAntAH sarve / iti zrIgovindabhaTTArasvAminaH sUnunA zrIkumAra - satyavAkya- devaravallabhodayabhUSaNAnAmAryamizrANAmanujena kavervardhamAnasyAgrajena kavinA hastimallena viracite aMjanApavanaM jayaM nAmanATake saptamo'GkaH / samAptaM cedamaMjanApavanaMjayaM nAma nATakaM / kRtiriyaM hastimallasya / zradibhAga 86 67. zRGgAramaMjarI ( ajita senAcArya ) -- zrImadAdIzvaraM natvA somavaMzabhavArthitaH / rAyAkhya- jainabhUpane (pArtha?) vakSye zRGgAramaMjarIm // 1 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisagraha aSTAviMzaM zataM tasyAH pramANaM zlokapadyataH / anuSTupasaMkhyayA paMcacatvArizaM zataM mataM // 2 // vidoSaM saguNaM rItirasAlakAragaM mude / kAvyaM kurvIta zabdArtharacanAnipuNaH kaviH // 3 // zrantabhAga: rAjJI viTThaladevIti khyAtA zIlavibhUSaNA / tatputraH kAmirAyAkhyo 'rAya' ityeva vizrutaH // 46 // tadbhUmipAlapAThArthamuditeyamala-kriyA / sakSepeNa budhaiApA yadyatrAsti(?) vizodhyatAm // 47 // iti zrImadajitasenAcArya-viracine zRGgAramaMjarInAmAlaMkAre tRtIyaH paricchedaH / / (dUsarI pratime' ) zrIsenagaNAgragaNyatapolakSmIvirAjitAjitasenadevayatIzvaraviracitaH zRGgAramaMjaro nAmAlakAro'yam / / 68. zaGkhadevASTaka ( bhAnukIrti) AdibhAga: zatamakhazatavandyo mokSakAntAbhinandyo dalitamadanacApaH prAptakaivalyarUpaH / kumatavanakuThAraH zaGkharatnAvatAraH tribhuvananutadevaH pAtu mA zaGkhadevaH // 1 // antabhAga : jinapadakamalAlirjanabhUtepi kAli munipatimunicandraH ziSyarAjendracandraH / 1 dono prati ai0pa0 sarasvatIbhavana bambaImeM haiM / agasta san 1928 meM unhIM parase yaha prazasti lI gaI thii|
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArthasUtrasukhabodhavRtti-prazasti 11 sakalavimalasUkti nukIrtiprayuktistribhuvananutadevaH pAtu mA zaGkhadevaH // 8 // 66. tatvArthasUtra-sukhabodhavRtti (bha0 yogadeva ) AdibhAga: vinaSTasarvakarmANaM mokSamArgopadezakaM / tadguNodbhUtilAbhAya sarvajJaM jagato guru // 1 // AlaMbanaM bhavAmodhau patatA prANinA paraM / praNipalya mahAvIraM labdhAnaMtacatuSTayaM // 2 // sakSepitAgamanyAsA mugdhabuddhiprabodhikA / sukhabodhAbhidhA vakSye vRtti tattvArthagocarA // 3 // pAdapUjya(pUjyapAda)vidyAnandAbhyA yattidvayamuktaM tatkevalaM' 'tarkAgamayoH pAThakairabalAbAlAdibhitiM na zakyata tataH saMskRtaprAkRtapAThakAnA sukhjaankaarnnvRttiriymbhidhiiyte| ( isake bAda 'mokSamArgasya netAra' ityAdi magala padya dekara usakI vyAkhyA kI hai aura use sUtrakArakRta sUcita kiyA hai|) antabhAga : zuddhaddhatapaHprabhAvapavitrapAdapadmarajaH kijalkapajasya manaHkoNakadezakoDIkRtA'khilazAstrArthAmbarasya paMDitazrIbandhudevasya guNaprabandhA'nu smaraNAjAtAnugraheNa pramANanayanirNItAkhilapadArthaprapaMcena zrImadbhujabalabhImabhUpAla-mArtaDasabhAyAmanekadhAlabdhatarka-cakrAkatvenAbalAba(bA)lAdInAmAtmanazcopakArArtha na pADityamadavilAsAtsukhabodhA'bhidhA vRtti kRtA mahAbhaTTArakeNa kumbhanagaravAstavyena paMDitazrIyogadevena prakaTayaMtu saMzodhya budhA yadatrAyuktamuktaM kicinmativibhramasaMbhavAditi // [iti] zrIpracaMDapaMDitamaMDalI-maunavratadIkSAguroyoMgadevaviduSaH kRtau sukhabodhAbhidhAnatatvArthavRttau dazamo'dhyAyaH smaaptH|
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 jaina grantha - prazastisaMgraha 70. viSApahAra - TIkA ( nAgacandrasUri ) AdibhAga: vaMditvA madgurUn paMcajJAnabhUpaNahetavaH / vyAkhyA viSApahArasya nAgacandreNa kathyate || 1 || athAtaH syAdvAdavidyApUrvakulkIlakoTakiraNa mAlinA gRhasthAcArya kujare dhanaMjayasUriNA sAmAyikamanutiSThatA tadAnImeva svakIyaputrasya sarpadaSTatvamAkarNyApi tato'calatA bhagavadguNagrAmadattacittanAcAlameva stuvatA kRtasya svasya prabhAvaniHkAzitatadgataviSaniSekAdrekasya tata eva vipApahAra iti vyapadezabhAjo'ti gahanaga bhArasya sukhAvabodhArtha bAgar3adezamaDalAcAryajJAnabhUSaNadevairmuhurmuhurupa ruddhaH kATAdirAjamameM prasiddhaH pravAdigajakezarI biruda kavimadavidArI saddarzanajJAnadhArI nAgacaMdrasUrirdhanajayasUryabhihitArtha vyaktIkatumazaknuvannapi guruvacanamalavanIyamiti nyAyena tadabhiprAyaM vivarItuM prati - jAnIte / antabhAga: iyamarhanmata kSIrapArAvArapArvaNazazAkasya mUlasaghadezIgaNapustakagakucha panazokAvalItilakAlaMkArasya taulava dezavideza - pavitrIkaraNapravaNazrImallalitakIrti bhaTTArakasyAgraziSya guggavaddaNapopaNa-sakalazAstrAdhyayanapratiSThAyAtrAdyupadezAnUnadharmaprabhAvanAdhurINa- devacadramunIndracaraNanakha kiraNacaMdrikAcakorAyamANena karNAya ( ? ) viprakulottasa - zrIvatsa gotrapavitrapArzvanAthagumaTAmbAtanUjena pravAdigajakezariNA nAgacaMdrasUriNA viSApahArastotrasya kRtavyAkhyA kalpAnta tattvabodhAyeti bhadram / iti vipApahArastotra - TIkA samAptAH 71. pANDavapurANa (zrI bhUpaNakRta ) AdibhAga : praNamya zrIjinaM devaM sarvajJaM saMbhavaM zivaM / kurve hi pANDavAnA hi caritraM cittaraMjanam // 1 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANDavapurANa-prazasti 63 (prathama padya ke bAda vRSabha, caMdranAtha, zAnti, nemi aura mahAvIra bhagavAnakI stuti karake tadantara brAhmIvANI, gautamagAdhara, yudhiSThira, bhIma, arjana, nakula aura sahadevakI stuti kI gaI hai|) bhadrabAhurmunirjIyAt mahAjJAnI mhaadmii| yena kRtsna zrutaM jJAtaM paMcamo zratakevalI // 12 // vizAgyAcAryo mA pAtu vizAkhA bhUtale'gvile / adyApi vartate zuddhA devendrarapi maratutaH // 13 // ma jIyAdrAmaseno'pi pratibodhanapaDitaH / digvAsA zuddhacetasko nimittajJAnabhAskaraH // 14 // samaMtabhadro bhadrArtho bhAnubhAbhArabhUSitaH / yena devAgamastotraM kRtaM vyaktamihAvanau // 15 // amityAdigatiryeSTa:(1) zabdavyAkaraNArNavaH / punAtu pAvanAbhUniryasya mavartata ditI / / 16 / / akalaMkazciraM jIyAdakalaMko'yanizrataH / pAdena tADitA yena mAyAdevI ghaTasthitA // 17 // tripaSTipuruSANA vai purANaM yena nirmitam / ma jIyAjinasenazca sadeha vAtabhAskaraH // 18 // gugNAdibhadraparyatA sUrayo bhAtu bhuutle| purANapUrNasanmArgadarzakA ravayo yathA // 16 // ta purANa samAlokya gauNa bhadraM vizAradaM / purANa pADavAnA hi va sUtrAnusArataH // 20 // nemisenazciraM jIyAdviyaJcAriH bhavedyalAt / padmAvalyaparaM tIrthamakaroccAraNaddhivat // 21 // ratnakIrtiH bhavedratnarohaNAcalavat sadA / bAlyepi yena niSkAmakAmopi kRtavAnmuniH // 22 // anvartho dharmaseno'bhUddharmaseno guNAgraNIH /
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 jainagrantha-prazastisaMgraha vairAgyarasavArIzo dikcelo damasayutaH // 23 // vimalasenako sUriH raviriva virAjate / nAnAvastukadaMbAnA dyotako bhuvanIdare // 24 // vizvasenamunirjIyAdvizAlaH sarvakIrtikaH / svanyAyacakracakreNa jitaM yenArimaMDalam // 25 // bhAti bhUvalaye bhUrizobhAbharavibhUSitaH / vidyAbhUSaNasUrIndro grathAnA graMthane kSamaH // 26 // prathArNavamugabhIraH kA'tra me buddhilAghavI / ato'ha mAhasa mene sarvemA hAmyadAyakam // 27 // bahava kavayo'bhUvan jinasenAdikA varAH / tatpadAbhojanamanAtkariye tatpurANakam // 28 // vivakSan hAsyatA yAti yathA mUko tathA'yahaM / hAsyasya bhAjanaM zAstra vivikSunilezataH / / 26 / / pagujigamiSurme rumastakaM nikhilairjanaH / vihasyate'gyahaM zAstraM cikIrSara jasA tathA // 30 // zAstra kartumazaktoha yadyapi sAdaro yataH / madA dhenuryathA vatsa rakSati kSIradAnataH ||31|| pUrvAcAryakRta granthe mArgadarzanAllaghu / kriyate pAvanaM zAstraM mayA svajJAnazuddhaye // 32 // sUryaprakAzito mArgaH dIpa: ki na prakAzayet / pUrvAcAryaH kRtI graMthI mayA ki na kariSyate // 33 // (Age durjanAdikA tathA kathA, vaktA, zrItAkA svarUpa varNita hai|) antabhAga : chaMdAsyale kAragaNAnna vedmi anekazAstrANi vivekajAni / jainendramukhyAni sulakSaNAni kAvyAni nyAyAni prayodhakAni // 3 //
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 pANDavapurANa-prazasti gomaTTasArANi mahArNavAni trailokyasArANi sutarkakANi / no vidmayaha cASTasahasrakAni nAnAprakAzodgamakAni sadyaH ||4|| ITTagvidho'haM satataM vibudhya bhoH sAdhuvargAH pravimucya kopaM / vizodhyatA me kRtimeva budhyA bAle jane ko hi hitaM na kuryAt ||6shaa kASThAsaMghAvhagacche jagati muviditaH sAranaMdItaTAMko dharmAdhAro'sti zasto munigaNasahitastatra vidyAgaNo'pi / pUjyAH zrIrAmasenA gurava iha babhUvuH purA pauramAnyAH zAndAtoktopapalyA caraNamanupamaM ye carate zaraNyAH // 66 // vaze teSA prazasye'janiyat guravo dharmasenAbhidhAnAstatpaTTe labdhavarNaH suvimalapadataH senasaMjJAH munIdrAH / sUrIzAstatpadepi pracuragugayutAH zrIvizAlArasukItisajJA vijJAtazAstrAstRNamaNisujanA'mitratulyasvabhAvA // 17 // teSA paTTe sudakSAH munijanamahitA vizvasenAbhidhAnAH sUradA vai vitadrA svata zeraNisamamahAdyotitAzA bbhuuvuH| sUristeSA hi paTTe sakalaguNagaNAH praudavidyAvibhUpAH ||8|| jIyAttepA hi paTTe sakalaguNanidhizcArucAritrabhUSaH zrImacchIbhUSaNArakhyo vibudhajananuno jainatatvArthavedI / jJAtA dAtA suvaktA paramAta makalAn vetti vijJAnadakSaH tattvAtattvapraNetA vimalataraguNazcArucAritrayuktaH // 6 // zRNvati ye bhAvadhiyA paTati cAritramevaM pravaraM vizAla / likhyAphyaMtyAdaratA nitAtaM bhajati ta saukhyaparaMparA ca // 10 // (Age do padyome AzIrvAda hai|) vidyAvibhUSottamapaTTavArI zAstrasya vattA vrdivyvaannii| jIyAtpRthivyA jinadharmadAtA zrIbhUSaNo'sau yatirAT nitAtaM // 10 // kRtaM caritraM zubhapADavAnA bhaTottamAnA pravaraM supuNyaM / suzyAdibhUSeNa vizuddhabodhAt purAtanaM vIkSya purANameva // 104 / /
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 jaina grantha- prazastisaMgraha zrIgurjare sauryapure vizAle varNAzraye varNavivarNanIye / idaM caritraM kRtameva bhaktyA zrIcadranAthAlayamAzrula yA (1) // 105 // kASThAsaMghamahAlloke bhAti bhUvalaye sadA / zrInaMdItaTanAmA ko vidyAgaraNaguNAbudhiH ||106 // tadracche rAmaseno nunnemiseno mahAmuniH / tathA zrIlakSmasenazca dharmaseno mahAyatiH // 107 // vimala senasUrizva vizAlakIrtiH kIrtibhRt / vizvasenasarIdro dvidyAbhUpaNanAmabhAk ||108 // tatvabodhanaM mAnuH zrIbhUpazA sUrIzvaraH / jIyAjjainarato dhImAna cAritrAcaNe rataH // 106 // zrIvikramArva samayAgatapoDazArke matgudarAkRtivare zubhavAre vai / barSe kRtaM sugvakaraM mupurANametata paMcAzaduttaramumatayute ( 1657) vareNye ||110 pauSamAse tathA zukla pakSe ca tRtiyA dine / ravivAre zubhe yoge carita nirmita mayA // 111 // asya grathasya vijJeyAH zlokA: piDIkRtAstathA / mahAyutAH sarve varAH saptazatAnvitAH (6700 ) ||112 // zlokakAvyAnyapi sarve jJeyAni lekhakaistathA / yatra bhrAtirna kartavyA granthAme ca vicakSaNaiH // 113 // zrIbhUSaNena zuddhena nirmitaM carita vara / pAMDavAnAM supuNyAnA sadA mAgalyakAriNAm ||114|| pAMDavAnAM purANa hi nAnAzabdArtha pUritaM / jagatyasmina virajIyAt pavitra maugvyakArakaM ||115 // iti zrIpAdatrapurA bhAratanAmni bhaTTAraka zrIvidyAbhUSaNa- tatpaTTAbharaNarizrIzrI bhUpAviracitaM pADavopasarga - kevalotpatti-muktigamana - sarvArthasiddhiga mana-neminAthamuktigamana varNana nAma paMcavizatiparva //
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajitapurANa-prazasti 72. ajitapurANa (paM0 aruNamaNi ) mAdibhAga : sarvajJAya namo nityaM niraavrnn-ckssusse| yadbodhavizadAdaroM bhuSanaM bhu(bha1)vanAyate / / 1 / / x subhadraM ca yazobhadraM lohAcArya mahAmuni / jinasenaM jitAnaMga sarvasaMyatasevitaM // 30 // purANaM gaditaM yena triSaSTipuruSAzritaM / vaMde'ha guNabhadaM ca mahAguNagaNevRtam // 31 // sUriH zrIzratakIAkhyaH sarvazAstrArthakovidaH / tanotu bhavatA bhAvaM bhavabhramaNanAzanam // 32 // neSA vANIM namAmyuccaiH trailokyArthapradIpikAM / trijaganmaMgalakarI munIndraH sevitA sadA // 33 // antabhAga : zrImacchIkASThasaghe munigaNanAtItadigvastrayu(ju)STe tasmiMzrImAthurAkhye vRSabha-vRSayute gacchazreSThAdhipUjye / tanmadhye sarvazreSThe paramapadaprade puSkarAkhye gaNe ca lohAcAryAnvaye ca vigatakaluSitasayatAnekajAtAH // 19 // kASTasaMghagaNanAyakavIraM dhrmsaadhnvidhaanpttiireN| rAjate sakalasaMghasametaM dharmasenagurureSa videtaM // 12 // dharmoddhAravidhipravINamatikaH siddhAtapAragamI zIlAdivatadhArakaH shm-dm-kssaati-prbhaa-bhaasuraaH| vebhArAdikatIrtharAjaracitaH prAjyapratiSThodayaH tatpadyAnjavikAzanaikataraNiH zrIbhAvaseno guruH // 13||
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 jainagrantha-prazastisaMgraha karmagraMtha-vicArasArasariNI ratnatrayasyAkaraH zraddhAdhuralokalokanalinI-nAthopamaH sAMpratam / tatpaTTe'calacUlikAsutaraNiH kIrtyAdivizvaMbhare nityaM bhAti sahasrakIrtiyatipaH khyAto'si(sti) daigNbrH||14 zrImAMstasya sahasrakIrtiyatinaH paTTe vikaSTe'bhavat kSINAgo guNakIrtisAdhuranagho vidvajjanAnaMditaH / mAyAmAnamadAdibhUdharapavI rAddhAntavedI gnnii| heyAheyavicAracArudhiSaNaH kAmebhakaMThIravaH // 15 // jIyAcchIguNakIrtisAdhurasikazcAritraharajJAnabhAk zrImanmAthurasaghapuSkarazazI nirmaktadaMbhAravaH / tatpaTTe vratazIlasaMyamanadInAtho yazaHkIrtirAT durdaDaikakudakAmamathano nigrnthmudraavrH||16|| niHpApe jinapAdapaMkajadharaM vissnnussttcetogRhH(1)| zAstrAraMbhasutaMDatADavakaraH syAdvAdasaprekSaNaH // 17 // natpaTTe zrIjinacaMdrasUriANI jinasyeva babhau budheSu / vidyAtrayI kaThavirAjamAnaH tasya trayIratnapavitragAtraH // 18 // tacchiSyajAtaH zrutakIrtimAdhuH zruteSu sarveSu vizAlakIrtiH / tapAmayI jJAnamayI ca kIrtiryasyarSisaMgheSu babhau zazIva // 16 // tacchiSyajAto budharAghavAkhyo gopAcale kAritajainaghAmA / tapAdhanazrIzrutasarvakovidaH narezvarairvaditapAdapadmaH // 20 // tacchiSyajyeSTho budharatnapAlo dvitIyakaH zrI vanamAlinAmA / tRtIyakaH kAnharasighasaMjJaH tasyAtmajo lAlamaNiH pravINaH // 21 // svazaktibhAjA maNinA subhaktinA dhiyAlpayoktA rvivNshpddhtiH| yadatra kiMcidracitaM pramAdataH parasparavyAhatidoSadUSitaM // 22 // tadapramAdAstu purANakovidAH sajaMtu jaMtusthitizAtivedinaH / prazastavaMzo ravivaMzaparvataH ka me matiH kAlpatarAlpazaktikA // 23 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAdinAthaphAga-prazasti vyutsRSTAparasaMghasaMtatibRhacchIkASTasaMghAnvaye saMpA[sAruNaratnanAmakavinA lAbhAya bodhe punaH / dRSTo'yaM ravivaMzapuNyacaritaH zrIpArvataH sarvato vyAtAzAmukhamaMDalaH sthirataraH stheyApRthivyAM ciraM // 26 // rasa-vRSa-yati-caMdre khyAtasaMvatsare(1716)'smin niyamitasitavAre vaijayaMtI-dazamyA / ajitajinacaritraM bodhapAtraM budhAnA racitamamalavAgmi-raktaratnena tena // 40 // mudgale bhUbhujA zreSThe raajye'vrNgsaahike| jahAnAvAda-nagare pArzvanAthajinAlaye // 41 // [sarasAvA mandira-prati 73. AdinAtha-phAga ( bha0 jJAnabhUSaNa) AdibhAga: yo vRndAraka-vRnda-vandita-pado jAto yugAdau jayI hatvA durjaya mohanIyamakhilaM zeSazca ghAtitrayam / labdhvA kevala-bodhana jagadidaM saMbodhya mukti gata statkalyANaka-paJcakaM surakRtaM vyAvarNayAmi sphuTaM // 1 // antabhAga: sarvAneva navonaSaTzatamitAn(561)zlokAnvibudhyA'tra vai zuddha ye mudhiyaH paThanti satataM te pAThayantvAdarAt / ye kecinnipuNA ligvanti likhane te zuddhavarNaiH svayamanyArtha kila lekhayantu ca puroH kalyANa-vyAvarNanam // . vikhyAto bhuvanAdikIrtimunipaH zrImUlasaMghe'bhavat tatpaTTe'jani bodhabhUSaNamuniH svAtmasvarUpe rtH| jAtA prItiratIva tasya mahatA kalyANakeSu prabhostenedaM vihitaM tato jinapaterAdyasya tadvarNanam / /
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. jainagrandha-prazastisaMgraha 74. bhaktAmarastotra-vRttiH (bra0 rAyamalla) AdibhAga: zrIvardhamAnaM praNipatya mUrnA doSairvya petaM hyaviruddhavAcaM / vakSye phalaM tavRSabhastavasya sUrIzvarairyatkathitaM krameNa // 1 // antabhAga: sakalendroNuro_turjeseti varNinaH sataH / pAdasnehena siddheyaM vRttiH sArasamuccayA // 3 // (isake pazcAt do zlokoMme kAvyoMkA phala varNana kiyA hai) zrImadhUMbar3avaMzamaMDaNamaNimoti nAmA vaNik / tadbhAryAguNamaMDitA vratayutA cmpaamitiitaabhidhaa(?)||6|| tatputro jinapAdakaMjamadhupo rAyAdimallo vrtii| cakre vRttimimA stavasya nitarA natvA zrI(su ?)vAdIdukaM // 7 // saptaSaSThaya kite varSe SoDazAkhye hi sNvt(1667)| aASADhazvetapakSasya paMcamyA budhavArake / / 8 / / prIvApure mahAsindhostaTabhAgaM samAzrite / prottaMga-durga-sayukta zrIcandraprabha-sadmani // 6|| varNinaH karmasInAmnaH vacanAt mayakA'raci / bhaktAmarasya sadvRttiH rAyamallena varNinA // 10 // iti zrIbrahmarAyamalla-viracitA bhakkAmarastotravRttiH samAptA / [ rohataka mandira prati 75. harivaMzapurANa ( brahma jinadAsa) AdimAga: siddhaM sampUrNa-bhavyArtha siddheH kAraNamuttama / prazasta-darzajJAna-cAritra-pratipAdanam // 1 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ harivaMzapurANa - prazasti surendra mukaTAzliSTa- pAdapadmAzukezaraM / praNamAmi mahAvIraM lokatritaya-maMgalam ||2||* vande nemIzvaraM bhaktyA tridazAdhipa-vaMditaM / trijagatpUjyapAdAbjaM samastA'ghavinAzanaM // 3 // X X x zrIvIra jinanAthokto gautamaM gaNanAyakaM / so'rthaH prAptaH suSam ca zrIjambUsvAminaM tataH // 46 // vidyuccaraM tataH kIrtimanuttaravidaM kramAt / raviSeNAbhidhAcArye jinasena guru N tataH // 47 // tadvAkyaracanA prApya mayA'tra kriyate sphuTa | granthaM sukhena manujA yathA jAnaMti satkathAM ||48 || bhadrabAhuM praNamyAtha yatisaMghanamaskRtaM / zrI kundakundAcAryAdIn munIn ratnatrayAkitAn ||46 guru sakalakIrtiM ca zrutAbhodhi mahAmuni / bhaktyA bhuvanakIrti ca cacatkIrti taponidhi ||50|| nirmathAn zuddha cAritrAnityAdyAnaparAnapi / anukramAtsaMgamuktAn rAgadveSAtigAn sadA ||51|| tanmayA jinadAsena saMkSepAducyate'dhunA / harivaMzasya carita bhavya zruti-sukhAkaraM // 52 // antabhAga: zrImannemi caritramuttamamidaM nAnAkathApUrita pApadhvAnta-vinAzanaika-taraNiH kAruNyakllIvanaM / 101 * ye donoM zloka mUlataH zrIraviSeNAcAryakRta padmacaritake haiM / anya padyoMkI taraha inhe bhI granthameM uddhRta kiyA gayA hai|
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 jainagrantha-prazastisagraha bhavyazreNimanaHpramodasadanaM bhaktyA'naghaM kIrtanaM nAnAsatpuruSAliceSThitayutaM puNyaM zubhaM pAvanaM // 32 // zrIvarddhamAnena jinezvareNa trailokyavaMdyena [yadukta]mAdau / tataH paraM gautamasaMjJakena gaNezvareNa prathitaM janAnA // 33 // tataH kramAcchIjinasenanAmnAcAryeNa jainAgama-kovidena / satkAvya kelIsadanena pRthvyA nItaM prasiddha caritaM harezca // 34 // zrIkundakundAnvayabhUSaNo'tha babhUva vidvAn kila pdmnndii| munIzvaro vAdigajendrasihaH pratApavAn bhUvalaye prasiddhaH // 35 // tatpaTTapakejavikAzabhAsvAn babhUva nigranthavaraH prtaapii| mahAkavitvAdikalApravINastaponidhiH zrIsakalAdikIrtiH // 36 // paTTe tadIye guNavAnmanISI kSamAnidhAno bhuvanAdikIrtiH / jIyAcciraM bhavyasamUhavaMdyo nAnAyatitrAtaniSevaNIyaH // 37 // jagati bhuvanakIrtiH bhUtale khyAtakItiH shrutjlnidhibettaa'nNgmaanprbhettaa| vimalaguNanivAsazchinnasaMsArapAzaH sa jayati jinarAjaH saadhuraajiismaajH||38 sadbrahmacArI gurupUrvako'sya bhrAtA guNajJo'sti vishuddhcittH| jinasya dAso jinadAsanAmA kAmArijetA vidito dharitryA // 36 // zrIneminAthasya cAritrametadanena nItvA rvissenn(jinsen)suureH| samuddhRtaM svAnyasukhaprabodhahetozciraM naMdatu bhUmipIThe // 40 // iti zrIharivaMzapurANe bhaTTAraka sakalakIrtiziSyabrahmajinadAsa-viracite zrIneminAtha-nirvANavarNano nAmaikonacatvArizattamaH srgH| 76. siddhAntasAra ( narendrasenAcArya) AdibhAga : bhUrbhuvaHsvastrayInAthaM triguNAtmatrayAtmakaM / tribhiH prAptapara dhAma vande vidhvastakalmaSaM // 1 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAra-prazasti 103 nityAyekAnta-vidhvasi mata matimatA mata / yasya saH zrIjinaH zreyAn zreyAsi vitanotu naH // 2 // zrImacchIjinacandrasya varddhamAnasya zAsana / devairdIptaguNaiSTamiSTamatrA'bhinandatu // 3 // jainI dvisaptati natvA'tItAnAgatavatinI / tattvArthasapraha vakSye dRSTvAgamaparamparA // 4 // antabhAga: zrIvarddha mAnasya jinasya jAto medAyanAmA dazamo gnneshH| zrIpUrNatallAki(chi)ta-deha sastho yatrAbhavatsvargasamA dharitrI ||8|| kalpokSI(vA)kahatulyAzca hArakeyUramaNDitAH / jAtA jJAya(ta)stato jJAtA sagho'sau gyATavAgaDaH // 4 // jAtastatra satA mitraH padmaseno mhaamuniH| yacchiSyakiraNAH sarve sapratapyanti dussahA // 85|| zrIdharmaseno'jani tatra sadhe digambaraH zvetataraigaNaiH svaiH| vyAkhyA sudantAzubhirullasadbhirvastrAvRto yaH pratibhAsate sya(sma) bhajanvAdIndramAna puri puri nitarA prApnuvannudyamAnaM tanvana zAstrArthadAna ruci ruci rucira srvthaaninidaan| vidyAdarzopamAna dizi dizi vikirin svaya(sva) yazo yo'samAna tasmAchozAntiSaNaH samani suguru. pApa-dhUlI-samIraH // 7 // yatrAspadaM vidadhatI paramAgamazrIrAtmanyamanyatasatItvamida tu citraM / vRddhA ca satatamanekajanopabhogyA zrIgopasenagururAvirabhUtsa tasmAt // 8 // utpattistapasA padaM ca yazasAmanyo ravistejasAmAdiH sadacasA vidhiH sutarasAmAsInidhiH zreyasA / AvAso guNinA pitA ca zaminA mAtA ca dharmAtmanA na jJAtaH kalinA jagatsukalinA zrIbhAvasenastataH ICCH
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha prazastisaMgraha khyAtastataH zrIjayasenanAmA nAtastapa:zrIkSataduHkRtauSaH / sattakavidyArNava-pAradRSvA vizvAsagehaM karuNAspadAnAm // 6 // prAcAryaH prazamaikapAtramasamaH prajJAdibhisvaiguNaiH paTTe zrIjayasenanAmasuguroH zrIbrahmaseno yatiH / sajalpAmbudhimadhyamagnavapuSaH zazvadvikalpormita:(bhiH?) jalpAkA paravAdino'tra vikalA: ke ke na jAtA kSitI // 1 // tasmAdajAyata gaNI guNinAM gariSTo bhnyaambujprtivikaashn-pdmbndhuH| kaMdarpadarpadalane bhuvana kamallo vikhyAtakotiravanau kavivIrasenaH // 2 // zrIvIrasenasya guNAdiseno jAtaH suziSyo guNinA vizeSaH / ziSyastadIyo'jani cArucittaH sadRSTivanto(vAna)tra narendrasenaH ||6shaa guNasenodayasenau jayaseno sambabhUvurAcAryAH / teSA zrIguNasenaH sUrirjAtaH kalAbhUriH // 14 // atiduHSamAnikaTavartini kAlayoge naSTe jinendrazivavamani yo babhUva / AcAryanAmanirato'tra narendrasenastenedamAgamavaco vizadaM nibaddham / / 6 / / iti zrIsiddhAntasAra(tattvArtha)sagrahe prAcAryazrInarendrasena-viracite dvAdazamaH paricchedaH // 12 // 77. draupadI-prabaMdha (jinasena sUri) AdibhAga: sraSTra (sapTe:) SoDazatIrthAya kRtanAmeti zAntaye / cakrezAya jinezAya namaH zAntAya zAntaye // 1 // yena saptadaza tIrtha prAvarta pRthukiirtinaa| tasmai kunthujinendrAya namaH prAkcakravartine // 2 // namo'STAdazatIrthena prANinAmiSTakAriNe / cakrapANijinA'rAya nirastaduritAraye // 3 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 draupadIprabandha-prazasti bhAsyate harivaMzAdizrIzikhAmaNaye nmH| dvAvizattIrthasaccakranemaye'riSTanemaye // 4 // trihInanavakoTInA munInAM pAdapaMkajAn / smarAmi smarajetRNA tAtRNA bhavavAridhI // 5 // gautamaH zrIsudharmA ca jaMbvAkhyo munipunggvaaH| trayaH kevalinaH pUjyA nityaM naH santu siddhaye // 6 // sRSTiH(STe:) samayasArasya ko suuripdeshvrH| zrImate(?) kuMdakuMdAkhyastanute me durAmatiH(1) // 7 // samantabhadro bhadrArtho mAtu bhAratabhUSaNaH / devAgamena yenA'tra vyakto devAgamaH kRtaH // 8 // * yathA mUko vivakSuH san yAti hAsyaM jagatraye / tathA zAstraM vivatuH san loke'haM hAsyabhAjanam // 6 // yathA jigimiSuH paMguH merumUrddhAnamunnataM / vihasyate janaiH zAstraM cikIrSuzcAhamaMjasA // 10 // antabhAga : dvAviMzatisamudrAyuH apravIcArasatsukhaM / kathitA jinasenena draupadIyaprabadhake // 6 // vaktA zrotA prabandho zIlasaMyuktabhAgyaH / jinakathitasumArgaH kriyate(?) bhvyraashiH| (...) draupadyAlpacaritrametadamiha (ha) piMDIkRtAmAsanaiH(1) caturvizati paMcazatAni gaditA sUrisya(?)jinasenavA(1) // 65 // * bha0 zubhacandrake pANDavapurANa kI prazastime bhI yahI zloka pAyA nAtA hai (pR. 48) / aura isa granthake kartA jinasena kaunase jinasena haiM tathA kaba hue hai, yaha amI nirNIta nhiiN| AdipurANa tathA harivaMzapurANake kartA jinasenakI to yaha kRti mAlUma nahIM hotii|
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 jainagrantha- prazastisagraha 78. yazodhara - carita ( bha0 somakIrti ) zrAdibhAga : praNamya zaMkaraM devaM sarvajJaM jitamanmathaM / rAgAdisarvadoSaghnaM mohanidrA - vivarjitaM // 1 // arhataH paramAbhaktyA siddhAnsUrIzvarAMstathA / pAThakAna sAdhava (kA) zca eti natvA paramayA mudA // 2 // yazodharanarendrasya jananyA sahitasya hi / pavitraM carita vakSye samAsena yathAgamaM ||3|| jinendravadanodbhUtA namAmi zAradAM parA / zrIgurubhyaH pramodena zreyase praNamAmyaham ||4|| yatprokta hariSeNAdyaiH puSpadaMtapurassaraiH / zrImadvAsavasenAdyaiH zAstrasyArNavapAragaiH // 5 // taccaritaM mayA nUnaM bAlena zakyate kathaM / bAhumyA sAgaraM ghoraM kenApi tarituM yathA || 6 || teSA hi kramayordvadvaM namaskRtyAtibhaktitaH / samupArjju mahatpuNyaM kurve dUreNa pAtakaM ||7|| antabhAga:-- naMdItaTAkhyagacche vaMze zrIrAma sena devasya / jAto guNArNavaikazca (vazcaikaH) zramAzca (mAn ) zrabhImaseneti // 60 // nirmitaM tasya ziSyeNa zrIyazodharasajJakaM / zrIsomakIrtimuninA vizodhyA'dhIyatA budhAH // 69 // varSe SaTtrizasaMkhye tithiparagaNa nAyukta saMvatsare (1536) vai / pacambA pauSakRSNa dinakaradivase cottarAsye (sthe) hi caMdre / goDhilyAM medapATe jinavara bhavane zItalendrasya ramye somAdikIrtinedaM nRpavaracaritaM nirmitaM zuddha bhaktyA ||62||
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ varddhamAnacarita-prazasti pranthAna tu shsrkmssttaadshsmnvit(1018)| cariteda ciraM jIyAtpavitra pApanAzana // 63 // iti zrIyazodharacarite zrIsomakIrtyAcArya-viracite abhayarucibhaTTAraka-svargagamano nAma aSTamaH sargaH // 8 // granthAgrantha 1018 // iti zrIyazodharacarita samApta / 76. vardhamAnacarita ( kavi asaga) AdibhAga: zriya trilokItilakAyamAnAmAtyantakI jJAtasamastatattvam / upAgata sanmatimujjvalokti vade jinendra hatamohatadram // 1 // antabhAga : (prathama prazasti) municaraNarajobhiH savadA bhU(pU)tadhAtryA, praNatisamayalagnaH pAvanIbhRtamUrdhA / upazamaivamUrtaH zuddhasamyaktvayuktaH paTumatiritinAnA vizrutaH shraavko'bhuut||1 tanumapi tanutA ya' sarvapopavAsaistanumanumapa(pama1)dhIH sa prApayansacinoti / satatamapi vibhUti bhUyasImannadAna-prabhRtibhirurupuNya kundazubhra yazazca // 2 // bhakti parAmaviratA samapakSapAtAmAtanvatI muninikAyacatuSTaye'pi / verittirityanupamA bhuvi tasya bhAryA samyaktvazuddhirikha mUrtimatI sdaa'bhuut||3 putrastayorasaga ityavadAtakIyorAsInmanISinivahapramukhasya shissyH| candrAzuzubhrayazaso bhuvi nAganaMdyAcAryasya zabdasamayArNavapAragastha // 4 // sadvRtta dadhatA svabhAvamRdunA niHzreyasaprArthinA sAdhUnA hRdayopamena zucinA sapreritaH preysaa| etatsAdaramA''yenadiguruNA siddhaye vyadhattA'sagaH koyutkIrtanamAtracArucarita zrIsanmateH sanmateH / / 5 / / iti vardhamAnacaritraM samAptam ||* * yaha prazasti piTarsana sAhabakI cauthI riporTa meM prakAzita huI thI
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 jainagrantha-prazastisaMgraha (dvitIya prazasti) kRtaM mahAvIracaritrametanmayA para-sva-pratibodhanArtha / saptAdhikaM triMzabhavaprabaMdhaM purUravAdyantimavIranAtha // 103 // barddhamAnacaritra yaH pravyAkhyAti zruNoti ca / tasyeha paraloke'pi saulyaM saMjAyate tarAm // 104 // saMvatsare dazanavottaravarSayukta(610) bhAvAdikIrtimuninAyakapAdamUle / maudgalyaparvatanivAsavratasthasaMpatsacchAvakAjanite sati nirmamatve // 10 // vidyA mayA prapaThitetyasagAhakena zrInAtharAjyamakhilaM-janatopakAri / prApe ca cauDaviSaye varalAnagayo granthASTakaM ca samakAri jinopadiSTaM // 106 // ityasagakRte varddhamAnacarite mahAkAvye mahApurANopaniSadi bhagavannirvANagamano nAmASTAdazaH sargaH // noTa-ina dono prazastiyokA vizeSa UhApoha sampAdaka-dvArA jainahitaiSI bhAga 11 ke antargata 'purAnI bAtoMkI khoja' zIrSaka lekhamAlAmeM kiyA gayA hai ( dekho, uktalekhamAlAkA 'asagakRta varddhamAnacaritrakI do vibhinna prazastiyA~' nAmakA 6 vaoN lekha, pR0 336 se 343) / aura unhoMne ise saMvat 1676 AzvinamAsakI likhI usa pratiparase liyA thA jo kisI samaya mUlasaghI harSakIrti muniko thI ( dekho, rAyala eziyATika sosAiTI bambaI bAcake jarnalakA aiksTrA nambara, san 1864 ) / * yaha prazasti zrArA jainasiddhAntabhavanakI eka tADapatrIya pratiparase lI gaI hai, jisakA prathama-sargAtmaka AdimAga khaNDita hai| bambaI ke mandirakI pratimeM bhI yaha prazasti sAdhAraNase pAThabheda tathA kucha azuddhiyoMke sAtha pAI jAtI hai|
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAtinAthapurANa-prazasti 80. zAntinAtha-purANa ( kavi asaga) AdimAga - zriya samagralokAnA pAyinImanapAyinI / bibhrate'pi namastubhya vItarAgAya zAntaye // 1 // azeSabhavyasatvAnA sasArArNavatAraNa / bhaktyA ratnatraya naumi vimuktisukhakAraNa // 2 // lIlottIrNAkhilAmeyavipulazeyasAgarAn / indrAbhyAna yatIn vande zuddhAn gaNadharAdikAn / / 3 / / mumedhobhi purA gIta purANa yanmahAtmabhi / tanmayA zAntinAthasya yathAzakti pravakSyata ||4|| antabhAga - municaraNarajobhi savadAbhU(1)tadhAcyA praNatisamayalagnai pAvanIbhUtamUrdA upazama iva mUta zuddhasamyaktvayukta paTumatiriti nAmnA vizrata zrAvakobhUt / tanumapi tanutA ya savaparvopavAsaistanumanupamadhI sa prApayan macinoti matatamapi vibhUtiM bhUyasImannadAnaprabhRtibhirurupuNya kudazubhra yazazca / / 243 / / bhakti parAmaviratA samapakSapAtAmAnanvatI muninikaayctussprye'pi| vairetiriyanupamA bhuvi tasya bhAryA samyaktvazuddhiriva mUtimatI praa'bhuut||244 putrastayorasaga ityavadAtakIrtyArAsI-manISinivapramukhasya ziSya / cadrAzuzubhrayazasA bhAva nAganadyAcAryasya zabsamayANavapAragasya // 245 // tasyA'bhavadbhavyajanasya sevya sakhA jinApyo jinadhamasakta / khyAto'pi zauryAtparalokabhIrudvijAtinAthA'pi vipakSapAta // 246 // vyAkhyAnazIlatvamavekSya tasya zraddhA purANeSu ca puNyabuddhe / zraucityahIno'pi gurau nibadhe tasminnahAsIdasaga prabandham // 24 // caritaM viracayya sanmatIya sadalakAravicitravRttabadha / sa purANamida nyacatta zAnterasaga sAdhujanapramoda-zAntyai // 24 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 jainagrantha-prazastisaMgraha ityasaga-kRtau zAntipurANe maMgavato nirvANagamano nAma SoDazaH sargaH // 16 // [ jayapura prati ____81. jinendra-kalyANAbhyudaya (ayyapArya) pAdibhAga: lakSmI dizatu vo yasya zAnAdarza jagatrayaM / vyadIpi sa jinaH zrImAn nAbheyo nauribAmbudhau / / 1 / / mAgalyamuttamaM jIyAccharaNyaM yadrajoharaM / ni(nI)rahasyamarighnantatpaMcabrahmAtmakaM mahaH // 2 // TopasatApazamanI vAgjyotsnA jincndrjaa| vardhayantI zrutAmbhodhi svAntadhvAnta dhunotu naH / / 3 / / mokSalakSmyA kRtaM kaMThahAra-nAyaka-ratnatA / ratnatrayaM numaH samyagdRgzAnAcAralakSaNaM // 4 // syAdvAdAkAzapUrNendu vyAmbhoruhabhAnumAn / dayAguNasudhAmbhodhirdharmaH pAyAdihAhatAM // 5 // ahiMmA-sUnRta-steya-brahmacaryA'parigrahaM / sarvapApaprazamanaM vardhatA jinazAsanaM / / 6 / / paMcakalyANasampUrNaH paMcamazAnabhAsuraH / vaH paMcaguruvaH pAntu paMcamIgatisAdhakAH (17 // ghRSabhAdInaha vardhamAnAntAn jinapagavAn / caturviMzatitIrthezAna stuve trailokyapUjitAn // 8 // vande vRSabhasenAdIn gaNino gautamAntimA(kA)n / zrutakevalinaH sUrIn mUlottaraguNAnvitAn // 6 // anuyogacatuSkAdijinAgamavizAradAn / jAtarUpadharAnstoSye kavivRndArakAn gurUna // 10 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinendrakalyANAbhyudaya-prazasti ahaMdAdInabhISTArthasiddhaya zuddhitrayAnvitaH / stutyAnantaguNopetAn dhyAtvA stutvA praNamya ca // 11 // zrImatsamaMtabhadrAdiguruparvakramAgataH / zAstrAvatArasambandhaH prathamaM pratipAdyate // 12 // purA vRSabhasenena gaNinA vRSabhAItaH / avadhAryA'bhyadhAyyetadbharatezvaracakriNe ||13|| tato'jitajinendrAditIrthakRdbhayo'vadhArya gaa| tattadgaNadharA loke dhAmikANAmihA'bruvan / / 14 / / tataH zrIvarddhamAnArhadagiramAkarNya gautmH| rAjJe lokopakArArtha zreNikAyA'bravIdgaNiH // 15 // tasmAdgaNabhedAcAryAdyanukramasamAgataH / nAmnA jinendra kalyANAbhyudayo'yamihocyate // 16 // sena-vIra-suvIrya-bhadra-samAkhyayA munipaMgavAH nandi cadra-sukIrti-bhUSaNa-mayA munisttmaaH| siha-sAgara-kabha prAsravanAmabhiryatinAyakAH deva-nAga sudatta-taMga-samAyairmanayo'bhavan // 17 // tebhyo namaskRtya mayA munibhyaH zAstrodadhisUktimaNIMzca labdhvA / hAraM viracyAryajanopayogyaM jinendrakalyANavidhiya'dhAyi // 18 // vIrAcArya-supUjyapAda-jinasenAcArya-saMbhASito yaH pUrvaM guNabhadrasUri-vasunandIndrAdinandharjitaH / yazcAzAdhara-hastimalla kathito yazcaikasaMdhistataH / tebhyaH svAhRtsAramadhyaracitaH syAjjainapUjAkramaH // 16 // tarka-vyAkaraNAgamAdi-laharIpUrNa-zrutAmbhonidheH syAdvAdAmbarabhAskarasya dharasenAcAryavaryasya ca / ziSyeNA'yyapakodhidena racitaH kaumArasenemunetho'yaM jytaajjgtrygurobimbprtisstthaavidhiH||20||
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastisaMgraha pUrvasmAd paramAgamAtsamucitAnyAdAya padyAnyahaM tatra prastutasiddhaye'tra vilikhAmyetanna doSAya tat / kalyANeSu vibhUSaNAni dhanikAdAnIya niSkicanaH zobhA svatanuM na bhUSayati ki sArAjate nA'sya taiH // 21 // jinendra bANI - munisaMgha- bhaktyA jinendra kalyANanuti paThitvA / jinendrapUjA racayanti te'mI jinendrasiddha zriyamAzrayanti ||22|| iti vidyAnuvAdAgavizrutajinasaMhitAzrayopAsakAdhyayane'rhatpratiSThAsArasaMgrahe jinendrakanyAbhyudaye zAstrAvatArasambandho nAma prathamAbhyudayaH // 1 // antabhAga : namaskRtya jina vIraM nRsurAsurapUjitaM / guruNAmanvayaM vakSye prazastaguNazAlinAm ||1|| zrImUlasaMghavyomnendurbhArate bhAvitIrthaMkRd / deze samantabhadrAryo jIyAtprAptapadarddhikaH ||2|| tattvArthasUtravyAkhyAna- gaMdhahasti-vidhAyakaH / svAmI samantabhadro'bhUdevAgama nideza (darza) kaH ||3|| avaTutaTamarati jhaTiti sphuTapaTuvA cATadhUrjaTejihvA / vAdini samantabhadra sthitirvAti kA kathA'nyeSAm ||4|| ziSyau tadIyau zivakoTinAmA zivAyanaH zAstravidA vareNyau / kRtsnazrutaM zrIgurupAdamUle hyadhItavantau bhavataH kRtArtho ||5|| tadanye'bhUdviduSA bariSThaH syAdvAdaniSTaH sakalAgamazaH / zrI vIraseno'jani tArkika zrIvidhvastarAgAdisamastadoSaH ||6|| yasya vAcA prasAdena hyameyaM bhuvanatrayaM / zrAsIdaSThAgarUpeNa gaNitena pramANitaM (naimittajJAnarUpaM bidA baraM) ||7|| tacchiSpaprabaro jAto jinasenamunIzvaraH / yadvAgma purorAsItpurANaM prathamaM bhuvi // 8 // 112
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinendrakalyANAbhyudaya-prazasti tadIyapriyaziSyo'bhUta guNamadaH munIzvara / zalAkApuruSA yasya sUktibhirmUSitAH sadA / / guNabhadragurostasya mAhAtmyaM kena varNyate / yasya vAksudhayA bhUmAvabhiSiktA jinezvarAH // 10 // sacchiSyAnukrame yAte sakhyeye vibhuko bhussi| govindabhaTTa ityAsIdvidvAnmithyAtvarjitaH // 19 // devAgamanasUtrasya bhityA sadanAndhitaH / anekAntamataM tattvaM bahumene vidAvaraH // 12 // nandanAstasya sajAtA barSitAkhilakovidaH / dAkSiNAtyATayan taba svarNayakSIprasAdataH // 13 // zrIkumArakavistathyavAkyo devaravallabhaH / udyadraSanAmA ca hastimalsAbhidhAnakA // 14 // vardhamAnakaSizceti SaDabhUvan kavIzvarAH / sampakatva sa parIkSita madagaje mukte saraNyApure. bhAsyAH pAeDayamahIzvareNa kapaTAnta svamanyAgate / zailUSa jinamudradhAriNamapAsyAsau madadhvatinA zlokenApi madebhamalla iti yaH prakhyAtavAn paribhiH // 15 // tadyathAH-tiryak pazyati pRSThatopasarati stabdhe karoti zrutI zikSA na kSamate ziro vidhunate ghaTAsbanAdiya'ti / saMdigdhapratihastinaM nimamadasyAghrAya gaMdhaM svayaM kSAmA hanti kareNa yAti na vazaH krodhoduraH sindhuraH / / 16 / / so'ya samastajagadUrjitacArukIrtiH syAdvAdazAsanaramAzritazudakIrtiH / jIyAdazeSakavirAjakacakravartI zrIhastimAla iti vizrutapuNyamUrtiH // 17 // tasyAnvaye varaguNo guNavIrasUriH / sAkSAttapobala vinirjita-sambarAriH // 18 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha dharmAmRtAmbubhRtmUktanaro vihArI / jaino munirjayatu bhavyajanopakArI // 19 // zrAsIttatpriyaziSyaH kaamkrodhaadidossripuvijyii| zrIpuSpasenanAmA munIzvaraH kovidaikaguruH // 20 // zrImUlasaMgha-bhavyAbja-mAnumAn viduSA patiH / puSpasenAryavaryo'bhUtparamAgamapAragaH // 21 // yazcArvAkAnajaiSIt sugt-knnbhujorvaakybhgiirbhaakssiidkssypiidksspaadoditmtmtniitpaarmrssaapkrss(1)| zobhA prAbhAkarI tAmapahRtavimatA bhATTa-vidyA manISI devo'sau puSpaseno jagati vijayate vardhitAhanmatazrIH // 22 // tacchiSyo'nyamatAndhakAramathanaH syAdAdatejonidhiH sAkSAdAdhavapANDavIyakavitAkAntAramUdAtmanAm / vyAkhyAnAzucayaiH prakAzitapadanyAso vineyAtmanA svAntAmbhojavikAzako vijayate zrIpuSpasenAryamAn // 23 // zrImaddharme guNAnA gaNamiha dayayA samyagAropya rUDho bAhyAntassattapo'zva vrataniyamaratha mAgaNaughergaNAkaiH / lakSIkurvan na lakSya manasijamajayan mokSasadAnacitta strailokyaM zAsitAraM jayati jinamuniH puSpasenaH sadharmA // 24 // puSpasenamuni ti bhiimsenivaa'prH| vRhatyAga-dayA-yukto duHzAsanamadApahaH // 25 // vANastapo dhanurdharmo guNA nAmAvaligaNa. / puSpasenamunirdhanvI zaravya puSpaketana // 26 // ta puSpasenadevaM kalikAlagaNezvaraM sadA vnde| yasya padapadmasevA vibudhAnA bhavati kAmadudhA ||rnnaa tadIyaziSyo'jani dAkSiNAtyaH zrImAdvijanmA bhiSajAvariSThaH / jinendrapAdAmburuhekabhaktaH sAgAradharmaH karuNAkarAkhyaH // 28 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinendrakalyANAmbudaya-prazasti tasyaiva patnI kuladevateva pativratAlaMkRtapuNyalakSmIH / yadakamAmbA jagati pratItA cAritramUrtirjinazAsanotkA ||26 / / tayorAsItsUnussadamalaguNADhayaH savinayo jinendra-zrIpAdAmburuha-yugalArAdhanaparaH // adhItiH zAstrANAmakhilamaNimantrauSadhavatA / vipazcinniroMtA nayavinayavAnA''rya iti yaH // 30 // zrImUlasaGghakathitAkhilasanmunonA zrIpAdapadmasarasIruharAjahaMsaH / syAdayyapArya iti kAzyapagotravayoM jainAlapAkavaravaMzasamudracandraH ||3|| prasannakavirAvRtaiH pravacanAgavidyAmRtaiH paramatattvadharmAmRtaiH sudhAkara ivA'paro'khilakarAbhirAmaH sadA cakAsti sukRtodayaH kuvalayotsavaH zrIyutaH // 32 // kavitAnAma kApyanyA sA vidagdheSu rjyte|| kepi kAmayamAnAstA klizyaMte hanta bAlizA // 33 // svastyastu sajjanebhyo yeSA hRdayAni darpaNasamAnAni / durvacana-bhasma-saMgAdadhikatara yAnti nirmalatAm // 34 // svastyastu durjanemyo yadIyabhItyA kavijAH sarve / racayanti sarasasUkti kavitvaracanAsu ye kRtiSu // 35 // asatA maMgapaMkena yadaMgaM malinIkRtaM / tadaha dhautumicchAmi sAdhusaMgativAriNA // 36 // musvaratvaM suvratatvaM sAhityaM bhAgyasaMbhavaM / balAtkAreNa bannItaM svAdhInaM naiva Ayate // 3 // zabdazAstramapi kAvyalakSaNaM chaMdasaH sthitimajAnatA dhR(k)tiH| ayyapArya-viduSA vinirmitA kRtvrprsaadtH(1)||38|| zAkAnde vidhuvAdhinetrahimago(1241)siddhArthasamvatsare mAdhe mAsi vizuddhapakSadazamI-puSpIcAre'hani / graMtho rudrakumArarAjyaviSaye jainendrakalyANabhAk saMpUrNo'bhavavekazailanagare zrIpAlaban(nanyU kA bandhojitaH // 36 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 jainabandha-prazastisaMgraha iti sakalatArkika-cakravarti-mamantabhadra-munIzvara-pramukha-kavivRndArakavRnda-mAnasa-sarovara-rAjahaMsAyamAnahatpratimAbhiSeka-vizeSa-viziSTa-gaMdhodakapavitrIkRtottamAGgana ayyapAu~na zrIpuSpasenAryopadezakrameNa samyagvicArya pUrvazastrebhyaH sAramuddhRtya viracitaH zrImajjinedrakalyANabhyudayAparanAmadheyo'yaM triMzadabhyudayo graMthaH smaatH|| (grantha-zlokasaMkhyA 3560) [zravaNabelgola-daurbalizAstri-prati 82. dhanyakumAra-caritra (bha0 guNabhadra) AdibhAga: svayaMbhuvaM mahAvIraM labdhA'naMtacatuSTayaM / zatendrapraNataM vande mokSAya zaraNaM satAm ||shaa praNamAmi guruzcaiva sarvasatvA'bhayaMkarAn / ratnatrayeNa maMyuktAnsaMsArArNavatArakAn // 2 // dizyAtsarasvatI buddhiM mama mandadhiyo dRdaa| bhaktyAnuraMjitA jenI mAteva putravatsalA // 3 // syAdvAdavAkyasaMdarbha praNamya paramAgamam / zrutAthebhAvanAM vakSye kRtapuNyena bhAvitAm // 4 // kSamaMtu sajanAH sarve ye smNjs-buddhyH| zodhayaMtu pada duSTaM vizuddha sthApayantu te // 5 // mantabhAga: iti dhanyakumAracarite tattvArthabhAvanAphaladarzake prAcAryazrIguNamadra. kate bhanya-valhaNa-nAmAGkite dhanyakumAra-zAlibhadrayati-sarvArthasidigamano nAma saptamaH paricchedaH // 7 // yaH saMsAramasAramunnatamatirzAtvA virakto'bhavadatvA mohamahAmaTaM zubhamanA rAgAdhakAra tathA /
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanyakumAracaritra-prazasti zrAdAyeti mahAkta bhavahara mANikyaseno muninairgranthya sukhada cakAra hRdaye ratnatraya maNDanaM // ziSyo'bhUtpadapakajaikabhramaraH zrInemiseno vibhu. stasya zrIgurupa gavasya sutapAzcAritrabhUSAnvitaH / kAmakrodhamadAndha-gandhakariNo dhvase mRgANApatiH samyagdarzana-bodha-sAmya-nicito bhavyA'bujAnA raSiH // 2 // prAcAra samitIrdadhau dazavidha dharma tapa sayamam siddhAntasya gaNAdhipasya guNinaH ziSyo hi mAnyo'bhavat / saiddhAnto guNabhadranAmamunipo mithyAtva-kAmAntakRt syAdvAdAmalaratnabhUSaNagharo mithyAnayadhvaMsakaH // 3 // tasyeya niralakArA granthAkRtirasundara / alaMkAravatA dRSyA sAvakArAkRtA na hi // 4 // zAstramida kRta rAjye rAzo zrIparamAdinaH / pure vilAsapUrve ca jinAlayaivirAjite // 5 // yaH pAThayati paThatyeva paThantamanumodayet / sa svarga labhate bhavyaH sarvAkSasukhadApakaM // 6 // lambakacukagotro'bhUcchubhacandro mahAmanAH / sAdhuH suzIlavAn zAnta. zrAvako dharmavatsalaH // 7 // tasya putro babhUvA'tra balhaNo daanvaanvshii| paropakAracetasko nyAyenArjita-saddhanaH / / 8 / / dharmAnurAgiNA tena dharmakathA-nibandhana / carita kArita puNya zivAyeti zivAyinaH // 6 // iti dhanyakumAracaritra pUrNa vAtaM // [ dehalI-pacAyatI mandira prati
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ benagrantha-prazastisaMgraha 83. siddhivinizcaka-TIkA ( AcArya anantavIrya ) AdibhAga: akalakaM jinaM bhaktyA guruM devI srsvtiiN| natvA TIkA pravakSyAmi zuddhA siddhivinizcaye // 1 // akalaMkaM vacaHkAle kalau na kalayA'pi yat / nRSu labhyaM kvacillandhvA tatraivA'stu matimama // 2 // devasyA'nantavIryo'pi padaM vyaktaM tu sarvataH / na jAnIte'kalaMkasya citrametatparaM bhuvi // 3 // akalaMkavaco'mbhodheH sUktaratnAni yadyapi / gRhyante bahubhiH svairaM sadratnAkara eva sH||4|| sarvadharmasya nairAgyaM kathayannapi srvthaa| dharmakIrtiH padaM gacchedAkalaMkaM kathaM nanu / / 5 / / zAstrasyAdau tadavighnaprasiddhiprathanAdikaM / phalamabhisamIkSya sarvajJamityAdimagalamAha / tsyaaymrthH| ( isake bAda "sarvazaM sarvatatvArtha-syAdvAdanyAyadezina | zrIvarddhamAnamabhyarcya vakSye siddhivinizcayam" mUlake isa maMgalapadyakA artha tathA vyAkhyAna hai aura phira prathama prastAvake anyapadyokI TIkA hai)| iti zrIravibhadrapAdopajIvyanantavIrya-viracitAyA siddhivinizcayaTokAyA pratyakSasiddhiH prathamaH prastAvaH // 1 // antabhAga: "yathendra ityAdi nidarzanamatraivetthaM bhUtasyetyAdinA zAstrArthamupasaharamAha-tadevamityAdi zAstrAnte magalamAra-jIyAdityAdi / / iti siddhivinizcayaTIkAyAmanantavIryaviracitAyA nikSepasiddhiAdazamaH prastAvaH smaaptH|| (isake Age granthadAna-prazasti hai| TIkAkArakI koI prazasti nhiiN)| [ kacchadezastha koDAyagrAmakI prati parase purAtatvamandira ahadAbAdameM karAI gaI prati
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasaMgrahasAra-prazasti 84. prAyazcicasamuccaya-sacUlika-vRtti (zrInandiguru) mAdibhAga : zuddhAtmarUpamApanna praNipatya gurorguruM / nibandhanaM vidhAsye'haM prAyazcittasamuccaye // 1 // praNamya paramAtmAna kevalaM kevalekSaNaM / mayA'bhidhAsyate kiMciccUlikAvinibandhanam / / 2 / / antabhAga: yaH zrIgurUpadezena prAyazcittasya saMgrahaH / dAsena zrIguro dho bhavyAzaya-vizuddhaye // 1 // tasyaiSAnUditAvRttiH zrInadiguruNA hi sA / viruddha yadabhUdatra tatkSAmyatu sarasvatI // 2 // pravaragurugirIndra-prodgatA vRttireSA sakalamalakalaMkakSAlanI sajanAnA / surasaridiva zazvatsevyamAnA dvijendraHprabhavatu jananUnA yAvadAcandratAraM // 3 // samApto'yaM grnthH| (vRttisakhyA prAyaH 2000 zlokaparimANa hai) 85. yogasaMgrahasAra ( zrInandiguru) AdibhAga : bhadraM bhUribhavAmbhodhi-zoSiNe doSamISiNe / jinezazAsanAyA'laM kuzAsanavizAsine // 1 // saMyamodAmamArAmazrIguroH paadpNkjm|| vaMde devendra-vRndodyanmaulimAlAkarAcitam // 2 // yogIndro rundrayogAgni-dagdhakaundhano'GginAm / vizvako vizvazvA'stu maMgalaM maMgalAthinAm // 3 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 jainagrantha - prazastisaMgraha sadvAmvRtta-padanyAsa-varNAlaMkArahAriNI / sanmArgAta sadaivA'stu prasannA naH sarasvatI ||4|| yasmAddhyAnaM budhairiSTaM sAkSAnmokSasya sAdhanam / to mokSArthi bhavyebhyastadevA'smAbhirucyate ||5|| anvabhAga : vipula-vAGmaya-vAridhi-tatvasanmaNi-mayUsva-lavAza kalAkRtaH / smaraNamAtramidaM gaditaM mayA kimiha dRSTamaho na mahAtmabhiH || 176 || nAnopadezakozo'yaM sarasvatyA madarpitaH / bhavyairAdhIyamAno'pi sarvadAstvakSayasthitiH || 177 // zrInandanandivatsaH zrInandIgurupadAbjaSaT caraNaH / zrIgurudAso nandyAnmugdhamatizrIsarasvatIsUnuH // 178 // iti zrInandigurukRtaH yogasagrahasAraH samAptaH / 86. bhAvazataka ( kavi nAgarAja ) AdibhAga : zubhraM kvacitkvacidatIvasitetarAbhaM kvApi praphullanavapallavasannikAzaM / tasaM kvacitkavacana zItalamastu vastu kaivalyasaMsRtipathAnugataM mude baH // 1 // nAgarAjazatagraMthaM nAgarAjena tanvatA / akAri gatabaka(ktra) zrIrnAgarAja girAguruH ||2|| vasaMtakAle cakitA natAgI vijJAya cakrIkRtacApadaMDaM / manobhavaM saurabhazobhamAnairapUrayat pANiyugaM prasUneH // 3 // antabhAga :--- zrAsItkArpa TigotrasAgara-sudhAdhAmo muniH zrIdhanaH zrIvidyAdhara ityazeSabhuSana - prakhyAtanAmA mRtaH /
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvazataka - prazasti yaH kedAra padAraviMda - yugala- pratyagrapUjAvidhiH prAptAzeSapavitra bhavyavibhavaiH sArthIkRtArthI (thi) zramaH // 67 // tatputraH sarvamitraM surasakavikulazrUyamANonukIrtiH / prakhyAtodyAlapAdo jagati vijayate zaGkarezArataMsaH || viSNurdaityendra yuddha vitikarasa phalavRttakutaratA(?) svabhAryA lakSmIM nikSipya yasmin virahati danaza: (1) svecchayA svasthacittaH // 18 // tasmAjAta jAto nijaguNamaNibhiH prINatA zeSalokaH kAhaMkArikAri smitamahiSasukheSTakavaMzAvataMsaH / bhAta zrInAgarAjo paranRpatiziro darzitodyatpratApo rAjeteyaM (?) samete vigalitakalahe vAdyupadmAlayA (?) ca // 96 // bhAratyaya dipUstvAmAmaratarujAte (1) vivAdosti cet sAgatvaM yadimanmathe sakalatA nityaM zazAMke yadi / sihe cennaratA jitAriyazaso bhAvaccacUDAmaNe (?) strastastadguNa topamAnaghaTanAgarAjaprabho (1) // 100 // yastIkSNAya dhIra (?) durddharamahA kaukSeya kAkSepaNA (1) tubhyakSApati ballavodara daro nizinnagarbhAyate (?) / so'ryaM durjayadAbhuyaMganiyata (?) prauDhapratA[pA]nalajvAlAjvAlakhilIkRtAnAgaraH (?) zrInAgarAjo jayI ||101 || itizrInAgarAjakRtaM bhAvazatakaM sampUrNa // [ bambaI ai0pa0sa0 prati noTa- yaha prati bahuta hI azuddha likhI huI hai tathA truTiyoMse pUrNa hai| 87. tasvasAra- TIkA ( bha0 kamalakIrti ) AdibhAga: yadajJAnaM vizva - bhAvArtha- dIpakaM saMzayAdi-in / taM bande tattvasArazaM devaM sarvavidAvaraM ||1|| 121
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ nainagrantha-prazastisaMgraha sarvavid-himavadukta-saro-dvAra-vinirgatA / mAggaMgA hi bhavatveSA me manomalahAriNI / / 2 / / gurUNA pAdapadma ca muktilkssmiiniketnN| me hatsarasi sAnaMdaM krIDatAmantarAyahat // 3 // punaH zrIgautamAdInA smRtvA caraNapakaje / vakSye zrItatvasArasya vRtti saMkSepato mudA // 4 // svasti / atha zrInemIzvaramahAtIrthAdiyAtrAvihArakarmavidhAya dvathAdyadya (1) ca zrIya(pa )yapuramAgatya mahAmahotsavapUrvaka dharmopadezaM kurvataH sa sato me yathA bhedetararatnatrayAtmakamokSamAgga-bhAvanA bhAvaya tathetvadAna (1) kSmIkRtaparamArthatarapalakSaNena Tha* aM(saM)toSatanayena satimayena Tha0 zrIladhUnAmadheyenedaM vacaH proktaM-bho kRpAvArisAgara caturgatisaMsArAbudhiyAna bhaTTArakazrIkamalakIrtideva caturvidhasatrakRtaseva saMsArazarIrabhoganirmamo madIyo sAmo'yaM tattvA'tattva-heyopAdeya-parizAnalAlasaH Tha0 zrIamarasiho varIvartitastattvopadezena bodhyate cettadA camitAkAkulIbhUtamAnase [na] muhavimRzyAlpamatinA'pi mayA ciNtitmiti| sarvaM vidyoktatattvopadeze puNya bhaviSyati / puNyena tattattvosAropadezAkhya zAstra sampUrNa bhaviSyatIti matvA tattvasAravistarA'vatAraM bhAvanAgraMthaM kartuM samudyato'hamabhava ||ch|| athAsannIkRtopAramaMsAratIreNa antabhakti-sakalavimalakevalajJAnamUrti-sarvavinmahAvIreNa samAviSkRtasamayasAra-cAritrasAra-pacAstikAyasAra-siddhAntasArAdisAreNa samU-kRtabAhyAbhyataraduddharadvAdazavidhatapobhAreNa samabhyasitasamyaktvAdyaSTaguNAlakRtaparamAtmasvabhAvena tiraskRtAsaMsArAyAtAzAnodbhava-lokamAtrasaMkalpavikalpAsmakavibhAvena bhasmIkRtadravyakarma-bhAvakarma-nokarmamalakalakAnA siddhAnAM dravyabhAvarUpa stuti kattukAmeNa medo'bhedaratnatrayAnubhakodbhavasamyagjJAnamahAdhAmena zrAsaMsArapradhAvita-mohamahArAjazIghragAmitaM masaMgnilita(?) padamAyamAnAdimithyAdarzanAjJAnAviratibhAvAdiviSayakaSAyaThakapeTakadurjayanirzAyasarvavidotarAgopadiSTAgamAdhyAtmasiddhAtazAstrA'vatAritopayogena samIpsitasAkSAdUpe
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasvasAraTIkA-prazasti 123 yasaMsidiziSTAcAra-prapAlana-nAstikatA]parihAra-nirvighnaparisamattI(mAptI) ti phala catuSTayena svagatatattvaparagatatattvabhedabhinna tattvasArAkhyaM granthamahaM prakakyAmIti kRtapratizena paramArAdhyaparamapUjyabhadvAraphazrIdevasenadevena sUtramidaM saMvarNyate // iti zrItattvasAravistarAvatAre'tyAsanna-bhavyajanAnaMdakare bhaTTArakazrI. kamalakIrtideva-viracite kAyasthamAthurAnvayaziromaNIbhUtabhanyavarapuNDarIphAsmarasiMhamAnasAravinda-dinakare svagataparagatatattvalakSaNavarNanaM nAma prathama pavaM / antabhAga : granthe'smin bhAvanArUpe punaruktasya dUSaNaM / bha(bhA)vavidbhirnatadgrAhya jJAnavairAgya bhUSaNaM / / 1 / / iti tattvaM svaparagataM proktaM sakSepamAtrato'pi mayA samyagyadi vistarato brUte jinasanmatiH satyaM // 2 // iti katipayavarNaNitA'dhyAtmasArA paramasukhasahAyA tattvasArasya ttii[kaa]| avagataparamArthA. zodhya cainA paThatu suramRgapatikaThe hArabhUtA suramyA // 3 // yaavnmeru-mhii-svrg-kulaadri-ggnnaa'pgaaH| tattvasArasya TIkeya tAvannada[tu] bhUtale // 4 // iti tattvasAravistArAvatAre'tyAsannabhavyajanAnadakare bhaTTArakazrIkamalakIrtideva-viracite kAyastha-mAthurAnvaya-ziromaNIbhUta-bhavyavarapuDarIkA'marasiha-mAnasAravinda-dinakare siddhasvarUpavarNana SaSTaM parva / / 6 / / siddhAH siddha(ddhi)pradAste syuH prsiddhaassttgunnairyutaaH| bho'martyasiha bho(1)zuddhAH prasiddhA jagatAtrayaiH(ye) // 6 // AzIrvAdaH zrImanmAthuragacchapuSkaragaNe zrIkASThasaMghe muniH saMbhUto yatisaMghanAyakamaNiH zrIkSemakIrtimahAn / tatpaTTAmbaracaMdramA guNagaNI zrIhemakIrtirguruH zrImatsaMyamakIrtipUritadizApUro garIyAnabhUt // 11 //
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 jainagrantha-prazastisaMgraha abhvdmlkiirtisttpdaamojbhaanurmunignnnutkortivishvvikhyaatkiirtiH| zama-yama-dama-mUrtiH khaMDitArAtikIrtinagati kamalakIrtiH praarthitjnyaanmuurtiH|| [dehalI-paMcAyatI-maMdira prati noTa-yaha anya prati bahuta kucha azuddha hai| aura isa pratike zurU tathA anta AdimeM kitane hI patra vAdako pratilipi karake jor3e gaye haiN| 88. yazodhara mahAkAvya-paMjikA (paM0 zrIdeva) pAdibhAga: yazodhara-mahAkAvye somdevairvinirmite| zrIdevenocyate paMjI natvA devaM jinezvaraM // 1 // chNd-shbd-nighttvlkRti-klaa-siddhaaNt-saamudrkjyotivaidyk-ved-vaad-bhrtaa'nNg-dvipaa'shvaayudh-| tAkhyAnaka-maMtra-nIti-zukuna-kSmAruha-purANa-smRtizreyo'dhyAtmajagatkSitipravacanI-vyutpattiratrocyate // 2 // ahaM vA kAvyakartA vA dvaaveveshvraavih| vidhu-badhnAtirekeNa ko nAmAnyastamopahaH // 3 // kica kaverapi vidagdho'hametatsUktisamarthane / yatsaubhAgyavidhau strINA patipanna pitA prabhuH // 4 // prayogAstamayAcchandeSvaprasiddhimayaM tamaH / tatprayogodayAoM hi nirasyatyasamaMjasaM // 2 // ruSyatyAkarSakAyA'ndhaH svadoSeNa yathA skhalan / svayamazastathA lokaH prayoktAraM vinidati // 6 // nA'prayuktaM prayujItetyetanmArgAnusAribhiH / nighaMTu-zabdazAstrebhyo nUnaM datto jalAjali ||7 // jahe-pelavayonyAdyAn zabdAMste'tra pryujtaaN| nA'prayuktaM prayujItetyeSa yeSA nayo hRdi /
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazodhara mahAkAvyapaMjikA - prazasti nAsprayuktaM prayoktavyaM prayuktaM vA'prayujyate / ityekAMtastato nAsti vAgarthaucityavedinAM // 6 // sAgrA dazazatIvAcAmapUrvA samabhUdiha / kavervAgartha sarvajJAdvarNakatrizatI tathA // 10 // sumukhaH samAhitamatirudaGmukhaH prAGmukho vA kaviH sakalaihikAmutrikavyavahAravyutpattikAraNaM kAvyamida cikIrSuH puNyAvApti- pratyUha-vyUhava (vyu) dAso nAstikatAparihAraH ziSTAcArapratipAlanaM paraM parayA parakRtopa - kArAdya vismaraNaM veti paMcavidhaM phalaM / zrAzIrnimaskriya bastunidda zo vA 'pi tanmukhamiti vA manasi nidhAya zriyamityAdikAn zlokAnAha || || kuvalayamutpalaM bhUmaMDala ca / saMdarzanamavalokanaM samyagdarzanaM ca | kaMtuH kAmaH / niketana gRhaM / iti zrIsoma (zrI) devasUri - viracitAyA yazodhara - paMjikAyAM prathama zrazvAkSaH ||1|| [ dehalI - paMcAyatI- mandira prati noTa 1 - isa grantha pratikI saba saMdhiyoMmeM zrIdeva kI jagaha mUlagranthakAra somadevakA hI nAma de diyA hai, jo lipikArakRta azuddhikA pariNAma jAna r3atA hai| 125 noTa 2- - isa granthapratike antameM paMnikAke kartAkI koI prazasti nahIM hai / yaha prati saMvat 1536 phAlguNa sudi 8 ravivAra ke dina likhAkara mUlasaMdhI muni ratnakIrtike upadezase eka khaMDelavAla kuTumbakI orase brahma holA ko dAna kI gaI hai| 86. puruSArthAnuzAsana (paM0 govinda ) AdibhAga : zriyaM kuryAtsa vaH kaviddevo devendravanditaH / dRgAnasukhavIryANi yasyA'natAnyanantavat // 1 // svabhUrviSNuH zivo bhAsvAn zItaguH sugato guruH /
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 jaina grantha- prazastirmagraha dharmarAjazca devendro jinendraH svastiTo'stu naH ||2|| zaktivyaktikRtA'nantaguNAya paramAtmane / bhaktyAtmanaH satAM zaktyA guNAnA vyaktaye namaH ||3|| tAM namAmi giraM brAhmIM gurU va dadate'GginA / yAdeyopadezena sevitA ye hitaM paraM ||4|| ser mA zrIpathAnnAma purInnAkipurImiva / svAM zriyaM martyaloke'sminnAvi: kartumitA sthitaM // 5 // zrImato narasiMhasyAmarasiMhasya sannayaH / tanayo vinayopeta itizrIlakSmaNo'bhaNat ||6|| (dvayaM) zuddhayarthaM yazaH zreyazva dhImatA / svarjanIyaM bhavetA bhoH kAvyenaivAtra te bhRzaM // 7 // kAvyaM vidhIyatA kiMcitpuruSArthopadezitaM / svArthakRtye na dhImaMto bhavaMti yadanudyatAH ||8|| zrutvA tasyeti suzliSTaracana vacanaM mayA / iti so'bhANi bho yuktaM tvayokta kiMtvitaH zrRNu // 6 // yogakSemau surAjAdvA jAyete te sukAnyataH / kurAjAdiva tAveva nazyattastu kukAvyataH ||10|| kAvyaM nirAhurAcAryA mAvaM vA karma vA kaveH / tannaSTA'zepadoSaM syAtsukAvyaM parathA paraM // 12 // zrazatvAdvA pramAdAdvA zabdAdau skhalanaM kaveH / doSaH syAtte tu zabdAdyAH prabhUtAH kAvyahetavaH ||12|| tattAste jAnate kecidapramattAH sumedhasaH / vizvavAGmayavArAzeH pAreyai rudyatergataM // 13 // tAzA mAdRzAM yeSA nAbhUdyogopi tepi cet / kAvyAyAdyamaM kurya dhRSTatvaM vimataH paraM ||14||
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSArthAnuzAsana prazasti kiJca - bhagavansamantabhadraH zrImadbhaTTAkalaGka ityAdyAH / cakrastarkagranthAnkutarka vikSepakSAMstAn ||15|| zrIpUjyapAdabhagavatpramukhAH vimukhA kumArgato kurvan / vyAkaraNAni nRNA vAGmala [na? ]vyAkaraNanipuNAni // 16 // jinaseno guNabhadro ra viSeNazcaivamAdikavirAjAH / mahatA nihatAhAMsi vyadhuH purANAni puruSANA // 17 // zrI bhaTTa varAdayo duraMtAghapAzazastrANi / sumadhuragirAM vyaracaya nanagArAcArazAstrANi // 18 // zrI zivako TimunIzvarapurogamAH svavagatAgamA nRNA / jJAnatapazcAritraM sadarzanaM darzayAmAsuH || 16 || zrI kundakundasUriH zrImadDamAmbAtideva ityAdyAH / sAdhu vyadadhustattvagranthAnuddiSTaparamArthAn // 20 // zrI somadeva kurvatA'pUrva zabda sarvasvAH / niravadyagadyapadyaz campUHkRtabudhaziraHkampAH // 21 // zrIvIranandidevo dhanaJjayazvA'sago harizcandraH / vyadhurityAdyAH kavayaH kAvyAni saduktiyuktIni // 22 // zrIjayasenAcAryo'mitagatiyatirevamAdayaH sadayAH / granthIkRtya sadanagAriNAmUcurAcArAn ||23|| ityAdyAgamabhedAnviditamanovAgvapuH malachedAn / sarvAnapi jita duyacakrAH kavicakriNazcakruH ||24| ityAdipaurastya mahAkavInA rugbhI ravInAmiva yatra vAgbhiH / prakAzyate vizvapadArtha jAtaM na tatra bhAtyanyavacaH pradIpaH || 25 || zranyacca - bhUvAcyate kalau jAtAH prabhUtAH sAprataM khalAH / kurvvato'pakRtIreva nRNAmArAdhitAzca ye ||26|| vaMdyAnAmapi nindanti ye girAvimalAH khalAH / mAzA kinate godhanAH kRpA kuryyarajAsu kiM ||27| 127
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 tathA ca puruSArthAnuzAsana- prazasti dvitrA evAtra te santo maNyo vA sujAtayaH / nayaMti sutramAbhAsya subarNamapi ye svayaM // 28 // tAvanta eva te manye'NavaH spaSTAH sasarja yaiH F santo'sato'nyathA mRjyAna sa nAsti viviviMdhIH // 26 // tatkiM kAvyAdhAnena yazaH zreyo'rthibhinnabhiH / kAryaH sadA sadAcAro labhyete laghu te yataH ||30| sumanogatamAkhyAya mayItyuparate sati / sammitaM sa tato'vo callakSmaNaH suvicakSaNaH ||31|| nRbhirvipazcitA vAcyA na puraH pracurA giraH / kathyate'dastatastathyaM saMkSepeNa mayA vacaH // 32 // bhavanmAnasajaM kAvyavArijaM ninakarNayoH / sIkartumicchAmi vidheyastadanugrahaH ||33|| sAhAyyaM svAmibhaktAnA zAradA vo vidhAsyati / kAvyasiddha satA saiva mAteva hitakAriNI // 34 // tasyetyAvazyakaM vAkyaM nizamyA'haM svamAnase / vAgdevIM praNamaMstasyAH prasAdAyetyacitayaM // 35 // maIti me bhaktigdevI tanmukhodbhavA / kAvyaM me kurvataH kinna sA sahAyI bhaviSyati // 36 // kurve maMdo'pi tatkAvyamahaM zocAmi kiM bahuH / sahAyaM sabalaM prApya kiM na hInopi valgati // 37 // kAvyasaMskArakartAraH saMtibA guravo mama / zAtataddhetavaH saMcintayA mama ki tayA // 38 // nizcityeti jJayaM pazcAditi ciMtAmupAgamaM / vicitrA rucayaH puMsAmanuzAsmi tadatra kiM // 36 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSArthAMnuzAsana - prazasti icchaMtyAce piNIM zrotuM kecidvipi pare / saMveginIM kathAM kecitpare nivaidinIM janAH // 40 // keciddharmmArthinaH kecidarthakAmArthino'GginaH / mumukSavo'nye tatsarvAnke raMjayitumIzate ||41|| prAyaH sarvvapriyaM yadvA puruSArthAnuzAsanaM / Fast tattathA svasmin jite reMjitaM jagat // 42 // iti svagatamAlocya zAstramanvarthasaMjJakaM / mayA prasUyate nAmnA puruSArthAnuzAsanam ||43|| puruSArthazcaturaMga upadezo 'nuzAsanaM / caturvargazva dharmA'rtha-kAma-mokSaH prakIrtitaH // 44 // caturvagapi mAnuSyaiH kaizvidadbhutaceSTitaiH / prApya kAlAdisAmagrI sAdhyase kRtasatkriyaiH // 45 // vinA mokSaM vaturvargatrivargaH sadbhirucyate / sa eva sAdhyate kaizvidalabdhvA'khilaladhibhiH // 46 // janmasAphalyakRtpuMsAM syAtri goMpi sAdhitaH / parasparAvirodhena sukhazreyaskaro yataH // 47 // virodhayenna vA dharme sAdhayanzuddhadhIH parau / parau tu sAdhayanva na hi jAtu virodhayet // 48 // nRNA virodhitAvarthakAmau kiM kila kurvvataH / dharmastu haMti tAvatrAmutra ceSadvirodhitaH // 46 // dharmAdeva prasUtaM zrarthakAmau nRNAmiha / samyatktrAdiva sujJAnacaritre sukhasAdhane // 50 // eka eva kSamo dharmaH sarvakalyANa yojane / eka eva na kiM bhAnurala sarvArthadarzane // 21 // utkallopi vAzirSAhubhyAM jAtu tIryate na sa dharmamAhAtmyaM vaktuM kenApi pAryate ||42|| 1 PRE
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha trivargasAdhane tasmAddharmamukhyatayA nRbhiH| . yatitavyaM sadA janmasAphalyaM netumAtmanaH ||5zA durApaM prApya mAnuSyaM yaistrivargo na sAdhitaH / kevala neha lokastaiH paraloko'pi bAdhitaH / / 544 vinA trivargasaMsiddhayA mAnuSasya pazorapi / kevalaM khurazRMgAdikRto bhedo'bhiveditaH // 55 // mAnuSye'pi na yaH svArthasAdhanAyodyato'dhamaH / taM tirazcana gati kAMcitprAptaM ko bodhayiSyati // 56 // svArthasiddhirbhavedyatra tiryatamapi tadvaraM / mAnuSyamapi tannicha svArthabhraMzo bhavedyataH // 5 // yathA'narthakamAptatvaM vinA'nantacatuSTaya / puruSArtha vinA nRNA puruSatvaM tathA vRthA // 58 / / pumarthasAdhanopAyamavabudhya tataH sudhiiH|| sAdhayet tathA nRtvaM kRtArtha jAyate yathA ||5|| iti katicidudIryAdhuniMdyapadyAni lokadvitayagatasukhArthI zrotRzuzrUSutAyai / jinapatimatasUtrAt kathyate'thAptyupAyaH kRtasaphalasamRddhaH saccaturvargasiddhaH // 60 // iti paMDitazrIgovinda viracite puruSArthAnuzAsane kAyasthamAthuravaMzA'vataMsa-zrIlakSmaNanAmAkite kathAmukhA'bhidhAno'yaM prathamo'vasaraH paraH / / / / atrAzIrvAdaH -- bhogIMdro bhogivargaH kathamapi viditaH prasphuradbhogaratnaiandroMkenoDuvRndairapi suranikaraiksahasreNa cendraH / kIrtyA yasya trilokyAmiva surasaritAzcetitAyAM svasaMgAcchImAnso'martyarsihazciramurucarito nandatAnnaMdanAbhyAM // 10 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSArthAnuzAmana - prazasti ( isI taraha hara eka agale zradhyAyake zurU meM bhI zrAzIrvAdAtmakapatra diye haiM jinameM prAyaH 'lakSmaNa' ko AzIrvAda dete hue usake guNoMkA bhI kucha varNana kiyA hai / ) 131 antabhAgaH- zrI sadmahAsaH kumudA'nilAzastamAvinAzaH supathaprakAzaH / yatrAdite'tra prabhavanti loke namAmyahaM zrIjinabhAskaraM te ||1|| doSAsprakAzaH kamalA'vakAzastApasya nAzaH prasarazca bhAsaH / yatra prasanne'tra jane bhavati zrImajjinendra tamahaM namAmi ||2|| kurvetu dhIraviNasamRddhi vivekavArddhezca jane'tra vRddhi / zrImUlasaMghAkara- candrapAdA bhaTTAraka zrIjinacandrapAdAH ||3|| vimalasada malakAprAsaMgha paTTodayA'drAbudita uruSacoMzudhvastadoSAdhakAraH / chuvajana jalajAnAmudvilAsaM dadAnA jayati malayakItirmAnusAmyaM ddhaanH||4|| kASThAsaghe'naghayatibhiryaH kAnto bhAtyAkAze sphura duDubhirvA candraH / satprazAnA bhavati na keSA tutyaH kAtyA'cAraH sa kamalakIya cAryaH ||5|| pare ca paramAcArA jinasaghamunIzvarAH / prasannametatkurvatu mayi sarvepi mAnama // 6 // kAyasthAnAmastyathI mAthurANAM vaMzo labdhvA martyasamatprazaMsaH / tApa zrIkhetalo bandhulokaiH gve tAcairutprakAzaM zazAva ||7|| giririva dhIrovAridhirvA gabhIro vidhuriva hatatApaH sUryavatsupratApaH / narapatiriva mAnyaH kavayo vadAnyaH samajani ratipAlastatsutaH sA'rikAlada duHzAmanA'pAyaparo narAgraNIH madoyato dharmasutArthasAdhane / tataH suto'bhUt gadAdharoSi yo na bhImatA kvApi dadhau sudarzanaH // 6 // sa tasmAtsatputro janitajanitAsayadajani kSitau khyAtaH zrImAnamaraharirityastakunayaH /
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 jainagrantha-prazastisaMgraha guNA yasmiste zrI-naya-vinaya-tejaHprabhRtayaH samastA ye vyastA api na sulabhAH kvA'pi parataH // 10 // mahammadezena mahAmahIbhujA nijAdhikAriSvakhileSvapIha yH| sammAnya nItopi sudhIH pradhAnatA na garvamapyalpamadhatta sattamaH // 11 // sarvairahapUrvikayA guNairvRtaM nirIkSya doSA nikhilA yamatyajan / . sthAne hi tadbharibhirAzrite'ribhiH sthAne vasaMtIha janA na kecana // 12 // zrutazatAye vinayena dhImatA tayA nayastena ca yena saMpadA / tayA ca dharmo guNavaniyuktayA sukhaMkaraM tena samastamIhitaM // 13 // satyoktitvamajAtazatrurakhilakSmoddhArasAraM nayaM rAmaH kAmamudArarUpamamalaM zIlaM ca gNgaaNgjH| karNadhAruvadAnyatAM caturatA bhojazca yasmAyiti svaM khaM pUrvanRpA vitIya suguNa loke'tra jagmuH paraM // 14 // dhanaM dhanArthino yasmAnmAnaM mAnArthino jnaaH| prApyAsan sukhinaH sarve tavayaM tavayArthinaH // 15 // nizInoH kaumudasyeSTo nAbjAnAmanyathA raveH / yasyodayastu sarveSA sarvadeveha vallabhaH // 16 // strIkulInA'kulInA zrIH sthirA dhIH kIrtirasthirA / yatra citraM virodhinyo'pya'mUrtenuH sahasthitiM // 1 // tasyAnekaguNasya zasyadhiSNasyA'mayasihasya sa / syAtaH sUnurabhUtpratApavasatiH zrIlakSmaNAkhyaH kssitau| yo vIkSyeti vitaya'te suphavibhirnItvA tanu mAnavIM bharmo'yaM nu nayo'thavA'tha vinayaH prAptaH prajApuNyataH // 18 // yazo yairlkssmnnsyainnlkssmnnaa'tropmiiyte| zaMke na tatra taiH sAkSAJcilAkSalakSmalakSitaM // 16 // zrImAnsumitronnatihetujanmA sallakSaNaH sannapi lkssmnnaalyH| rAmAtirikto na kadAcanAsIdadhAca yo rAvaNasodaratvaM // 20 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSArthAnuzAsana-prazasti 133 ma nayavinayopetairvAtyairmuhuH kavimAnasaM sukRtasukRtA'pekSo dakSo vidhAya samudyataM / zravaNayugalasyAtmIyasyAvataMsakRte kRtIstu vizadamidaM zAstrAbhoja subuddhirakArayat // 29 // athAstyaprotakAnA sA pRthvI pRthvIva sNttiH| sacchAyAH saphalAH yasyA jAyate narabhUhAH // 22 // gotraM gAyemalaMcakAra yaM iha zrIcandramAzcandramo bimbAsyastanayo'sya dhIra iti tatputraca hiiNgaa'bhidhH| dohe labdhanijodbhavena sudhiyaH padmazriyastastriyo navyaM kAvyamidaM vyadhAyi kavinA'hatpAdapadyAlinA // 23 // pATAdivarNasaMjJeneti shessH|| zabdArthobhayaduSTa yavyadhAyyatra mayA padaM / sadbhistatastadutsAyaM nigheyaM tatra sundaraM // 24 // jIvAcchojinazAsanaM sumatayaH syuH kSmAbhujohacatAssarvoppastu nirAmayaH sukhamayo lokaH subhikSyAdibhiH / saMtaH santu cirAyuSo'maladhiyo vijJAtakAvyazramAH zAstra cedamamI paThantu satataM yaavtrilokosthitiH||25|| yadetacchAstranirmANe mavAtyalpadhiyA kRtaM / daMtavyamaparAgairme tadAgaH sarvasAdhubhiH // 26 // iti prazastiH // samAptaM cedaM puruSArthAnuzAsananAma zAstramiti // [bambaI ai050 sa0 bha0 prati noTa-yaha granthaprati acchI sApha aura zuddha likhI huI hai aura kisI kisI sthAnapara TippaNako bhI liye hue hai|
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisagraha 10. nAgakumAra-carita ( malliSeNa sUri ) AdibhAga: zrInemiM jinamAnamya sarvasatvahitapradam / vakSye nAgakumArasya caritaM duritApahaM // 1 // kavibhirjayadevAdyairgadyairpadyairvinirmitam / yattadevAsti cedatra viSamaM mandamedhasAm / / 2 / / prasiddhaH saMskRtairvAkyai vidvajana-manoharam / tanmayA padyabandhena malliSeNena racyate / / 3 / / antabhAga : zrutvA nAgakumAra-cArucaritaM zrIgautamenoditaM / bhavyAnA sukhadAyakaM bhavaharaM puNyAsavotpAdakaM / natvA taM magadhAdhipo gaNadharaM bhaktyA puraM prAgama cchImadrAjagRhaM puraMdarapurAkAraM vibhUtyA samaM / / 1 / / ityubhayabhASAkavicakravarti-zrImalliSaNasUri-viracitAyA zrInAgakumArapaMcamIkathAyA nAgakumAra-munIzvara-nirvANagamano nAma paMcamaH sargaH / * jitakaSAyaripurguNavAridhiniyatacArucaritrataponidhiH / jayatu bhUpatirITavighaTTitakramayugo'jitasenamunIzvaraH / / 1 / / ajani tasya munervaradIkSito vigatamAnamado duritAtakaH / kanakasenamunimanipaMgavo varacaritramahAvratapAlakaH / / 2 / / gatamado'jani tasya mahAmuneH prathitavAn jinasenamunIzvaraH / sakalaziSyavaro hatamanmatho bhavamahodadhitArataraM[]kaH // 3 // tasyA'nujabhArucaritravRttiH prakhyAtakIti vi puNyamUtiH / narendraseno jitavAdiseno vijJAtatattvo jitakAmasUtraH // 4 // tacchiSyo vibudhAgraNIrguNanidhiH zrImalliSeNAyaH saMjAtaH sakalAgameSu nipuNo vaagdevtaalNkRtH|
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ jvAlinIkalpa-prazasti tenaiSA kavicakriNA viracitA zrIpaMcamIsatkathA - bhavyAnA duritoSanAzanakarI saMsAravicchedinI // 5 // spaSTa zrIkavicakravartigaNinA bhavyAjadharmA zunA graMthI paMcazatI mayA viracitA vidvajanAnA priyA / tA bhaktyA vilikhaMti cAruvacanAvaNayaMtyAdarA dye zRNvaMti mudA sadA sahRdayAste yAti muktizriyaM // 6 // iti nAgakumAracaritraM samAptam / 11. jvAlinIkalpa ( indramandiyogIndra ) AdibhAga: candraprabhajinanAtha candraprabhamindranaMdimahimAnam / jvAlAmAlinyacita-caraNasarojadvayaM vaMde // 1 // kumudadaladhavalagAtrA mahiSamahAvAhanojvalAbharaNA / mA pAtu vanhidevI jyAlAmAlAkarAlAgI // 2 // jayatAddevI jvAlAmAlinyudyastrizUla-pAza-jhaSakodaNDa-kANDa-phala-varada-cakracinhojvalA'STabhujA // 3 // ahe siddhAcAryopAdhyAyAn sakalasAdhumunimukhyAn / praNipatya muhurmuhurapi vakSye'haM jvAlinIkalpaM // 4 // dakSiNadeze malaye hemaprAme munimahAtmAsIt / helAcAryo nAnnA draviDagaNAdhIzvaro dhImAn // 5 // tacchiSyA kamalazrIH zrutadevI vA smstshaastrjnyaa| sA brahmarAkSasena gRhitA raudreNa karmavazAt // 6 // *-* ina cinhoMke antargata yaha SaTpadyAtmaka antakA bhAga 'zrArAjainasiddhAntabhavana'kI tADapatrIya do pratiyoM parase liyA gayA hai, anya kitanI hI pratiyomeM yaha nahI pAyA jAtA-chUTA huA hai|
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 jainagrantha-prazastisaMgraha roditi hAhAkAraiH sphuTATTahAsaM karoti sandhyAyA / pati paThatyatha vedAn isati punaH kahakaha-dhvaninA ||7|| kosAvAste maMtrI yo mocayati svamaMtrazakatyA mA / vaktIti sAvalepaM savikAraM jRmbhaNaM kurute ||||| dRSTvA tAmatiduSTa paripIDitA munIndro'sau / vyAkulito'bhUttatpratividhAnakartavyatAmUDhaH ||6|| tadgrahavimokSaNArthaM tadgrAmasamIpanIlagirizikhare / vidhinaiva vanhidevIM sa sAdhayAmAsa munimukhyaH // 10 // dina sakena devyA pratyakSIbhUtayA puraH sthitayA / muniH kiM kArya takAryaM vada muniruvAcettham // 11 // kAmArthAdyaihika - phalasiddhayarthaM devi noparuddhAsi / kintu mayA kamalazrI - graha - mokSAyoparuddhAsi // 12 // tasmAd grahamokSaM kuru devyetAvadeva mama kArye / tadvacanaM zrutvA sA bANa tadidaM kiyanmAtram // 13 // mA manasi kRthAH khedaM maMtreNAnena mocayetyuktyA / mRdutaramA yasapatraM vilikhitamaMtraM dadau tasmai // 14 // tanmaMtravidhimajAnan punarapi munipo babhAsa tA devIM / nAsmin vedmi kimapyahamato vivRtyai tadabhidhehi ||15|| tasmai tathA tatastaddvyAkhyAtaM sopadezamayatattvaM / punarapi tadbhakti - zAdadAyi tatsiddhavidyettham // 16 // sAdhanavidhinA yasmai tvaM dAsyasi homanapavihIno'pi / bhavitA sa siddhavidyo ko dAsyasi yasya so'tra punaH ||17|| udyAnavane ramye jinabhavane nimnagAtaTe puline / girizikhare'nyasmin vA sthitvA nirjatuke deze // 18 // hRdayahRdayamaMtra prajApya niyutaM tathA yutaM hutvA / prakarotu pUrvasevA praNigadyaivaM svadhAma gatA ||16||
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ jvAlinIkalpa - prazasti tatra sthita eva tatastamasau dadahyamAnamAdhyAya / dahanAkSarai rudantaM duSTaM nirdvATayAmAsa ||20|| nirddhATito mahazced dhyAtvaikaM bhUnadahanararararabIjaM / zetradazanigrahANAM kimastya sAdhyA grahaH ko'pi // 212 // devyAdezAcchAstraM tena punarvvAlinImataM racitam | tacchiSyAM gAMgamunirnIlaprIvo vIjAvAkhyaH // 22 // AryA tAMtirasabbA viruvaTTaH kSullakastathetyanayA / guruparipATyAvicchinna sampradAyena cAgacchat ||23|||| kandarpeNa jJAtaM tenApi svasuta nirvizeSAya / guNanaMdizrImunaye vyAkhyAtaM sopadezaM tat ||14|| pArzve tayordvayorapi tacchAstraM prathato'rthatazcApi / muminendranandinAmnA samyannAditaM vizeSeNa || 25 // kliSTagraMthaM prAktanazAstraM taditi sa (sva) cetasi nidhAya / tejendranandimuninA lalitAryAvRttagItAdyaiH // 26 // lAcAryoktArthe graMthaparAvartanena racitamidaM / sakalajagadeka vismayajananaM janahitakaraM zRNuta // 27 // maMtri-graha-sanmudrA - maNDala - kaTutaila- vazyayaMtra - sutaMtraM / spanavidhirnIrAjanavidhiratha sAdhanavidhizceti // 28 // adhikArANAmeSAM dazabhedAnA svarUpanirdezaM / Terse saMkSepAt prakaTaM devyA yathoddiSTam ||26| maunI niyamitacitto medhAvI bIjadhAraNasamarthaH / mAyAmadanamadonaH siddhayati maMtrI na saMdehaH ||30|| samyagdarzanazuddhI devyarcanatatpuro vratasametaH / maMtrajapahomanirato'nAlasyo jAyate maMtrI // 31 // devagurusamayabhaktaH savikalpaH satyavAgvidagdhazca / vAkpaTurapagatazaMkaH zucirArddhamanA bhavenmaMtrI ||32|| 137
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 jainagrantha- prazastisaMgraha devyAH padayugabhakto lAcAryakramAbjabhaktiyutaH / svagurUpadezamArgeNa vartate yaH sa matrI syAt ||33|| vidyAgurubhaktiyute tuSTiM puSTi dadAti khalu devI | vidyAgurubhaktiviyuktacetase dveSTi nitarA sA ||34|| samyagdarzana vAkka chAndaso bhayasametaH / zUnyahRdayaH salajaH zAstre'smin no bhavenmaMtrI ||35|| iti helAcArya praNItArthe zrImadindranandiyogIndra - viracita graMthasaMdarbhe jvAlinImate maMtrilakSaNa nirUpaNAdhikAraH prathamaH // antabhAga: draviDaga samaya mukhyo jinapatimArgocitakriyApUrNaH / vratasamiti guptigutI lAcAryo munirjayati // 16 // yAvat kSitijaladhizazAkA mbara tAra kA kulAcalAstAvat / helAcAryoktArtha: speyAcchrIjvAlinI kalpaH ||20|| ini helAcArya praNItArthe zrImadindranandiyogIndraviracitagraMthasandarbhe jvAlinI sAdhanavidhirdazamaH paricchedaH // zrAsIdindrAdidevastutapada kamala bhIndranaMdirmunIndro nityotsaccaritro jinamatajaladhidhautapA popalepaH / prajJAnAvAmalodyatpraguNagaNabhRtotkIrNa vistIrNa siddhAntAmbhorAzi strilokyAbujavanavicaratsadyazorAjahaMsaH ||1|| yadvRttaM duritArisainyahanane caNDAsidhArAyitam cittaM yasya zaratsarasalilavat svacchaM sadA zItalaM / kIrtiH zArada kaumudI zazibhRto jyotsneva yasyA'malA sa zrIvAsavanaM disanmunipatiH ziSyastadIyo bhavet // 2 // ziSyastasya mahAtmA caturaniyogeSu caturamativibhavaH / zrIbappanaMdigururiti budhamadhupaniSevitapadAbjaH // 3 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAcalamAhAtmya - prazasti loke yasya prasAdAdajani munijanastatpurANArtha ve dI yasyAzAstaMbha mUrdhAnyativimalayazaH zrIvitAno nibaddhaH / kAlAstAyena paurANikakavivRSabhA dyotitAstatpurANavyAkhyAnAdbappanaMdiprathitaguNagaNastamya kiM vaNyate'tra // 4 // ziSyastasyendra naMdirvimalaguNagaNoddAmadhAmAbhirAmaH prajJA- tIkSNAstradhArA - vidalitabahalA'jJAnavallIvitAnaH / jaine siddhAntavA vimalita hRdayastena sadgadhatoya ( graMthato'yaM ) lAcAryoditArtho vyaraci nirUpamo jvAlinImaMtravAdaH ||5|| zatasyaikaSaSThi(861) pramANa zakavatsa reSvatIteSu / zrImAnyakheTa kaTake parvaNyakSa [ya] tRtIyAyAm ||6|| zatadala sahitacatuHzataparimANagraMtharacanayA yukta / zrIkRSNarAjarAjye samAsametanmataM devyAH ||7|| (noTa - antakA padya bambaI sarasvatobhavanakI pratima na hokara kArajA kI pratime pAyA jAtA hai | ) 62. svarNAcalamAhAtmya ( dIkSita devadatta ) zrAdibhAga : 136 zrImokSasiddhi-samavApti-nidAnamekaM zailAnvayAmbujavana - pratibodha - bhAnuM / dhyAnAtsamastakallupAbudhikuMbhajAtaM vaMde suvarNamayamucca suvarNazailaM // 1 // antabhAga: zrImacchImUtasaMghe'smin balAtkAragaNe tathA / kundakundAbhidhAcAryAnvaye vizvapradIpite || 43 // nandyAmnAye babhUva zrIbhaTTArakapadasthitaH / jagabhUSaraNa devo'bhUjnagabhUSaNamarthataH ||44 || yasya vAgamalA nUnaM dharmazAstra- prakAzikA | gageva paThatA nUna punAti mukhapakajaM ||45||
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainaprantha-prazastisaMgraha mahArako'bhUttapaTTe vizvabhUSaNanAmabhRt / so'pi vidyAvatA zreSTho vidyAvadbhiniSevitaH // 46 // tatpaTTadIpakaH zrImAnabhU devendrbhuussnnH| so'pi bhaTTArako zeyo mttttaarkgunneryutH||47|| surendrabhUSaNastadvattatpa? samazobhayat / bhaTTArakapadasthAyI sadA dharmopadezakRt // 48 // eSA(bu) bhaTTArako yo'bhuudvishvbhuussnnsshkH| tacchiSyo brahmapadavI-sthito vinayasAgaraH // 6 // tadadeva samAkhyAtastacchiSyo harSasAgaraH / etasyaiva gurUbhUtaH paMDito harikRSNakaH // 20 // jIvanAdipadastasya ziSyo rAma iti zrutaH / tacchiSyaH paMDito hemarAjo'bhUdbuddhimAn kila // 51 // eSA madhye sUripure vishvvikhyaatsdgunne| puNyakSetre darzanAcca vadanAdvA sato'thavA // 12 // puurvopaarjit-paapaugh-mhaasNhaarkaarinnii| zrIneminAtha-januSo bhUmibhUne zubhAvahe // 53 // pratIcomukhakAliMdI-pravAhaparizobhite / dvijAdivarNa-vasati-pradIpte kSetrabhUmipe // 54 // zrIbrahmaharesiMdhozca tanUjo dharmavittamaH / / jinendrabhUSaNaH zrImadbhaTTArakapade sthitaH // 55 // zAnavAn guNavAstadvaddayAvAnatipuNyavAn / virAjate sadAbhavyajanaiH saMparivAritaH // 56 // kAlidIkUlabahudhAvittavyayavalAtkila / nirmApya caityabhavanaM sthitaH saddharmasaMmukhaH // 17 // tadAzayA ghaTerastha-devadatta-kavIzinA / kAnyakubjakulodbhUta-dIkSitena subuddhinA // 5 //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmacakrapUjA-prazasti dayApareNa hiMsAdirahitena hRdApi vai / jainazAsana-prAmANya-karaNonmukha-bhAvinA // 5 // zrIsvarNAcala-mAhAtmyaM yathAkdracitaM mayA / paThanIyaM bhavyajIvaiH zrotavyaM bhaktibhAvataH // 6 // sadbuddhirnavasatpurANakRtaye kAvyaMkareSu sthitaH / zrImAnsaiSa jinendrabhUSaNayatibhUmau ciraM jIvatAt // 6 // zrImajjinendradevo'tra jinendraparivAritaH / jinendrabhUSaNa-manovAchitaM kurutAddhvaM // 65 // ityAcArAge(?) zrIbhagavatkundakundAcAryAnukrameNa zrIbhaTTArakavizvabhUSaNapaTTAbharaNa-zrIbrahmaharSasAgarAtmaja-zrIbhaTTArakajinendrabhUSaNopadezAt zrImaddIkSidevadattakRte zrIsvarNAcalamAhAtmye mAhAtmyaphalasUcano nAma SoDazo 'dhyAyaH // 16 // iti svarNAcalamAhAtmyaM sampUrNa / [ dehalI-paMcAyatI-mandira prati 63. dharmacakrapUjA (budha vIra) AdibhAga: praNipatya barddhamAnaM viditAkhilatattva-saMtatermAnaM / zrIdharmacakranAmnaH pUjAyAH pIThikA vakSye // 1 // antabhAga: candrabANASTaSaSTAkaiH(15861) vartamAneSu sarvataH / zrIvikramanRpAnnUnaM nayavikramazAlinaH // 8 // poSamAse site pakSe SaSThIMdu-dinanAmakai (ke)| ruhitAsapure ramye pArzvanAthasya mandire // 6 // tatrAsIdviduSAM mAnyo pdmaavtipuraahyH| mUriH zrIjinadAsAkhyA kASTasaMpAdhicandramAH // 1 // tasyopadezato zrImAnaprotakasuvaMzajaH /
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 jaina grantha- prazastisaMgraha totU - sAdhu-sutaH zAntaH bIrunAmA budhaH smRtaH // 11 // zrIdharmacakra yaMtrasya pUjAM padyavirIyayan (yaMrIracata ) / [[]]zrIsiddhacakrasya tathA naMdIzvarasya vaiH ||12|| RSimaDalayaMtrasya pUjApAThaM ca kAravaiH (kaH) / zrI cintAmaNi pAyaryAzlokaidhaM vyadhAdalaM ||13|| agravAlAnvayaH zrImAna lasadgoyalagotrakaH / sAdhAraNa - sutaH sAdhuraraNamallo'bhinandanaH || 14 || taraMgajaH samutpanno jinazAmanavatsalaH / ciraMjIvyAloke smin mallidAsA'bhidhAnataH ||15|| dharmacakrasya satpUjA budhavIreNa nirmitA / / nAtrA ( nA ?) zrIraNamallasya saMyatA natadA ( datA) dabhuvi // 16 // zrIhemacandraziSyeNa yatkRta vIrakena vaiH / pUjAcatuSkamAlokya vistArya tadvicakSaNaiH // 17 // yAvanmerugiriH zazvad yAvaccandrArkatArakAH / tAvat zrIdharmacakrasya saparyA'tra pravartata (tu) ||18|| bhavyaH zuddhamatiH sadaiva nirataH sadvAnapuSThAnaiH saddhyAnapuNyArjane ?). mAtAddharmakathA vicAracaturastatvArthavedI guNI / zrI sAdhAraNa sAdhuvazatilakaH samyakatvaratnAkitaH zrImAn zrIraNamallasAdhurakhilaM saukhya samAligatu // 16 // mArddha aSTazatI (850) saMkhyA prathAgrasya babhUva ca / zuddhazlokapramANena gaNitA gaNakottamaiH // 20 // iti zrIdharmacakra pUjA [budha vIra ] viracitA mAdhumAdhAraragAgaja - sAdharaNa - mallanAmAkitA samAptA / [ dehalI- pacAyatI mandira prati noTa- yaha grantha prati behada azuddha hai aura raghunAtha zarmA nAmake kisI anAr3I lekhakakI saMvat 1600 kI likhI huI hai|
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaineMdra-mahAnyAsa-prazasti 64. zabdAmbhojabhAskara jaineMdra-mahAnyAsa (prabhAcandrAcArya) AdibhAga: zrIpUjyapAdamakalakamanaMtabodhaM zabdArthasazayahara nikhileSu bodhaM / sacchandalakSaNamazeSamataH prasiddha vakSye parisphuTamalaM prati(Ni ?)patya siddhaM // 1 // savistaraM yadgurubhiH prakAzita mahAmatInAmabhidhAnalakSaNaM / manoharaiH svalpapadaiH prakAzyate mhdbhirupdisstt....||2|| yAti sarvApi mAgeM... ......... tadukta-kRtazikSazlAdhyametadvitasya / vimuktamakhilajarbhASamANo gaNendraiH viviktamAkhilAthai zlAdhyete'to munIMdreH / / 3 / / zabdAnAmanuzAsanAni nikhilAnyAdhyAyatAhanizaM yo yaH sArataro vicAra caturastallakSaNAzo gtH| ta svIkRtya tilottameva viduSA cetazcamatkAraka suvyaktarasameM prasannavacanainyAsa. samArabhyate ||4|| zrIpUjyapAdasvAmivineyAnA zabdasAdhutvA'sAdhutvaviveka-pratipatyartha zabdalakSaNa-praNayanaM kurvANA nirvighnataH zAstraparisamAptyAdikaphalamabhilaSaniSTadevatAstutiviSaya namaskurvannAha ||ch|| lakSmIrAtyaMtakI yasya ityAdi / antabhAga:trimayaM / caturmayaM nimeyasabaMdhe zrAbhihityanimAnasaMbaMdhe tA iti ||ch|| iti zrIprabhAcandraviracite zaddhAbhojabhAskare jainedra-mahAnyAse tRtIyA'dhyAyasya caturthaH pAdaH samAsaH // sanmArga-pratibodhako budhajanaiH saMstUyamAno haThAdazAnAMdhatamopahaH kSititale zrIpUjyapAdo mahAn /
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ rrr jaina grantha- prazastisagraha sArvaH saMtata - sanisaMdhiniyataH pUrvAparAnukramaH zabdAMbhojadivAkaro'stu sahasA naH zreyase yaM ( 1 ) ca vai // 1 // namaH zrIvarddhamAnAya mahate devanandine / prabhAcandrAya gurave tasmai cA'bhayanandine ||2|| 65. prAkRtazabdAnuzAsana, svopajJavRttisahita (kavi trivikrama) AdibhAga : zrIvIraM prAcyAcala - samuditamakhilaprakAzakaM vande / divyadhvanipadIdhitimahamakSarapaddhatiprAptyai // 1 // zrutabharturananditraividyamuneH padAmbujabhramaraH / zrIvAsakulakamaladyamaNerAdisvazarmaNaH pautraH ||2|| zrI mallinAtha- putro lakSmIgarbhAmRtAmbudhisudhAzuH / somasya vRtta-vidyA- ghAmno bhrAtA trivikramastu kaviH // 3 // zrI vIrasena - jinase nAryAdivacaH payodhipUrAtkaticit / prAkRtapadaratnAni prAkRtakRti - sukRti - bhUSaNAya cinoti // 4 // analpArtha sukhAMcArazzabda sAhitya jIvitam / sa ca prAkRtameveti mataM muktAnuvartinAm ||5|| prAkRtaM tatsamaM dezyaM tadbhava cetyadastridhA / tatsamaM saMskRtasamaM neyaM saMskRtalakSaNAt // 6 // dezyamArSe ca rUDhatvAtsvataMtratvAcca bhUyasA / lakSma nApekSate tasya sampradAyo hi bodhakaH ||7|| prakRtessaMskRtAtsAdhyamAnAtsiddhAcca yadbhavet / prAkRtasyA'sya lakSyAnurodhilakSma pravakSmahe // 8 // prAkRtapadArthasArthaprAptyai nijasUtramArgamanujigamiSatAm / vRttiryathArthasiddhaye trivikrameNAgamakrameNa kriyate ||6||
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina sahasranAmaTIkA - prazasti tatsama-tadbhava-dezya - prAkRtarUpANi pazyatAM viduSAM / darpaNati yamavanau vRttistraivikramI jayati ||10|| prAkRtarUpANi yathA prAcyairarA hema candramAcAryaiH / vivRtAni tathA tAni pratibimbantIha sarvANi // 11 // siddhirlokAc ||1|| ( prathamasUtra ) (4 iti zrImadananditraividyadevazrutadhara - zrIpAdaprasAdAsAditasamasta vidyAprabhAvazrImattrivikrama devaviracitaprAkRtavyAkaraNavRttau prathamAdhyAyasya prathamaH pAdaH / [ noTa - isa granthameM cAra adhyAya haiM aura pratyeka adhyAya meM pANinIya vyAkaraNakI taraha cAra pAda haiM / yaha grantha sAGga siddhazabdAnuzAsana ke kartA hemacandrAcArya se vAdA aura kAlidAsake zAkuntalAdi nATakatraya ke vyAkhyAtA kATayabemase pahalekA banA huA hai; kyoMki isameM hemacandra ke ukta granthavAkyoMkA ullekhapUrvaka khaNDana hai aura kATayabemake vyAkhyAgranthoM meM isa granthake sUtrAMkA hI prAkRtaviSayameM pramANatvarUpase nirdeza pAyA jAtA hai, aisA zrIce kaTaraMganAtha zarmAne isa granthake prathama adhyAyakI bhUmikA meM prakaTa kiyA, jo san 1866 meM presa vijigApaTTamase chapakara prakAzita huA hai / granthakA antabhAga pAsameM na honese nahIM diyA jA sakA / ] 66. jinasahasranAma - TIkA ( zramara kIrtisUri ) antabhAga :-- natvA jinasenAcAryaM vidyAnaM [daM] samaMtabhadramarhata | zrImatsahasranAmnA' "cmi sasiddhaye // // atha zrImajjinasenAcAryaH cAturvarNya saghasamuddhareNa dhIraH sakalalokanarocanAkAtaH (1) khaMDitApAkhaMDamaMDalAhaMkAraH zunivacanavidhIvicitafreematkAraH svargApavargapura mArgaspaMdanaH cArucAritracamatkRta sakraMdanaH sakalajagajjaya jAtadarpa kaMdarpa niSkaMdanaH zubhopadezavacana zaityaguNA va gaNita
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 jainagrantha-prazastisaMgraha haricandanaH zrImadgIrvANabhASAracitazrImahApurANaH jinayajJAdisakalazAstrapravINaH zrImadguNa madrAcAryavaryasevitapAdAMbhojaH prazApaMjaH iti virudAvalI virAjamAnaH jinasahasranAmastavanaM saMcikIrSaH prasiddhASTasahasraddhalakSaNamityAdisvAbhiprAyasa m]cUnaparaH zlokamityAha iti sUrizrImadamarakIrtiviracitAyA jinasahasranAmaTIkAyA prthmodhyaayH||1|| antabhAga:atha prazastiH / svastisyAtkArakottamAya zrImadanekAMtazAsanAya / saddhRto 'lokamahitaH .. .. ... ... ....." .... ... ... ... ... ... .... .... ." ya / ratnAnA ". .. .... "sumanAH syAdvAdacaMdrodayaH sAkSAnso'tra sanAtano vijayate zrImUlasaMghodadhiH // 1 // zrAsAdyAsadA(?) sahAyamasamaM gatvA videhaM javAdadrAkSIt kila kevalekSaNaminaM dyotakSamadhyakSataH / svAmI sAmyapadAdirUDhadhipaNaH zrInaMdisaMghazriyo mAnyaH so'stu zivAya zAtamanasA zrIkundakundA'bhidhaH // 2 // zrIpadmanaMdividvan vikhyAtA tribhuvane'pi kAttiste / hArati hIrati haMsati harati harottaMsamanuharati // 3 // bhopananaMdiparamAtmaparaH pavitro devendrakIrtiratha sAdhujanA'bhivaMdyaH / vidyAdinaMdivarasUriranalpabAMdhaH zrImallibhUSaNa ito'stu ca magalaM vai // 4 // prAyo vyAkaraNaM yena dhAtupAThe'vatAritaM / sa jIyAt zabdamANikyanivAsaH zrutasAgaraH / / 5 / / mallibhUSaNaziSyeNa bhAratyA naMdanena ca / sahasranAmaTIkeyaM racitA'marakIrtinA // 6 // iti zrIsUrizrImadamarakIrtiviracitAyA bhaTTArakazrIvizvasenA'numoditAyAM saMpAdhipati-sudhAcandra-candrikA jinasahasranAmaTIkA sampUrNA / /
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 kAmacANDAlokalpa-prazasti 14. 17. sarasvatI(bhAratI)kalpa ( malliSeNasUri) zrAdibhAga: jagadIzajinaM devmbhivndyaabhinndnN(shNkr)| pakSye sarasvatIkalpaM samAsAda(senA)lpamedhasAn(m) // 9 // abhyjnyaanmudraakssmaalaapurtkdhaarinnii| trinetrA pAtu mAM vANI jaTAbAlendumaNDitA // 2 // labdhavANIprasAdena malliSeNena sUriNA / racyate bhAratIkalpaH svalpajApya-phalapradaH // 3 // antabhAga: vApatervAdivetAlAdabhayendozca padmalAt / zrImalliSeNayogIMdrAdezAdvidyA samAgatA ||6|| kRtinA malliSeNena zrISeNasya ca sUnunA / racito bhAratIkalpaH ziSTalokamanoharaH // 66 // sUryAcandramasau yAvanmedinI bhuudhraannvaaH| tAvatsarasvatIkalpaH stheyAccetasi dhImatAm / / 97|| ityubhayabhASAkavizeSara-zrImalliSeNasUriviracitaH zrIbhAratIkalpaH smaaptH| 18. kAmacANDAlIkalpa ( malliSeNahi) mAdibhAga: zrIvIraM jinamAnamya khaDita-smara-sAyakam / vayehaM kAmacANDAlIkalpamiSTaphalapradam // 1 // bhUSitAbharaNaiH sarvairmuktakezA nirambarA / pAtu mA kAmacANDAlI kRSNavarNA caturbhujA / / 2 / /
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 jaina grantha- prazastisaMgraha phala kAMca kalazakarA zAlmalidaeDoddhamuragopetA 1 jayatAt tribhuvanavandyA jagati zrIkAmacANDAlI ||3|| viracayati mantravAda saMkSepAtsakala janahitArthamidam / kalikAlobhayabhASA - kavizekhara - malliSeraNagaNI // 4 // sAdhaka devyArAdhanamazeSajana vazyayantratantrANi / jvAlAgaIbhabhedaH zAstre'smin kathyate spaSTam ||5|| antabhAga :-- niHzeSAgamamantravAdakuzalaM vAgdevatA'laMkRtaM / tanatvA kavizekharaM munivaraM zrImalliperaNAhvaya // dadyAtstrarNa samanvitonnataghaTAd dhArAjalaM tatkare / sAkSIkRtya hutAzanAnilaya (pa) yazcandrArkatArAgaNAn // zrAjJAprakramaH 1 udyannirmala kIrtipUritadizo vijJAtajainAgamo / nAmnA zrIjinase namUrirabhavadbhavyAmbujAnA raviH / tacchiSyaH kavizekharo'jani muniH zrImalliSeNo gaNI / tenaiSa svaparopakArajanakaH zrImantravAdaH kRtaH // ityubhaya bhASA kavizekhara zrImalliSeNa sUri-viracite kAmacANDAlIkalpe jvAlAgardabhalakSaNAdhikAraH paMcamaH / bhASAdvaya - kavitAyA kavayo Tarpe vahanti tAvadiha nAlokayanti yAvatkavizekhara - malliSeNamunim ||1|| chandolaMkArazAstraM kimapi na ca paraM prAkRtaM saMskRtaM vA kAvyaM tacca prabandhaM sukavijanamanoraMjanaM yatkaroti / kurvannurvI - zilAdau na likhati kila tatyA ( dyA) ti yAvatsamAti sa bhImAn malliSeraNo jayatu kavipatirvAgvadhUmaNDitAsyaH // 2 // iti kAmacANDAlI kalpaH samAptaH /
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhairavapadmAvatI kalpa- prazasti 66. jvAlinIkanpa (malliSeNa sUri ) AdibhAga : candraprabhaM jina natvA zaraccandrasamaprabham / vakSyehaM jvAlinIkalpaM saMkalpitasamaprabham // 1 // antabhAga: zrImato'jita senasya sUreH karmAtiMdhUriNaH / ziSyaH kanakasenobhUdvANi (1) kamunijanastutaH // 2 // tadIyaziSyo jinasena sUriH tasyAgraziSyo'jani malliSeNaH / vAgdevatAlakSitacAruvaktrastenAraci [zrI] zikhi devikalpaH // 3 // kumatimatavibhedI jainatattvArthavedI hRtaduritasamUhaH kSINa saMsAramohaH / bhavajjaladhitaraNDo vAgba[ro] vAkkaraNDo vibudha kumudacandro maliSeNo gaNIndraH4 iti jvAlinIkalpaM samAptam / 100. bhairavapadmAvatIkalpa saTIka ( maliSeNasUri ) AdibhAga : TI0 maM0 - zrImaccAtuNikAyAmarakhacaravadhUnRtya saMgItakIti I've vyAptAzAmaMDalaM maMDitasurapaTahAdyaSTasatprAtihArye / natvA zrIpArzvanAthaM jitakamaThakRtodda Daghoropasarga padmAvatyA hi kalpapravara vivaraNaM vakSyate malliSeNaiH // 1 // * sArAbhAI navAba dvArA mudrita pratime 'bandhuSeNai:' pATha diyA hai aura usake dvArA TIkAko bandhuSeNakRta sUcita kiyA hai, parantu ai0 pa0 sarasvatI bhavana bambaIkI pratime aura lA* manoharalAlajI jauharI dehalIkI do pratiyoM meM bhI 'maliSeNai: ' pATha pAyA jAtA hai aura usase TIkAkA svopajJa honA jAnA jAtA hai, granthakI sandhiyoMmeM bhI malliSeNakA hI nAma hai / bandhuSeNake TIkAkAra honekA unase koI samarthana nahIM hotA / aura na antameM hI bandhuturer TIkAkAra - rUpase koI nAmollekha tathA paricaya upalabdha hotA hai|
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagranya-prazastisaMgraha mUla maM.-kamaThopasargadalana tribhuvananAthaM praNamya pArzvajinam / vakSye'bhISTaphalaprada-bhairavapadmAvatIkalpam // 1 // pAzaphalavaradagajavazakaraNakarA padmaviSTarA pdmaa| sA mA rakSatu devI trilocanA raktapuSpAbhA // 2 // trotalA tvaritA nityA tripurA kAmasAdhanI / devyA nAmAni padmAyAstathA tripurabhairavI // 3 // pAzavajraphalAbhojabhRtkarA trotlaayaa| zaMkhapadmAbhayA varadA tvaritAkhyA'ruNaprabhA // 4 // pAzAkuzapayojAtasAkSamUla(mAla)karA vraa| haMsavAhA'ruNA nityA jaTA bAlendumaNDitA // 5 // shuul-ckr-kshaaNbhoj-caap-vaann-phlaakushaiH| rAjitA'STabhujA devI tripurA kakumaprabhA // 6 // zaMkha-pama-phalAbhojabhRtkarA kaamsaadhnii| bandhUkapuSpasaMkAzA kukkuToragavAhanA // 7 // pAzacakradhanurvANakheTakhaDgaphalAmbujaiH / lasadbhujendragopAbhA vyakSA tripurabhairavI // 8 // zrAdau sAdhakalakSaNaM susakalA devyarcanAyAH krama pazcAdvAdazayaMtrabhedakathanaM staMbho'GganAkarSaNaM / yaMtraM vazyakaraM nimittamaparaM vazyauSadhaM gAruDaM vakSye'haM kramazo yathA nigaditAH kalpe'dhikArAstathA // 6 // iti dazavidyAdhikArairlalitAryAzlokagItisaddhattaiH / viracayati malliSeNaH kalpa padmAvatIdevyAH // 10 // nirjitamadanATopaH prazamitakopo vimuktvikthaalaapH| devyarcanAnurakto jinapadabhakto bhavenmaMtrI // 11 // maMtrArAdhanazUraH pApavidUro guNena gambhIraH / monI mahAbhimAnI maMtrI syAdIdRzaH puruSaH // 12 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhairavapadmAvatIkalpa-prazasti 151 gurujanakRtopadezo gatataMdro nidrayA prityktH| parimitabhojanazIlaH sa bhavedArAdhako devyaaH||13|| nijitaviSayakaSAyo dhrmaamRtjnithrssgtkaayH| gurutaraguNasaMpUrNaH sa bhavedArAdhako devyAH // 14 // zuciH prasanno gurudevabhakto dRDhavrataH satyadayAsametaH / dakSaH paTu/japadAvadhArI maMtrI bhavedIdRza eva loke // 15 // ete guNA yasya na saMti paMsaH kvacitkadAcinna bhavetsa mNtrii| karoti ceddapaMvazAtsa jApyaM prApnotyanartha phANazekharAyAH // 16 // ityubhayabhASAkavizekhara-zrImalliSeNasUriviracite bhairavapadmAvatIkalpe maMtrilakSaNanirUpakaH prathamo'dhikAraH / / cantabhAga: sakalanRpamukuTaghaTitacaraNayugaH shriimdjitsengnnii| jayatu duritApahArI bhavyauSabhavArNavottArI // 5 // jinasamayAgamavedI gurutrsNsaarkaanncchedii| karmendhana-dahanapaTustacchiSyaH kanakasenagaNI // 58 // cAritrabhUSitAgo niHsaMgo mathitadurjayA'naMgaH / tacchiSyo jinaseno babhUva bhavyAjagharmA zuH // 56 // tadIyaziSyo'ni malliSaNaH srsvtii-lbdhvrprsaadH| tenodito bhairavadevatAyAH kalpaH samAsena catuHzatena(400) // 6 // yaavdaadhi-mhiidhr-taaraagnn-ggn-cndr-dinptyH| tiSThati tAvadAstAM bhairavapadmAvatIkalpaH // 61 / / ityubhayabhASA-kavizekharazrImalliSeNasUriviracite bharaivapadmAvatIkalpe gavaDAdhikAro dazamaH //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 jenagrantha prazastisaMgraha 101. mahApurANa ( malliSeNasUri ) pAdibhAga: ................ / ............... // 1 // antamAga : tIrthe zrImulagundanAmni nagare zrIjainadharmAlaye sthitvA zrIkavi cakravartiyatipaH zrImalliSeNAhvayaH / saMkSepAtprathamAnuyogakathanavyAkhyAnvitaM zRNvatAM bhavyAnA duritApahaM racita baaniHshessvidyaambudhiH|| varSekatrizatAhIne sahasra(966) shkbhuubhujH| sarvajidvatsare jyeSThe sazukla paMcamIdine // 2 // anAdi tatmamAptaM tu purANaM duritApaham / jIyAdAcandratArAke vidagdhajanacetasi // 3 // zrIjinasenasUritanujena kudRSTimataprabhedinA gaaruddmNtrvaadsklaagmlkssnntrkvedinaa| tena mahApurANamuditaM bhuvanatrayavatikIrtinA prAkRtasaskRtobhayakavitvadhRtA kavicakravartinA // [vidvadratnamAlA, kolhApura la* bha0 maTha prati 102. karmakANDa-TIkA (bha0 jhAnabhUSaNa va sumatikIrti) pAdibhAga: mahAvIraM praNamyAdau vizvatattva-prakAzakaM / bhASyaM hi karmakANDasya vakSye bhAhataM kara // 2 // vidyAnaMdi-sumallyAdibhUSa-lakSmIndu-sadgurUn / dhIrenda-jJAnabhUSaM hi vaMde sumatikIrtiyuk // 2 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyAkhacakathAkoSa-prazasti 153 siddhAMtaparizAnI cakravartizrInemicandrakaviH graMthaprArambhapUrva granthanirvighnaparisamAptyAdiphalamabhilaSan zrIiSTadevaneminAthaM namatkurvannAha - antabhAga :-- mUlasaMghe mahAsAdhurlakSmIcandro yatIzvaraH / tasya paTTe ca vIrendurvibudho vizvavaMditaH ||1|| tadanvaye dayAmbhodhirjJAnabhUSo guNAkaraH / TIkA hi karmakANDasya cakre sumati kItiyuk // 2 // TIkA gommaTasArasya vilokya vihitadhruva / paraMtu sajjanAH sarve bhASyametanmanoharaM // 3 // pramAdAd bhramato vApi yadyazuddhaM kadAcana / TIkAyAmatra saMzodhyaM vibudhe dveSavarjitaiH ||4|| : iti zrIbhaTTAraka zrIjJAna bhUSaNa-viracitA # karmakANDaprathaTIkA samAptA || [ vArasevAmandira - prati 103. puNyAsava - kathAkoSa ( rAmacandra mumukSu ) zradibhAga: zrIvIraM jinamAnamya vastutattva - prakazakaM / vakSye kathAmayaM granthaM puNyAstratrAbhidhAnakaM || 1 // antabhAga : iti puNyAsravAbhidhAne granthe kezavanandidivyamuniziSya - rAmacandramumukSu viracite dAnaphalavyAvarNano nAma SoDazavRttAH (adhikArAH) samAptAH // 16 // * jayapura aura dehalIkI kitanI hI pratiyoMme 'jJAnabhUSaNanAmAkitA sUri sumati kIrti-viracitA' aisA pATha pAyA jAtA hai, jo granthakI donoM bhaTTArakoM dvArA saMyukta racanA honekA pariNAma jAna par3atA hai| aura jisa arrest 'karmaates' nAma diyA gayA hai vaha 160 gAthAtmaka 'kammapayaDi' ( ka prakRti ) nAmakA gommaTasArI prakaraNa hai /
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastisaMgraha yo bhavyAja - divAkaro yamakaro mArebhapaJcAnano nAnAduHkhavidhAyi karmakubhRto vajrAyate divyadhIH / yo yogIndra-narendra - vanditapado vidyArNavottIrNavAn khyAtaH kezavanandideva-yatipaH zrI kundakundAnvayaH ||1|| ziSyo'bhUttasya bhavyaH sakalajanahito rAmacandro mumukSuzatvA zabdApazabdAn suvizadayazamaH padmanandyAbhidhAnAt (hvayA hai ) / vanyAdvAdI masihAtparamayatipateH so vyadhAdbhavya hetAa~nthaM puNyAsravAkhyaM girisamitimite divyapadyaiH kathArtheH ||2|| sArddhaMzcatuHsahasraiya(4500) mitaH puNyAsravAhvayaH / granthaH stheyAt satA citte candrAdivatsadAmbare // 3 // * kundakundAnvaye khyAte khyAto dezigaraNAmaNIH / abhUta savAdhipaH zrImAnpadmanandI trirAtrikaH ||4| vRSAdhirUDho gaNapo guNoyato vinAyakAnanditacittavRttikaH / umAsamAliGgitaIzvaropamastatopyabhUnmAdhavanandi paNDitaH ||5|| siddhAtazAstrArNavapAradRzvA mAsopavAsI guNaratnabhUSitaH / zabdAdivArthI (1) vibudhapradhAno jAtastataH zrIvasunandisUriH // 6 // 4 dinapatiriva nityaM bhavyapadmAbdhibodhI suragiririva devaiH sarvadA sevyapAdaH / jalanidhiriva zazvat sarvvasatvAnukampI gaNabhRdajAna ziSyo maulinAmA tadIyaH ||7|| * paMcAyatI mandira dehalIme isa granthakI do pratiyaoN hai-eka saM0 1584 kI likhI huI, jisameM prazastike isa * cinha taka kula tIna hI padya haiM, dUsarI saM0 1766 kI likhI huI hai jisameM 6 padya hai; parantu zrAdike ukta tIna poko chor3akara zeSa 6 padyome jo prazasti hai vaha eka judI tathA adhUrI jAna paDatI hai - pranthakartA ke sAtha usakA sambandha vyakta nahIM hotA /
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ prA0 * paMcasaMgrahaTIkA prazasti - kalAvilAsaH paripUrNa vRtto digambarAlaMkRtihetubhUtaH / zrInandisRrirmunivRndavandyastasmAdabhUccandrasamAnakIrtiH // 8 // cArvAka - bauddha-jina - sAGkhya- zivadvijAnA, vAgmitva - vAdi - gamakatva - kavitva - vittaH / sAhitya- tarka - paramAgama-bhedabhinnaH, zrInandisUrigaganAGgaNapUrNacandraH ||6|| iti samAso'yaM puNyAzravAbhidho graMthaH / AdibhAga : [ dehalI paMcAyatI mandira prati 104. prA0 paMcasaMgraha - TIkA ( bha0 sumatikIrti ) 1 // 1 // 155 antabhAga:-~ zrImUla saMghe'jani nandisaMgho varo balAtkAra garaNaprasiddhaH / zrIkuMdakuMdo varasUviyoM babhau budho bhAratigacchasAre || 1 || tadanvaye devamunIndravaMdyaH zrIpadmanandI jinadharmmanaMdI | tato hi jAto divijendrakI rtirvidyA[[di]nadI varadharmmamUrtiH ||2|| tadIyapaTTe nRpamAnanIya mallyAdibhUSo munivaMdanIyaH / tato hi jAto varadharmmadharttA lakSmyAdicandro bahuziSyakartA // 3 // paMcAcArarato nityaM surisadguNadhArakaH / lakSmIcaMdragurusvAmI bhaTTAraka ziromaNiH ||4|| durvAradurvAdikaparvatAnAM vajrAyamAno varavIracandraH / tadanvaye sUrivarapradhAno jJAnAdibhUSo gaNigaccharAjaH ||5||
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha prazastisaMgraha vidyavidyAdharacakravartI bhaTTArako bhUtalayAtakIrtiH / jJAnAdibhUSo varadhammaMmUrtistadIyavAkyAt kRtasAravRttiH ||6|| mahArako bhuvi khyAto jIyAcchI jJAnabhUSaNaH / tasya paTTodaye bhAnuH prabhAcandro vaconidhiH ||7|| vizadaguNagariSTAM jJAnabhUSogaNIndrastadanupadavidhAtA dharmmadhartA subharttA / kuvalayasukhakarttA mohamithyAdhahartA 153 tathAvi sa jayatu yatinAthaH zrIprabhAcandracandraH ||8|| dIkSA - zikSA-padaM dattaM lakSmIvIrendra (ndu ?) sUriNA / yena me jJAnabhUSeNa tasmai zrIguruve namaH ||6|| Agamena viruddhaM yad vyAkaraNena dUSitaM / zuddhIkRta ca tatsarve gurubhirjJAna bhUSaNaiH // 10 // tra hInAdikaM kicidracitaM mativibhramAt / zodhayantu mahAbhavyAH kRpA kRtvA mamopari ||11|| haMsAkhyavaniH yena grantho'yamupadezitaH / tasya prasAdato vRttiH kRtvA sumatikIrtinA ||12|| zrImadvikramabhUpateH parimite varSe zate SoDaze / viMzatyapragate (1620) site zubhatare bhAdre dazamyA tithau / IlA vRSabhAlaye vRSakare suzrAvake dhArmike sUrizrIsumatIzakIrti-vihitA TIkA sadA naMdatu || 13 || iti zrIpaMcasaMgrahA'paranAmalaghugommaTTasAra siddhAtagrantha TIkAyA kammA saptatinAma saptamo'dhikAraH // iti zrIlaghugommaTTasAraTIkA [ dehalI paMcAyatI mandira prati samAptA //
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAthapurANa-prazasti 105. rAtribhojanatyAga-kathA (brahma nemidatta ) AdibhAga : zrImajinaM jagatpUjyaM bhAratI bhuvanottamAm / natyA gurUnpravakSye'haM rAtribhojanavarjanam / / 3 / / bhantabhAga : jinapatimukhapadmAt nirgatA divyabhASA munipatizatasevyA saartttvprkaashaa|| kumatitimira nAzA bhAnubheva prazasyA dizatu mama mukhAni sarvalokaikabhUSA // 1 // zrIbhaTTArakarmAllabhUSaNaguruH sUrizrutAbdhiH sudhI rAcAryoM varamihanandI suguruH kuryAtsatA maMgalam // 2 // iti bhaTTArakazrImallibhUpaNa-ziSyAcAryazrIsihanandigurUpadezena brahmanemidattaviracitA rAtribhojana-parityAgaphaladRSTAnta-zrInAgazrIkathA smaaptaa| 106. neminAtha-purANa (brahma nebhidatta) zrAdibhAga: zrImannemi jinaM natvA lokAlokaprakAzakam / tatpurANamahaM vakSye bhavyAnA saukhyadAyakam // 1 // bhantabhAga : gacche zrImati mUlasaMghatilake sArasvatIye zume vidyAnandaguruprapaTTakamalollAsaprado bhAskaraH / zAnadhyAnarataH prasiddhamahimA cAritracUDAmaNiH zrIbhaTTArakamallibhUSaNaguruH jIyAtsatAM bhUtale // 1 // prodyatsamyaktvaratno jinakathitamahAsaptabhaMgI-taraMgaiH kAntaM mithyAmalanikaraH(1) krodhnkaadiduurH|
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainaprantha-prazastisaMgraha zrImajjainendravAkyAmRtavizadarasaH zrIjineMdrapravRddhiH joyAnme sUrivoM vrtnicylstpunnypnnyshrutaabdhiH||2|| mithyAvAdAndhakArakSayakiraNaraviH zrIjinedrAghripadmadaMDhe nidvabhaktirjinagaditamahAjJAnavijJAnasindhuH / cAritrotkRSTabhAro bhavabhayaharaNo bhavyalokaikamandhu rjIyAdAcAryoM vizadaguNanidhiH sihanandI munIndraH // 3 // yasyopadezavamitA(rAno) jinapagavasya nemeH purANamatula shivsaukhykaarii| cakre mayApi tucchatamA(?)'tra bhaktyA kuryAdimaM zrutatamaM mama maMgalAni // 4 // (agale eka padmameM naimipurANAtmaka zrAzIrvAda hai|) iti zrItribhuvanaikacUDAmaNizrInemijinapurANe bhaTTArakazrImallibhUSaNaziSyAcAryasihanaMdinAmAGkite brahmanemidattaviracite zrInemitIrthakara-paramadevapaMcakalyANakavyAvarNano nAma poDazo'dhikAraH // 107. samavasaraNapATha (pa0 rUpacanda) bhAdibhAga : namaskRtyArhataH siddhAna sUrIna satpAThakAnmunIna / vidadhe kevalajJAnakalyANArcA zubhAptaye // 1 // antabhAga: nAmeya bhuktirucire kuhanA nideze zuddhe salemapuravAkpahirUpasiddhe / agrotakAnvayavibhUSaNagagaMgotraH zrImAmaTasya tanayo bhgvaandaasH||1|| tatpUrvapatnyA prabhavaH pratApI zrIbrahmadAseti samAsavRttaH / dvitIya cAco iti saMjJikAyA palyA bhavAH paMcasutAH prasiddhAH // 2 // harivi harirAjo bhUpatirbhUmirvocya(1)bhavadabhayarAjaH kIrticandraH sukIrtiH / tadanujakavirUpo rUpacandro vitaMdro vimalasumaticaturjenasiddhAtadakSaH // 3 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ samavasaraNapATha - prazasti sarUpacandro'tha samAvrajatpurIM vAnArasIM bodhavidhAnalabdhaye / zrAsvAdya zabdArthasudhArasaM tataH saMprAptavAstaddariyApura paraM // 4 // virAjite yatra mahodaye kulaM na rAjate ki na mahodayAkulaM / na yatra na kriyate'yasa kriyA na ( nA ?) kriyane kena ya eva satkriyAH // 5 // X X X X zrImat sAhijalAladIna vilasadvaMzAdri bhAsvAnmahAnuyadvizvamahomahodaya jahAMgIrAtmajaH sajjayaH / sa zrI sAhijahAMnarendramahito madyA ( hyA ) cakattAnvayaH zrIndraprasthapurapratApavidito yatpAlane prodgataH // 10 // 159 zrImanmUlamahodayai katilaka zrInaM disaMghaprabhuH prAyaH prollasaduttarasyAga (1) balAtkAre gaNe gauravaH / gacche svaccha sarasvatI pravidite zrI kundakundAnvaye vAdIbhedamadaprabhedanavidhau zrI sihakIrtirmahAn // 11 // tatpaTTAdrivibhAskaro dhRtidharaH zrIdharmakIrti kRtI tasmAtzIlavibhuSaNo guNanidhiyo gaNIndro'jani / siddhAmbudhipArasArasahitaH prAyaH pratApastataH prodyatpuNyaparaH prasiddhamunirAT zrIjJAna bhUpo'bhavat ||12|| tatpaTTe pramadaprakAzaSilamat zrIbhAratI bhUSaNa: cAritrAcaraNAzcamatkRtadRzaH ki vA tapobhUSaNaH / zrI bhaTTArakabaMditA hiyugalo garAyo'panudUdUSaNaH zazvat kinnanamasyataM budhagaNaiH zrImajjagadbhUSaNaH // 13 // zrImadgolA pUrvAnvaya girizirasi proto vizvavidyAlolAvidhvasta mithyAttvavibhavatimirastomalabdhapratApaH / bhAsvAnAdhogotrapraviditavibhavaH zrIjagadbhUSaNAnAmAmnAye sannidhAno'bhavadakhilaguNo divyanetrAvidhAnaH || 14 ||
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 janagrantha- prazastisaMgraha tatpatnIkRtavargapopavidhitaH svargekasaMpatkaraH dharmAzliSTaviziSTamANa suguNA durgAkhyayA sargataH / zrAsIt zakrasamaH supUrvatanayaH zrIcakra senastayoH proyacitravicitratAguNamayaH zrI mitraseno'paraH ||15|| yadvidyAprabhavatpratApabhayabhAg vidvadghaTAbhyamA / vyAja prAptavanAtarpi bhavatA zrIcakrapANizrute || 16 // va vimtaratA kimatra tadiha prAyaSyunarcaNyate (1) / prAjJaistadguNagauravasya jayatu zrIcakraseno mahAn ||17|| tasya priyA zIlanidhizalIla (?) kRSNAvatI tatprabhavo'tividyaH / yo gAjito bhogasamIkSitAtmA suyogabhAvopi vibhAti bhUtyA // 18 // ijA ivAkhyAtra tadganAstayo bhUvatuH kevala-dharma se nakau / sutau muzIlau vilasata prabhAparI jagattraye puSpavatA susapadaH // 16 // zrImaddazo dvitIyatanayaH pUrNapratApaprabhAbhAsaccArulalATapiMta janastaumaika ceto'mbujaH / zrIcitra pavitratAtmavibhavaH zrI mitrameno mahAn saddAnaikanidhAnatA pravidhat saMprAptamAno babhau ||2* // suzIlayA tat priyA prabhUtau yazocyA gItaguNo yazobhi / saMghApiH zrIbhagavAnadAso virAjate'sau paramapratApI ||21|| tadbhAminI kezarine zubhAnanA tayoH prajAtAntu sutAzramI trayaH / mahAdiseno jinavAsasaMjJikastato muniH sutratavAka mukhapradAH ||22|| zrI mitrasena - tanayo harivaMzo dvitIyakaH / fareguNasaMpanna vibhAti vRSavatsalaH ||23|| zrImAn zrIbhagavAnadAsa iti vAkpUrNapratApo mahAn bhaktyA zrIjinarAjapAdayugalaprAyaH pratiSThApanaM / kRtvA yo bhuvi saMgharAjapadavIM cikrAya (?) sadvikramI bhUyo dAnavidhAnamA na karaNairjI' - * ciraM ||24|| ....
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ samavasaraNapATha-prazasti 161 zrImAnki bharatezvaraH kimathavA zreyAnnRpaH zreyasA zakraH kiM kimu devasUriranaghaH ki rAjarAjo mahAn / yasyAlokavidhau prasiddhavibudhAH maMdigdhabhAjo'bhavan so'yaM zrIbhagavAnasaMghapatirATa prAyazciraM jinya(nIya)tAm // 25 // tena zrIvarasaMgharAjabhagavadAsena saMpoSitA vAgdevI budharUpacaMdramabhitaH saMpreyamANA'bhavat / zrIsarvazapadAbujArcanakRtau kaivalyakelImayaM cakre cArupadAvalIlalitamAcAryasA(?)vidhi // 32 // sAtvA zrImunipANinIyamatulAlaMkArapAraM dadhat SaTatarkAvidhinA(1) prapadya zru(1)vRhattArAdikAnAgamAn / siddhAntAn paricitya vAgbhaTakRtAmA(nA)zAdharI(ma)dbhutA budhvA vRttimacIkaraM kimaparaM kaivalyasaMpUjanam // 33 // zrImatsaMvatsare'sminnarapatinutayadvikramAdityarAjye'tIte ganadabhadrAma(zu)kRtparimita(1662) kRSNapakSe ss(?)maase| devAcAryapracAre zubhanavamatithau siddhayoge prasiddha pauna-svitpuDasthe(?) samavasRttimahaM prAptamAptAsamApti ||4|| anekatarkasaMkarSa-praharSita-budhottamaH svardhvanIva yazasphUtirjIyAta zrIprItivarddhanaH // 35 // jIyAt zrIrUpacandrazciramiha mahitaH zandazAstrArthadhIraiH vIraH prazAvatAM yo budhagaNa vanitA-gIyamAnI yazobhiH / sadAde sarvavidyAvarada itipadaM vizvaloke prasiddha vidvavAdhidevaH pravarajinamate sragdharAbhyaz2amAnaH // 36 // cIyAt zrInetrasiMho'yaM zAzvaziSyAmaNImahAn / nityaM netramidhAbhAti vidvajjanavaco(mano)haraH // 37 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha- prazastisagraha zabdArtharItirUpADhyA guNAlaMkAradhAriNI / jinAca bhAminI bhUyAt prasiddheyaM mahItale ||38|| zrImatA rUpacandreNa kRteyaM zrIjinnArhaNA / kAritA bhagavaddAsa - sagharAjena bhaktitaH // 36 // AcArya ka zrI jinezena (jinasena) bhASitamahApurANoktavidharanukramAta / kRte marcA jinakevalAdayA bhavyAtmAnaH savidadhAtu maMgala ||40|| X X X jina - siddha-mahAcAryopAdhyAyasAdhavaH sadA / kurvantu saMstutAH zrImadrUpacandrAya maMgala // 48 // 162 X iti zrImatpaMDita rUpacandra-kRtaM zrasaghAdhipati - bhagavAnadAsa-kArita bhagabatsamavasaraNAcanavidhAnaM samAbhaM || 108. sukhanidhAna ( kavi jamanAtha ) zrAdibhAga : nAbheyaM karuNAsi bhavyapaMkaja - bhAskara / zAmyataM maukhyamadana namAmi bhavazAntaye ||1|| X X X zrI zrIpAla caritrasya racane mahatI mama / air prajAyate'tyaMta videhasvasya cakriNaH || 47|| madabaddha kalAmUDho vidyAbhyAmaparicyutaH / yaha zAstrakarteti gamiSyAmi hasaM budhA ( dhAn 1) ||4|| tathA ca-- kavayaH siddhasenAdyA [vaya tu] kavayo matAH / maNyaH padmarAgAcA nanu kAcopi mecakaH // 46 // paraM kimatra pADityaM saralairninadaikhiM (raha?) / ri racayAmyeSa nAmnA sukhanidhAnakaM // 50 // X
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmacarita TippaNa - prazasti antabhAga:-- vizuddhamato mama saccaritraM kurvantu zuddhamiha yatra viparyayoktaM / dIpo bhavetkila kare na tu yasya puMso doSo na cAsti patane khalu tasya loke AcArya pUrNendu - samastakIrti-sarojakIrtyAdinidezato me / // 163 kRtaM caritraM supurAMtamAle zrIpAlarAjJaH zaMdhAmanAmnA // 206 // divAkaro nizAkaro nadIzvarotha bhUtalaM nabhopi bhAni bhAti vai ghanAtha tArakAH (1) umApatI ramApatiH zacIpatirjagatpatirbhavetsa yAvadeSa kopi tAvadeva rAjatAM // 210 svakharSabhUmInduyute (1700) suvatse zucyA dazamyAM ca zubhA'zvinasya / purAtamAle supure mahena granthaM jagannAthasudhIrakArSIt // 211 // maMgala zrImahAbhAmat mahArAjamahAnaga tamannAma bho nAtha ma (ya) tInAM dhImatA varaH // 212 // nAmagarbhita - kamalavandhamidaM / AdibhAga : iti vimalasakalA gamAvalImaMDita - khaMDitAnekakuvAdi-pariraM jitAkhilaloka-saccAturI kAtarIkRtamithyAtvanivahasya rAjendrakIrtti* mukhyAtevAsinA gadyapadyavidyA vinodAmbudhinA kavicakravartinA jagannAthanAmnA kRte sukhanidhAnanAmni prathe videhakSetrasthazrIpAla - muktigamananAmaH paMcamaH paricchedaH // 5 // 106. padmacarita - TippaNa ( zrIcandramuni ) zaMkaraM varadAtAraM jinaM natvA stutaM suraiH / kurve padmacaritasya Tippita (paNa) gurudezanAta // 15 antabhAga:--- 'lADavAgaDa - zrIpravacana sena- paMDitAtpadmacaritassa karAyoM (mAkarya ) * pUrvakI saba maMdhiyoMmeM 'narendrakIrti' nAma hai, yahA~ yaha 'rAjendrakIrti' usakA paryAganAma jAna par3atA hai|
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisagraha balAtkAragaNazrIzrInaMdyAcAryasatkaziSyeNa zrIcaMdramuninA zrImavikramAdityasaMvatsare saptAzItyadhikavarSasahasra(1087) zrImaddhArAyA zrImato bhojadevasya rAjye padmacarita [TippamaM kRn]| evamidaM padmacaritaTippitaM zrIcandramunikRta mamAmamiti / 110. zrIdevatAkalpa ( bha0 ariSTanemi) prAdibhAga: praNamya jinmuttg-syaadvaadnybhaasurN| kriyate zrIdevatAkalpa kalpAmarasusevita // 2 // nAmavRtta-padanyAsa-varyAlakAhA risii| manmArmAgI mitA jenI prasannA naH sarasvatI ||2|| vidyAnuvAdanilayaM zrutamAravidbhibhavyopakAra iti citya maharSibhista / sRSTIkRta punaraha vidhe'lpabadha nAtyantavistarakRtaM na vidatyazeSaM // 3 // maMtrI mavidhiomo devattArAdhana kiyaa| yaMtra-maMtra-prayogAzca dRzyante'tra vizeSataH // 4 // antabhAga: zrIyuvatimadanapajhaM rAjendrazirassuzevarIkRtapadma / bhavyAnihitapana(1) zrIvIrasenapadayugapadma // 20 // ziSyaH zrIvIrasenasya vidvadvinayanAyakaH / gugNaseno mahArakhyAto madavAdImakezarI // 210 // nasya ziSyo bhakhyAto vidvadabhojabhAskaraH / viziSTo'riSTane mIzo duSTavAdimadApahaH // 211 // racita neminAthena traividyena ytiishinaa| stheyAcchIdevatAkalpaM yAvaccandra-divAkarau // 21 // ityariSTanemi-bhaTTArakaviracite zrIdevatAkalpe taMtrAdhikAraH samAptaH / [ jauharI manoharalAla dehalI prati
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSapaNAsAra prazasti 111. kSapaNAsAra (mAdhavacanda vidyadeva) AdibhAga: zrIsadamasamudranaMdanavaraH sadaratnAkaraH satsevyo vimalo'tulaH sukhakaro lokprkaashprdH| udyadIbalabhadramAdhavatutazrIpAdapadmadvayo yo yUyaM namatAdarAkRdhiyastaM nemicacandraM sadA // 1 // kSapaNAsArazAstrasya nAdIsUtravyAkhyAnamida zrIsaddharmasamudranadanavaraH saptAgarAjyalakSmyA viziSTakSAtradharmeNa ca yutaH samudrabijayapriyaputraH, saMvRddharatnAkaraH x x x x x eba vidha harikulAtalakabhUtaneminAthasvAminaM zAstrakAraH svayaM nirbharabhaktyA naman yUyamapi namaskRtya kRtArthA bhavateti bhavyajanAn preritavAnityarthaH / zAstrakArasya guru nemicandrasiddhAMtacakravartivaMdanArUpeNAyakA magalasUtraM byAkhyAnaM kartavyaM / tadyathA-yaH zrIsaddharmasamudranaMdanavaraH syAdATalakSaNalakSmIjanmAyAsabhUtaH viziSTasAgArA'nAgAra-dhamma-samudra-varddhanamukhyaH, saMvRddharatnAkaraH paMcaviMzatimalarahitaviziSTasamyaktaniraticAracArucAritrasakalazAstrArthaparicchedanapaTiyaduSTa(?)vimalajJAnarUpa-ratnAnAmudayasyAkarabhUtaH, satsevyaH vidvajjanapUjyaH, vimalaH anavarataparamAgamabhAvanAsudhAsAgarAgAhaprakSAlitAtmIya-kalikaluSamalapakasadohaH, atulaH kavi-gamaki-vAdi-vAgmitAguNairadvitIyaH, sukhakaraH mithyAtvAdyapAya-nirAkaraNena samyaktvAdyupAyapradarzanena samastajanasya bahatakaraH, lokaprakAzapradaH zrutajJAnaprabalaprabhAkara-prabhUta-prabhA-prabhAvena janasya sarvaphTArthAnA karatalAmalakavadarzakA, udyadIbalabhadramAdhavenaH sUhaSaMDAtmakarmasaddhAtArtha-dhAraNa pratipAdana-samarthamatibalaviziSTaguNarutkRSTamAdhavacandramuninA paMcAgamaMtrakRhaspatisamAnabuddhiyuta bhojarAjaprAjyasAmrAjyasamuddharaNasamartha-bAhubalayukta-dAnAdiguNotkRSTamahAmAtya-padavI lakSmI-vallabha-bAhubalimahApradhAnena vA, nuta zrIpAda
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 jainagrantha- prazastisaMgraha padmadvayaH vaMdita zrIpAdapadmayugalaH taM nemicaMdra evaM vidhaM nemicandrAcArya kRtadhiyaH etacchAstrazravaNe dattacittAH zrotRjanAH yUyamAdarAt nirbhara bhaktyA sadA sarvakAlaM namata vaMdanA kuruta / caMdreNa saha zleSo tatvakSe'pi zrayaM sUtrArthaH saMbaMdhanIyaH x x x x x ! antabhAga : yaH kRSTi sparddhakAnA vyatanuta vidhivallakSaNaM taddhikalpaM sAkalyena pramANaM nazanavidhimato mokSamaMprAptyupAya / bhaktyA bhavyA bhajadhvaM kRtiyativRSabhaM taM sadAlokadRSTi SaTkhaMDaM zrISavAdyadvajavibhuvalabadbAhubalyarcyapAdaM // 10 // ye kRtvA dhavalAM jayAdidhavalAM siddhAtaTIkAM sartI caMdrArkadyutavatsamastabhuvanaM prAkAzayan saMtataM / utkRSTaM ca mahApurANamanizaM tAnsaMghanistAra kAn baMdadhya vara vIrasena - jinasenAcAryavaryAn budhAH // 11 // kIrtizchatrayutastapobalavatazcAritrasihAmanaH zolAstraH zamacAmaraH pRthudayAdurgaH muhakkozavAn / prajJA cakradharaH suyogasacivaH siddhAtapraTkhaDaka yo rakSan municandrasUri-supati taM naumi mUrdhnAdarAt // 12 // 1 duHkhauveM jananAdivIcinicaryaM mithyAtvanakrAkulaM mohA narakAdigartamamita boraM bhavAbhonidhi / yaH satpAlaya tatva dezanamahA nAvAhamuttIrNavAna maiddhAtAdhipanemicandragaNinaM taM nanamomi tridhA ||13|| trinetrakArakaM sakalasaMgha nistArakaM smarebhamadadArakaM niyamasaMyamArAdhakaM / trigauravanivArakaM zrutasamudrasaMpUrakaM namAmi gaNadhAraka sakalacandra bhaTTArakaM ||14|
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDdarzanapramANaprameyasagraha-prazasti taponidhimahAyazaH sakalacandrabhaTTAraka: prasAdhitatapobalAdivipulabodhasaJcakrataH / atAbunidhinemicandramuniSaprasAdAgatAtprasAdhitamavighnataH sapAdi bena ghaTakhaMDakaM // 1 // amunA mAdhavacandradivyagaNinA vidyacakrazinA kSapaNAsAramakAri bAhubalisanmaMtrIzasaMzaptaye / zakakAle zarasUryacaMdragaNite(1125) bAte pure dullake zubhade dudubhivatsare vijayatAmAcaMdratAraM bhuvi // 16 // iti kSapaNAsAraH samAsaH / saMvat 1816 miti vaizAkhavadi 11 dine / jayapura tarahapaMthI mandira prati 112. SaDdarzavapramANaprameyamaMgraha (zubhacandra ) AdibhAga: sAdhanaMtaM samAkhyAtaM vyaktAnaMtacatuSTayaM / trailokye yasya sAmrAjyaM tasmai tIrthakRte nmH|| sakalatIrthakRdAbhimatapramANaprameyAnupravezArthamidaM / tatra tAvadahato'pratihatazAsanasya-tattvajJAna pramANaM / tadvividhaM pratyakSaM parokSa ca / spaSTamAdyamaspaSTamanyat / tridhA ca sakaletarapratyakSa-parokSamedAt / karaNakramavyavadhAnApoDhaM sakalapratyakSa / kramAnvitaM karaNavyavadhAnApADhaM viklprtykss| iMdriyamanovyApArAbhimukhetarArthApekSa parokSaM / athavA matizrutAvadhimanaHpayaMyakevalabhedAtpaMcatayaM / / antabhAga :iti naiyyAyikamatAnupravezaH / / matasamAsaH / amIbhiH punarvatsa vivekamahAparvatAsTairapramattazikhara sthitaininapuranivAsibhiH jainalokarayaM dRSTo nitinagarogamanamArgaH / yaduta
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastisaMgraha jIvAjIvAsravabaMdha saMvaranirjarAmokSAstanvaM / tatra sukhaduH svajJAnAdipariNAmalakSaNo jIvaH / tadviparItastyajIvaH / mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyogA aadarH / kAyavAGmanaH karma yogaH / sa zrasravaH / zrAkhavakAryaM bandhaH / zrAsavanirodhaH saMvaraH / saMvaraphala nirjarA / nirjarAphalaM mokSaH / ityete saptapadArthAH / tathA vidhipratiSedhAnuSThAnapadArthAvirodhAtra jainendradarzane / svarga- kevalArthinA tapodhyAnAdi kartavyaM / sarvajIvA na haMtavyAH / iti vacanAt / 'samitiguptizraddhA kriyA sapatno (1) yoga' iti vacanAt / utpAdavigamadra ( dhau) vyayuktaM sat / ekaM dravyamanaMtaparyAmamartha iti / pratyakSaparokSe dve eva pramANe / iti jainamatasya nidarzanamAtraM || 168 jayati zubhacandradevaH kaMDUrgaNaM harI kabara (na) mArtaMDaH / caMDatridaMDadUro rAddhAntapayodhipArago budhavinutaH // 113. tatvArthavRttipada (prabhA candrAcArya) AdibhAga : siddhaM jinendra malamapratimabodhaM trailokyavadyamabhivadya gataprabaMdha / durvAradurjayatamaH pravibhedanArka tattvArthavRttipadamaprakaTaM pravakSye // kazvidravyaH prasidhyeka (1) nAmA pratyAsannaniSThaH niSThAzabdena nirvANaM cAritra cocyate pratyAsannA niSThA yasyAsau pratyAsannaniSThaH / zravAmvisarga .. antabhAga :--- iti dazamodhyAyaH samAptaH jJAnasvaccha jalassu ratnanitarA (caya)cAritravIcIcayaH siddhAntAdisamastazAstramaladhiH zrIpadmanandiprabhuH / tacchiSyAnnikhilaprabodhajananaM tatvArthavRtteH padaM suvyaktaM paramAgamArthaviSayaM jAtaM prabhAcandrataH // zrI padmanandisaiddhAntaziSyo'nekaguNAlayaH / prabhAcandrazviraM bIyAt pAdapUjyapade rataH // ...
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ karakaNDu caritra - prazasti munIndurnadatAdidanijamAnaMdamaMdiraM / sudhAdhArodviranmUrtiH kAmamAmodayaJjanaM // iti tattvArthavRttipadaM samAptam / 114. karakaNDu caritra ( bha0 zubhacandra ) AdibhAga: zrImate zrutisiddhAya prabuddhAya parAtmane / namo vRSabhanAthAya nagnAthanatAye ||1|| 166 antabhAga: ('zrImUla saMghe'jani padmanandI' ityAdi padya naM0 34 se lekara 47 taka 14 patra prAyaH ve hI haiM jo pANDavapurANakI prazastimeM pRSTha 46-50 para naM0 167 se 180 taka mudrita ho cuke haiM / ) karakaMDunarendrasya caritaM tena nimmitaM / jinezapUjana prItyedaM samuddhRtya zAstrataH // 48 // ziSyastasya samRddhibuddhivizado yastakarkavedI baro vairAgyAdivizuddhivRddhi janakaH sarvvArthasuzo mahAn / saMprItyA sakalAdibhUSaNamuniH saMzodhya cedaM zubha tenAlekhi supustakaM narapaterAdyaM sucaMpezinaH ||46 || sakalabhUSaNAdyasubhUSaNo munirabhUdiha zAstrasaMgrahe / prakRtayodhikRtaH susahAyatA paThana-pAThana-lekhana - sadvidhau // 50 // X X x X zrImUlasaMghe kRta (ti) naMdisaMghe gacche (gaNe?) balAtkAra idaM caritraM / pUjAphaleddha karakaMDurAjJo bhaTTAraka zrIzubhacandrasUriH // 54 || dvaSTe vikramataH zate samajhate caikAdazAbdAdhike (1611) bhAdre mAsi samujvale yugatithau khaDne javAche pure /
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. jainapranya-prazAstasaMgraha zrImacchIvRSabhezvarasya sadane cakra caritraM viTa rAjaH zrIzubhacandrasUriyatipazcaMpAdhipasyAdbhuta // 55 // zrImatsakalabhUSeNa purANe pAMDace kRta / mAhAyyaM yena tenA'tra tadakAri susiddhaye // 56 // iti bhaTTAraka-zrIzubhacandraviracite munizrIsakalabhUSaNasAhAyyasAkSe bhanyajana-je(saM)gIyamAna yazorAzizrIkarakaDumahArAjacarita karaphaMDudIkSAgrahaNa-sarvArthasiddhigamanavarNano nAma pacadazaH sargaH // 15 // dehalI seTha ku~cA mandira prati 115. zAMtikavidhi ( paM0 dharmadeva ) prAdibhAga : praNipatya jinAna siddhAnAcAryAnpAThakAna yatIna / sarvazAtyarthamAmnAyapUrvakaM zAMnikaM ve // 1 // anta bhAga: pArapATAnvaye zrImAn vAgbhaTaH zrAvakottamaH / tatputro varadevo'bhUtpratiSThAcArakovidaH // 1 // zrIdattAkhyastadanujaH sarvazAstravizAradaH / tatpatnI mAninI khyAtA pAtivratyavirAjitA // 2 // tayostu dharmadevAkhyaH putro'bhavadanUdbhavaH / (?) zrIgogAkhyasya vizasya(1) dUrIkRtakalAguNaH (1) // 3 // tenAkAri zubhAyedaM zAMtikasnAnamuttamaM / paThantu zrAvakAH sarve zodhanIyaM mahAtmabhiH // 4 // yAvanmeramahI yaavdyaavccndraavtaarkaaH| tAvadbhadrANi pazyantu zAtikamnAnapATakAH ||5|| iti zrIpaMDitadharmadevaviracitaM zrIzAtikapUjAvidhAnaM samAptam / [ jauharI manoharalAla dehalI prati
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ ambikAkalpa - prazasti 116. ambikA - kalpa ( bha0 zubhacandra ) AdibhAga: vande'haM vIrasannAthaM zubhacandro jagatpati / yenApyeta mahAnukti - vadhUstrI - hastapAlanam // 1 // jJAnabhUSaM tapobhUSaM dharmabhUSaM subhUSaNam / praNamya vakSye'haM kalpaM tIvrajJAna pravarddhakam ||2|| UrjayaMta-nivAsinyAH yakSimukhyAyAzvAmbikAyAH (1) / tatpAdyai praNamya ca trijagatIne makarau (?) // 3 // yugmaM jIvakodbhava-macandra pAMDavodbhava dattakapramukhAnA caritrANyavadat so'haM vadAmyaham (1) ||4|| paTTe yathAgraMthaM jinaseno'pi nAmataH / sortho hyarIracanmagalaM zrImatraprasahaM (1) ||5|| guNabhadrastadantayaH sopi mArtho hi TippaNaM / graMthaM cakre mahAkoca sukoca phalapUritaM // 6 // tadanvaye mandabuddhito'haM vrIDapUritaH / tathApyAmnAyaM mumoca na hi jainaparamparA ||7|| arhatsiddhAcAryopAdhyAyasusarvasAdhUnA / prathamAkSareNa militaH praNavaH siddhimAgamat // 8 // dhantabhAga: 171 zubhacandro munirahaM jinadattasya cAgrahAt / brahmazIlasya tasyaivaM paThanArtha dine kRtaM ||12|| guruNA matradezo (?) na kathito mAradUSaNAt 1 tathApi nAhaM cakrezau (?) vAdAt zrIdharmaNaH kRtAt ||13|| saubauddhastvaM jJAtAsi tvanmate zaktirarhataH / pAkhaMDita vigLyAtastaveti kathitastadA // 14 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 jaina grantha- prazastisagraha jinadattasya jJAnArtha dine caike kRtaM mayA / zAninA vAcitAsI ca mA bhUH simosyadUSaNaM (?) ||15|| X X X x ityaMfree cA zubhacandrapraNIte saptamo'dhikAraH samAsaH ||7|| nAmnAdhikAraH prathitoyaM yatrasAdhanakarmaNaH / samApta epamaMtro'yaM pUrNa kuryAt zubhaMdhanaH (1) ||1|| iooftorrepaH / [ jauharI manoharalAla dehalI prati 117. tattvArtha- TippaNa ( bha0 prabhAvandra ) AdibhAga : so vama vIraNAhaM vIro varavIramA imajutto / gAmAda paMca sahithro kammacutro mokkhasaMpattI ||1|| ihaiva bhArate kSetre zrArya ve(?) surasaripraye / hiraNyAkSe (haranAkhye) janapade jinatIrthasamanvite ||2|| sunAmAkhyaM puraM tatra vibudhai maMDitaM bara / nirmAna saMsIno nayasanArya-saMtatI ||3|| latAtasarayUthendra (?) hariH krAdhAnalASTakaH / zrI hemakIrtistat ziSyakaH sudhIH || 4 || dharmacandro yatipatiH jainA (kASThA) manAyA bhrabhAskaraH / tatpaTTe zrIprabhAcaMdraH sarvasaMghasamanvitaH ||5|| dharmAkhyAnaM ca kurvan san yAvadAsta digaMbaraH / tAvaduvAca kAlhUtuka (suta 1) hAvAsAdhuH praNamya ca ||6|| adhyAtmaraefer mAnasaM yasya nirmalaM / bho mune sadguNAvAsa tattvArtha kathama prabhAM // 7 // // etadvacaH samAkarNya probAceti kathaM mayA / vinA kathyatattvArtha bahubhedena saMyutaM // 8 //
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArtha TippaNaM-prazasti tathApi kathyate sAdho zRNudattAvadhAnataH / buddhayA vinApi pUrvAyaH bhASitaM yajinAgame || dharmAgvyanaM sa kurute taabktipyaidinH| calacitto muniryAto dezAntaragamodyataH // 10 // prAptaH pure sakITAkhye samAnIto jinaalye| laMbakacukathAmnAye sakarU(tU) sAdhunaMdanaH // 11 // paDito soniko vidvAn jinapAdAnjaSaTpadaH / samyagdRSTI guNAvAso budha-zIpaziromaNiH // 12 // praNamya vacanaM proktaM bho yate kAmakesare / saralaM saptatattvArtha mamAne kathaya prabho // 13 // tadvacanAdyatipatiH provAca zRNu paMDita / kathayAmi tavAMgre'haM tatvArtha yajinodita // 14 // pacagurunamaskAra kRtvA tatvArthasUtrasugamAthe / Ti(saTTi ) paNaM karomi bhavyajana-pravodhanAthoya // 15 // (Age 'mokSamArgasya netAra' ityAdi maMgalapadyase TippayAkA Arabha hai|) antabhAga : dvIpe'tha jabUpapade jabUrvIruhalakSite / bhArataM tatra vikhyAtaM kSetra SaTkhaMDa[sa]jitaM // 4 // natrAryakhaMDavidito jinatIrthairalaMkRta / paMcAlastatra viSayo janamogvyapradAyakaH ||5|| zrImatkASThAnvaye khyAtaH kaamkunyjrkeshrii| bhaTTArakaH surendrAyo hemakIrtirmunIzvaraH // 6 // tatpaTTe nirmadaH zAntaH maayaavllii-dhnNjyH| sarvagranthArthaviduSo(?)dharmacandro guNAgraNIH // 7 // tacchiSyo'khilasadguNoghajaladhirmiNyAtamAko munistyAlAzeSaparigraho harizataiH puujyaahi..'laaljH|
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 jainagrantha- prazastisagraha tarkavyAkaraNAdizAstra sakalAmbhorAzipAraM gato bhavyAbhIruhapUrNatigmakiraNaH zrImAn prabhAcandrakaH ||8 sarvasaMghasamopetaH viharannekadA sa vai / samAyAtaH sakITAkhye nagare vairidurjaye // 6 // yasminnupAsakA bahavaH jinadharmaparAyaNAH / satpAtradAnavantazca gurupAdAbjapaTpadAH ||10| * gRhe tatra dhvajApaTTAdizobhitaM / nAbheyapratibimbaM yatrAbhAtsugnarAhitaM ||11|| tasmin kA yana *bhiH prabhAcandramunIzvaraiH / svahRdi ciMtitaM kicit kriyate kAvyamuttamaM // 12 // etatsugamamasmAbhistattvArthasAra TippaNaM / ......... zodhayatu budhAH kicidyadi zAmana - dUSitaM // 13 // zrasminsaMvatsare vikramAdityanRpataH gate / caturdazazate'nIta navAmotpada (zItyabda)saMyute (1486) // 14 // bhAdrapade zuklapakSe pacamavAsare zubhe / arish vaidhRtiyoge vizAkhARtake vare ||15|| tatvArtha TippaNaM bhadra prabhAcandratapasvinA / kRtamidaM pravodhAya jaitAkhyabrahmacAriNe ||16|| Trafted vyogni yAvaddhariH surAlaye / tAvaddharaH zrImajjainamagho'bhinadatAt ||17| iti zrImadbhaTTAraka dharmacadra ziSyagaNiprabhAcandraviracite tatvArtha- TippaNike brahmacArijaitA mAdhuhAvAdevanAmAkite dazamo'dhyAyaH samAptaH / 1 yasturyadAnaparipoSita zrImatprabhAzaziyatIzvara pAdalInaH putrAnvito bhuvi sa naMdutu hAbasAdhuH // iti [ tattvArtha- ] sUtra TippaNaM samAptaM /
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNitasArasagraha - prazasti 11. gaNitasAra-saMgraha ( mahAvIrAcArya ) AdibhAga : laya trijagatsAra yasyA'natacatuSTayaM / jinendrAya mahAvIrAya tAyine // 1 // makhyAjJAnapradIpena jainendreNa mahatviSA / prakAzitaM jagatsarvva yena ta praNamAmyahaM // 2 // prINitaH prANisasyaughAM nirItinniravagrahaH / zrImatA'moghavarSeNa yena veSTa hitaiSiNA ||3|| pAparUpAH parA yasya cittavRttivirbhuja / bhasmAdbhAvamIyuste'vaMdhyakopo bhavettataH // 4 // vazIkurvana jagatsarvve yo'yaM nAnuvazaH parai / nA'bhibhUtaH prabhustasmAdapUrcchamakaradhvajaH ||5|| yA vikramakramAkrAtaca kricakrakRtakriyaH / * bhajano nAmnA cakrikAbhaMjanA'JjamA ||6|| vidyAdhiSThAna maryAdAvajravedikaH / ratnagarbhA yathAkhyAta cAritrajaladhimahAna // 7 // vizvastakAta pakSasya myAdvAdanyAyavAdinaH / devasya nRpataMgamya varddhatA tasya zAsanaM // 8 // laukika vaidike caspi tathA sAmAyike ca yaH / vyApArastatramavatra makhyAnamupayujyate // 6 // kAmataMtre'rthazAstre ca gAdhaveM nATake'pi vA / sUpazAstre tathA vaidye vAstuvidyAdivastuSu ||10|| do'lakArakAvyeSu tarkavyAkaraNAdiSu / kalAguNeSu sarvveSu prastutaM gaNita purA || 11 || sUryAdigrahacAreSu graha grahasaMyutI / 175
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha triprazne candravRttau ca sarvatrA'GgIkRtaM hi tat // 12 // dvIpasAgarazailAnAM saMkhyA-vyAsaparikSipaH / bhavanavyaMtarajyotirlokakalpA'dhivAsinAM // 13 // nArakANA ca maddeSA shrenniibddhendrkoktraa| prakIrNakapramANAdyA budhyate gaNitena te // 14 // prANinA tatra saMsthAnamAyuraSTaguNAdayaH / yAtrAdyArasahitAdyAzca sarve te gaNitAzrayAH // 15 // bahubhirvipralApaiH kiM trailokye macarAcaraM / yatkicidvastu tatsarva gaNitena vinA na hi // 16 // tIrthakRdbhayaH kRtArthebhyaH pRjyebhyo jagadIzvaraiH / nepA ziSyapraziSyebhyaH prasiddhAdguruparvataH // 17 // jaladheriva ratnAni pASANAdiva kAcanaM / zratarmuktAphalAnIva saMkhyAjJAnamahodadheH // 18 // kicidudhRtya tatsAraM vkssye'hmtishktitH| alpagraMthamanalpArtha gaNitaM sArasaMgrahaM // 16 // iti sArasaMgrahe gaNitazAstre mahAvIrAcAryakRtI maMzAdhikAraH samAptaH // antabhAga :kathamiticet pako(ekA)okotaratyagacchenAgatadhanamuttareNa guNayitvA gataH lagdha tribhirbhaktvA tamminagacche ekamapanIya guNayitvA tasmin labdhe melayitvAgatalabdhe ekAdyakottara gacchadhana ||chbimbii ai0 pa0 sa0 bha0 prati [noTa-bambaI sarasvatI bhavanakI yaha prati saM0 1575 vaizAkha sudi navamI zukravArako likhI huI hai aura ise mUlasaghI balAtkAragaNake zrAcArya zAnakIrtike praziSya tathA ratnakotike ziSya yaza-kIrtine svayaM apane hAdase likhA hai| prati prAyaH zuddha aura sundara hai parantu jIrNa hai aura adhUrI jAna par3atI hai / antame samAtisUcaka saMSi tathA mUlagrantha-prazastikA koI bhAga nahIM hai| Uparake antima bhAgake anantara hI lekhakaprazasti lagI huI hai|]
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 zAntinAthapurANa-prazasti 17 116. purANasAra (zrIcandra muni) AdimAga :natvAditaH sakala tIrtha kataH kRtArthAn sarvopakAraniratAstrividhena nityam / vakSye tadIyaguNagarbhamahApurANaM saMkSepato'rthanikaraM zRNuta prayatnAt // 1 // antabhAga : dhArAyA puri bhojadevanRpate rAjye jayAtyucake (1) zrImatsAgarasenato yatipaterzAtvA purANaM mahat / muktyarthe bhavabhItimIttajagatA zrInandiziSyo budhaH kurve cArupurANasAramamalaM zrIcandranAmA muniH // 1 // zrIvikramAdityasaMvatsare yazapUtyA(paMcAzItya 1)dhikavarSasahasra (10851) purANasArAbhidhAnaM smaatN| 120. zAntinAtha-purANa (bha0 zrIbhUSaNa) pAdibhAga: siddhaM siddhArthasasiddhidAyakaM bhuknezvara / vande sarvaguNopetaM prArabdhArthaprasiddhaye // 1 // rAmasenAdayo nambAH stuve'haM zAnakovidAH / paMcame zAnanA(nino)'tulyAH durmatadhvAntanAzakAH // 24 // nemisenamunIndrAya namo nityaM guNAtmane / dharmAdharmapradezAya vAdine niSkalAtmane // 25 // akalaMkakalAkamra nyAyamAgavizArada / vande'haM durmatadhvAntanAzaka sUryasannibha // 26 // vAkyaM samantabhadrasya dadhe'haM cittakairave / yena sUryAyate nityaM hRdayAmbujakoSake // 2 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 jainagrantha prazastisagraha stuve mAdhava bhaTTasya vAkyaM sandehamardakaM / yena jainendra siddhAntaM darzitaM bharatAvanau ||28|| jIyA jinasenazca kavikoTiziromaNiH / zrarIracanmahAzAstraM purANaM harivaMzakaM // 26 // jinaseno laghurjIyAt purANaracane kSamaH / yena mahApurANAkhyamakarodvibudhApraNIH // 30 // yena zrIdharma senenAjI jayanmakaradhvajaH / vimalAdisenako tAvadbabhUva kSitivizrutaH ||31|| mArtha ko'bhUdvizAlazva kIrtirutta[ma]dhArakaH / tathA zrI vizvasenazca vizvasenAM yathArthavAk ||32| vizva sena padAbhoja bodhanai kadivAkaraH / vidyAbhUSaNasUrIndra (dro) jIyatAjjagatItale ||33|| zrI vIravadanotpannAM namAmi zAradAM varA / pUrvAdisaMbhUtA gaNendrazatadhAritAm ||34|| caritraM zAMtinAthasya vakSye'haM bhaktito varaM / cakriNaH svAtmarUpasya smyaM svasyA'mahAnaye ||35||' antabhAga : kASThAsaMghAcche vimalataraguNe sAranaMdItaTAMke / khyAte vidyAgaNe cai sakalabudhajanaiH sevanIye vareNye / zrImacchrI rAmasenAnvayatilakasamA nemisenAH surendrAH / bhUyAsuste munIndrA vratanikarayutA bhUmipaiH pUjyapAdAH // 456 // zrIdharmaseno yativRndasevyaH birAjate bhUvalaye nitAntaM / decreaspi yathArthanAmA cAritraratnAkara eva nityaM ||457 // // bizAlakIrtizva vizAlakIrtirjambUdrumA vimale sadaiva / vibhAti vidyArNava eva nityaM vairAgyapAthonidhizuddhacetAH // 458 ||
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRSabhadevapurANa- prazasti zrI vizvaseno yativRndamukhyaH virAjate vItabhayaH salIlaH / svatakanirnAzitasarvaDimbho vikhyAtakIrtirjitamAramUrtiH // 456 // tatpavidyArNavapAragaMtA jIyAtpRthivyA pRthuvRttavRttaH / vidyA vibhUSo'pi yathArthanAmA vidyAvinodena ca labdhakIrtiH // 460 vidyAbhUSaNa paTTakaMjataraNiH zrIbhUSaNo bhUSaNo jIyAjjIvadayAparo guNanidhiH saMsevito sajjanaiH / kASThA saMgha saritpatizazadharAM vAdI vizAlopamaH sadvRtto'rkadharo(1)'tisundarataro zrIjainamArgAnugaH // 46 1 || savatsare poDazanAmadheye ekonasatyaSThiyute (1656) bare enye / zrImArgazIrSe racitaM mayA hi zAstra ca varSe vimalaM vizuddhaM ||462 || trayodazI saddivase vizuddha vAre gurau zAnti jinasya ramyaM / purANametadvimalaM vizAlaM jIyAcciraM puNyakaraM narANAm ||463|| yugmaM | zrIgurjare'pyasti puraM prasiddhaM saujItranAmAbhidhameva sAraM / zrIneminAthasya samIpamAzu cakAra zAstraM jinabhUtirAmyaM (1) ||466 // zrasya zAstrasya vijJeyAH zlokAH catuHsahasrakAH / pacaviMzatisaMyuktA (4025) vijJeyA lekhakaiH sadA ||467 || iti zrI zAntinAtha purANe bhaTTArakazrIzrIbhUSaNA viracite zAntinAthasamavasaraNdharmopadeza mokSagamanavarNano nAma SoDazaH sargaH samAptaH ||16|| [ bambaI ai0 pa0 sa0 bha0 prati 121. vRSabhadevapurANa ( bha0 candrakIrti ) zradibhAga : antabhAga :---- rangisafe rAmaseno nAMdItaTAMke naradevapUjyaH / tadanvaye saMyamabhAradhAri-zrIvizvaseno munipo babhUva // 60 // 176
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 jainagrantha- prazastisaMgraha tatpaTTe kila zAstrajJo vidyAbhUSaNasUrirAT / yo'bhavatparamArthena prasiddho'vanimaMDale ||61 // tatpaTTAcalabhAskaro guNanidhiH zAstrAbdhipAraMgataH zrIzrIbhUSaNa eva gautamanibho gacchAdhirAjaH kavistatpaTTe kila caMdrakIrtimunipo bhaTTArakAdhIzvarasteneda racita purANamatulaM nAbheyadevasya vai // 62 // purANaM vRSabhezasya pavitraM pApanAzana / sajjanAn pratibodhAya nirmitaM caMdrakIrtinA || 63 // iti zrItribhuvanaikacUDAmaNizrImadvRSabhadevapurANe bhaTTAraka zrIzrIbhUSaNapAdapadma- madhukarAyamAna - bhaTTArakI cadra kIrtipraNIte vRSabhadeva - nirvAgragamano nAma paMcavizatiparva // samAptamidaM // [ bambaI ai0 pa0 sa0 bha0 prati 122. subhaga sulocanA - carita ( bha0 vAdicandra ) zradibhAga : praNamya zirasA'rhantaM sphUrjataM jJAnatejasam / saMcitAkhila- pApaughadhvAntadhvasekakAraNam ||1|| antabhAga : vihAya padakAThinyaM sugamairvacanotkaraiH / cakAra caritaM sAdhvyA vAdicando'lpamedhasA ||2|| svasti [zrI] mUlasaMghe'smin padmanandInamAzritAH / te prapazyanti sarvAn [vai] kimatrAzvaryamadbhutam // 3 // devendrastvadyazaH petuH karaiH dhRtvAsvavakIm (?) | devendrakIrti te vande [da]mitAnaMgasadbalam ||4|| vidyAnaMdo hi ziSyANA yatpuraH paThatApura (1) / namami trizudhyA taM dhyAnaM dinazvamAzvaram (?) ||5||
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhavalA - prazasti pAkurvanti matulam (1) matAmi [ to ] mithyAdRzAmiha / mAnaye mallibhUSAtAvinimaNDapam (9) / / 6 / / lakSmIlAbho hi yadvANyA pratya [ha] nAyate nRNAm / lakSmIcandraM ca taM cAye lIlAlabhitapAtakam // 7 // vIracandra samAzritya ke mUrkhA na vido mathat (1) / taM [ zraye] tyaktasarvAnnaM dIptyA nirjitakAcanam ||8|| iti bhaTTAraka zrIvAdicandraviracite subhagasulocanAcarite navamaH paricchedaH / 123. SaTkhaNDAgama - TIkA dhavalA ( vIrasenAcArya ) zradibhAga : 189 = antabhAga: siddhamaNaM tamaNidiyamaNuvamama puttha- sokgvamaraNa vajjaM / kevala-pahoha-Nijjiya-duNNaya - timiraM jiNaM Namaha || 1 || bAraha - gaggajmA viyaliya - mala- mUDha - daMsaguttilayA / vividha - vara-caraNa- bhUsA pasiyau suya-devayA suiraM ||2|| sayala - gaNa - pauma - raviNo vivihaddhi-virAiyA viNissaMgA / gIrAyA vikurAyA gaNahara - devA vasIyatu // 3 // pariyau mahu dhara seNo para - vAi-gayoha- dANa-varasIho / siddhatAmiya- sAyara - tara ga-saMghAya - ghoya-maNo ||4|| paNamAmi puSpadaMtaM dukayaMtaM dRNNyaMdhayAra-ravi / bhagga. siva- magga- kaMTayamisi samii-baI sayA daMtaM ||5|| paNamaha kaya-bhUya baliM bhUyabali kesa -vAma- paribhUya - vali / viNihayatrammaha-pasaraM vaDDhA viya- vimalaNAraNa - bammaha-pasaraM || 6 || jassa se (pa)mAega mae siddhaMtamidaM hi hilahuMdI (hudaM ) mahu so elAiri pasiyau varavIra segasa ||1|
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 jainagranya-prazastisaMgraha vaMdAmi usahaseNaM tihuvaNa-jiya-baMdhavaM sivaM saMtaM / gANa-kiraNAvahAsiya-mayala-iyara-tama-pagNAmiyaM diTu // 2 // arahaMtapado (arahaMto) bhagavaMto siddhA middhA pasiddha paairiyaa| sAhU sAhU ya mahaM pasiyaMtu bhaDArayA mave // 3 // ajjajaNaMdisisseNujjuba-kammasta caMdaseNasta / taha NattaveNa pacatthUhaeNayabhANuNA muNiNA // 4 // siddhata-chada-joisa-vAyaraNa-pamANa-sattha-NivugogA / bhaTTAraeNa TIkA nidiesA vIraseNeNa / / 5 / / zraTa(Tha)tIsamhi sAmiya(satamae) vikkamaNAmaMkie su-sgnnaame| vAsesu terasIe bhAva(Nu)vilagge dhavala-pakkhe // 6 // jagatuMgadeva-rajje rimhi kaMbhAmha rAhuNA konne| sUra tunAe saMte gurumhi kulavillae hote // 7 // cAmhi va(ta)raNi-vutte siMgha sukkammi mINe cammi / kattiya-mAse esA TIkA hu samANizrA dhavalA // . bodaNarAyaNaride garidacUDAmaNimhi bhujte| siddhatagaMthamasthiya guru pasAeNa vigatA sA ||9| zabdabrahmati zAlegaNadharamunirityeva rAhAntavidbhiH / sAkSAtsarvaja evetyavahitamatibhissUkSmavastupraNAtaiH(vINaiH) yo dRSTo vizvavidyAnidhiriti jagati prAptabhaTTArakAkhyaH / sa zrImAnvIraseno jayati prmtdhvaantbhittNtrkaarH||10|| (isake zrAge granthameM kanaDI prazasti hai|) iti shriidhvlprshstiH| * aAge pRSTha 187 ke noTameM ullekhita bArAkI usa prazasti-pratimeM 'mINe caMdammi' hI pATha hai 'nemicaMdammi'jaisA azuddha pATha nahIM /
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayadhavalA-prazasti 183 124. kaSAyaprAmRta-TIkA: jayadhavalA (AcArya vIrasena, jinasena) pAdibhAga: jayaha dhvlNgteennaauuriy-sylbhuvnnbhvnngnno| kevalaNANasarIro aNaMjaNo NAmazro caMdo // 1 // titthayarA cauvIsa vi kevalaNANeNa diTusavvaTThA / basiyaMtu sivasarUvA tihuvamasiraseharA majjha // 2 // mo jayaha jassa kevalaNANujjaladappaNammi loyaaloyN| ghuTa padivi dIsaha viyasiya-sayavatta-gabhagauro vIro // 35 aMgaMgabajjhaNimmI aNAimajhataNimmalaMgAe / suyadevaya-aMbAe Namo sayA cakkhumaiyAe // 1 Namaha guNarayaNabhariyaM suzraNANAmiya-jaloha gahiramapAraM / gaNaharadevamahovahipaNeya-Naya bhaga-bhaMgi-taMga-taragaM // 5 // jeNiha kasAyapAhuDamaNeyaNayamujalaM aNaMtatthaM / gAhAhi vivariyaM taM guNaharabhaTTArayaM vaMde // 6 // guNahara-vayaNa-viNiggaya gAhANatyovahArizro smvo| jeNajjamakhuNA so saraNAgahatthI varaM deu // 7 // jo ajamakhusIso atevAsI vinnaaghtthiss| so vittisattakattA jaivamaho meM varaM deu // // antabhAga : ettha samappii dhavaliya tihughaNabhavaNuppasiddhamAhappA / pAhuDasuttANamimA jayadhavalA-saeiNayA TIkA / / 1 / / sutradevayAe bhattI sudovajogo ya bhAvizro samma / Ahavaha pAesiddhi NANa-phalaM cAvi NinvAyaM // 2 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenagrantha-prazastisaMgraha sANeNa jhANasiddhI jhANAdo sanva-kamma-NikaraNaM / pijara-phala ca mokkho bhAganbhAsaM tado kujA // 3 // iya bhAviyUNa sammaM sudaNANArAhaNA maye esA / cirabhAvidA bhayavadI pasiyau sA majjhamacireNa // 4 // ujohadA ya samma ujamidA sAhidA ya nnitthirnnaa| NivRdA ya bhayavadI pasiyau suadevayA majhaM ||5|| iti zrIvIrasenIyA TIkAsUtrArtha-darzinI / vATagrAmapure zrImadgUrjarAryAnupAlite // 1 // phAlguNe mAsi pUrvAnhe dazamyA shuklpksske| pravardhamAna-pUjoru-nandIzvara-mahotsave // 2 // amoghvraajendr-praajyraajygunnodyaa| niSThitA pracayaM yAyAdAkalpAntamanalpikA // 3 // paSThireva sahasrANi(60000)manthAnA primaanntH| zlokAnuSTabhenAtra nirdiSTAnyanupUrvazaH ||4|| vibhaktiH prathamamkaMdho dvitIyaH sNkrmodyau| upayogazca zeSAstu tRtIyaskaMdha iSyate // 5 // ekAnnaSaSTimamadhika-maptazatAbdeSu(756) zakanarendrasya / samatIteSu mamAptA jayadhavalA prAbhUta-vyAkhyA // 6 // gujeranarendrakIrterantaHpatitA shshaaNkshubhraayaaH| guptaiva guptanRpateH zakasya mazakAyate kIrtiH // 7 // gurjarayazaH payo'bdhau nimajIndau vilakSaNaM lakSma / kRtamali-malinaM manye dhAtrA hariNApadezena / / 8 / bharata-sagarAdi-narapati-yazAMsi tArAnimena saMhRtya / gurjarayazaso mahataH kRto'vakAzo jagatsRjA nUnaM / / 6 / / ityaadisklnRptiintishyypyHpyodhi-phenetyaa| gurjaranarendrakIrtiH stheyAdAcandratAramiha bhuvane // 10 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayadhavalA-prazasti 185 jayatyajayyamAhAtmyaM vizAsita-kuzAsana / zAsanaM jainamudbhAsi muktilakSmyaika-zAsanaM // 11 // bhUyAdAvIrasenasya vIrasenasya zAsanaM / zAsanaM vIrasenasya vIrasenakuzezayaM // 12 // zrAmIdAsIdadAsana-bhavyasatva-kumudatIma / mudatI kartumIzo yaH zazAGka iva puSkalaH // 13 // zrIvIrasena ityAtta-bhaTrAraka-pRthuprathaH / pAradRSyAdhividyAnA sAkSAdiva sa kevalI // 14 // prINita-prANi-saMpattirAkrAntA'zeSagocarA / bhAratI bhAratIvAjJA SaTalaNDe yasya nA'skhalat // 15 // yasya naisargikI prajJAM dRSTA sarvAthagAminIm / jAtAH sarvazasadbhAve nirArekA manISiNaH // 16 // yaM prAhuH prasphuradvodha-dIdhiti-prasarodayam / zrutakevalina prAjJAH prajJAzramaNasattamam ||17|| prasiddha-siddha-middhAnta-vArdhivAjhuta-zuddhadhIH / sArddha pratyekabuddhayaH spardhate dhIddhabuddhibhiH // 18 // pustakAnA cirantAnA gurutvamiha kurvatA / yenAtizayitAH pUrve sarve pustaka-ziSyakAH // 16 // yastapodIptakiraNebhavyAmbhojAni bodhayan / vyadyotiSTa munInenaH paJcastUpAnvayAmbare // 20 // praziSyazcandrasenasya yaH ziSyo'pyAryanandinAm / kulaM gaNaM ca santAna svaguNerudajijvalat ||21|| tasya ziSyo'bhavacchImAn jinasenaH samiddhadhIH / aviddhAvapi yatkaraNI viddhau jJAna-zalAkayA // 22 // yasminnAsannabhavyatvAnmuktilakSmIH samutsukA / svayaMvarItukAmeva zrauti mAlAmayUyujat // 23 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 jainagrantha-prazastisaMgraha yenAnucaritA(taM ) bAlyAd bramavratamakhaNDitam / svayambaravidhAnena citramUDhA marasvatI // 24 // yo nAtimundarAkAro na cAticaturo muniH / tathAgyananyazaraNA yaM sarasvatyupAcarat / / 25 / / dhI. zamo vinayazceti yasya naisargikAH guNAH / sUrInArAdhayati sma guNairArAdhyate na kaH // 26 // yaH kRzo'pi zarIreNa na kRzo'bhUttapoguNaiH / na kRzatvaM hi zArIraM guNareva kRzaH kRzaH // 27 // ye ( yo ) nAgrahItkApalikAnA'pyacitayadaMjasA / tathAgyadhyAtmavidyAbdheH para pAramazizriyat // 28 // jAnArAdhanayA yamya gataH kAlo nirantaram / nato jJAnamaya piNDaM yamAhustattvadarzinaH // 26 // tanedamanatiproTa-matinA guruzAsanAt / likhitaM vizaderebhirakSaraH puNyazAsanam // 30 // guruNAdhe 'grime bhRrivaktavye saMprakAzite / tanirIkSyAlpa-vaktavyaH pazcAdhastena pUritaH // 31 // prAyaH prAkRtabhAratyA kacitsaskRtamizrayA / maNi-pravAla-nyAyena prokto'yaM anyavistaraH // 32 // granthacchAyeti yatkiciTatyuktamiha pddhtii| kSantumahaMtha tatpUjyA doSa hyoM na pazyati // 33|| gAthAsUtrANi sUtrANi cUrNimatra tu vArtikam / TIkA zrIvIrasenIyA zeSAH paddhatipaMjikAH // 34 // ne sUtrasUtra-tavRtti-vikRtI vRtti-pddhtii| kRtsnAkRtsnazrutavyAkhye te TIkApaMjike smRte ||35|| atyuktaM kimihAstyanuktamathavA ki vA duruktAdika sarvajJodita-sUnRta-pravacane prspssttmssttaakssre|
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrArAdhanApatAkA- prazasti tanmUtrArtha - vivecane katipayairevAkSarairmAdRzAmuktAnuktaduruktacintanaparA TIketi kaH sabhavaH || 36 // tatpUrvAparazodhanena zanakairyanmAdRzA TIkana sA TIketyanugRhyatA budhajanaireSA hi naH paddhatiH / yatkicicca duruktamatraracitaM chAdmasthya-doSodayAt tatsarvaM parizodhyamAgama dhanairbrAhya N ca yannistuSaM // 37 // zrIvIra prabhubhASitArthaghaTanA nirloDitAnyagamanyAyAcchAjinase na-sanmunivarairAdarzitArthasthitiH / TIkA zrAjayacihnatorudhavalA sUtrArthadyotinI sthevAdAravicandramujyanatama zrIpAlasaMpAditA ||38|| sarvajJa pratipAditArthagaNabhRtsUtrAna TIkA mimA ye'bhyamyaMti bahuzrutAH zrutaguru saMpUjya vIraprabhuM / te nityojvalapadmasenaparamA: zrIdevasenAcitAH bhAsante ravicandramA misutapAH zrIpAla matkIrtaya || 36 || iti zrIjayadhavalaprazastiH 187 [ noTa -- dhavalA aura jayadhavalA TIkAoMkI ye donoM prazastiyA tAtyAneminAthajI pAgala vArsIne mUDabridrIma guruvasti-sthita zrIsiddhAntazAstroMparase tA0 30 agasta san 1612 ko dinake 10|| bajese 12|| baje taka samaya ke bhItara utArakara jainasiddhAntabhavana zrArAko bhejI thIM / usI prazasti-pratiparase aktUbara san 1620 meM, inheM uddhRta kiyA gayA thA / bAdako siddhAnta zAstrIke idhara AjAnepara mahAranapura tathA zrArAko granthapratiyoM aura mudrita pratikI prastAvanA parase inakA sazodhana kiyA gayA hai / ] 125. zrArAdhanA-patAkA ( vIrabhadrAcArya ) AdibhAga : niya - sucariyaguNa - mAhampadippa-surarAya-riddhi- vitthAro / jayaha surarAya pUiya-guNa- mAipo mahAbIro // 1 // aa
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 antabhAga : jainagrantha- prazastisaMgraha iya suMdarAI vIrabhaddabhaNiyAI pavayaNAhiMto / ciramuciNi sue esA rahayA ArAharaNApaDiyA || 85 // vANamANuputrI gAhaddhapayANa pAyayANa ca / katthaI kahiMci raiyA puvyapasaddhArA samaIe ||6|| rAhaNApatthaMmi ettha satyaMmi gaMdha (tha) parimANaM / nAI navamayAI (660 ) tyA gAhami gAhANaM // 8 // vikramanivakAlA attari me mamAsahassaMmi (1008) / esA savya gihiyA gahiyA gAhAhi saralAhi // 88 // mohe maMdamaiNA imaMmi jamaNAgamaM mae lihiya / ta mahariNo marisitu havA sohiMtu karaNAe ||86 // bhavagaNabhamaraNarINA lahati nivvuisuha jamallINA / taM kaSpamayaM nadau jigasAsaraNaM suiraM ||6|| [iti] zrArAdhanApatAkA kRtiriyaM zrIvIrabhadrAcAryasya || || 126. riSTa samuccaya- zAstra ( durgadeva ) zrAdibhAga : paNa maMta-surAsura-mauli-gyaNa - vara- kiraNa - kaMti- vitthurizraM / vIra-ji-pAya- julaM gamiUNa bharaNemi riTThAI ||21|| antabhAga: jaya 3. jiyamANo saMjamadevo muNIsaro ittha / taha vihu saMjamaseo mAhavacado guru taha ya || 254 // raiyaM bahu satthatthaM uvajIvittA hu duggadeveNa / rigeneryasatthaM vayaNa [ sajagAi ] devasya || 255 // jaM iha kipi viri (di) prayAgamANeNa zrahava gavveNa / taM riTTha- satya - uNA sohebi mahIi payaDaMtu || 256 ||
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ ardhakANDa - prazasti jo chadda saNa-takka - takkiya imaM paMcaMga - sadAgame jogI sesamahI sanI tikusalo vAinbhakaMThIravo / jo siddhaM tamapAratI (NI) rasukhihI tIre vi pAraMga so devo sirijamAhamaNivo AsI iha bhUtale || 257|| saMjA iha tassa cArucaritrAM gANaMbudhoyaM maI sAMso desajaI satrohaNaparo gosesa-buddhAgamo / NAmeNa siriggadeva - vizro vAgIsarA yannazro teNedaM raiyaM visuddha mahagA satthaM mahatthaM phuDaM || 258 // jA dhammo jidicciyapave (he) baTTati jAvajjaI jA merU surapAhi sarisA jAva mahIsA mahI / jA gAyaM ca surA Nabhotti pahugA cadakkatArAgaNaM tAvettha mahaphalaMmi vidiTTha (1) duggassa satthaM jaso // 256 // saMvacchara igasaha se bolINe gavayasoi - saMjutte (1086) / sAvaNa- sukke yAsi diyahammi mUlarikkhammi ||26|| sirakuMbhArae (1) lacchiNivAsa - vii - rajjammi / sirisaMtiNAibhavaNe muNibhaviyassa ubhe ramme (?) || 261 // iti riTusamuccayasatyaM sammattaM / 127. ardhakANDa ( durgadeva ) AdibhAga: gamiUNa vaDamANaM saMjamadevaM garida - dhuya - calaNaM / vocchAmi agghakaMDaM bhaviyAga hiya payate || 1 || vara - guru-paraMparAe kamAgaya ettha sayala - satthattha / daTThUNa manuyalAe ziddi duggadeve ||2|| antabhAga : zrAsI ettha mahIyale suvidido satthattha- pAraM gayo / gAmeNaM siri-saMjamAi-vibuho vAibbhagaMdhIyaro // 143 // 186
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. jainagrantha-prazastisagraha soso tassa dharAdharANami u(bhiNazro ?) satthatya-NihissaNo NAmeNaM siriduggadevasukaI caarittcuuddaamnnii| kittI jassa tiloyamaMDavaNalaM saDAija(jA)NaM(?)TTiyA sanvANaM suhi-satyada suvididaM teNagyakaDaM kayaM // idi miri duggadeva-vira iyaM agghakaDaM samattaM / 128. paramAgamasAra ( zrutamuni) bhAvibhAga : ghAi-ca ukka-virahiyA agNt-nnaannaai-gugaa-gnn-smiddhaa| cadaka koDi-bhAsida-divvaMgajiNA jayaMtu jaye // 1 // dasa sahajAdAdimayA ghAyikkhayado du saMbhavA dasa hi / devehi kayamANA coddasa sohaMti vIraniNe ||2|| divvajhuNo su-dudahiM chattattaya sihaviTTharaM camaraM / rAti jiNe vIre bhAvalayamasoga kusumaviTrI ya // 3 // (Age siddhAdi paMcaparameSThiyokI stuti kI gaI hai|) evaM pacaguruNa vaMdittA bhaviya-Nivaha bohattha / paramAgamassa sAra vocche haM tacca-siddhiyara // 8 // paMcatyikAya davvaM chakkaM taccANi satta ya padatyA / eva baMdhI takkAraNa movo taskAraNaM cadi // 6 // ahiyAro aSTaviho jiNavayaNa-zirUvido mvitthrdo| vocchAmi samAsega ya suNuya jaNA dattacittA hu||10|| mantabhAga: jo paramAgamasAraM paribhAvaha catta-rAgadoso h| so virahiya-parabhAvo NijvANamaNuttaraM lahai / / 222 // idi paramAgamasAraM suyamuNiNA kahiyamappa-boheNa / sudaNi uNA muNivasahA dosacudA sohayaMtu phuDaM // 22 //
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAvasaMgraha-prazasti 161 sagagA(kA)le hu sahasse visaya-tisaTrIgade(1263) du visabarise / maggasira-suddhamattami guruvAre gaMtha saMpuNNA // 224 // aNuvada-guru-bAleMdU mahanvade abhayacaMda siddhati / satye'bhayasUri-pabhA(hA)cadA khalu suyamuNista gurU // 225 / / sirimUlasaMgha-desiyagaNa-putthayagaccha-koMDakudANaM / paramaraNa-iMgalesara-valimmi bAdassa muNipahAyasma // 26 // siddhatAhayacadassa ya sismo baalcNdmunnipvge| so bhaviya-kuvalayANaM pANaMdakaro sayA jaba u // 22 // maddAgama-paramAgama-takkAgama-NiravasesavedI hu| vijida-sayalaNNavAdI jayau cira abhayasUrisiddhati // 228 // Naya-Nikkheva-pamANaM jANittA vijiy-syl-prmmno| varaNI(Ni)vA-Nivaha-baMdiya-paya-pagmo cArukittimuNI // 226 // varasArattayaNI(Niu)No suddhapparo virhiy-prbhaavo| bhaviyANa paDibohaNa-paro pahAcaMdaNAmamuNo // 230 // [iti] zrImatzrutamuni-viracita-paramAgamasAraH smaaptH| [bambaI ai0 50 sa0 bha0 prati 126. bhAvasaMgraha ( zrutamuni ) AdimAga : khavidaghaNaghAikamme arahate muvididatya-Nivahe ya / siddhaTuguNe siddha rayaNattayasAhage thuve sAhU // 1 // idi vadiya-paMcagurU sarUvasiddhatya bhaviyabohattha / suttuttaM mUluttara-bhAvasarUvaM pavakkhAmi // 2 // mantabhAga: idi guNamaggaNaThANe bhAvA kahiyA pboh-suymunninnaa| sohaMtu te muNiMdA suyaparipuraNA duguNapuNNA // 11 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 jainagrantha-prazastisaMgraha (isake bAda 'aNuvadagurubAledU' se lekara 'raNaya-Nikkheva-pamANaM' taka 5 gAthAeM ve hI haiM jo paramAgamasArakI prazastime pR0 161 para darja haiN|) gAda-Nikhilatya-satyo sayala-garidehi pUjino vimlo| jiNa-magga-gamaNa-sUro bayau ciraM cArukittimuNI // 122 // vara-sArattaya-NiuNo suddhaM paro virhiy-prbhaao(vii)| bhaviyANaM paDibohaNaparo pahAcaMdaNAmamuNI // 123 // [noTa--zrArAke jainasiddhAnta-bhavanakI tADapatrIya pratimeM 116 vI gAthAke bAda 'itibhAvasaMgrahaH samAptaH' likhakara antakI ye 7 gAthAeM prazastirUpase dI haiM, jaba ki mA0 pra0 mA0 ke 'bhAvasaMgrahAdi' granthameM 'bhAvatribhaMgI' ke nAmase saMgrahIta isa granthameM ve nahIM pAI jaatii|] 130. AyajJAnatilakasaTIka (bhaTTa vosari ) AdibhAga: nAmiUNa namiyanamiyaM duttarasaMsArasAyaruttinnaM / sabannaM vIrajiNaM puliMdiNi siddhasaMgha ca // 1 // jaM dAmanandiguruNo maNyaM zrAyANa jANi [ya] gujhN| taM prAyanANatilae vosariNA bhannae payarDa // 2 // (mUla) siddhAndhvajAdicirasUtritanAmadheyAn sarvAGgasauhRdazubhasthitisaumyapAtAn / svasvAmisadgrahayutekSita-phullapUrNAnAyAnpraNamya balinaH zubhakAryasiddhaye // 1 zarvAya zAstrasAreNa yatkRtaM janamaDanaM / tadAyajJAnatilakaM svayaM vitriyate mayA // 2 / / (svo0 TIkA) antabhAga : vimalavihUsiyadeho jo naggAi(?)mANuso thui paDhaha / sa pulidiNi ghANai sayA AyANa tassa tatrANaM // 5 // xxx iti zrIdigambarAcArya-paMDitazrIdAmanadi-ziSya-bhavosari-viracite sAyazrITIkAyazAnasilake cakrapUnAprakaraNaM samAptaM // 25 //
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmataraGgiNI prazasti 131. adhyAtmataraGgiNI-TIkA ( gaNadharakIrti ) zrAdibhAga: zuddhadhyAnakRzAnudhUmanivahaH svAsaibhRzaM kucito maulau nIlavilolamUrdhvajajaTAmyAjena yeSAM babhau / jJAnAnandahagAtmakAmarakatasvarNadusadvidumA nIlAMbhodanibhA bhavantu sujinAste svAsmalambhAya naH // 1 // vicitrorudehA tiyotitAzA narendroddhakoTIraratnaprabhAmA rabhUyiSTa pAthaH pradhautAGghriyugmA jinAH saMdadantAM phalaM vAMchita naH // 2 // arUpArasAsImavijJAnadehA'zarIrAH parAnantavIryAvagAhAtisUkSmAmalAnantasaukhyA vibAdhA. prasiddhAH susiddhAH prayacchantu zaM naH // 3 // manojJArthacintAmaNizrInivAsaM pavitraM caritraM samaM ye gAyam / svayaM saJcarante'nyamAcArayante bhavantviSTidAH sUrayaH sarvadA naH // 4 // anekAntatastvAMbujogAsasUryAH sadaikAntamithyAtamodhvaMsavaryAH / parAdhyApakA pAThakAn pAThayantaH prabodhaM dadhantAM zubhaM zAzvataM naH // 2 // tridaNDapramukAH suyogopayuktAH pramAdojjhitAH siddhazuddhopayogAH / suzRGgArayonInasvarbhAnubhAvAH sadA sAdhavaH saMtu te siddhidA naH // 6 // aghaugha-saMghaTTitavighna-saMgha-vighAtakA maarmhebhsihaaH|| bhavantu paJcApi jinezvarAyAH suzAzvataM vaibudhasampradhArye // 7 // sallaphNojvalatanurvaratarkavAhuH syAdvAdapIvarapayodharabhArabhugnA / muktAtmavRttasadalaMkRtihArabhUSA vAgdevatA mama tanotu manISitAni // 8 // guNigaNadharakIrtiH somasenoparodhAdakRta nikRtidoSAdhvAntavidhvaMsakIm / dinamaNirucibhAvAM bhAsitArthA suTIkA, zrutamamRtataraGgiNyAlyayAdhyAtmapUrvAm // 6 //
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha kundendukAMtiharahAsavilAsazubhra, kAMtaM yazaH pratividhAtumanalpakalpam / kamra svarairavitathArthavicArasArA, sAkSAnmayA viracitA zivasaukhyadeyam // 10 // mAtsaryamutsRjya vicArya cALa sattatvasaMdezanajaM guNodham / grAhyAguNaguNakakSadaH sanmokSamArgAdhigamAya TIkA // 11 jinaM praNamya praNataM surezaiH kRte kRtArthe munisomdevaiH| mayA svabhaktyA kriyate vicitraM nibaMdhanaM dhyAnavidhau subodham // 12 // nikhilasurAsurasevAvasaramAyAtasurasambodhanAvadhAritadharmAvasaraNa (NaM) amaroraganarendrazrIkalpAnokahArAmollAsAmRtAmbhodharAyamANa (f) mahAparamapaJcakalyANakokanadakAnanotpattisAra (2) bhavAmbhodhisamuttaraNakasetubandhaM samyaktvaratnaM gIrvANagaNA [na] nugrAhayatA, aSTAdazasAgaropamakoTIkoTIM vA yAvasaSTatvAiyAdamatyAgAdisvabhAvasya dharmasya bharate dharmakarmANi pravartayan [tu] bhagavAniti jAtAkUtaparipAkena samAdhi (vi) bhaviSyadAsammamRtyu vairAgyayogyA(gA)ya nIlaMyasAM prahitAM gIrvANezvareNa, tAM ca zRGgArAdirasAbhinayadakSA hAva-bhAva-vibhramavilAsavatI zAntarasAnantarameva nazvarasvabhAvAM vibhAvyAtyano'nazvarasvabhAvatAM cikIrSurAdideva itthaM yogamudrA munmudritavAnityAhaantabhAga:zrIsomadevamuninoditayogamArgo vyAkhyAta eva hi mayA svamaterbalena / saMzodhya zuddhadhiSaNaihradaye nidheyo yogIzvarotvamacirAya samApsukAmaiH // 1 // [zrI] somasenapratibodhanArtha dharmAbhidhAnozcayazaHsthirArthAH / gUDhArthasaMdehaharA prazastA TIkA kRtA'dhyAtmataraGgiNIyam // 2 // jinezasiddhAH zivabhAvamAvA susUrayo dezakasAdhunAthAH / anAthanAthA mathitorudoSA bhavaMtu te zAzvatazarmadA naH // 3 // caMcatcaMdramarIcivIcirucire yacAlocizcaye, namrAGgaH suranAyakaiH suraruce devAbdhimadhyairiva / zukladhyAnasitAsizAsitamahAkarmArikasodayodeyAta 'bhava saMbhavAM zubhatamA caMdraprabhaH saMpadam // 4 //
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmataraGgiNI prazasti tridazavasatitulyo gurjarAvAbhidhAno dhanakanakasamRddho dezanAtho'sti dezaH / asuranarasurAmAzobhibhogAbhirAmo paradigavaninArIvaktramAle lalAmaH // 5 // zazvacchrIzubhatunadevavasatiH saMpUrNapaNyApaNAzauNDIyoTavIradhIravitatA zrImAnyakheTopamA / caMcakAMcanakumbhakarNavisaraijainAlayajitA, laMkA vAsti vilAsazAlanilayAmaMdodarIzobhitA // 6 // varavaTavaTapallI tatra vikhyAtanAmA varavibudhasudhAmA devayAsorudhAmA / zubhasurabhisurambhAdevarambhAbhirAmA suravasatirivoccairapsarobhAsamAnA // 7 // sphUrjadbodhagaNebhavapratipatirvAcaMyamaH saMyamI, jajJe janmavatAM supotamamalaM yo janmayAdovibhoH / janyo yo vijayI manojanRpate jiSNojagajanminAm, zrImatsAgaranaMdinAmaviditaH siddhAMtavArdhervidhuH // 8 // syAdvAdamAtmakatapovani galalAmo bhavyAtisasyaparivaddhananIradAbhaH / kAmorubhUruhavikartanasaMkuThArastasmAdvilobhahanano'jani svarNanandI // // tasmAda.gautamamAmrago guNaguNairgamyo guNigrAmaNIgItArtho gurusaMganAgagarur3o giirvaanngiineNcrH| guptigrAmasamagratAparigataH progragrahoda gArako, pranthagraMthivibhedako gurugamaH zrIpadmanandI muniH // 10 // prAcAryoMcitacAturIcayacitazcAritra caJcuHzucizvA-saMcayacitracitraracanAsaMcetanenoccakaiH / cittAnandacamatkRtipravicaranprAJcatpracetomatA, prAbhUzcAruvicAraNaikanipuNaH zrIpuSpadantastataH // 11 // samabhavadihacAtazcandravatkAyakAntistadanavihitabodho bhavyasakairavANAm / munikuvalayacandraH kaushikaanndkaarii,nihittimirraashishcaarucaaritrrociH||12 tasmAttIvamahAtapastapanakRttejaH prataptAntaram / kamrmottuGgatADagatAralaharItoyaM tarAM zoSitam /
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha ratyAmAcaraNe zucau ratipatiyeMnotpataMgI kRtaH / kI* zAradanIradendusitayA zvetIkRtAzAmukhaH // 13 // bhavabhayaparibhAvI bhavyarAjIvabandhumaitamitahitavAdI buddhivAdAvanandI / guNigaNadharakIrtiH kovidAnandahetuH / samajani janapUjyo vandivRndAbhivaMdyaH // 14 // pAsanabhavyazubhasasyavibhUtikIM sArArthadezanaparAM cirameghamAlAm / sAntaraH sasamayo nikhilAzapUrastastAra yahudiha tadvadimAM suTIkAm // 15 // tathyAtmAcarthasamvAdAdhyAtmAmRtataraGgiNIm / somadevadhyAnavidhau gaNadharakIrtiya'dhAt // 16 // ekAdazazatAkIrNe navAsItyuttare pare / samvatsare zubhe yoge pupyanakSatrasaMjJake // 17 // caitramAse site pakSe'tha paJcamyAM ravau dine / siddhA siddhipradA TIkA gaNabhRtkIrtivipazcitaH // 18 // niriMzatarjitArAtivijayazrIvirAjani / jayasiMhadevasaurAjye sajanAnandadAyini // 16 // yAvajjainaM zAsanaM zAsanAnAM, jIvAdInAM syAdanekAramakAnAm / yAvayauaugopatiryAbadAzAH stheyATTIkA tAvadeSA jagatyAm // 20 // 132. candraprabhapurAvya (paM0 zivAbhirAma) AdibhAga: zrImate paramajJAna sAmrAjya-padabhAgine / namo'hate mahAbhatrai'naMtasaMsRtimImuSe // 1 // anAdinidhanAnantajJAnAnaMdaikamUrtaye / jagatAM svAmine katre namo taM kulakRttuje // 2 // samIzaM svAminaM vande suratArAgaNAvRtaM / svavAkiraNasandoha-sunandita-jagattrayam // 3 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 candraprabhapurANa-prazasti anekAntamatiH kuryAdananyaguNagauravaH (vN)| siddhayarthadAyinI zAMtirasAvatulavikramI // 4 // so'stu zrImanmahAvIraH matAM siddhau jagattraye / yajJAmazrutimAtreNa bhajanti bhavinaH sukham // 5 // vizrIsamanvitAn zeSAn purANArtha-prakAzakAna / jinAdhipAnahaM naumi tatsukhAptyai sukhAkarAn // 6 // jinendravakrajAM vande saptabhagAMgavAdinIm / kevalajJAna-jananIM tu stutyAM samyaksarasvatIma // 7 // yogyatAM yAMti yAsyanti satpadaM purussottmaaH| yAmArAdhya samArAdhyAmArAdhyaistAM stuve'naghAm // 8 // ratnatrayadharAnvande bAhyAbhyantarabhedataH / sarvasaMgavinimukrAn gurUnsadguNagauravAn // 6 // viSNvAdibhadrabAhUtAnAM pAdasmaraNaM sadA / karomi siddhaye kRtsnaca takevalinAmahaM // 10 // zrImatsamantabhadrasya jayanti vacanAnyalaM / yatsamuyotite mArge na skhalanti mahAdhiyaH // 11 // akalaMkaguruH kena bhuvane na praNamyate / yadvAkzaraizca bauddhAnAM dhuddhidhavyatAM gatA // 12 // purANasaMtatiryasya svagate prasphuTaM gatA / smarAmi jinasenasyAMdhI yau sadbhiH pravaMditau // 13 // padmananyAdayaH sarve pUjye jyAH satsUrayaH suraiH / saMstutAste visaMvatra matisarvArthabhAsinIm // 14 // svasiddhaparya namaskRtya deva-zruta-munIzvarAn / vacmi candrapramasyedaM purANaM ca pulAkataH // 15 // guNabhadrAdibhijyairbhadantairyannirUpitam / tatkaromi vizano'haM tatpAdAmbujasevanAt // 16 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha antabhAga: zrImatkumbhamahAvizuddhanagare jainAspadairvAsine, zuddhazrIddhamahAjanaprabhRtibhinnityaM ca sadbhAvataH / tArAsiMha itihyabhUnnRpaziroratnaprabhAcumbita pAdAmbhoja-manohara-dhu tivaraH zabRttamAMgennata. // 5 // zrImadabRhadgaurjaravaMzabhUSaNaH pratApasaMtApita-zatruzAsanaH / tArAhariH kSatriyavRtticandramA vizuddhamArgAdhipatirjayatyaso // 52 // tatsatpadAmbujavibhUSaNamitramUrtivi'vaSamekaparizoSaNamitramUrtiH / anyAyamArgakumudya ti-mitramUrtiH putro babhUva balavAn raNamalla eSa // 50 // dillI-nRpezAdhipati-pramAnyaH zauryAdibhiH khyAtaguNairgarIyAn / pa? tadIye jinazuddhamArgI sAmantasiMho nRparAjarAjaH // 54 // digambarAcAryaguroH prasAdAnmalakSayAtprAptajinendradharmaH / apArabhaddAvali-vaMditaH satsAmantasiMhaH nRpatiH sujIyAt // 15 // tatpaTa-pauruSa-mahodaya-padmasiho vidvesspdmnikrodypdmsiNh| tatsUnUraddha ta mahodayapadmasiMho jAtaH samunnatamatiyu tipadmasihaH // 56 // zivAnatAnandamanoharAMgaH shivaabhiraamairnushaasitaatmaa| zikhAbhirAmadya tivAricAhaH zivAbhirAmo dvitiyAbhidhAna. // 17 // abhuktabhogadya tirAjarAjo gRhasthitabrahmapadAdhirAjaH / vidyAvino [do] dhamarAjirAjaH kAlaM sa ninye jinarAjabhaktyA // 5 // vINeti zIlAdiguNojvalAMgA nirvANavaMzodadhi-padmajAbhUt / arhatpadadvandagatAzayA yA sA vAmalA padmahareH patIhA // 16 // tasyopadezAgrahato mayedaM caritramukta jinacandrarAjJa. / zivAbhirAmeNa vizuddhasiddhaya navAbhimAnena kavitvayukta // 60 // yAvaraca maJca,ndraH-divAkarau dvau yAvatsurAdizca jinavRSa(bata)zca, bha(yA)vatsatAM vRttiratiprazastA tAvatsamAnandatu eSa granthaH // 6 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ roatfare-vRtti sutRDrogamalAdidoSavimukhAH zrImajjinendrAdhipAH, samyaktvAdi-guNASTakeranupamAH siddhA vizuddhAH sadA / paMcAcAra-parAyaNAdi-sugurAkhyAtAzca satsAdhavo, hiMsa (bhAva-vikAra varjita nRpAH kurvantu vo maMgalam // 62 // zrIvarmA nRparAjapUjitapadodevastataH zrIdharaH, SaTkhaMDAdhipatirmahAsurapatiH zrIpadmanAbho nRpaH / satsAmarthyamahodayAdbhutasukhI sarvArthasiddhIzvara candra ezaH kurutAcchivaM zivavadhUyuktaH sadA vazvanaH // 63 // bhUpA bhavantu balinaH prabalena yaudhe zAMtAH prajAzca kalikAlakalA-vinaSTAH / vidyA- vinoda - vizadA-maguNA. svayaM vA vyAkhyAnavartini tamIzapateH purANe // 64 paThakaH pAThakazvAsya vaktA zrotA ca bhAvikaH / 166 vistArakaH zivaM lebhe bhuktveMdrAdi-sukhaM mahat // 65 ityaSTamajina- purANa-saMgrahe zrImatpagrahari - zivAbhirAma (mA) vanipasUnUkRtau bhagavanirvANagamanAMtamaMgalAcaraNa-kavisamutpatti-nirUpaNAkhyAbhidhAnaH saptaviMza timaH sargaH // 27 // 133 - zabdArNava candrikA - vRtti ( somadeva ) AdibhAgaH zrIpUjyapAdamamalaM guNanandidevaM, somAmaravatipa-pUjita-pAdayugmam / siddha N samunnatapadaM vRSabhaM jinendra, sacchdalakSaNamahaM vinamAmi vIram // 1 // zrI mUlasaMghajalajapratibodhabhAno, rmeghendudIkSita-bhujagasudhAkarasya / rAddhAntatoyanidhivRddhikarasya vRtti, reme haroM du-yataye varadIkSitAya // 2 // antabhAgaH zrI somadevayati nirmitamAdadhAti, yAnIH pratIta- guraNanandita zabdavAau~ / seyaM satAmama cetasi visphurantI, vRttiH sadA nutapadA parivartiSISTa // 1 // svasti zrIkollApura dezAntardharvyAju rikAmahAsthAna yudhiSThirAvatAramahAmaNDalezvara gaMDarAdityadevanirmApi tatribhuvanatilakajinAlaye ----
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 jainaprantha-prazastisaMgraha zrImatparamaparameSThizrIneminAthazrIpAdapanArAdhanabalena AdIbhavanAMkuzazrIvizAlakIrtipaMDitadeva vaiyAvRtyataH zrImacchilAhArakulakamalamArtaNDatejaH pularAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArakapazcimacakravarti zrIvIrabhojadeva vijayarAjye zakavakasahasra kazatasaptaviMzati 1127 tamakrodhanasamyatsare svastisamastAnavadyAvidhAcakravarti zrIpUjyapAdAnuraktacetasA zrImatsomadevamunIzvareNa viraciteyaM zabdArNavacandrikAnAma vRttiriti / itizrIpUjyapAdakRta jainendramahAnyAkaraNaM sampUrNam // (zrIjainamandira paMsArITolA, iTAvA prati) 134. dravyasaMgrahAtti ( paM0 prabhAcandra ) AdibhAgaHnatvA jinArkamapahastitasarvadoSa, lokatrayAdhipatisaMstutapAdapadmam / jJAna-prabhA-prakaTitAkhilavastusArtha, SaDadravyanirNayamahaM prakaTaM pravakSye // 1 // ahaM pravakthe kathayiSye kaM 1 SaDnyanirNaya SaNNAM tamyA jIvAdInAM nirNayaM nizcayaM kathaM pravakSye prakaTaM yathA bhavati kiM kRtvA ? pUrva natvA namaskRya kaM? jinAkaM jinAditya kathaMbhUtaM ? apahastitasarvadoSaM apahastitA nirAkRtAH sarvadoSAHmRSAdayo yena ma apahastitasarvadoSastaM zrAdityetyAdi apahastitA nirAkRtA sarvadoSA rAtri. / puna. kathaMbhUtaM ? lokatrayAdhipatisaMstutapAdapa lokatrayasyAdhipatayaH svAmino dharaNendranarendrasurendrAstaivaditI pAdAveva panau yasya sa lokanayAdhipatibhiH brahmAviSNumahezvarairebhiH saMstuta pAdapa iti parasamayavacanaM / punaH kathaMbhUtaM ? jJAnaprabhAprakaTitAkhilavastumArtha jJAnaM kevalajJAnaM tadeva prabhA tayA prakaTitAH prakAzitAkhilavastUnAM nikhilapadArthAnAM sArthaH samUho yena sa jJAnaprabhAprakaTitAkhilavastusArthastaM mAdityenApi prabhAkhocanagocarAH sarvepadArthAH prakaTitA iti kriyAkArakasambandhaH / pratheSTadevatAvizeSa namaskRtya mahAmunisaiddhAntika-zrInemicandra pratipAditAnA pavamyANAM svalpayodhaprabodhArtha saMkSepArthatayA vivaraNaM krissye|
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAtmanuzAsanatilaka antabhAgaH iti zrIparamAgamikabhaTTAraka- zrInemicandraviracita-SadravyasaMgrahe zrIprabhA candradeva kRtasaMkSepaTippaNakaM samAptam // 135. paMcAstikAya pradIpa ( prabhAcandrAcArya ) AdibhAga. - 201 praNamya pAdAmburuhANi bhaktyA, manovacaH kAyakRdAhaMdIzAM / pravamyathAsyAMgavicArasUtrI, sphuTIkRte TippaNakaM viziSTam // 1 // atha zrIkumAranandizipyaH zrIzivakumAra mahArAjAdyantevAsinAM sambodhanaparAH vilokitapUrvavidehazrIsImaMdharasvAmi tIrthakara paramadevAH paJcAstikAya-satva- navapadArthapratipAdanaparAH nAstikatvanirAzAya ziSTAcArapratipAlanAya puNyaprApti-nirvighna [pranyasamApyartha] cAbhimata devatAnamaskArasUtraM zrImatkundakundAcAryA prAhu: -- antabhAga: iti paNDita zrIprabhAcandraviracite paMcAstikAyapradIpe mokSamArgaravat cUlikAdhikAraH samAptaH / sanmArgatattvavividhArthamaNiprakAzaH / zrImatprabhenduracitonavidantararthaH (1) // 1 // jyotiprabhAprahatamohamahAndhakAra; paMcAstikAya bhuvane jvalati pradIpaH // 2 // 136. bhAsmAnuzAsana tilaka ( prabhAcandrAcArya ) AdibhAga :-- vIraM praNamya bhava-vArinidhiprapota mudyotitA'khilapadArthamanalpapuSyam / nirvANamArgamanavadyaguNaprabandhamAtmAnuzAsanamahaM pravaraM pravacye // 1 // : bRhaddharmabhrAtullokasenasya viSayavyAmugdhabuddha e saMbodhanavyAjena sarvopakArakaM sammArgasupadarzayitukAmo guNabhadradevo nirvighnataH zAstraparisamAptyAdikaM phalamabhilaSadmabhiSTadevatAvizeSaM namaskurvANo lakSmIsyAdyAha
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 antabhAga : jainagrantha-prazastisaMgraha mokSopAyamananyapuNyamamalajJAnodayaM nirmalam, bhanyArthaM paramaM prabhendukRtinA vyakraH prasannaiH padaiH / vyAkhyAnaM varamAtmazAsanamidaM vyAmohavicchedataH, sUtrArtheSu kRtAdarairaharahazceta syalaM cityatAm // 1 // iti zrIzrAtmAnuzAsanatilakaM prabhAcandrAcAryaviracitaM sampUrNam / 137. ArAdhanAkathAprabandhaH ( prabhAcandrAcArya } AdibhAga: praNamya mokSapradamastadoSaM, prakRSTapuNyaprabhavaM jinendram / vakSye 'bhavya pratibodhanArthamArAdhanAsatsukathAprabandham // 1 // antabhAgaH yairArAdhya caturvidhAmanupamAmArAdhanAM nirmalAm / prAptaM sarvasukhAspadaM nirupamaM svargApavargapradA / teSAM dharmakathA-prapaJcaracanA svArAdhanA saMsthitA / stheyAt karmavizuddhiheturamalA candrArkatArAvadhi // 1 // sukomalaiH sarvasukhAvabodhaiH padaiH prabhAcandrakRtaH prabandhaH / kalyANakAle'tha jinezvarANAM, surendradantIva virAjate'sau // 2 // zrIjayasiMhadevarAjye zrImaddhArAnivAsinA parAparapaJcaparameSThipraNAmopArjitA'malapuNyanirAkRtanikhilamalakalaMkenazrImatprabhAcaMdrapaNDitena dhara dhanAsatkathAprabandhaH kRtaH / 138. pravacana sarojabhAskara ( prabhAcandrAcArya ) AdibhAga: vIraM pravacanasAraM nikhilArthaM nirmalajanAnandam / vacye sukhAvabodhaM nirvANapadaM praNamyAptam // 1 // zrI kundakundAcAryaH sakalalokopakArakaM mokSamArgamadhyayanarucivineyA
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ trailokyadIpaka 203 zayavazenopadayitukAmo nirvighnataH zAstraparisamAptyAdikaM phalamabhivaSaniSTadevatAvizeSaM zAstrasyAdau namaskurvannAhaanabhAgaH--- iti zrIprabhAcandradavaviracite pravacanasArasarojabhAskare zubhopayogAdhikAraH samAsaH // 136. trailokyadIpaka ( vAmadeva ) AdibhAgaH vande devendravRndAya nAbheyaM jinabhAskaraM / yena jJAnAMzubhinityaM lokAloko prakAzitau // 1 // saMstavImi kramadvandva zeSAnAM tu jinezinAm / yada jJAnAmbhodhimadhyasthaM trailokyaM padmasaMnibham // 2 // vidadhAtu mama prajJA jainazAstrAvabodhinIm / zrImajinamukhAmbhoja-nirgatA zrutadevatA // 3 // siddhAntavAridhezcandra nemicandraM namAmyahaM / yasya prasAdato vizvaM hastasthAmalakopamam // 4 // vibhAti vizadAkIrtiryasya trailokyavartinI / namastasmai munIndrAya zrImattrailokyakIrtaye ||shaa dhAkaraH sarvavidyAnAM dharmamArga-divAkaraH / dhAkara iti khyAtaH sa muniH zrUyate mayA // 6 // vIra-vyAdisenasya mithyAtvAri saMha (ha ?) tau| ato'sau vIrasenAkhyo jIyAdAgama-pAraga. // 7 // purapATavaMza-bhUSaNa-jomana tanayasya nemisenasya / abhyarthanayA''rabdho graMtho'yaM bhavyabodhAya // 8 // atha paJcagurUvatvA vaye saMskRtabhASayA / trailokyasAramAlokya granthaM trailokyadIpakam // 6 //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainapranya prazastisagraha itIndravAmadevaviracite puravATavazavizeSakalInemidevasya yaza prakAzake tralokyadIpike adholokavyAvarNano nAma prathamodhikAra // 1 // antabhAga ayati jita-makaraketu katurduSkarmarAzidalanAya / zrImatribhuvanakIrti kIrtilatAkAtabhuvanAnta // 6 // kiM candra kimu bhAskara kimathavA meru kimabhonidhi / kiM dhAtrI sura varma kiM kimathavA kalpadruma vizruta / ekaikena guNena vizrutapRthuprasthAyinaste svaya / nete zeSaguNAkarAtribhuvane trailokyakIrti svaya // 2 // astyatra vaza, puravADa sajJa samastapRthvIpatimAnanIya / tyaktvA svakIyA suralokala pamI devA apIcchanti hi yatra janma // 63 tatra prasiddho'jani kAmadeva patnI ca tasyAni naamdevii| putrau tayo|manalakSmaNAkhyau babhUvatu rAghavalakSmaNAviva // 6 // ratna ratnakhane zazI jalanidhe rAsmodbhava zrIpatestadvajjomanato babhUva tanuja zrI nemidevAhvaya / yo bAlye'pi mahAnubhAvacarita sajjainamArgerata zAta zrIguNabhUSaNakramanuta samyaktvacUlAkita // 6 // yasnyAgena jigAya karNanRpati nyAyena vAcaspati nairmalyena nizApati nagapati satstharyabhAvena ca / gAbhIryeNa saritpati malatati saddharmasadbhAvanAt / ma zrIsada guNabhUSaNobasinato nemizvira nandatu // 66 // tatsatkAra purasatena satata sajjainavAdarzanAt , santuSTena tadAryavAdisuguNe harena puSTena ca / tasya prArthanayA susaMskRtavaco bandhena samirmito, prantho'ya trijagatsvarUpakathana satpuNyanirmAyaNa // 6 //
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAgbhaTTAlaMkArAvacUri-kavicaMdrikA vaMze naigamasaMjJake janasudhI jaine pratiSThA vidhA-vAcAryo jinabhaktitatparamanA yo vAmadevAhvayaH / tenAlokya samastamAgamavidhiM trailokyadIpAbhidhau, graMthaH sAdhukRto vizodhya sudhiyastanvantu pRthvItale // 68 // vaktRzrotRRNAM vizadaM jainazAsanam / bhamyAnAmatAM bhUyAt prazastaM sarvamaMgalam // 63 // yAvanmeru sudhAsindhu ryAvaccandrArkamaNDalam / tAvannityamahautho tairvardhatAM jainazAsanam // 70 // itIndra zrIvAmadevaviracite puraSADavaMzavizeSakazrInemidevasya yazaH prakAzake trailokyadIpake Urdhvaloka vyAvarNanonAma tRtIyodhikAraH samAsaH // 140. AdipurANaTIkA (lalitakIrti) AdibhAgaH jinAdhIzaM natvA tadanu jinavANIM ca suguru, karomItthaM TIkAmahamiha purANasya mahataH / dvitIyA syoccaiH zaramitasuparvvapramitikAm, yathAzakri stokAMtanumativizadAM bhaktivazataH // 1 // antabhAga: 205 zaradi zarabhujaMgAhIlikA (1885) satpramAyAM, aafa fafear bhAdra kRSNapakSe / akRta lalitakIrtidevarAT (sa) dazamyAM, purujinavararAjaH satpurANasya TIkAm // 1 // 141. vAgbhaTTAlaMkAra rAvacUri = kavicaMdrikA (bAdirAja) AdibhAga: anaMtAnaMtasaMsArapAragaM pArzvamIzvaraM / pramANa -naya-bhaMgAndhiM bhuktibhUyopsitaM stuve // 1 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 jainagrantha-prazastisaMgraha vAgbhaTTakavIMdraM racitAlaMkArasyAvacUri[riyamamalA / jina-vacana-guru kRpAto viracyate vAdirAjena // 2 // dhanaMjayA''zAdharavAgbhaTAnAM dhatte padaM saMprati vAdirAjaH khAMDilyavaMzodbhavapomasU nu rjinopIyUSasutRptacittaH // 3 // antabhAgaH saMvatsarenidhigazvazazAMkayukta (1726) / dIpotsavAtyadivase sagurau sacitre / lagne'linAmani zubhe ca giraHpramAdAta , sadvAdirAjaracitA kavicandrikeyaM // 1 // zrIrAjasiha nRpatirjayasiha eva zrI takSakAkhyanagarI ahilltulyaa| zrIvAdirAja vibudho'paravAgbhaToyaM, zrIsUtravRttiriha naMdatu cArkacandraH // 2 // zrImadbhImanTapAtmajasya balinaH zrIrAjasiMhasya me, sevAyAmavakAzamApya vihitA TIkA zizUnAM hitaM / hInadhikya vacoyadanna likhitaM tadva budhaiH kSamyatAm gArhasthyAvaninAtha sevanadhiyA kaH svasthatAmApnuyAt // 3 // iti zrIvAgbhaTTAlaMkAraTIkAyAM pomarAjazreSTisutavAdirAjaviracitAyAM kavicandrikAyAM paMcamaH paricchedaH samAptaH / 142. rAmacaritra (brahma jinadAsa) AdibhAgaH surendramukuTAzliSTapAdapAMzukezaram / praNamAmi mahAvIraM lokatritayamaMgalam // 1 // siddha sampUrNabhavyArthasiddha kAraNamuttamam / prazastadarzanajJAna-cAritra pratipAdanam // 2 // munisuvratatIrthezaM suvataM varaceSTitam / praNamAmi sadA bhaktyA bhavyamaMgaladAyakam // 3 //
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAmacaritra antabhAga: zrImadrAmacaritramuttamamidaM nAnAkathApUritaM, pApadhvAntavinAzanaikataraNiM kAruNyavallIbarna / bhavyaNimanaHpramodasadanaM bhaktyAnaghaM kIrtitaM, nAnAsatpuruSAliveSTanayutaM puNyaM zubhaM pAvanam // 180 zrIvarddhamAnena jinezvareNa trailokyavaMdena yadukramAdau / tataH paraM gautamasaMjJakena gaNezvareNa prathitaM janAnAm // 181 tataH kramAcchI raviSeNa nAmnA''cAryeNa jainAgamakovidena / satkAvyakelIsadanena pRthnyAM nIta prasiddhi caritaM raghozca // 182 zrI kundakundAnvayabhUSaNo'tha babhUva vidvAna kila pdmnndii| munIzvaro vAdigajendrasihaH pratApavAn bhUvalaye prasiddhaH // 183 tatpaTTapaMkajavikAmabhAsthAna babhUva nirgandhavaraH pratApI / mahAkavitvAdikalApravINastaponidhiH zrIsakalAdikIrtiH // 184 pa? tadIye guNavAn manISI kSamAnidhAnaM bhuvanAdikIrtiH / jIyAcciraM bhavyasamUhavandyo nAnAyatIvAta niSevaNIyaH // 185 jagatibhuvanakIrtibhUtalakhyAtakIrtiHzru tjlnidhivettaa'nNgmaanprbhettaa| vimalaguNanivAsa chimasaMsArapAzaHsa jayatiyatirAja saadhuraajiismaaj.||186 sa brahmacArI gurupUrvako'sya bhrAtA guNajJo'sti vizuddhacittaH / jinasya dAso jinadAsanAmA kAmArijetA vidito dharitryAM // 187 tena prazastaM caritaM pavitraM rAmasya nItvA raviSeNa sUreH / samuddhRtaM svAnyasukhaprabodhahetozciraM nandatu bhUmipIThe // 188 zrImajinezvara-padAMbujacaMcarIkastacchAna sadaguruSu bhakrividhAnadakSaH / sArthAbhidho'sau jinadAsa nAmA dayAnivAso bhuvi rAjate ca // 186 na khyAti-pUjAghabhimAnalobhAda, granthaH kRto'yaM pratibodhahetoH / nijAnyayoH kintu hitAya cApi paropakArAya jinAgamo'kaH // 160 jinaprasAdAdidameva yAce duHkhakSayaM zAzvatasaukhyahetoH / karmavaM bodhacaritralAbhaM zubhAMgati ceha na cAnyadeva // 16 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha-prazastisagraha parikacidatratvarasandhijAta padAdika [vA ] calita pramAdAt / kSamasva tadbhArati / tucchabuddha mamAzu no muhyati ka zrutAbdhau // 112 tathA ca dhImadbhirida vizodhya munIzvarairnirmacitta / kRtyAnurUpA mayi jainazAstra (stre) vizAradai sarvakaSAyamukha e // 113 yAvanmahImerunaga pRthivyA zazI va sUrya paramANavazca / zrImajinendrasya girazva tAnandavida rAmacaritramAryam // 164 raNa saghasya kurvantu jinazAsana devatA / pAlayato'khila loka bhavyasajjanavatsala // 165 iti zrIrAmacaritre bhaTTAraka-sakalakIrtiziSyabrahmajinadAsaviracite reca nirvANakathano nAma dhyazItitama sarga // 83 143. jyeSTajina vratakathA ( brahmazrutasAgara ) 206 AdibhAga jyeSTa jina praNamyAdAvakalakakaladhvaniM / zrIvidyAdinadina jyeSTajina vratamadhocyata // 1 // antabhAga zrAsIdasImamahimA muni padmanandI devendra kIrti gururasya padezaka ( 2 ) / tatpaTTaviSNupadapUrNazazAkamUrtirvidyAdinadigururatra pavitrazcitta // 76 // guNaratnabhRto vaco'mRtADhya syAdvAdormisahastrazobhitAtmA / zratasAgara ityamukhya ziSya svAkhyAna ravayAcakAra sUri // 77 // zraprotkAnvayaziromukaTAyamAna saghAdhinAtha vimalUriti puNyamUrti / bhAryAsya dharmamahatI vRhatIti nAmnA sAsUta sUnumanavaya mahendradatta // 78 // vairAgyabhAviMtamanA jinUlha (?) diSTa zrImUlasaghaguNaratnavibhUSaNo'bhUt / dezapratiSvatitarAM vratazobhitAtmA sasArasaukhyavimukha sutaponidhirvA // 76 // putrasya lakSmaNaiti prayAttIgurUNA kurvazvakAsti viduSAM dhuri vanIya / abhyarthakAritamida zratasAgarAkhyamAdhyAnaka cirataraM zubhada samastu // 10 //
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ sataparamasthAna pratakathA itipracaMDapaMDitApraNIsUrizrIzrutasAgaraviracitaM jyeSThajinavaravatopAkhyAnaM samAptam // 1 // 144. ravivratakathA (brahmazrutasAgara) AdibhAga: praNamya zirasAhantaM siddhAstrailokyamaMgalAn / munIstaddharmavAgdevyau ravivratamahaM bruve // 1 // antabhAga. sarasvatIgaccha-suradru mAvalIvalIDhabhUsecanadhIghanAghanaH / ciraM ca devendrayazA munirmama prakAmakAmAgnizamaM prayacchatu // 6 // bhaTTArakaghaTAmadhye yatpratApo viraajte|| tArAsvica raveH zrIdo vidyAnaMdIzvaro'stu me // 32 // pramANa-lakSaNacchaMdo'laMkAramaNimaMDitaH / paMDitastasya ziSyo'yaM zrutaratnAkarAbhidhaH // 63 // guroranujJAmadhigamya dhIdhanazvakAra saMsArasamudratArakaH (km)| sa pArzvanAthavatasatkathAnakaM satAM nitAMtaM zrutasAgaraH zriye // 6 // iti ravivratakathA samAptA / 145. saptaparamasthAnavratakathA ( brahmazrutasAgara) AdibhAgaH vidyAnaMdyakalaMkArya pUjyapAdaM jinezvaram / natvA bravImyahaM saptaparamasthAnasadvatam // 1 // antabhAga:-- vrataratirakalaMkaH pUjyapAdo munInAM, guNanidhirabudhAnAM bodhikRtpdmnndii| jayati mahitakAMtiH kSemakRDivyamUrtirmadanamadatridArI devadeveMdrakIrtiH // 12 // sadbhaTTAraka" (?) varNanIyazceto yatInAmabhivaMdanIyaH / vidyAdinaMdI gaNabhRttadIyaH samyagjayatyeSa gurumaMdIyaH // 635 mayA tadAdezavazena dhImatAM prakAziteyaM mahatAM bRhatkathA /
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha- prazastisamaha pibantu tAM karNasudhA budhottamA mahAnubhAvA zrutasAgarAzritA // 64 // viruddhamAgamAtkicidvacA yadi ca bhASitam / 210 tanme sarasvatI tu manate ( mAnite ) mAtararhasi // 65 // iti saptaparamasthAnakathA sampUrNA / 146. mukuTasaptamIkathA ( brahmazrutasAgara ) AdibhAga - antabhAga zrIzAspadIbhUta pAdadvitayapakajam / nacA'rhanta pravacyAmi vrata mukuTasaptamI // 1 // zrImallibhUSaNaguro prakTopadezAccakre kathAnakamida zrutasAgareNa / dazavratena kRtinA sukRtaikahetu za vastanoviha paratra bhava ca nityam // 66 // iti mukaTasaptamIkathA samAptA / 147. akSayanidhivratakathA ( brahmazrutasAgara ) zradibhAga attabhAga pUjyapAdA'lakAryavidhAnadvavaditam / praNamya tIrthaMkRdda va vacye'kSayanidhitratam // 1 // gacche zrImanmUlasaghatilake sArasvate vizrute, vidvanmAnyatama prasahya sugaNe svargApavargaprade / vidyAnadigururbabhUva bhavikAnadI satA sammatasta paTTe munimallibhUSaNa gurarbhahArako nadatu // 87 // tarkavyAkaraNapravINamatinA tasyopadazAhitasvAMtana zrutasAgareNa yatinA tenA'munA nirmitam / zreyodhAmanikAmamakSayanidhi svepTavata dhImatA, kalyANapradamastu zAstrabhitinastattadvidA samude ||8|| ityakSayanidhividhAnakathAnaka samAptam 1
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ candanaSaSThIkathA 148. SoDazakAraNakathA ( brahmazrutasAgara) zrAdibhAgaH ayapraNamyatIrthezaM tIrthezapadalabdhaye / zrIvidyAnaMdinaM mAdhubruve SoDazakAraNam // 1 // antabhAga: zrImUlasaMghe vibudhaprapUjye zrIkudakuMdAnvaya uttame'smin / vidyAdinaMdI bhagavAn babhUva svavRttasArazrutapAramAptaH // 6 // tatpAdabhanaH zrutasAgarAkhyo dezavratI saMyaminAM vareNyaH / kalyANakIrtamuhurAgraheNa kathAmimAM cAru cakAra siddhaya // 6 // iti SoDazakAraNopAkhyAnaM samAptam / 146. meghamAlAvratakathA (brahmazrutasAgara) AdibhAgaH-- samaMtAdbhadramahataM nanyA vidyAdinaMdinam / __ meghamAlAvataM meghamAlAzAMtyarthamucyate // 1 // antabhAgaH satyaM vAci ,hRdi smarakSayamatirmokSAbhilASo'ntare, zrotraM sAdhujanotriSu pratidinaM sarvopakAraH kre| yasyAnaMdanidherbabhUva sa vibhurvidyAdinandI muniH, saMsevyaH zrutasAgareNa viduSA bhUyAtsatAM saMpade // 51 // iti meghamAlAvatopAkhyAnaM smaaptm| 150. candanaSaSThIkathA (brahmazrutasAgara) AdibhAgaH prabhAcandra pUjyapAdaM zrIvidyAnandinaM jinam / samantabhadraM saMskRtya vakSye candanaSaSThikAm // 1 //
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 jainagrantha prazastisaMgraha antabhAga: svasti zrImRlasaMghe'bhavadamaranutaH padmanaMdI munIndraH ziSyo devendrakItirlasadamalatayA bhUribhaTTArakejyaH / zrIvidyAnaMdidevastadanumanujarAjAya'yatprabhayugmastarichapyeNAracIdaM zrutajalanidhinA zAstramAnandahetu // 16 // svalpamapi zAstrametacchabdArthavicitrabhAvaracitatayA / udvelanavamahAbdhermalamaMtarjAtamapanayati // 17 // iti zrIbrahmazrutasAgaraviracitA candanaSaSThIkathA samAptA / 151. labdhividhAnakathA (brahmazratasAgara) AdibhAgaH zrIvidyAnaMdinaM pUjyapAdaM natvA jinezvaram / kathAM labdhividhAnasya vacmyahaM siddhilabdhaye // 1 // antabhAgaHjayati guNasamudro vIranAtho jinendrastadanu jayati dhImAna gautamaH sUrivaryaH / jayati jagati vidyAnaMdidevo munIndraH zrutapadasamupetasAgarastasya shissyH||55 tenedaM caritaM vicitraracanaM cetazcamatkAraka, sarvavyAdhivinAzinaM guNakaraM zrIgautamasyottamam / cakra zakrapurassaraiAnyaM (ratimahAmAnyaiH) sadA sampadA dhezmazrI zrutasAgarAzritavatAM deyAtsatAM maMgalam // 16 // itibrahmazrIzrunamAgaraviracitaM labdhividhAnopAkhyAnaM samAptam / 152. puraMdaravidhAnakathA (brahmazrutasAgara) AdibhAgaH umAravAminamahantaM zivakoTi mahAmunim / vidyAnaMdiguru nayA puraMdaravidhi tru ve // 1 //
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSpAMjaliyatakathA 213 antabhAga: zrAnandAdakalaMkadevacaraNAmbhojAlinA dIkSito vidyAnaMdimahAtmanAM zrutatapomUrtiH parArthe rataH / sAdhUnAM zrutasAgaraH priyatamaH kalyANakIrtyAgrahAccakra cArupuraMdarabatavidhi siddhaya ganA-lAlasaH // 63 // iti puraMdaravidhAnopAkhyAnaM samAptam / 153. dazalAkSiNIvratakathA ( brahmazrutasAgara ) AdibhAgaH arhataM bhAratI vidyAnaMdisadgurupaMkajam / praNamya vinayAdacye dazalAkSaNika vratam // 1 // antabhAga: jAtaH zrImati mUlamaMghatilake zrIkudakudAnvaye, vidyAnaMdigurugaripThamahimA bhavyAtmasaMbuddhaye / tacchiSyazrutasAgareNa racitaM kalyANakIrtyAgrahe zaM dayAdazalakSaNavratamidaM bhUyAcca satsaMpade // 66 // iti zrIdazalAkSaNikavatakathA smaaptaa| 154. puSpAMjalivratakathA ( brahmazrutasAgara) zrAdibhAgaH kavIndramakalaMkAkhyaM vidyAnandaM jinezvaram ! pUjyapAdaM praNamyAdI vakSye puSpAMjalivratam // 1 // antabhAga. - svasti zrImati mUlasaMghatilake gacche gimULa (mumukha) chive, bhAratyAH paramArthapaMDitanuto vidyAdinandI guruH / tatpAdAmbujayugmamattamadhuliT cakre navakrAzayaH, sadvodhaH zrutasAgaraH zubhamupAkhyAnaM stutastArkikaiH // 10 // iti puSpAMjalivatakathA samAptA /
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 jainagrantha-prazastisaMgraha 155. AkAzapaMcamIkathA ( brahmazrutasAgara ) zrAdibhAga. - sutaM nAbheryazasvatyAH patiM bharatasadgurum / AkAzapaMcamIM vacye natvA lokatrayaprabhum // 1 // antabhAgaH vAcAM lIlAvatInAM nidhiramala tapAH saMyamodanvadinduH, zrIvidyAnandasUrirjayatu jagati nAkaukasAM pUjyapAdaH / raMgadgaGgAtaraMgaistribhuvanapathagAsparddhinI yasya kIrti zrAdibhAga bhUyaH zivAya praguNaguNamaNInAM satAM rohaNAdriH // 103 // tasya zrI zrutasAgareNa viduSAM varyeNa sauMdarya---- cchiSyeNa raci satkathAnakamidaM pIyUSavarSopamam, santazcAtakavatpibaMtu jagatAmenonidAghaH kSayaM bhavyAnAM vitaraMtu paMcaguravazcetomudaM saMpadam // 104 // ityAkAzapaJcamIvratakathA samAptA / 156. muktAvalIvratakathA (brahmazrutasAgara ) - prabhAcandrA'kalaM keSTavidyAnandIDitakramAm / jIvanmukrAvalIM natvA vacye muktAvalIvratama ||1|| antabhAga: granthaM granthicayaM vighaya ghaTanAmumAnya nirhaNam, yaH sambodhayate sma bhavyanivahaM zrImUlasaMghe'naghe / zrIdevendrayazAstadutapade nistArako vIravadvidyAnaMdimunIzvaro vijayate cAritraratnAkaraH // 77 // tatpAdAmbujaciMtanAmRtabhRtaH sarvajJacandrodaye, raGgamaGgataraGgazodhitamahIro vizuddhAzayaH /
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 gandhadazamIkathA zraudAryAdiguNIdharanavasatividyAvinodasthiti-- stacchiSyaH zrutasAgaro vijayatAM muktAvalIkRdyatiH // 7 // jAto hUMbaDavaMzamaNDanamaNiH zrIgopiyAkhyaH kRtI, kAMtA zIriti tasya sadgurumukhodbhUnezva kalyANakRt / putro'syAM matisAgaro munirabhUdravyodhasambodhakaH, so'yaM kArayati sma nirmalatapAH zAstraM ciraM nandatu // 7 // iti zrImuktAvalIvidhAnakathAnakaM samAptam 157. nikhasaptamIkathA (brahmazrutasAgara) AdibhAga : vidyAnaMdaM prabhAcaMdra pUjyapAdaM jinezvaram / natvA'kalaMkamAvacmi kathA niduHkhasaptamIma // antabhAga : sakalabhuvanabhAsvadbha SaNaM bhavyasevyaH samajani kRtividyAnaMdinAmA munIndraH / zratasamupapadAdyaH sAgarastasya siddhaya , zucividhimimameSa dyotayAmAsa ziSyaH // 43 // iti nidukhampaptamIvidhAnopAkhyAnaM samAptam / 158. sugandhadazamIkathA (brahmazru tasAgara) AdibhAga :- / pAdAmbhojAnahaM natvA zrImatAM parameSThinAm / zRNvantu sAdhavo vakSye sugandhadazamIkathAm // 1 // antabhAga :kRtiritiyatividyAnaMdidevopadezAjjinavidhuvarabhaktervarNimastu bhUtAbdheH / vibudhahRdayamukkAmAlikeva praNItA sukRtadhanasamA gRhatAM tAM vinItAH // 6 // iti zrIvarNinA zrutasAgareNa viracitA sugaMdhadazamIkathA samAptA /
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha-prazastisaMgraha 156. zravaNadvAdazIkathA (brahmazrutasAgara) AdibhAga : pUjyapAda-prabhAcandrA'kalaMkamunimAnitam / navA'haMntaM pravakSyAmi zravaNadvAdazIvidhim // 1 // antabhAga : vidyAnandimunIMdracandracaraNAMbhojAtapuppaMdhayaH zabdazaH zratasAgaro yativaro'sau cAra cakra kathAm / zrutvA pApakalaMkapaMkapilasanmandAkinImuttama saMtaH sArasukhAya dharmatRSitAH kurvantu puNyAtmanAm // 40 // itizravaNadvAdazI-upAkhyAnaM samAptam / 160. ratnatrayakathA (brahmazrutasAgara) AdibhAga :--- vidyAnandapradaM pUjyapAdaM matvA jinezvaram kathA ratnatrayasyAhaM vakSye zreyonidheH satAm // 1 // sarvajJasAraguNaratnavibhUSaNo'sau vidyAdinaMdigururudyataraprasiddhaH / ziSyeNa tasya viduSA zrutasAgareNa ratnatrayasya sukathA kathitAtmasiddhaya // 3 // iti zrIratnatrayavidhAnakathAnakaM samAptam / 161. anantavratakathA (brahmazrutasAgara) AdibhAgaH praNamya paramAtmAnamanaMtaM parameSThinam / vidyAnaMdaM pravaSaye'hamanaMtavratasatkathAm // 1 // antabhAga: sUbhirdevendrakIrtirvibudhajananutastasya pahAbdhicaMdro rudro vidyAdinaMdI gururamalatapA bhUribhanyAjabhAnuH / tatpAdAbhojabhUgaH kamaladalalasaralocanazcaMdravaktraH
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ merupaMkrikathA kartAmuNyanantavatasya zrutasamupapadaH sAgaraH zaM kriyAdvaH // 47 // ityanaMtavratakathA brahmazrIzrutasAgaraviracitA sampUrNA / 162. azokarohiNIkathA (brahmazrutasAgara) zrAdibhAgaH nasvA paMcagurUna vidyAnaMdasvAtmasapadam / azokarohiNIvRttaM siddhaye kathayAmyaham // 1 // antabhAga: gacche zrImati mUlasatilake sArasvate nirmale tatvajJAnanidhirbabhUva sukRtI vidyAdinandI guruH / tacchipyazrutasAgareNa racitA saMkSepataH sankathA rohiNyAH zravaNAmRtaM bhavatu vastApacchide saMtatam // 16 // itizrIzrutasAgaraviracitA azokarohiNIkathA samAptA / 163. tapolakSaNapaMktikathA ( brahmazrutasAgara) AdibhAgaH vidyAnandaM prabhAcandramakalaMka jinAdhipam / praNamya zirasA vakSye tapolakSaNapaMktikam // 1 // antabhAga:-- devendrakIrtigurupadRsamudracaMdro vidyAdinaMdisudigambara uttamazrIH / tatpAdapadmamadhupaH zrutasAgaro'yaM brahmavatI tapa idaM prakaTIcakAra // 42 // itibrahmazrIzratasAgaraviracitA lakSaNapaMktitapAkathA samAptA / 164. merupaMktikathA ( brahmazrutasAgara ) AdibhAgaH ciMtayitvA ciraM vIraM dhIraM gambhIrazAsanam / vidyAnaMdapradaM merupaMktimudyotayAmyaham // 1 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 antabhAgaH- sonAgreat kadAptavimukhI zubhrAMzuzu bhanmukho pUjAdAnamunIndramAnavinaya svAdhyAyasAdhudya utiH / vidyAnaMdyakalaMka devakalite mArge ratiM citI zrImAn kAMkasutAzrakIrtitabhujA DhosI ciraM jIvatu // 46 // itizrIzrutasAgaraviracitaM merupaMktyupAkhyAnaM samAptam / 165. vimAnapaMktikathA ( brahmazrutasAgara ) AdibhAgaH pUjyapAdA'kalaMsskArya-vidyAnaMdistutakramam / vimAnapaMktimAvacmi tapo natvA jinezvaram // 1 // antabhAgaH San jai. nagrantha-prazastisaMgraha sadgvAkyamalaMghyamityapi manasyAropya viro vaNi zrIbhUtasAgaro jinapataM manurAgAdaraH / gomatyAha tavAkya bodhanaparazvako navakrAzayaH samyagdRSTicakora caMdravadanaH zAstraM ciraM naMdatu // 8 // iti bhaTTArakazrIvidyAnaMdipriyaziSya sUri (varNi) zrI zrutasAgaraviracitA vimAnapaMktyupAkhyAnakathA samAptA / 166. panyavidhAnakathA ( brahmazratasAgara ) yAdibhAgaH- zrIvidyAnaMdipAdAbjaM hRdi dhyAtvonnatipradam / sUtrAnusArataH palyavidhAnaM racayAmyaham // 1 // antabhAgaH- zrImUlasaMghaparamArhatabhavyapadmasaMbodhavAkyakiraNaM praguNapratApaH / devendra kIrtirabhavadbhuvanaikabhAnurgacche gira suranaroragapUjite'smin // 40 // tatpavAridhisamullasanaikacaMdraH mAMdradya utiH paramakhaMDasamudyavRttaH / frerieso budhajanairabhipUjyapAdo vidyAdinaMdigururatra ciraM vireje // 41 //
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ payavidhAnakathA 213 tatpAdapaMkajarajoracitottamAMgaH zrImallibhUSaraNagururviduSAM vareNyaH / bhaTTArako bhuvanabhavyasarojasUryo mithyAtamovighaTane paTureSa bhAti // 42 // sarvazazAsanamahAmaNimaMDitena tasyopadezavazinA zrutasAgareNa / dezavatiprabhUtareNa katheyamukkA siddhiM dadAtu gurubhaktavibhAvitabhyaH // 43 // zrIbhAnubhUpatibhujA'mijalapravAhanirmagnazatrukula jAtatataH prabhAvaH / vRddha baDakule bRhatIladurge zrIbhojarAja iti maMtrivaro babhUva // 44 // bhAryAsya sA vinayadevyabhidhA sudhopasodgAravAk kamalakAMtamukhI sakhIva / lakSmyAH prabhojinavarasya padAbjabhRMgI sAdhvI pativrataguNA maNivanmahArSyA // 45 sAssUna bhUriguNaratnavibhUSitAMgaM zrIkarmmasiMhamitiputramanUkaratnam / kAlaM ca zatru-kula- kAlamanUnapuNyaM zrIghoSaraMghanatarAghagirIMdravajram // 46 // gaMgAjala pratrimaloccamanoniketaM tuyaM ca varyataramaMgajamatra gaMgam / jAtA purastadanu puttalikA svasaiSAM vaktU Su sajjinavarasya sarasvatIva // 47 // samyaktvA kalitA kila revatIva sIteva zIlasalilokSitabhUribhUmiH / rAjImatI subhagAguNaratnarAzirvelA sarasvatiivAMcati puttalIha // 48 // yAtrAM cakAra gajapaMthagirau sasaMghA hya tattapovidadhatI sudRDhatA sA / sacchrAMtikaM gaNasamarcanamarhadIzaM nityArcanaM sakalasaMghasadantadAnam // 43 // turaMgIgirau ca balabhadra muneH padAbjabhRMgI tathaiva sukRtaM yatibhizcakAra / zrImallibhUSaNa gurupravaropadezAcchAstraM vyadhAya yadidaM kRtinAM hRdiSTam // 50 // mAteva vratinAM guNAn vidadhatI saMzRNvatI cAgamaM pUjAdAnaparA paropakRtikRddakSaiva cananyakSataH ( 2 ) | strI vaiSAMgavazena mAnasattA nivyUDhacArutA dIrghAyurbalabhadradevahadayA bhUyAtpadaM saMpadaH // 253 // iti bhaTTAraka zrImalli bhUSaNa gurUpadezAtsUrizrutasAgaraviracitA palyavidhAnavatopAkhyAnakathA samAptA /
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 jainagrantha-prazastisaMgraha 167. chandonuzAsanavRti: ( kavi vAgbhaTa ) AdibhAgaH praNipatya prabhu nAbhisaMbhavaM bhaktinirbharaH / vivRNomi strayamahaM nijaM chaMdonuzAsanam // 1 // graMthAraMbhe ziSTasamayapratipAlanAya abhidheya -sambandha-prayojanapratipAdanAya ca graMthakAra iSTAdhikRtadevatAnamaskArapUrvakamupakramate / tadyathAvibhuM nAbheyamAnasya chaMdasAmanuzAsanama / zrImannamakumArasyAtmajohaM vacmi vAgbhaTaH ||2|| (1) saMjJAdhyAya (2) samavRttAkhya puruSottamarAha prabho ! kasya nahi pramadaM dadAti sadyaH / vitatA tava caityaraddhatirvAta caladhvaja mAladhAriNI // 13 // (3) zrasamavRtAvya ( 4 ) mAtrApamaka x x x (5) mAtrAcchaMda / antabhAga- iti mahAkavizrIvAgbhaTaviracitAyAM vAgbhaTAbhidhAnakaMdovRttau mAtrA - chaMdo'dhyAyaH paMcamaH / navyAneka mahAprabandharaca nAcAturyavisphUrjita sphArodArayazaH pracArasatatavyA kI vizvatrayaH / zrImannemikumAra sUnurakhilaprajJAlucUr3AmaNichaMdaH zAstramidaM cakAra sudhiyAmAnaMdakRd vAgbhaTaH // saMpUrNacedaM zrIvAgbhaTakRtaM chaMdonuzAsanamiti // - (pATana bhaMDAraprati ) 168. parANavatikSetrapAlapUjA ( vizvasenamuni ) AdibhAgaH vaMdehaM sanmati devaM sanmati matidAyakam / 9 kSetrapAla vidhiM vacye bhavyAnAM vighnahAnaye // 1 //
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ antabhAga:-- AdibhAga: zrImacchrIkASThasaMghe yatipatitilake rAmasenasya vaMze gacche naMdItaTAkhye yagaditiha (yamatatisumukhe ) tucchakarmA munIndraH / khyAto'sau vizvaseno trimala taramatiryena yajJaM cakArSIt soppe sugrAmavAle bhavijanakalite kSetrapAnAM zivAya // 27 // iti zrIvizvasenakRtA SaNNavatikSetrapAlapUjA saMpUrNAM / 166. vaidyakazAstra (haripAla ) miNa jiNo vijjo bhavabhamaNevAhi pheNasamattho / purA vijjayaM payAsami jaM bhaNiyaM puNvasUrIhiM // 1 // vaidyakazAstra gAhAbadhe virayami dehiNaM roya-pAsaNaM paramaM / harivAlo jaM vullai taM sijjhai gurupasAeNa // 2 // prayoga diye haiM / antabhAga: (isake bAda 'vADava -- jAvitsI' ivyAdi rUpase zirovartidoSa nAzana kI cikitsA - davAI likhI hai zrAge zirorogakI davAiyAM haiM / isa taraha -- 221 1) harass vAti samaMjali terA suNIreNa pakhAlijjA / liMge cAhi pasAmaha bhAsijjai joyasArehiM // 255 // harivAle rayaM puvvavijjehiM jaM ji ziddhi / buhaNataM mahu khamiyahu hIrAhiye jaM ji kabvo ya // 256 // vikkama-rava-kAle terasayAgayAiM eyAle (1341) / siya-posama maMde vijjayasattho ya purANo ya // iti parA (prA) kRtavaidyaka [zAstra] samAptam //
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 jainagrantha-prazastisaMgraha 170. hasiddhacakrapUjA (budha bIru) AdibhAgaH zranantAnantasaukhADhya siddhacakraM praNamya 1 zrIvRhatsiddhacakrasya vidhiM vacye vidhAnataH // 1 // antabhAga : vedASTavANazazi-saMvatmaravikramanRpAdvahamAne / ruhitAsanAmni nagare barbara - mugalAdhirAja -sadrAjye // 1 // zrIpArzva caityagehe kASThAsaMghe ca mAdhurAnvayake / puSkaragaNe babhUva bhaTTArakamaNikamalakortyAhnaH // 2 // tatpakumudacandro munipatizubhacandranAmadheyo'bhUt / tatpaTTAbjavikAsI yatirAT yazasena iti kathitaH // 3 // tacchikSaNIha jAtA sacchIla- taraMgiNI mahAvatinI / rAjazrIriti nAmnI saMyamanilayA virAjate jagati ||4|| tadAtA munidAne zratheonRpa iti vibhAsate sutarAm / zrInayara sIha nAmnA padmAvatipuravAla iti bhAti // 5 // tatputraH supavitro vidyAvinayAmbudhi. sudhI dhIraH / jinadAsanAmadheyo vidvajjanamAnyatAM prAptaH ||6|| protavaMzajAtastotsAdhostUdbhavo matimAna | hemacandra ziSyo vIru nAmA budhazcAste // 7 // bujinadAsa-nidezAn vIrubudhazvitrabuddhi-vibhavena / zrIsiddhacakra yaMtra, bdhvA pAThaM vyarIracatsugamam ||8|| yaH paThati likhati pUjAM karoti kArayati siddhacakrasya / sura- manuja- sukhaM bhuktvA sa yAti mokSaM bhavaiH katibhiH // 6 // yAvatsumeru- kulagiri-kSIrodadhi- dharaNi suranadIpUraM / tAvatsusiddhapUjA pAThAvetau pravartayatAm // 10 //
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazodharafta zuddhajJAnamayA jarAdirahitAH siddhA bhavantu zriyai bhavyAnAM sukhakAriNo jinavarAH santutitau bhUbhujAm // zrAcAryA vitarantu maMgalavidhiM sarvapradAnAM sadA samyaksAdhupadAdhirUdapatayaH prINaMtu saGgha ciram // 11 // itibudhavIruviracita-padmAvatipuravAla paNDita zrIjinadAsanAmAGkitavRhasiddhacakra pUjA samAptA / 171. yazodharacaritra ( bha0 jJAnakIrti ) AdibhAgaH- 223 zrImannAbhisuto jIyAjjino vijitadurnayaH / maGgalArthaM to vastu ( vosstu ) sarvadA maMgalapradaH // 1 // nAga devaM munisuvratAkhyaM munivatairbhUSitabhavyadeham / surendrarAjendra kirITakoTi ratnaprabhAlIDhapadAravindam ||2|| zrIvaddhamAnaM praNamAmi nityaM, zrIbaddha mAnaM munivRndavandyam / dharmAmbuvaSaiH paripuSTanIti bhavyAsubhRtzasyasamUhamIzam // 3 // zeSAn jinAn dharmasutIrthanAthAn vaMde sadA maMgaladAnadakSAn / kaivalyadIpena vilokitArthAn vibhUn vimukteH pathasArthavAhAn // 4 // sarvajJavakrAbjavinirgatAM tAM jainezvarIM vAcamahaM stavImi / sadaMgapUrvAdisvarUpagAtrImajJAnadurbhrAntaraviprakAzAm // 5 // zrIgautamAdergaNasya pAdAn stuve sadA'haM dRDhabhakticittaH / namanmunivRndanivandyamAnAnapArajanmAmbudhipotatulyAna // 6 // umAdikasvAtimazeSatattvaM sUtrArthakAraM kavisRSTikAraM / pratyekabuddhAkhyagaNezakati svAntAM prakurvantamupaimi bhaktyA // 7 // samaMtabhadraM kavirAjamekaM vAdIbhasiMhaM varapUjyapAdam / bhaTTAkalaMka jita - bauddhavAdaM prabhAdicandra sukavi pracande ||8||
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainagrantha- prazastisaMgraha zrIpadmanandI kamatastato'bhUt madbhavyapadmapravikAsasUraH / are zrIsakalAdikIrtiH kIrtivajaNyAptadigaMtarAlaH // 8 // paTTa tadIye bhuvanAdikIrtiH tapovidhAnAptasukIrtimUrtim / zrIjJAnabhUSaM munipaM tadIye paTTe prabaMde viditArthatattvam // 10 // paTTe tadIye vijayAdikIrtiH kAmArinirnAzanalabdhakIrtiH / tadIyapaTTe zubhacandradevaH kavitvavAditvavidhAnadevaH // 11 // sumatikIrtirabhUdvaratatpade sumatisadvRSadezanatatparaH / suguNakIrtirihAsya pade vare jayati sUriranekaguNotkaraH ||12|| 224 tatpaTTe vAdibhUSAkhyA vidyate vadatAMvaraH / karNATe yannRpaiH pUjyo jainairjayatu madguruH // 13 // areer jJAnakIrtyAkhyo'haM sUripadasaMsthitaH / kariSye caritasAraM yazodharamahIpateH // 14 // dordaNDacaNDabalatrAsitazatruloko ratnAdidAnaparipoSitapAtrasaMghaH / dInAnuvRttizaraNAgatadIrghazokaH pRthvyAM babhUva nRpatirvara mAnasiMhaH // 15 // dordaNDacaNDabala trAsitazatruloko ratnAdidAnaparipoSitapAtrodhaH / dInAnuvRttizaraNAgatadIrghazokaH pRthvyAM babhUva nRpatirvaramAnasiMha | 16 | tasya kSitIzvarapateradhikAri [varga:] zrIjainavezmakRta [durlabha ] puNyadhArI / yAtrAdidharmazubhakarmapathAnucArI, jaino babhUva vanijAM vara ibhyamukhyaH // 17 // khaNDelavAlAnvaya eva gotre godhAbhidhe rUpasucandraputraH / dAtA guNajJo jinapUjanendra sivAridhautArikadaMbapaMkaH // 18 // rAyAtkuberaM madanaM svarUpeNArka pratApena vidhuM susaumyAt / aizvaryatAM vAsavamarcayApi tiraskarotiIha jinendrabhaktaH // 16 // nAnUsunAmA jagatIprasiddho yA maulibaddhAvaninAthatulyaH / svavaMzavAtAdhvavikArasUro'syaprArthanAto kriyate mayaitat // 20 //
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ yazourafra itthaM jinendrAgamasadgurUn vai praNamya bhaktyA caritaM pavitraM / vacye samAsena yazodharasya rAjJo jananyA sahitasya citraM // 21 // zrIsomadeva hariSeNasaMjJeH zrIvAdirAjaizca prabhaMjanaizca / dhanaMjayairyatkavipuSpadantaiH zrIvAsavAdye riha senasaMjJaiH // 22 // prakAzitaM gadya-padyabaMdhaiH saMkSepavistArasugRhabhAvai / nyAyAgamAdhyAtmaviziSTa - zabda-zAstrAbdhipAraM pragatairmahadbhiH // 23 // kavIzvarairvAdibhirapyajeyairvAgIzvarai jIrvagurupratulyaiH / mayA kathaM tadgadituM prazakyaM svalpena bodhena viziSTabhAvaM // 24 // tathApi tada, guNa-prAmasmaraNArjitapuNyataH / stokaM sAraM pravacyAmi svasya zaktyanusArataH ||25|| X X X x 225 antabhAga : caMpAdipuryA. savidhe sudeze baMgAbhidhAsundaratAM dadhAne / khyAte pure'kaccha (ba) ranAmake ca caityAlaye zrIpurutIrthapasya ||17|| zrImUlasaMghe va sarasvatIti gacche balAtkAragaNe prasiddha / zrI kundakundAnvayake yatIzaH zrIvAdibhUSo jayatIha loke // 58|| tadgurubandhu vanasamaH paMkajakIttiH paramapavitraH / sUripAto madanavimuktaH sadguNarAzirjayatu ciraM saH // 56 // ziSyastayorjJAnasukIrtinAmA zrIsUriratrAlpasuzAstravettA / caritrametacitaM ca tenA''candrArkatAraM jayatAddharibhyAM // 60 // zate SoDazaekonaSaSThivatsarake zubhe / 5 mAghe zuklespi paMcamyAM racitaM bhRguvAsare // 61 // rAjAdhirAjaisa tadA vibhAti zrImAnasiMho jita- vairivargaH 1 anekarAjendravinamyapAdaH svadAnasaMtarpita vizvalokaH // 62 // pratApasUryastapatIha yasya dviSAM zirassupravidhAya pAdaM / anyAya - durdhvAntamapAsya dUraM padmAkaraM yaH pravikAzayecca // 63 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha- prazastisaMgraha tasyaiva rAjJo'sti mahAnamAtyo nAnU sunAmA vidito dharitryAM / sammedage ca jinendra gehamaSTApade vAdimacakradhArI // 64 // yo kAraras ca tIrthanAthAH siddhiMgatA viMzatimAnayuktAH / tatprArthanAM ca saMprApya jayavaMtabudhasya ca / zrAgrahAdracitaM caitazcaritraM jayatAviraM // 66 // zrIvIradevo'stu zivAya te hi zrIpadmakIrtISTavidhAyako yaH / zrIjJAnakIrtipravivaMdyapAdo nAnU svavarmeNa yutasya nityam // 67 // iti zrIyazodharamahArAjacarite bhaTTAraka zrIvAdibhUSaNaziSyAcAryazrIjJAnakIrtiviracite rAjAdhirAja mahArAja- mAnasiha pradhAna sAha- zrInAnRnAmAMkite bhaTTArakazrIabhayarucyAdi- dIkSAgrahaNa svargAdi-prAptivarAMno nAma navamaH sargaH // 226
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 jainagranthaprazasti saMgrahake grantha aura granthakAra 147 akSayanidhivratakathA ( brahma zrutasAgara ) 72 ajitapurANa (paM0 aruNamaNi) 131 adhyAtmataraGgiNI-TIkA (muni gaNadhara kIrti) 40 adhyAtmataraGgiNI nATaka samayAsAraTIkA ( bha0 zubhacandra ) 127 ardhakANDa (durgadeva) 66 janApavanaMjaya - nATaka ( kavi hastima/ 27 zranantajina vatapUjA ( bha0 guNacandra ) 161 anantavratakathA (brahma zrutasAgara ) 116 ambikAkalpa ( bha0 zubhacandra ) 162 azokarohiNI kathA ( brahmazrutasAgara ) 155 AkAzapaMcamIkathA ( brahmazrutasAgara ) 136 zrAtmAnuzAsanatilaka ( prabhAcandrAcArya ) 73 AdinAtha phAga (bhaTTAraka jJAnabhUSaNa) 140 zrAdipurANaTIkA ( bha0 lalitakIrti) 130 zrAyajJAnatilakapaTIka (bhaTTabosari) 137 zrArAdhanAkathA prabandha ( prabhAcandrAcArya) 131 zrArAdhanA-patAkA (vIrabhadrAcArya) 13 upadezaratnamAlA ( bha0 sakalabhUSaNa) 26 karakaNDu-caritra (bha0 jinendra bhUSaNa) 114 karakaNDu caritra (bha0 zubhacandra) 41 karNAmRtapurANa (kezavasenasUri) 210 67 163 14 187 87 34 216 171 217 214 201 6 6 205 162 202 187 61 33 166 55
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 27 228 jaina grantha prazasti saMgraha 102 karmakANDa-TIkA bha0 jJAnabhUSaNa va sumatikIrti) 124 kaSAyaprAmRta TIkA = jayadhavalA (prAcArya vIrasena, jinasena) 183 17 kAmacANDAlIkalpa (maMtravAda) (malliSeNasUri) 32 kArtikeyAnuprakSA-TIkA bha0 zubhacandra) 15. candanaSaSThIkathA brahmazrutasAgara) 211 111 kSapaNAsAra (mAdhavacandra vidyadeva) 165 118 gaNitasAra-saMgraha (mahAvIrAcArya) 20 caturdazIvratodyApana (10 akSayarAma) 56 caturvizatisandhAnakAvya-saTIka (kavi jaganAtha) 38 candanAcarita (bha0 zubhacandra) 47 candraprabha-carita (kavi dAmodara) 33 candraprabha-carita (bha0 zubhacandra) 132 candraprabha purANa (paM0 zivAbhirAma) 6. chandonuzAsana (jayakIrti) 167 chandonuzAmana vRttiH svopajJa (kavi vAgbhaTa) 220 7 jambUsvAmi caritra (ba0 jinadAsa) 31 jayapurANa (ba. kAmarAja) 66 jinasahasranAma TIkA amarakIrtisUri) 81 jinendrakalyANAbhyudaya (ayyapArya) 37 jIvaMdharacaritra (bha0 zubhacandra) 64 jainendramahAnyAsa (prabhAcandrAcArya) 143 jyeSThajinavatakathA (brahmazrutasAgara) 208 18 jJAnasUryodaya-nATaka (bha0 vAdicandra) 48 jJAnArNavagadya- TIkA (zrutasAgarasUri) 61 jvAlinokalpa (indranandiyogAndra) 135 2. jvAlinIkalpa (malliSeNasUri) 87 tatvasAra-TIkA (bha0 kamalakIrti) 84 36 25 147
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 117 tatrArtha - TippaNa (bha0 prabhAcandra) 113 tasvArthavRtipada vivaraNa ( prabhAcandrAcArya) 163 tapolakSaNapaMkrikathA ( brahmazrutasAgara ) 66 tattvArtha sUtra - sukhabodhavRtti (bha0 yogadeva ) 62 tripaMcAzatkriyAvratodyApana ( bha0 devendrakorti) 21 tribhaMgIsAraTIkA (somadevasUri) 24 trilokasAra-TIkA (sahasvakIrti) 136 trailokyadIpaka (vAmadeva 153 dazalAkSiNIvatakathA ( brahmazrutasAgara ) 134 dravyasaMgrahavRtti (paM0 prabhAcandra ) 77 dropadi prabaMdha ( jinasena sUri ) 17 dvisaMdhAna kAvya-TIkA ( paM nemicandra ) 82 dhanyakumAracaritra (bha0 guNabhadra ) 63 dharmacakra pUjA (budha vIra) 25 dharmaparIkSA (rAmacandra muni) 2 dharmaratnAkara ( jayasenasUri ) 12 dharmopadeza pIyUSavarSa (bra0 nemidatta) 50 dhyAnastava (bhAskaranandI) 10 nAgakumAracarita (malliSeNa sUri ) 52 nAgakumAra paMcamIkathA ( paM0 dharasena ) 157 nidu :khasaptamIkathA ( brahmazrutasAgara ) 106 neminAthapurANa (pra0 nemidatta) 15 nemi nirvANakAvya ( kavivAgbhaTa ) 1 nyAyavinizcaya vivaraNa ( vAdirAjasUri ) 51 padArthadIpikA ( bha0 devendrakIrti) 101 padmacarita - TippaNa (zrIcandramuni) 28 padmapurANa (bha0 dharmakIrti) 226 172 r 217 61 86 28 32 203 213 200 103 25 116 141 33 3 18 72 134 74 215 157 1 73 163
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha-prazasti saMgraha 218 12 U Wda 210 4 128 paramAgamasAra (zrutamuni) 65 paMcakalyANakodyApanavidhi (na. gopAla) 16 paMcanamaskAra-dIpaka (bha0 siMhanandi) 135 paMcAstikAya-pradIpa (prabhAcandrAcArya) 166 palya vidhAnakathA (a0 zrutasAgara) 36 pANDavapurANa (bha0 zubhacandra) 71 pANDavapurANa (zrIbhUSaNa) 34 pArzvanAthakAvya-paMjikA (bha0 zubhacandra) 56 pArzvapurANa (bha0 candrakIrti) 150 puraMdaravidhAnakathA (a. zrutasAgara) 154 puSpAMjalivatakathA (ba0 zrutamAgara) 61 pradyumnacarita / mahAsenasUri) 43 pradya mnacarita (bha. somakIrti) 138 pravacanasarojabhAskara (prabhAcandrAcArya) 104 prA. paMcasaMgraha-TIkA (bha0 sumatikIrti) 36 prAkRta lakSaNa-saTIka (bha0 zubhacandra) 65 prAkRta zabdAnuzAsana, svopajJavRtti sahita kavi trivikrama) 84 prAyazcittasamuccaya-sacUlikavRtti (zrInandiguru) 63 bRhatSoDazakAraNa pUjA (sumanisAgara / 170 bRhatmiddhacakra pUjA (budhi vIru) 74 bhaktAmarastotra vRtti (bra0 rAyamala) 23 bhaviSyadattacaritra (vibudha zrIdhara) 86 bhAvazataka (kavi nAgarAja) 126 bhAvasaMgraha (zrutamuni) 6 bhUpAlacaturvizati TIkA (pa0 AzAdhara) 100 bhairavapadmAvatI kalpa-saTIka (malliSeNi sUri) // 202 53 222 100 120
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 54 madanaparAjaya (Takkura jinadeva ) 101 mahApurANa (malliSeNa ) 15 mahApurANa- TIkA ( bha0 lalitakIti ) 53 mahIpAlacaritra (bha0 cAritrabhUSaNa) 146 mukuTa saptamI kathA ( brahmazrutasAgara ) 156 mukrAvalIkathA (brahmazrutasAgara ) 46 munisuvrata purANa (brahmakRSNadAsa 146 meghamAlAvratakathA ( brahmazrutasAgara ) 164 merUpaMktikathA (brahmazrutasAgara ) 57 maunavratakathA ( guNacandra sUri ) 4 yazodharacaritra ( muni vAsavasena) 171 yazodharacaritra (bha0 jJAnakIrti) 3 yazodharacaritra (padmanAma kAyastha ) 22 yazodharacaritra (bha0 zrutasAgara ) 78 yazodharacaritra (bha0 somakIrti ) yazodhara mahAkAvya - paMjikA ( paM0 zrIdeva) 160 ratnatraya kathA (brahmazrutasAgara) 8 yogasaMgrahasAra ( zrInandiguru ) 144 ravivrata kathA (brahmazrutasAgara) 105 rAtribhojanatyAgakathA ( ba0 nemidatta) 142 rAmacaritra (brahmajinadAsa) 126 ripTasamuccaya zAstra ( durgadeva ) 151 labdhividhAnakathA ( brahmazrutasAgara ) 73 vardhamAna carita (kavi alaga) 141 vAgbhaTTAlaMkArAvacUri= kavi candrikA ( vAdirAja ) 165 vimAnapaMktikathA ( brahmazrutasAgara ) 70 viSApahAra - TIkA (nAgacandrasUri ) 231 76 152 23 74 210 214 67 211 217 80 7 123 5 26 106 124 216 116 206 157 206 188 212 107 205 218 12
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 221 176 N M0 143 CM M . 232 jaina grantha-prazasti saMgraha 169 vaidyaka zAstra (haripAla) 121 vRSabhadevapurANa (bha0 candrakIrti) 68 zaGkhadevASTaka (bhAnukIrti) 133 zabdArNavacandrikA vRtti (somadeva) 14 zabdAmbhojabhAskara jainendramahAnyAsa (prabhAcandrAcArya) 115 zAMtikavidhi (paM0 dharmadeva) 80 zAntinAthapurANa (kavi asaga) 120 zAntinAtha purANa (bha0 zrIbhUSaNa) 67 zrRGgAramaMjarI (ajitasenAcArya) 14 zrAvakAcArasAroddhAra (muni padmanandi) 1. zrIdevatAkalpa (bha0 ariSTanemi) 11 zrIpAlacaritra (bra0 nemidatta) 1. zrIpAlacaritra (brahma zrutasAgara) 35 zreNikacaritra (bha0 zubhacandra) 15 zvetAmbaraparAjaya (kavi jagannAtha) 123 SaTkhaNDAgama-TIkA-dhavalA (vIrasenAcArya) 58 SaTcaturtha-vartamAna-jinArcana (paM0 zivAbhirAma ) 112 SaDdarzanapramANaprameyasaMgraha (zubhacandra ) 168 SaNNavati kSetrapAlapUjA (vizvasena muni) 146 SoDazakAraNakathA (brahma zruta sAgara) 16 SoDazakAraNa catodyApana (kezavasenasUri) 145 saptaparamasthAnavratakathA ( brahma zrutasAgara) 42 saptavyasanakathA-samuccaya ( bha0 somakorti ) 107 samavasaraNapATha (paM0 rUpacandra) 46 sammedazikhara mAhAtmya (dIkSita devadatta ) 17 sarasvatIkalpa (malliSeNasUri ) 65 siddhacakra-kathA (bha0 zubhacandra) 181 - 6 220 206 27 211 147
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 233 502 118 215 162 76 siddhAntasAra ( narendrasena) 83 siddhivinizcaya TokA ( AcArya anantavIrya) 158 sugandhadazamI-kathA ( brahmazrutasAgara) 108 sukhanidhAna ( kavi jagannAtha ) 8 sudarzanacaritra ( vidyAnandi mumukSu) sudarzanacaritra (brahma nemidatta) 122 subhagasulocanAcaritra ( bha0 vAdicandra ) 44 subhauma cakri-caritra (bha0 ratanacanda ) 62 svarNAcala mAhAtmya ( dokSita devadatta ) 30 harivaMzapurANa (paM0 rAmacandra) 75 harivaMza purANa (bra0 jinadAsa) 45 holoreNukA caritra (paM0 jinadAsa) 180 13
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 prazasti saMgrahameM ulikhita saMgha, gaNa aura gaccha kaMDUra (gaNa) 168 kASThAsaMgha 24, 56, 68, 82, 83, 15, 16, 17, 66, 123, 13, 141, 172, 173. 176, 176, 176, 221, 222 mADa (lADa) vAgaDa saMgha 4, 103 diksaMgha 25, dezI (gaNa) 12, 154, 161 draviDagaNa 135 nandItaTa (gaccha) 58, 16, 82, 83, 65, 66, 106, 178, 176, 221, nandI saMgha 16, 42, 44, 146, 155, 116, 166, puSkara (gaNa) 23, 24, 17, 18, 123, 222, pustaka (gaccha) 12, 111, balazAli (gaNa) 87 balAtkAra (gaNa) 15, 34, 35, 40, 42, 61, 80, 136, 155, 156, 164, 166, 225, brahmatapA (gaccha) , bhAratI (gaccha) 12, 15, 16, 51, 155 mAthura (gaccha) 23, 67, 18, 123, mUlasaMgha 15, 17, 18, 19, 24, 26, 26, 30, 34, 35, 37, 36, 41, 43, 44, 46, 46, 51. 52, 53, 61,71,80,87, 12, 16, 112, 115, 136, 146, 153, 155, 157, 166, 161, 166, 208, 210,211, 212, 213, 214, 217, 28, 225, lATa vargaTa (gaNa) 85, vANI (gaccha) 75, vidyA (gaNa) 16, 178, sarasvatI (gaccha) 6, 17,18,16,26,34,35,61,80,157,156,206,225, sArakara (gaNa) 75, sArasvata gaccha 210, 217
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 prazasti saMgrahameM ullikhita grantha 1 ajitajina caritra 2 adhyAtma padyavRtti ( paramAdhyAtma taraMgiNI) 3 zranantavratapUjA 4 apazabda khaMDana 5 zramRtAkhya purANa 6 arvADa 7 zraSTa sahastrI aMga prajJapti 6 zrAyajJAna tilaka 10 ArAdhanA patAkA 11 zrAzAdharakRta pUjana vRtti zrazAdharI (AzAdhara kRta vRtti ) 12 uttara purANa 13 udyApana vidhi 14 karmakANDa (bhApya) 15 karma graMtha 16 karmadAha vidhi 17 kaSAya pAhuDa 18 kArtikeyAnuprAvRtti 16 kSapaNAsAra 6 6 50 34 50 56 180 65 50 162 188 50 161 82 50 152 68 50 183 42 167 20 gaNadhara balayapUjA 21 gaNitasAra saMgraha 22 gommaTasAra 23 gommaTasAra (TIkA) 24 candanA caritra 25 candanA kathA 26 candranAtha carita 27 candraprabha carita 28 candraprabhapurANa 28 cAritrasAra 26 ciMtAmaNi pUjA 70, 79 50 175 15 152 52 yo 50 166 122 50 30 cintAmaNi vyAkaraNa 50 31 ciMtAmaNi pArzvanAtha (pUjA) 169 32 cUlikA 33 chandonuAzAsana 84, 22 34 jaya dhavalA 183, 184, 187 35 jaya dhavalA (siddhAMta TIkA) 166 36 jIvaka (jIvandhara kumAra ) caritra 37 jaineMdra (vyAkaraNa) 38 joyasAra (jogasAra) 36 jvAlinI mata 50 64, 200 221 137
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha-prazasti saMgraha 103 45 83 12 . AAI 33 40 jJAnArAva 71 66 pAMDava purANa41 tattvanirNaya (bhAratanAma) 50, 16, 170 42 tattvArthasaMgraha 67 pArzvakAvya 43 tatvArthasAra TippaNa 174 / / 68 pArzvanAtha purANa 44 triMzata caturvizati pUjana 50 66 purANasAra 177 45 trailokyasAra 15 70 puru purANa (zrAdi purANa) 46 devAgama 48, 105, 112, 113 71 puruSArthAnuzAsana 47 dropadi-prabandha 72 pradya mna caritra 48 dharmacakra yaMtra pUjA 142 73 prAkRta lakSaNa 46 dharmaparIkSA 74 prAyazcitta samuccaya / 50 dhavalA (SaT khaMDAgamaTIkA) 166 ___ 75 prAyazcita maMgraha 59 naMdIzvarI kathA 76 bRhansiddhacakra pUjA-pATha 542 52 nandIzvara pUjA-pATha) 142 77 bimba pratiSThA vidhi 111 53 nAbheyapurANa (zrAdi purANa 70 78 bhAratI kalpa 54 nItisaMgraha pugaNa 76 bhAratapurANa (pANDavapurANa) 46 15 nItisAra 80 bhairava padmAvatI kalpa 155 56 nemipurANa 81 mahApurANaE2, 146,177, 178 57 nemi narendra stotra 78 22 mahAvIracaritra 108 58 nyAya vinizcaya vivaraNa 5 83 mahIpacaritra (mahIpAlacaritra) 76 56 padmanAbha carita 84 maunavrata kathA 60 paramAgamamAra 160 85 yazodharA mahAkAvya 124 61 palyopama vidhAna 86 riTusamuccaya-satya 188 62 paMcamI satkathA 27 vittisutta 63 paMca sahastrI (zvetAmbara) 75 vRSabha purANa 64 paMcAstikAyasAra 122 86 zabda cintAmaNi 65 paMjI (tatvasAra paMjikA 10 zabdAmbhoja divAkara 144 TokA) 124 11 zAMtika snAna 170 57 56 60 11 /
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zikhi devi kalpa 63 zrIdevatA kalpa 146 164 64 zrIpAla carita 62 15 zrIpArzvanAtha kAvya pajikA 50 66 dravya nirNaya 67 SaDavAda 68 sanmati caritra 66 samayamAra 100 sammeda zaila mAhAtmya 101 sarasvatI pUjA 102 sarvatobhadra gautamAnvaya pariziSTa 200 nandyAmnAya paMcathANa (paMcastUpAnvaya) paMcastUpAnvaya pUjyapAda-vaMza mAthurAnvaya lohAcAryAnvaya vAgaDAnvaya 50 73, 105, 122 72 50 50 106 kundakundavaMza kundakunda saMtAna kundakundAntraya 6, 35, 53, 154, 156, 207, 211, 213, 225 87 4 ullikhita vaMza, anvaya, gotra aura jAti 15, 30 12 136 182 185 33 222 67 103 saMzayavadana vidAraNa 104 sitAmbara parAjaya 19 105 siddha cakra yantra 106 siddhAna 107 siddhAMtasAra 108 siddhivinizcaya agravAla agravAlAnvaya zrota (vaMza) pragrotaka 106 subhauma-caki caritra 110 stotra 111 svarUpa sambodhana vRtti 112 harivaMza carita 501 113 harivaMzapurANa 36.38, 178 proantar iMgalezvara ( zranvaya) kAnyakubja (brAhmaNa kula) 237 kAyastha (jAti) kATi (gotra) kAzyapa ( gotra ) khaMDelavAla khaMDelavAlAntraya 50 78 222 50 122 117 61 50 50 62, 86 142 17, 222 133, 141 158, 206 161 140 131 120 115 62 87
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 jaina grantha-prazasti sagraha 173 khAMDilla (vaMza) 78 mAthura (vaMza) garga (gotra) 158 ravi (sUrya) vaMza gArya (gotra) 133 laMbakaMcuka (kula) gujaravaza 118 laMbakaMcuka (kula) godhA (gotra) 224 laMbakaMcuka (gotra) goyala (gotra) 142 laMba kaMcuka (vaMza) golApUrvAnvaya 156 laMbakaMcuka (AmnAya) jaisavAla (jAti) 5, 6, 62 vardhamAna TolA jaisavAla (anvaya) vANama (kula) tomara (vaMza) 1 vipra (kula) mAnadhravaMza 41 vyAgheravAla (jAti) naigama [nigama] (vaMza) 205 zilAhAra (kula) padmAvatI puravAla 141, 222 zrIvalpa (gotra) purapATa (vaMza) saumaNNa (gotra) puravADa (prAgbATa) 204 humbaDa (jAti) porapATa-paravAra] (anvaya) 170 humbaDa (vaMza) prAgvATa (kula) 8 hUmaDa (vaMza) . am 144 203 62 34, 216 ullikhita deza, nagara, grAma, rAjA aura parvata prakaccha(bbIrapura 225 ahichatrapura (nagara) arjurikA (grAma) 166 aMbAvatpura aTera (nagara) 140 indraprastha (pura) aNahilla (nagarI) 206 Iladurga avanti (deza) 87 IlAva (IDara) bha(prA)sApallI (nagarI) 32 Isarade (grAma) 216
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333 108 206 09 120 202 177 pariziSTa ujjainikA (nagarI) 87 cauDa (deza) UrjayaMta (giri) 48, 171 jahAnAbAda (nagara) eka zailanagara 116 takSaka (ToDA) nagara karNATa (deza) tamAlapura kalpavallInagara 68 taulava (daza) kubhanayara (nagara) 156 dariyApura kumbhanagara 11, 168 dakSiNa (daza) kuha (deza) 158 dillI kollApura (kolhApura) 166 divijanagaradurga kSetrapAla vidhi 220 devagiri khaMDillakapattana 4 dhAga (nagarI) khaMDelavAlAnvaya 222 dhArA (purI) khaGga javAchapura (nagara) 166 mavalakSapura khAMDilyavaza 206 nIlagiri gajapaMthagiri 212 panazokAvalI gaMdhasAranagara 31 paMcAla (daza) gaMdhArapurI 5 pATalIputra (pattana) 53 pUrNAzAnagara grIvApura 100 bAnArasIpurI gurjara (deza) 40 bAgaDa (deza) gurjara-narendra 184 magadha (deza) gUrjara (deza) 57, 16, 176 madhUkanagara gUrjarAya (rAjA) 164 manoharapura gopadurga (gopAcaladurga) 5 malaya (dakSiNa deza) gopAcala (parvata) 18 mahArASTra (grAma) goMDhilI (medapATa) 106 mAnyakheTa (kaTaka) caMpApurI 225 mAnyakheTa (nagara) 173 Ar giripura 0 0 0 165
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina grantha-prazasti saMgraha 126 to cim siMhapura 100 mAlava (janapada) 37,57 zAkabATapura (sAgavAr3A) mAlava (deza) 17.1 zrIpatha (purI) mula (mUla) gunda (nagara) 152 sakITa (pura) ji. eTA 173, 174 medapATa (mevAr3a) 57, 106 sammedAcala (parvata) medapATapurI saraNyApura maudgalya parvata 108 malemapura raNastaMbha [raNathaMbhaura] (durga) 65, 66 sAkubhapurI gajagRha 134 sAgapattana (sAgavAr3A) rAmanagara 27 ruhitAsapura (rohataka) 141, 222 laMkAnagarI sunAma (nagara) sUripura lohapattana (nagara) varalA (nagarI) 108 227 vATa grAmapura soppe (grAma) 184 vijayasAra (durga) maujina (nagara) miojinA) 176 videha-(kSetra) mauryapura (zauripura) vilAsapura svarNAcala (parvata) vaibhAra (parvata) 17 svadhu nI (gaMgAnadI) vAgvara (prAnta) 51 hiraNyA'kSa (haranAkhyajanapada) vAgvara (deza) 34, 53, 57, 62 hisAra (nagara) vAgvara (bAgaDadeza) 40 hema (grAma) zAkamAgapura 34 hema paTTaNa 68 serapura 85 162 dara 62
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 . . prazastisaMgrahameM ulikhita jinAlaya tathA parva Adi Adi jinAgAra 17 pArzvajinAlaya candranAthAlaya 16 pArzvanAtha jinAlaya 16, 141 candraprabhadhAma (jaina maMdira) pArzvanAthAlaya candraprabhasabhA 100 paMcamatIrthasadana jina zAsana 188) vRSabhAlaya 156 jaina dharmAlaya 112 vRSabhezvarasadana jaina zAsana 189 zAntinAtha caityAlaya tugIgira zAntinAtha bhavana tribhuvanatilakajinAlaya 203 siddhacakravata dhUlI parva 63 sudarzanAlaya nAbheyapravarabhavana (AdinAthacaityAlaya)71 holIparva 211 zAntinAya. 162 135 brAhmI 150 mAyAdevI prazastisaMgrahameM ullikhita devI devatA ambikA (davI 171 puliMdiNI , kAmasAdhanI (davI) 150 brahmarAkSasa (davatA) tripura bhairavI (devI) 10 tripurA 46, 63 trotalA 150 lakSmI svaritA vanhidevI 135, 136 nityA 110 vAkpati vAgdevatA padmAvatI 63 zrutadevatA 181, 183, 185 144 150 147 padyA 110
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 87 prazastisaMgrahameM unlikhita AcArya, maTTAraka aura vidvAna akalaMka 1, 2, 14, 11,30, 46, amitagati 13, 127 51, 66, 63, 118, 177, amRtacandra 206, 214, 215, 216 ayyapa akalaMka guru 197 ayyapArya akalaMkadeva 213 aruNaratna (maNi ) akalaMka ( bhaTTa) 127, 223 arhanandi (vidya) 144 akalaMka sUri 19 asaga 107, 108, 106, 127 akSapAda 114 Aryanandi 107 akhairAma (ziSya vidyAnandi ) 28 Aryanandi guru(candrasenake ziSya) 185 ajita vidha 81 prArthamizra ajitasena prAzAdhara 8 111, 206 ajitasena gaNI 151 prAzAdharasUri 14 ajitasana sUri indranandi 111, 137, 138 ajjajjaNaMdi (Arya Aryanandi) 182 136, 135 ajjamakhU (AryamaMkhu) 183 udayasena 68, 104 anantavIyaM 1, 2, 118 udyadbhUSaH ( udayabhUSaNa) 113 191 umAsvAti 14, 16, 127, 223 abhayacandra deva 87 umAsvAmi 30, 212 abhayanandi 75, 87, 144 eka saMdhi abhayendra 147 elAiriya abhayasUri 161 kaNabhuja amarakIrti 30 karNa nRpati 204 amarakIrti (zipya mallibhUSaNa) 146 kanakasena 2, 134, 146 amalakoti 124 kanakasena gaNI 151 abhayacandra
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 216 137 kezavasena sUri kamalakIrti ( bhaTTAraka) 122, kRSNadAsa (brahma) 125,222 kRSNadAsa kavi kamalakIrti ( sUri) 62 kRSNadAsa muni kamalakIrti ( prAcArya) 131 zAMti rasadhA ( prAryA) 137 kamalasAgara ( brahmacArI) 26 kSemakIrti / karuNAkara 14 kSemakIrti guru karmasiha kSemacandra (varNI) karmasI varNI 100 gaNadharakIrti 193, 166 kalyANakIrti 211, 213 gaNadharadeva kavicandrikA 206 gaNaharadeva 178, 183 kAMkasuta 218 guNakIrti kAmarAja mahalAdivarNi ziSya ) 41 guNacandra kIrtisAgara ( brahmacArI) 26 guNacandra (devakIrti ziSya ) 80 kundakunda 14, 16, 37, 40, 54, guNacandrasUri 60, 61, 105, 161 guNadhara bhaTTAraka 183 kundakunda gaNI 48 / guNanandi muni kundakunda muni guNabhadra (guru) kundakunda sUri 42, 127, 155 guNabhadra 37, 46, 81, 11, 13, kundakundAcArya 34, 66, 101, 102, 117, 127, 171 136, 146, 202 guNabhadra munIzvara 113 kumudacandra 222 guNabhadrasUri 28,82, 111 kumArakavi 113 guNabhadrAcArya 23, 70, 146 kumAranandi guNavIra sUri kumArasena guNasena 104, 164 kuvalayacandra 195 guNAkarasena sUri kezavanandi 153 gurudAsa 116, 120 201 111 85
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 jaina grantha-prazasti saMgraha gopasena 5, 103 jaMbU muni (antima kevanI) 10 gopAla varNI 88 jaMbU munipuMgava govinda bhaTTa jaMbUsvAmI gautama (gaNadhara) 11, 13, 37, 48, jinacandra 51, 60, 61, 72, 101, 102, jinacandra (bhaTTAraka) 64, 131 105, 110, 111, 122, 134 jinacandra sUri 87,18 gaMgamuni 137 jinadatta candrakIrti 62 jinadAsa (paDita) 66, 67 candrakIrti ( zrIbhUSaNaziSya) 83 jinadAsa ( brahmacArI) 10, 101, candrakIrti muni 180 102, 207 candrasena 182, 185 jinadAsasUri 141 cAritrabhUSaNa ( bha0 ratnanandi ziSya) jinadeva ( ThAkura ) 77 76, 65 jinasena 14,38, 36, 41, 43, 46, cArukIrti muni 161, 162 197,51,56, 70, 82, 13, 14, cArvAka 114 17,101, 102,105, 112, 127, jagatkorti ( bhaTTAraka) 24, 73 134, 144, 148, 146, 151, jagatabhUSaNa 156 152, 166, 171, 185, 187 jagatabhUSaNa deva (bhaTTAraka) 136 jinasena ( harivaMzapurANakartA) 17 jaganAtha (kavi) 77, 163 jinasena ( mahApurANa kartA) 178 jagannAtha vAdI (pomarAja zreSThI putra) 78 jinasena mahAkavi jaganAtha (paMDita) 76 jinasenAcArya 23, 24, 111, 145 janAzraya jinApya 106 jayakIrti 27, 56, 62, 75 jinendrabhUSaNa yati 72, 141 jayadeva 84, 134 jinendrabhUSaNa (bhaTTAraka, brahma harSasidhu jaya muni putra) jayasena 4, 127, 104 jIvanarAma jayasena muni 85 jIvarAja (paMDita) 140
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 245 161 181 jese varNI ( sakalendra bhrAtA) 100 devara vallabha 86, 113 jaisarAja varNI 63 devasena 123, 187 jaitA brahmacArI 174 devasUri jJAnakIrti ( vAdibhUSaNa ziSya) devAcArya 214, 225 devendrakIrti 11, 12, 14, 15, 17, jJAnabhUSaNa 16, 46, 51, 12, 14, 30, 35, 73, 86, 85, 146, 62, 152, 153, 155, 156, 180, 208, 206, 212, 216, 156, 171, 224 217, 218 jJAnabhUSaNa (bhaTTAraka ) 26, 40, 42, davendra bhUSaNa ( bhaTTAraka) 140 43, 44 devendrayazA ( devendrakorti) 206 tejapAla (paMDita) 62 dhanaMjaya 127, 206 tribhuvanakIrti 55, 68, 204 dhanaMjayasUri 12 trilokakIrti ( bhaTTAraka) 25, 35 dharasena trailokyadIpaka 203, 205 dharasena paMDita ( vIrasena ziSya) 74 203 dharasenAcArya vikrama (kavi) 144 dharmakIrti 36, 37, 118 dayApAla 2 dharmacandra 12, 172, 173 dAmanandi 166 dharmacandra muni dAmodara (bha0 dharmacandra ziSya ) 71 dharmacandra (bhaTTAraka) divijendrakIrti ( bhaTTAraka) 62, 155 dharmadAsa (brahmacArI) 188, 126 dharmasena 4,83, 63, 15, 16, 17 deva ( akalaMkadeva) 2, 3, 118 103, 178 devakIrti 203 devacandra munondra nayasenArya 172 devadatta (kavi dIkSita) 72, 140 narendrasena 2, 104, 134 devanandi (ziSya bha0 vinayacandra) 25 narendrakIrti (bhahAraka) 41, 77 devanandI 144 naMdiguru 619, 120 trailokyasAra durgadeva 80 dharmAkAra
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 jaina graMtha-prazasti saMgraha 14 naMdyAcArya 164 padmanAbha (kAyastha) 5, 6, nAgakumAra 74 134, padmasena 503, 187 nAgacandrasUri 12 pANinIya muni 16. nAgadeva pAtrakezarI nAganaMdyAcArya 107, 106 pAdapUjya (pUjyapAda) ,1, nAgahastI 183 piMgala 84 nIlagrIva puSpadanta 46, 106, 51, 165, netrasiMha puppasana nemicandra 1, 20. 28, 70 pUjyapAda 2, 26, 48, 51, 84, nemicandra gaNI 166, 167 111, 127, 143, 166, 201, nemicandra siddhAMta cakravartI 165 211, 215, 216, 223 nemicandra saiddhAntika 32 pUrNendu (pUrNacandra 163 nemicaMdrAcArya 166 prabhajana (kavi) nemidattavratI prabhAcandra 14, 15, 16, 21, 26, nemidatta (brahma) 18 144, 156, 168, 172. 174 neminAtha traividya (yatIza) 164 prabhAcandra gaNI namisena 13, 16, 117.177, 178 prabhAcandra deva padmanandi 1, 11, 12, 15, 17, 19, prabhAcandra bhaTTAraka 21. 33, 40, 42, 43, prabhAcaMdra muni 46, 46, 61, 57. 19. prabhendu (prabhAcaMdra) 11, 12, 64. 102, 146, 154, 55 201, 202, 211, 214, 180, 165 215, 216, 223 padmanandi trirAtrika 154 pravacanasana (paMDita) padmanadi muni (yaza: kIrtike guru) 35 prAbhAkara 154 padmanandi saiddhAMtika) 168 224 bandhudeva (paMDita) padmanandI (muni) 165, 207, 208, bappanandi, 138, 136 206, 212, balabhadra deva 15 4y
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 217 10 hai. 104 156 mAdhavacaMdra 167 0 balhaNI 117 malliSeNa gaNI 148 bIjAva 137 mahAdeva kavi bodha(jJAna)bhUSaNa muni mahAsenasUri brahmasena mahendrakIrti bhadrabAhu 30, 48, 13, 101, 197 mahendradatta yatI bhA 114 mANikyasena bhAnukIni (bhaTTAraka) mANDava bhAratIbhUSaNa 188 bhAvasena 4, 17, 103 mAdhavacaMdramuni bhAvakIrti 108 mAdhavacaMdra traividyacakravartI bhIma 63 mAdhavanandi bhImasena 56, 68, 106 mAdhava bhaTTa 178 bhuvanakIrti , 16, 40, 46, 46 municandra 61,101, 102 municandrasUri bhuvanakIrti (bhaTTAraka) 42, 43, 44 munIndra (municandra) 53, 16, 206, 224 medhendu (medhacandra) bhUtabalI 191 medArya (gaNadhara) 3, 103 bhUpAla kavi matisAgara 1, 2, 3, 31 yati vRSabha 166, 183 madahamalla (hastimalla) 113 yazaH kIrti (bha0) 34, 35, 37, 60, manohara (ziSyabha0 devendrakIrti) 73 61, 68, 70, 18, malayakIrti 131 yazasena mallibhUSaNa 15, 17, 18, 30, 87, yazobhadra 146, 152, 155, 157, 181, yogadeva (paNDita) mallibhUSaNa guru 210, 218, 216 rakkaratna (aruNamaNi) malliSeNa 134, 147, 146, 151, ratnakAti 11, 12, 14, 21, 34, 152 56, 60, 60, 7, 63 u m
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 ratnapAla 154 jaina grantha-prazasti saMgraha ratnakIti (gurubhrAtA bhuvanakIrti) 61 lakSmIsena ratnacandra (bhaTTAraka) 61, 62, 63 lakhu (Thakkura) ratnanandi ___ 76 lalitakIrti (bha0)ziSya dharmacandra 63 ___35 lalitakIrti (bhaTTAraka) 62, 35, 67, ratnapAla (budha) 18 24, 205, ratnabhUSaNa 27, 56, 68, lAlajI varNI (vibudha) 78 ratnarAjaRSi ___30 lohArya (lohAcArya) ravicandra 187 vaTTakerAdika 127 raviSeNa 36, 127, 101, 102, 207 vardhamAna (kavi) 86,113 ratnAkara sUri 75 vasunandI rAghava (budha-,zrutakIrti ziSya) 8 vasunandisUri rAjazrI (AryikA) 222 vAgbhaTTa (kavi) 8, 206, 220 rAjendracandra (municandra ziSya) 10 vAgbhaTa 161 rAmakIrti (bhaTTAraka) 40 vAdicandra (prabhAcanda ziSya) rAmacandra muni 33, 36 26, 63 180 rAmacandra mumuca 154 vAdibhUSaNa (bhaTTAraka) 40, 224, 225 rAmasena 27, 56, 56, 2, 13, 15, vAdirAja 2, 45, 206 16, 106, 177, 178, 176, vAdIndra (vAdicandra) 221, vAdIbhasiMha ___ 154, 223 rAmasena muni 68, vAmadeva / rAyamalla (vatI-,mAvaNika putra) 100 bAlendu (bAlacandra) rUpacanda (paNDita) 158, 156, 161, vAsavanandI 162, vAsavasena (vAgaDAnvayo) lakSmaNa 31, 128, vAsabasena 10 // layama (Na) sena vijayakIrti (bhaTTAraka) 16, 40, 42, lakSmIcandra (bhaTTAraka) 43,87, 152, 44, 45, 47, 46, 52, 54, 55, 153, 155, 156, 181, 224 100 191 136
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 256 188 25, vijayendrasUri 75 vIranandi 7, 125 vijaya sattha 221 vIrabhadra vidyAnanda 2, 16, 11, 117, 180 vIrasena 104 112, 154, 164, 215, 216, 217 166, 181, 203 vidyAnandi (devendrakIrti ziSya) 12, vIrasena (bhaTTAraka) 182, 185 14, 15, 16, 27, 208, 201, vIrAcArya (vIrasena) 111 211, 212, 213, 214, 215, boru kavi (putra sA. totU) 142 216, 217, 218, vosari (bhaTTa) 162 vidyAnandi (guru zrutasAgara) 20, 71 zAMtiSaNa 4, 103, 27, 26, 146, 152, zivakoTi, 30, 112, 127, 212 vidyAbhUSaNa 83, 14, 15, 16, 176, 178, 160, zivAnanda munIMdra vidya ccara 101 zivAyana 112 vinayacandra (paNDita) 1.25 zivArAma (paMDita) (putra puSada vanipa) 81 vinayasAgara (bha. zivAbhirAma 118 ___ vizvabhUSaNaziSya ) 140 zIla (brahma) 171 vinAyakAnandi 154 zubhakIrti vimalasena 83, 14, 15, 16, 178, zubhacandra 16, 20, 51, 53, 55, viruvaH (khullaka) 171, 177, 222, 224 vizAkha (vizAkhAcArya) 48 zubhacandra bhaTTAraka 40, 42 vizAkhAcArya zubhacandradeva 45, 52, 88, 168 vizAlakIrti 12,83, 64, 65, 16, zubhacandrasUri 24, 162, vizAlakIrti (paNDitadeva) 200 zubhendu (zubhacandra) vizvabhUSaNa (bhaTTAraka) 34, 140 zubhatuGgadeva 195 vizvasena muni 178, 221 zrIcandramuni (naMdyAcAryazipya) vizvasena 83, 14, 15, 16, zrIdeva vIracandra (bhaTTAraka) 43, 155, 156, zrIdhara 181, zrInandi muni 12 43
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 jaina grantha-prazasti saMgraha 123 zrImandisUri 155 samantabhadra svAmI zrIpAla (prAcArya) 187 samantabhadrArya zrIpAla varNI 45, 50, samavasati zrIbhaTTa 127 samastakIrti zrIbhUSaNa bhaTTAraka 45, 70 65, 16, parojakIrti (kamalakIrti) 176, 180 sahasrakIrti ___32, 35, 68, zrIbhUSaNasUri 83 mahilAdra varNI zrutakIrti 17, 18 saMyamakIrti zrutaphevalI ___51, saMyamadeva 158, 186 zrutaguru 187 saMyamasena 188 zrutajalanidhi-(zrutamAgara) 212 mAgaranandI zrutamuni 160, 111 sAgarasena muni 177 zrutaratnAkara (zrutasAgara) 206 siddhasena zrutasAgara 15, 16, 17, 30, 71, siddhasenasUri *46, 208, 210, 211, 213, siMhakIrti 214, 215, 217 216 / sihandi 15, 17.18 zrutAbdhi (zrutasAgara) 157, 215 siMhanandi bhaTTAraka sakalakIrti (bhaTTAraka) 6.16, 40 41. siMhanandI prAcArya 71, 157, 158 42, 43, 44, 46, 47, 53, sugana 61, 101, 102, 207, 224 / sudarzanamuni 11, 12 sakalacandra (bhaTTAraka) 166, 167 subhad sakalabhUSaNa 20, 41 sumatikIrti bhaTTAraka 40, 41, 42 sakalabhUSaNamuni 166, 170 sumatikIrti20.152, 153, 156,224 sakalendra (sakalacandra) 100 sudharma (gaNadhara) satyavAkya 101, 105 samantabhadra, 1.14, 16, 30, 48, sumatisAgara 51,70,63, 105,111, 127 173 144, 177, 167, 291,213 / surendrabhUSaNa bhaTTAraka 140 24 surendrakIrti
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa setava 84 hagenduyati sonika (paMDita-,sakatUmAdhU putra) 173 harSa sAgara 140 momakIrti 58, 56, 68, 106, harSasindhu (harSasAgara) brahma 140 somadeva 28, 124, 21, 166 hastimala 86 111, 113 somadevamuni 164, 200 savarNI 156 somadevaryAta 166 huMbaDa kula 216 somAmara (somadeva) 166 hemakIrti 63, 523, 172, 173 svarNanandI 195 hemacandra 88, 142 haradeva (paMDita) __77 hemacandramuni 222 harikRSNa (paMDita) 140 hemacandra prAcArya harizcandra 127 hemarAja (paDita) harivAla 221 helAcArya (draviDagaNAdhIzvara) 135, hariSeNa kavi 137. 138 140 132 224 prazastisaMgrahameM ullikhita rAjA aura rAjamaMtrI anuruddha 81 gagAMgaja amoghavarSa (gurjaranarendra) 575, 184 gaMDarAditya (rAjA) uddharaNabhUpati 5 guNakIrti karakaMDu narendra 166 guNanandI karNa rAjA) 32 guNabhadra karNabhUpati 57 guNabhadradeva kAmirAya (putra biTuladevI) 10 guNabhUSaNa kASThAMgAra 1 guptigupta kuzarAja (putra jainapAla) rAjamaMtrI 6 gurjara kRSNarAja (rAjA) 136 gurjaranarendra 201 204 185
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 A 252 jaina grantha-prazasti saMgraha gyAsasAha (bAdazAha) bhojadeva (vIra) 200 jagatugadeva (rAjA) 12 bhojadeva (rAjA) 164.177 jayasiMhadeva (siddharAja) 196, 202 bhojarAja (rAjA) jayasiMha (rAjA) 28, 206 bhojarAja (maMtrI) jahAMgIra (bAdazAha) 156 magadhAdhipa jIvaka 51 marIci tArAhari (siMha 168 mahamUdazAha nAnUsAha (mahAmAtya) 224, 225 ma(mu)hammada 132 nasIrasAha (bAdazAha) 64 mAnasiMha 225 nRpatuga (rAjA) 175 mujarAja padmanAbha 166 mudagala (rAjA) pasiMha 168 yazodhara paramardina (rAjA) 157 rAjasiMha (rAjA) 206 parazurAma 65 rAma 85 varaMgazAha paMkajakIrti (kamalakIrti) 025 vallabhendu pANDya mahIzvara 8. 113 vIramendra viTThaladevI (rANI) 10 vIrasiMha (rAjA-tomaravaMzI) perosAha (bAdazAha) lacchi nivAsa (rAjA) barbara (bAvara) mugala 222 lakSmaNa 132 bAhuli (mahAmAtya) maMtrI 165, zivakumAra 201 166, 167 maay'aahu bohaNarAyanariMda 182 zrInAtha (rAjA) bharata (rAjA) 184 zreNika (viMdhasAra) bharatezvara 161 zreyAMsa (rAjA) bhAnubhUpati 216 sagara (rAjA) bhIma (nRpa) 206 samarAdisiMha (rAjA) 132 parpaTa 30 . . . . 0 0 0
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa salemazAha mAmaMtasena (rAjA) sAmantasiha (rAjA) pAhijalAladIna 62 sAhi (zAhajahAM) 81 sindhurAja 198 siMhamahIpati 156 harirAja (rAjA) 155 158 16. 6 63 160 prazastisaMgrahameM unlikhita zrAvaka aura zrAvikA arkamAmbA (patnI karuNAkara) 115 kIrticandra abhimanyu (putra rAmacandra zreSThi) 36 kevalasena abhayarAja 158 kezaride amarasiMha 62, 122, 123, 126, kauzIrA (tRtIya patnI kuzarAja) amarahari 531 kRSNa (kRSNadAsa harSaputra) amayasiha 132 kRSNadAsa Aditya zarmA kRSNAvatI zrAmadeva kSemarAja ( jainapAla putra) uditayA (mAtA jainapAla) kacarA (kacaradAsa) 62 gadAdhara kamalazrI guNapAla kalyANa gumaTAmbA (patnI pArzvanAtha) kalyANasiha (putra kuzarAja) gokarNa kAmadeva zrAvaka 204 gogA kAla (putra bhojarAja) 216 gonaradeva citAtaya kAnharasiMha . 8 gopI (gopikA) kAlhU (putra hAvA mAdhu) 172 gomatI khetala 139 135
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 jainagrantha-prazastisaMgraha . . .0 62 nAtha 220 w govinda svAmI 86 dharmadAsa (bijha putra) cakrasena 160 dharmadeva (zrIdatta putra) dosI 218 dhamazrI ( patnI dharmadAsa vaidya) caGgadeva dharmasena candanabAlA 53 nayaNasIha campA (bhAryA mahya) 100 narasiMha campikA cAco (dvitIya patnI bhagavAnadAsa)158 nAma devI 206 chAhaDa (vAgbhaTa pitA) nArAyaNadAsa 66, 67, javaNa (javaNAde) (patnI jinadAsa) 66 nemikumAra jAlAka 8 paTumati 107, 506 jinadAsa (bhagavAnadAsa putra) 160 padma zrI jinadAsa (regvA putra) padmA jinadAsa (boru-putra) 222 nemicandra jina pUrNendu (jinacandra) 60 nemideva 204 jaina pAlaka nemisena jomana (zrAvaka) 203, 204 pArzvanAtha tathyavAkya (satyavAkya) 113 puSada (vaNika,paM zivAbhirAmake pitA)81 tArAcanda zrAvaka pomarAja zreSThI kAdirAja pitA) 78 ___(maMtrI jayamiha rAjA) 28 poma (zreSThI) sUnu tejapAla prahalAda (putra somadeva) totU sAhU 142, 222 pralhAda dAgalendra priyaMkara devakI (subhaga patnI) pRthvirAja (jaisavAla) dyAlapAda 121 premA (patnI somadeva) 62 biMjha (vaidyarAja) ma. brahmadAsa 200 515 wo 38 dhanarAja
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 255 62 bhagavAnadAma 158, 160, 165 rAjImatI (putrI bhojarAja) 219 bhavarAja (putra jainapAla 6 rAmacandra zreSThI bhavarAja (putra somadeva) 2 rAma (deva) bhUla(bhulla)masAdhu (jaisavAla) rikhanI (patnI rekhAvaidya) rudrakumAra bhogidAsa rUpacandra 224 maghana rekhAvaidya (dharmadAsa vaidya putra) 65 yatisAgara rekhAMgaja manasukha (harirAjaputra) 23 rairAja (jainapAla putra) mallidAsa (raNamalaputra) 142 lakSaNazrI (dvitIya patnI kuzarAja) 6 lakSmaNa 204 malluga lakSmaNa (vimalU putra) 208 malhaNa (patnI rAmacandrazreSThI) 36 lAlamaNi (kAnharasiMgha putra) 68 mahArAja (somadeva putra) loNA (patnI jainapAla) mA (vaNika) banamAla mahIakSa (vaNikapati) vara(na)deva (vAgbhaTa putra) mahendradatta (vimalUputra) vAgbhaTa zrAvaka) maMgala (harSaputra) 68 vAyAdhara (momadeva putra) madodarI 165 vijeNI (patnI aAbhadeva) mAiMda Thakkura (pitA jinadeva) vijayasiMha mAmaTa 158 vidyAdhara 120 mAninI (patnI zrIdatta) 570 vinayadevI mitrasena vimalU saMghAdhinAtha 208 yazodA (panI mitrasena) vINA (devI) raha (deva) voru (muni hemacanda zipya) 222 ratana[rAja] (somadeva putra) 22 vIrikA ratipAla 133 veriti (strI) 107 ralho (prathama patnI kuzarAja) 6 vRhatI (bhAryA vimala) 100 170 77 560 160 118 200
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAla na0 --- vIra sevA mandira pustakAlaya -276) mukhatA lekhaka pugavIra, marakA junaki aura zISaka jaina granpa-prakAzita-saha khaNDa-2 -krama saMkhyA 3203 - vApasI kA dinAka | lene vAle ke hastAkSara | dinAka
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
_