Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ enuM nAma AptavANI 'AptavANI eTale AptapuruSanI vANI. eka tIrthakara sAhebane AptapuruSa kahevAya ane tIrthakara sAhebanA hAtha nIcenAM, te AptapuruSa kahevAya. AptapuruSa te saMsAramAM paNa sarvasva rIte vizvAsa karavA yogya, enuM nAma AptapuruSa ! ane AptapuruSanI vANI te AptavANI kahevAya ! e vANI avirodhAbhAsa hoya, siddhAMta hoya. emAM kazuM cALavAnuM nA hoya. je bole e badhuMya zAstra ja ! covIsa tIrthakaronA Agama ja e bolyA kare !! je vANI ajoDa kahevAya. je vANI zAstramAM lakhavA yogya hoya! tenAM A badhAM pustako chapAya che. | 'eTale A pustaka bolaze badhuMsAruM bolaze ane A pustako bole che ja ! lokone helpa kare che. hajuto ghaNAM lokonuM sAruM thaze. AkhA jagatanuM kalyANa thaze !' - dAdAzrI Illlll AtmavijJAnI 'e. ema. paTela' nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho zreNI LE AptavANI zreNI- 2 9 181 uNaHESE
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdA bhagavAna prarUpita AptavANI zreNI-2 saMklata : DaoN. tIrubeta amIta prakAzaka (c) All Rights Reserved - Dr. Niruben Amin : zrI ajita sI. paTela mahAvideha phAunDezana 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-380014, gujarAta. phona : (079) 27540408, 27543979 Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway, Adalaj, Dist. : Gandhinagar-382 421. Gujarat, India. 5,000 prathama AvRti : dvitIya AvRtiH 2,000 tRtIya AvRti H caturtha AvRti : 2,000 2,000 bhAva mUlya dravya mUlya mudraka 1995 2003 2006 Disembara 2008 : 'parama vinaya' ane 'huM kaMI ja jANato nathI', e bhAva ! : 70 rUpiyA lesara kaMpojha : dAdA bhagavAna phAunDezana, amadAvAda. : mahAvideha phAunDezana (prinTIMga DIvIjhana), pArzvanAtha cembarsa, navI rijharva beMka pAse, usmAnapurA, amadAvAda. phona : (079) 30004823, 27542964
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa Adhi,vyAdhi,upAdhinA kaLiyugI trividha tApamAM bhayaMkarapaNe tApyamAna, ekameva AtmasamAdhisukhanA tRSAturonI parama tRptikAja prakaTa paramAtmAsvarUpa sthita vAtsalyamUrti 'dAdA bhagavAna'nA jagata klyANa yajJamAM Ahuti svarUpa, parama RNIya bhAve samarpaNa Apta vijJApana he sujJajana ! tAruM ja svarUpa Aje huM tArA hAthamAM AvuM chuM ! teno parama vinaya karaje ke jethI tuM tArA thakI tArA sva-nA ja parama vinayamAM rahIne sva-sukhavALI, parAdhIna nahIM evI, svataMtra AptatA anubhavIza ! A ja sanAtana AptatA che - alaukika puruSanI AptavANInI ! A ja sanAtana dharma che - alaukika AptatAno ! - jaya saccidAnaMda trimaMtra
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya dAdA bhagavAna' koNa ? jUna 1958nI e samI sAMjano chaeka vAgyAno samaya, bhIDamAM dhamadhamatAM suratanAM sTezana para beThelA e.ema.paTela rUpI dehamaMdiramAM 'dAdA bhagavAna" saMpUrNapaNe pragaTa thayA ane kudarate saryuM adhyAtmanuM adbhUta Arya ! eka kalAkamAM vizvadarzana lAdhyuM ! 'ApaNe koNa ? bhagavAna koNa ? jagata koNa calAve che? karma zuM? mukti zuM ? 'I. jagatanAM tamAma AdhyAtmika praznonAM saMpUrNa phoDa paDyA ! emane prApti thaI te ja rIte mAtra be ja kalAkamAM, anyane paNa prApti karAvI ApatAM, emanA adbhUta jJAnaprayogathI ! ene akrama mArga karo. krama eTale pagathiye pagathiye, krame krame UMce caDhavAnuM ! akrama eTale krama vinAno, liphTa mArga ! zorTakTa !! teozrI svayaM pratyekane 'dAdA bhagavAna koNa ?"no phoDa pADatA kahetAM ke, "A dekhAya che te 'dAdA bhagavAna' nhoya, ame to jJAnI puruSa chIe ane mahIM pragaTa thayelA che te dAdA bhagavAna che, je caudalokanA nAtha che, e tamArAmAMya che, badhAmAMya che. tamArAmAM avyaktarUpe rahelA che ne 'ahIM saMpUrNapaNe vyakta thayelA che ! huM pote bhagavAna nathI. mArI aMdara pragaTa thayelA dAdA bhagavAnane huM paNa namaskAra karuM chuM." jenA eka eka zabda anaMta kALano saMsAraroga nirmuLa thaI jAya, jenI eka trADe jijJAsuno anaMtakALano suSuka AtmA jAgRta thaI jAya, jenA sucaraNomAM kALa, karma ane mAyA thaMbhI jAya, evA parama pUjaya dAdAzrInI pragaTa sarasvatI svarUpa vANInuM A graMthamAM saMkalana karavAmAM AvyuM che. vItarAga vANI ke je "e prakRtinuM pArAyaNa pUruM thayuM, to thai gayo vItarAga !" "Apta' vANI hovA thakI tenA para koI kALe ceko mArI nA zake; kAraNa ke e syAdvAda vANIthI koI paNa jIvanuM pramANa nA dubhAya. pragaTa paramAtmAne spazani nIkaLelI sahaja kalyANamayI vANI ke je dravya, kSetra, kALa, bhAva prasaMgane nimittAdhIna nIkaLelI hoya, evI vANInuM saMkalana karavuM ati ati kaThina che. namrabhAve jJAnagraMthanI saMkalananI kSatio mATe kSamA cAhuM chuM. A jJAnagraMtha dharmagraMtha nathI, paNa vijJAnagraMtha che. emAM AMtarika vijJAnano, vItarAga vijJAnano, jJAnArka ke je parama pUjaya dAdAzrInA zrImukhethI pragaTayo che, te prastuta karavAno prayatna karavAmAM Avyo che; bAkI 'jema che tema' to temanA pratyakSa darzanathI ja prA thAya tema che. chatAM, temanI hAjarI jagatanA koI paNa khUNe haze tyAM sudhI A jJAnagraMtha yathArtha phaLa Apaze. A jJAnagraMtha tattvaciMtako, vicArako tathA sAcA jijJAsuone atyaMta upayogI thaI paDaze. bhASA sAdI ane tadana saraLa hovAthI sAmAnyajanane paNa te pUrepuruM phaLa ApI zakaze. sujJa vAcako UMDANathI A mahAna graMthanuM ciMtana-manana karaze to avazya samakitane pAmaze. te arthe sarva zAsana deva-devIonI sahAya ho e ja prArthanA. AtmajJAna prAtitI pratyakSa liMka parama pUjaya dAdA bhagavAna (dAdAzrI) gAmegAma-dezavideza paribhramaNa karIne mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti karAvatAM hatAM. dAdAzrIe potAnI hayAtImAM ja pujya DaoN. nIrubahena amIna (nIramA)ne AtmajJAna prApti karAvavAnI jJAnasiddhi Apela. dAdAzrInA dehavilaya bAda nIrumA te ja rIte mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti nimitta bhAve karAvatA hatA. pUjya dIpakabhAI desAIne dAdAzrIe satsaMga karavA mATe siddhi Apela. nIrumAnI hAjarImAM temanA AzIrvAdathI pUjya dIpakabhAI deza-videzomAM ghaNAM gAmo-zaheromAM jaIne AtmajJAna karAvI rahnA hatA. je nIrumAnA dehavilaya bAda cAlu ja raheze. A AtmajJAna meLavyA bAda hajAro mumukSuo saMsAramAM rahIne javAbadArIo pUrI karatAM paNa mukta rahI AtmaramaNatA anubhave che.) - DaoN. nIrubena amIna
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodghAta n jagatasvarUpa mATe je bhrAMti anAdikALathI cAlI AvI che teno 'phoDa' kevaLa sarvajJa sivAya anya ApI zake tema nathI. evA sarvajJa puruSo hajAro varSo pUrve phoDa ApI gayA. Aje A vikarALa kaLikALamAM e satya AvarAi gayuM che. eno phoDa to sarvajJa je thayA hoya te ja pharIthI Aje ApI zake ane Aje A mahAduSamakALamAM, kaLiyuga jyAM saMpUrNatAesoLe kaLAe pahoMcI jai Toca upara birAjyo che tyAM anaMtakALanuM AArya pragaTa thayuM che ane te che sarvajJa zrI 'dAdA bhagavAna'nuM prAgaTya !!! emaNe AkhA jagatanuM svarUpa, utpatti, vyaya ne saMcAlana mATenA jAtajAtanA tarka-vitarkonuM saMpUrNa samAdhAna eka ja vAkyamAM ApI dIdhuM che ! ane te che dhI varlDa ijha dhI pajhala iTaselpha.' - dAdAzrI jagata svayaM koyaDo che, koi banAvanAra bApoya janmyo nathI.' jagata AkhuM zI rIte cAle che ? sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDensIsa mAtrathI jagata cAle che. have, A vaijJAnika sAMyogika purAvA te sthULatamathI sUkSmatama sudhInA che, e sarvano je jJAtAdraSTA hoya te ja sarvajJa che, ane te ja 'puruSa' jagata svarUpanuM yathArtha darzana karAvI zake. tethI ja sto narasiMha mahetAe paNa gAyuM che sRSTi maMDANa che sarva eNI pere jogI jogezvarA ko'ka jANe.... ahIM narasiMha bhagatanuM 'jogI jogezvarA' kahevAnuM tAtparya e che ke AtmayogI ke Atmayogezvara ko'ka ja viralo sRSTimaMDANane jANI zake ! anya dehayogI, vacanayogI ke manoyogIomAMthI koi ja nA jANI zake. A be vAkyo ke je aMgrejImAM dAdAzrInAM zrImukhethI nIkaLyAM che te izvarane jagatakartA sthAnethI padacyuta karI de che ! ane je bhrAMti izvarane, bhagavAnane, allAne ke goDane khoTA Aropa Ape che te AkhIya uDADI de che! n A jagatanI adhikaraNa kriyA kai ? 'huM caMdulAla chuM' e Aropita darzanathI, jJAnathI ke cAritryathI je je paNa kaMi karavAmAM Ave tenAthI 7 jagatanI adhikaraNa kriyA thai rahI che. e pratiSThAthI navA 'pratiSThita AtmA'nuM baMdhAraNa thAya che je A jagatanuM adhiSThAna che. 'pratiSThita AtmA'no sarva prathama phoDa ApanAra dAdAzrI ja che ! -- dharma kone kahevAya ? pariNAma pAme te dharma. je dharmathI krodha, mAna, mAyA, lobha ochAM thatAM thatAM nirmULa thAya te dharma kahevAya. AkhI jidaMgI devadarzana, pravacana, sAmAyika, pratikramaNa karyAM chatAMya eka paNa doSa ocho na thAya tene dharma zI rIte kahevAya ? dharma be prakAranA che : eka rIleTiva dharma ane bIjo rIyala dharma. rIleTiva dharma eTale mananA dharma, vANInA dharma ane dehanA dharma ane bIjo rIyala dharma eTale svadharma, Atmadharma. jaina, vaiSNava, muslima, kriDDiyana e badhA rIleTiva dharma kahevAya ane rIyala dharma, Atmadharma to eka 'jJAnI puruSa'nA hRdayamAM ja samAyelo hoya, bIje kyAMya paNa e na hoi zake. zrImad rAjacandra kahI gayA che- "bIjuM kAMi zodha mA. mAtra eka satpuruSane zodhI temanA caraNomAM sarva bhAvo arpaNa karI varto jA. pachI jo mokSa nA maLe to mArI pAsethI lai jaje.' jeno AtmA saMpUrNa prakAzamAna thayo che tyAM ja Atmadharma prApta thai zake. bIje badhe dharma kharo, paNa te prAkRta kahevAya. japa, tapa, tyAga, vyAkhyAna, pravacana ane sAmAyika, pratikramaNa e badhA ja prAkRta dharmo che. saMpUrNa Atmadharma che tyAM kevaLajJAna kriyA ne kevaLadarzana kriyA che, jenuM pariNAma kevaLa cAritrya che ! dharma pUrepUro pariNAma pAme tyAre 'pote' ja dharmasvarUpa thai jAya !' - dAdAzrI rIyala dharma e sAyanTiphika vastu che, pheMkAbAjI nathI. A to vijJAna che. sAmAnya samajamAM dharma viSe je samajAya che te da2 asala dharma na kahevAya. -dAdAzrI 'vastu sva-guNadharmamAM pariNAma pAme te dharma. sAyanTiphika rIte jo samajIe to jema sonuM sonAnA guNadharmamAM 8
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya to ja te sonuM kahevAya, pittaLane barphiMga karIne mUkIe to te kyAreya paNa sonuM na thai zake, tema vastu jyAre potAnA sva-guNadharmamAM, svasvabhAvamAM pariNAma pAme tyAre te vastu tenA guNadharmamAM che, vastu potAnA dharmamAM che tema kahI zakAya ane vastu tenA guNadharmathI kyAreya bhinna hoi nA zake. AtmA jyAre potAnA guNadharmamAM ja rahe, potAnA svabhAvamAM AvI jaine sva-svabhAvamAM ja sthita thAya tyAre AtmA AtmadharmamAM che tema kahI zakAya. Ane ja sarvajJa bhagavAne svadharma, Atmadharma, rIyala dharma ko che. Atmadharma kepha utA2e ne prAkRtadharma kepha caDhAve. pote jyAre saMpUrNa niSpakSapAtI thAya, are ! potAnI jAta mATe paNa saMpUrNa niSpakSapAtI thai, potAnA ekeeka sUkSmatama sudhInAM doSo paNa joi zake te ja rIyala dharmamAM Avyo gaNAya. saMsAra-svarUpa zuM che ? saMsAra e rIleTiva vastu che, TempararI che. saMsAra Akho dago che, emAM koi ApaNo sago nathI. tamAma zAstromAMthI poNA bhAganAM zAstro saMsAramAMthI vairAgya utpanna thAya te mATe che; jyAre 'jJAnI puruSa'nAM cAra ja vAkyamAM bhalabhalAne saMsAra parathI vairAgya AvI jAya ! alyA bhai, teM nanAmI joi che ke nathI joi ? nanAmI kADhe che tyAre bairI, chokarAM, moTara, baMgalA, jeTaluM jeTaluM kamAyA te badhuMya japtImAM jAya che ke nahIM ? ane joDe zuM Ave che ? tyAre kahe, jeTalI kalamo karelI, 420nI, 344nI, e badhI ja joDe Ave che ane navesarathI kamANI karI bhaine devuM cUkavavAnuM hoya che !' -dAdAzrI bIjuM, dAdAzrI bahu ja ramUjathI paNa gahana jJAna garbhita rIte vairAgya utpanna karAve tevI vAta haMmezAM kare che : n dAdAzrI : bena, keTalAM chokarAM che ? praznakartA : cAra. dAdAzrI : to gayA avatAranAM chokarAM atyAre kyAM che ? saMsAra e mULa saMsaraNa uparathI Avelo zabda che. niraMtara 9 parivartanazIla je che tenuM nAma saMsAra, ane dareka jIva A saMsaraNa mArga upara niraMtara cAlyA ja kare che ane UrdhvatAne pAme che. eka manuSyagatimAM AvyA pachI jIvane mATe vakragati paNa utpanna thAya che, kAraNa ke ahIM manuSya bhavamAM kartAbhAva, asImita mana, buddhi utpanna thAya che ane joDe eya lAbha che ke A manuSyagatimAMthI jIva muktidhAmane, mokSane pAme che! saMsAranuM varNana 'jJAnI puruSa' sAdI, suMdara bhASAmAM similI ApI samajAve che : saMsAra e ghoDA jevo che. saMsArIo ghoDA upara beThelA miyAM jevA che. ghoDAne durbaLa jANI miyAM ghoDA para UMce zvAse mAthA upara ghAsano bhAro laine bese che, paNa chevaTe bhAra to ghoDA para jAya che ! tema tame badhAM tamAro bojo saMsArarUpI ghoDA upara ja nAkho. magaja upara bojo zA mATe ? ane saravALe e to ghoDA para jAya che. saMsAravRkSane nirmULa karavA eka 'jJAnI puruSa' ja samartha che. te kai rIte ? bIjA kazAne kiMcit mAtra paNa sparza karyA vagara 'jJAnI puruSa' saMsAravRkSanA dhorI mULamAM capaTIka davA nAkhI de, jethI karIne ApoApa vRkSa sukAi ne nirmULa thai jAya. I 'deva' koNa ? maMdira ke derAsaramAM mUrtirUpe mUkelA che te ? nA. e to 'mahIMvALA' eTale ke mahIM birAjelA paramAtmA ja sadaiva che. e paramAtmAdarzana nA thAya tyAM sudhI maMdiranA ke derAsaranA sadevane mAnya karavAnA. 'sadguru' koNa ? chellA guru e 'jJAnI puruSa', paNa jyAM sudhI e nA maLyA hoya tyAM sudhI ApaNAthI je UMcA sTeja upara hoya, be DigrIya UMcA hoya te guru. 'sadharma' eTale zuM ? 'jJAnI puruSa'nI AjJA e ja saddharma, 'jJAnI puruSa'nA zrImukhethI nIkaLelAM vacano te ja saddharma; bAkI zAstro e saddharma nA hoya. e rIleTiva dharma che, rIyala nathI. paNa jyAM sudhI sAcAM motI nA maLe tyAM sudhI kalcarDa motI to paheravAM paDe ne ? sadeva, sataguru ane saddharmathI mokSa prApta thAya. // mUrtidharma zuM che ? amUrta dharma zuM che ? 10
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'dAdAzrI'e mUrtidharma ane amUrtadharmano suMdara phoDa Apyo che. keTalAka loko aNasamajaNathI bhagavAnanI mUrtine mAnatA nathI, dhikkAre che. to te bhayaMkara bhUla che. mUrtinI bhajanA kyAM sudhI karavAnI ke jyAM sudhI amUrtadharmane, Atmadharmane, AtmajJAnane pAmyA nA hoya. jyAM sudhI AtmA jANyo nathI tyAM sudhI cittanI ekAgratA mATe kaMika sAdhana to joie ne? ane jyAM vItarAga bhagavAnonI hajAro lokoe sthApanA karI che, e mUrtine tarachoDa kema marAya ? ane je yathArtha AtmajJAnI che e to tarachoDa to zuM paNa kiMcit mAtra koi paNa jIvane prApta mana, vacana, kAyAe karIne du:khe na de. 0 mUrtidharma e to bhAratanuM sAyansa che, amuka sTAnDarDa sudhInA loko mATenuM dharmanuM avalaMbana che. e avalaMbanane khoTuM kema kahevAya ? ane jene mUrtidharmanI jarUra nA hoya, je e sTAnDarDanI AgaLa nIkaLI gayA hoya, saMpUrNa AtmajJAnI, sarva kaluSita bhAvo rahita thai nIkaLI gayA hoya, ane kevaLa amUrtanI ja ramaNAmAM hoya, e mUrtidharmane nA svIkAre to te yogya che. paNa AvI dazAe je pahoMcelA hoya temane jagatamAM svIkAravAnuM ke nA svIkAravAnuM kazuM ja hotuM nathI, teo to sarvanA vyu poinTane jANI koinuM paNa pramANa kiMcit mAtra nA dubhAya te rIte vartatA hoya che ! mUrtimAM yathArtha prANapratiSThA koNa karI zake ? eka 'jJAnI puruSa' ja yathArtha prANapratiSThA karI zake. 0 mokSe javAnA be mArga che : eka kramika mArga ane bIjo akrama mArga. A akrama mArga e apavAda mArga che, Arya mArga che ! dara dasa lAkha varase ekAda vAra pragaTa thAya che ! RSabhadeva bhagavAna pAsethI ekalA bharata cakravartIne je prApta thayo hato te ja A akrama mArga Aje 'dAdAzrI' pAse pragaTa thayo che ane te aneka puNyazALIone prApta thayo che !!! akrama zAthI ? tyAre kahe, je AtmajJAna prApta karavA cakravartIo jevAne paNa rAjapATa, bairI-chokarAM, choDIne jaMgalamAM saddagurunI pAchaLa cAlI javuM paDatuM hatuM, chatAM enuM ThekANuM paDaze ke nahIM enuM kaMI ja ThekANuM nA hoya, evo kaSTadAyI kamika mArga jevo A mArga nathI. A to akrama ! "jJAnI puruSa'nI je kRpAdRSTi prApta karI jAya te eka kalAkamAM ja saMpUrNa AtmajJAna prApta karI jAya che !!! ane pachI grahaNa-tyAgane sthAna ja nathI rahetuM. grahaNa-tyAga rUpI sAdhano sAdhya vastu-AtmajJAna prApta karyA pachI binajarUrI banI rahe che. pachI to 'jJAnI'nI AjJA e dharma ane AjJA e ja tapa. bhagavAna mahAvIre paNa tema ja kadAM che, 'ANAe dhammo ANAe tappo." ane akrama mArganI AjJA kevaLa pAMca ja che ane e evI che ke saMsAra-vyavahAramAM saheja paNa harakatakartA nathI hotI. UlaTAnuM saMsAra-vyavahAramAM paNa atyaMta upayogI "mAsTara kI' samAna thaI paDe che, ke jenAthI A jagatanuM evuM koi tALuM nathI ke je nA khUlI zake ! jo ke A mAnyAmAM nA Ave tevI vAta che. Ama chatAM, e hakIkata che, emAM be mata nathI. kAraNa ke aneka puNyazALIoe 'dAdAzrI' pAse kalAkamAM ja svarUpa jJAnanI prApti karI che ane anubhavyuM che ! potAnA svarUpanuM lakSa tyAra pachI eka kSaNa paNa cukAtuM nathI evo anekono anubhava che. dhIsa ijha dhI onlI keza benka ina dhI varlDa !" A benkamAM jene je ceka nAkhavo hoya te nAkhI zake, paNa "saMpUrNa samajIne nAkhe. kAraNa ke TheTha mokSanI prApti sudhIno ceka pAsa thAya tema che, pachI rakhene saMsAranI vinAzI cIjomAM mUchita thai avinAzI pada khoi nA bese! 0 'prakRti' vijJAna pUrepUruM koNa samajAvI zake ? je pote "puSa' thayA hoya ane prakRtine niraMtara bhinna jotA hoya te ja yathArtha prakRti-vijJAna samajI zake, samajAvI zake. bAkI je pote ja prakatisvarUpa hoya, 'puruSa" thayAM nA hoya te prakRtine zI rIte oLakhI zake ? ne zI rIte samajAvI zake ? emAM to 'jJAnI puruSa'nuM ja kAma, anaMta AtmAo che ne anaMta prakRtio che. jyAM sudhI pote puruSa thayo nathI tyAM sudhI te prakRtino nacAvyo nAce che. kamika mArgamAM prakRti krame krame sahaja thAya tyAre aMte sahaja AtmA prApta thAya. jyAre akrama mArgamAM 'jJAnI puruSa' sIdho ja AtmA sahaja svabhAvamAM lAvI de che, pachI prakRtine sahana karavAnI rahe che, ane prakRti sahaja kevI rIte thAya ? tyAre kahe, je je prakRtinI 'phAilo' UbhI thAya teno samabhAve nikAla kare to pachI enAthI mukti prApta thai jAya te zeSamAM sahaja prakRti rahe ! 12
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSe javA koi manAi hukama nathI, mAtra 'potAne' potAnuM bhAna thavuM joie. koi tyAgI prakRti hoya, koi tapanI prakRti hoya, koi vilAsI prakRti hoya, je hoya te, mokSe javA mATe mAtra prakRti khapAvavAnI hoya 'prakRti pUraNa-galana svabhAvanI che ane pote apUraNa-agalana svabhAvano che." - dAdAzrI vItarAgo niraMtara potAnI prakRtine ja jo jo karatA hatA. prakRtino 'pote' jJAtA-draSTA rahe to te ogaLe. 'kevaLajJAnanI chellI nizAnI e ja che ke, potAnI ja prakRtine jo jo kare.' - dAdAzrI prakRtino svabhAva kevo che ? prakRti bALaka jevI che. prakRti pAsethI kAma kaDhAvI levuM hoya to bALakane jema samajAvI-paTAvIne, phosalAvIne kAma kADhI levAnuM che. bALakane samajAvavuM e sahelI vastu che, paNa jo enA sAmAvaDiyA thAva to prakRti vIphare tevI che. mATe game tema karIne, chevaTe 'lolIpopa' ApIne paNa ene paTAvIne ApaNuM kAma kADhI levAnuM karuM, jUThuM nA boluM, prapaMca nA karuM, vANIno koi paNa jAtano apavyaya nA karuM to sarasvatI devI prasanna thAya, pariNAma svarUpe gajabanuM vacanabaLa utpanna thAya ! 'jJAnI puruSa'nI vANI sAkSAt sarasvatI gaNAya, kAraNa ke te pragaTa paramAtmAne sparzIne nIkaLe che ! lakSmIjInA kAyadA zA che ? 'mana, vacana, kAyAe karIne kyAreya paNa corI nahIM karuM', e ja eka moTo lakSmIjIno kAyado che. lakSmIjInI pAchaLa paDavAnuM nA hoya ke temane AMtaravAnA nA hoya, tema ja lakSmIjIne tarachoDavAnuM paNa nA hoya. 'jJAnI puruSalakSmIjI sAmAM maLe tyAre hAratorA paherAve na jAya tyAre paNa hAratorA paherAve ! lakSmInI icchA kare tene tyAM lakSmIjI moDAM pahoMce ne icchA nA kare tene tyAM samayasara AvI pahoMce. lakSmI zI rIte kamAya che ? mahenatathI ? buddhithI ? nA. e to puNyathI kamAya che. A bheda jANe nahIM te kamAya to kahe, 'huM kamAyo, mArI buddhithI kamAyo." e khoTo ahaMkAra che. mananA bhAva sudhare to lakSmIjI Ave. vyabhicArI vicArothI sAcI lakSmI kyAreya paNa nA Ave. sAcI lakSmI ja zAMti Ape. A bhraSTAcArathI kamAyeluM kALuM nANuM Ave te to javAnuM ja, paNa jatI vakhate rome roma so so vIchIMnA sAmaTA DaMkhanI jema karaDIne jAya ! lakSmIjI AvavI ke nA AvavI e parasattAmAM che. manuSya to mAtra naimittika kriyA ja karavAnI hoya, prayatno karavAnA hoya. lakSmIjI mATe niHspRha nA thai javAya, temane tarachoDa nA marAya. tarachoDa mAre to kaMi keTalAMya avatAra lakSmIjI vagara valakhAM mAravAM paDe tema che. 0 dAdA bhagavAna jagatane navuM sUtra Ape che. jUnAM sUtrone loko to have ghoLIne pI gayA che. 'DIsaonesTI ijha dhI besTa phUlizanesa.' - dAdAzrI jene mokSe javuM hoya teNe no laoN-laoNmAM AvavuM paDaze. no laoN-laoNmAM rako te sahaja prakRtimAM AvI gayo gaNAya. jyAM jyAM laoN besADI kaMTrola karavA jAya tyAM ja te laoN pratye abhAva Ave ane prakRti vizeSa uchALo mArI DikaMTrola thai jAya ! "A varlDane eka dahADo badhA ja kAyadA kADhI nAkhavA paDaze ! sauthI keTalAka AtmAne nirguNa kahe che, paNa te yathArtha nathI. prakRtinA guNe karIne AtmA nirguNa che ane potAnA svaguNo thakI AtmA bharapUra che. AtmAnA anaMta guNo che. dAdAzrInuM sUtra che ke, "prakRtino eka paNa guNa 'zuddhacetanamAM nathI ane 'zuddhacetana'no eka paNa guNa prakRtimAM nathI." 0 prakRti sahaja thAya to AtmA sahaja thAya ane AtmA sahaja thAya to prakRti sahaja thAya.' - dAdAzrI aMbAmAtA, durgAmAtA, e badhI mAtAjI Adyazakti che ane te sahaja-prAkata zaktisUcaka che. dareka devIonA kAyadA hoya che ane te kAyadA pALanAra para te devI khuza rahe. aMbAmAM prakRtinI sahajatA sUcave che. jo sahajatA rahe to aMbAmA rAjI rahe. sarasvatI devIne rAjI karavA mATe kayA kAyadA pALavA joie ? vANIno kyAreya paNa durupayoga nA 13
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ paheluM kAyadA vagaranuM ApaNe karyuM che ! sarakArane kahIzuM ke joi jAva amAre tyAM kAyadA vagaranuM saMcAlana !' * dAdAzrI kAyadA lAdavAthI mana bagaDI jAya ane pachI vartana bagaDI jAya. kAyadA saMkalpa-vikalpa UbhA kare. AtmA sahaja che ane kAyadA e baMdhana che, je potAne asahaja kare che. yathArtha "dharmadhyAna' kone kahevAya ? pUjA, japa, tapa, sAmAyika, pratikramaNa, vyAkhyAna sAMbhaLe ene ? nA. e to sthULa kriyAkAMDa che, paNa e sthULa kriyA karatI vakhate tamAruM dhyAna kyAM varte che te nodhamAM levAya che. bhagavAnanAM darzana karatI vakhate bhagavAnanA phoTA joDe dukAnonA ne bahAra mUkelA joDAnAya phoTA le tene dharmadhyAna zI rIte kahevAya ? bhagavAnanI pAse kriyA jovAmAM AvatI nathI, dhyAna zemAM varte che te jovAmAM Ave che. atyAre thai rahelI kriyA e to pAchalA avatAramAM karelAM dhyAnanuM rUpaka che, pAchalA avatArano puruSArtha sUcave che; jayAre atyAranuM dhyAna e AvatA bhavano puruSArtha che, AvatA bhavanuM sAdhana che ! have dharmadhyAna zuM che ? ArtadhyAna ane raudradhyAna utpanna thAya tyAre te pheravavA je puruSArtha karavo paDe che te ja dharmadhyAna che ! A dharmadhyAnamAM AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAnano samAveza thAya che. paNa A AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAna potAnI samajaNe karelAM nA hovA joie, 'jJAnI puruSe' dekhADelAM hovAM joie. ArtadhyAna ane raudradhyAnane pheravavAM zI rIte ? ArtadhyAna ke raudradhyAna thayuM te mArAM ja karmanA udayane lIdhe thayuM, emAM sAmAno kiMcit mAtra doSa nathI. UlaTuM, mArA nimitte sAmAne du:kha sahana karavuM paDyuM teno pAtApa karavo ane pharI AvuM nahIM karuM evo daDha nirNaya, niya karavo. A pratikramaNa, pratyAkhyAna che ane te zUTa ona sAiTa thavuM ghaTe. pratikramaNa keza, ona dhI momenTa thAya to ja thayelo doSa dhovAya. sAcuM dharmadhyAna samaje to te turata ja pravartanamAM Ave tema che. 'dAdAzrI'e sAdA, rojiMdA vyavahAramAM avAranavAra upayogI thaI paDe tevA suMdara prasaMgonA dAkhalA ApI ArtadhyAna ane raudradhyAnane pheravIne dharmadhyAnamAM zI rIte rahevuM te saraLa karI ApyuM che ane e darekane potAnI rIte eDajasTa thai ja jAya tevuM che. a jenA sarva kaluSita bhAvo nIkaLI jAya te bhagavAna padane pAme. potAne to kaluSita bhAvo utpanna nA thAya, paNa potAnA nimitte sAmAne paNa kaluSita bhAva utpanna nA thAya e ja eka lokapUjaya thai zake. bAkI 'jJAnI puruSa' ke je pote nivizeSa padamAM hoya temane 'bhagavAnae vizeSaNa ApavuM te temanI anupama UMcAi ne upamA ApI nIce pADavA barAbara che ! chatAMya oLakhAvavA mATe temane badhA bhagavAna, sarvajJa vagere kahe che. sarvajJa eTale zuM ? je sarva joyone jANe che te sarvajJa, sarvajJa be prakAranA hoya : eka kAraNa sarvajJa ane bIjA kArya sarvajJa. bhagavAne thai rahelI kriyAne thai gai che ema gayuM che. dA. ta., gherathI vaDodarA javA koi nIkaLyuM hoya ne pAMca miniTamAM koi pUchavA Ave ke, 'bhAi kyAM gayA ?" to tame zo uttara Apazo? tame kahezo ke, 'bhAi vaDodare gayA.' have bhAi to mAMDa sTezaneya nahIM pahoMcyA hoya. chatAM, kriyAvaMta thayelI kriyAne bhagavAna mahAvIre thai gai che ema gayuM che ! tema jemanAM sarvazanAM kAraNo sevAi radaiAM che, te kAraNe sarvajJa ja kahevAya che. 'dAdA bhagavAna' kAraNa sarvajJa che. 0 jagatano kAyado che ke jenAthI dekhItI bhUla thAya tenI bhUla, paNa kudaratano kAyado che ke je 'bhogave tenI bhUgla.' 'koine ApaNAthI kiMcit mAtra duHkha thAya to mAnavuM ke ApaNI bhUla che.' - dAdAzrI | bhogave tenI bhUla' A kAyadAnA AdhAre je paNa koi cAle tene A jagatamAM kaMi paNa sahana karavAnuM rahetuM nathI, koinA nimitte kiMcit mAtra duHkhI thavAnuM rahetuM nathI. ApaNe ApaNI ja bhUlathI baMdhAyA chIe ane je potAnI sarva bhUlo bhAMgI nAkhe te pote ja paramAtmA che ! 'vItarAgo' sarva bhUlo bhAMgI mokSe sidhAvI gayA. ApaNe paNa te ja karIne chUTI javAnuM che. 'vItarAgo" dhyeyasvarUpa che 16
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 sAmAnya rIte vyavahArika 'sukhaduHkha'nI je samaja che te hakIkatamAM sukhadu:kha nathI, e to zAtA ke azAtA vedanIya karma che ema bhagavAne kalAM che. A zAtA ke azAtA vedanIya mudatI hoya che, TempararI hoya che. kAraNa ke A avasthA che. avasthAno artha ja TempararI che. have je sAmAnya samaja pramANe A vedanIya karmane kAyamI mAnI moTuM svarUpa ApavAmAM Ave to tenAthI potAne ghaNuM veThavuM paDe che. saMsAranAM sarva sukhadu:kho aMtavALA che. potAnuM "svasukha' ja anaMta che ane te ja prApta karI levA jevuM che. ane pragaTa 'jJAnI puruSa' mULa upAdAna saMyogI che ! 'mArI bhUlla nathI' ema kalAM e ja moTAmAM moTI bhUla che, bhUla upara gADha AvaraNa AvI jAya che. kRpALudeva kahI gayA che : 'huM to doSa anaMtanuM bhAna chuM ka@ALa.' jayAM anaMta doSanuM bhAjana che, Dagale ne pagale bhUlo ja che. are, ahIM A jagatamAM ApaNe vidyamAna chIe e ja moTAmAM moTI zuM bhUla nathI ? mULa ja jyAM pote ja bhUlathI bharelo che tyAM bIjAne kyAM doSa devo ? ane bIjAne doSa devo enA jevuM avagADha mithyAtva A jagatamAM bIjuM koi ja nathI. 'potAnI eka bhUla bhAMge ene bhagavAna kahevAya.' - dAdAzrI 'A varlDamAM koi tamAro uparI nathI. tenI huM tamane gerenTI ApuM chuM. koi bApoya tamAro uparI nathI. tamArI bhUlo e ja tamAro uparI - dAdAzrI pote koNa che te jANe to badhI bhUlo bhAMgavAno rasto kapAvA mAMDe ane chevaTe 'paramAtmA' thAya ! 1 jagatano niyama kevo che ke koi tamane kaMi kharAba kahI jAya ke tamAruM koi kharAba karI jAya to tame sAmAnI bhUgla jozo ane 'mane Ama kema kaLAM ?" ema karI potAnA mATe anyAya thayo che tema mAnI lezo. hakIkatamAM 'nyAya' jovAno hoya ja nahIM. A sAmethI je paNa kAMi anukULa ke pratikULa tamane prApta thayuM te tamArA potAnA lai AvelA 'vyavahAra'nA hisAbe ja prApta thAya che, emAM pachI 'nyAya' jovAno kyAM rahe che ? darekano 'vyavahAra' jevo pote lAvelA hoya che te to ukelAyA ja kare che, pAcho maLe che te hisAbe hisAbathI ja maLe che, emAM 'nyAya" je khoLavA jAya che ke kudaratI vyavahArane amAnya kare che, tene eno mAra paDyA vagara zI rIte rahe ? 'A mArI bhUla che' e samajAya che, e sTeja sudhI je pahoMcelo che ene enI bhUla bhAMgavA mATe "nyAya' che ane jene 'mArI bhUla thatI nathI' ene samajavA mATe 'vyavahAra' che. sAmAnya samajathI je sukhadu:khanI kalpanA karIne je bhayaMkara karmabaMdhano baMdhAi jAya che te kalpanAnI sthAne dAdAzrIe bahu ja suMdara sahaja rIte yathArtha 'jJAna darzana' pradAna karyuM che ane tenI 'geDa' besI jAya tevuM saraLa karyuM che ane eka vAra enI geDa besI jAya to vyavahArika sukhaduHkha sparza tema nathI ! 'kaMTALo eTale kAMTAnI pathArImAM sUine tyAre je dazA thAya - dAdAzrI - have A kaMTALAno anubhava nA karyo hoya evo bhAgyazALI koNa hoi zake ? bhalabhalA AcAryo, mahArAjo, sAdhu-sanyAsI ne moTA moTA mahAtmAo paNa kaMTALAthI vaMcita rahI nA zake. e to eka 'jJAnI puruSa'ne kaMTALA jevI vastu ja anubhavavAnI nA hoya ! have A kaMTALo jene Ave teNe tene samatAbhAve sahana karI levAno hoya, paNa tema na karatAM kaMTALo dUra karavAnA upAyo AdaravAmAM Ave. are, sinemA, nATaka ke ethI paNa nIce ghasaDI jAya tevA upAyo karavAmAM Ave che, paNa hakIkatamAM kaMTALo dUra thato nathI, mAtra thoDA samaya mATe te AgaLa dhakelAya che, te pharI pAcho bamaNA jorathI pharI vaLe che. kAraNa ke e udayakarma kaMi choDe nahIM, e pUruM bhogavye ja chUTako. 0 'rAgadveSa'nI sAmAnya samaja ane vItarAgonI yathArtha samajamAM chAza ane dUdha jeTalo taphAvata che. 'huM caMdulAla chuM' e ja rAga. jyAM pote nathI tyAM 'huM ' evo je Aropa kare che e ja rAga che ane jene 'huM zuddhAtmA chuM' e lakSa niraMtara che tenA sarva rAga tUTI gayA che. 11 18
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mane AnA para rAga che' ema je sAmAnya samaja che te ayathArtha che. hakIkatamAM AtmAmAM rAga nAmano guNa ja nathI. A je rAga lAge che te to paramANuonuM AkarSaNa che ane dveSa lAge che te paramANuonuM vikarSaNa che. A badhI pudgalanI karAmata che, tene ' potAne' ja rAgadveSa thAya che ema mAnI lai AtmAne rAgI-dveSI TharAvI de che. AtmA vItarAgI ja che ne raheze. 'ajJAna pratye prema te rAga ane jJAna pratye prema te vItarAga.' - dAdAzrI jagatano AdhArasthaMbha 'vera' che. jo vera nirmULa thAya to saMsAra sahaja rIte nirmaLa thai jAya che. verathI chUTavAno eka ja mArga che ane te che 'samabhAve phAilono nikAla karo.' e 'zaenuM zaraNuM', A kALamAM gajabanuM che. A zastra 'dAdAzrI'e sarvane ApyuM che. have e zastra lai je raNe caDhe te kharo zUro. saMsAra e saMgrAma ja che ne ? e saMgrAmamAM 'phAilo'no samabhAve nikAla karo. e dAdAi zastra laine raNe caDhe te vijayane avazya vare ne maLe zuM ? mokSa !! prApta mana, vacana, kAyAne dAdAzrIe 'phAila' kahI che ane A darzanamAM AvI jAya teno adhyAtma vijaya thai gayo ! cArja thayeluM eka paramANu paNa asaravALuM jyAM che tyAM anaMta paramANuothI bharelAM bhAjanono 'saMga' zuM asara mukta hoi zake ? pachI e saMga susaMga ho ke kusaMga ho, asara thavAnI ja. eka 'satsaMga' ja evo che ke je sarva saMgothI asaMga karAve ane A 'satsaMga' te sAmAnya arthamAM vaparAya che tevo nahIM. 'jJAnI puruSa' ke je sarva saMgamAM hovA chatAM niraMtara asaMga rahe che, temano satsaMga jo prApta thAya to koi paNa jIvane asaMga pada prApta thAya tevuM che. AvA "jJAnI puruSa'no satsaMga roja ne roja navo, navo ne navo ja lAge ! - satsaMgathI kasaMganA paramANu nIkaLI jAya ane navAM zuddha paramANu dAkhala thAya. A je hiMgano pAsa koi tapelAne lAgI gayo hoya to cha mahinA pachI e tapelAmAM dUdhapAka rAMdhIe to te bagaDI jAya. A hiMganA pAsanI cha mahinA sudhI asara rahe che, to kusaMgano pAsa lAge to to anaMta kALa tamArAM bagADI nAkhe evuM che.' - dAdAzrI 0 maMtra e vijJAna che, gamyuM nathI. emAMya 'trimaMtra' e to saMsAravighnahartA che. trimaMtra niSpakSapAtI maMtra che, sarva dharma samabhAva sUcaka che, sarva dharmanA rakSaka devadevIo enAthI rAjI rahe che. maMtranI asara kyAre thAya ? 'jJAnI puruSa' hAthe vidhisara jo apAyo hoya to te gajabanI asara kare tevuM che ! jyAM sudhI vyavahAra bAkI rahe che tyAM sudhI traNeya maMtro- 'navakAra, OM namo bhagavate vAsudevAya ane OM namaH zivAya' ema eka sAthe bolavAnA hoya. ekalo navakAra maMtra e saMnyasta maMtra che. jyAM sudhI yathArtha saMnyasta prApta nathI thayuM tyAM sudhI traNeya maMtro sAthe bolavAnA hoya. saMnyasta eTale veza badalAvavuM e nahIM, paNa AtmajJAna prApta thavuM te che. Aje jagatanI kai dazA thai che tenA nimitte dAdAzrI samajAve che. dAdAzrI kahe che, ke 1942 nI sAlathI huM kaheto AvuM chuM ke jagata AkhuM menTala hospiTalamAM kanvarTa thai 2lAM che. jayAM juo tyAM naryuM gAMDapaNa ja dekhAya che. tame pUcho zuM ne sAme javAba zo Ape ! ekabIjAno kAMi tALo ja nA besato hoya ! ane nAnI nAnI bAbato mATe moTA moTA jhaghaDA kare che, e menTala nahIM to bIjuM zuM? AjanI navI peDhInAM yuvAna chokarA-chokarIone loko khUba vagove che, paNa dAdAzrI kahe che ke A ja yuvA peDhI hindustAnanuM nAma rozana karaze ane dAdAzrInI sahaja vANI nIkaLI che ke, hindustAna 205nI sAlamAM AkhA varlDanuM kendra thai gayuM haze, atyAre thai raddhAM che. - 31 varSa pachI phorenanA loko ahIM bhaNavA Avaze ke jIvana kema jIvavuM, khAvuM keTaluM, UMghavuM keTaluM ne rahevuM kema karIne ! 0 jagatamAM 'zuddhAtmA' ane 'saMyoga' be ja vastu che. - dAdAzrI 'zuddhAtmA' zAzvata che ane saMyogo niraMtara badalAyA ja kare che. 19 20
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sthULa saMyogo, sUkSma saMyogo ane vANInA saMyogo para che ne dAdAzrI parAdhIna che.' paMcendriyathI anubhavI zakAya te badhA ja saMyogo te sthULa saMyogo che ; mananA, buddhinA, cittanA, ahaMkAranA vagere saMyogo sUkSma saMyogo che ane vANInA saMyogo ke je sthULa- sUkSma che e badhA para che ne pAchA parAdhIna che. vANI e rekarDa che, phIjhikala che. AtmAne ane vANIne kaMi ja lAgatuM vaLagatuM nathI. AtmA avAcya che. hA, vANI kevI nIkaLe che, kyAM bhUla thAya che vagereno AtmA jJAtA-draSTA che. saMyogo vinAzI che. jo saMyogomAM mukAma kare to pote vinAzI che ne avinAzI evA AtmAmAM mukAma kare to pote avinAzI ja che. mahAvIra bhagavAne eka AtmA sivAya bIjuM je paNa kaMi che te badhuM ja saMyoga vijJAna che ema kahyuM che. A sarva saMyogonA saMgathI mukta evo pote asaMga zuddhAtmA che. n tapa be prakAranAM che : eka bALA tapa ane bIjuM AMtara tapa. bALA tapa eTale bIjAne khabara paDI jAya te ane AMtara tapanI koineya khabara nA paDe, pote potAnI ja mahIM tapa karyA kare te. bAjJA tapanuM phaLa saMsAra che ne AMtara tapanuM phaLa che mokSa ! bAlA tapathI to hara koi vidita che ja, paNa AMtara tapa eka 'jJAnI puruSa' pAsethI ja prApta thAya evuM che. 'AtmA ane anAtmAnA sAMdhIne eka thavA nA de te kharUM tapa.' dAdAzrI homa DipArTamenTa eTale ke potAmAM-svamAM AtmAmAM ja rahevuM ane phorena DipArTamenTa eTale ke AtmA sivAya anyamAM-pudgalamAM na rahevuM ane te mATe je tapa karavuM paDe che te AMtara tapa che. A bALA tapa je karavAmAM Ave che temAM je karavApaNuM Ave che te ahaMkAra che. bhagavAne prApta tapane samatA bhAve sahana karI levAnuM kahyuM che, nahIM ke kheMcItANIne ahaMkAra karI ne tapa tapavAnuM kahyuM che ! atyAre je paNa sthULa tapa karavAmAM Ave che te badhAM ja prakRti karAve che, emAM zo puruSArtha ? puruSArtha to AMtara tapamAM 'puruSa' thayA pachI ja zarU thAya che. prakRti parANe tapa karAve che ne ahaMkAra kare che ke 'meM tapa karyuM !' je paNa kaMi tapa thAya che te prakRtine AdhIna thAya che. AmAM 'pote' kaMi ja karato nathI evo satata 21 khyAla rahe to tapanA rIekazana rUpe ahaMkAra Ubho nA thAya, nahIM to tapanuM rIekazana krodha, mAna ne ahaMkAra che. m tyAga kone kahevAya ? sahaja vartanamAM vartAyelo hoya te tyAga kahevAya. bIjo badho tyAga ahaMkAra karIne karelo kahevAya. tyAge so Age'! jeno jeno tyAga ahaMkAre karIne karyo hoya te so gaNuM thaine AgaLa upara maLe. 'mokSamArgamAM tyAganIya zarata nathI ane atyAganIya zarata nathI !' zAstro svayaM vade che ke jJAnIne tyAgAtyAga saMbhave nahIM. je prakRtimAM ramaNatA kare che te je paNa kaMi tyAga kare che te prakRti ja karAve che ne khAlI ahaMkAra kare che ke 'meM tyAgyuM !' ane je niraMtara Atma-ramaNatAmAM che ane tyAgAtyAga saMbhave ja nahIM. AtmAno tyAga ke grahaNa karavAno svabhAva ja nathI. jo tema hota to to siddhakSetre birAjelA siddha bhagavaMto paNa tyAga ke grahaNa karatA beThA hota ! to pachI tene mokSa kahevAya ja kema ? A to pudgala tyAge che ne pudgala ja grahaNa kare che ne pote khAlI ahaMkAra ja kare che. bhagavAne vastuno tyAga karavAno kajJo nathI; paNa vastunI mUrchAno, mohano tyAga vartavo joie ema kahyuM che. tAdAtmya adhyAsa e ja rAga ane tAdAtmya adhyAsa nahIM te - dAdAzrI tyAga.' m ahiMsAno sUkSmamAM sUkSma artha jo koi karI zake to te vItarAgo ja karI zake. jene A jagatamAM koi paNa jIvane kiMcit mAtra paNa du:kha nathI devuM evo niraMtara bhAva che ane te vartanamAM che e ja vItarAga che! koi jIva koi jIvane mArI ja nA zake tema ja koi jIva koi jIvane bacAvI nA zake. caMdubhAie koi jIvane mAravAno bhAva karelo ane jyAre koi jIvane maravAno TAimiMga AvI jAya tyAre e caMdubhAinA nimitte mare. maraNakALa pahelAM koi jIva marI zake ja nahIM. A to mAravAnA je bhAva kare che tenAthI bhAvamaraNa thAya che. bhagavAne sthULa hiMsA nA karazo ema nathI kahyuM, bhAvahiMsA nA karazo ema kahyuM che, eTale oTomeTika badhI ja ahiMsA AvI jAya che. koi jIvane bacAvavA mATe dayA rAkhavAnI nathI, paNa jIvane mAravAno je bhAva thayo te bhAvamaraNa mATe dayA rAkhavAnI che! 22
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ - yoga be prakAranAM : eka jJAnayoga eTale ke Atmayoga ane bIjo ajJAnayoga eTale ke anAtmayoga. anAtmayogamAM manoyoga, dehayoga ne vANIyoga samAviSTa thAya. yoga zeno thAya ? jene jANyo hoya teno ke je ajANa che teno ? jyAM sudhI AtmA jANyo nA hoya tyAM sudhI Atmayoga zI rIte thAya ? e to dehane jANyo tethI dehayoga ja kahevAya, ane nirvikalpa samAdhi dehayogathI kyAreya paNa prApta nA thai zake. vikalpI nirvikalpI kyAreya paNa nA thai zake, e to AtmajJAnI sarvajJapuruSa nirvikalpa dazAe pahoMcADI Ape tyAre ja nirvikalpa thAya. pragaTa dIvo ja anya dIvAne pragaTAvI zake. n 'ekAgratA' zuM che ? zA mATe karavI paDe che ? jene vyagratAno roga hoya te ja ekAgratA kare, emAM AtmA upara zo upakAra ? A majUrone ekAgratA karavAnI kyAM jarUra che ? temaja 'jJAnI puruSa' paNa ekAgratA nA kare. je vyagratAnA roga upara ekAgratAnI davA copaDe che tenAthI AtmAne zo phAyado ? dhyAna kare to zenuM karavAnuM ? dhyeyane jANyA vagara zenuM dhyAna karavAnuM? potAnI kalpanAthI dhyeya nakkI karI dhyAna karyAthI dahADo zI rIte vaLe ? samAdhi kone kahevAya ? nAka dabAvIne ke haThayogathI samAdhi kare tene? nA, e to henDala samAdhi kahevAya. jyAM sudhI henDala mAryuM tyAM sudhI cAlyuM, pachI e samAdhi UtarI jAya, evI samAdhithI zuM mokSa thAya ? samAdhi to tene kahevAya ke, hAlatAM cAlatAM, are laDhatAM-jhaghaDatAMya samAdhi nA jAya tenuM nAma yathArtha-samAdhi'. Adhi, vyAdhi, upAdhi nA thAya te 'yathArtha samAdhi' kahevAya. n mana zuM che ? manane to eka 'jJAnI puruSa' ja oLakhI zake. je manathI niraMtara para rahIne tenA jJAtA-draSTA rahe che evA pUjya dAdAzrIe manovijJAna yathArtha bahAra pADyuM che. mana e gAMThonuM baneluM che. jyAre bALA temaja AMtarasaMyogo prApta thAya tyAre mananI gAMTha phUTe. je kUMpaNa phUTe che, rUpakamAM Ave che te vicAra avasthA kahevAya; vicAra Ave ne jAya; AtmA pote teno jJAtA-draSTA che. mana e jJeya che ne AtmA jJAtA 23 che. keTalAka kahe che ke, 'mAruM mana kADhI lo.' mana kADhI le to ebasaMTa mAinDeDa thai javAya. mokSe javA mATe mana jarUranuM che. mana e to nAvaDuM che. manarUpI nAvaDA vagara saMsAra-sAgaramAMthI mokSarUpI kinAre zI rIte javAya ? keTalAka kahe che mana bhaTake che. mana A zarIranI bahAra kyAreya paNa bhaTakatuM nathI, bhaTake che te citta che. buddhi e paraprakAza che, inDirekTa prakAza che. AtmAno DirekTa prakAza che. AtmA sva-para prakAzaka che. buddhinI vyAkhyA zI che ? 'AkhA jagatanA badhA ja sabjekTasa jANe te paNa buddhimAM samAya, kAraNa ke te ahaMkArI jJAna che ane niraahaMkArI jJAna e jJAna che.' - dAdAzrI jyAM jJAnasUrya jhaLahaLato hoya tyAM buddhirUpI koDiyAnI zI jarUra ? buddhino svabhAva baLApo karAvavAno che. jJAnI abudha hoya, buddhi nAmeya nA hoya. saMpUrNa buddhi khalAsa thAya tyAre sAme sarvajJapada hAratorA sahita hAjara thAya ! vagara TikiTe bhaTake che te citta, ahIM beThA beThA game tyAMno hUbahU phoTo dekhADe te citta. zuddha jJAna + zuddha darzana= zuddha citta eTale zuddhAtmA pote. azuddha jJAna + azuddha darzana = azuddha citta. jagata 'anaMta citta'mAM paDyuM che. sAdhuo aneka cittamAM AvyA che ane 'jJAnI puruSa' ane satpuruSa 'ekacitta'mAM hoya. azuddha citta zAthI azuddha che ? 'sva'ne joi zakatuM nathI, mAtra parane ja joi zake che; jyAre zuddha citta 'sva' ane 'para'- bannene joi zake che. - dAdAzrI cittanI hAjarImAM je jamI zakatA nathI temane hArTa pheila, blaDa prezara vagere roga thAya che. cittanI hAjarImAM jamI zakAya to koi roga ja nA thAya evuM che ! anAhata nAda, kuMDalinI e badhA cittacamatkAra che ne paudgalika che. keTalAka kahe che ke, "mane kRSNa bhagavAna mahIM dekhAya che. A AtmA na hoya, e to cittacamatkAra che. e kRSNane jonAra AtmA che. 24
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ chevaTe dRSTi drAmAM nAkhavAnI che. A to dRSTi dRzyamAM nAkhe che. - dAdAzrI je kRSNa dekhAya che te to dezya che ne tene jonAro 'pote' drA che, AtmA che, svayaM 'kRSNa' che ! 'huM caMdulAla chuM' e ja mULa 'ahaMkAra' che, e jAya to niraahaMkArI pada prApta thAya. pachI je bAkI rahe te nikAlI ahaMkAra-DrAmeTika ahaMkAra rahe che. A ahaMkAra be prakAranA che eka rUpALo ne bIjo kadarUpo. A ahaMkAre ja dATa vALyo che, potAnA "sva" sukhane e cAkhavA nathI deto. ahaMkArane ogALavAnuM eka ja sAdhana jagatamAM hoya ane te "jJAnI puruSa'nA caraNano aMgUTho ! aMtaHkaraNanA cAra bhAga che : mana, buddhi, citta ane ahaMkAra, emanuM kArya pArlAmenTarI paddhatithI cAle che. mana pemphaleTa batAve, citta phoTo dekhADe, emAMthI buddhi ekanI sAthe bhaLe ne DIsIjhana Ape, vaDApradhAnanI jema; ane ahaMkAra rASTrapatinI jema sahI karI Ape eTale e kArya rUpakamAM Ave. 2 aNuvrata, mahAvrata eTale varte che, tyAga nahIM. tyAga karavo ane vartavo emAM bahu aMtara che. varte te vrata. varta eTale zuM tyAkhyuM te yAdeya nA hoya, sahaja tyAga kahevAya. jene saheje bIDI chUTI hoya tene te yAdeya nA Ave ne jeNe ahaMkAra karIne tyAgI hoya tene to yAda AvyA kare ke "meM bIDI tyAgI che !' je parigrahanA sAgaramAM hovA chatAM jene ekeya biMdu sparzatuM nathI te kharo aparigrahI ! ane je parigrahanI DhAMkaNImAM moTuM ghAlIne DUbI jato hoya tene aparigrahI zI rIte kahevAya ? yathArtha aparigrahI eka 'jJAnI puruSa' ja hoi zake ! 0 yogezvara kRSNane yathArtha koNa oLakhI zake ? eka 'jJAnI puruSa' ke je svayaM 'te' rUpa thayA hoya te ja temanuM yathArtha oLakhANa temaja te zuM kahevA mAMgatA hatA te yathArtha rIte samajAvI zake, kAraNa ke jJAnI jJAnIthI kyAreya paNa judA nA hoi zake, abheda hoya. cAra veda pUrA thAya tyAre veda iTaselpha zuM bole che ? dhIsa ijha noTa dheTa, dhIsa ijha noTa dheTa, tuM je AtmA khoLe che te AmAM nathI ! cAra veda vAMcyAM, dhAraNa karyA ne aMte zuM ? 'neti neti'. pustakamAM AtmA zI rIte samAviSTa thAya ? avarNanIya, avAcya durgama evA AtmAnuM bhAna 'jJAnI puruSa' saMjJAthI karAve. 'jJAnI puruSa' pAse dhIsa ijha dheTa, kalAkamAM thai jAya! 3 AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAna yathArtha kare to ja karelA doSa yathArtha rIte dhovAi jAya ne pote teTalo nirmaLa thAya, paNa te doSa thAya ke tarata ja ona dhI momenTa A vidhi thAya to ja A kALamAM kAma lAge. vItarAga vijJAna vItarAga ja bahAra pADI zake. vItarAgono aMtara Azaya kALane anurUpa evI syAdavAda vANI dvArA 'jJAnI puruSa' ja bahAra pADI zake ke je prApta thayA pachI sAmAnya manuSya paNa yathArtha dharmadhyAnamAM niraMtara rahI zake ! icchA to mAtra eka mokSa mATe karavA jevI che. 'jene sacoTa ekalI mokSanI ja icchA che, ene koi rokanAra nathI ! jJAnI ene ghera jaze !!!" 'jene mokSanI icchA hoya tene pudgalanI mAlikI nA hoya ! pudgalanI mAlikI che tene mokSanI icchA nA hoya !' 0 bhakta ane bhagavAna judA hoya; jayAre jJAnImAM e bheda nA hoya. bhakti kyAM sudhI karavAnI ? jayAM sudhI jJAnIno bheTo nA thAya tyAM sudhI, ane 'jJAnI puruSa' maLe to emanI pAse mokSa mAgI levo. vItarAganI bhakti mukti apAve. bhagavAna eTale zuM ? eno phoDa dAdAzrI Ape che. 'bhagavAna nAma che ke vizeSaNa ? jo nAma hota to ApaNe tene bhagavAnadAsa kahevuM paData; bhagavAna vizeSaNa che. jema bhAgya uparathI bhAgyavAnuM thayuM che, tema bhagavatuM uparathI bhagavAna thayuM che. A bhagavat guNo je paNa koi manuSya prApta kare tene bhagavAna vizeSaNa lAge.' -dAdAzrI 26
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ UMcAmAM UMcI bhakti kai ? 'kevaLajJAna prabhAvI AtmAnuM lakSa besIne tenI jAgRtirUpanA jJAnamAM rahevuM te UMcAmAM UMcI ane chellI bhakti che.' "jJAnIono pratiSThita AtmA' bhaktimAM che ane jJAna jJAnamAM che. pote zuddhAtmAmAM rahe ane pratiSThita AtmA pAse enA potAnAM zuddhAtmAnI ane A dAdAnI bhakti karAve ! e UMcAmAM UMcI chellI bhakti che !' - dAdAzrI 2 "mokSa' eTale zuM ? mokSa eTale mukta bhAva, sarva baMdhanothI mukti, sarva duHkhothI mukti. ane teno ahIM ja anubhava thAya, tyAra pachI pelo siddhano mokSa sAmo Ave ! mokSa kaSTa karIne kyAreya paNa prApta nA thAya. AtmAno potAno svabhAve ja mokSa svarUpa che, paNa tenuM bhAna nathI mATe baMdhana anubhave che. e mukta bhAva kyAre anubhavAya ? jyAre jJAnI puruSa potAnI anaMta zaktithI, anaMta siddhithI ApaNA AtmAne DhaMDhoLIne jagADe tyAre. je pote mukta che te ja anyane mukti ApI zake. jJAnI puruSa pote pragaTa mUrtAmUrta mokSasvarUpa che ane eka kalAkamAM ApaNane svarUpanuM jJAna arthAt AtmAnubhUti karAve che !! A ja akrama mArganI siddhi che !!! keTalAka ema mAnI beThA che ke, A kALamAM mokSamArga baMdha che ane ema mAnIne besI rahyA che hakIkatamAM mokSamArga to cAlu ja che, TheTha mokSanA daravAjA sudhI pahoMcI zakAya tema che, ane te puravAra thayeluM che. jo ke lAkhano ceka A kALamAM prApta nathI thai zakato, paNa dAdAzrI navvANuM hajAra, navaso navANuM ne navANuM paisA sudhIno ceka Ape che, ane anekoe te prApta karyo che !! AmAM keTalI khoTa ? eka paisAnI ja ne ? paNa enA badalAmAM lAkhanuM paracUraNa maLe che ne ? "mokSamArga' khullo che, khoLI kADhavAnI vAra che. 'jene chUTavuM ja che ene koi bAMdhI nahIM zake ane jene baMdhAvuM ja che ene koi choDI zake nahIM." - dAdAzrI baMdhana zenuM che ? ajJAnathI baMdhAya che, te jJAnathI ja chUTI zake. baMdhananuM mULa kAraNa ajJAna che. dAdAzrIe yathArtha mokSamArga khullo karI Apyo che. jyAM jJAnI puruSa pratyakSa hoya tyAM koi zAstranI ke kriyAnI jarUra nathI, tyAM to AjJA e dharma, AjJA e ja tapa che. bhagavAna mahAvIre karavuM che ne ke, 'ANAe dhummo ANAe tapyo." bhagavAne ema paNa kahyuM che ke, 2500 varSa pUrAM thayAM pachI bhasmakagrahanI asara pUrI thaze ne pharIthI yathArtha vItarAga dharma udayamAM Avaze, ane te 2500 varSa Aje pUrAM thAya che. 'jJAnI puruSa' jyAM pragaTyA che tyAM vItarAga dharmane zI AMca AvavAnI che have ? pote saMpUrNa niSpakSapAtI thAya, potAnI jAta mATe paNa niSpakSapAtI thAya tyAre mokSa sAmo Ave ! 0 'ramaNatA' be prakAranI : eka paudagalika ane bIjI Atma. jene paugalika ramaNatA paramANu mAtramAM paNa nA hoya tene AtmaramaNatA prApta thaye ja chUTako. jyAM sudhI kiMcit mAtra paudgalika ramaNatA hoya tyAM sudhI AtmA prApta nA thai zake, manuSya janmyo tyArathI mare tyAM sudhI paugalika ramaNatAmAM ja rahe che. are, zAstro vAMce, mALA pherave, sAmAyika, pratikramaNa kare ke vyAkhyAna kare te badhI ja paudgalika ramaNatA che. svane ramADe to ja mokSa prApta thAya ! jene svaramaNatA utpanna thai gai hoya te sarva parigrahonA saMgamAM hovA chatAM saMpUrNa aparigrahI-asaMga che ! ane jene svaramaNatA prApta thai nathI teNe sarvaparigrahanA saMgano tyAga karyo hoya chatAMya te saMpUrNa parigrahI che, kAraNa ke ramaNatA zemAM che ? tyAre kahe, pudgalamAM ja. e prakRtinuM pArAyaNa pUruM thayuM, to thai gayo vItarAga !' - dAdAzrI - DaoN. nIrubena amIna
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (anukramaNikA) jagata-svarUpa 1 pAcanakriyAmAM keTalI elarTanesa ? 0 prakRti 63 sahaja prakRti - sahaja Atma svarUpa ghara-prakRtiono bagIco 67 prakRti, paNa bhagavAna-svarUpa ! 81 jagatano krIyeTara koNa ? 3 vizva pajhalanuM ekameva 4 solyuzana ! brahmA, viSNu ne maheza 4 yamarAja, nahIM niyamarAja 5 jagatanI adhikaraNa kriyA 6 dharma-svarUpa 8 rIyala dharma : rIleTiva dharma 10 puruSa thayA viNa puruSArtha 13 zo ? kepha caDhAve te prAkRtajJAna 13 pakSamAM paDelAno mokSa 15 kyAMthI ? saMsAra-svarUpa : vairAgya-svarUpa 19 zuddhAtmA ja sAco sago ! 23 A to moha ke mAra ? ra6 saba saba kI samAlo ! 28 devone paNa du:kha ? 29 kaLiraNamAM vIraDI sama sukha ! 0 30 saMsaraNa mArga 32 bojo mAthe ke ghoDA para ?33 - saMsAravRkSa 35 sadeva : sadguru : sadharma 36 mUrtidharma : amUrta dharma 39 jinamUdrA 45 pratimAmAM prANa pUre jJAnI 46 akrama mArga : agiyAramuM 48 Arya ! prakRtinI vibhAvikatA 73 prakRti; svabhAve lajAmaNI ! 74 prakRti samajaNathI vaLe ! 74 sahaja prAkRta zakti devIo 81 mAtAjI sarasvatI lakSmIjI kaLIkALanI lakSmI 1942 pachInI lakSmI lakSmIjIno svabhAva lakSmIjInuM jIvana lakSmIjInuM Avana jJAnI-saspRha, nispRha no laoN' - laoN kAyadAmAM viveka 102 dharmadhyAna 104 dhyAna e ja puruSArtha 104 ArtadhyAna-raudradhyAna105 dharmadhyAnanAM cAra pAyA 108 ciMtA e ja ArtadhyAna 111 nimittane bacakAM 113 163 karma nirjara pratikramaNa ! 114 vyavahAramAM 'vAya' kayo ? cAra prakAranAM dhyAna 118 165 hArDa raudradhyAna 121 niHzeSa vyavahAre ukela saMsAranuM upAdAna kAraNa 123 166 raudradhyAna kone kahevAya ? 123 * vyavahArika sukha-du:kha samaja ArtadhyAna kone kahevAya ? 168 123 jIvana-ghAMcInA baLada jevAM dharmadhyAna kone kahevAya ? 129 171 'kaluSita bhAva'nAM abhAve 129 du:khone nA raDe te khAnadAna bhagavAna pada 172 nija doSa ! 134 copaDAnA hisAba 17ra bhUlanuM uparANuM 135 sasukha kayAre jaDe ? bleDarsa ane misTekas 136 174 lobhiyAnI prakRti 138 kaDavuM pIve te nIlakaMTha bhUlane oLakhe bhaMgAya 138 175 doSa dekhAvAnI jAgRti 139 du:kha te kone kahevAya ? niSpakSapAtI daSTi 141 177 doSono AdhAra 143 sattA vApare te DaphoLa phariyAdI ja gunegAra 144 187 anumodananuM phaLa 145 kaMTALAnuM svarUpa 187 brahmAMDano mAlika koNa ? 146 ThAkorajInI pUjA188 prAkRta guNono moha zo ? 147 * rAga-dveSa mukta puruSa ja choDAve 148 193 gunegArI - pApa puNyanI 149 gamA-aNagamAmAMthI rAgadveSa graMthi-Teva, svabhAvamaya 150 197 lAla vAvaTo ? - thobho 150 dveSathI tyAgeluM rAgathI bhogave yathArtha laukika dharma 198 kudaratI kAyado : 154 . 'bhogave tenI bhUla' 200 jIvonI saMpUrNa svataMtratA saMga asara 159 203 jagata, vyavahAra-svarUpa 161 abhyadaya ne AnuSagika phaLa vANI, - sAmAnA vyavahArAdhIna 30 vere. 29
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! ! ! 204 kusaMga, to du:kha lAve 207 pragaTa jJAnIno satsaMga 210 trimaMtra vijJAna 215 OM nI yathArtha samaja ! 219 jagata - gAMDAnI haoNspiTala 221 hindustAna- 2005mAM 225 tiraskAra vRttie notaryuM patana 226 aMgrejono eka upakAra 231 kudaratamAM buddhi nA nAkho 235 matabheda, manabheda ne tanabheda tyAga zeno karavAno ? 256 tyAgamAM viSamatA ! 253. sAco tyAgI ! 260 jJAnInI AjJA e ja dharma 26 1 ne tapa ! tyAga 264 A te kevo tyAga ?! 266 bhAvahiMsA 269 jevo bhAva-tevuM nimitta 270 banAya ! dayA, AtmabhAvanI rAkho ! 272 bacAve che-e ya ahaMkAra ! 273 maraNakALa ja mAre !! 275 jJAnayoga : ajJAnayoga 276 yogathI AyuSyanuM ekasTenzana ?! 278 kuMDalinI zuM che ? 279 anAta nAda 280 dhyAna 282 citta zuddhinI davA ! 284 krama-akramamAM ahaMkAra henDala samAdhi 286 327 sAcI samAdhi ! 287 gAMDo ahaMkAra ! nirvikalpa samAdhi ! 328 292 AtmajJAna tyAM chAka nahIM ! mananuM svarUpa ! 292 330 manolayano mArga 293 sukhI thavAnI traNa cAvIo ! mana para kAbU ! 294 331 saMsArano kaMTALo e ja rAga ! * aNuvrata-mahAvrata 295 334 manano svabhAva ! 296 AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna mane to mokSanuM nAvaDuM ! 299 342 mana, jagata-svarUpa ! 300 aho ! gautamasvAmInuM vicAra 301 345 vicAronI-Azrava, nirjarA ! pratikramaNa !! 302 rokaDAM pratikramaNe ja ukela !! nA gamatAmAM cokhuM mana ! 346 303 pratikramaNanAM pariNAma te kevAM ?' kAryano preraka koNa ? 304 348 mana : paryAya jJAna ? 305 AkramaNa ne atikramaNa ! buddhi ane jJAna ! 307 353 bhedabuddhi 308 jAthu pratikramaNa ! buddhi vaparAzanI limiTa ! 309 354 buddhinI normAliTI ! 311 sorI eTale pratikramaNa ?! buddhi saMsArAnugAmI ja ! 312 355 citta 314 atikramaNanA DAgha kADhe citta gerahAjara tenAM phaLa ! 355 314 pratikramaNa ! anaMtamAMthI eka citta 318 pratikramaNathI yathArtha vidhi ! zuddha citta-azuddha citta 320 356 coMTa-mAtra, cittanI ja ! 321 0 yogezvara zrIkRSNa citta zuddhi ja mahattvanI ! 323 358 cittanA camatkAra ! 324 zrIkRSNanI AjJA ! ahaMkAra 326 3pa9 32 saMyoga vijJAna 239 saMjoga sudhArIne mokalo 243 saMyogomAM pote koNa ! 246 tepa 248 prA* tapa ja karavA jevuM ! 249 tapa, kriyA ne mukti ! 255 31.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI zreNI - 2 jagata svarUpa jagata zuM che ? jagata koNe banAvyuM ? zA mATe banAvyuM ? jagatane calAvanAra koNa ? aMgrejo kahe che ke, ''goDa ijha krIyeTara opha dhIsa varlDa.'' muslimo kahe che ke, "jagata allAne banAyA." hinduo kahe che ke, "jagata bhagavAne banAvyuM.' keTalAka jainoya kahe che ke, "jagata bhagavAne banAvyuM.''jagatane krIyeTa karanAro jo koi krIyeTara hoya to te krIyeTara thayo kahevAya ane krIyeTarano artha kuMbhAra thAya. bhagavAnanAM kayA chokarAM kuMvArAM rahI jatAM hatAM ke jethI temane A badhuM banAvavuM paDyuM ? A milanA zeThiyAoya sekreTarIne kAma soMpIne nirAMte sUi jAya che, jarAya mahenata karatA nathI, to vaLI bhagavAna te AvI mahenata karato haze ? mahenata kare e to majUra kahevAya. bhagavAna te vaLI majUra hoto haze? bhagavAna evo kaMi majUra nathI ke A badhAmAM hAtha ghAlavA jAya ane lokonI zAdIo karI Ape. A bheMsanA peTamAM besIne pADAne ghaDe evo kaMi bhagavAna gAMDo nathI. ane A jagatane krIyeTa karanAro jo koi hota ne, to A lokoe ene kyAranoya pakaDIne mArI nAkhyo hota. game tyAMthI ene pakaDI lAvyA hota. kAraNa ke A jagatane banAvanAra evo kevo ke tenI duniyAmAM badhAM ja duHkhI, koi sukhI nahIM ! mATe pakaDo ene. ema kahIne ene kyAranoya A sI.AI.DI. khAtAnA lokoe pakaDI pADyo hota. paNa evo koi hoya to pakaDe ne ? AptavANI-2 jagatano koi krIyeTara che ja nahIM. dhI varlDa ijha dhI pajhala iTaselpha. pajhalasama thai paDyuM che. tethI tene pajhala kahevuM paDe che. have A pajhalane je solva kare tene paramAtmApadanI DigrI maLe ane je solva nA kare te badhAM ja pajhalamAM Disolva thai gayA che. moTA moTA mahAtmAo, sAdhu, mahArAjo, AcAryo, bAvalA, bAvalI badhAM ja A pajhalamAM Disolva thai gayA che. jema pANImAM sAkara Disolva thayelI hoya ne koi kahe ke, AmAM sAkara kyAM che ? kema dekhAtI nathI ? to ApaNe kahIe ke bhAi, sAkara pANImAM che to kharI paNa te emAM Disolva thaI gaI che. tema A badhAnAmAM cetana che kharuM, paNa te 'nidvaitana-cetana' che. 'zuddha cetana' svarUpa thAya tyAre ukela Ave. pAcatakriyAmAM keTalI elarTanesa ? eka moTI kemikala kaMpanInA rITAyarDa cIpha enjiniyara mArI pAse AvelA. te mane kahe,"dAdA, huM nA houM to mArI kaMpanI cAle ja nahIM.' 2 meM kahyuM, "kema bhAi, evuM te zuM che tamArAmAM ?' tyAre emaNe kahyuM, "huM bahu elarTa rahuM chuM. huM eka divasa nA jauM to kAma badhuM aTakI jAya." tyAre meM temane kahyuM, "A rAtre hAMDavo khAine sUi jAo cho te rAtre UMghamAM tame tapAsa karavA mahIM jAo cho ke kemanuM pAcana thAya che, keTaluM bAila paDyuM, keTalA pAcakaraso paDyA ? savAre e hAMDavAmAMthI lohI lohInI jagyAe, pezAba pezAbanI jagyAe ane saMDAsa saMDAsanI jagyAe zI rIte jAya che e tapAsa tame rAkho cho ? ahIM tame kevA elarTa raho cho ? A mahIMnI potAnI bAbatamAM tame kazuM dhoLI zakatA nathI to bIjI kai bAbatamAM dhoLI zakazo ? moTA moTA bAdazAha gayA, cakravartIo gayA toya rAja cAlyA karyuM to tamArA vagara zuM aTakI javAnuM che ? moTA elarTa nA joyA hoya te ? tamArA karatAM to 'jJAnI puruSa'no joDo vadhAre elarTa che ! kAraNa ene A mahAtmAo jAte lUche che! tame elarTa kone kaho cho ? A janmyA tyAre dAMta Avaze ke nahIM Ave, enI ciMtA karavI paDe che ? kAle sUryanArAyaNa nahIM Uge to zuM thaze evI ciMtA thAya che? ...
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata svarUpa jagatano krIyeTara koNa ? "dhI varlDa ijha dhI pajhala iTaselpha.' aMgrejo bhagavAnane krIyeTara kahe che. muslimo, hinduoya 'bhagavAnane duniyA banAyA' ema kahe che. te temanA vyupoinTathI karekTa che, paNa phekTathI roMga che. phekTa jo jANavuM hoya to amArI pAse Avo. ame geranTIthI kahIe chIe ke A jagata koie banAvyuM nathI. upara koi bApoya uparI nathI ke je navaro beTho beTho A jagatane calAvyA kare. A jagata zI rIte cAle che, koNa calAve che te eka 'ame' ja jANIe chIe. A jagatamAM ekeya evuM paramANu bAkI nathI ke jyAM huM na pharyo houM ! 'ame' brahmAMDanI aMdara rahIne ane brahmAMDanI bahAra rahIne badhA ja lyuthI DirekTa ane paNkTiva lyuthI joine kahIe chIe ke upara koi bhagavAna nathI ke je A badhuM calAve ! A jagata zI rIte cAle che te 'ame' tamane TUMkAmAM eka vAkyamAM kahI daie chIe. vistArathI AgaLa samajI jajo. A jagata onlI sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansathI cAle che, koi calAvatuM nathI. AkhuM jagata nimitta bhAve cAle che. koi svataMtra kartA che ja nahIM. ane temAMya bhagavAna to kartA hoi ja nA zake. jo bhagavAna kartA thAya to tene karma baMdhAya, ane tene pAchuM bhokatA thavuM paDe. jo bhagavAnaneya kartAbhokatApaNuM hoya, karmabaMdhana hoya to tene bhagavAna zI rIte kahevAya? to pachI enAmAM ne tamArAmAM phera zo ? A to badhI ThokaMThokA cAlI che. loko phAve tema potAnI samajaNe cAle che. loko mAne che ke, A jagatano koi cheDo ja nathI, mATe jema gappu mAraze tema cAlaze. paNa evuM gappu nathI A jagata ! jagata phekTa vastu che. paNa rIleTiva phekTa che ane 'pote' rIyala phekTa che. rIyala phekTamAM 'jJAnI puruSa' besADe eTale ApaNuM 'muktidhAma' thai gayuM ! loko jagatane gappu mAne che ke, A bhogavI lo ne jema phAve tema, koNa bApo pUchanAra che ? alyA, evuM nathI A. yu Ara hola enDa sola rIsponsibala phora yoraselpha. (tame tamArA potA mATe pote ja saMpUrNa AptavANI-2 javAbadAra cho). AgaLanI lAipho ane pAchaLanI lAipho mATe tuM pote ja jokhamadAra che. eka ATalIya bhUla tuM nA karIza. bhagavAna AmAM hAtha ghAlato ja nathI. 4 A jagatane samajavuM to paDaze ne ? ema ne ema gappe gappu kyAM sudhI cAlaze ? A pajhalane solva karavuM paDaze ke nahIM ? kyAM sudhI A koyaDAmAM gUMcAyA karavuM che? vizva pajhalatuM ekameva solyuzana dhI varlDa ijha dhI pajhala iTaselpha. dhera Ara Tu vyupoinTas Tu solva dhIsa pajhala. vana rIleTiva vyupoInTa enDa vana rIyala vyupoinTa. bAya rIleTiva vyupoinTa yu Ara caMdulAla enDa bAya rIyala vyupoinTa tame 'zuddhAtmA' cho. A be vyupoinTathI jagatane jozo to badhAM ja pajhala solva thai jaze. A ja divya cakSu che. paNa jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' tamArAM anaMta kALanAM pApone bhasmIbhUta nA karI Ape, tamane svarUpanuM bhAna nA karAvI Ape tyAM sudhI kaMi vaLe nahIM. pratyakSa pragaTa puruSa vagara kAma nA nIkaLe. brahmA, viSNu te maheza dAdAzrI : A jagata koNe banAvyuM haze ? praznakartA : brahmA, viSNu ane maheza - e traNeya maLIne. krIyeTara brahmA che, eDaminisTreTara viSNu che ane DIsTroyara maheza che. dAdAzrI : to e brahmA, viSNu ane mahezanAM mAbApa koNa ? praznakartA : zaMkara pote ja phAdhara che. dAdAzrI : to pachI madhara koNa che ? praznakartA : hI hImaselpha ijha dhI madhara. dAdAzrI : to pachI traNa ja kema AvyA ? pAMca kema nA AvyA?
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata svarUpa AptavANI-2 praznakartA : traNa guNo che ethI traNa che. dAdAzrI : A brahmA, viSNu ane maheza nAmanuM koi ja nathI. A to traNa guNane nAma ApyAM che. te traNa guNonI vAta sArI rIte samajAvavA gayelA paNa teno durupayoga thayo ane mUrtio kADhI ! e zuM kahevA mAgatA hatA ke prakRtinA A traNa guNone kADhIne nirmaLa thaiza to tuM paramAtmA thaiza ! praznakartA : A traNa guNone kADhIne ? dAdAzrI : hA, e brahmA, viSNu ane mahezanA rUpaka-guNo kADhIne. sukha to tamArI pAse ja che, paNa kema bheguM nathI thatuM to ke, aMtarAya che. to e koNe UbhA karyA ? bhagavAne UbhA karyA ? nA, tArA ja potAnA UbhA karelA che. aMtarAya evI vastu che ke, prApta thAya toya pheMkI de. nahIM to tame pote ja paramAtmA cho. paNa tamArA potAnA ja aMtarAya che, emAM koinI Dakhala nathI. A to ApaNuM ja UbhuM kareluM tophAna che. jo koi A badhuM UbhuM karanAra hota to to A loko ochA nathI, ene pakaDI enuM kyAranuMya zAka karI nAkhyuM hota ! yamarAja nahIM, liyamarAja keTalAka yamarAjAthI bhaDakI mare che. te lokoe yamarAjAneya kevA cItaryA ? moTA moTA dAMta ne ziMgaDAvALA ne bheMsa upara beThelA ! te bhaDakI nA mare to zuM thAya ? kUtaruM raDe to kahe ke, jamarA AvyA. mUA, jamarA nAmanuM koi janAvara ja nathI. A yamarAja te to niyamarAja che! niyamasara paddhatisaranuM ja che badhuM. te niyama pramANe mRtyu Ave che. have A niyamarAja che evuM ame kahIe to pachI tamAre kazAthI bhaDakavAnuM rahe ? jagatatI adhikaraNa kriyA A jagatanuM adhiSThAna zuM che ? enI adhikaraNa kriyA zA AdhAre thai rahI che ? A eka gahana koyaDo jagatane thaI paDyo che. jagatane sAcuM adhiSThAna Aje amArA thakI kudaratI rIte bahAra paDe che. pratiSThita AtmA' e A jagatanuM moTAmAM moTuM adhiSThAna che! A 'pratiSThita AtmA'nI adhikaraNa kriyA kai ? ajJAnazaktithI adhikaraNa kriyA cAlyA kare che. "huM caMdulAla chuM" e je bhrAMtithI bole che, tenI bIliphamAM ane vartanamAM paNa 'huM caMdulAla chuM' e ja che. e ja A jagatanI adhikaraNa kriyA che. jyAM pote nathI, tyAM Aropa kare che ke "huM caMdulAla chuM ane e Aropita bhAvamAM ja badhuM kare che ane potAne ja kartA mAne che. enAthI adhikaraNa kriyA thaI rahI che. bIjA zabdomAM kahIe to "huM caMdulAla chuM, A mAro deha che, je je kaMI thayuM te meM karyuM" e badhI pratiSThA thai. pAchalA bhavamAM je je karma karelAM, je je pratiSThA karelI, tenAthI A bhavanAM pratiSThita AtmAnuM baMdhAraNa thayuM. have A bhavamAM A 'pratiSThita AtmA' DiscArja thAya che tyAre bhrAMti UbhI ne UbhI rahI che. mATe navI adhikaraNa kriyA cAlu ja rahe che ane tenAthI AvatA bhavano navo "pratiSThita AtmA' baMdhAya che. je je cArja karyuM tenuM DiscArja to avazya thavAnuM ja. emAM koi mInamekha phera karI zake tema nathI. kAraNa ke e iphekTa che ane iphekTane koi rokI nA zake. have A pratiSThita AtmA" e "zuddhAtmA'thI taddana bhinna che. 'pratiSThita AtmA' ane 'zuddhAtmA'ne zeya-jJAtAno saMbaMdha che. A joyajJAtAno saMbaMdha jyAre utpanna thAya, "zuddhAtmA' jJAtA-draSTA padamAM rahe ane 'pratiSThita AtmA' kevaLa DiscArja svarUpamAM rahe tyAre navuM cArja nA thAya;
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatanI adhikaraNa kriyA tyAre adhikaraNa kriyA saMpUrNa baMdha thai jAya ane AvatA bhava mATeno navo 'pratiSThita AtmA' nA baMdhAya; pachI je pAchalI banegArI padano 'pratiSThita AtmA' lAvelA hoie teno samabhAve nikAla karavAno rahe che. navuM cArja nA thAya. tethI DiscArja thavAno vakhata ja nA Ave. 'jJAnI puruSa' ekalA ja A adhikaraNa kriyAne sIla mArI zake. 'jJAnI puruSa' bhrAMtirasa ogALI nAMkhe ane 'zuddhAtmA' ane 'pratiSThita AtmA' bannene chUTA pADI Ape. beu vacce lAina opha DImArkazana nAkhI Ape. eTale beu niraMtara chuTA ne chUTA ja rahe, zaya-jJAtA saMbaMdhamAM ja rahe. 'pratiSThita AtmA'ne je zeya svarUpe jANe che te "zuddhAtmA" che. 'zuddhAtmA' e sva-para prakAzaka che ane 'pratiSThita AtmA' paraprakAzaka che. indriyagamya jJAna te 'pratiSThita AtmA' che ane atIndriyagamya jJAna te zuddhAtmA" che. A badhI kriyA je dekhAya che te 'pratiSThita AtmA'nI che. 'zuddhAtmA'nI AmAMnI koi paNa kriyA nathI. 'zuddhAtmA'nI to kevaLa jJAnakriyA ne darzanakriyA che ane paramAnaMda e eno mULa svabhAva ja che. A huM chuM ane 'A mAruM che, e je pratiSThA thayA kare che enAthI pratiSThita AtmA' baMdhAya che. "huM" ane "mAruM" gayAM to 'pratiSThita AtmA'nI navI pratiSThA nA thAya, navAM kojhIjha utpanna nA thAya. navo pratiSThita AtmA Ubho nA thAya. pachI je rahe te kevaLa iphekTas bAkI rahe ane te sarva iphekTas iphekTa-svarUpe bhogavAi jAya, pachI bAkI zuM rahe ? "kevaLa AtmA" ! dharma svarUpa dharma kone kahevAya ? je dharma thaIne pariNAma pAme te dharma. eTale ke mahIM pariNAma pAmIne kaSAya bhAvone (krodha-mAna-mAyA-lobha) ochA kare. kaSAya bhAva ochA thAya evA nathI, vadhe evA che. e potAnI meLe ochA karavAthI thAya nahIM, paNa dharmathI ja ochA thAya. dharma kyAMthI prApta thavo joie ? 'jJAnI puruSa' pAsethI; sahI-sikkAvALo dharma hovo joIe. 'jJAnI puruSa'nA pachI be zabdo vAparavA mAMDyA ke je zabdo vacanabaLavALA hoya, mahIM baLa ApanArA hoya, jAgRti rakhAvanArA hoya; te zabdo AvaraNo bhedIne mahIMnI zaktio pragaTa kare. pariNAma pAme te dharma ane pariNAma nA pAme te adharma. pariNAma zuM pAme ? to ke kaSAya bhAvone haLavA kare, ochA kare. halakA-pAtaLA kare ane jema te kaSAya bhAvo ochA thatA jAya tema potAnI zakti, AnaMda vadhatAM jAya. potAnI badhI zakti mAlUma paDe ke ohoho mahIM potAnI kevI zakti che ! ATalI badhI potAmAM zakti kyAMthI AvI ? eTale dharma enuM nAma kahevAya. nahIM to A bhamaraDo to evo ne evo ja hoya, nAnapaNathI te TheTha nanAmI kADhe tyAM sudhI evo ne evo ja hoya. to ene dharma zI rIte kahevAya ? dharma thaine pariNAma pAme. tyAre, pariNAma zuM pAmavAnuM ? vrata, niyama, tapa karatAM zIkhe e ? nA, e na hoya pariNAma, krodha, mAna, mAyA, lobhanuM-kaSAyonuM nivAraNa kare enuM nAma dharma ane adharma to kaSAyo vadhAre. tyAre keTalAka kahe che ne ke roja sAmAyika, pravacana, dhyAna
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma svarUpa dharma na hoya. kare che ne ? zuM e dharma nathI? bhagavAna kahe che ke nA, bhagavAna to kahe che ke tame emane jarA pUcho ke A bIjA joDe, ziSyo joDe kaSAyo thAya che ke nathI thatA ? ane ApaNe pUchIe ke, "mahArAja ziSyo joDe kazuM thai jAya che ?" tyAre mahArAja kahe ke, "koi ekuya sAmAyika nathI karato te mane mahIM bahu akaLAmaNa thai jAya che ?'' tyAre teM karyuM tene dharma kema kahevAya ? A to UlaTA kaSAyo vadhAre che. dharma sAmAyika vageremAM nathI, dharma to pariNAma pAme temAM che. dharma to kaSAya bhAvonuM nivAraNa kare te. kaSAya bhAvo to dAbyA dabAvAya nahIM, ke emane chola chola kare, raMdho mAra mAra kare toya kazuM vaLe nahIM. dharma pUrepUro pariNAma pAme tyAre 'pote' ja dharmasvarUpa thai jAya! . rIyala dharma : rIleTiva dharma dharma be prakAranA che : eka rIleTiva dharma ane bIjo rIyala dharma. rIleTiva dharma eTale mano dharma, dehadharma, vANIdharma ane e badhA paradharma che. japa karatA hoya e vANInA dharma, dhyAna karavuM e badhA mananA dharma ane dehane navaDAvavuM, dhovaDAvavuM, pUjApATha karavo, e badhA dehanA dharma che. dareka vastu tenA dharmamAM ja rahe che. mana mananA dharmamAM ja rahe che, buddhi budghinA dharmamAM, citta cittanA dharmamAM ane ahaMkAra ahaMkAranA dharmamAM ja rahe che, kAna kAnanA dharmamAM rahe che. kAna che te sAMbhaLavAnuM kAma kare che, e ochuM jovAnuM kAma kare che ! AMkha jovAnuM kAma kare, sAMbhaLavAnuM nahIM. nAka sUMghavAno dharma bajAve, jIbha svAdano dharma bajAve ane sparzendriya sparzanA dharmamAM ja rahe che. dareka indriya potapotAnA viSayonA dharmamAM ja hoya che. mana mananA dharmamAM hoya tyAre avaLA vicAra Ave ane savaLA vicAra paNa Ave, paNa e enA dharmamAM che. paNa 'pote' savaLo vicAra Ave tyAre kahe ke, mArA sArA vicAra che, eTale 'pote' temAM bhrAMtithI tanmayAkAra thai jAya che. ane avaLA vicAra Ave eTale 'pote' tenAthI chUTo rahe ane tyAre kahe ke mArI icchA nathI chatAM e AvA avaLA vicAra Ave che ! aMtaHkaraNamAM badhAnA dharma judA che. mananA dharma judA, cittanA dharma judA, buddhinA dharma judA ane ahaMkAranA dharma judA. Ama, badhAnA dharma judA judA che. paNa 'pote' mahIM Dakhala karIne Dakho Ubho kare che ne ! mahIM tanmayAkAra thai jAya che, e ja bhrAMti che. tanmayAkAra kyAre nA thAya? ke jyAre 'jJAnI puruSa' svarUpanuM jJAna Ape tyAre tanmayAkAra
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIyala dharma rIleTiva dharma 11 12 AptavANI-2 nA thAya. pote AtmA thayA pachI niSpakSapAtI thAya. pachI mana, buddhi, citta ane ahaMkArano, vANIno ke dehano pakSapAta nA rahe. A to Aropita bhAvathI ahaMkAre karIne tanmayAkAra thAya che. AtmA thayA pachI e badhAne 'pote' chUTo rahIne jue ane jANe. jagata AkhuM rIleTiva dharma pALe che. dehanA dharma, vANInA dharma, mananA dharma ja pALe che. dehanA dharmone ja 'potAno dharma che" ema mAne che. e rIleTiva dharma che ane "AtmA e ja dharma" mAne che, te Atmadharma kahevAya che. Atmadharma e ja rIyala dharma che, e ja svadharma che, e ja mokSa che. potAnuM svarUpa jANI levAnuM che. AtmAno dharma e ja svadharma che, bIjA badhA paradharma che. tamArI mahIM 'dAdA bhagavAna" beThA che, e ja cetana prabhu che. e ja paramAtmA che. e ja amArI mahIM pragaTa thayA che ne tamArA pragaTa thavAnA bAkI che. A to dharma nathI, ahIM to kAma kADhI levAnuM che. kyAM sudhI dharmazALAomAM besI rahevAnuM? potAnuM kAma kADhI levAnuM che, eTale zuM ke "jJAnI puruSa' pAse potAnuM svarUpa jANI levAnuM che. 'jJAnI puruSa' no dIvo pragaTelo che te "ene' tamAro dIvo aDADI do, to tamAro dIvo paNa pragaTI jAya. A to ko'ka kALe "jJAnI puruSa' pragaTa thAya, dasa lAkha varase akrama 'jJAnAvatAra" thAya tyAre kalAkamAM ja potAno AtmA pragaTa thai zake tema bane. mATe ja "ame' kahIe chIe ke tamAruM kAma kADhI lo. A deha to 'parapoTo" che te kyAre phUTe te kahevAya nahIM. mahIM beThA che te 'dAdA bhagavAna" che. gajabanA pragaTa thayA che, paramAtmAM pragaTa thayA che, paNa jyAM sudhI A parapoTo haze, A deha haze tyAM sudhI ja lokonuM kalyANa thai zakaze. kAraNa ke ahIM pragaTelA 'dAdA bhagavAna' amane vaza che. traNa lokanA nAtha amane vaza thayA che ! emanI pAse vAcA nathI, hAtha-paga nathI; tethI amane vaza thayA che ane amane kalyANanuM nimitta banAvyA che ! mATe ame to kahI chUTIe ke A parapoTo che, tyAM sudhI kAma kADhI lo. ahIM amArI pAse to AtmA e ja dharma che. ahIMyAM to avirodha evo rIyala mArga che. jagatamAM rIleTiva mArga cAle che. jayAM pote nathI tyAM potApaNAno Aropa karavo, pote caMdulAla che, ema mAnIne zubhAzubhanA mArge cAlavuM; pachI bhale AkhI jiMdagI badhAMne oblAIjha kare, paNa e rIleTiva dharma pAmyo kahevAya ane mAtra eka ja kSaNa jo rIyala dharma pALyo to to mokSa che ! bhagavAne kaLAM ke eka vakhata AtmA thaine AtmA bolo to kAma thaze, nahIM to huM AtmA chuM ane dehAdi jaMjALa mArAM nathI,' ema lAkha avatAra bole toya kazuM vaLe nahIM ! bhagavAna zuM kahe che ? huM caMdulAla chuM, tArI zraddhAmAM paNa e ja che, e zraddhA tUTI nathI, e jJAna tUTyuM nathI, e cAritryaya tUTyuM nathI. ne pachI bole ke, "huM zuddhAtmA chuM.' to to kyAreya mokSa nA thAya. A to 'huM caMdulAla chuM !' e Aropita bhAvamAM rahIne "zuddhAtmA chuM' ema zI rIte bolAya ? jJAna darzananA Aropita bhAvo tUTe tyAre samyak bhAvamAM Ave, to mokSa thAya. rIleTiva dharmo zuM kahe che? sAruM karo ane khoTuM nA karazo. sAruM karavAthI puNya baMdhAya ane khoTuM karavAthI pApa baMdhAya. AkhI jiMdagIno copaDo ekalA puNyathI kaMi nA bharAya. koine gALa ApI to pAMca rUpiyA udhare ane dharma karyo to so rUpiyA jame thAya. pApa-puNyanI bAdabAkI thatI nathI. jo tema thatI hota to to A karoDAdhipatio pApa janma thavA ja nA de. paisA kharcIne udhArI uDAvI de. paNa A to asala nyAya che. temAM to je vakhate jeno udaya Ave tyAre te veThavuM paDe. puNyathI sukha maLe ane pApanAM phaLano udaya Ave tyAre kaDavuM lAge. phaLa to baMneya cAkhavAM ja paDe. bhagavAna zuM kahe che ke, tane jo phaLa cAkhavAnuM poSAtuM hoya tenuM bIja vAvaje. sukha poSAtuM hoya to puNyanuM ne du:kha poSAtuM hoya to pApanuM bI vAvaje; paNa baMne rIleTiva dharma ja che, rIyala nahIM. rIyala dharmamAM, AtmadharmamAM to puNya ane pApa baMnethI mukti joie. rIleTiva dharmothI bhautika sukho maLe ane mokSa bhaNI prayANa thAya; jyAre rIyala dharmathI mokSa maLe. ahIM amArI' pAse rIyala dharma che. tenAthI sIdho ja mokSa maLI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIyala dharma rIleTiva dharma 13 AptavANI-2 jAya. ahIM ja mokSasukha varte. ahIM ja Adhi, vyAdhi ne upAdhithI mukti maLI jAya ne niraMtara samAdhi rakA kare, nirAkuLatA utpanna thAya. ahIM to AtmA ane paramAtmAnI vAto thAya. puruSa thayA viNa puruSArtha zo ? eka moTA prophesara mArI pAse AvyA. temane manamAM jarA kepha ke 'huM kaMika jANuM chuM' ane 'huM kaMika puruSArtha karuM chuM.' temane meM pUchyuM : 'tame zuM karo cho ? zo puruSArtha karo cho ?" temaNe kahnAM : "AtmA mATe ja badho puruSArtha karuM chuM.' tyAre meM pUchayuM : 'paNa puruSa thayA vagara puruSArtha zI rIte thAya? prakRti nacAve tema tame nAco cho ane kaho cho ke, "huM nAcyo.' AkhA vizvane huM celenja ApuM chuM ke, A badhuM tame je karo cho te tamArI potAnI' zakti na hoya. are, jhADe pharavAnI paNa sattA tamArAmAM nathI. vaDodarAnA moTA moTA DaoNkTarone bhegA karIne meM pUchayuM ke, tame kaho cho ke ame bhalabhalAne jhADo karAvIe, paNa te tamArI sattA kharI ? tyAre temaNe kahyuM ke, "e to ame ja karAvIe ne ?" tyAre meM temane kaheluM ke, 'tamane potAne ja jhADe pharavAnI tamArI svataMtra zakti nathI to bIjAne zuM karAvazo ? e to tamane aTakaze tyAre khabara paDaze ke, mArI zakti nahotI ! A to badhuM prakRti karAvaDAve che ne ahaMkArIo ahaMkAra kare che ke, "meM karyuM !" karI nAkhe! eTale ene bhagavAne gajasnAnavat kaDyAM che. gajajJAnavat eTale jema pANInI mahIM hAthI nyAya ane bahAra nIkaLI ne dhULa uDADe zarIra para, tevI dazA che A manuSyonI! AtmajJAna e to durlabha vastu che, atyaMta durlabha, durlabha che. mokSa to nAma de eTaluM ja, vAta kare eTaluM ja. bAkI prApti thavI e saheluM nathI. badhA prakRti-jJAnavALA manamAM zuM bole, "huM badhuM jANI gayo!' alyA, e to prakRtijJAna jANyuM te ! AtmajJAna jANavAnuM che. keTalAya avatArathI prakRtijJAna enuM e ja jANyA karyuM che ne bIjuM zuM kare che ? kare che prakRti ne kaheze, "meM karyuM. prakRti ene nacAve, uThADe, ne kaheze, "huM uDyo.' UMghADeya prakRti, UMghavuM hoya to UMghAya nahIM ne prakRti UMghADe to kaheze "huM UMdhI gayo !" bAkI ame geraMTIthI kahIe chIe ke AkhuM jagata prAkRtajJAnamAM che. e zAstra vAMcato hoya ke mahAvIranA pistALIsa Agama dhAraNa karato hoya ke cAra veda dhAraNa karato hoya toya ame ene kahIe ke tuM hajI prAkRtajJAnamAM che ! AtmajJAna ane prAkRtajJAnamAM chAza ane dUdha jeTalo Dipharansa che. chAza ane dUdha beu dhoLAM dekhAya. prAkRtajJAna kepha caDhAve ane AtmajJAna kepha utArI nAkhe. je prakArano kepha hoya te badhA ja prakArano kepha AtmajJAna utArI nAkhe. kepha ghaTato jato hoya e ja AtmajJAnanuM levala. kepha caDhAve te prAkRtajJAta moTA moTA paMDito, zAstro vAMcanAra zAstrajJo, moTA moTA sAdhu mahArAjo, AcAryo badhA ja jANe che te prAkRtajJAna che, e AtmajJAna nathI; paNa prAkRtika jJAna che. prAkRtika jJAna ane AtmajJAnamAM chAza ane dUdha jeTalo phera che. A badhuM prAkRtajJAna zuM kare che? prakRtithI prakRtine dhUe che. prakRtithI prakRtine dhovAthI te pAtaLI paDI jAya. pAcho eka avatAra prakRtine pAtaLI pADavAmAM jAya ane jo koi kusaMga maLI jAya to jADI praznakartA : zuM zAstra bhaNyAthI paNa ahaMkAra vadhe ? dAdAzrI : hA, kAraNa ke e prAkRtajJAna che, eTale e badhAno kepha caDhe ke huM jANuM chuM, huM jANuM chuM." alyA, zuM jANyuM te ? kaDhApo-ajaMpo to jato nathI tAro. pyAlo phUTI jAya che tyAre tAro AtmA phUTI jAya che ! ne 'jJAnI puruSa' ne emanA hIrA khovAya toya kazuMya nA thAya. A to emanuM kyAM jJAna rahe ? 'huM kaMika jANuM chuM eTaluM ja. A kALamAM to moTA moTA sAdhu mahArAja, AcAryo e badhA kephamAM ja rahe che. 'huM jANuM chuM' e enI jokhamadArI para bole che ne! ApaNI jokhamadArI ochI che emAM! potapotAnI jokhamadArI para bolI rahnA che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIyala dharma : rIleTiva dharma badhA mArga bhUlyA che, paNa zuM thAya ? emAM emano doSa nathI. emanI icchA to mokSe ja javAnI che, bhagavAnanI AjJAmAM ja rahevAnI che. paNa kALa vicitra Avyo che, tethI aNasamajaNanI AMTI paDI gai che. A badhuM prAkRtajJAna che. enAthI kepha vadhato jAya che ane AtmajJAnathI kepha UtarI jAya. eTale potAne AtmajJAna nathI evuM potAne niMtara bhAna rahe toya bahu sAruM. A to UlaTAnA potAno kepha DhAMka DhAMka kare. koi saLI kare tyAre pheNa mAMDe pAcho. jyAre kepharahita thaiza tyAre A jagatanI mAlikI tArI che. AkhA jagatano mAlika tuM che! AkhA brahmAMDano tuM pote ja svAmI che! eTale AtmajJAnanI vAtamAM huM kaMi ja jANato nathI evuM bole toya vahelo ukela Ave ! 15 prakRtijJAna jANeluM zuM kAma Ave ? nA, kAraNa ke mokSe javA to AtmajJAna joize. AtmajJAna pustakamAM nA hoya, zAstramAM nA hoya. e to 'jJAnI puruSa' pAse che. jene varlDamAM kazuM ja jANavAnuM bAkI nathI tenuM kAma, emAM bIjAnuM kAma nahIM. 'jJAnI puruSa' koNa ? to ke, jene kaMi ja jANavAnuM bAkI nA hoya, pustaka vAMcavAnuM nA hoya, mALA pheravavAnI nA hoya ! jo e pote pustaka vAMcatA hoya, mALA pheravatA hoya to ApaNe nA samajI jaie ke A to hajI sTAnDarDamAM che ? pote hajI bhaNe che te ApaNo zo zakkaravAra lAvaze ? e to je pote saMpUrNa thayA hoya te ja kAma lAge. A badhA rIleTiva dharmo che te badhAM sTAnDarDa che. darekanA DevalapamenTanAM hisAbe tene tenA sTAnDarDanuM maLI Ave. ane rIyala dharmamAM, AtmadharmamAM to AuTa opha sTAnDarDa javuM paDaze. badhAM sTAnDarDa pAsa karI, badhAM sTAnDarDane mAnya karI pachI ja pote paramAtma svarUpa thai zake ! pakSamAM paDelAto mokSa kyAMthI ? jaina, vaiSNava, zaiva, svAmInArAyaNa, muslima, khristI e badhA rIleTiva dharmo che, sTAnDarDanAM dharmo che. vyu poinTanAM dharmo che. jene je vyupoinTathI dekhAyuM te ja sAcuM mAnIne besI gayA ane e ja pakSamAM paDyA. mokSa kyAre thAya ? kevaLa darzana kyAre thAya ? sAcuM samakti, AptavANI-2 samyakdarzana kyAre thAya? AkhA jagatamAM kyAMya, koi joDe pakSApakSI nA thAya, matabheda nA thAya tyAre ! pakSamAM paDelAno mokSa nA thAya. pakSa zAthI paDe ? ahaMkArIo potAno ahaMkAra poSavA pakSa pADe ne nirahaMkArI 'jJAnI puruSa' badhAMne eka kare. 'jJAnI puruSa' niSpakSapAtI hoya, 'vItarAgo' niSpakSapAtI hoya. koi nAtajAta sAthe pakSa nahIM. saMpUrNa niSpakSapAtI. dareka mANasa sAthe abhedatA ! are ! eka nAnAmAM nAno jIva hoya toya tenI joDe 'vItarAga'ne abhedatA hoya ! 16 A badhA to pekiMga che. verAiTijha opha pekiMgasa che ane mahIM AtmA che, maTeriyala che. maTeriyala badhAmAM sarakhuM che. paNa pekiMganAM DipharansathI bhedabuddhi UbhI thai che. 'jJAnI puruSa' pekiMga nA jue, e to niraMtara maTeriyala ja jue, sAmAnA AtmAne ja jue. emanI AtmadRSTi ja hoya. A pekiMga dRSTithI ja pakSApakSI che ne tenAthI saMsAra khaDo rahyo che. pakSamAM rahIne to pakSanA pAyA majabUta kare. alyA, tAre mokSe javuM che ke pakSamAM paDI rahevuM che ? mokSa ane pakSa e banne saMpUrNa virodhAbhAsa che. bhagavAna niSpakSapAtI che tyAre loka pakSapAtamAM paDyA che ! jaino kaheze, ATaluM amAruM, ane peluM amAruM na hoya, e to vaiSNavonuM. jyAre muslimoya kahe, A amAruM, peluM amAruM na hoya, e to hinduonuM. Ama sau dharmovALA pakSamAM paDyA che. ahIM badhAM dharmonAM khulAsA thAya. dareka dharmavALAne ahIM potAno dharma lAge, kAraNa ke ame niSpakSapAtI chIe. te badhA dharmono saMgama ahIM ja che ! loko pakSamAM paDyA te bhagavAna UlaTA cheTA thayA. emAMya pAchA eka dharmamAMya keTakeTalA pakSo paDyA. A jainomAMya coryAsI gaccha paDyA che ane vedAMtIomAMya kaMi keTalAya paMtha paDyA che. jaina dharma to konuM nAma ke pote pakSamAM nA paDe ane sAmevALo pakSa pADato hoya to sAmAne tyAM jAya ane ene samajAve. pote vigatavAra badhI samaja pADI matabhedane TALe. sAmAnuM taddana haLahaLatuM jUThuM hoya ne pote tadna sAco hoya, toya te sAmAnI pAse jAte jAya. ghaNAne ema thAya ke AvuM te vaLI hotuM haze ? tame sAcA cho chatAM kema jAo cho ? toya jaina dharmavALo kaheze, 'huM jaina
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIyala dharma : rIleTiva dharma chuM, mATe mAre sAmethI javuM joie.' jaina to nirAgrahI hoya. jaina to konuM nAma ke koinuM paNa nA sAMbhaLe evuM nA hoya. badhAnuM sAMbhaLe ane AvaraNa nA lAve. tAruM khoTuM ane mAruM sAcuM che evuM kapaTa nA vApare. jo AtmA kabUla kare evI vAta hoya to to sAMbhaLavI joie ne ? mahAvIra bhagavAna kevA hatA ke koi vidharmI vAta saMbhaLAvavA Ave toya sAMbhaLe. A to bhagavAna mahAvIranA ja dharmamAM keTalAya pakSa paDI gayA ! Aje to sAdhu-mahArAjoya pakSamAM paDI gayA che ! saMpradAyanA sAdhu ane bhagavAnanA, vItarAganA sAdhuomAM phera zo? saMpradAyanA sAdhu pakSApakSIvALA hoya, jhaghaDAvALA hoya; A saMsArIomAM jema bhAiobhAio jhaghaDA kare tema jhaghaDA kare; ne bIjA 'vItarAga'nA sAdhu to niSpakSapAtI hoya, Dakho ja nA hoya. ekeya pakSamAM paDyA nathI evA 'vItarAga'nA sAdhune ApaNAM namaskAra. pachI bhale te digaMbara ho ke zvetAMbara ho. A to kevuM ke eka saMpradAyanA mahArAja pAse bIjA saMpradAyanA loko nA sAMbhaLe. Ama, pakSApakSIthI mokSa thato haze ? sAcuM to game tenA gharanuM hoya toya svIkAravuM joie. paNa Aje sAcuM rahyuM che ja kyAM ? bhagavAnane nagna rAkhavA ke kapaDAM paherAvavAM e mATe amuka saMpradAyomAM jhaghaDA cAlyA. A nagna rAkhavAnuM kahyuM te zA mATe ? bhagavAnane AMgI e to bAladharma che. tethI bhagavAnanI AMgInA nAmeya bhagavAnanAM darzana to kare ne ! jyAre AgaLanI vAta to jJAnajIvo mATe che. paNa atyAre to vAta ja badalAi gai che ! eka saMpradAyanA mahArAja mane maLyA hatA. temaNe mane kahyuM ke, 'mokSa to amAro ja thAya ne !' me pUchyuM, 'ema zAthI kaho cho ?" tyAre temaNe kahyuM, "kema ? bhagavAne kazuM nathI ke 'naggAe mokakha magA'? '' meM kahyuM, ''tamArI vAta to sAcI che. bhagavAne kahyuM che te kharuM kahyuM che ke 'naggAe mokakha maggA', paNa tame samajyA cho UMdhuM. bhagavAne AtmA nAgo karavAno ko che, nahIM 18 AptavANI-2 ke deha.'' A to aNasamajaNa UbhI thai che. AtmAnI upara traNa kapaDAM cheH mananAM, vANInAM ne kAyAnAM, te kapaDAM kADhavAnAM che. te kADhe ane AtmAne nAgo kare te sAco digaMbara, mana-vacana-kAyArUpI kapaDAM kADhavAnAM che, e ja moTAmAM moTo parigraha che, te ene kADhavAno che. A pakSApakSInuM konA jevuM che te kahuM? pote potAne rUpALo nA lAgato hoya, ema bane? nahIM, to to arIsA joDe bane ja nahIM ne! paNa A to bane che tenuM kAraNa pote pakSapAtI che! rUpa to konuM nAma ke yAda AvyA kare. paNa A to pakSapAtI che. niSpakSapAtIvALA hoya to bAjuvALAneya sugaMdha Ave. ane pakSavALA to jyAM jAya tyAM gaMdhAi UThe, gharamAMya naryA gaMdhAya! keTalAka loko amane kahe ke, 'tame jaina cho ?' keTalAka kahe che ke, 'tame vaiSNava cho ?' 'alyA, ame to zAnA jaina ne zAnA vaiSNava ? ame to vItarAga. emAM badhA dharma samAi jAya!' A to amane jaina kahIne ke vaiSNava kahIne sAmo potAne mATe aMtarAya pADe che. amane pakSapAtI dhAre che. paNa eka phera amane A rAmacandrajInAM darzana karatAM to jo ne! eka phero rAmacandrajInAM darzana karatA amane jue to enI badhI mAnyatA tUTI jAya. paNa evI puNya jAgavI joie ne!
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra svarUpa : vairAgya svarUpa saMsAra Akho dago che. emAM koi ApaNo sago nathI. evA A saMsAranI vikarALatA jo samajAi jAya to mokSanI icchA tIvra thAya. saMsAranI vikarALatA e to mokSa mATenuM kAunTara veiTa che. Aje vikarALatA lAge che, chatAMya pAcho mUrchAthI mUDha mAra khAya che. pAchuM lAge ke haze bhAi, AvatI kAle sudharaze. pittaLa sudharIne sonuM thaze kharuM? nA, e to kyAreya paNa sonuM nA thAya. tethI AvA saMsAranI vikarALatA samajI levAnI che. A to ema ja samaje che ke AmAMthI huM kAMika sukha lai AvuM chuM. Ama karIza eTale kaMika sukha maLaze. paNa tyAMya mAra khAya che.. jo "jJAnI puruSa' A saMsAranI vikarALatAnuM mAtra varNana ja kare to ene thai ja jAya ke, 'Avo ati kaThina saMsAra che ? AmAMthI to chuTAya evuM nathI. mATe e Akho kesa UMce mUkavAno.' 'hA bApA ! hA bApA!' karIne ukela lAvavAno. 'samabhAve nikAla' karavA jevuM che jagata! A amArI jhINI vAta che. jADI vAtothI to saMsAra Ubho che ! dahInuM vAsaNa hoya ane tenuM moTuM nAnuM hoya ne nIce mUkeluM hoya tyAre bilADIne tenI sugaMdha Ave. te vAsaNa halAvIne dahIM khAi jAya. pachI thoDuM capaTIka dahIM mahIM rada hoya to tenI lAlace bilADI moTuM jorathI aMdara khosI de tyAre enuM moM aMdara phasAi jAya. pachI to aMdara aMdhAruM. te bilADI AmathI doDe ne temathI doDe. have AvI phasAmaNamAM phasAyA pachI chUTe zI rIte ? tema A AkhuM jagata AvuM phasAyuM che ! have pote potAthI chuTAya zI rIte ? bilADIne chUTavuM hoya to koi choDAvI Ape to ja chUTe. tema A jagatanI phasAmaNamAMthI eka 'jJAnI puruSa' ja AptavANI-2 choDAvI zake, bIjo koi choDAvI nA zake. pote potAnAthI to kyAreya nA chUTI zake, UlaTo vadhAre gUMcAya. nAnapaNamAM ame A badhuM bilADInuM nirIkSaNa kareluM. huM jAte dahIMnuM vAsaNa mUkI chAnomAno joyA karuM. dahIM bagaDe enI paDelI ja nahIM, paNa jovA ne jANavA to maLe ne ! A to AvI pratyakSa phasAmaNa jANyA chatAM pAcho phasAya evo mUrakha koNa ? A bilADIne kevuM ke eka vakhata moTuM phasAyuM hoya chatAM paNa pharI dUdhanuM vAsaNa jue ne pachI bhUlI jAya ne choDe nahIM ne pAchI phasAya. pachI te bahuya pastAya. paNa phasAyA pachI zuM thAya ? A eka vAra phasAmaNa thai gai hoya te pachI tene yAda rahetuM haze ke AvuM pharI nahIM karAya ? nA, e to zikSA karI hoya toya bhUlI jAya. A mANaso bhUlI jAya che to pachI janAvaranuM zuM gajuM? A deha ApaNo nA thAya ne "A mAro, A mAro" evuM badhAM kahe che, alyA, A deha ja tAro nathI, ne bIjAM tArAM zI rIte thaze ? ApaNe kalakattAthI AvatAM sArI karI dIThI hoya, ne tyAM majUra nA maLe, karaMDiyA nA maLe, toya sAcavIne ahIM lAvIe. ane ahIM lAvyA pachI kerIo khAie ane khAi lIdhA pachI goTalA ne chotarAM nAkhI daie. alyA, ATalI mahenata karyA pachI nAkhI dIdhuM ? to kahe ke, hA, mAtra rasanuM ja kAma hatuM. ema A mANasoneya goTalA-chotarAM rahe, rasa nA rahe tyAre chokarAMya lAto mAre ! amAre tyAM pADozImAM eka AMdhaLA DosI ane teno dIkaro rahe. DosI Akho dahADo ghara sAcave ne kAma karyA kare. te bhAine ghera eka divasa tenA sAheba AvyA. A gharanA sAheba ane pelA ophisanA sAheba ! baMne ghera AvyA. te bhAi sAhebane thayuM ke mArI AMdhaLI mAne mAro sAheba joze to mArI Abaru jaze. te sAhebanI sAme potAnI mAne kahe ke AMdhaLI UThane, mArA sAheba AvyA che ! mAne lAta mArI ne sAheba pAse potAnI Abaru DhAMkI ! moTo sAheba nA joyo hoya to! A Abaruno kothaLo! mAnI Abaru sAcavavAnI hoya ke sAhebanI?
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra svarUpa : vairAgya svarUpa 21 AptavANI-2 A kerI zAthI lai AvatAM raho cho ? to kahe ke rasa mATe, svAda mATe A to svArthanuM jagata ! mATe ApaNA mAMvAlA bhagavAna sAcA, ne mokSe gayA to kAma thayuM, nahIM to A to 'UMTha AMdhaLI' evuM kahe ! pAchA ko'ka kaheze ke mAre chokarAM nathI. A chokarAMne zuM topane bAre caDhAvavAM che ? AvAM chokarA hoya te pajave te zA kAmano ? enA karatAM to zera mATI nA hoya te sAruM ane kayA avatAramAM tAre zera mATI nahotI ? A kUtarAM, bilADAM, gadheDAM, gAya, bheMsa e badhAya avatAramAM baccAM ne baccAM ja koTe vaLagADIne pharyA che ne! A eka manuSya avatAra mahAparANe maLyo che. tyAM to pAMsaro mara ne! ane kaMika mokSanuM sAdhana khoLI kADha, ne kAma kADhI le. chokaro pajave tyAre DosI kaheze ke, 'baLyo A saMsAra, khAro dava jevo che." tyAre ApaNe kahIe ke, "mAjI, zuM A saMsAra pahelAM khAro nahoto ?" e to kAyamano khAro ja che. paNa mohane laine, mUrchAne laine mITho lAgato hato. te chokaro pajave eTale mUrchA eTalA pUratI UDI jAya ne saMsAra khAro lAge. paNa pharI pAchI mUrchA AvI jAya ne badhuM bhUlI jAya ! ajJAnI to eTa e TAima ghera jaine badhuM bhUlI jAya. jyAre 'jJAnI'ne to eTa e glAnsa badhuM hAjara rahe. emane to A jagata jema che tema niraMtara dekhAyA ja kare, eTale moha rahe ja kyAMthI ? A to pelAne bhAna nathI tethI mAra khAya che. sAsuthI kAma nA thatuM hoya to vahu sAsune zuM kaheze ke tame AdhAM beso. nahIM to sAsune ghaMTIe besADI de. sAsune kahe ke, tame daLo, eTale vacce nA Avo. ane A mA to zuM jANe ke chokaro moTo thAya to mArI cAkarI karaze. te e cAkarI karaze ke bhAkharI karaze e pachI khabara paDe! baMdhAyA hoya to chuTAya evuM nathI ne chuTyA hoya to baMdhAvAya evuM nathI! 'svarUpanuM jJAna' maLyuM hoya to A phasAmaNamAMthI chuTAya ! nAnapaNamAM meM najaronajara joyeluM, te kahuM tamane. eka AMdhaLA DosA hatA. e khAtA hoya tyAre chokarAM emanI thALImAM kAMkarA nAkhI Ave. pelAM kaMTALIne ciDAya ne bUmo pADe. eTale A chokarAM khuza thai jAya ne vadhAre kAMkarA nAkhe ! evuM A jagata che ! ane pAchA AvA keTalA avatAra thavAnA che enuM ThekANuM nathI ! mokSano sikko vAgyo hoya to be traNa avatAramAMya ThekANuM paDe. paNa evo sikko vAgyo nathI, chatAMya A jagata para lokone keTalo moha che ! - bilADI lAlacanI mArI moTuM jozathI vAsaNamAM nAkhI de che. pachI nIkaLe nahIM! e zA mATe moTuM nAkhe che ? svArtha ne lAlaca mATe ja ne? e svArtha ane lAlaca e ja ajJAna che! eTale ApaNe zuM zikhavAnI jarUra che ke, ApaNe koNa chIe ? AnI joDe ApaNe zI levA devA che ? A mArAM thaze ke nahIM ? A pAMsaTha varSathI dAMta ghasa ghasa karIe chIe, toya e cokhkhA nA thayo ! to ApaNI samajamAM baLyuM nA Ave ke vastu sAcI ke jUThI? AkhI jiMdagI A jIbhanI lIla utArI toya mUi cokhkhI nA thai ! roja dAMtanI keTalI mAvajata karI, ghasa ghasa karyA paNa chevaTe eya sago to nA ja thayo ne ! A Aje dADha du:khavA lAgI ja ne ! evuM che A jagata ! A saMsAra ja evo che ke khare TAima koi saguM nA thAya. A vahu sAsunA roja paga dabAva dabAva karatI hoya ne eka dahADo vahunA peTamAM duHkhe to sAsu kaheze ke, ajamo phAkI le. AvuM to badhA kaheze. paNa kaMi sAsu vahunuM duHkha lai leze ? are! dhaNI ke chokarAMya koi lai leze ? A jagata kevuM che ke A baLada laMgaDo thAya tyAM sudhI kAma karAve. paNa jayAre e cAlato baMdha thAya eTale katalakhAne mUkI Ave ! A bApA kamAi lAvatA hoya, ke kAma karatA hoya to bApA vahAlA lAge paNa pachI jo kAma karatA baMdha thAya eTale gharanAM badhAM zuM kaheze ke 'tame have Ama A bAjue beso. tamArAmAM akkala nathI !' evuM che A jagata ! Akho saMsAra dago che ! jo thoDo sago hota to A 'dAdA' tamane nA kaheta ke ATalI sagAi sAcI che ? paNa A to saMpUrNa dago ja che. kyAreya sago nathI. jIvato bhamaraDo jaMpavA de nahIM. are, ahIM satsaMgamAM AvavuM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra svarUpa : vairAgya svarUpa 23 AptavANI-2 hoya, khAlI darzana karavA AvavuM hoya toya nA AvavA de. A AvavA de che e to bahu sAruM kahevAya. zuddhAtmA ja sAco sago dAdAzrI : A rAtre be vAgye tame UTho cho tyAre sauthI paheluM zuM lakSamAM Ave che ? praznakartA : 'huM zuddhAtmA chuM' e ane pachI 'dAdA' dekhAya che. dAdAzrI : A 'ame' svarUpanuM jJAna ApyA pachI tamane "zuddhAtmA"nuM lakSa keTalo vakhata rahe che. divasamAM ? praznakartA : niraMtara rahe che, dAdA. dAdAzrI : A "zuddhAtmA'nuM lakSa rahe che e ja ApaNuM ! e ja ApaNI khabara le. bIjuM koi rAtre ApaNI khabara nA le. ApaNe pANI pIvAnuM mAnIe toya koi nA uThe. jAte levA javuM paDe. ApaNe pANI mAgIe ne pelo UMghato hoya to to UThe, paNa jAgato nA UThe. A badhA hisAba amane eTa e TAima dekhAyA ja kare ! taddana dago che A saMsAra. koi dA'Do sago nA thAya ! dAdAzrI : bahena, keTalAM chokarAM che tamane ? praznakartA : cAra che. dAdAzrI : to gayA avatAranAM chokarAM atyAre kyAM che ? praznakartA : e to zI khabara, dAdA ! dAdAzrI : eka eka avatAramAM bhayaMkara mAra khAdho che. paNa pAchalo mAra khAdhelo bhUlato jAya che ane navo mAra khAto jAya che. gayA avatAranAM chokarAM mUkato Ave che ne navAM A avatAramAM vaLagADato jAya che ! 'potAnI' vastu hoya to lUMTAya nahIM ane je lUMTAyuM te 'potAnuM nahIM. A ekano eka chokaro hoya toya nA rahe. A jagatamAM kayo mANasa moha karavA jevo che ? A 'gaMdhAya' tenA para zo moha karavAno ? gaMdhAtI kerI para te kaMi moha karAya ? sugaMdhIdAra mANaso to satyugamAM hatA. paNa sayuganuM caLAmaNa dvAparamAM rajAM, dvAparanuM caLAmaNa netAmAM rajAM ne tretAnuM caLAmaNa A kaLiyugamAM rahuM te naryA coLiyA jevA ja loka rakA che A kALamAM ! emano khorAka evo, buddhi evI ane vicAreya evA ! AmAM zuM sukha maLavAnuM che ? enA karatAM 'potAnA AtmAnI guphAmAM' pesI jA. ane bahAra suparaphalyuesa rahe ne ! AmAM zAM sukha kADhavAnAM, badhuM ja gaMdhAya che tyAM? 'svarUpanuM jJAna' nA hoya to badhe baphAro ja che ane 'svarUpanuM jJAna maLyuM to 'potAnI guphAmAM besIne rahevAnuM ne bIje badhe upalaka rahevAnuM ! bahu sArA hoya to ApaNane lapasAvI pADe. cA-nAsto karAve, pharavA lai jAya. nahIM kazI levA ne devA, chatAM lapasAvI de ! A badhA copaDAnA hisAbathI bhegA thayA che. eka jhADa para paMkhI beThAM hoya ne UDI jAya tevuM che ! Ane to pULo ja mUkavAno ne jyAre tyAre ! cakravartI rAjAo teraso rANIo, rAjapATa ne vaibhava choDIne 'jJAnI" nI pAchaLa doDelA ! ne Aje eka ja rANI choDato nathI ! ne AvA kaLiyuganA kALamAM rANI to kevI hoya ke savAranA pahoramAM AvI moTI copaDe ke 'savAramAM zAne cA DhIMco cho? ' A to badhI bharahADa kahevAya. zakkariyAM bAphavAnI jagyA te A saMsAra. AmAM sukha hota to chApAmAM roja Avata ke phalANA phalANA zeTha sukhI che ! paNa koi sukhI nathI. zakkariyAM bharahADamAM baphAya tema badhA baphAya che ! A zeThANIno vImoya nahIM ne baMgalA ne baMgalA bhelAi gayA ! zAmAM sukha che ? lakSmImAM sukha hoya to to A zeThiyA rAtre palaMga para sUtAM sUtAM pAsAM nA pherave. paNa A to palaMga paNa cuM cuM kare ! AmAM zuM sukha che ? cakravartIoneya teraso rANIo hoya temAM keTalIyanAM moMDhA caDhelAM hoya roja !
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra svarUpa : vairAgya svarUpa 25 AptavANI-2 tuM maravAno thayo, have chokarAne pahelAM UtaravA de ne ! loko jANe ke A raLiyAmaNI duniyA che ! nA, A to maravAnuM kArakhAnuM che ! rIMgaNA paiDAM thAya eTale maravAnAM ja. A to jeTaluM kAma kADhe eTaluM potAnuM ! A pAlagharanuM sTezana Ave tyAre koi bistaro pAthare tyAre loka zuM kahe ? gAMDo ja kahe ne ? muMbai najIka AvyuM ne bistaro pAthare che? e to mUrkha ja kahevAya. keTalAka to borIvalI Ave ne pattAM ramavA besI jAya. have to UTha, A chelve sTezana najIka AvyuM. te have bistara bAMdhavA maMDI jAne, have to ceta. jeTalo cete eTaluM enA bApanuM ! naryo bhayavALo A saMsAra, cItarI caDhe evo ane teya pAcho niraMtarano ! temAM lokone rAga zI rIte Ave che eya ajAyabI che ne? - A to moha ke mAra ? eka vaNikabhAI mArI joDe roja besanArA. emane meM pUchayuM, "kema tamAre kemanuM cAle che vahu joDe ? jo vahu marI jAya to zuM thAya tamAruM ?" tyAre emaNe kahyuM, "meM to mArI bairIne kahI dIdhuM che ke huM rAMDIza paNa tane rAMDavA nahIM dauM." "ottArInI ! A vaNika to bahu pAkA. AnAthI to bairIne sAruM lAge ne bhAi vadhAre jIve!" strIne kahe ke, tuM saubhAgyavaMtI thaine jaje, paNa huM to rAMDIza ! A to puruSoe kADhelA kAyadA ane tethI pakSapAtavALA kAyadA hoya. strIono ane puruSono je necarala bheda che e ja bhedabAkI to eya "zuddhAtmA" ja che ne ? eka vaNikabhAI to evA zUravIra hatA te poLane nAke corIo thatI hatI ne tyAM bUmAbUma thaI rahI hatI. emane khabara paDI ke coro poLamAM AvyA che, eTale emaNe to potAnI bairIne kahyuM ke, "tuM mane godaDAM oDhADI de !" AvA zUravIra loko che. zAdI karI, zAdIphaLa cAkhyAM have 'vItarAga rahevAnuM che. A to AMbAnA phaLa cAkhyAM ke khATAM che to pachI kAyama nIce besI rahevuM ke Avate varSe AMbo mITho thaze ? nA, e to kAyama khATo ja raheze. ema A saMsAra e khATo ja che, paNa mohane lIdhe bhUlI jAya che. mAra khAdhA pachI pharI moha caDhI jAya che. e ja bhulabhulAmaNI che. jo svarUpa ajJAna gayuM ne 'svarUpajJAna' maLI jAya to e blabhulAmaNI pajave nahIM. 'jJAnI puruSa' AtmajJAna ApI de eTale bhulabhulAmaNImAMthI chUTe ne mokSano sikko vAgI jAya ! A to maravA jevo khATalAmAM paDyo hoya toya nAnI bebInI ciMtA kare ke Ane paraNAvavAnI rahI gai. te ciMtAmAM ne ciMtAmAM mare eTale pachI jAnavara thAya. jAnavarano avatAra nAlezIbharelo che. paNa manuSya avatAramAMya samo nA rahe, te zuM thAya ? 'jJAnI puruSa' to kahe ke, "mAga, mAge te ApuM" paNa sarakhuM mAgaya nahIM. sTImara DUbatI hoya tyAre AgaLathI enI khabara paDI jAya. eTale badhAMne machavAmAM utAratAM hoya tyAre pelo Doso vahelo utAvaLa kare. paNa A moha konI upara ? jUThA sonA upara ? sAcuM hoya to moha rakhAya. A to gharAka vepArI jevo saMbaMdha. mAla sAro maLe to gharAka paisA Ape evo A saMbaMdha che. jo eka ja kalAka vara joDe bhAMjagaDa kare to saMbaMdha tUTI jAya evA saMbaMdhamAM moha zo rAkhavo ? zeTha kahe ke ame zuM karIe ? amAre to milakata chokarAne ApavAnI che. cArasovIsI karIne kamANI karI ane teya pAchI paradezamAM kamANI karI ane pachI chokarAne Apaze ? chokaro to rIlezana vALo che; rIleTiva saMbaMdha ane pAcho ahaMkArI, kaMi sAkSAt saMbaMdha hoya, rIyala saMbaMdha hoya ne kamANI karI Apato hoya to to sAruM. A to samAjane lIdhe dabAI ne ja sagAi rahI che ane te kyAreka bApa- dIkaro laDhe che, jhaghaDe che ne uparathI korTamAM dAvA mAMDe che ! keTalAka chokarAM to kahe che ke, bApane gharaDAonA gharamAM mUkI AvavAnA che ! jema A baLadone pAMjarApoLamAM nA mUkI Ave ? tema gharaDAMonuM ghara ! kevuM rUpALuM nAma kADhyuM che ! A sagAimAM kema besI rahnA cho te ja mane to samajAtuM nathI. A rIleTiva
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra svarUpa : vairAgya svarUpa AptavANI-2 saba sabakI samAlo A to bhAre phasAmaNavALuM jagata che, ne emAM tala bhAreya potAnuM nathI. ApaNuM ghara hoya to tenuM bhADuM ApIe to potAnuM, mAruM ghara thai jAya. A gharamAM cakalI rahetI hoya to zuM e jANe ke A bhAinI mAlikInuM ghara che ? nA, e to pote rahI eTale enI ja mAlikI jagyA. A to gharamAM giroLI rahetI hoya to teya jANe ke mArI mAlikInI jagyAmAM huM rahuM chuM. A to sau saunI mAlikInuM jagata che ! saMbaMdhamAM ahaMkAra nA hoya to to pachI e calAvI levA jevo saMbaMdha che. tame kyAM nathI jANatA ke bApane kedamAM nAkhIne rAjagAdIo lIdhelI ! AkhuM jagata ghANI svarUpa che. puruSo baLadanI jagyAe che ne strIo ghAMcInI jagyAe che. pelAmAM ghAMcI gAya ne ahIM strI gAya, ne baLadiyo AMkhe dAbaDA ghAlIne tAnamAM ne tAnamAM cAle ! te jANe ke, kAzIe pahoMcI gayA hoizuM !! te dAbaDA kholIne jue to bhAi TheranA Thera !!! ane ghAMcI pachI khoLanuM TekuM baLadiyAne khavaDAve eTale baLadiyo khuza ! tema AmAM A bairI hAMDavAnuM TeTuM ApI de eTale bhAi nirAMte sUi jAya ! davAkhAnAmAM jAya ne to eno moha UtarI jAya. paNa e lakSamAM nathI leto, nahIM to abhAva AvI jAya. A eka moDhA upara DhImacuM thayuM hoya ne toya jovAnuM nA game. pharavA jAya toya kaheze ke A loka joze to kevuM dekhAze ? A badhI kerIyuM ja che ne ? te karacalI paDyA pachI game nahIM. A mANasone huM kerIo kahuM chuM, kAraNa ke je saDI jAya, jene karacalI paDe e badhI ja kerIo ! A kerIo ne je karacalI nA paDatI hoya ne evI ne evI rahetI hoya to kAmanuM , paNa A to kerIo lAvyA te ghaDIthI karacalI paDavA mAMDe. A kAkA-kAkI hoya te lagna karI AvyAM tyAre kevAM suMdara dekhAtAM hatAM, ne have paiDAM thayAM te ghaNuMya nA game paNa kare zuM ? A to inDiyA che ! kerI tAjI hoya to aMgopAMga suMdara hoya. paNa karacalI paDyA pachI kevI dekhAya ? abudhane evI cAlI jAya, paNa buddhivALAnI zI dazA thAya ? A to narI phasAmaNa che ! lagna vakhate to ene "e" game, paNa pachI karacalI paDe to nA game, paNa A to inDiyA che te nabhAvavuM paDe ! A dehanuM kevuM che ? nAnapaNamAM jeTalI majA Apato hato eTalo ja atyAre paiDapaNamAM pajave. kahevAya chuM ke A deha mAro potAno, paNa potAno thai ne pajave. dAMtane roja ajavALIe, roja suvAvaDa karAvIe chatAM e du:khe ! A AMkha pajave, kAna pajave, badhuMya pajave. je potAnuM che e ja pajave evo A saMsAra che ! bhagavAne zuM kahnAM ke, "saba sabakI samAlo, meM merI phoDatA huM !" eka bhaiyAonuM ToLuM hatuM. te jAte khIcaDI pakAvIne khAya. A badhA bhaiyAo eka medAnamAM UtarelA. badhA sau saunI khIcaDI traNa patharA mUkIne hAMllImAM mUkI. pachI badhA gAmamAM vepAra karavA gayA. eka mANasane sAcavavA mUkIne gayA. pachI sAMje pAchA AvyA. temAM ekane zuM thayuM ke, tene potAnI hAMllI jaDI ja nahIM. tene ciMtA thai ke, mArI pelI ke pelI ? A jhADa nIcenI ke pelA jhADa nIcenI ? ne pAcho te vicAra karavA mAMDyo ke, bIjAnI laiza to mane badhA gAMDo kaheze. eTale eNe upAya zodhI kADhyo. eka moTo patharo lIdho ane moTethI bolavA mAMDyo, "meM merI hAMllI phoDatA huM, saba sabakI samAlo' te tarata badhAe pota potAnI hAMllI pakaDI lIdhI ane pelAne enI hAMllI maLI gaI! A to ApaNI hAMllI samAlIne cAlavA jevuM che. A to machavAmAM bheguM thayeluM mANasa, te e to eno kinAro Avaze eTale UtarI paDaze. ane A kaheze ke, "mane enA vagara nahIM cAle." AvuM 'enA vagara nA cAle" e kema cAlaze ? A to RNAnubaMdha che. AvuM te kyAM sudhI cAle ? A zo Dakho ? nahIM levA, nahIM devA, capaTIka khAvuM ne gAma AkhAnuM mAthe laine pharavuM ne paga du:khe to koi jovAya Ave nahIM. ekaluM jAte ja paMpALa paMpALa karavuM paDe. zuM tame nahotA jANatA ke, A badhI rIleTiva sagAi che ? rIyala hoya to to ApaNe badhuM ja karI chUTIe. paNa A to rIleTiva saMbaMdha te kyAre phrekacara thai jAya. tenuM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra svarUpa : vairAgya svarUpa AptavANI-2 kazuM ThekANuM nahIM. jo rIyala sagAi hoya to bApa mare, mAM mare to chokaro joDe marI ja jAya. A muMbai zaheramAM evuM koi mare che ? nA, koi nA mare ; mATe ApaNe pahelethI ja nA jANIe ke, A rIleTiva saMbaMdha che ? ane rIleTiva saMbaMdhamAM kheMca nA rAkhavI. rIyala hoya to to ApaNe ja pakaDIne besI rahIe. paNa A ghaDImAM phrekacara thai jAya evI sagAimAM zI jaka karavAnI ? mATe pahelIthI ja jANavuM ke, A to rIleTiva che ne pachI "meM merI phoDatA huM' karavAnuM. jeno vinAza thAya e kapaDAM kahevAya. A kapaDAM bIje divase kADhI nAkhe ane 'pelA kapaDAM sAMTha varSe kADhI nAkhe. A to kapaDAMmAM 'huM paNuM mAnyuM tenAM du:kha che. potAne potAnuM "jJAna" nA thayuM tethI parAi cIjomAM rakhaDyo. 'huM caMdulAla chuM mAnIne A caMdulAlanA nAma para vepAra thAya ne 'chelve sTezane' pote jAya ne caMdulAla ahIM rahI jAya! ane gUMco joDe lai jAya ! AtmAnI prAptino mArga atyaMta durlabha mArga che ! A saMsAramAM to mahIM ja dhaDAko paDe. ghaDI vAra zAMti nahIM ne pAchA rahe to babbe lAkhanAM phaleTamAM, zI rIte jIve che teya ajAyabI che ne! paNa kare zuM ? zuM dariyAmAM paDe ? teya sarakArI guno che. bhogavye ja chUTako thAya ne ! zakkariyuM bharavADamAM baphAya tema loka cogaradamathI rAtadA'Do baphAyA kare che. te A bharADamAMthI kyAM nAse ? "jJAnI puruSa'nI pAse beTho eTale agni zAMta thAya, ne kAma nIkaLe. saMsAra to pratyakSa agni che. koIne lahAya baLe to koine jhALa lAge ! AmAM to sukha hotuM haze ? AmAM jo sukha hota to cakravartI rAjAo teraso rANIo choDIne nAsI nA gayA hota ! eno ja to bhAre trAsa emane! tethI to rAjapATa ne badhuM choDIne nAsI gayAM. devote paNa duHkha ? devalokone bALapaNa nahIM, mAnA peTe janmavAnuM nahIM. e badhAM du:kho nahIM, bALapaNanAMya duHkho nahIM. emane saMDAsa javAnuM nahIM. emane to vairAgya Ave evAM sAdhano ja nahIM. emane to janmatAMnI sAthe juvAnI ne maravAnuM paNa juvAnImAM ja. to pachI emane kayA duHkho haze ? devalokomAM spardhAnAM bahu duHkho che. AnA karatAM A moTo ne AnA karatAM A moTo ! ema spardhAthI rAga-dveSa thAya. enuM bahu du:kha lAgyA kare temane, ethI to emane paNa 'jJAnI puruSa" kyAre maLe evI icchA thAya ! paNa emanuM mRtyu adhavacce thAya nahIM, adhavacce AyuSya tuTe nahIM. emane tyAM indriya sukho bharapaTTe che, chatAMya, tyAM emane jela jevuM lAge che ! tyAMya ajaMpA kaDhApAnAM duHkho che. kaLiraNamAM vIraDI sama sukha sukha to mokSamAM ja che ane mokSa mATe rAga-dveSa nahIM paNa ajJAna kADhavAnI jarUra che. je phaLamAM sukhano rasa ja nathI, rasa che paNa te zAtA, azAtAno ja che ane emAM paNa azAtAno ja pAra vagarano rasa che, temAM te sukha zuM ? Akho dA'Do kaDavuM pIvaDAve ane pAzera mIThuM pIvaDAve tenA karatAM to AkhuM ja kaDavuM nA pI laie ApaNe ? A to ApaNane mUrakha banAvI jAya te kema poSAya ? aDadhuM du:kha hoya ne aDadhuM sukha hoya. pacAsa-pacAsa TakA hoya toya cAle. te ApaNe tyAM sudhI kadAM ke paMcAvana TakA du:khane pIstALIsa TakA sukha haze toya cAlaze. paNa ATaluM kadAM ne du:kha to vadhavA mAMDyuM ne pAMca TakA sukha ne paMcANu TakA du:kha thayuM, eTale caTaNI jeTaluM ja sukha maLe, AvI lAlaca ApaNane nA poSAya. mahIM bharapaTTe sukha paDyuM che. jo bahAranuM macharuM yAda nA Ave ne to "e sukha varyA ja kare. A to bahAranI yAdagIrI sukha khuMcavI le che. A kALa vicitra che te kArelAM mIThAM thai gayAM jevuM che ! A to darekamAM bhagavAnanAM darzana karI pekiMgathI dUra ja rahevA jevuM che. game teTaluM saDeluM pekiMga hoya paNa bhagavAnanAM darzana karI dUra rahevA jevuM che ne hIrAnuM pekiMga hoya toya e pekiMga kAle lAkaDAM bheguM thavAnuM che. loka kahe ke deva jevA mANasa dekhAtA hatA paNa teya lAkaDAMmAM ja jAya. vakhate sukhaDanAM lAkaDAM bALavA mATe maLe. maryA pachI e deva jevA mANasa joDe sUi javAnuM kahe to te nA pADe. mahIM bhagavAna beThA hatA te sva para prakAzaka che ane tethI tenuM rUpa hatuM !
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra svarUpa : vairAgya svarUpa 31 A strIo mAthAmAM phUlo zA mATe nAkhatI haze ! A zarIranI gaMdha UDI jAya te mATe. A kaLiyugamAM mAthAM, zarIra gaMdhAya tethI ja sto te phUlo pahere tenI sugaMdha Ave. pahelAM to padminI strIo thatI te rasoDAmAM rasoi banAvatI hoya toya ahIM beThA tenI sugaMdhI AvatI! teya khorAka khAtI ane Aya khorAka khAya che. pahelAMnA puruSomAM sugaMdha nahotI AvatI, paNa dugaMdha to no'tI ja AvatI. atyAre to 'vAMdarAnI khADI jevuM ja thai gayuM che ! Aje to seMTa ne attaro pAra vagaranAM uDa che. A konA jevuM che ke gaMdhAtI kerIne sugaMdha copaDIne pachI tene khAya, AvuM to loka thai gayuM che ! Ane bhagavAne kahnAM ke, 'abhogya bhokatA'. eTale ke je AtmAne bhogavavAnuM ayogya che teno tuM bhokatA thayo. bhogavavAnuM potAnuM anaMta sukha che, paNa te bhogavato nathI. zI rIte bhogave ? A to badhe kAgAroLa thai rahela che. badhe A kAgaDA kAgAroLa macAve ne pelI bAju kUkaDA bole ! vicAravaMta hoya te to lakSamAM le ke A saMsAra mArga ArAdhavA jevo che ke, ArAdhavA jevo nathI. ArAdhavA jevo nA hoya to 'jJAnI puruSa'ne zodhIne enI pAse mokSamArga meLavI le, mAthAnA vALa jeTalA anya mArgo che ! temAM eka ja keDI che te mokSanI keDI che !! ane te samartha evA 'jJAnI puruSa' ekalA ja batAve !!! mokSa mArga ornAmenTala nA hoya ne pelA badhA ja mArga ornAmenTala hoya, moTI moTI gaganacuMbI hoTalo hoya ! saMsaraNa mArga saMsAra e to saMsaraNa mArga che. te dareka mAile, dareka phalIMge rUpo badalAvAnAM. A rUpomAM manuSyane tanmayatA rahe che ne tethI mAra khAyA kare che. Akho saMsAra sahajamArgI che, mAtra manuSyanA avatAramAM ja mAra khAya che. A kAgaDA, kabUtaro, mAchalAM e badhAMne che kazI hospITala ke che kaMi temane roja nAhavAnuM ke dhovAnuM ? chatAMya kevAM rUpALAM dekhAya che ! emane che kazo saMgraha karavAnuM ? e badhAM to bhagavAnanAM Azrita che. jyAre A manuSyo ekalA ja nirAzrita che. badhAya, pachI te sAdhu hoya, sanyAsI hoya ke je game te ho. jene kyAreya paNa ema thAya ke mAruM zuM thaze, e badhAM nirAzrita ! bhagavAna para Azaro nA rAkhe ne saMgraha kare e badhAM nirAzrita ane tethI to ciMtA upAdhi che ! A saMsAramAM to anaMta avatAranI bhaTakAmaNa che. koi paNa jIvane baMdhana gamatuM nathI, darekane muktinI ja icchA rakSA kare, paNa muktino mArga nA maLe to zuM kare ? kayA avatAramAM sAdhu nahotA thayA? vaiSNavamAM jAya ke jainamAM jAya, tyAMya sAdhu thAya ne sAdhupaNAmAM kaMTALo Ave tyAre vicAre ke AnA karatAM saMsArI thayo hota to sAruM ! te bIje bhave saMsArI thAya ne saMsArI thAya tyAM bairI-chokarAMthI kaMTALe ne pAcho tyAM vicAre ke AnA karatAM to sAdhu thai javuM sAruM ! te bIje bhave sAdhu thAya. Ama ja anaMta avatArathI bhaTakAmaNa cAlI che ! paNa jo svarUpanuM jJAna maLe to mukti maLe. paNa te "jJAnI puruSa' maLe ne badhAM pApone te bhasmIbhUta karI Ape tyAra pachI zuddha banAve tyAre ja 'huM zuddhAtmA chuM', ema bolAya. emane ema 'huM zuddhAtmA chuM', e zuddhAtmA thayA vagara nA bolAya. e to zabdajJAna kahevAya, eno UlaTAno doSa bese.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsaraNa mArga 33 AptavANI-2 jevuM dekhAya che ! ema zA mATe ? bAra AnAnuM zAka lIdhuM teno saMsArI bojo saMsArarUpI ghoDA para mUkavAno hoya. ene mAthe lezo toya ghoDA para ja jAya che. ApaNe mAthe levAno nA hoya. A ApaNe mAthe laie tethI ApaNuM moTuM divela pIdhA jevuM ne ghoDAnuM moTuM ye divela pIdhelA jevuM dekhAya anaMta avatAranuM saravaiyuM A che ! chatAM anubhava nakAmAM nathI jatA, te to kyAreka kAma Ave. eka vakhata khADAmAM paDyA te pachI khADo Ave to e anubhava tarata ja cetavaNI Ape. anubhava to upadeza ApIne jAya. AmAthI to kAma kADhIne mokSe javAnuM che. A deha ja "ApaNo' thAya nahIM. to bIjAM ApaNAM zA kAmanAM thaze ? A deha jo 'jJAnI' nA kAmamAM Avyo to sago che, ne saMsAranA kAmamAM gayo e dago che. A badhAM dehanAM sagAM che. AtmAno koi sago nathI. AtmAne sago hoya nahIM. mATe A vAta samajI levAnI che. 'vItarAgo' samajIne beThelA ke AmAM "ApaNuM" kAma nahIM. emane A dago-bago pasaMda nahIM. ApaNe paNa e pUrepUruM samajIne ApaNuM kAma kADhI levAnuM che. jagata cha tattvomAMthI UbhuM thayuM che. saMsAra e cha tattvonuM pradarzana che ! ane e tattvonuM niraMtara parivartana thayA kare che ane e tattvonAM milana thavAthI saMsAra che. tattvo 'sat' svarUpe che. 'sat' eTale guNa ane avasthA sAthe hoya te A dekhAya che e vibhAvika avasthAo che, prAkRta avasthAo UbhI thai che. A vibhAvika avasthAmAM bhrAMti UbhI thai te A 'huM chuM.' ethI A badhuM UbhuM raDyAM che. bIjuM kazuM ja bagaDyuM nathI. tattvonA milanathI UbhuM thayuM che. jaDa ane cetananAM saMyoga saMbaMdha mAtrathI cAle che, jaDa ane cetana micara svarUpe che, kampAunDa svarUpe nathI thayAM. bojo mAthe ke ghoDA para ? eka vakhata huM mArA bhAibaMdhane ghera acAnaka gayelo. te temanAM vahu joDe vAtacIta karatA hatA. mArA bhAibaMdhe emanI vahune pUchayuM, "zuM zAka lAvI che ?" temanAM patnIe kahnAM : "bhIMDA." bhAibaMdhe pUchayuM, "zA bhAve lAvI cho ?"" patnIe kahyuM : "bAra Ane kilonA bhAvanuM." bhAibaMdhe pUchayuM : "ATaluM moMghuM te zAka lavAya ? tane kaMi akkala- bakkala che ke nahIM ?" have A mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM. meM temane kahnAM, "kema A mAthA para be maNa vajana laine pharo cho ? tamAruM moTuM divela pIdhA eka miyAMbhAi hatA. te temanA TaTTa upara besIne jatA hatA. miyAMbhAi vajanadAra ne TaTTa nAnuM ne DhIluM, te bicArAnI bhArathI keDa vaLI jAya. Amane Ama cAlyA jatA hatA tyAM rastAmAM eka khAnasAba maLyA. te miyAMbhAine kahe ke A lIluM ghAsa che te tamArA dhoDA mATe lai jAvane ! te miyAM lalacAyA ke maphatamAM eka maNa ghAsa maLe che ! paNa pAchuM thayuM ke ghoDo A bhAra zI rIte UMcakaze ? paNa miyAM kAcI samajaNanA, te temaNe manamAM nakkI karyuM ke ghAsa mArA potAnA mAthe mUkIza to ochuM tene UMcakavuM paDaze ! te miyAM to ghAsano bhAro mAthe mUkIne TaTTa para besIne javA lAgyA ! rastAmAM eka vANiyAe A joyuM ne eNe miyAMne kAM ke, 'miyAMjI, bhAro tArA mAthe UMcakyo che paNa vajana to ghoDA upara ja jAya che, tethI tamArA beunA moDhAM divela pIdhelAM jevAM dekhAya che !" saMsAra e ghoDA jevo che. saMsArIo ghoDA upara beThelA miyAM jevA che. ghoDAne durbaLa jANI miyAM ghoDA para uMcA zvAse bese che, te ghoDAnA sukhane mATe paNa A gaNatarI khoTI che. bhAra to chevaTe ghoDA para ja jAya che. tema tame badhAM tamAro bojo saMsArarUpI ghoDA upara ja nAkho. saMsArarUpI ghoDA para UMcA zvAse nA besazo, uMcA zvAse nA jIvazo. A to 'pote kSetrajJa puruSa' ke 'para kSetre' beTho che ! jagata AkhuMya mUrkha banyuM che. saMsArane 'vItarAgo' ekalA ja samajI gayA ke magaja para bojo zAne mATe ? e to ghoDA para ja jAya che. 'vItarAgo' bahu pAkA gaNitavALA, tethI to te phAvI gayA ne aMkagaNitavALA rakhaDI maryA !!!
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ satadeva : sadguru satadharma sadeva, sadguru ane sadharma e je kahevAya che e kharekhara koNa saMsAravRkSa kavi zuM gAya che : "ahA ! akrama jJAna kadI nA suNiyuM, eNe khodiyuM dhorI vRkSa mULiyuM. " A saMsAra e vRkSa che. anaMtakALathI A vRkSa sukAtuM nathI. loka pAMdaDA kApIne sukavavA mAMge che, paNa pAMdaDAM pharI phUTI nIkaLe che. keTalAka dharmavALA kahe che ke pAMdaDAM kApI nAkhIzuM eTale saMsAravRkSa sukAi jaze paNa pharI pAMdaDAM phUTe che. keTalAka moTI moTI DALIo kApI nAkho to vRkSa sukAi jaze ema kahe che. paNa toya e vRkSa sukAtuM nathI, DALAM pharI UgI nIkaLe che. keTalAka thaDane kApI nAkhavAnuM kahe che toya pAchuM Uge che. keTalAka ethIya AgaLa jaine mULiyAM kApI nAMkhavAnuM kahe che paNa toya pharI vRkSa Uge che. saMsArarUpI vRkSane nirmaLa karavAno A kharo upAya na hoya. A saMsAravRkSa zAnAthI UbhuM che? A vRkSane mULiyAM to badhAM bahu hoya te jamInamAM badhAM mULiyAM to jhADane pakaDavA mATe hoya che ane eka mULiyuM evuM hoya che ke je khorAka-pANI levA mATe hoya che, tene dhorI mULiyuM kahe che. 'jJAnI puruSa' ekalA ja saMsAravRkSanuM dhorI mULiyuM jANe ane te emAMthI DagaLI kADhIne tenAmAM davA nAMkhI de ! "jJAnI puruSa' basa ATaluM ja kare, bIjuM kazuM nA kare. pAMdaDAne, DALane, thaDane ke bIjA koi mULiyAMne hAtha nA aDADe. eka dhorI mULiyAmAM davA dAbI de tenAthI saMsAravRkSa dhIme dhIme enI meLe ja sukAi jAya. pachI pharIthI navuM pAMdaDuM nA phUTe. saMsAra ekadama uddhatAithI vAparavAno nathI paNa enI khAtAvahI karavAnI che. kyA kayA khAtAmAM khoTa che, kayA kayA khAtAmAM saMsArasukha che, e paNa khoLI kADhavuM paDene ! vepAramAM khAtAvahI rAkhe paNa saMsAramAM khAtAvahI nathI rAkhatA ! satudeva koNa? sadeva te derAsaravALA ke maMdiravALA nahIM, tamArI mahIM che. te mahIMvALA sat paNa jayAM sudhI A "mahIMvALA' salUdeva nathI maLyA tyAM sudhI derAsara ke maMdiranI mUrti e sadeva. sadguru koNa? chellA guru e "jJAnI puruSa' jyAre 'jJAnI puruSa' nA maLyA hoya tyAM sudhI je koi thoDA japa-tapa Ape, kaMika samajaNa pADe e sadguru ane ApaNe ahIM 'A' mArgamAM satUdeva, sadguru ane sandharma juduM che. salUdeva te "mahIMvALA' je sat che te ja. te tarata ja phaLa Ape, rokaDuM Ape, udhAra-budhAra nahIM. AkhI jiMdagI dharama karyA che paNa ThaMDaka nA thAya ne kALajuM TATuM nA thAya. mahIM UkaLatuM ne UkaLatuM ja rahe. ane A ahIM to vAta ja judI che, jeTaluM pItAM AvaDyuM eTalo lAbha thAya. dharma to bahu bhegA thAya paNa jJAnI bhegA nA thAya ! ne tyAM sudhI chuTakAro pAme nahIM, bhaTaka bhaTaka karavAnuM tyAM sudhI. sadharma, sadguru nA maLe tyAM sudhI saTUdeva hAjara nA thAya, ne tyAM sudhI kaSAyo karaDyA kare mahIM. saMsArano mArga rIleTiva kahevAya. emAM vyavahArane vyavahAra ja hoya. brAMtivALAne bhagavAne kahyuM ke, satudeva, sadguru ane sadharmanI sthApanA karo. jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' nA maLe tyAM sudhI vyavahAra che. tyAM sudhI A rIleTiva satudevanI sthApanA karavI paDe.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. AptavANI-2 sadaiva sadguru sadharma praznakartA rIleTiva sadeva eTale zuM ? mUrti ? dAdAzrI : hA, mUrtinI sthApanA eTale Aropita bhAva. eTale ApaNe Aropita; eya Aropita ane dharmeya Aropita ! traNeya Aropita. ApaNe ahIM 'AtmA' e daraasala sadeva che, 'jJAnI puruSa'nI je vANI nIkaLelI che te daraasala sadharma che ane " jJAnI puruSa" e daraasala sadguru che. A traNeya daraasala kahevAya ne peluM laukika kahevAya ! laukikanuM phaLa zuM, to ke puNya baMdhAya ane dhIme dhIme AgaLa vadhe ane A daraasala vastu, alaukika salUdeva, sadguru ane satudharma e mokSa Ape. nahIM to salUdeva maLyA pachI bhaTakavAnuM kema hoya? tyAre hakIkata zI che ? to ke sadeva maLyA che, paNa te Aropita maLyA che, sAcA maLyA nathI. Aropita eTale zuM ke mahAvIra kharA paNa te mUrtivALA Aropita che. jyAre sAcA sadeva to mahIMvALA 'zuddhAtmA' e che. 'zuddhAtmA' e ja yathArtha mahAvIra che, paNa 'zuddhAtmA'nuM lakSa beThuM chatAM eno anubhava nathI thayo, tyAM sudhI 'jJAnI puruSa' e ja potAno AtmA che. satudharma e zAstrano nA hovo joie, 'jJAnI'nA mukhethI hovo joie. saMtudharma, saMdeva ane sadguru e daraasala haze to ja mokSa thaze. paNa daraasala nA maLe to nakalI rAkhaje. sAcAM motI nA maLe to kalcarDa paNa motI paheraje ! vItarAgoe sadeva, sadguru ne sadharma kAM, eTale ApaNA AcAryo, mahArAja badhA mAnI beThA ke mahAvIra deva e sadeva che ane zAstra pramANe karIe chIe te sadharma che. paNa e samajAyuM nathI ke mUrti e to Aropita deva che, na hoya sAcA mahAvIra ! ane mahArAja, tameya Aropita cho. eTale guru ke Aropita, deveya Aropita ane dharmaya Aropita ! pustakamAM lakhAyA pachI e Aropita dharma kahevAya ane 'jJAnI puruSa'nuM sIdhuM sAMbhaLe e sadharma kahevAya. 'jJAnI puruSa' e saddaguru kahevAya ane te kevA hoya ? sAmAne potAno 'zuddhAtmA' prApta karAve evA hoya; ane 'zuddhAtmA' e sadeva kahevAya ane 'jJAnI puruSa'nA moDhethI je vAkyo nIkaLe eTalAM ja sadharma. je mokSa apAve e ja sadharma. bAkI bIjA to Aropita dharma kahevAya. sadharma kevo hoya? sat ane asat niraMtara judAM ja rAkhe che. ane Aropita dharmamAM to zubhAzubha hoya. Ama karo ne tema karo, japa karo ne tapa karo, phalANuM karo, ApaNe pUchIe ke, 'Aropita kema karAvo cho ? AtmAnuM karAvarAvo ne ?" to te kaheze ke, 'AtmAnuM to AtmA prApta thayA pachI ja karavAnuM hoya. hamaNAM to A karo." ema kaheze. ApaNe pUchIe ke, "A satadeva ?" alyA na hoya A sadeva. badhAya A Aropita devane sadeva mAnI beThA che ! badhI ja vAta Aropita che ! - sAcAM sadeva, sadharma ane sadaguru maLI gayA eTale kAma thai gayuM ! eka kalAka ja maLe toya kAma kADhI nAkhe ! eka kalAka ja jo A traNa vastu maLe to TheTha sudhInuM kAma kADhI nAkhe !!!
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-2 mUrti dharma H amUrta dharma praznakartA : AtmA jagADavA mUrtinI jarUra kharI ? dAdAzrI : mUrtinI bahu jarUra che. bhagavAne cokhkhuM kahyuM che ke, sadeva, sadharma ne sadgurunI jarUra che. paNa jyAM sudhI samakita thayuM nathI, sAcAM sadeva, sadharma ne sadguru prApta thayA nathI, tyAM sudhI vyavahAranA devanI jarUra che. 'svarUpa jJAna thayA pachI nidrayanA devanI jarUra che. pachI koI kahe ke devanI jarUra nathI to te nA cAle. vyavahAranA deva mUrti svarUpe che, niyanA deva amUrta che. praznakartA : mUrti AtmAnuM kalyANa nA karI zake ? dAdAzrI : jyAM sudhI AtmAnuM bhAna thayuM nathI tyAM sudhI mUrtinI pAchaLa paDo. e mUrti samakita sudhI lai jaze. mUrtine tarachoDazo nahIM, kAraNa ke vItarAgonA nAma para che. tyAM vItarAgonI sthApanA thayelI che ane mUrtinI pAchaLa zAsana devaloko rahelA che. eka saMpradAyanA mahArAja maLyA hatA. temane meM kada, "mahArAja eka vAta karuM ? tamane gamaze ? tamane nA game evI vAta karuM ? tame A tyAgI thayA cho to nA gamatI vAta sAMbhaLavAnI zakti utpanna thai che tamane ?" tyAre mahArAje kaLAM, "kahone vAta ! vAtamAM zo vAMdho che ?" eTale pachI meM mahArAjane kahnAM, mahArAja, A muhapattI zA mATe rAkhI che ? kaSAya gayA pachInI kriyA che A ane e to sahaja kriyA che. ane kaSAya gayA pachI tame mUrti choDI zako. tame mUrtine jaDa kaho cho, te mUrtine jaDa kahevAya nahIM. A tame badhAya jaDa ja cho ne? cetanane jANyuM nathI, cetanane oLakhatA nathI. pachI rajAM zuM? A tame cetana kyAM joyuM ? te mane tame kaho. amUrtane oLakhyA nathI tyAM sudhI tameya mUrti ja cho ne ! A navakAra maMtra mUrti che. A tame bolo cho e mUrti che, ne tameya mUrti cho! " mUrti e to parokSa pramANa che, parokSa bhajanA che. jyAM sudhI mUrtamAM vasyA che tyAM sudhI mUrtine bhajo. amUrta prApta thayuM nathI tyAM sudhI mUrtine jaDa kahevAya nahIM. mUrtine jaDa kahenAro varlDamAM koi pAkyo nathI. eka muslimo ekalA ja kahe che toya te e payagaMbara sAhebanI ke bIjI badhI kabarone pUje che. eya mUrti ja che ne ? kabaro eya mUrti ja kahevAya. je je AMkhe dekhAya e badhI mUrtio. muslimo mUrti nathI rAkhatA paNa gokhalo rAkhe che, te eya mUrti ja che ne ! jagatamAM mUrti badhuM dekhAya, amUrta kazuM dekhAya nahIM. mahArAjane katAM ke, tamane kyAM AgaLa cetana dekhAya che ke Ane jaDa kaho cho ? tamane khoTuM lAgatuM hoya to mahArAja mArI vAta baMdha karI dauM." tyAre mahArAja kahe ke, "nA, khoTuM nathI lAgatuM. paNa A amAro siddhAMta ame Avo rAkhyo che ne !" tyAre meM kaLAM, "mahArAja, tamAro siddhAMta tame rAkho, paNa lokone zuM karavA upadeza Apo cho Avo ? tamAro siddhAMta hoya to tame svataMtra rIte tamArI pAse rAkho, paNa lokone upadeza zA mATe Apo cho? lokone kaMi raste caDhavA do. anaMta covIzI gaI toya mUrtio mukAyelI hatI pahelIthI ja, kAraNa ke bALajIvo kyAM jaze ? mUrti e bALajIvo mATe che. jene samajaNa nathI tevA bALajIvo mATe che, e jJAnajIvo mATe nathI. mUrtithI to citta ekAgra thAya che. mUrti to vItarAga bhagavAnanI che ane e lokamAnya che. ane sAthe upara zAsanadevatAnuM jabarajasta baLa che. e zAsana deva rakSaNa karanAra che. enI upara AMgaLI karavA jevuM nathI. bhagavAnanI mahIM sthApanA che." pachI koi mahAvIranuM phakata nAma ja de to paNa ghaNuM che, kAraNa ke vItarAga bhagavAnanuM nAma che. koI mANasanuM nAma de enA karatAM to bhagavAnanuM nAma e to sAruM ja ne ? nAma sAthe bhagavAna koNa che, kevA che, te jANe. AgaLanA eka AcArya kALanI vicitratAne laIne lokonuM guru pratyenuM mahAbhya ghaTatuM
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUrtidharma : amUrta dharma jatuM hatuM ne mUrti para vadhatuM jatuM hatuM te gurunuM mahAtmya vadhAravA ne samajAvavA gayA ke je lokone mUrtimAM ekAgratAnuM dhyAna beThuM che e bhale sthApanAmAM rahe ane guru pAse rahe. paNa A to mUrtinuM AkhuM UDI gayuM ne mAtra guru pUjavAno dharmano paMtha paDI gayo. 41 eya 'jaDano varaghoDo kADhyo' evuM te kahevAtuM haze ? je mUrtinI upara lokone jabarajasta pUjyabhAva che enI upara tiraskAra te karAto haze ? paNa gurunI jAgRti mATe tamAre mUrti khaseDavI paDI. paNa jene mUrtinI upara ekAgratA nathI thai enA mATe to mUrti ja barobara che. jeNe amUrtane jANyo nathI, amUrtane joyo nathI, amUrta sAMbhaLyo paNa nathI, amUrta enA bhAnamAM paNa nathI, e mANaso kyAM jaze ? e bALajIvo kyAM jaze ? mahArAja, A mUrtine tame jaDa kaho cho to mane tame joyuM hoya tevuM eka cetana batAvo. tame cetana kyAM joyuM te mUrtine jaDa kaho cho? tame pote ja jaDa cho ne ? tame pote ja mIkenikala AtmA cho. mahArAja kahe : guru e to cetana kahevAya ne ? meM kahyuM : nA, A pAMca indriyathI je je dekhAya che, saMbhaLAya che e badhuM acetana ja che. A tame navakAra maMtra bolo cho eya mUrti ja che ne ? A vItarAga bhagavAnanI mUrti upara to lokonA kevA gajabanA bhAva hoya che ! mATe tene dveSathI nA jozo. mahArAja kahe : paNa amAro siddhAMta mUrtine mAnato nathI. me kahyuM H mahArAja jarA vicArajo. mArI vAta khoTI hoya to huM vAtane svIkArI lauM chuM. tamane duHkha thatuM hoya to pratikramaNa karIe chIe tamAruM, paNa kaMika vicAro. A bALajIvone pAchaLa to sArI rIte cAlavA do. tamane je anukULa Ave tema karo. sthAnakavAsI to kone kahevAya ? jene mUrti 'ahIM'(be bhramaranI vacce) AgaLa dhAraNa thayelI hoya, mAnasika dhAraNA thai gayelI hoya to ! AptavANI-2 mahArAja kahe : "mane tamArI vAta mAnyAmAM nathI AvatI.' meM kahyuM : "mahArAja mArI vAta tamane zI rIte mAnyAmAM Ave? mArI vAta khoTI haze evuM tamane lAge e vAta huM ye kabUla karuM chuM. kAraNa ke je mANasa je vastu karato hoya tene te sAcI ja lAge. khATakI hoya ne tene e karato hoya emAM pApa che evuM nA lAge. kAraNa ke je kArya kare tenuM AvaraNa AvI jAya temAM sat-asatno viveka jato rahe. pachI zuM thAya ? jyAM sat-asattno viveka jato rahe pachI game teTaluM karavAthI, lAkha avatAreya haju satya nahIM samajAya." A tapogaccha-vALA mahArAjane vinaMtI karI kahuM chuM, kharAba lAge to gALo dejo ke, "mahArAja, tame mokSe javA mATe A tapa karI rahyA cho ?' mahArAja kahe : ''hAsto. bIjA zAne mATe karIe chIe ?'' 42 meM kahyuM : "bhagavAne kaheluM ke mokSe javA mATenuM tapa to adITha hoya, koi dekhI nA zake. tamArAM tapa to kasaratazALA jevAM che. zuM tame 'kasarata' karo cho ? mokSe javA mATe AvAM tapa nA hoya.'' bhagavAne AvAM tapane nA kahyuM che. bhagavAne kaheluM ke jyAM sudhI deha sahaja nahIM thAya tyAM sudhI AtmA sahaja prApta nahIM thAya. jyAre deha sahaja thaze agara to AtmA sahaja thAya, eTale ke deha ane AtmA bemAMthI eka sahaja thAya to beu sahaja thaze ne tyAre kAma thaze. A lokoe mUrtine kema khaseDI mUrtine bhajavAthI pramAda AvI jAya che. mUrti to vaDhe nahIne ? mUrti ema to nA kahe ne ke tame sAmAyika kema nA karI ? ne guru hoya to vaDhe to kharo. paNa A to anartha thayo ne mUrtine jaDa kahevA mAMDyuM ! mUrti, maMdiro badhAMnI jarUra che. jyAM sudhI amUrta nA maLe tyAM sudhI A dorI choDAya nahIM. e to bhAratanuM sAyansa che ! A to mUrti hoya to maMdira hoya ne maMdira thAya to ene pUjArIbUjArI badhuM maLI rahe. bhagavAne kahyuM che ke, jyAM sudhI ArtadhyAna ne raudradhyAna hoya tyAM sudhI mUrtinAM darzana karajo. kAraNa ke tyAM sudhI amUrtanAM darzana thAya nahIM,
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUrtidharma : amUrta dharma amUrta evA bhagavAnanuM darzana, zuddhAtmAnuM darzana thAya nahIM. 43 praznakartA : A mUrti e to paththara che, enAM darzanathI zuM maLe ? dAdAzrI : e paNa bIjA lokone kAmanA che ne ? ekAMtika dRSTi nahIM karavAnuM bhagavAne kaheluM. sAmudAyika dRSTi rAkho. anekAMta eTale nAnuM bALaka nANuM phare to tene koi vaDhe nahIM, tene koi Thapako nA Ape ane pacAsa varSano nAgo pharato hoya to Thapako Ape. tyAre pacAsa varSano kahe ke, mane kema Thapako Apo cho ne A nAnA chokarAne kema Thapako ApatA nathI ?" tyAre ApaNe tene kahIe ke, 'are bhAi, tArI uMmara vadhAre thayelI che. A nAnA chokarAMnI uMmaranA pramANamAM eno dharma barobara che ane tArI uMmaranA pramANamAM tAro dharma khoTo che.' evI rIte badhAMne sAmudAyika rIte jovuM jarUrI che. kabIrasAheba muslima lattAmAM masjidanI pAse ja rahetA hatA. te pelA loko bAMga pokAre, te loko kAnamAM AMgaLA ghAlIne pokAre che ke nahIM ? ene zuM kahevAya ? bAMga. have e bAMgane mATe kabIrasAheba, e to bahu jAgrata mANasa, te kahe, "allA kucha baherA thoDA hai, to itanA jora jora se bola bola karatA hai ? vaha saba sUnatA hai. vaha to yaha kIDI ke pAMva meM jhAMjhara lagA do to vaha bhI sUna letA hai to phIra tuma kyuM itanA bUma lagAtA hai ? hamAre kAna meM bahuta kharAba lagatA hai.'' te 'amArA bhagavAnanI, amArA dharmanI TIkA kare che ?' ema kahIne muslima lokoe kabIrasAhebane khUba mAryAM. have kabIrasAhebe mane pUchyuM hota ke, 'A to khoTuM kare che ne mane mAryo.' to huM kahuM ke, 'e kare che te barobara che. bhUla tamArI che. sAmAnA yu poinTane jANIne bolo. sAmAnuM vyu poinTa jANyA sivAya bolavuM ane badhAMne potAnI sarakhI dRSTie mApavuM e bhayaMkara guno che. potAnI sarakhI dRSTie eTale mane jevI dRSTi che evI ja Amane haze evuM mAnavuM e badho guno kahevAya.' pachI kabIrasAhebane huM samajAvuM ke, 'A loko jeTaluM jorathI bolaze eTalo mahIM paDado tUTaze ane tyAre mahIM allAha AptavANI-2 sAMbhaLaze. emanuM AvaDuM moTuM jADuM paDa, AvaraNa hoya che, ane tamAruM paDa che te lUgaDAM jevuM pAtaLuM che. eTale tame manamAM vAta karazo toya temane pahoMcI jaze ane pelA lokone to paDa jADuM che eTale hoMkArIne jeTaluM jozathI bolAya eTaluM emaNe to bolavuM. A badhuM emane mATe barobara che, karekTa che. have AvI bAMga krAisTanA bhakto pokAre to temanuM bagaDI jAya. emane to bilakula zAMti joie. bolavAnuM ja nahIM, zabda ja nahIM. darekanI bhASAmAM juduM juduM che. eTale e emanI bhASAmAM vAta karatA hoya ne tene ApaNe kahIe to kabIrasAheba jevI dazA thAya. je anekAMtane nathI samajatA te kabIrasAhebanI jema mAra khAya. pote potAnI bhUlano mAra khAya che. 44 kabIrasAheba bahu jAgrata mANasa thai gayA. bhakto ghaNA kharA thai gayA emAM paNa bIra bahu bahu jAgrata hatA. evAM pAMca-sAta bhakto thai gayA che, ke je bahu jAgrata hatA, atyaMta jAgrata. emane mAtra mokSamArga maLavAne vAMke aTakyuM hatuM. temane mArga maLyo nahIM. temane jo mArga maLyo hota to kaMi kaMi kAma kADhI nAkhe evA hatA e ! te kabIrajInA vakhatamAM brAhmaNo gAmamAM yajJa karatA hatA. temaNe yajJamAM homavA moTo bakaro lAvIne Ubho rAkhyo hato. kabIrajIe A joine brAhmaNone kahyuM, tame A bakaro kema ahIM Ubho rAkhyo che ?' tyAre brAhmaNoe kabIrajIne kahyuM, 'tuM kema ahIM Avyo che ? jato rahe ahIMthI. tAre enuM zuM kAma che ?' tyAre kabIrajI samajI gayA ne bolyA, A bakaro jIvato che, sAro che. ene zuM karavA tame yajJamAM homo cho? ene keTaluM badhuM duHkha thaze ?" tyAre brAhmaNoe kahyuM, 'ene to yajJamAM homIzuM, eTale ene to svarga maLaze.' tyAre kabIrajI phaTa daIne bolyA, 'A bakarAne zuM kAma svarga karAvo cho ? enA karatAM tamArA bApA gharaDA thayA che temane yajJamAM homone ke jethI temane svarga maLe !' have A kevuM AdhAzIzI caDhe evuM vAkya kahevAya ! te brAhmaNoe khUba mAryA emane, eTale jyAM ne tyAM mAra khAya. bhagavAnanuM anekAMta samajyA vagara bole te jyAM ne tyAM mAra khAya ! bAkI kabIrajI jevA to bhagata nathI thayA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-2 mUrtidharma : amUrta dharma pa koi ! bahu suMdaramAM suMdara ! jeNe jagatanI spRhA ja choDelI hatI. jagatanA koi viSayanI spRhA emane nahIM, evA nispRha thai gayA. aMgrejo zAMtithI carcamAM UbhA rahe che te karekTa che. muslimo bAMga pokAre che teya karekTa che ane hinduo manamAM dhIme dhIme bole che teya karekTa che. koi hindu jarA jorathI bolato hoya ke bilakula nA bolato hoya, jaDa jevo hoya tene kahevuM ke 'jarA jozathI bolaje.' jarA jaDa jevo jaina hoya to tene kahevuM ke 'alyA, navakAra maMtra manamAM zuM gA gA kare che ? bola jozathI te ahIM AgaLa avAja thAya. mahIM ghaMTa vAge evuM bola. eTale darekanI judI judI davA hoya. manuSya mAtrane judA judA roga hoya tenI judI judI davA hoya. jIva mAtrane judA judA roga hoya. have tame kaho ke A badhAMne UlaTInI davA ApI do dAdA, to zuM thAya ?! eTale A jagata AvuM che, tethI bhagavAne anekAMta mUkeluM, syAdavAda ke koi jIvanI joDe matabheda ja nahIM. praznakartA maMdiramAM ghaMTano artha zo che ? dAdAzrI : mUrtine ghaMTanI kazI ja jarUra nathI. darzana karavA AvanAranuM ekacitta' thAya eTalA mATe ghaMTa che. bahArano kolAhala saMbhaLAya nahIM. dhUpa, agarabattI e badhuM paNa ekacitta, ekadhyAna thAya eTalA mATe hoya che. vItarAga bhagavAnanI mUrti zuM kahe che ? jo tAre mokSe javuM hoya to A bhava pUratuM hAthapaga vALIne besI raheje eTale ke, mazInarI baMdha karIne besI raheje toya tAruM badhuM cAle evuM che ! mUrtimAM jovA jevuM zuM che ? paththara jovA jevo che ? AMkho jovA jevI che ? A to AMtarika bhAva besADavA mATe che ke A bhagavAna mahAvIranI mUrti ! kevA hatA bhagavAna mahAvIra ! kevA vItarAgI ! atyAre to have AMtarika bhAva thatA nathI te pachI mUrti para AMgI karI! te suMdara AMgIthI citta ekAgra thAya; ane toya citta ekAgra nA thAya to ghaMTa vagADe ke tenAthI bahArathI gIto AvatAM hoya ke laDhavADa thatI hoya toya citta tyAM nA jAya. ne pAchuM dhUpa saLagAve te sugaMdhamAM tanmayAkAra rahe. A to je te raste pAMca indriyane ahIM ekAgra rAkhe. te je sekanDano nAnAmAM nAno bhAga ekAgra rahe, toya eTaluM to kamAyo ne ! A to zuM jarAka vaDhavADa thAya, are koi dhULa uDADe to loka bhegAM thai jAya che ! zAne mATe ? kyAMya citta ekAgra thatuM nathI, tyAre kAMi navuM jovA jevuM maLyuM to citta ekAgra thAya. A to bhagavAnanI mUrti pAseya citta ekAgra thatuM nathI te bIje kyAM citta ekAgra thaze ? mahIM pAra vagaranI baLatarA che. te kyAMya ekAgratA nathI thatI. A to aTakaNavALA ghoDA pAse baMkiyo TeTo phoDe tevA loka thai gayA che ! kaNA khAvA jevA loka che. te eka phakta karuNA rAkhavA jevuM che ! pratimAmAM prANa pUre jJAtI praznakartA : derAsaramAM mUrtiomAM prANapratiSThA karavAmAM Ave to mUrtimAM zakti vadhI jAya kharI ? dAdAzrI : hA, vadhene. prANapratiSThA hukkAmAM karuM toya emAM zakti vadhI jAya ane mUrtimAM to dareka lokonA Aropita bhAva che. tyAM prANapratiSThA kare eTale phaLa Ape. paNa A kALamAM prANapratiSThA sAcI thatI nathI. "ame" sAcI prANapratiSThA karIe, paNa udaya sivAya "ame' jitamudrA vItarAgo zuM kahe che ? ame kazuM ja svIkAratA nathI ane tuM je ApIza te tane rITarna vItha thenkas. tuM cAra AnA nAkhIza to tane anekagaNuM maLaze. phUla nAkhIza to anekagaNAM phUlAM maLaze ane gALa ApIza to teya tane anekagaNI maLaze. eka phero vItarAgane mATe manavacana-kAyAnI ekatAthI kharcA to jo ! A vItarAgonI ja AvI mUrti hoya che. bIjA koinI AvI mUrti joi che ? A to vItarAga mudrA kahevAya ! jevI jenI mUrti tevuM tenuM DevalapamenTa,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUrtidharma : amUrta dharma karIe nahIM. lokonuM kalyANa thAya eTalA mATe ame pratiSThA karIe. lokone zakti hoya te pramANe prANapratiSThA kare. ane A pratiSThA kevA bhAve kare che ? kaluSita bhAve. kaluSita bhAva nIkaLyA nA hoya ane prANapratiSThA kare. kaluSita bhAva gajabano mahIM hAjara hoya. saLI thAya to pheNa mAMDe evI pratiSThA kare to kevuM phaLa Ape ? prANapratiSThA karavAno kono adhikAra ? jenA kaluSita bhAva saMpUrNa nIkaLI gayA che, eTaluM ja nahIM paNa enA nimitte koineya kaluSita bhAva nA thAya. e to 'paMca parameSThi'mAM gaNAya che ane evAne hAthe prANapratiSThA thavI joie. chatAM, A 'nA mAmo hoya tenA karatAM kANo mAmo sAro.' bAkI pratiSThA to evI thavI joie ke mUrti bolI UThe, hasI UThe ! ame jyAM jyAM pratiSThA karIe tyAM tyAM mUrti bolI UThe che, hasI UThe che ! amArI icchA to bahu hoya ke badhe ja maMdiromAM pratiSThA thAya, paNa sattA amArI nahIne ? 'vyavasthita'nA hAthamAM badhuM, eTale ame udaya pramANe karIe. 43 A tamArI mahIM paNa 'ame' pratiSThA ja karI che. tethI to 'huM zuddhAtmA chuM' ema bolI UThe che ! mUrtimAM pratiSThA 'jJAnI puruSa' kare. jaDa mUrtimAM 'jJAnI puruSa' pratiSThA kare to paNa phaLa Ape che, to jIvaMta mUrtimAM pratiSThA kare to zuM phaLa nA Ape ? A to badhA thabAkA pADavAnA ane bhagavAnane 'tuM' ane 'huM' gAvAnA ane mUrtine bhajIza to mUrti maLaze. deha UMco maLaze, moTara, baMgalA maLaze; paNa jyAM sudhI amUrtanA darzana nA thAya, 'jJAnI puruSa' amUrtanAM darzana nA karAve tyAM sudhI mUrtinI bhajanA karaje, ane jyAre amUrtane bhaje tyAre mokSa thAya. mUrti to anaMta avatAra bhaja bhaja karIe chIe ne ? 'jJAnI puruSa'mAM to amUrta che ane mUrti ye che. 'jJAnI puruSa' mUrtamUrta che, eTale emane bhajavAthI mokSa thAya ! ***** akrama mArga : agiyAramuM Azcarya ! mokSaprApti mATenA mArga be che : prathama 'kramika mArga.' temAM krame krame tyAga karatAM karatAM javAnuM, pagathiye pagathiye upara caDhavAnuM. bIjo 'akrama mArga.' 'A' dasa lAkha varSe nIkaLe che, je varlDanuM Arya che ! liphTamAM besIne mokSe javAya. emAM grahaNa ke tyAga kazuM ja hoya nahIM. e mahenata vagarano mokSa mArga che, liphTa mArga che. mahApuNyazALI hoya tene mATe 'A' mArga che. tyAM jJAnI sikko mAre ne mokSa thai jAya. 'A' to rokaDo mArga, udhAra kazuM rakhAya nahIM. rokaDuM joie, te 'A' rokaDo mArga nIkaLyo. dhIsa ijha dhI onlI keza benka ina dhI varlDa. 'kramika mArga'mAM satsaMga maLyo hoya to pAMcaso pagathiyAM caDhI jAya ne ekAda kusaMgathI hajAra pagathiyAM UtarI paNa paDe. emAM ThekANuM nahIM, atyaMta kaSTa paDe ane A 'akrama mArga' to sepha sAiDa mArga. liphTamAMthI paDavAno bho ja nahIM ne saMsAramAM rahIne mokSe javAya. cakravartI bharatarAjA gayelA tevI rIte, laDAio laDatAM, rAja bhogavatAM mokSa ! RSabhadeva dAdA bhagavAnane so putro, temAMthI navvANuMne temaNe dIkSA ApIne mokSa Apelo. sauthI moTA putra te bharata cakravartI. temane rAja calAvavAnuM soMpyuM. bharata rAjA to laDAIo laDatA laDatA ne mahelamAM teraso rANIothI kaMTALI gayA. te bhagavAna pAse gayA ne temaNe paNa dIkSA mAgI ne mokSa mAgyo. bhagavAne kahyuM ke, 'jo tuM paNa rAjapATa choDI de to pachI rAja koNa saMbhALe ? mATe tAre to rAja saMbhALavuM paDaze. paNa joDe joDe huM tane evuM 'akramajJAna' ApIza ke laDAIo laDatAM, rAja bhogavatAM ne teraso rANIonI sAthe rahIne paNa tAro mokSa nahIM jAya.'
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama mArga : agiyAramuM Arya ! 4 te tevuM Arya jJAna ApyuM ! te ja 'akrama-jJAna'. te ja RSabhadeva dAdA bhagavAnanuM jJAna 'ame' tamane kalAkamAM ja rokaDuM ApIe chIe. pachI tamAre tamAro saMsAra-vahevAra calAvavAno, chokarAM paraNAvavAnAM, badhuM ja karavAnuM. kazuM jUnuM choDavAnuM nathI ke navuM grahaNa karavAnuM nathI. choDavAnuM ame tamane choDAvI ApIe chIe, ahaMkAra ane mamatA choDAvIe chIe ne 'zuddhAtmA' grahaNa karAvIe chIe. pachI tyAga grahaNa kazAnuM karavAnuM bAkI rahetuM nathI. 'huM caMdulAla' te ahaMkAra uThAvI laIe chIe ne 'huM zuddhAtmA chuM' e grahaNa karAvIe chIe. basa, AmAM grahaNa-tyAga badhuM ja AvI jAya che ! bharatarAjAne to covIseya kalAka mATe nokaro rAkhavA paDatA. te dara pA pA kalAke ghaMTa vagADIne kahe, "bharata ceta, ceta, ceta.' to te sAMbhaLI bharata rAjA gAphela thayA hoya to pAchA jAgrata thaI jAya. jyAre Aje to tame ja doDhasonI nokarI karatA ho tyAM tamane e nokara zI rIte poSAya ? tethI 'ame' tamArI mahIM ja covIse kalAkano nokara besADI daIe chIe ! te tamane kSaNe kSaNe cetava cetava kare ! ame mahIM evI prajJA besADI daIe chIe ke niraMtara jJAna ane ajJAna juduM ja pADI Ape ! 'huM koNa chuM' e nathI samajAtuM. astitvanuM bhAna che paNa vastutvanuM bhAna nathI ke huM koNa chuM. paNa jo vastutvanuM eka aMza paNa bhAna thAya to pUrNatve pahoMce. vastu sahaja che. mArga saraLa che. paNa jJAna mATe 'jJAnI'nuM nimitta joIe ane to ja jJAna prAjJa thAya. 'jJAnI' pote chUTelA hoya ne choDAvavAne zaktimAna hoya; e taraNatAraNa kahevAya. ane A kALamAM A 'akrama mArga' e to gajabano kudaratI ja banI gayo che ! A to liphaTa mArga Ubho thaI gayo che ! te bhajiyAM-jalebI khAtAM, tapatyAga karyA vagara niraMtara mokSasukhamAM ja rahevAya. 'kramika mArga'mAM krame krame tapa tyAga karatAM karatAM, ahaMkArane zuddha karatAM karatAM javAnuM. ahaMkArane eTalo badho zuddha karavAno ke mAna Ape to aDe nahIM. evo ahaMkAra zuddha thAya to AtmA prApta thAya. ahaMkAra zuddha karatAM karatAM eTalo badho zuddha thAya ke zuddha ahaMkAra ne zuddha AtmA beu bhegA thai jAya! mAna ane AptavANI-2 ahaMkAra e be judI vastu che. svakSetramAM 'pote' jyAM che tyAM pote mAne te ahaMkAra nathI. jyAM potAnuM astitva nathI tyAM huM mAnavuM te ahaMkAra kahevAya. jyAre krodha, mAna, mAyA, lobha ekuMya nA rahe tyAre ahaMkAra saMpUrNa zuddha thAya. 'kramika'mAM tyAga karatAM karatAM AgalA padanuM upAdAna kare ane pAchalA padano tyAga kare. e baMneya kramikamAM sAthe rahe ane tyAga kare toya pAcho ahaMkAra to rahe ja ! ne pAcho 'meM tyAgyuM' eno kepha caDhe. AkhuM jagata je mArge cAlyuM che e 'kramika mArga.' sTepa bAya sTepa javAnuM emAM. ane emAM kaMika choDatA javAnuM ne kaMika grahaNa karavAnuM, ane koi kusaMga maLe to kenTinamAM lai jAya ne kaheze, 'heMDo, huM paisA kharcIza'. te potAnA paisA kharcI kenTinamAM lai jAya ! evo jokhamavALo 'kramika mArga' che ! tethI to A anaMta avatAra bhaTakI maryAM che ! 50 ApaNe ahIM badhA mahAtmAomAM ahaMkAra joie, paNa te DrAmeTika hoya, kAraNa ke 'phAilo' rahI che teno nikAla karavo paDe. tethI caMdulAlano DrAmA raDyo. napho thAya to aDe nahIM ne khoTa jAya toya aDe nahIM. mAtra caMdulAlanuM nATaka samabhAve bhajavIne chUTI javAnuM che. 'kramika mArga'mAM AraMbha ane parigraha, ahaMkAra ne mamatA ochI karatAM karatAM javAnuM hoya. tyAga kare eTale parigraha ocho thAya ane eTale mamatA ochI thAya. ema AgaLa vadhavAnuM ne cheka sudhI jo kusaMga prApta na thAya to TheTha sudhI pahoMcI jAya ! nahIM to eka ja kusaMga pAchAM keTalAya pagathiyAM utArI de ! 'kramika mArga'mAM to chellA avatAra sudhI AraMbha-parigraha rahe paNa jeTalo AraMbha-parigraha ghaTato jAya teTalA aMze krodha, mAna, mAyA, lobha ghaTatAM jAya. chatAM, mahIM akaLAmaNa rakSA kare, TheTha sudhI rahlA kare. ane 'akrama mArga'mAM krodha, mAna, mAyA, lobha rahetAM ja nathI, ane chatAM je asara mAlUma paDe che e krodha nathI, e to prakRtino ugratAno guNa che. emAM AtmA bhaLe, 'tanmayAkAra' thAya to e krodha kahevAya. banne bhegA thAya tyAra pachI saLage che. ane 'ame' tamane AtmA Apyo che te chUTo ja rahe. eTale ugratAnuM tophAna vagere badhuMya thAya, paNa tAMto nA rahe. tAMto nA rahe ene krodha nA kahevAya.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama mArga : agiyAramuM AkarSa ! pa1 AptavANI-2 lobha e paramANuno AkarSaNa ane vikarSaNano guNa che, prakRtino AkarSaNa ane vikarSaNano guNa che. emAM AtmA bhaLe to rAga-dveSa che. ne je AtmA bhaLe nahIM to nahIM levA ke nahIM devA ! ApaNA zarIramAM ilekaTrikala boDI che eTale lohacuMbakapaNuM rahe che ane eTale lohacuMbakapaNAne lIdhe A deha kheMcAya che. te ene kahe che, "huM kheMcAyo!' tArI icchA nathI chatAM tuM kheMcAya che kema ? krodha, mAna, mAyA, lobha 'ame" svarUpanuM jJAna ApyA pachI rahetAM ja nathI. paNa tamAre tenI oLakhANa ahIM pADI levI paDe! kAraNa ke je nirmaLa AtmA tamane Apyo che te kyAreya tanmayAkAra nathI thato. chatAM paNa potAne samajaNa nahIM paDavAthI potAnuM vyaktitva choDavAthI thoDI Dakhala thaye Dakho utpanna thAya che. "jagyA choDavAthI ja Dakho thAya. 'potAnI jagyA" nA choDavI joie. 'potAnI jagyA" choDavAthI nukasAna keTaluM che ke potAnuM sukha' aMtarAya che ne DakhA jevuM lAge che. paNa 'ame' Apelo AtmA jarAya AghopAcho thato nathI, te to tevo ne tevo ja rahe che pratIti rUpe ! gayo to badhuM ja gayuM. gharamAM bAra mANasamAM kamAnAra marI jAya to loka kaheze ke amAro AdhAra gayo. A 'nika'mAM paNa evuM ja che. A saMsAramAM vALa vALe loca kare toya kazuM vaLe evuM nathI. anaMtI cIjo che. to enA karatAM tuM ja khasI jA ne ! pachI mAthe rAna hoya ke verAna hoya toya teno zo vAMdho ? A "akrama mArgamAM paheluM ajJAna nirAdhAra karavAmAM Ave che. eTale huM kyAM tamane kazuM choDavAnuM kahuM chuM ? 'kramikamAM 'jJAnI puruSa' AkhI jiMdagImAM be ziSyone tyAga karAvI zake ! ne joDe joDe potAne paNa tyAga karavo paDe. navuM pagathiyuM grahaNa karavAnuM ane jUnAno tyAga karavAno. ne ahIM akramamAM to AtmA grahaNa karavAno hato te thai gayo ne ahaMkAra ne mamatAno tyAga thai gayo. ne kAma thai gayuM ! nahIM loca ke nahIM tapa-tyAga ke upavAsa ! 'kramika mArga'mAM pote tapano AdhAra thAya che ! te temAM 'huM ne 'zuddhAtmA" judA hoya. ko'ke emanAM zAstranAM pAnAM phADI nAkhyA hoya to temane mahIM kheda thAya ke, A mArA copaDA phADI nAkhyA ! bahAra to, jAheramAM to 'jJAnI hoya tevuM pada rAkhe. paNa mahIM 'huM paNuM sUkSmapaNe varyA kare. temanAmAM "huM ne 'zuddhAtmA' judA hoya. emane TheTha sudhI 'huM kharo. e 'kramika mArga' zo che ? ahaMkArane zuddha karo. vibhAvika ahaMkAra che te zuddha karavAno hoya temane. pote mukta ja che paNa bhAna nathI thatuM. A to roMga bIlipha ane roMga jJAna che ane tethI roMga vartana thAya che. rAiTa jJAnadarzana potAnI jAte nA thAya, ane emAM paNa A roMga bIlipha to koi paNa prakAre tUTe nahIM. tene mATe to sAyanTisTa joie, 'jJAnI puruSa' joie ane teya 'jJAnI puruSa' pAchA saMpUrNa joie to ja ApaNuM kAma thAya. vItarAga bhagavAne jene zorTa mArga joito hoya tene zorTa mArga batAvyo ne jene loMga mArga joie tene loMga mArga batAvyo che ne jene devagati joitI hoya tene e mArga batAvyo che. mokSano mArga to khIcaDI karatAMya sahelo hoya. jo agharo hoya, kaSTasAdhya hoya to te mokSano mArga A 'jJAna' ApyA pachI tAMto gayo, taMta gayo. tAMtAne ja krodha, mAyA, mAna, lobha kahe che. jeno tAMto gayo teno krodha, mAna, mAyA, lobha badhuM ja gayuM ! kAraNa ame eno AdhAra ja kADhI laie chIe. eTale e badhAM nirAdhAra thai jAya che. bhagavAna zuM kahe che ke jagata zenI upara UbhuM rajavuM che ? ajJAnanA AdhAra upara jagata UbhuM karyuM che. kriyAo sArI che ke khoTI ? to bhagavAne kahe che ke kriyAo sArI nathI ke khoTIya nathI. paNa ajJAna ja khasI jaze to badhuM paDI jaze. tuM suTevo vALa vALa karIza ane kuTevo kADha kADha karIza. paNa e suTevo ke kuTevo enA potAthI UbhI rahI nathI, mATe tenA AdhAra kADhI nAkha to e suTevo ne kuTevo enI maLe kharIne paDI jaze.' A jagatanA loko suTevone AdhAra Apa Apa kare che ne kuTevone kADha kADha kare che, eTale AdhAra to raDo ja. ane AdhAra rajJA tyAM sudhI saMsAra che. ane A saMsAramAM to anaMta cIjo che. te pote' nA khase to eka eka cIjane kyAre khaseDe ? paNa AdhAra
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama mArga : agiyAramuM Arya ! 3 54 AptavANI-2 nahIM ; anya mArga che. 'jJAnI puruSa' maLe to ja mokSano mArga sahelo ne saraLa thai jAya. khIcaDI karatAMya sahelo thai jAya. karoDo jojana lAMbo, karoDo avatAreya nA pamAya evo mokSa mArga ekadama zorTa kaTa rIte nIkaLyo che ! A jJAna" to e ja vItarAgonuM che, sarvajJonuM che. mAtra rIta "akrama' che. dRSTi ja AkhI badalAi jAya che. AtmAnuM kalAkamAM ja lakSa besI jAya che. nahIM to kramika mArgamAM koi TheTha sudhI lakSa pAme nahIM. AtmAnuM lakSa prApta karavA mATe lokoe kevA kevA puruSArtha mAMDelA ! eka kSaNa mATe AtmAnuM lakSa prApta thAya tene mATe lokoe bhayaMkara tapa AdarelAM ! 'kramika mArga'nA jJAnIone 'zuddhAtmA'nuM lakSa TheTha sudhI nA bese paNa jAgRti bahu rahevAnI. jyAre tamane badhAMne atyAre A ahIM kevuM saraLa thai paDyuM che te tamane kalAkamAM AtmA Apyo tyAra pachI kyAreya paNa cukAtuM nathI ane niraMtara AtmA lakSamAM ja rahe che. rAte be vAgye UMghamAMthI UTho cho tyAre mAjI tamane sauthI pahelI kaI vastu yAda Ave che ?' praznakartA: 'zuddhAtmA chuM' e ja yAda Ave che. dAdAzrI : nahIM to lokone to A jagatanI koi paNa priyamAM priya vastu hoya to te ja pahelI yAda Ave paNa tamane to 'zuddhAtmA' ja pahelo yAda Ave. alakhanuM kyAreya paNa lakSa nA bese. tethI ja to AtmAne alakha niraMjana karato ! paNa ahIM kalAkamAM tamane lakSa besI jAya che!!! A "akrama-jJAnI'nI siddhio-riddhio, devalokonI kapA, e badhAthI eka kalAkamAM gajabanuM pada tamane prApta thai jAya che !!! kharo mokSa mArga nIkaLyo che. paNa samajaNa paDe to kAma thAya, ane nA samajaNa paDe to rakhaDI maryo ! peluM 'kramika vijJAna' che ane A "akrama vijJAna' che. A jJAna to 'vItarAgo'nuM ja che. 'jJAna'mAM phera nathI. 'ame' jJAna ApIe pachI tamane Atmaanubhava thai jAya. to zuM kAma bAkI rahe ? 'jJAnI puruSa'nI AjJA pALavAnI. AjJA e ja dharma ne AjJA e ja tapa. ane 'amArI' AjJA e saMsAramAM saheja paNa bAdhaka nA hoya. saMsAramAM rahevA chatAM paNa saMsAra sparza nahIM evuM A akrama vijJAna che ! ApaNe tyAM ahIM 'A' 'akrama mArga' bahu sahelo, saraLa, TUMko ane bhagavAnanA zabda zabdo samAyelA che evo che ! rokaDo mokSa mArga che eTale enI pAchaLa tamArAthI paDAya eTaluM ochuM ema samajajo. nahIM to mananI gAMTho ogALAya evo rasto te hoto haze ? manane to sthira karAya evA rastA bahAra hoya paNa te ogaLe nahIM. manane sthira karavAnI davA ekAgratA. paNa enAthI ahaMkAra vadhe. ApaNe ahIM to mana sthira thAya, gAMTho ogaLe ne ahaMkAranI vacce Dakhala ja nahIMne ! jANe ahaMkArane penzana ApI dIdhuM nA hoya evuM ! | 'kramika mArga'mAM to bhAvatuM hoya ne vadhAre khavAi jAya to upAdhi ane ApaNane to kaMi upAdhi ja nahI ne ! ApaNane to dharma, dharma thaine pariNAma pAme ane sukha mahIM UbharAya. ApaNe ahIM to guru-ziSyano bheda rAkhyo ja nathI. tamane amArI joDe ja besADyA che. te niyathI bAramAM guMThANAmAM amArI joDe ja besADyA che ane teya zukala dhyAnamAM ! ApaNuM A zA AdhAre niyathI bAramuM guMThANuM kahevAya che ? kAraNa ke zukala dhyAna UbhuM thayuM che ! zuddhAtmAnuM lakSa besI gayuM che ! zuddhAtmAnuM lakSa besavuM ane pratIti besavI tene zukala dhyAna kahevAya che; 'kramika mArga'mAM pratItinA jALAM bese ane pratIti thoDI bese. pratIti bese ane te pUrI thAya tyAre lAyaka samakita thAya ne tyAre 'zuddhAtmA'nuM lakSa bese ane A "akrama mArga'mAM to paheluM lakSa besADI daie chIe ane pachI pratIti to rahe ja ! A 'akrama mArga' che ne eTale ja lakSa paheluM bese. 'kramika mArgamAM pratIti beThelI hoya tene paNa zukala dhyAna nA hoya. kAraNa ke A kALamAM 'kramika mArgamAM koi sAtamA guMThANAthI AgaLa jai zake nahIM. | 'akrama mArga'mAM 'jJAnI puruSa' 'kSAyaka samakti'no tAMto nAkhI Ape che eTale pelo kaSAyano tAMto raheto nathI. 'A' tAMto hoya to
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-2 akrama mArga : agiyAramuM Azcarya ! papa pelo (kaSAyono) nA hoya ne pelo (kaSAyono) tAMto hoya to 'A' nA hoya ! 'kramika mArgamAM gADha samakita, zuddha samati thAya ne tyAra pachI be bhAga paDI jAya. darzana mohanIya baMdha thai jAya ane pachI dhaMdhA badhuM rahe. e cAritra mohanIya rahe. te cAritra mohanIya khapAva khapAva kare. paNa atyAre to A loko zuM kare che ? darzana mohanIya kADhyA vagara cAritra mohanIyane mArIne kADhavA mAge che, e zI rIte jAya ? ApaNe ahIM 'akrama mArga'mAM cAritra mohanIyano 'nikAla' karIe chIe. ame "jJAna" ApIe chIe tyAre darzana mohanIya uDAvI daie chIe ane cAritra mohanIyane nirasa karI nAkhIe ane enAMthI navo rasa utpanna nA thAya ne navo darzana moha rahe ja nahIM. rasa utpanna thAya che tethI to darzana mohanIya UbhI che; nirasathI cArja baMdha thAya.. kamika'vALAne cAritra mohanIya nirasa karavI paDe. tethI to tapatyAga bhAre karavAM paDe. tenAthI cAritra mohanIya nirasa thAya, 'kramika". vALAne enA mATe bAkA tapa karavAM paDe. jyAre ApaNe ahIM "akramamAM AMtarika tapa hoya. te hRdaya tapIne 80 DigrI, 85 DigrI, 90 DigrI, 95 DigrIe pahoMce ane tene ApaNe jANIe ke 99 DigrIthI AgaLa vadhavAnuM nathI. kAraNa ke ocho devatA che te saLagavAno? ! te dhIme dhIme pAchuM ThaMDuM thai jAya. ApaNane tape tyArathI te ThaMDuM thai jAya tyAM sudhI badhAMne, badhI avasthAne, jANIe. eTale ApaNane aMtaratA hoya. tenAthI cAritra mohanIyano nikAla thai jAya. A 'akrama mArgathI ekAvatArI thAya eTalI sattA hoya che. have pachI eka ja avatAra bAkI rahe. ne paMdarathI vadhAre soLamo bhava nA hoya A jJAna pachI ! huM to kahuM chuM ke dasa bAkI rahnA hoya toya zo vAMdho che ? ane te evA jAhojalAlIvALA avatAra hoya ! AvA kadarUpA nA hoya. 'A' satsaMgamAM Avyo ne 'jJAnI puruSa'nI kRpAthI mokSano sikko vAgyo to kevA jAhojalAlIvALA avatAra thavAnA ! ane A bhava paNa jAhojalAlIvALo jAya. tevo A "akrama mArga' che. eka saMsAra mArga ane eka adhyAtma mArga- be ja mArga che. saMsAra mArgamAM DaoNkTaranuM vakIlane nA puchAya ne vakIlanuM DaoNkTarane nA puchAya. ane ahIM to adhyAtma mArga che eTale amArI pAse badhuM ja puchAya. ahIM je pUchavuM hoya te puchAya ane badhA ja phoDa-khulAsA maLe tema che. tamAre kahevuM ke, "ame tamArI pAse AvyA chIe ne tamArI pAse je hoya te amane nA maLe to eno artha zo ?" eka mAtra saMsArathI nispRha thaine sAcuM zodhavA je nIkaLyA hoya tene ahIM 'amArI' pAsethI sarva kAMi maLe tema che ! mAgo, mAgo te ApuM tema ahIM che. paNa tamane mAgatAMya nathI AvaDatuM. evuM mAMgajo ke je kyAreya paNa tamArI pAsethI jAya nahIM. paramenanTa vastu mAMgajo. TempararI mAMgazo to te kyAM sudhI pahoMcaze ? evuM kaMika mAMgo ke jethI tamane kAyamanI zAMti thAya, ciMtA-upAdhithI kAyamanI mukti maLe. ahIM to mokSa maLe che. ahIM buddhi nahIM vAparo to 'A' pAmazo. ApaNo satsaMga dasa dasa varasathI cAle che. temAM vAda hoya paNa vivAda nA hoya. A eka ja sthaLa che ke jyAM buddhi kAma nahIM kare.. A 'akrama mArga' che eTale khullam khulluM hoya, badhI vAtono tarata phoDa maLe. jayAre 'kramika mArgamAM kevuM hoya ? A jarI-kasaba vaNe che ne emAM eka maNa rUmAMthI vaNelA sUtaramAM eka tolo sonuM parove che. evuM gautama svAmIe, bhagavAna mahAvIra bolyA te badhuM sUtromAM parova parova karyuM. paNa A kALanA loko te maNa sUtramAMthI tolo 'sonuM' zI rIte kADhI zake ? evuM koinuM gajuM ja nahIM ne ! A "ame' to sIdhuM 'sonuM ja ApyuM che. 'ame' ajJAnathI 'kevaLajJAna' sudhInA badhA ja phoDa ApI dIdhA che. cArja kevI rIte thAya che ? DiscArja kevI rIte thAya che? A badhuM, jagata zI rIte cAle che ? koNa calAve che ? tame koNa ? A badhAM koNa ? e badhAno phoDa ame ahIM ApIe chIe. 'A' zrutajJAna kevuM kahevAya che ? apUrva. pUrve je nahotuM sAMbhaLyuM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama mArga : agiyAramuM Akrarya ! pa7 AptavANI-2 tevuM apUrva ! zuM A zrutajJAna vItarAgonuM na hoya ? e ja che. vItarAgo je sTezane lai jatA hatA te ja sTezane 'A' paNa lai jAya che. paNa rasto nirALo che ! pelo rasto 'kramika" ane "akrama'. 'A' to kAma kADhI levAnI jagyA che. 'A' koi dharmanuM sthaLa nathI. potAnuM badhI ja rItanuM kAma thAya. mokSa hAthamAM AvI jAya tyAM kAma pUrNa thAya. jyAM sarva samAdhAnI jJAna che ke je koi paNa saMjogomAM, koi paNa sthitimAM samAdhAna Ape. samAdhAna thavuM ja joie. jo A jJAna samAdhAna nA karAve to eno artha e ke tamane samAdhAna karatAM AvaDatuM nathI. nahIM to samAdhAna avazya thavuM ja joie. amArI AjJAmAM rahe to samAdhAna thAya ja. ahIM AvaData, anUAvaDatanuM jovAnuM nathI. AvaDatavALAne AvaDatanI khumArI rahe che. paMDitone paMDitAinI khumArI hoya, tyAgIne tyAganI khumArI hoya, tapasvIne tapanI khumArI hoya; e ja to moTo roga, mahAroga che ! e mahArogI bIjAnAM roga kADhavA jAya to zI rIte bIjAno roga jAya ? A DirekTa vItarAgonI vAta che. ahIM inDirekTa eka paNa zabda nathI ! covIseya tIrthakaronI vAta ahIM nIkaLe che. A upadeza sarvakALane anusarIne nIkaLe eTale covIseya tIrthaMkarono bhego upadeza 'A' che ! sAdhu-saMnyAsIone khumArI caDhe e to roga 'kronika roga" kahevAya. AvA kaSTasAdhya roganI davA nA hoya. e to amAre kaDaka zabdothI oparezana karavuM paDe. ahIM koine khoTuM lAge nahIM, kAraNa ke badhA samabhAve nikAla karavAvALA mahAtmAo che ane dasa-bAra varSathI A mahAtmAo ahIM che. paNa badhAno eka ja mata ane eka ja abhiprAya. kyAreya paNa matabheda ja nahIM. jAtrAe jaie toya ekya matabheda ja nahIM. vibhakta nahIM, avibhakta! ame' auraMgAbAda satsaMgAthe jaie te eka ja makAnamAM eMsIthI so mANaso hoie. chatAM, koino eka avAja paNa nA hoya, eka matabheda nA hoya. badhA jarma, kare paNa koIne khabara nA paDe ke gharamAM keTalA jaNa chIe ! ane cAle sarasa regyulara, AvuM to joyuM ja nA hoya ne ! varlDamAM koi jagyAe AvuM jovAnuM sthAna ja nA maLe ! AvuM thULabhAva jovA maLe toya kalyANa thai jAya. ane pAchuM ekeya laoN nahIM. jyAM laoN che tyAM 'vItarAgI jJAna" nA hoya. saMpUrNa 'vItarAgI jJAna' jyAM laoN che tyAM nA hoya, chatAM ahIM saMpUrNa vinayathI cAlyA kare. ane jene paisA kharcavA hoya te kharca chatAM koine ema nA lAge ke A moTuM che ne A nAnuM che. badhAMne samAnatA rahe. A to ajAyaba mArga che, Arya mArga che, eTale kAma kADhI levAnuM che. ahIM dasa varSathI amArI vANInuM lakhANa thAya che. chatAM nahIM ophisa ke nahIM sekreTarI ke nahIM kAyado. game tyAM bolAyuM hoya paNa lakhAI jAya ane pAchuM badhuM ThekANe rahe ! ne ophisavALAnAM to kAgaLo rajhaLatA hoya ! 'kramika mArga'nAM jJAnIono niyama evo hoya ke 80 TakA sudhI jJAnI pahoMcelA hoya to te 78 TakAnA jJAnI pAse page lAgavA nA jAya, 82 TakAvALA pAse ja jAya. jyAre "akrama mArga'nA jJAnInuM kevuM che ? ame' so TakAvALA chIe chatAM pAMca TakAvALA pAse jaine ame page lAgIe. jeno kepha UtarI gayo che ene zo vAMdho Ave ? amane to AtmAnI ja dRSTi hoya. ame ochA TakAvALAne zA sAru page lAgIe ? ene DAko banAvavA ke "mahArAja, A tamAruM sAcuM nathI." amAre to kepha caDhe nahIM paNa ene kapha vadhe eTale ame kAraNa sivAya jaie nahIM, nahIM to eno roga vadhe. | RSabhadeva bhagavAnanA vakhatathI atyAra sudhI 'kramika mArga'nAM jJAnI hoya tene be ke traNa ziSyo hoya. e traNa ziSyone sAcave ne pote tapa-tyAga kare ne te ziSyo pAseya karAve. A traNathI vadhAre nahIM evuM itihAsa kahe che. jayAre A puNyAnubaMdhI puNyazALIo mATe dasa lAkha varSaya Avo mArga nIkaLe che ne! pratyakSa vagara kAMi vaLe nahIM. 'vItarAga vijJAna pratyakSa sivAya kAma lAge tevuM nathI ! ane A to "akrama vijJAna' temAM to keza DipArTamenTa, keza benka ane kramikamAM to tyAga kare paNa keza phaLa nA Ave ane A to keza phaLa! AvuM jJAna A sADAtraNa abajanI vasatimAM kone nA joie ? badhAMne joie. paNa A jJAna badhAMne mATe nA hoya. e to mahApuNyazALIo mATe che. A 'akrama jJAna' UbhuM thayuM emAM lokonI kaMi puNya haze ne ! eka phakta bhagavAna upara AzarAvALA rajhaLatA bhaTakatA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama mArga : agiyAramuM Arya ! 59 AptavANI-2 bhakto mATe ane jemanI purve haze ne temane mATe 'A' mArga nIkaLyo che. A to bahu puNyazALIo mATe che ane ahIM sahejAsaheja AvI paDe ne sAcI bhAvanAthI mAgaNI kare tene ApI daIe. paNa lokone AnA mATe kaMi kahevA javAnuM nathI hotuM. A 'dAdA'nI ane temanA mahAtmAonI havAthI ja jagata- kalyANa thai jaze. huM nimitta chuM, kartA nathI. ahIM to jene bhAvanA thaine 'dAdAnAM darzana karyA to e darzana 'TheThIne pahoMce che. 'dAdA'e A dehanA nikaTanA paDozInI mAphaka rahe che ne A bole che e rekarDa che. A akrama jJAna' to amuka ja bahu puNyazALI haze tene mATe che. bIjA badhA mATe "akrama mokSa nathI. bIjA badhAne to enA 'kramika mArgano bodha ApI tene te je karato hoya temAM ja sugama rasto dekhADIzuM. tenAthI te TheTha pahoMcI jaze! ahIM to 'sahajAsaheja' je AvI caDhe ane eno puNyano pAsaporTa lai Ave tene ame jJAna ApI daie, 'dAdAnI kRpA meLavI gayo tenuM kAma thai gayuM! ahIM AvelA mANaso badhA asaravALA ja hoya che. koine pAMca TakA to koine 25 TakA hoya paNa eka ja prakAranI iphekTa che. paNa joDa partha kevI sarasa lAvyA che ! "dAdA'nI liphTamAM besIne mokSe javAnuM !! koTI janmonI puNya bhegI thAya, tyAre to 'dAdA' bhegA thAya ! ne e pachI game tevuM DIprezana haze e jatuM raheze. DIprezana kADhavAnuM ja A sthAna che. DIprezanavALAo mATe badhI rIte phasAyelA mATe 'A' sthAna che. ApaNe ahIM to kronika roga maTelA. 'A' ApaNo "akrama mArga pAMcaso varSa pachI gavAze. A kavi navanItanAM padonI pachIthI gajabanI kiMmata thaze ! atyAre to loka cakaDoLe caDyuM che ne ! loko pachI ene khoLa khoLa karaze ! cakaDoLe caDhelAne kevuM dekhAya ? evAne ApaNe "akrama mArga dekhADIe to kaheze, A to badhuM huM jANuM chuM ene pUchIe ke, 'bhAi tane ciMtA-biMtA thAya che ?" to e kaheze ke, 'ciMtA to badhAMne thAya ne!' jo ciMtA thAya che to pachI teM jANyuM zuM ? jANyAnuM nAma prakAza. ajavALAmAM te vaLI Thokara vAge? A to Dagale ne pagale Thokara vAge che ne kahe che ke huM jANuM chuM, te tAro kyAre ukela Ave ? ane teya 'jJAnI puruSa'nI AgaLa "huM jANuM chuM'-no kepha lai Ave to huM kahyuM ke, bhai, tAro ghaDo bharelo che. temAM mAruM amRta nAkhavAnI zI jarUra che ? nAkhIza toya emAMthI chalakAine nIce paDI jaze. jo tAro ghaDo khAlI hoya to ja huM mAruM amRta emAM reDuM ane to e tane kAma lAge. praznakartA : dAdA, tamArA pachI A "akrama mArga' cAlu raheze? dAdAzrI : "akrama mArga' to amArA pachI ekAda-be peDhI Takaze. pachI to enuM e ja. paNa amArA nimitte 'kramika mArga' UMcA sTeja upara haze. navAM ja zAstro ne navuM ja badhuM haze. atyAre AvuM bagaDI gayeluM che tevuM nahIM rahe. A to "akrama mArga che. eTale jJAnI phakta eka kalAkamAM jagataniSThA uThAvI lai brahmamAM besADI de. ethI to kavie lakhyuM che ne, " dasa lAkha varSamAM AvAM jJAna nathI thayAM, nikaya te vismaya AvAM jJAna akathyAM. " AvuM kyAreya banyuM nathI ! tethI ja sto ajAyabI che ne ! ane emAM jo mokSanI TikiTa maLI gaI to to tenuM kAma ja thai gayuM ne ! 'A' to puNyazALIo mATe che. hajI to kaMika sAsunAM cAbakhA khAze, dhaNInA cAbakhA khAze toya ThekANuM nahIM paDe ! mokSa evo sahelo nathI! e to tamane ahIM 'jJAnI puruSa' maLyA eTale khIcaDIthIya sahelo thai paDyo che. mokSadAtA 'jJAnI puruSa'nAM nimittane to zAstrakAroe ja vakhANyuM che. | 'ame' jagata kalyANanA svAmI nathI, nimitta chIe. je puNyazALI hoya te to ghera beThAM lAbha lai jAya ! puNyazALIonuM phaLa te A 'akrama mArga' che ! nahIM to akrama te hotuM haze ? A to pAchaLathI itihAsa racAze tyAre loka pastAze ne vicAraze ke te kALamAM huM hato ke nahIM ? pachI hisAba kADhe to nIkaLe ke te dahADe te 35 mALanA phleTa bAMdhavAnA kAmamAM paDyo hato ! badhA saMjoga bhegA thAya paNa A "akrama jJAna'no
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama mArga : agiyAramuM Arya ! 61 6 2 AptavANI-2 saMjoga bhego thAya tema nathI. ahIM "sat saMjoga" che. e to jJAna maLyA. pachI bIje ja dahADe potAne jAta anubhava thAya tyAre ja samajAya ! mahAvIra bhagavAnanA nirvANane 250 varSa pUrAM thAya che. tyAre sAdhana paNa kevAM gajabanAM pragaTa thayAM che ! nahIM to "akrama mArga' te vaLI hoto haze ? bhagavAnanA 2500 varSa pUrAM thaze eTale sAdhanoya AvI paDaze ne A pheraphAra thavAno. bhagavAnane kaheluM ke, 'bhasmaka grahanI" asaramAMthI lokone bacAvavA thoDuM AyuSya vadhAro tyAre bhagavAne kahnAM, nA, e to nirAMte loko bhogavaze. ne cheka aMtima kASTAcAra sudhI lai jaze. ane e pUruM thaze tyAre enuMya phaLa maLaze! atyAre e viSama kALa pUro thavAno che. enuM phaLa 'akrama' AvyuM che! nahIM to 'akrama' te hoto haze ? AkhuM brahmAMDa je "jJAna'nA varasAdanI icchA kare che te "jJAna"no varasAda thayo to thayo, paNa te bhayaMkara unALAmAM thayo ! bhayaMkara duSama kALamAM 'jJAnavarSA' thai. jyAM manuSya mAtra sAdhu, AcArya, bAvA, bAvalI badhAM taraphaDe che evA kALamAM! comAsAmAM varasAda thAya te to kAyadesaranuM kahevAya, paNa A to duSamakALanA unALAmAM je nA banavAnuM te banI gayuM che, nA paDavAno varasAda paDI gayo che. to tyAM kAma kADhI levAnuM hoya. vItarAgonAM be prakAranAM jJAna : eka 'kramika' ane bIjuM 'akramika' ke je Aje ahIM 'amArI' pAse pragaTa thayuM che !!! ko'ka vakhata dasa lAkha varSa evo gajabano puruSa pAke ne tyAre potAne jAte bolavuM paDe che ! A to gerenTI sAthe kahuM chuM ke tamAro koi uparI nathI. ane A upara tAro bApa koi nathI. pachI rahe koi bhobhaDakATa ? jene 'AkuLatA-vyAkuLatA" maTI ene aMtaraMga paccakhANa ja che. e to 'kramika mArga'nA 'jJAnI'ne AkuLatA-vyAkuLatA rahe. 'kramika mArga' ja AkuLatA-vyAkuLatAnuM kArakhAnuM che ! A to "akrama mArga' te ahIM ja jyAM vaTAvIza tyAMthI tarata ja rokaDuM phaLa ApanAruM che ! have to navA anubhava thaze ! je hIla upara caDhyA cho, eno eka khUNoya haju to pUro joyo nathI, paNa have hIla upara cogaradama juo, pharo. gajabanuM che ! jeTalo lAbha uThAvavo hoya teTalo uThAvI lejo. enI yogyatA ne enI samajaNe lAbha le. enAthI mAthe UMcakI nA zakAya to ame ene mAthe UMcakAvI ApIe. 'A' to ora ja jAtanuM banyuM che. mATe kAma kADhI levAnuM che. sakaLa brahmAMDa jhaMkhe te jJAna varSo ne asakko unALe.' - navanIta.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti eka AtmAmAM anaMta zakti che ! anaMta AtmA che ane anaMta prakRti che ! darekamAM aMdara be vastu che; vastu 'puruSa' che ane avastu 'prakRti' che. prakRtimAM rahe che mATe 'te' abaLA che ane jo pote puruSa thAya to 'pote' ja 'paramAtmA' che. pUrNa 'puruSa'ne oLakhato nathI tethI krodha, mAna, mAyA, lobha e badhI nirbaLatA pharI vaLe che ! ApaNe badhAM AtmAe karIne eka svabhAvanAM chIe, paNa prakRtie karIne judAM judAM chIe. khArI, tIkhI, khATI, moLI prakRti, e badhA prAkRtika doSo che. A prakRti tyAga karAve tyAre tyAga thAya ane A prakRti grahaNa karAve tyAre grahaNa thAya. A to prakRtino nacAvyo nAce, paNa tyAre kahe, 'huM nAcyo.' AnuM ja nAma bhrAMtine? A ajAyabI che ne ! udaya karmanA AdhAre thayuM to ema kahe che ke, meM karyuM, A meM karyuM, kahe che. enuM ja nAma bhrAMti. 'pote' puruSa nA thayo tyAM sudhI bhamaraDo kahevAya. 'potAnuM' bhAna thayuM nathI tyAM sudhI 'meM karyuM!' ema zI rIte kahevAya ? karanAro koNa ? tuM koNa ? e to jANato nathI. pachI zI rIte kahevAya ke "meM karyuM ?" A to prakRti raDAve tyAre kahe, 'huM raDuM chuM.' prakRti hasAve tyAre kahe, 'huM hasuM chuM !' prakRti gusso karAve tyAre gusso kare. A to prakRti parANe karAve che tyAre 'huM karuM chuM 'ema kema kahevAya ? chatAM ema ja loko kahe che. eya Arya che ne? prAkRta avasthA e TempararI che. A paMcendriyothI dekhAya che. e avasthAo prAkRta che. A jagatamAM tattvo che, e badhAM tatvo potAnA guNadharma sAthe che ane avasthA sAthe paNa che. tatvo e paramenanTa che. 64 mAtra prAkRta avasthA TempararI che. AptavANI-2 prakRti prasavadharmI svabhAvI che, tethI anaMtagaNuM UbhuM thAya che ! praznakartA H prakRti prasavadharmI che eTale zuM ? dAdAzrI : huM samaja pADuM tamane. A ahIM AjubAju kAca jaDyA hoya to doDhaso mANasa dekhAya. te zuM koi doDhaso mANasa banAvavA gayuM hatuM ? A to ekamAMthI anaMta UbhA thai jAya tevuM che ! enAM pachI mAra khAya che. A to badhuM spaMdana svarUpa che. eka spaMdana uchALe to pachI navAM spaMdana UbhAM thAya. paNa jo tuM spaMdana baMdha kare to tArI para pachI keTalAM spaMdano Ave ? e to pachI baMdha thai jAya ! prakRtinA guNo e 'para' guNo che, AtmAnA nathI. jagata 'para'nA guNone 'sva' guNo kahe che. loka kahe, "bhAi, bahu sArA che.' paNa tAva caDhe ne sanepAta thAya tyAre badhAya kaheze ke, "nathI sArA bhAi.' alyA, prAkRta guNo to kalAkamAM lupta thai jaze. bhagavAne zuM kaheluM ke 'gamma tevA saMsAramAM UMcA guNo prApta karyA haze, kSamA rAkhato hoya, gusso karato hoya chatAM e badhA prakRti guNo che. e kyAre phrekacara thai jaze e khabara nahIM paDe.' prakRti pote kapha, pitta, vAyunI banelI che. e traNeya bagaDe to sanepAta thai jaze ne zuM bolIza. eya bhAna nahIM rahe. ethI bhagavAne kahyuM ke, "tame tamArA 'potAnA' guNadharmamAM rahejo." A to kaDhI jarA vadhAre khAdhI hoya to pitta vadhI jAya. te parAyA guNo kyAre phrekacara thai jAya e kahevAya nahIM. jyAre 'potAnA' guNo to kyAreya badalAya nahIM. A prakRtinuM sAyansa gajabanuM che ! e samajavA jevuM che. eka vaidya eka dardIne kaheto hato ke, 'keLAM nA khAzo, ThaMDA paDe.' te bIjo koi vacce sAMbhaLanAro ghera jaine kaheze ke, ' keLAM nA khAzo, ThaMDA paDaze.' A bhAna vagaranA loko, kyAMnuM kyAM besADI de ! pelA dardIne keLAM nA khAya e bahu lAbhadAyI hoya ane bIjAne te anukULa hoya. paNa pelo bIjAne avaLuM bharamAvI de. A kyAMthI lai Avyo jJAna ? to kahe ke, 'pelA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti vaidya kahetA hatA.' alyA e to pelAnI prakRtine mAphaka nahotuM AvatuM, paNa tuM zuM kAma pakaDI beTho ? tArI prakRtine to anukULa hatuM. 65 darekamAM plasa-mAinasa hoya che, te koinI prakRtine mAphaka hoya ane bIjAne nA mAphaka hoya; paNa e jJAna bIjAne nA kahevAnuM hoya. tame cA pIo cho ? praznakartA : nathI pIto. dAdAzrI : cA kema nathI pItA ? praznakartA H mane bhAvatI nathI. mane kophI bhAve che tethI huM kophI pIuM chuM. dAdAzrI : cA kema tane bhAvatI nathI enuM kAraNa che. A cA tane Ape toya tArI prakRtine e mAphaka AvatI nathI. tethI prakRti sAmI cA Ave toya cA pasaMda nA kare ane tArI prakRtine kophI mAphaka Ave che ethI kophI pIvAya che. A prakRtine mAphaka Ave tyAre kahe, 'mane bhAve che' ane nA mAphaka Ave tyAre kahe, 'mane bhAvatI nathI.' ApaNe pUchIe A badhuM to te jANyuM paNa e to rIleTivamAM jANyuM. paNa vAstavika zuM che ? to kaheze ke, 'e to meM jANyuM nathI' e vAstavika zuM che ? 'e ja AtmA che'. rIleTiva vyu poinTa to badhA jANe, paNa rIyala vyu poinTa to jANavo paDaze ne ? be vyu poinTasane jANe e prajJAbhAgamAM kahevAya. ane eka vyu poinTa jANe ene buddhi kahevAya. A koi bairI-chokarAM choDIne nAsI jAya che, e kaMi 'pote' choDIne nAsato nathI, paNa prakRti ene parANe choDAve che. prakRti tyAga karAve che, prakRti tapa karAve che, tyAre pote 'ahaMkAra' kare che ke,'meM tyAga karyo', 'meM tapa karyuM', 'meM sAmAyika karyuM", jyAM sudhI 'pote' 'puruSa' nathI thayo tyAM sudhI A prakRti ja calAve che. A zAstro vAMce, dhyAna kare, sAmAyika kare e badhuM ja prAkRtajJAna che, 'AtmajJAna' na hoya. jagatamAM badhe ja prAkRtajJAna che. A moTA moTA sAdhu, saMnyAsI, AcAryo-bAcAryo badhAM ja prAkRtajJAnamAM che. emanI pAse AtmajJAnanI vAta na hoya, e AptavANI-2 je kaMi jANe che te prAkRtajJAna che, AtmajJAna nathI jANatA. jo tAre AtmA joito hoya to 'jJAnI puruSa'nI pAse jA. jJAna to 'jJAnI puruSa'nI pAse hoya, bIje kyAMya nA hoya. 6 6 A loko to prakRtinA guNone choDAve che. alyA, A kyAre pAra Ave ? ApaNe to kahIe chIe ke, suTevo ane kuTevothI zuddha cetana sarvathA mukta ja che ! ApaNe A dukAnamAMthI UtarI gayA ane kahyuM ke, 'A dukAna mArI na hoya !' A to dukAnamAMthI eka eka cIja khAlI karIe to kyAre pAra Ave ? enA karatAM to 'na hoya mArI dukAna' karIne nIkaLI gayA eTale patyuM ! sahaja prakRti - sahaja AtmasvarUpa A kALamAM prakRti sahaja thAya ema nathI. tethI 'ame' AtmA sahaja ApI daie chIe ane joDe joDe prakRtinI sahajatAnuM jJAna ApI daie chIe. pachI prakRti sahaja karavAnI bAkI rahe. AtmA sahaja svabhAvamAM Ave eTale prakRti sahaja svabhAvamAM Ave evuM A kALamAM che. A gulAbanA phUlane nikAla karavAno hoya ? nA, e to sahaja svabhAvamAM ja hoya. A akkaramIo pote ja asahaja thAya che. badhI ja vastu sahaja svabhAvanI che, AtmA ye sahaja svabhAvano che. manuSya ekalAMnI ja prakRti vikRta che. tethI AtmAnoya evo vikRta phoTo paDe che. eTale pote vikRta thAya tyAre prakRti ye vikRta thai jAya. mATe pote sahaja thavAnI jarUra che. paNa asahaja thai jAya che ! prakRti sUi javA kahe tyAre coTalI bAMdhIne jAge. alyA, sahaja thai jA ne ! 'sahaja' eTale prakRti preraNA Ape tema cAle. prakRti viSayI nathI, viSayI hota to A janAvaramAM ya te dekhAta. viSayI e potAno vikRta svabhAva che. prakRti to sahaja svabhAvamAM che. ene khAvA-pIvA dALabhAta joie. e kaMi DhokaLAM nathI mAMgatI. SaT(cha) rasa mAge che. te sahaja rIte maLI jAya tema che, tyAre A baTATAvaDAM mAge ! sahajamAM koi doSa nathI, vikRtamAM doSa che. 'jJAnI puruSa' pote potAnA svabhAvamAM rahe ane prakRtine prakRtimAM rAkhe.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti 67 ghara - prakRtioto bagIco A jagatamAM je thAya te prakRtinA guNothI thAya che, AtmAnA guNothI nathI thatuM. mATe dareke prakRtinA guNone oLakhI levA joie. prakRtinA doSathI sAmevALo doSita lAge. ApaNe pote prakRti guNone ja jovAnA. ethI zuM thAya ke 'pelA' doSone jADA thavAno avakAza ja nA maLe. amAre ATalAM badhAM hajAra mahAtmAo che chatAM kema badhAM sAthe phAve che ? kAraNa ke badhI prakRtio oLakhIe. enA kAMTAne ame nA aDIe; ame to enAM phUlone ja joie ! gulAbanI jo caMpo bhUla kADhe ke, 'tArAmAM kAMTA che, tArAmAM bhalIvAra nathI', to gulAba ene kaheta ke 'tuM to haiDA jevo dekhAya che' ne jhaghaDo thai jAya. ane jo bagIcAmAM A prakRtio bolatI hota to AkhA bagIcAmAM vaDhavaDhA thai jAya. tema A saMsAra bagIco ja che. A prakRti bole che tethI bIjAnI bhUla kADhIne vaDhavaDhA thai jAya che. manuSyanI prakRti jAtajAtanI hoya che. pahelAM satyugamAM badhAM gharanAM gulAba jevAM hoya. atyAre to eka mogaro, eka caMpo, eka gulAba evuM juduM juduM A kaLiyugamAM bheguM thAya ! badhI judI judI prakRti bheLI thAya. A nAnAM, moTAM badhAM bhegAM thai jAya tema. temAM A bApane thAya ke mArA jevAM badhAM gulAba thAya. paNa jo caMpo thAya to bApa kaheze ke nA cAle, badhAM gulAba ja joie. alyA, A prakRtino bagIco to jo ! badhAM ja gulAba thAya to to bagIco zI rIte kahevAya? e to gulAbanuM khetara kahevAya ! tAre bagIco khIlavavo che ke khetara? kaLiyugamAM bApa jhINo hoya, mA jhINI hoya ne chokaro lApho hoya to mA-bApa chokarAne lApho kahe. alyA, jarA dhIraja to rAkha. A lAphApaNAnI prakRtine phUlAM Avaze. A 'dAdA'nI dRSTi maLI jAya to prakRtibheda nA paDe ne vaDhavADo nA thAya. dareka prakRtine phUla Avaze. mATe rAha juo. A to loka zuM kare ke gulAbane phUla AvyAM hoya ne caMpAne AptavANI-2 nA AvyAM hoya to caMpAno dAMDo kApI nAkhe. paNa dhIraja rAkhe to phUla sUMghavA maLe. darekanI prakRtine phUlo Avaze. A gulAbano choDa jue ane phUla nA jue to kahe ke A kAMTALo choDa che, mATe ukheDI nAkho. nA alyA, A kAMTA che mATe enI sAme bIjA koi sArA guNa haze, evo kudaratamAM niyama che. tethI rAha juo. dhIrajathI juo. te kAMTALA choDamAM gulAba nIkaLaze. 6 8 eka bApa enA chokarAne mArato hato. alyA, nA marAya. jo Thapako ApIe ane jo e sAMbhaLe evo hoya to Thapako apAya. nahIM to kaLiyugamAM Thapako ApIe to chokarAM avaLe raste caDhI jAya. ene to vALavAnA prayatna karAya. ApaNAmAM bhalIvAra haze to 'hAthIA thoramAMya pragaTe suvAsa.' A prakRti eka bAju rAzI hoya to bIjI bAju UMcI hoya evuM che. A to evuM che ne ke benDamAM ekalo rAma Dhola ja hoya to ene benDa kema kahevAya ? emAM to eka rAmaDhola, eka pIpUDIvALo, eka vAjAvALo ema badhA judA judA vagADanArA joie. to ja te benDa khIle. kyAre kai prakRtine kevAM phUla Ave e kahevAya nahIM. mATe dhIraja dharavI paDe. badhAmAM zakti judI judI hoya ne khoDa paNa judI judI hoya. A satyugamAM kevuM hatuM ke gharamAM eka tIkhI prakRtino hoya to gharanAM badhAM ja tIkhAM hoya. atyAre kaLiyugamAM eka tIkho, bIjo khATo, to trIjo vaLI kaDavo ema judI judI prakRtinA mANaso hoya tethI eDajasTamenTa ja nA thAya. A dhaNI vahelo UThe ane bairI moDI UThe, te pachI savAranA pahoramAM kakaLATa Ubho thAya. ne AvI rIte saMsAra khAro karI mUke. paNa jo prakRtine eDajasTa thatAM AvaDI jAya to kAma thai jAya. 'bhajiyAM sArAM che', evuM to bolAya paNa nATakI bhASAmAM, taiya sAmAne sAruM lAge eTalA mATe kahIe. kaDhI khArI thai hoya paNa ema kahIe ke, 'khArI thai che', to sAmAnA ahamane DaMkha pahoMce. jo kahetAM
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 AptavANI-2 prakRti AvaDe to kahevuM, nahIM to bIjo rasto kADhavAno. dhIme rahIne pANI nAkhIne kaDhI pI laie. A to "jJAna" che, mATe jagata je Ape te badhuM ghoLIne pI laie. evuM che, mahIM to gajabanI zakti paDelI che ! kaDhI khArI hoya to prakRti to khArI kaDhI paNa pI jaze. 'ApaNe' to 'jANanAra' chIe. prakRtinI bahAra koi mANasa cAlato nathI. 'amAre" "jJAna" thatAM pahelAM paNa badhAM ja eDajasTamenTanuM jJAna hAjara rahetuM ke ahIM zuM karavA yogya che. e badhuM ona dhI momenTa hAjara rahe. jagata che mATe badhuM ja hoya. kAMkarA nA phAvatA hoya to zuM ghauM nahIM lAvavAnA ? nA, e to ghauM lAvavAnA ane kAMkarA viNavAnA! jyAM AgaLa prakRti aMtarAya tyAM osTrakTa thAya. eTale prakRti jyAM jyAM aMtarAya tyAM tyAM TaoNrca lAiTa mUkavI paDe, ne joi levAnuM! 'potAnI' bhUlo to senTa parasenTa dekhAvI joie. mahAvIra bhagavAna paNa mAtra potAnI ja prakRtine 'jo, jo' karatA hatA ke prakRti zuM zuM kare che ne zuM zuM nathI karatI. je vyavahAra eka phera ApaNe nA karavo hoya chatAM karavo paDe, to jANIe ke ApaNI icchA nathI chatAMya thAya che. mATe prakRti ApaNI para savAra thaIne beThI che. A to savAra thavA devAnI nA hoya, tethI ApaNe prakatine ghoDo banAvIe ane "ApaNe" enI upara savAra thaie. prakRtighoDo nA cAlene to haMTara mArIe; kahIe, cAla. eTale pachI e cAle. A to anaMta avatAranI kuTeva paDelI, aTakaNa paDelI. tethI prakRti savArI thai bese che. paNa AtmA tevo nathI. A to prakRti pote kahe che ke bhagavAna, tame upara beso. paNa A nahIM samajAvAthI prakRtine mAthe caDhAve che. rUpiyA be hajArano vikToriyA gADIno ghoDo hoya paNa kabaranuM lIluM kapaDuM jue ne aTakI jAya e aTakaNa che. evA loko aTakaNavALA thai gayA che. aTakaNa to kADhavI paDe ne ? prakRtine savAra nA thavA devI. prakRtine savAra thavA devI e kAMi rIta che ? enA karatAM to nirAMte tame enI upara savAra thAva ne ! amane koI kahe ke cAlo chelve sTezane, to ame taiyAra ne kahe ke cAlo laganamAM, toya ame taiyAra. ApaNI prakRti taiyAra rahevI joie. A to kalAka sudhI nakkI kare ke nathI karavuM A kAma. paNa pachI karavuM paDe to tenAM karatAM saraLa thai jA ne. A 'vyavasthita' choDe tema nathI. mATe saraLa thai jA. kavie zuM kahyuM che : " aTakaNathI laTakaNa, laTakaNathI bhaTakaNa, bhaTakaNanI chaTakaNa para chAMTo caraNa-raja kaNa." 'A' aTakaNa che, evuM ApaNe jANyuM eTale e aTakaNa tUTatI jAya. prakRti to ajAyabI che ! paNa bhAna nA rara ke, kevI rIte kAma kADhavuM. pote prakRti svarUpa thai gayo ! tethI ghoDo Ama nAse to potAne tema nAsavuM paDe. enA karatAM prakRtine lagAma nAkhIne nirAMte ghUmone ! prakRti niyamavALI che. manano svabhAva aniyamavALo che. koinuM pAkITa kApIne 30 rUpiyA hAthamAM Ave to pAMca rUpiyA 'patiyAne dAna Ape ane pacIsa rUpiyA bahenane ApI de, AvuM che ! manano svabhAva ghaDImAM dAna Ape ane ghaDImAM corI kare. manano svabhAva virodhAbhAsavALo che. prakRti niyamavALI che. prakRti oLakhAya to vaza thAya evI che. mATe prakRtine pUrepUrI oLakhI levI joie. prakRtimAM je lokaniMdya kArya nathI eno vAMdho nathI. A cA-pANI, nAsto karIe e lokaniMdya nathI. je lokaniMdya prakRti hoya teno vAMdho che. tevI prakRtine jo jo karavAthI moLI thatI jAya. jema jema jue tema tema e ogaLatI jAya. koi mANasa hoya te talavAra laine vaDhavA Avyo hoya tene jo AMkhothI jovAthI narama thato hoya to pharIvAra jovAthI te pharI nA Ave. A to e baLavAna hoya ane ApaNuM jora narama paDe to e caDhI bese. paNa ahIM, ApaNI pAse to 'divyacakSu' che. carmacakSuthI sAmenAnuM jora narama paDe che tyAre A to divyacakSu che, te mAtra dRSTithI ja prakRti ogaLavA mAMDe che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti 71 72 AptavANI-2 mokSe javA koi manAi hukama nathI, mAtra potAne "potAnuM bhAna thavuM joie. koi tyAgI prakRti hoya, koi tapanI prakRti hoya, koi vilAsI prakRti hoya, je hoya te, mokSe javA mATe mAtra prakRti khapAvavAnI hoya ! bhagavAna to AtmA prApta thayA pachI prakRti ja joyA karatA hatA. prakRtinuM sAyansa jo jo karatA hatA ke A sAyansa kevuM che ?! bIjuM kazuM bhagavAna jotA nahotA. bhagavAna to ekaluM potAnuM pudgala ja jotA hatI. prakRti pUraNa-galana svabhAvanI che ane pote apUraNa-galana svabhAvano che. prakRti paNa bhagavAna svarUpa prakati jyAre bhagavAna jevI dekhAze tyAre mokSe jazo. gajavuM kApanAranI prakRti bhagavAna jevI lAgaze. tyAre mokSe javAze. A gajavuM kApe che e to enI prakRti che. e prakRti e bhagavAna ja che, paNa rIleTiva bhagavAna che. jyAre AtmA rIyala bhagavAna che. prakRti e bhagavAna che paNa e vyu poinTa jANato nathI. kAraNa ke, buddhi che ne ! tethI buddhi batAve ke gajavuM kApI gayo, paisA lai gayo. paNa bIjA vya poinTane, rIyalane jANato nathI. nahIM to gajavA kApanAro te pote ja bhagavAna che, pote ja paramAtmA che. paNa e samajaNa ja nahIM ne ! bhagavAne gajavAM kApanArane, dAnezvarIne, satIne, vezyAne, gadheDAMne, badhAMne bhagavAna svarUpe joyA, badhAMne sarakhA joyA. lokone huM-tuM dekhAya ane 'vItarAga'ne badhe zuddha cetana ane prakRti svabhAva dekhAya. A kerInA karaMDiyAmAM kerI cAkhe to eno "A khATI che" ema prakRti svabhAva dekhAya. 'vItarAga'ne prakRti badhAMnI oLakhAya, paNa bhedabhAva nA hoya tethI emane 'khATI che', 'mIThI che" evI bhAMjagaDa nA hoya, ane badhA joDe 'pote' 'vItarAga' rahe. emane to jo dAna Ape che, to e prakRti che ane gajavuM kApe che, to eya prakRti che. emane 'A barAbara che ane A barAbara nathI" evuM nA hoya. evuM kAM to rAga-dveSa thai jAya. ne AmAM eka spaMdana thayuM eTale badhuM hAlyuM. bAkI AmAM bIjo koi kartA che ja nahIM. vItarAgo kevA hatA ? chelle temaNe zuM joyeluM ? potAnI ja prakRti joyelI. potAnI ja prakRti jo jo karatA hatA. prakRti sIdhI cAle che ke vAMkI? te joyA karatA. badhe ja jJAtA-draSTA rahetA. bIjAnI prakRti jovAthI ja A saMsAra Ubho thai gayo che. vItarAgoe mAtra potAnI ja prakRti jo je karelI, ane je joyA vagara chUTako ja nathI. kevaLa jJAnanI chellI nizAnI e ja che ke, potAnI ja prakRtine jo jo kare. koino eka paNa guNa nA bhUlazo. so avaguNa bhUlI javA paNa koino eka paNa guNa nA bhUlazo. vItarAgo koinoya guNa nahIM bhUlelA. jeno guNa bhUlyA to e ApaNane TheTha nA javA de, paNa ApaNuM jJAna anupama che ! te badhuM thai zake ema che. paramANue paramANu prakRtinA je oLakhI gayo te chUTyo. bhakto to dhIme dhIme mokSa mArge AgaLa vadhe. paNa kiMcit mAtra sAMsArika icchA nA kare to jJAnI bhegA thai ja jAya. "jJAna" ane "prakRti' be judA ja che. paNa prakRti jyAM aMtarAya tyAM osTrakazana thai jaze, mATe Torca nAkhI joi levuM. prakRti dharma zuM kahe che ? prAkRta dharmanI racanA to juo ! moTA moTA jJAnIone paNa temAM rahevuM paDyuM. prAkRta dharma to oLakhavo ja paDaze. jJAtA-draSTA ekalo ja AtmAno dharma ane bIjA badhA ja prAkRta dharma che. A prAkRta kevuM che ? eka prAkRta nirbhaya banAve, jyAre bIjuM bihAmaNuM banAve. anAdino prakRtino ja paricaya che. A prakRti ne chevaTe bhagavAna rUpe thavuM paDaze. A ApaNuM jJAna ja evuM che ke, prakRti bhagavAna rUpe thai jAya ne paramAnaMda vartAya ! prakRtimaya thayo eTale paravaza thayo. prakRtinA aMtarAya tUTyA eTale puruSa thayo eTale gajabanI zakti pedA thAya ! A loka kahe che e badhuM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti 73 AptavANI-2 to prakRti ja che. A prakRti to mULa ApaNI bhUlathI ja UbhI thayelI che, te have kevI nacAve che ! jyAM saMyogo TakavAnA nahIM tyAM kAyamanA saMyogo mAnI beThA ! prakRtinI vibhAvikatA praznakartA : prakRti vibhAvika thai jAya che ke, jyAre gAMTho vadhAre phUTe tethI zuM ema bane che ? dAdAzrI : hA, paNa ene eviDansa bhego thAya che tethI ja ne ? mANasane cakkara Ave tyAre e paDI nA jAya, paNa vadhAre paDatA cakkarano eviDansa AvI jAya to te paDI ye jAya. 'jJAna' pahelAM tame sTezane gayA ho ane tyAM khabara paDe ke gADI pA kalAka laTa che. te tame teTalI rAha juo. pachI khabara paDe ke hajI aDadho kalAka vadhAre leTa che. eTale tame aDadho kalAka vadhAre beso. pachI vaLI khabara Ave ke hajI aDadho kalAka leTa che, to zI asara thAya tamane ? praznakartA : mahIM kaMTALo Ave ne gALo dai dauM A relvavALAone ! dAdAzrI : jJAna zuM kahe che ke gADI leTa che to e 'vyavasthita' che. "avasthA mAtra kudaratI racanA che jeno koi bApoya racanAra nathI, ane te vyavasthita che." ATaluM ApaNe bolyA, eTale A jJAnanA zabdonA AdhAre sahaja rahevAyuM. prakRti anAdi kALathI asahaja kare che, te jJAnanA AdhAre ene sahajamAM lAvavAnI. A prakRti kharekhara to sahaja ja che. paNa potAnA vibhAvika bhAvane lIdhe asahaja thAya che. to jJAnanA AdhAre sahaja svabhAvamAM lAvavAnI. rIleTivamAM Dakho gayo eTale AtmA, sahaja thAya. eTale zuM ke pote jJAtA-draSTA ane paramAnaMda padamAM rahe. A jJAna hAjara hoya eTale Trena aDadho aDadho kalAka karatAM AkhI rAta kADhe ne, toya ApaNane zo vAMdho Ave ? ane ajJAnI to aDadhA kalAkamAM keTalIye gALo Ape. e gALo zuM Trenane pahoMcavAnI che? gArDane pahoMcavAnI che ? nA. e kAdava to potAne ja uDADe che ! jJAna hoya to muzkelImAM muzkelIne jue ane chUTamAM chUTane jue enuM nAma ja sahaja AtmA. A amAruM jJAna evuM ApyuM che ke sahejeya kaMTALo nA Ave. phAMsIe caDhavAnuM hoya to vAMdho nA Ave. phAMsIe caDavAnuM che e to vyavasthita che ane raDIneya caDhavAnuM to che ja, to pachI hasIne zA mATe nA caDhIe ? prakRti ; svabhAve lajAmaNI prakRtino svabhAva lajAmaNI jevo che. hAtha aDADIe ne to pAMdaDAM saMkocAI jAya. ApaNe gharamAM koi chokarAne kahIe ke tArAthI to huM kaMTALI gayo chuM, to tenI prakRti tarata ja lajavAi jAya, lajAmaNInI peTha. paNa ene pharIthI kahevuM joie ke, "nA bhAi, huM kharekhara tArAthI kaMTALyo nathI. eTale enI prakRti lajavAya nahIM. ApaNe thAkI gayA hoie toya nA bolIe ke, 'huM thAkI gayo chuM', nahIM to ApaNI prakRti lajavAi jAya. prakRtino svabhAva lajAmaNo che. vadhAre khavAi gayuM ne ajIrNa jevuM lAge to bolIe nahIM ke ajIrNa jevuM thai gayuM che. nahIM to prakRti lajavAi jAya. ApaNe to bolIe ke, 'nA bAbA, sarasa pacI gayuM che !' dhaNI vAiphathI kaMTALI jAya to bolI nAkhe ke tArAthI to mAruM magaja khasI jAya che. paNa tarata ja ApaNe mahIM bolavuM paDe ke, "nA bA, magaja khase-base e bIjA, tArAthI to mane kazuM ja thayuM nathI.' eTale ApaNI prakRti lajavAya nahIM. nahIM to prakRti zuM kahe che ke, 'tame vacce DahApaNa karanAra koNa ?" eTale ApaNe chatuM bolavAnuM. prakRti samajaNathI vaLe A jJAna maLyuM che. mATe have eka kSaNavAra paNa pramAdanuM sevana karavA jevuM nathI. ene vaDhavAnuM nahIM, Thapako ApavAno nahIM. ene kahIe ke, tAre je khAvuM haze te badhI ja cIjo tane saplAya karIzuM paNa tuM ATaluM amAruM mAna. dehane kahIe ke ATaluM amAruM mAna. igoijhama bahu kUdAkUda karato hoya to tene kahIe ke, amAruM ATaluM mAna.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 AptavANI-2 praznakartA : jo enI sAmAvADiyA thaie to, dAdA? enI sAmA paDIe to zuM thAya ? dAdAzrI : nA, prakRtinAM sAmA thaie to eya sAme thAya. e to ene joituM ja che. evuM to ene joie che ke sAmA paDe ke lAgamAM lauM. ApaNe sAmA paDavAnuM nA hoya. ene to samajAvI paTAvIne kAma levAnuM. A chevaTe enI bALaka avasthA che. A prakRti game teTalI moTI hoya paNa enI bALaka avasthA che. kyAre UMdhuM karI nAkhe, nAnA bALaka jevuM karI nAkhe, e kahevAya nahIM! e bALaka svabhAvanI che mATe ene samajAvI paTAvIne, goLIo khavaDAvIne, lAlaca ApIne, bhajiyAM khavaDAvIne paNa ukela lAvavo. praznakartA : eTale ene paMpALIne ukela lAvavo ? dAdAzrI : nA, paMpALIne nahIM, samajAvIne. paMpALIne e artha khoTo kahevAya. ene samajAvavuM. e pote yasa kare, ekasepTa kare tyAM sudhI samajAvavuM. samajAvyA sivAya kAma nA thAya, sAmuM nA thavuM. sAmuM thAya eTale UlaTuM ApaNuM gADuM e UThuM nAkhI de. A baLadane bahu mAra mAra karIe to e gADuM UMdhuM nAkhI de. e mArIe tyAre doDe kharA, eTale ApaNane ema lAge che ke mAravAthI je doDe che, cAle che ema zraddhA bese paNa kyAre e gAMDu UThuM nAkhI de e kahevAya nahIM. enA karatAM ene samajAvI paTAvIne kAma karavuM. prakRti bALaka svabhAvanI che. prakRti game teTalI moTI thAya, game teTalAM varSo thAya, chatAM svabhAvathI e bALaka che. AkhI jiMdagI vRddhanuM kAma karato hoya paNa bALaka avasthA kyAre thai jAya e kahevAya nahIM. raDI UThe, dIna thai jAya, kAlAvAlA kare, badhuM ja kare, kare ke nA kare ? praznakartA: kare. dAdAzrI : prakRti bALaka avasthA kahevAya to pachI evA bALakane samajAvavuM e sahelI vastu che. nathI saheluM ? prakRti pAse samajAvI paTAvIne kAma levA jevuM che. samajAvavuM to avazya joie. e 'ya' nA kahe tyAM sudhI badhuM nakAmuM che, ane 'ya' kahe evuM e che. A cha mahinAthI nA kahetuM hoya, te pA kalAkamAM samajAvIe to yasa kahe evuM che ! pAchuM bALaka jevuM che, ane haThe caDhe to lAkha varSa sudhI ThekANuM nA Ave. haThe caDhe ane samajAvIe e bemAM bahu phera che. samajAvavAne mATe bahu kImiyo joie. game teTaluM haThe caDheluM chokaruM hoya tene samajAvatAM AvaDatuM hoya to te samajI jAya. nahIM to e bUmAbUma karI mUke, tophAna karI mUke. ene samajAvatAM AvaDavuM joie. ApaNAmAM AtmA che ane AtmA prApta thayA pachI badhuM ja AvaDe. badhA kImiyA AvaDe, jo khoLe to ! pote zodhakhoLa kare ane jarA vAra rAha jue to mahIMthI darzanamAM AvI jAya. paNa zodhakhoLa kare to. zodhakhoLa nA kare, jANatA ja nA hoya, mArIne ThokAThoka kare. prakRtino svabhAva kevo che ke khAMDano kaMTrola AvavAno hoya te pahelAM ja e kUdAkUda kare ke khAMDa lai AvIe, khAMDa lai AvIe. khAMDano kaMTrola AvavAno che ema kahe, ne ApaNe ghaNuM samajAvIe ke kaMTrola Avaze tyAre thoDI thoDI lai AvIzuM. chatAMya e kahe, nA. evuM che. prakRti to bALaka jevI che. prakRti vRddha jevI che ane bALaka jevI paNa che. samajAvavA mATe bALaka jevI che. ame to ene goLIo khavaDAvI khavaDAvIne samajAvIe chIe. praznakartA : prakRti vRddha jevI che e kaI dRSTie ? dAdAzrI : vRddha jevI che enuM kAraNa zuM ke game teTalAM moTAM lazkara Ave tyAre e nA choDe, pakaDI rAkhe. ane choDI de to sahajamAM choDI de. e 'ame' joyuM che. prakRti jo jaDa hoya to e choDe ja nahIM, vItarAgI kahevAya. paNa prakRti cetana bhAvane pAmelI che, mizra cetana che. | 'mizra cetana" eTale zuM ke A prakRtinA paramANu badhA che, ene 'mizrasA' kahevAya. 'mizrasA" jayAre rasa ApIne jAya tyAre ene 'vizrasA" kahevAya che. cokhkhA paramANune 'vizrasA' kahevAmAM Ave che. ane temAM
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti 77 78 AptavANI-2 bhAva karyo te vakhate 'prayogasA" thai gayA. A prakRtinA paramANuno guNa cetana bhAvane pAmelo che. mATe tene kahI zakAya, samajAvI zakAya. A 'TeparekarDa'ne kahIe, bUmo pADIe, samajaNa pADIe to zuM samajAvAya ? loko AtmA jANatA nathI, ne tenA vagara cAle ja che ne temane? kAraNa ke prakRti evuM mizra cetana che. ApaNAM chokarAM moTAM hoya, badhAnI pattara phADI nAkha evAM hoya paNa chetarAvAnAM nA hoya toya te sahejamAM chetarAi jAya che ke nahIM ? enuM zuM kAraNa ? e prakRti che, ene samajAvanArA joie. praznakartA : koi vakhata samajAvatAM kAma nathI thatuM. dAdAzrI : eno artha e ke samajAvatAM nathI AvaDatuM. praznakartA : ghaNI vakhate prakRtine samajAvavAthI kAma nathI thatuM tyAre ene Thapako Apavo ja paDe che. draSTAMta tarIke, DaoNkTare be ja pUrI khAvAnuM kAM hoya paNa Amrarasa hoya tyAre to prakRti kaheze ke traNa khA. tyAre ene samajAvIe to e nathI mAnatI, tyAre ene Thapako Apavo ja paDe. e vakhate paMpALIne nathI thatuM, haTha karavI paDe che. - dAdAzrI : evuM che ne jo samajAvatAM AvaDe to to bahu ja sAruM che. te nA AvaDe pachI Thapako ApavAno. paNa e sekanDarI sTeja kahevAya. paNa te dehanI bAbatamAM cAle, mananI bAbatamAM Thapako ApavAnuM sAruM nahIM ja. deha to jarA jaDa che ne Thapako Apo to vAMdho nahIM. mULa jaDa svabhAvano che ane manane to samajAvavuM paDe. dehane paNa jo samajAvatAM AvaDatuM hoya to samajAvavuM sAruM. deha paNa amAruM to kaheluM mAne. praznakartA : e paNa dAdA, prakRti jeTalI sahaja thaI che. eTaluM e sahelAithI mAne, e kharuM ? dAdAzrI : hA, e vAta kharI che. A badhA paramANu zuM kahe che? cetana bhAvane pAmelA che eTale te kahe che ke ame tamAro Thapako khAvA AvyA nathI. ThapakAnuM phaLa tamane tarata ja maLaze. A badhuM sAyansa che! praznakartA: huM pahelAM jayAre jaina sAdhuonI sAthe hato tyAre A mArA AhArane, AhAra saMjJAne lAkaDIthI meM mAra mAra karelI. cha mahinA thayA tyAre to eNe mAnyuM. paNa have enuM rIekazana e AvyuM che ke chellA ATha varasathI eka TaMka jo khAvAnuM nA maLe to mahIM bahAra bUmAbUma thai jAya ! dAdAzrI : jone A loko kevA herAna thai gayA che! sAdhu, saMnyAsI badhA je herAna thai gayA che, manane dabAvavA javAthI ! mana dabAvA jevI vastu nathI tema khulluM mUkavA jevuM nathI. pAchuM khulluM mUkavuM teya guno che ! baMneya gunA che ! praznakartA : baMnenuM pramANa joie ? dAdAzrI : nA, pramANa nahIM. jema ahIM AgaLa tamArA chokarAnI vAipha AvI hoya tyAre tyAM temanI AgaLa tamArAmAM maryAdA rAkhavI evuM hoya che ne ? praznakartA : hA, hoya che, dAdA. dAdAzrI : to pachI e chokarAMnI vAipha Ama tamArI AgaLathI jatI hoya ne tame kaho ke, "nA, ahIM UbhAM raho, nA, tamAruM nAma kaho, kyAM sudhI tame bhaNyAM cho ? zuM karo cho ?" ema tame karo to e nukasAna che. A to manane khulluM mUkyuM ! mananI upara chAvaravuM e AnA jevI vAta che. mananI uparano "ApaNo' prabhAva tUTI nA javo joie. teTalA mATe paTAvavuM. paNa AvI rIte Ama nA karavuM joie; tema sAmeya nA thavuM joie. jema gharanI strIone tame AvuM karo to zuM thAya ? temanA uparano tamAro prabhAva tUTI jAya. 'bhAbho bhAramAM to vahu lAjamAM' gujarAtImAM AvI kahevata che, enA jevuM che. eTale A mana joDe bahu paddhatisaranuM kAma levuM joie. A "mane to badhAne UthalAvI pADelA che. tethI to badhA sAdhu, AcAryo
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti 79 80 AptavANI-2 mAthAkUTamAM paDelA che ne ! guru thayelA tyAMthI UthalI paDelA, te ziSyanA ziSya ne tenA ziSyanA ziSyanA A ziSya thaine beThelA che ! kAraNa ke mana UthalAvI pADe. gajabanI zaktio che emAM ! koi paNa vastuno kaMTrola thAya tyAre mana zuM kare che ? praznakartA : kaMTrolanI bahAra Ave che, pachI niraMkuza, bekAbU thai jAya che.. dAdAzrI : kAraNa ke enA svabhAvanI e viruddha che. mana zuM kahe che ke mane AMtarazo nahIM. praznakartA : e ja vakhate gurunI jarUra che. dAdAzrI : hA, guru vagara to kAma ja zI rIte thAya ? e pote kare ja zI rIte ? praznakartA : mananI vRtti bahu jorathI cAle tyAre gurunI jarUra che. dAdAzrI : guru vagara koi mokSe gayelo nahIM. eka ekalA tIrthakara ke je svayaMbuddha thayelA te gayelA. paNa temane AgalA koi avatAramAM guru maLelA. temanAthI temane jJAnAMjana aMjaI gayelA, tethI temane vAMdho nahIM. paNa bIjo to guru vagara mAra khAI jAya. mAthe koi hoya nahIM to svaccheda UbhA thAya. have e manane mAravuM eya svachaMda che ane manane paMpALa paMpALa karavuM teya svachaMda che ! mana upara to prabhAva paDavo joie. e konA jevuM che te tamane samajAvuM. A bhAine koi mANasa ahIM mAravA Avyo hoya paNa te mane dekhIne tenI bolatI baMdha thaI jAya, cUpa thai jAya, enuM zuM kAraNa? tyAre kahe, prabhAva. mAre kazuM bolavuM nA paDe. e to prabhAva kAma kare. tevI rIte ApaNo' mana upara prabhAva paDavo joie. je mananI pAse ApaNe khoTuM kAma karavuM hoya tyAre helpa laie to pachI e mana upara ApaNo prabhAva zI rIte paDe ? bane tyAM sudhI mana, buddhi, citta ane ahaMkAra upara ApaNo prabhAva paDavo joie ke A cora nathI. paNa ApaNe koi khoTuM kAma karavuM hoya tyAre mananI helpa laie to e ApaNane cora jANe. ApaNo jo. prabhAva hoya to gharavALAM sAmAM thAya ke nA thAya ? praznakartA : nA thAya. dAdAzrI : tema mananI upara ApaNo prabhAva paDavo joie. mana, buddhi, citta ne ahaMkAra badhAM upara ApaNo prabhAva paDavo joie. ApaNA bolatAM pahelAM mana, buddhi, cittane ahaMkAra, nAganI jema moralI vAgatAM ja pheNa mAMDI UbhAM rahe tema hovuM joie. evo prabhAva paDavo joie. e badhA paramANunAM banelAM che. emaneya bicArAMne kaMi zAtA joie che. prabhAvathI zAtA utpanna thAya. paNa ApaNe ja koi khoTuM kAma emanI pAse karAvIe to ApaNo prabhAva tUTI jAya. A badhuM tame khAva cho, pIo cho e badhuM prakRti che. AtmA che ane anAtmA che. e baMnenI vacce prakRti che. dekhAya cetana paNa mULa svabhAve jaDa che, mizra cetana che, "sAcuM cetana" nathI. A sAdhu-sanyAsIo A cetana jevuM dekhAyuM ene rIyala cetana mAnyuM. paNa e AtmA nathI. e je mAne che, enI pAra rIyala cetana che, 'jJAnI puruSa' maLe, 'sarvajJa' maLe, te Ape tyAre sAco AtmA prApta thAya. bAkI mAnelA AtmAthI krodha, mAna, mAyA, lobha khase nahIM. "prakRtino eka paNa guNa 'zuddha cetana'mAM nathI ane 'zuddha cetana' no eka paNa guNa prakRtimAM nathI.' A sUtra jhINavaTathI pUrepUruM samajavA jevuM che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 AptavANI-2 sahaja prAkRta zakti devIo aMbAmAtA, durgAdevI e badhI devIo prakRti bhAva sUcave che. te sahajatA sUcave che. prakRti sahaja thAya to AtmA sahaja thAya athavA AtmA sahaja thAya to prakRti sahaja thAya. "ApaNe" mAtAjInI bhakti potAnI prakRti pAse karAvavI. 'ApaNe AtmabhAva' nahIM karavAnI, 'caMdulAla' pAse devInI bhakti karAvavI ane to ja prakRti sahaja thAya. A to hindustAnamAM mAtAjInAM lokoe judAM judAM nAma pADelAM. keTaluM badhuM vizALa A sAyansa haze ! keTalI badhI zodhakhoLa karIne aMbAmAtA, sarasvatIdevI, lakSmIdevInI zodha thai haze ! A badhuM karyuM tyAre sAyansa keTaluM badhuM UMcuM gayeluM haze ! A badhuM atyAre khalAsa thayuM tyAre mAtAjInAM darzana paNa karatAM nA AvaDyAM ! mAtAjI e Adyazakti che ! te prAkRta zakti Ape. mAtAjInI bhakti karavAthI prAkRta zakti utpanna thAya. aMbAmA to saMsAranAM vino dUra karI Ape, paNa mukti to jJAna dvArA ja sAMpaDe. darzana karatAM AvaDe to cAra mAtAo hAjarAhajura che - aMbAmA, bahucarAmA, kALikAmAM ane bhadrakALImA. mAtAjI pApa dhoi nA Ape, paNa prAkRta zakti Ape. A aMbAmAtAjI amAruM keTaluM badhuM rakSaNa kare che ! amArI AsapAsa badhe ja devo hAjara ne hAjara hoya. ame devone pUchayA vagara, temanI rajA lIdhA vagara eka DagaluMya AgaLa nA cAlIe. sarva devonI kRpA amArA upara ane amArA mahAtmAo upara varasya ja jAya che ! mAtAjI aMbikAdevI eTale sahaja prakRti. dareka devIonA kAyadA hoya che. te kAyadA pALe to mAtAjI khuza rahe. ame aMbenA ekanA eka lAla chIe. mAtAjI pAse tame amArI ciThThI laine jAva to te svIkAre. A tamAro dIkaro hoya ane nokara hoya paNa jo nokara tamArA kAyadAmAM ja raheto hoya to tamane nokara vahAlo lAge ke nahIM ? lAge ja. ame kyAreya paNa aMbAmAnA, lakSmIjInA ke sarasvatIdevInA kAyadA toDyA nathI. niraMtara temanA kAyadAmAM ja rahIe chIe. tethI e traNeya devIo amArA upara niraMtara prasanna rahe che ! tamAre paNa jo temane prasanna rAkhavAM hoya to temanA kAyadA pALavA joie.. praznakartA : aMbAmAtAnA zA kAyadA che ? amAre ghera aMbAmAtAnI bhakti kare che badhAM. paNa enA kAyadA zA che te ame jANatA nathI. dAdAzrI : aMbAjI devI eTale zuM ? e prakRtinI sahajatA sUcave che. jo sahajatA tUTI to aMbAjI tArI upara rAjI ja kema thAya ? A aMbAjI devI to kahevuM paDe ! te to mAtAjI che, mA che. baMgALamAM durgA kahevAya che te ja A aMbAjI. badhI devIonAM judAM judAM nAma mUkyAM che, paNa jabaradasta devI che ! AkhI prakRti che. AkhI prakRtino bhAga jo hoya to te mAtAjI che. prakRti sahaja thai to AtmA sahaja thAya ja. AtmA ane prakRti e bemAMthI eka sahaja bhaNI cAlyuM, to baMne sahaja thai jAya ! sasvatI praznakartA : sarasvatI devInA kAyadA zA che ? dAdAzrI : sarasvatI eTale vANInA hisAbanA je je kAyadA lAgu paDe te pALIe to sarasvatI devI khuza rahe. vANIno durupayoga karuM, jUThuM boluM, prapaMca karuM to pachI sarasvatI devI kema rAjI thAya ? mahIM che e nA boluM to tArI para sarasvatI kevI rIte rAjI thAya ? Aje koinuM vacanabaLa zAthI nathI kAM ? kAraNa ke vANInA kAyadA nathI pALyA. manuSyamAM AvyA pachI be baLanI jarUra- vacanabaLa ane manobaLa. dehabaLa e pAzavatAmAM jAya. vacanabaLa ane manobaLanI zakti rIleTiva AtmAne
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja prAkRta zakti devIo 84 AptavANI-2 baLavAna kare. atyAre vacanabaLa to lupta thai gayuM che, ane mana to phrekacara thai gayuM che. Aje vacanabaLa kevAM hoya ? bApa dIkarAne kahe ke, bhAi, Ubho thA to ? tyAre dIkaro ADo thai ne sui jAya ! potAno dIkaro nA mAne ! A vacanabaLa kevI rIte jatuM raddhAM ? vANIno khoTo, avaLo upayoga karyo tethI, vANIno koi paNa jAtano apavyaya nA thAya, vANIno koi paNa vibhAvika svarUpe na lai jAya to vacanabaLa utpanna thAya. jUThuM bole, prapaMca kare e badho vANIno apavyaya kahevAya. vANInA durthaya ane apavyaya mAM bahu phera che. apavyaya eTale badhI ja rIte nAlAyaka, badhI rIte durupayoga kare. vakIlo be rUpiyA mATe jUThuM bole ke 'hA, Ane huM oLakhuM chuM" te apavyaya kahevAya. vANIthI keTalAkane bIvaDAvyA, kUtarAMne bIvaDAvyA, jUThuM bolyA, prapaMca bolyA e vANIno durupayoga karyo kahevAya. tethI vacanabaLa tUTI jAya. ekaluM ja satya bolo ane pAcho satyano graha nA pakaDI rAkho to vacanabaLa pAchuM utpanna thAya. jo vastuno durupayoga thAya to tenuM vacanabaLa UtarI jAya. jUThuM bolIne potAno svabacAva kare tethI to mana, vANI badhuM phrekacara thai jAya. satya bole paNa enI pAchaLa bhAvanA kevI jabaradasta hovI ghaTe ! A 'dAdA'nA jevuM vacanabaLa hovuM joie. UTho kahe to UThe. "amAruM" vacanabaLa to ajAyabI kahevAya ! "amArA' zabdo kevA hoya? zAstranA zabdo nA hoya. zAonA zabdo to jaDa ane vAge tevA hoya ane "amArA" pratyakSa cetana zabdathI to mahIM 'jJAna' hAjara thai ja jAya !!! AtmA ja pragaTa thai jAya !!! ane pAchA jarAya vAge nahI. 'amArI vANIthI bilakula ajIrNa thAya nahIM. 'A' to Akho 'jJAnArka" che ! e pace ane ajIrNa nA thAya ! jJAnI puruSanuM eka vacana avarathA nA jAya ! gajabanuM, jabaradasta vacanabaLa hoya !! enA eka eka vacana para jagata UchALA mAraze ! emanuM eka ja vacana TheTha mokSa lai jAya. "amArA eka eka zabdamAM cetana che. vANI rekorDa svarUpa che, jaDa che. paNa amArI vANI mahIM gajabanA pragaTa thai gayelA paramAtmAne sparzIna nIkaLe che, tethI nitanane cetana kare evI cetanavANI che ! sAmAnI bhAvanA joie. ame bolIe ke "eya, kUda', to sAmo dasa phUTano khADoya kUdI jAya ! to keTalAka kahe che ke, 'tame zaktipAta karo cho." nA amArA vacanamAM ja evuM baLa che ! koi bahu DIpresa thayelo hoya to ame tene AMkhathI dhavaDAvIe. 'jJAnI puruSa' to game te rIte zakti pragaTa karAve. gajabanuM vacanabaLa hoya ! kavi zuM gAya che : " jagata udaya avatAra, dezanA te zrutajJAna, sAvAda jJAna-dAna, sarvamAnya paramANa. " jagatano udaya sAro hoya tyAre 'jJAnI puruSa' pragaTa thai jAya ane emanI 'dezanA' ja "zrutajJAna' che. emanA eka ja vAkyamAM zAstronAM zAstro AkhAM AvI jAya ! zAstramAM lakhyuM che ke satya bolo. tyAre loko kahe che ke, amArAthI satya bolAtuM nathI. mATe have koi kaLajugI zAo Apo to kAma thAya. kaLajuganI asara thAya nahIM ane mokSe lai jAya evAM zAstro have lakhAze. A satya bolo, dayA rAkho, zAMti rAkho e zAstronI vAto to jUnI davA thai gai ! have to navI davA joize. ApaNe to nilaya sAcuM bolavAno hovo joie. pachI bhUla thAya to ApaNe "caMdulAla' pAse pratikramaNa karAvavuM paDe. "amArA' zabdo AvaraNa toDanArA che. tamane ahIM pUro phoDa Ape evuM jJAnInuM vacanabaLa che. amArI pAse tame ahIM beThA eTale jagata vistRta rahe ane tene ja mokSa kakko che ! amArI vANI to pratyakSa sarasvatI kahevAya. phoTAnI sarasvatI, zAstronI ke pustakonI sarasvatI e parokSa sarasvatI che. pratyakSa sarasvatInAM darzana karavAM hoya to ahIM amArI vANI sAMbhaLe eTale thai jAya ! - A badhuM bolAya che paNa emAM eka akSara paNa 'huM' bolato nathI. paNa tamAruM puNya A zabdo bolAve che. 'A' vANI nIkaLe te thakI 'ame'
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja prAkRta zakti devIo 5 jANIe ke sAmAvALAnuM kevuM puNya che. 'amArI' vANI eya rekorDa che. emAM amAre zI levA devA ? chatAM 'amArI' rekorDa kevI hoya? saMpUrNa syAdvAda ! koi jIvane kiMcit mAtra paNa duHkha nA thAya, darekanuM pramANa kabUla kare evI 'A' syAdvAda vANI che. sarasvatInI ArAdhanA eTale zuM ? vANIno koi paNa jAtano apavyaya nA thAya ane vANIne enA vibhAvika svarUpe nA lai jAya te, jUThThuM bolyo eTale keTalo moTo vibhAva ! kSatriyonuM vacana nIkaLyuM eTale vacana ja. teo bevacanI nA hoya. atyAre muMbai zaheramAM che ja nahIM ne koi ! are! vacananuM to kyAM gayuM paNa A dastAveja lakhelo, sahIM karelo hoya toya kahe ke, 'sahI mArI na hoya' ane sAco kSatriya to vacana bolyo eTale bolyo. A cAraNo phoTAmAMnI sarasvatInI bhajanA kare che toya emanI keTalI badhI mIThI vANI hoya che ! lakSmIjI praznakartA : lakSmIjInA kAyadA zA che ? dAdAzrI : lakSmIjI khoTI rIte levAya nahIM e kAyado. e kAyado jo toDe eTale pachI lakSmIjI kyAMthI rAjI rahe ? pachI tuM lAkha lakSmIjI dho ne ! badhAMya dhUe che. tyAM vilAyatamAM loko lakSmIjIne dhUe che? praznakartA : nA, dAdA, tyAM to koi lakSmIjIne dhotuM nathI. dAdAzrI : toya e phorenarsane lakSmIjI Ave che ke nahIM ! ema lakSmIjI dhovAthI AvatI haze ? dahImAMya dhUe che ahIM hiMdustAnamAM. lakSmIjIne badhAya dho dho kare che ne koi kAcA nathI. maneya loko kahevA Ave che ke, 'tame lakSmIjI dhoi ke nahIM ?' meM kahyuM, 'zAnA mATe ?" A lakSmIjI jyAre bhegAM thAya che tyAre ame kahI daie chIe ke vaDodare, mAmAnI poLa, ne chaThThuM ghara, jyAre anukULa Ave tyAre padhArajo; ane 8 6 AptavANI-2 jyAre javuM hoya tyAre jajo. tamAruM ja ghara che. padhArajo, eTaluM ame kahIe. ame vinaya nA cUkIe. ame evuM tyAM AgaLa nA kahIe ke, 'amAre enI jarUra nathI.' lakSmIjIne tarachoDa nA marAya. keTalAka sAdhuo, mahArAjo, bAvAo vagere lakSmIjIne dekhIne 'nahIM, nahIM' kare che. tenAthI emanA keTalAya avatAra lakSmI vagara rakhaDI maraze ! te mUA, lakSmIjI upara AvI tarachoDa nA karIza; nahIM to aDavAya nahIM maLe. tarachoDa nA marAya. koi vastune tarachoDa marAya evuM nathI. nahIM to AvatA bhave lakSmIjInAM darzaneya karavA nahIM maLe. A lakSmIjIne tarachoDa mAre che to vyavahArane dhakko mAravA jevuM che. A to vyavahAra che. tethI ame to lakSmIne AvatAMya 'jaya saccidAnaMda' ne jatAMya 'jaya saccidAnaMda' karIe chIe. A ghara tamAruM che, jyAre anukULa Ave tyAre padhArajo, ema vinaMtI karavAnI hoya. lakSmIjI kahe che, 'A zeThiyA amArI pAchaLa paDyA che te emanA paga cholAi gayA che. te pAchaLa paDe che tyAre be-cAra vakhata paDI jAya che, tyAre pAchA manamAM ema bhAva kare che ke baLyuM AmAM to DhIMcaNa cholAya che paNa tyAre to ame pharI izAro karIe chIe ne pharI pelo zeThiyo Ubho thaine doDe che. eTale emane amAre mAra mAra karavAnA che. emane badhe cholIne lohI-luhANa karI nAkhavA che. emane sojA caDhyA che chatAM samajaNa nathI khUlatI !' bahu pAkAM che lakSmIjI to! kaLIkALatI lakSmI AjanI lakSmI 'pApAnubaMdha puNya'nI che. eTale te kleza karAve evI che. enAM karatAM ochI Ave te sAruM gharamAM kleza to nA pese! Aje jyAM jyAM lakSmI pese che tyAM klezanuM vAtAvaraNa thai jAya che. eka bhAkharI ne zAka sAruM, paNa batrIsa jAtanI rasoi kAmanI nahIM. kAraNa ke e rasoi khAdhA pachI kleza thAya to zA kAmanuM ! A kALanI to lakSmI Ave ne kleza lAve. pApAnubaMdhI puNyenI lakSmI duHkha ApIne jAya, nahIM to eka ja rUpiyo, o ho ho ! keTaluM sukha ApIne jAya!
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja prAkRta zakti devIo AptavANI-2 puNyAnubaMdhI puNya to gharamAM badhAMne sukha-zAMti ApIne jAya, gharamAM badhAMne dharmanA ne dharmanA vicAro rakSA kare. lakSmI to kevI che ? kamAtAM du:kha, sAcavatA, du:kha rakSaNa karatAM du:kha ane vAparatAMya du:kha. ghera lAkha rUpiyA Ave eTale tene sAcavavAnI upAdhi thai jAya. kai benkamAM AnI seipha sAiDa che e khoLavuM paDe ne pAchAM saMgAvahAlAM jANe ke tarata ja doDe. mitro badhA doDe. kahe, "are yAra, mArA para ATalo vizvAsa nathI ? mAtra dasa hajAra joie che." te pachI nA chUTake ApavA paDe. A to paisAno bharAvo thAya toya duHkha ne bhIDa thAya toya du:kha, A to normala hoya e ja sAruM, nahIM to pAchuM lakSmI vAparatAMya du:kha thAya. A jarA koie navI sADI lIdhI, to tarata kahe AvI sADI meM yu lIdhI hota to ? evA vicAre du:kha thai jAya. evuM A lakSmI to Ave ne jAya tyAM sudhI du:kha ApI jAya evuM che. A to kahe ke, A cAlIza hajAra benkamAM che te kyAre ya kADhavAnA nathI. te pAcho jANe ke A kreDiTa ja raheze. nA, e to DebITanuM khAtuM hoya che ja. te javA mATe ja Ave che. A nadImAM ya jo pANI chalakAya to te badhAne chUTa Ape ke jAva, vAparo. jayAre AmanI pAse Ave to e AMtarI rAkhe. nadIne jo cetanA Avatane to e ya sAcavI rAkhe ! A to jeTaluM Ave eTaluM vAparavAnuM, emAM AMtaravAnuM zuM ? khAI, pI ne khilAvI devAnuM. A to pUraNagalana svabhAvanuM che. jeTaluM pUraNa thayuM eTaluM pachI galana thavAnuM. jo galana nA thAtane to ya upAdhi thai jAya. paNa galana thAya che eTaluM pAchuM khavAya che. A zvAsa lIdho e pUraNa karyuM ane ucchazvAsa kADhyo e galana che. badhuM pUraNa-galana svabhAvanuM che. eTale ame zI zodhakhoLa karI ke, "bhIDa nahI ne bharAvo ya nahIM! amAre kAyama lakSmInI 'bhIDe ya nahIM ne bharAvo paNa nahIM !" bhIDavALA sUkAI jAya ane bharAvAvALAne sojA caDhe, bharAvo eTale zuM ke lakSmIjI be-traNa varasa sudhI khase ja nahIM. lakSmIjI to cAlatI bhalI, nahIM to du:khadAyaka thaI paDe. amane to lakSmIjI kyAre ya sAMbhare ja nahIM. sAMbhare kone ke jeNe darzana nA karyA hoya tene, paNa amAre to mahIM lakSmI ane nArAyaNa beu sAthe ja che. amAre lakSmIjI sAmA maLe to ame vinaya karIe. e nA cUkIe. ApaNAmAM kahevata che ne ke 'bAbo haze to vahu Avaze ne!' nArAyaNa' che tyAre 'lakSmIjI Avaze ja. ApaNe to khAlI ApaNA gharanuM eDresa ja vinayathI ApavAnuM hoya. lakSmIjIne to loko pahelAM ANAnI vahunI jema AMtare che. lakSmIjI vinaya mAge che. jyAM bhagavAna che tyAM jAhojalAlInI zI khoTa ? lakSmIjI to hAthamAM jema mela AvyA kare che tema sau saunA hAthamAM hisAbasara AvyA ja kare che. je lobhAMdha thaI jAya tenI badhI ja dizA baMdha thai jAya. tene bIjuM kazuM ja nA dekhAya. eka zeThanuM Akho dahADo dhaMdhAmAM ane paisA kamAvAmAM citta, te tenA gharanI chokarIo-chokarAo kolejane badale bIje jAya. te zeTha kaMi jovA jAya che ? alyA, tuM kamAyA kare che ane eNe ghara to bhelAI rahyuM che. ame to rokaDuM ja enA hitanuM ja kahI daie. 1942 pachInI lakSmI praznakartA : huM dasa hajAra rUpiyA mahine kamAuM chuM. paNa mArI pAse lakSmIjI TaktI kema nathI ? dAdAzrI : 1942 pachInI lakSmI TakatI nathI. A lakSmI che te pApanI lakSmI che, ethI TakatI nathI. have pachInAM be-pAMca varasa pachInI lakSmI Takaze. 'ame' 'jJAnI' chIe, to paNa lakSmI Ave che, chatAM TakatI nathI. A to inkama Teksa bharAya eTalI lakSmI Ave eTale patyuM. praznakartA : lakSmI TakatI nathI to zuM karavuM ? dAdAzrI : lakSmI to Take evI ja nathI. paNa eno rasto badalI nAkhavAno. pele raste che to enuM vaheNa badalI nAkhavAnuM ne dharmanA raste vALI nAkhavAnI. te jeTalI sumArga gai eTalI kharI. bhagavAna Ave pachI lakSmIjI Take te sivAya lakSmIjI Take zI rIte ? bhagavAna hoya tyAM kleza
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja prAkRta zakti devIo 90 AptavANI-2 nA thAya ne ekalI lakSmIjI hoya to kleza ne jhaghaDA thAya. loko lakSmI DhagalAbaMdha kamAya che, paNa te kamajare jAya che. koi puNyazALInA hAthe ja lakSmI sAthe raste vaparAya. lakSmI sArA raste vaparAya te bahu bhAre puNya kahevAya. 1942 pachInI lakSmImAM kazo kasa ja nathI. atyAre lakSmI yathArtha jagyAe vaparAtI nathI. yathArtha jagyAe vaparAya to bahu sAruM kahevAya. ahIM ApaNe to have mokSanI ja vAta rahI. vaNika buddhivALA to lakSmIjInI TrIka asala samajI gayA che ke kamAiza tenA AThamA bhAganuM bhagavAnane nAkhI Avo, te pAchuM teno pAka laNIzuM. te bhagavAneya A lakSmIjI meLavavAnI temanI TrIka samajI gayA che. bhagavAna zuM kahe che ke, tame lakSmIjI meLavyA ja karo paNa mokSa nahIM maLe temane. lokonI lakSmI gaTaramAM jAya che. purvenI kamANI saMta puruSo mATe jAya che. kSatriyane kevuM ke bhagavAnane tyAM darzane jAya to khissAmAMthI jeTalA paisA nIkaLyA teTalA nAkhe. jayAre vaNika buddhivALAne kevuM ke pahelethI ja nakkI karIne paisA nAkhe. rUpiyAnI noTa nIkaLe to dasa paisA vaTAvIne nAkhe! lakSmIjIno svabhAva praznakartA : A lakSmI je kamAya che te keTalA pramANamAM kamAvI joie ? dAdAzrI : A evuM kazuM nahIM. A savAramAM roja nAhavuM paDe che ne ? chatAM paNa koi vicAre che ke eka ja loTo pANI maLaze to zuM karIza? evI rIte lakSmIno vicAra nA Avavo joie. doDha Dola maLaze eTaluM nakkI ja che ane be loTA e paNa nakkI ja che; emAM koi vadhAre ochuM karI zakato nathI. mATe mana-vacana-kAyAe karIne lakSmI mATe tuM prayatna karaje, icchA nA karIza. A lakSmIjI to benka belensa che, te benkamAM jamAM haze to ja maLaze ne ? koi lakSmInI icchA kare to lakSmIjI kahe che ke, 'tAre A julAimAM paisA AvavAnA hatA te AvatA julAimAM maLaze'; ane je kahe che ke "mAre paisA nathI joitA', to eya moTo guno che. lakSmIjIno tiraskAreya nahIM ne icchA nahIM karavI joie. emane to namaskAra karavA joie. emano to vinaya rAkhavo joie, kAraNa ke e to heDa ophisamAM che. - lakSmIjI to ene TAime, kALa pAke tyAre Ave ema ja che, A to icchAthI aMtarAya pADe che. lakSmIjI kahe che ke, "je TAime je lattAmAM rahevAnuM hoya te TAime ja rahevuM joie, ane ame TAima TAime mokalI ja daie chIe. tArA dareka DrAphTa vagere badhuM ja TAimasara AvI jaze. paNa joDe mArI icchA nA karIza. kAraNa ke jenuM kAyadesara hoya che tene vyAja sAthe mokalAvI daie chIe. je icchA kare che tene tyAM moDI mokalIe chIe ane je icchA nA kare tene samayasara mokalIe chIe." bIjuM, lakSmIjI zuM kahe che ke, 'tAre mokSe javuM hoya to hakkanI lakSmI maLe te ja leje, koinIya lakSmI jhUMTavIne, ThagIne nA laiza." chatAMya lakSmIjInI avaLahavaLa thAya nahIM. to anubhavo thAya nahIM, ne anubhavo thayA vagara mokSe javAnuM nA thAya ! lakSmIjInuM jAvatA praznakartA : lakSmI zAthI khUTe che ? dAdAzrI : corIothI. jayAM mana-vacana-kAyAthI corI nahIM thAya tyAM lakSmIjI mahera kare. lakSmIno aMtarAya corIthI che. TrIka ane lakSmIjIne vera. sthaLa corI baMdha thAya tyAre to uMcI nAtamAM janma thAya. paNa sUkSma corI eTale ke TrIko kare e to hArDa raudradhyAna che, ane enuM phaLa narkagati che. A kapaDuM kheMcIne Ape e hArDa raudradhyAna che. TrIka to hovI ja nA joie. TrIka karI kone kahevAya ? 'bahu cokhkho mAla che - kahIne bheLaseLavALo mAla ApIne khuza thAya. ne jo ApaNe kahIe ke, "AvuM
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja prAkRta zakti devIo 92 AptavANI-2 te karAtuM haze ?" to e kahe ke, "e to ema ja karAya." paNa prAmANikapaNAnI icchAvALAe zuM kahevuM joie ke, "mArI icchA to sAro mAla ApavAnI che. paNa A mAla Avo che e lai jAva." ATaluM kahe to paNa jokhamadArI ApaNI nahIM ! A muMbai zahera AkhuM duHkhI che, kAraNa ke pAMca lAkha maLavAne lAyaka che e karoDano sikko mArIne beThA che ne hajAra maLavAne lAyaka che e lAkhano sikko mArI beThA che ! praznakartA : paisA e vinAzI cIja che, chatAM paNa enA vagara cAlatuM nathI ne ? gADImAM besatAM pahelAM paisA joie. dAdAzrI : jema lakSmI vinA cAlatuM nathI tema lakSmI maLavI-nA maLavI potAnI sattAnI vAta nathI ne ! A lakSmI mahenatathI maLatI hoya to to majUro mahenata karI marI jAya che. chatAM, mAtra khAvA pUratuM ja maLe che ne milamAliko vagara mahenate be milonA mAlika hoya che. A lakSmIjI zAthI Ave che ane zAthI jAya che te ame jANIe chIe. lakSmIjI mahenatathI AvatI nathI ke akkalathI ke TrIko vAparavAthIya AvatI nathI. lakSmI zenAthI kamAvAya che ? jo sIdhI rIte kamAvAtI hota to ApaNA pradhAnone cAra AnA ye maLata nahIM ! A lakSmI to purvethI kamAya che. gAMDo hoya to ya purvethI kamAyA kare. gAMDAno dAkhalo ApuM. paDI gayelA ane bhAta to keTaloya verAyelo! nIce ! phonanI ghaMTaDI vAgene zeTha kahe ke, 'be hajAra gAMsaDI lai lo" ne bIje dahADe be lAkha rUpiyA kamAi jAya. munImajI beThAM beThAM mAthAphoDa kare ne zeTha vagara mahenate kamAya. Ama zeTha to akkalathI ja kamAtA dekhAya che, paNa e akkala kharA vakhate purvene laine prakAza mAre che. A purvethI che. te to zeThane ane munImajIne bheLA rAkhe to samajAya. kharI akkala to zeThanA munImane ja hoya, zeThane nahIM. A pUrve kyAMthI AvI ? bhagavAnane samajIne bhajyA tethI ? nA, nAsamajIne bhajayA tethI. koinI upara upakAra karyA, koinuM bhaluM karyuM e badhAthI puNya baMdhAi. bhagavAnane nA samajIne bhaje chatAM agnimAM hAtha aNasamajaNe ghAle toya dajhAya ne ? A "akrama jJAna' che. ahIM liphTa mArga che te khAtAMpItAM mukti varta. ArtadhyAna ane raudradhyAna thAya nahIM. e ja puNiyA zrAvakanuM sAmAyika ahIM cAkhavA maLe che ! A to loka ArtadhyAna ane raudradhyAna Akho dahADo kare che. tenAthI lakSmI to eTalI ja AvavAnI. bhagavAne kahyuM ke lakSmI dharmadhyAnathI vadhe ane ArtadhyAnathI ane raudradhyAnathI lakSmI ghaTe. A to lakSmI vadhAravAnA ArtadhyAnathI ane raudradhyAnathI upAyo kare che. e to pahelAnuM puNya jame haze to ja maLaze. A 'dAdAnI kRpAthI to badhuM bheguM thAya. kAraNa zuM ? temanI kRpAthI badhA aMtarAyo tUTI jAya. lakSmI to che ja, paNa tamArA aMtarAyathI bhegI thatI nahotI. te aMtarAyo 'amArI' "kRpAthI tUTe te pachI badhuM bheguM thAya. 'dAdA'nI 'kapA' to mananA rogonA ane vANInA rogonA, dehanA rogonA-e sarva prakAranAM duHkhanA aMtarAyane toDanAra che. jagatanAM sarvasva du:kha ahIM jAya. ko'kane be milo hoya paNa chokaro dArUDiyo hoya to te bApane roja mAre, gALo Ape. te e kahevAya nahIM ne sahevAya nahIM. evAM badhAM duHkho che. A saMsAra to naryuM du:khanuM ja sAmrAjya che. moTA cakravartI rAjAo paNa rAjapATa choDIne nAThA. te Ane jhUpaDuM chUTatuM nathI. AvI zI mamatA te chUTatuM nathI ? Adhi, vyAdhi ne upAdhinA tApamAM manuSyo zakkariyAnI jema cogaradamathI baphAya che. be milovALI, saMsArI, tyAgI, be bairIvALo ne saMnyAsI- badhAM baphAi rAM lakSmIjInuM AvatA eka zeTha hatA. zeTha ne emano munImajI beu beThelA. amadAvAdamAM sto ne ! lAkaDAnuM pATiyuM ne upara gAdI evo palaMga, sAme TIpoya. ane enA upara bhojanano thALa hato. zeTha jamavA besatA hatA. zeThanI DijhAina kahuM. beThelA te traNa phUTa jamIna upara. jamInanI UMce doDha phUTe mAthuM. moDhAno trikoNa AkAra. ane moTI moTI AMkho ne moTuM nAka ane hoTha to jADA jADA DhebarAM jevA. ane bAjumAM phona, te khAtA khAtA phona Ave ne vAta kare. zeThane khAtAM to AvaDatuM nahotuM. be-traNa TukaDA pUrInA nIce
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja prAkRta zakti devIo 93 AptavANI-2 che. temAM 'A' eka ja zItaLa chAMyaDI UbhI thai che, nahIM to kema karIne jIvavuM teya bhAre thai paDe evuM che. A eka ja samAdhinuM sthAna UbhuM thayuM che ! praznakartA : atyAre paiso e pradhAnapaNe che e kema ? dAdAzrI : mANasane koi jAtanI sUjha nA paDe tyAre mAnI bese ke paisAthI sukha maLaze. e draDha thaI jAya che, te mAne che ke paisAthI viSayo maLaze. bIjuM badhuMya maLaze. paNa eno vAMka nathI. A pahelethI ja karmo evAM karelAM tenAM A phaLa AvyA kare che. A AkhA muMbaimAM daseka jaNA ja puNyAnubaMdhI puvALA lakSmIvAna haze, ne bAkInA pApAnubaMdhI puNyevALA lakSmIvAna che ane te niraMtara pAra vagaranI ciMtAmAM pharyA kare che. ameya dhaMdhAdArI mANasa chIe. te saMsAramAM dhaMdhA-rojagAra ne inkama Teksa vagere badhuMya amAre paNa che. ame kanTrAkTano naMgoDa dhaMdho karIe chIe, chatAM emAM ame saMpUrNa vItarAga rahIe chIe. evA vItarAga zAthI rahevAya che ? 'jJAnathI'. ajJAnatAthI loka du:khI thai rahnA che. lakSmI pApAnubaMdhI-purvethI hoya paNa vicAro naryA pApanA ja hoya. lakSmI puNyAnubaMdhI-puNyevALAnI dAsI kharI, paNa ene e UMce lai jAya, ane pApAnubaMdhI-purthyavAnanIya lakSmI dAsI paNa te ene nIcI gatie lai jAya ! A atyAre to mANasa mANasa ja karo nathI ne ! ane emanA mota to juo? kUtarAMnI peThe mare che. A to aNahakkanA viSayo bhogavyAM tenuM phaLa che. viparIta buddhi thaI gaI che tethI jenI pAse lakSmI che teneya pAra vagaranuM du:kha che. samyak buddhi sukhI kare. sAcI lakSmI kyAre Ave ke tamArA manamAM bhAva sudhare to. A vyabhicArI vicArothI to kyAMthI sAcI lakSmI Ave ? pApAnubaMdhI puNyenI lakSmI to rome rome keDIne jAya. praznakartA : paNa lokone hamaNAM paisAnI jarUra che ne ? dAdAzrI : hA, paNa tethI AvAM sajajaDa durthAna karAtAM haze ? A nAhavAnuMya rojanI jarUriyAta che chatAM tyAM kema nAhavA mATe dhyAna nathI bagaDatAM ? atyAre to pANI nathI maLatuM te temAMya dhyAna bagaDe che, paNa ApaNe to nakkI ja hovuM joIe ke pANI maLyuM to nAhIzuM, nahIMtara nahIM, paNa dhyAna bagaDavuM nA joIe. pANIno svabhAva che ke AvyA kare, tema lakSmIno svabhAva che ke AvyA kare ne TAIma thAya eTale cAlatI thAya. AkhA varlDamAM koIne jhADe pharavAnI sattA enI 'potAnI' nathI. A to mAtra naimittika kriyA karavAnI hoya. paNa tyAM dhyAna bagADIne paDAvI levAnI IcchA rAkhe to to pachI phaLa kevAM Ave ? eka mANasa kerInI AzAe jhADa nIce beTho. bhagavAne pUchayuM, alyA, tuM zA mATe jhADa nIce beTho che ?" tyAre pelo kahe, "kerI khAvA." bhagavAne kakko, alyA, A to vaDanuM jhADa che ne ! tyAM kerInI AzAe tane zuM maLaze ? alyA, jhADane oLakha ! jhADane oLakhIne tuM phaLanI AzA rAkha." "jJAnI puruSa' pAse jA to tAro ukela Ave. A loko to bhagavAnane bhUlI karIne lakSmIjI khoLe che. bhagata hoya temane lakSmIjI khUTe. bhagata ane bhagavAna beu judA hoya. tyAM bheda hoya. bhagata bahu ghelA hoya. niyama kevo che ke jayAM ghelachA hoya tyAMthI lakSmIjI khasI jAya. vyavahAramAM jJAnI ghelachAvALA nA hoya, bahu cokkasa hoya. bhaktithI 'jJAnI puruSa' maLe ane 'jJAna' prApta thAya. mokSa 'jJAna'thI thAya. bhagavAne zuM kaheluM ke narmadAjImAM pANI Ave e to narmadAjInA paTanA gajA pramANe ja hoya. paNa jo enA gajA karatAM vadhAre pANI Ave to ? to te kinAro-binAro badhuM toDI nAkhe ane AjubAjunAM gAmo tANI jAya. lakSmIjInuM paNa evuM ja che. normala Ave tyAM sudhI sAruM. lakSmIjI bIlo normala Ave to paNa phIvara che ane ebova normala paNa phIvara che. ebova normala to phIvara vadhAre che. paNa baMne rItanAM sTejIsamAM lakSmI phIvara svarUpa thai paDe che. lakSmIno svabhAva kevo che ke jema jema lakSmI vadhatI jAya tema tema parigraha' vadhato jAya.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahaja prAkRta zakti devIo 96 AptavANI-2 lakSmIne mATe keTalAka loko nispRha thai jAya che, to nispRhabhAva e koNa karI zake ? jene AtmAnI spRhA hoya te ja nispRhabhAva karI zake. paNa AtmA prApta thayA sivAya AtmAnI spRhA zI rIte thAya ? eTale ekalo nispRha thAya ane ekalo nispRhI thayo to to rakhaDI maryo! mATe saspRhIM-nispRhI hoya to mokSe jaze. ame lakSmInA virodhIo nathI ke ame lakSmIno tyAga karIe. lakSmIno tyAga nathI karavAno, paNa ajJAnatAno tyAga karavAno che. keTalAka lakSmIno tiraskAra kare che. te koi paNa vastuno tiraskAra karo to te kyAreya pAchI bhegI ja nA thAya. nispRha ekalo thAya e to moTAmAM moTuM gAMDapaNa che. jJAtI - saspRha, tispRha ame saspRha-nispRha chIe. bhagavAna saspRha-nispRha hatA. te temanA celA nispRha thai gayA che ! nesesiTI erAijha thAya te pramANe kAma levuM. praznakartA : saspRha-nispRha e kevI rIte ? te nA samajAyuM. dAdAzrI : saMsArI bhAvomAM ame nispRhI ane AtmAnA bhAvomAM saspRhI. saspRhI-nispRhI haze to ja mokSe jaze. mATe dareka prasaMgane vadhAvI lajo. vakhata pramANe kAma lejo. pachI te phAyadAno hoya ke nukasAnano hoya. bhrAMtabuddhi "satya"nuM avalokana nA thavA de. bhagavAna kahe che ke tuM bhale thIyarI opha rIleTiviTImAM rahe teno vAMdho nathI, paNa jarAka avirodhAbhAsa jIvana rAkhaje. lakSmIjInA to kAyadA pALavAnA. lakSmI khoTA rastAnI nA levI. lakSmI mATe sahaja prayatna hoya. dukAne jaine roja besavuM, paNa tenI icchA nA hoya. koinA paisA lIdhA to lakSmIjI zuM kahe che ke, pAchA ApI devAnA. roja bhAva karavA joie ke ApI devA che, to te apAze ja. bIjI vAta ke lakSmIjIne tarachoDa nA marAya. keTalAka kahe che ke "hama ko nahIM cAhIe, lakSmIjI ko to hama Taca bhI nahIM karatA." e lakSmIjIne nA aDe teno vAMdho nathI, paNa Ama je vANIthI bole che ne bhAvamAM ema varte che e jokhama che. bIjA keTalAya avatAra lakSmIjI vagara rakhaDe che. lakSmIjI to vItarAga che, acetana vastu che. pote tene tarachoDa nA mAravI joie. koine paNa tarachoDa karI, pachI te cetana haze ke acetana haze teno meLa nahIM khAya. ame 'aparigrahI chIe' evuM bolIe, paNa 'lakSmIjIne kyAreya nahIM aDuM' tevuM nA bolIe. lakSmIjI to AkhI duniyAmAMnA vyavahAranuM 'nAka' kahevAya. 'vyavasthita'nA niyamanA AdhAre badhAM deva-devIo goThavAyelAM che. mATe kyAreya tarachoDa nA marAya. mana-vacana-kAyAthI kiMcit corI kare te ghaNI mahenata kare toya mAMDa lakSmI maLe. lakSmI mATeno A moTAmAM moTo aMtarAya che-corI. A to zuM thAya ke manuSyapaNAmAM je je manuSyanI siddhi laine AvyA hoya te siddhi vaTAvIne devALiyA banatA jAya che. Aje prAmANikapaNe ghaNI mahenata karIne paNa lakSmI nA meLavI zake. eno artha e ke AgaLathI ja manuSyapaNAnI siddhi avaLI rIte vaTAvIne ja Avyo che. tenuM A pariNAma che. moTAmAM moTI siddhi kaI tyAre kahe, manuSyapaNuM. ane te paNa UMcI nAtamAM janma levo ane teya hindustAnamAM Ane moTAmAM moTI siddhi zAthI kahI ? kAraNa ke A manuSyapaNAthI mokSe javAya ! jyAM sudhI koi divasa ADo dhaMdho nA zarU thAya tyAM sudhI lakSmIjI jAya nahIM. ADo rasto e lakSmI javA mATenuM nimitta che ! A kALuM nANuM kevuM kahevAya e samajAvuM. A relanuM pANI ApaNA gharamAM pesI jAya to ApaNane khuzI thAya ke ghera beThAM pANI AvyuM. te e rela Utaraze tyAre pANI to cAlyuM jaze ne pachI je kAdava raheze te kAdavane dhoi ne kADhatAM koDhatAM to tAro dama nIkaLI jaze. A kALuM nANuM relanA pANI jevuM che, te rome rome keDIne jaze. mATe mAre zeThiyAone kahevuM paDyuM ke, "cetIne cAlajo.' lakSmIjI to devI che. vyavahAramAM bhagavAnanAM patnI kahevAya che. A badhuM to paddhatisara 'vyavasthita che paNa mahIM caLavicaLa thavAthI Dakho Ubho thAya che. mahIM caLavicaLa nA thAya tyAre lakSmIjI vadhe. A mahIM caLavicaLa nA hoya to ema nA thAya ke zuM thaze ! "zuM thaze ?" evuM thayuM
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-2 e para-sattA ja ne ! 'onesTI Ijha dha besTa polisI' rAkhavAnI. paNa A vAkya have asara vagaranuM thai gayuM che. mATe havethI amAruM navuM vAkya mUkajo, 'DisaonesTI Ijha dha besTa phUlizanesa.' peluM pojhiTiva vAkya lakhIne to loko cakrama thai gayA che. 'bIvera opha thIjha'nuM borDa lakhyuM che chatAM loko lUMTAyA to pachI borDa zA kAmanuM ? tema chatAM A "onesTI Ijha dha besTa polisI'nuM loko borDa mAre che, chatAMya onesTI hotI nathI. to pachI e borDa zA kAmanuM ? have to navAM zAstronI ne navAM sUtronI jarUra che. mATe ame kahIe chIe ke 'DIsaonesTI Ijha dha besTa phUlizanesa'nuM borDa mUkajo. sahaja prAkRta zakti devIo ke lakSmIjI cAlavA mAMDe. bhagavAna zuM kahe che ke, tAruM dhana hazene to tuM jhADa ropavA jaiza ane tane jaDI Avaze. tenA mATe jamIna khodavAnI jarUra nathI. A dhana mATe bahu mAthAkuTa karavAnI jarUra nathI. bahu majUrIthI to mAtra majUrInuM dhana maLe. bAkI lakSmI mATe bahu mahenatanI jarUra nathI. A mokSaya mahenatathI nA maLe. chatAM, lakSmI mATe ophisa besavA javuM paDe eTalI mahenata. ghauM pAkyA hoya ke nA pAkyA hoya chatAM tArI thALImAM roTalI Ave che ke nahIM ? 'vyavasthita'no niyama ja evo che ! jene ApaNe saMbhArIe e cheTuM jatuM jAya. mATe lakSmIjIne saMbhAravAnI nA hoya. jene saMbhArIe e kaLiyuganA pratApe risAyA kare, ne satyugamAM te saMbhAratAnI sAthe Ave. lakSmIjI jAya tyAre "Avajo" ane Ave tyAre 'padhArajo' kahevAnuM hoya. e kaMi ochuM bhajana karavAthI Ave ? lakSmIjIne manAvavAnAM nA hoya. eka strIne ja manAvavAnI hoya. onesTI Ijha dha besTa polisI ane satya kyAreya asatya thatuM nathI. paNa zraddhA DagI gai che ane kALa paNa evo che. rAtre konI sattA hoya? coronuM ja sAmrAjya hoya tyAre jo ApaNI dukAna kholIne besIe to to badhuM uThAvI jAya. A to kALa corono che. tethI zuM ApaNe ApaNI paddhati badalAvAya ? savAra sudhI dukAna baMdha rAkho, paNa ApaNI paddhati to nA ja badalAvAya. A rezananA kAyadA hoya temAM koi 'pola" mArIne cAlato thAya, to e lAbha mAne, ane bIjA kema nathI mAnatA? A to gharamAM badhA ja asatya bole to konI para vizvAsa mukAze ? ane jo eka para vizvAsa mUkIe to to badhe ja vizvAsa mUkavo joie ne ? paNa A to gharamAM vizvAsa eya AMdhaLo vizvAsa muke che. koinI sattA nathI. koi kazuM kahI zake tema nathI. jo potAnI sattA hota to to koi sTImara DUbe nahIM. paNa A to bhamaraDA che. prakRti nacAve tema nAce che. para-sattA kema kahI ? ApaNane gamatuM hoya tyAM paNa lai jAya ne nA gamatuM hoya tyAMya lai jAya. nA gamatuM hoya tyAM e to anicchAe paNa jAya che, mATe
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 AptavANI-2 to laoN' - laoN keTalAka amane kahe che ke, 'dAdA, tame Azrama kema kholatA nathI? Azrama kholone, dAdA ?" paNa 'jJAnI puruSa' Azramano zrema nA kare. e to koinI rUma maLe to tyAM satsaMga kare ne teya nA maLe to jhADa nIce besIne satsaMga kare. ane A AzramamAM to kAyadA joie, rasoDuM joie, jAjaru joie. A badhuM joie ne eno e ja saMsAra joie. pAchI kyAM A musIbata! AzramamAM to dALabhAta, roTalI ne zAka khAine paDI rahe, ghera paDI rahe evuM. keTalAMka to khAine paDI rahevA ja AzramamAM rahe che! ApaNane Azrama nA hoya. ApaNe to brahmAMDanA uparI eTale jyAM jaie tyAM badhAM ja gAmo ApaNAM ne ! manano svabhAva evo che ke eksesa thAya eTale enI upara dveSa thAya, evI vastuno zo kanTrola karavo ? gamatI cIja hoya ane uparathI kanTrola kare to citta tyAM ja jAya, evo cittano svabhAva che. A nAno bAbo hoya tene kahIe ke A nA laiza to enuM citta tyAM coMTI rahe, ane bIjuM Ape toya nA le; mATe ApI chUTavuM. te vyavasthita'nI bahAra keTaluM lai leze; keTaluM bhelAi jaze ? ApaNe ahIM to kAyado ja nahIM ne ! kAyado eTale ardhakanTrola. ApaNe ahIM kahIe ke, 'kema moDA AvyA ? cAra vAgye ja AvI jajo.' to mana kanTrolamAM AvyuM eTale bagaDI ja jAya. A to kanTrola nA hoya to mana kevuM mukta rahe ? simenTano kanTrola karavA gayA to bhAva 32 rUpiyA thaI gayo ! A 42 pachI kanTrola Avyo tenAthI lokonAM mana bagaDI gayAM. ame koine vaDhIe ja nahIM. ame ema nA kahIe ke, 'Ama kema lAvyo ne Ama kema karyuM ? badhAMne vaDhavuM nA paDe evuM ja ame rAkhyuM che. 'no laoNjha', kAyado-bAyado nahIM. rasoimAM koi tapeluM UMdhuM mUke toya ame kazuM nA bolIe, ene enI meLe ja ene eksapIriyansa maLaze ne ? A varlDane eka dahADo badhA ja kAyadA kADhI nAkhavA paDaze ! sauthI paheluM kAyadA vagaranuM ApaNe karyuM che ! sarakArane kahIzuM ke joi jAva amAre tyAM kAyadA vagaranuM saMcAlana! A auraMgAbAdamAM 100 mANasonuM vagara kAyade dasa divasanuM kevuM cAle che ! kevuM suMdara cAle che!! cA, pANI nAstA !!! bIje badhe to keTalA kAyadA ! laoNjha para laoNjha ! A to 'gerakAyadesara' maMDaLI kahevAya ! kAyadesaranI maMDaLImAM bhagavAna rahetA nathI ane gerakAyadesaranI maMDaLImAM bhagavAna rahe che ! bhalene cora hoya paNa gerakAyadesara hoya to bhagavAna tyAM rahe. kAraNa ke saMpelA hoya mATe bhagavAna tyAM hAjara rahe. A gerakAyadesara maMDaLImAM jene jema phAve tema beThuM che. gerakAyadAmAM dareka svecchAe kAyadAnuM pAlana kare che. gerakAyadAmAM kudaratI rIte ja kAyadA paLAya che. ApaNe tyAM satsaMgamAM no laoN ! ApaNe tyAM to laoN vagarano lA~. akrama" eTale "no laoN, AkhA jagatamAM laoN vagaranI pArTI hoya to A 'dAdA'nA pholaoNarsa pAse. temane koi jagyAe laoN nA hoya. jagatanA loko laoN vagara rahI ja nA zake. laoN vagarano rahe to mokSe jAya ! laoN nA hoya to sahaja thAya. loMthI asahaja thAya. laoN vagarano kAyado eTale sahaja hoya. jeno eksesa thAya, eTale ke vadhAro thAya teno abhAva Ave. ane kanTrola thAya to tyAM ja citta jAya. khAMDano kanTrola karyo hoya to citta khAMDamAM ja rahe ke kyAre lai AvuM? kanTrola evI cIja che, te manane uchALe caDhAve. tethI ja 'ame" kahIe chIe ke DIkanTrola karI nAkho. bahAra to kanTrola kara kara kare che, tethI mana Akho divasa uchALe radda kare che.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'no laoN' - loM 101 102 AptavANI-2 sarakAre kAyadA karyA, lokoe kAyadA karyA, samAje kAyadA karyA ne kAyadAnI cuMgalamAM AvI gayA badhA. dharmamAM to kAyadA ja nA hoya. kAyadAnI cuMgalamAM Avyo te kALA kapaDAMvALAmAM phasAyo. kALA kapaDAM iTaselpha zuM kahe ke ame to apazukanavALAM chIe ! eka dahADo duniyAne kAyadA choDI devA paDaze ! 'no kaoNrTa'. A korTothI ja to bagaDyuM che badhuM ! kALAM kapaDAM ! kAyadA ekasesa thai gayA eTale poijhana thai gayuM. kAyado rItano hoya. ne dharmamAM to kAyado ja nA hoya. paraMtu tu jaina zAno ? tuM vaiSNava zAno ? tAruM DevalapamenTa zAnuM? jo tuM DaphoLa chuM to tAre mATe kAyadAnI jarUra che ane jo tuM DevalaDa chuM. to tane kAyadAnI jarUra nathI. jainane kAyadAnI jarUra ja nathI. ene to mahIthI ja badhA kAyadA dekhAya ! ApaNe kAyadA vagara badhuM cAlavA dIdhuM ! ne jene jema phAve tema cAlavA dIdhuM ! darekane badhI ja chUTa ApI. ame badhA 38 divasanI jAtrAe gayelAM, tyAMya amAre to no laoNjha. te pachI evuM nahIM ke koinI joDe vaDhavAnuM nahIM. jenI joDe laDhavuM hoya tenI joDe laDhavAnI chaTa, te laDhavAnI chUTa ApavI evuMya nahIM ne nA ApavI evuMya nahIM. te jo laDhe to "ame' joie. rAtre pAchA badhAM 'amArI' sAkSIe pratikramaNathI dhoi nAkhe ! sAmasAmAM DAghA paDe ane pAchA badhAM dhoi nAkhe ! A pyora 'vItarAga mArga' che, eTale ahIM kezarokaDAM pratikramaNa karavAM paDe, AmAM pakhavADika, mAsika pratikramaNa nA hoya. doSa beTho ke tarata ja pratikramaNa. kAyado hoya to moDhe bole nahIM ne mahIM aMdara locA vALe. mahIM gUMcAyA kare. ApaNe tyAM to kAyado ja nahIM. A akrama jJAna evuM che !! amArI hAjarI che tyAM sudhI chUTa ApelI te kAyado-bAyado nahIM. AkhA jagatamAM badhe sAdhu, saMnyAsI pAse kAyadA che. temAM Ama besavuM ne tema karavuM. te laoNjha to saMkalpa-vikalpa UbhA kare ane AtmA sahaja che. kAyado e baMdhana che. saMghamAM niyama kare che ne niyama e ja baMdhana che. e to yamamAMthI niyamamAM Ave tene mATe che. yama eTale pharsTa sTAnDarDa ane niyama sekanDa sTAnDarDa. pharsTamAMthI sekanDamAM Ave tene mATe kAyadA che. mokSa mATe AnI jarUra nathI. mokSa mATe to AtmAne sahaja vartavA do. sahaja vartavA do to sahaja mokSa varte ! ahIM dharmamAM eka paisAnIya vyavahAra nA hoya. AratInA ghI mATe paisA ahIM nA hoya. pustako chapAya te mATe paiso joie, te ahIM mAgavAnA nA hoya. ane kevI rIte paisA vagara cAle che te ja ajAyabI che ! jo dharmamAM paisA ghAlyA to 'paiDa'mAM paDavA jevuM che ! enA mATe to kAyadA joie, ophisa joie ne pAra vagaranI jaMjALa joie. ahIM kAyado nathI te badhA kevA zAMtithI beThA che ! ane apAsarAmAM to vyAkhyAna sAMbhaLavA Ave to kAMkarAcALI kare ! tyAM kAyado hoya ke 'zAMti rAkho' chatAM kAMkarAcALI ! A duSamakALanA mANaso kAyadA mATe na hoya. e to kaMTrola karyo ke mana vadhAre bagaDe ! ane eka kAyado peTho to kAyadAnI buko goThavavI paDe. te navuM kazuMka thayuM to kAyado kADho, jUnAM pustako kAyadAnAM ughADo ne tapAsa karo. kAyadAmAM viveka eka gharaDA mahArAja apAsarAmAM caturmAsa karavA AvelA. te bicArA bahu gharaDA ne page laMghAtA hatA. temAnAthI calAtuM ja nahotuM. te cAturmAsa pUrA thayA eTale emane kahevAmAM AvyuM ke, "tame have vihAra karI jAo." mahArAjane page ThIka thayuM ja nahIM, tethI temaNe rahevA mATe ekasTenzana mAgyuM. te saMghapatie kakrAM ke, "vadhAremAM vadhAre jeTaluM apAya teTaluM ApyuM che, have AgaLa ekasTenzana nahIM maLe." have mahArAjane to pharajiyAta javuM paDe tema ja thayuM. te mahArAje kaLAM, "bhale tyAre huM jaiza. ahIMthI cAra mAile chANI gAma che, tyAM vihAra karI jaiza. paNa cAra mAila mArAthI calAya tema nathI, to DolInI vyavasthA karI Apo." eTale saMghapatie kakAM ke, "Aja sudhI AvI DolI to ame koine karI ApI hoya tevuM yAdamAM nathI." te temaNe pachI pAchalA badhA copaDA joyA, khAtAvahI joi, temanA kAyadAnA copaDA uthAmyA paNa kyAMya temane evuM
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'no laoN' - loM 103 jaDyuM ja nahIM ke koi mahArAjane page laMghAvAthI DolInI vyavasthA karavI paDI hoya ! eTale emaNe to mahArAjane kadAM ke, "evo koi kAyado karavAmAM Avyo nathI. to ame zuM karIe ? kAyado kema toDIe ?' alyA, zuM badhAMne page laMghAtuM hoya che te evo kAyado karavo paDe ? kaMika vyavahArika samaja to joie ne ke jaDanI jema ja kAyadAne pakaDIne besavAnuM ? te mahArAja bicArA mArI pAse AvyA ne kahevA lAgyA. mane kahe ke, "bhAi, juone mArI A avadazA A saMdhe karI che ! pacAsa rUpiyA koi kADhatuM nathI ne DolInI vyavasthA karatuM nathI, ne bIjI bAju vihAra karI jAo, vihAra karI jAo ema kaoNA kare che. zuM karuM have huM ? tame ja kaMi rasto karo." pachI ame temane paisAnI vyavasthA karI ApI. tyAra pachI DolInI vyavasthA thai ne mahArAjane vAjate-gAjate beMDavAjAM vagADIne vidAyagIrI ApavAmAM AvI ! moTo varaghoDo kADhyo ne saMghapati paNa mAthe pAghaDI-bAghaDI mUkIne dhAmadhUmathI mahArAjanA varaghoDAmAM cAlyA ! alyA, A vAjAM vagADyAM ne varaghoDAno jalaso karyo temAM paCO rUpiyA kharcA ne mahArAja mATe DolI karavA pacAsa rUpiyA nA kharcAyA? kAraNa zuM ? to ke varaghoDAno kAyado to amArI pAse che paNa A DolIno kAyado to amArA pAchalA itihAsamAM paNa nathI, eTale ame kevI rIte ema karIe ? have Ane mAre "avyavahAru" nA kahevuM to zuM kahevuM ? amAre ahIM kAyadA nathI, paNa pAchuM joDe joDe sAmAnA kAyadA amArAthI nA toDAya. koino kAyado toDavo enAthI to sAmA mANasane avaLI anumodanA maLe, tenuM ApaNe nimitta banIe. ApaNAthI AvuM nA hovuM ghaTe. "ApaNe" to koi nAma ja denAruM nathI. paNa A nimitta banIe to sAmAvALAne Teva paDe ke ApaNeya AvI rIte kAyado toDIe. mATe ApaNe sAmAnA saMpUrNa kAyadAmAM rahevuM paDe. amAre kAyado nA hoya, AjJA ja hoya. rIleTiva badhAmAM kAyadA hoya, ahIM kAyadA nA hoya. dharmadhyAna praznakartA : pUjA-sevA karIe e dharmadhyAna kahevAya ne ? dAdAzrI : nA, ene dharmadhyAna nA kahevAya. pUjA, sevA karatI vakhate tamAruM dhyAna kyAM varte che te jovAya che. bhagavAna kriyA jotAM ja nathI, paNa kriyA vakhate dhyAna kyAM varte che te jue che. eka zeTha hatA. roja savAranA cAra kalAka pUjA, pATha, sAmAyika vagere karatAM. eka divasa eka mANase bAraNuM ThokyuM ne zeThANIe ughADIne pUchayuM, "zuM kAma che ?" te mANase zeThANIne pUchayuM ke "zeTha kyAM gayA che ?" zeThANIe tarata ja javAba Apyo, "zeTha ukaraDe gayA che !" zeTha mahIM raddI rajA A badhuM sAMbhaLI rahyA hatA. ne temane thayuM ke kharekhara atyAre huM viSayonA ja dhyAnamAM hato. bhalene huM sAmAyikamAM houM, paNa dhyAna to mAruM (viSayarUpI) ukaraDAmAM ja hatuM ! te tene thai gayuM ke kharekhara mArA karatAM mArI patnI vadhAre samaju che ! sAmAyika karatA ho, mALA pheravatA ho paNa dhyAna jo bIje ja gayuM hoya to e kriyAnuM phaLa nathI jovAtuM, paNa te vakhate je dhyAnamAM pote vartatA hoya te ja jovAmAM Ave che. dhyAta e ja puruSArtha jagata bhrAMtivALuM che. te kriyAo ne jue, dhyAnane jue nahIM. dhyAna AvatA avatArano puruSArtha che ane kriyA e gayA avatArano puruSArtha che. dhyAna e AvatA avatAramAM phaLa ApanAruM che. dhyAna thayuM ke e vakhate paramANu bahArathI kheMcAya che ane te dhyAna svarUpa thai mahIM sUkSmatAe saMgraha thai jAya che ane kAraNa-dehanuM sarjana thAya che. jyAre
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna RNAnubaMdhI mAtAnA garbhamAM jAya che tyAre sUkSma deha je che te, vIrya ane rajanA sthULa paramANu ekadama kheMcI le che. tenAthI kAryadehanuM baMdhAraNa thai jAya che. mANasa mare che tyAre AtmA, sUkSma-zarIra tathA kAraNa-zarIra sAthe jAya che. sUkSma-zarIra darekane komana hoya che, paNa kAraNa-zarIra darekanAM pote sevelAM kojhIjhanAM pramANe judAM judAM hoya che. sUkSma-zarIra e ilekTrikala boDI che, je khorAka vagara rahI zake ja nahIM. mATe mRtyu pachI tarata ja mAtAnA zarIramAM te ja kSaNe praveza pAmIne rahe che. ane TAimiMga maLe eTale vIrya ane rajanA saMyogathI te ja kSaNe ekadama sthULa paramANuo khorAka rUpe cUsI le che ane sthULa deha gaThThA svarUpe prApta karI le che. te pachI jIva Devalapa thato jAya che ane pAMceka mAse saMcAra thavo zarU thAya che. 105 eka kSaNa mATe paNa 'amane' 'amArA svarUpa' sivAya eka paNa saMsArI vicAra Ave nahIM. amArI icchA kharI ke badhAM amArA A sukhane pAmo. dhyAna e ja AvatA bhavanuM sAdhana che ! e sivAya bIjuM kaMi ja sAdhana nathI AvatA bhavanuM ! vItarAgono mata zo che ? dhyAna pheravo. durdhyAna thatuM hoya to puruSArtha eTalo karo ke durdhyAna nA thAya. praznakartA : emAM puruSArtha zI rIte karavo ? dAdAzrI : kriyA nA pharI zake paNa dhyAna phare tevuM che. A kALanA dabANathI raudradhyAna thAya. ArtadhyAna thAya; paNa bhagavAne tenI sAme puruSArthanuM sAdhana kahyuM che, emAM ArtadhyAna ane raudradhyAnane khaseDavAnAM che. jema ApaNe khorAkamAM hitavALo khorAka khAie chIe ane ahitavALo khorAka khaseDIe chIe, tema ArtadhyAna ane raudradhyAna khaseDavAnAM che ane dharmadhyAna karavAnuM che. ArtadhyAna - raudradhyAna praznakartA : ArtadhyAna ane raudradhyAna kone kahevAya ? AptavANI-2 dAdAzrI : koinAM sukhane kiMcit mAtra paDAvI levAnuM dhyAna karavuM te raudradhyAna che. pachI bhalene eNe kharekhara paDAvI nA lIdhuM hoya, paNa te dhyAna to raudradhyAna ja gaNAze. ane tenuM phaLa narkagati che. ane ArtadhyAna eTale je paNa kaMi ciMtA-upAdhi AvI paDe te pote ekalo potAnI mahIM ja sahana karyA kare ne kyAreya paNa moDhethI bole nahIM, krodha kare nahIM, to e ArtadhyAnamAM gaNAya. Aje to ArtadhyAna ekaluM jaDavuM muzkela che. jyAM ne tyAM raudradhyAna ja che. dharmasthAnomAMya A kALamAM to ArtadhyAna ne raudradhyAna pesI gayAM che ! te sAdhuone niraMtara ArtadhyAna ne raudradhyAna thayAM kare che. ziSyo para ciDhAya te raudradhyAna che ane mahIM dhUMdhavAyA kare te ArtadhyAna che. phalANA mahArAjane 25 ziSyo che ne mAre to ATalA ja che, e bhayaMkara ArtadhyAna che. ane pachI e ziSyo vadhAravAmAM paDI jAya che ne bhayaMkara raudradhyAna kare che. mahAvIra bhagavAnanI pATa upara A kema zobhe ? A to resa korsamAM paDyA che! ziSyo vadhAravAmAM paDyA che ! alyA, ghera eka bAyaDI ne be chokarAM ema traNa ghaMTa hatA te choDIne ahIM 108 ghaMTa gaLe vaLagADyA ? Ane vItarAga mArga kema karIne kahevAya ? ! praznakartA : A ArtadhyAna ane raudradhyAnane pheravavAM zI rIte ? dAdAzrI : ArtadhyAna ane raudradhyAna thAya e A kALanAM karmonI vicitratA che. paNa e je atikramaNa thayuM tenI pAchaLa pratikramaNa rokaDuM rAkha. vakhate atikramaNa thai jAya paNa pratikramaNa ApaNe karavuM paDe. raudradhyAnamAM padmAttApa thAya to te ArtadhyAnamAM jAya ane jo raudradhyAnamAM yathArtha pratikramaNa thAya to dharmadhyAna thAya. AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAna sAthe hoya. bhalene bhagavAnanI mUrti hoya, paNa tenI sAkSIe AlocanA karIe ane pharI pharI tevuM dhyAna nahIM thAya evo draDha niya karavo paDe. 106 praznakartA : ApaNuM koi apamAna kare to zI rIte manamAM levuM ? dAdAzrI : AtmajJAna hoya to apamAnano vAMdho nA Ave. paNa
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 107 108 AptavANI jJAna nA hoya to mahIMthI kahevuM ke potAnI pahelAMnI bhUla haze. ApaNI potAnI ja bhUla haze tethI sAmo apamAna kare che. mAro kaMi pahelAMno hisAba haze tethI pAcho vALe che, eTale ApaNe jamA karI lo. A apamAna karavAvALAne kahIe ke, " bhAi, tuM pharI apamAna kara to?" tyAre e kaheze, "huM kaMi navaro chuM ?" A to je udhAryuM che e ja jamA karAvI jAya che. janmyo tyArathI te maryo tyAM sudhI badhuM pharajiyAta ja che. A keTalAya pAsa thai jAya che, keTalAka nApAsa thAya che ane keTalAka bhaNatAMya nathI. A badhuM pahelAMnA hisAbe raheluM che. A badho hisAba koNa rAkhe che ? A to mahIM gajabanuM eDajasTamenTa che. mahIM anaMta zaktio che. A hisAba cAra dhyAnanA AdhAre che. jenuM dhyAna varte tevuM phaLa Ave. anaMta kALathI bhaTaka bhaTaka karIe chIe, chatAM ArtadhyAna ane raudradhyAna aTakyAM nathI. tethI temane samajavA joie. gharamAM jhaghaDA thAya to khamAvavuM joie. sAmo vera nA bAMdhe tema khamAvavuM joie. bhagavAnanI AjJAmAM rahevuM e UMcAmAM UMcuM dharmadhyAna che. A khamAvavuM kema ? maphatamAM kema khamAvAya ? nA, jeTaluM tame Apo cho teTaluM ja pAchuM Ave che. - raudradhyAna ane ArtadhyAna be ja kaiDe che, bIjuM bahAranuM kaiDatuM nathI! krodha, mAna, mAyA, lobha khaseDyA khaseDAya tema nathI. DaoNkTare khAMDa khAvAnI nA kahI hoya, to kevuM jAgrata rahevAya che ? jo DaoNkTare kahAM hoya ke, "tamane hArTa eTeka Avyo che ne mIThuM bilakula khAvAnuM nahIM, khAzo to bIjo eTeka Avaze ne tame marI jazo.' tyAre tame kevA elarTa raho cho ! tyAM kema cetatA raho cho ? A ArtadhyAna ane raudradhyAna e to anaMta kALanA maraNa che. mATe temane baMdha karavAM ja che ema nakkI karyuM ke tarata ja 50 TakA ArtadhyAna ane raudradhyAna ochAM thai jAya ! tamAre bhakti-bakti, sAmAyika ke pujA-pATha je karavuM hoya te karavAnuM, je gurune ArAdhyA hoya temanI ArAdhanA karavAnI; paNa ArtadhyAna ane raudradhyAna nA thAya teTaluM karavAnuM. zukaladhyAna A kALamAM hoya ja nahIM. chatAM, koi ne jo zukaladhyAna joituM hoya, ciMtA kAyamane mATe baMdha karavI hoya to amArI pAse satsaMgamAM Avajo. ame eka kalAkamAM ja tamane zukladhyAna ApIzuM. jJAnI puruSa" zuM nA karI zake ? 'jJAnI puruSa" cAha-so kare, paNa ame koi cIjanA kartA nA hoie. ame nimitta bhAvamAM ja hoie niraMtara jo zukaladhyAna prApta nA thAya to dharmadhyAnamAM A kALamAM rahe toya ghaNuM kahevAya. Aje to kharuM dharmadhyAneya alopa thai gayuM che. dharmadhyAnane samajatAM ja nathI ke dharmadhyAna kone kahevAya ? dharmadhyAna to jeTalo vakhata karyuM eTalo vakhata ! eka kalAka to eka kalAka, paNa tyAre AnaMda puSkaLa rahe. ane e AnaMdano paDagho bIjA be-traNa kalAka rahe. dharmadhyAna samajatAM nathI to pachI kare zuM ? Akho dahADo raudradhyAna ne ArtadhyAna, raudradhyAna ne ArtadhyAna ! Akho dahADo kacakaca ! bhagavAne kahnAM hatuM ke dharmadhyAnamAM rahejo. dharmadhyAtamAM cAra pAyA praznakartA : bhagavAne kone dharmadhyAna kahyuM hatuM ? dAdAzrI : bhagavAne AjJA e dharma ane AjJA e ja tapa ema kahyuM hatuM. bhagavAne dharmadhyAnanA cAra pAyA kA. bhagavAnanI AjJA sAcI ja che ema mAnavAmAM Ave to tene dharmadhyAnano pahelo pAyo arthAta "AjJAvicayamAM AvI gayo. bIjo pAyo eTale ke krodha, mAna, mAyA, lobha ene na hoya evuM rahe. eTale "apAya-vicayamAM AvI gayo. sAmAe DhekhALo mAryo te mArA potAnA ja karmano udaya che evuM rahe eTale trIjo pAyo eTale ke 'vipAkavicayamAM Avyo kahevAya ane cotho pAyo eTale 'saMsthAna-vicaya" te cAra loka che, tenI hakIkata samajI jAya to dharmadhyAna pUruM thAya. have bhagavAnanI AjJA sAcI che e to badhA kabUla kare ja che. 'saMsthAna-vijaya' bahu UMDuM nA samajAya to cAlaze. tenA karatAM samakita prApta thAya evI kaMi goThavaNI karane eTale emAM badhuM ja AvI jAya! ane dharmadhyAnamAM mukhya puruSArtha ja tyAM karavAno che ke ArtadhyAna ne
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna raudradhyAna nA thAya. ArtadhyAna ne raudradhyAna nA thAya to pachI bAkI zuM rahe ? dharmadhyAna ja. zukaladhyAna to che nahIM, mATe dharmadhyAna jo prApta karavuM hoya to ArtadhyAnane ane raudradhyAnane khaseDo. dharmadhyAna zene kahevAya ? koi gALa bhAMDato hoya to tamane gALa bhAMDanArano doSa nA dekhAya. tamAruM jJAna evuM hoya ke gALa bhAMDe chatAM teno doSa dekhAya nahIM ne mArA ja karmanA udayano doSa che evuM bhAna rahe. Ane ja bhagavAne dharmadhyAna kahyuM che. 109 gharamAM sAsu vaDhatI hoya to ApaNe samajavuM joie ke mane A sAsu ja kema bhAgamAM AvI ? bIjI sAsuo zuM nahotI ? paNa mane A ja kema maLI ? mATe tenI joDe kaMi ApaNo hisAba che, to te hisAba zAMtabhAve pUro karI lo. dharmadhyAna rahyuM nathI. A kALamAM dharmadhyAna samajatA ja nathI. samajatA hota toya kalyANa thai jAta ! praznakartA : zuM ahaMkAranuM jora vadhAre hoya che eTale dharmadhyAna bhUlI jAya che ? dAdAzrI : samaja konuM nAma kahevAya ke samajaNathI pravartana tevuM ja thAya. jyAM sudhI pravartanamAM nA Ave tyAM sudhI samajaNa paDI nathI evuM kahevuM joie. samajaNanuM phaLa tarata ja pravartanamAM AvavuM e che. pravartanamAM AvavuM ja joie. ApaNe nAnA chokarAne kahIe ke A be zIzIo mUkI che, beu sarakhI ja che ane beumAM davA che, beumAM vhAiTa pAuDara che. eka upara lakhyuM hoya amRta ne bIjA upara lakhyuM hoya poijhana, to chokarAne ApaNe samaja pADavI joie ke AmAMthI kazuM khAi nA jato. ApaNe amRtanI davA moDhAmAM nAkhatA hoie, to chokaroya jo jANato nA hoya ke AmAM kayuM amRta che ne kayuM jhera che to te bhUlathI poijhana khAi le. mATe ApaNe chokarAne kahIe ke AmAM poijhana che. ekaluM poijhana bolyethI chokaro samajI gayo ema kahevAya nahIM. tene to poijhana zuM che te samajAvavuM joie. tene samajAvavuM joie ke poijhanathI AptavANI-2 mANasa marI jAya. marI javuM zuM che, e chokarAM samajatA nathI. eTale temane te paNa samajAvavuM paDe ke parama dahADe pelA kAkA marI gayA hatA, evuM thai jAya. evuM badhI rIte vigatathI samajAvavAmAM Ave to pachI chokaro kyAreya poijhananI zIzIne nA aDe. e amalamAM AvI ja jAya. amalamAM nA AvyuM te ajJAna che. pUrepUrI samaja to, paddhatisara zIkhelo ja nathI. ko'kanA dAkhalA, nakala karIne lai Ave tethI kaMi AvaDI gayuM ? koie dAkhalA gaNyAM hoya, methemeTiksanA ane nakala karIne lai Ave tethI kaMi AvaDI gayuM ? A badhuM nakalI jJAna che. daraasala jJAna na hoya. bAkI koi gALa bhAMDe ane asara nA thAya, potAnI jAtanI ja bhUla che evuM potAne lAgyA kare ane pote pratikramaNa karyA kare to e bhagavAnanuM moTAmAM moTuM jJAna che! A ja mokSe lai jAya ! ATalo zabda, amAruM eka ja vAkya jo pALene to mokSe jato rahe ! bIjuM badhuM zuM karavAnuM ? 110 sAmAyika to samajatAM ja nathI. sAmAyika zene kahevuM te ja jANatA nathI. sAmAyikamAM je nA saMbhAravAnuM, nA yAda karavAnuM hoya te ja paheluM yAda Ave ? pote sAmAyika le ne manamAM nakkI kare ke Aje dukAna yAda karavI ja nathI to pahelo dhabaDako dukAnano ja paDe ! kAraNa ke mana e rIekzanavALuM che. je tame nA kaho teno pahelo mahIM dhaDAko thAya ! ane tame kaho ke tame badhA Avajo to te vakhate nA Ave ! tame jo ema kaho ke huM sAmAyika karuM tyAre tame badhA Avajo, to te ghaDIe koi nA Ave ! evuM che A badhuM ajJAna ! spaMdana thayuM ke khalAsa thai gayuM ! anaMta zaktio AtmAnI che ! jo amAro ATalo eka ja zabda pALe ke ApaNane koi gALa bhAMDe, Ama tema pajave, herAna kare e badhuM mArA karmanA udayathI che, sAmAno doSa nathI, sAmo to nimitta che. ema ATaluM ja jo bhAna rahene to tane sAmo mANasa nirdoSa dekhAze ! ane AnAthI pote tarI pAra Utare. TheTha mokSe pahoMcADe. amAruM eka ja vAkya mokSe lai jAya evuM che. 'jJAnI puruSa'nuM eka ja vAkya joie. mokSe javA mATe zAstranI kAMi
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 111 112 AptavANI-2 jarUra nathI. kAraNa ke 'jJAnI puruSa' sIdho mokSamArga batAvI de Akho. eTale vastusthitimAM samajavAnI jarUra che. loko kahe che ke amane "jJAna" che. "jJAna" enuM nAma nA kahevAya. "jJAna" to amalamAM Ave ene ja kahevAya. ApaNane borIvalInA rastAnI khabara che to borIvalI AvavuM ja joie. ane jo borIvalI nA Ave to jANavuM ke, borIvalInA rastAnuM ApaNane jJAna ja nahotuM. bhagavAnanA dharmadhyAnamAM eTaluM badhuM baLa che, gajabanI tAkAta che ! paNa e dharmadhyAna samaje nahIM tyAM sudhI zuM kare ? ane vItarAgoe pAchuM kajo ke, udaya karmathI tuM bhaDakIza nahIM. Akho dahADo udaya tane herAna kara kara kare to tenAthIya tuM bhaDakIza nahIM. kAraNa ke emAM koino doSa nathI. ciMtA e ja ArtadhyAta praznakartA : zuM, bhagavAne ciMtA-upAdhi mokalI haze ? dAdAzrI : potAne jevo vepAra karatAM AvaDe evuM maLe. dahIM cokhkhuM hoya, dahIM bajAranuM, masAlA bajAranAM, lAkaDAM bajAranAM, pANI che teya voTara varkasanuM; chatAMya badhAMnI kaDhImAM phera ! darekanI kaDhImAM phera hoya. koie to kaDhI evI banAvI hoya ke ApaNuM mAthuM khalAsa thai jAya! A badhAMne bhagavAna zuM kahe che ke, "tane jevuM AvaDe evuM kara. tArA hAthamAM sattA che ! koi uparI che nahIM, koi vaDhanAra che nahIM. vaDhanArA te ApaNI bhUlane laine, bhUla nA hoya to koi vaDhanAra ja nathI. ApaNI bhUla bhAMgI jAya to koi vaDhanAra che ja nahIM, koi uparI che ja nahIM, koi ADakhIlI karanAro che ja nahIM. bhagavAnane kahe ke, "sAheba, tame to moze pahoMcI gayA paNa A loko mAruM corI karI jAya che, to tenuM zuM thAya ?" te bhagavAna kahe ke, "bhAi, loka corI kare ja nahIM. tArI pAse tArI bhUla che tyAM sudhI corI karaze. tArI bhUla bhAMgI nAkha." bAkI koi tAruM nAma paNa nA dai zake evI tArI zakti che ! svataMtra zakti laine AvelA che dareka jIva ! jIvamAtra saMpUrNa svataMtra ja che. parataMtratA lAge che. loko ene ribAve che, te enI potAnI bhUlathI ja koinA jamAi ne koinA sasarA thavuM paDe che. ApaNI bhUlone lIdhe A veza Ubho thayo che. kharekhara joie to ApaNo koi uparI che ja nahIM, mAtra potAnI bhUlo ja uparI che. to bhUlo bhAMgo ane navI bhUlo nA thavA dezo. "rAi mAtra vadhaghaTa nahIM, dekhyA kevaLajJAna, te nikraya kare choDIne, tajiye AratadhyAna." ciMtA-biMtA choDI do. ciMtA e ArtadhyAna che. A zarIra jeTalo zAtA-azAtAno udaya lai AvyuM che, eTaluM bhogavye ja chUTako che. eTale koino doSa joiza nahIM, koinA doSa bhaNI daSTi nA karIza ane potAnA doSa ja baMdhana che evuM samajI jA. rAi mAtra vadhaghaTa thavAnuM nathI. tArAthI pheraphAra kazo thaze nahIM eTale 'jaya mahAvIra, jaya mahAvIra, jaya mahAvIra' athavA 'jaya zrIkRSNa, jaya zrIkRSNa, jaya zrIkRSNa karyA kara ne ! jaya bhagavAnano bolAva. bIjA lokono zuM karavA bolAve che ? A to tame A bhAine vaDhatA ho, ne A bIjA bhAi temanuM uparANuM le to A bIjA bhAino jaya bolAve A. alyA, jaya bolAva mahAvIrano ke kRSNano. Aje to pelA bhAIno jaya bolAvuM chuM. te to kAle pAcho vaDhavA Avaze. AmanAM zAM ThekANAM ? bolAva jaya vItarAgano- namo vItarAgAya ! namo vItarAgAya ! 'jJAnI" eTale ajJAnane cUsavA nA de. "jJAna" nA maLyuM hoya tyAM sudhI lokoe dharmadhyAnamAM rahevuM joie. bhagavAnanuM dharmadhyAna ekaluM pAmene to bahu thai gayuM ! jo koi eTaluM ja nakkI kare, ke je koi du:kha de che, je je kare che, gajavuM kApe che te koino doSa nathI, paNa doSa mAro che, mArA karmanA udayano che. mATe koine doSita tarIke nA juo to mukti maLI jAya. paNa A to "ANe mane Ama karyuM, A mAruM corI gayA, A mAruM khAi gayAM', badhA lokonI upara Aropa kare che, je nahIM karavAnuM te kare che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 113 timittane bacakAM hamaNAM sAsu du:kha detI hoya ne, to vahu potAnA doSa jotI nathI paNa sAsunI ja khoDa kADha kADha kare che. paNa te jo dharmadhyAna samaje to zuM kare ? 'mArA karmanA doSa, tethI mane AvAM sAsu maLyAM. pelI mArI bahenapaNIne kema sArI sAsu maLI che' evo vicAra nA karavo joie? ApaNI bahenapaNIne sArAM sAsu hoya che ke nathI hotAM ? to ApaNe nA samajIe ke ApaNI kaMika bhUla haze ne, nahIM to AvAM sAsu kyAMthI bhegAM thAya ? praznakartA H daSTimAM phera che eTale Ama thAya che ? dAdAzrI : nA, dRSTimAM phera nahIM paNa ene bhAna ja nathI ke A mArAM karmanA udayanuM phaLa che. e to pratyakSane ja jue che, nimittane ja bacakAM bhare che. sAsu to nimitta che, ene bacakAM nA bharIza. nimittano te UlaTAno ApaNe upakAra mAnIe ke eNe eka karmamAMthI mukta karyA ApaNane. eka karmamAMthI mukta thavuM hoya to kevI rIte mukta thavAya ? pelo gajavuM kApI gayo ane gajavuM kApanAra mANasane ApaNe nirdoSa joie, agara to sAsu gALo ApatI hoya ke ApaNI upara devatA nAkhyo hoya, te ghaDIe ApaNane sAsu nirdoSa dekhAya to ApaNe jANavuM, ke A karmanI mukti thai gai. nahIM to karma mukta thayuM nathI. karma mukta thayuM nathI, ne tyAra pahelAM to sAsuno doSa jue, eTale pAchAM bIjAM navAM karma vadhyAM ! karma vadhyAM ne pachI gUMcAi jAya. mANasa gUMcAi jAya pachI gUMcamAMthI zI rIte nIkaLe ? gUMcAi jAya. Akho dahADo gUMcamAM ne gUMcamAM, gUMcamAM ne gUMcamAM ! A jAnavarone gUMca nA hoya. manuSyone ja gUMca hoya. kAraNake, teo navI navI gUMco pADa pADa kare che. jAnavara to ko'ka mArI jAya to mAra khAine bhAgI jAya. bIjuM, tenAmAM sAmAne Aropa karavAnI zakti nathI ke tame mane Ama karyuM ke tema karyuM evuM kazuM nahIM. evI temane mahIM buddhizakti nathI. A manuSyone buddhi maLI tyAre durupayoga karyo ! UlaTo AptavANI-2 gUMcAyo !! jyAM chUTavA Avyo tyAM ja gUMcAyo !!! eka eka karmanI mukti thavI joie. sAsu pajave tyAre eke eka vakhata karmathI mukti maLavI joie. to te mATe ApaNe zuM karavuM joie? sAsune nirdoSa jovA joie ke sAsuno to zo doSa ? mArA karmano udaya tethI e maLyAM che. e to bicArAM nimitta che. to e karmanI mukti thai. ne jo sAsuno doSa joyo eTale karma vadhyAM. pachI ene to koi zuM kare ? bhagavAna zuM kare ? 114 bhagavAna to zuM kahe che ke, 'tuM mArI mUrtine roja page lAge paNa tuM A 'samajaNa'mAM jyAM sudhI nahI Ave tyAM sudhI tuM poijhana pIuM, ne tAruM zarIra sAruM thAya evuM ame tane kahI zakIe nahIM. amArI AjJA pALa. amArAM darzana karavA karatAM amArI jo AjJA pALIza to te amane vizeSa priya che. kAraNa ke Ama darzana tuM roja kare che. paNa eka zabdaya amAro tuM pALato nathI eTale tuM amArI jIbha upara paga mUke che! e tane zarama nathI AvatI ?" tyAre te kaheze ke, 'sAheba, AvuM to huM jANato ja nahoto ke huM ApanI jIbha upara paga mukuM chuM !' ane vAteya kharI che. te bicAro e jANe paNa kyAMthI ? loka kare evuM eya kare ane koi e ene sAcI samajaNeya pADI nathI. pachI e bicAro kyAMthI pAcho phare ? evI sAcI samajaNa pADI hoya to e pAcho phare. karma tijere pratikramaNe eka karma ochuM thai jAya to gUMco dahADe dahADe ochI thatI jAya. eka dahADAmAM eka karma jo ochuM kare, to bIje dahADe be ochA karI zake. paNa A to roja gUMco pADyA ja kare che ne vadhAryA ja kare che ! A badhA loko zuM divela pIne pharatA haze ? emanAM moDhAM para divela pIdhuM nA hoya evA thai ne phare che. badhA divela vecAtuM lAvatA haze kaMi? moMghA bhAvanuM divela roja kyAMthI lAve ? mahIM pariNatI badalAya ke divela pIdhA jevuM moTuM thai jAya ! doSa potAno ne kADhe bhUla bIjAnI, enAthI mahIMnI pariNatI badalAi jAya. potAno doSa khoLo ema 'vItarAgo' kahI gayA, bIjuM kazuM ja kahI gayA nathI. tuM tArA doSane oLakha ane chUTTo thA. basa ATaluM ja muktidhAma Apaze tane. ATaluM ja kAma karavAnuM kahyuM
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 115 116 AptavANI-2 che bhagavAne, ane pratikramaNa te rokaDuM-kaeNza pratikramaNa karavAnuM kahyuM. A to udhAra pratikramaNa. bAra mahine paryuSaNa Ave te dahADe pratikramaNa kare. tyAre to navI navI sADIo paherIne nIkaLe, eTale UlaTA mUchita thai ne phare che. jyAre pratikramaNa karavAnuM tyAre UlaTA mUchita thaine, navI sADIo paherIne phare. evAM mUrchA pariNAmane bhagavAne dharma kadAo nathI. pratikramaNano dharma jo pakaDI lIdho to tAre mAthe guru nahI hoya toya cAlaze. pratikramaNano dharma eTale zuM ? tame Amane kaLA ke, tame kharAba cho. eTale tamAre pratikramaNa karavuM paDe, ke mArAthI nahotuM bolavuM joituM, te bolAi gayuM. mATe bhagavAnanI pAse AlocanA karavI. vItarAgane saMbhArIne AlocanA karavAnI ke, 'bhagavAna, mArI bhUla thai che. meM A bhAine AvuM kadrAM mATe eno pastAvo karuM chuM. have pharI e nahIM karuM.' 'pharI nahI karuM' ene pratyAkhyAna kahevAya che. bhagavAnanuM AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAna eTaluM ja pakaDI le ne, teya pAchuM rokaDa rokaDuM, udhAra nAmeya nA rahevA de, AjanA Aja ne kAlanA kAle, jyAM kaMika thAya to rokaDuM ApI de, to paisAdAra thaI jAya, jAhojalAlI bhogave ane mokSe jAya ! eka ja zabda pakaDe, A 'jJAnI puruSa'no eka ja zabda pakaDI le to bahu thai gayuM ! TheTha mokSe nA lai jAya to e "jJAnI' ja na hoya !!! eka zabda pakaDI le, vadhAre nahIM. have tame emane avaLuM kAM to tamAre to pratikramaNa karavuM paDe, paNa emaNe paNa tamAruM pratikramaNa karavuM paDe. emaNe zuM pratikramaNa karavuM paDe ke, "meM kyAre bhUla karI haze ke Amane mane gALa devAno prasaMga utpanna thayo ?" eTale emaNe emanI bhUlanuM pratikramaNa karavuM paDe. emaNe emanAM pUrva avatAranuM pratikramaNa karavuM paDe ne tamAre tamArA A avatAranuM pratikramaNa karavuM paDe ! AvAM pratikramaNo divasanA pAMcaso pAMcaso kare to mokSe jAya ! have AvuM dharmadhyAna ane AvA pratikramaNa to upAzrayamAMya atyAre to rakAtuM nathI ne ! pachI have zuM thAya ? nahIM toya raDI raDIne bhogavavuM paDe che ja ne ? to enA karatAM hasIne bhogave to zuM khoTuM che ? jo ATaluM ja karone to bIjo koi dharma khoLo nahIM toya vAMdho nathI. ATaluM pALo to basa che, ane huM tane gerenTI ApuM chuM, tArA mAthe hAtha mUkI ApuM chuM. jA, mokSane mATe, TheTha sudhI huM tane sahakAra ApIza! tArI taiyArI joie. eka ja zabda pALe to bahu bahu thaI gayuM ! atikramaNa thayuM to pratikramaNa karavuM ja joie. atikramaNa to manamAM kharAba vicAra Ave, A bahenane mATe kharAba vicAra Avyo, eTale 'vicAra sAro hovo joie" ema kahI ene pheravI nAkhavuM. manamAM ema lAgyuM ke "A nAlAyaka che', to e vicAra kema Ave ? ApaNane enI lAyakI-nAlAyakI jovAno rAiTa nathI ane bAdhe-bhAre bolavuM hoya to bolavuM ke, 'badhA sArA che.' sArA che, kahezo to to tamane karmano doSa nahIM bese, paNa jo naThAro kakko to e atikramaNa kahevAya, eTale tenuM pratikramaNa avazya karavuM paDe. chokarAne mAravAno kaMi adhikAra nathI, samajAvavAno adhikAra che. chatAM, chokarAne dhIbI nAkhyo to pachI pratikramaNa nA kare to badhAM coMTyA ja kare ne ? pratikramaNa to thavuM ja joie ne ? chokarAne dhIbI nAkhyo e to prakRtinA avaLA svabhAve karIne; krodha, mAna, mAyA, lobhane lai ne; kaSAyo thakI dhIbI nAkhyA. kaSAyo utpanna thayA eTale dhIbI nAkhyo. paNa dhIbI nAkhyA pachI mAro zabda yAda rahe ke, 'dAdA'e kahnAM hatuM ke atikramaNa thayuM to AvuM pratikramaNa karo, to pratikramaNa kare ne toya e dhovAi jAya ! tarata ne tarata dhovAi jAya evuM che. dharmadhyAnathI karma baMdhAyeluM chUTe ane navuM baMdhAya nahIM ! ane saMpUrNa mokSa to zukaladhyAna utpanna thaze, tyAre thaze. zukaladhyAna to 'jJAnI puruSa'nI pAsethI ja thAya. zukaladhyAna A kALamAM to vItarAgoe nA pADI che. paNa A to akrama mArga che, apavAda mArga che eTale 'ame' zukaladhyAna kalAkamAM ja ApIe chIe. nahIM to zukaladhyAnanI vAta ja nA hoya ne! ane zukaladhyAna thayuM eTale kAma ja thai gayuM ne ! pahelAM vahu hatI te sAsu thai, kAraNa ke vahu lAvyA te pote sAsu thai. evo A badho sApekSa saMsAra che, bhrAMti che. A sAcI vastu nathI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna ane sApekSane sAcuM mAnI lIdhuM ke A mAro ja chokaro. chokaro ApaNo kyAre kahevAya ke ApaNe ene apamAna karIe, gALo daie, mArIe toya paNa ene ApaNI para prema AvyA kare; to ApaNe jANIe ke chokaro ApaNo kharo. paNa A to eka kalAka jo apamAna karyuM hoya to e tamane mAravA pharI vaLe ! are, eka phAdhare jarA vadhAre paDatuM karyuM te be kalAkamAM ja chokarAe bApanI sAme korTamAM dAvo mAMDyo. ane vakIlane zuM kahe che ke, 'tamane 300 rUpiyA vadhAre ApuM, jo tame mArA phAdharanI korTamAM nAkakaTTI karAvo to !' A nAkakaTTI karAvavI che ! A to saMsAra ja Avo che ke koi muzkelInA TAime ApaNuM thAya nahIM. mATe bhagavAnano Azaro levA jevo che, bIjA koino nahIM ! 117 loko evuM kahe che ne ke, 'Thokara mane vAgI.' evuM ja kahe che ne ke, 'huM Ama jato hato ne Thokara mane vAgI ?' Thokara to enI e ja jagyAe, roje tyAM ne tyAM ja besI rahelI che. Thokara kahe che, 'akkaramI, tuM mane vAgyo ! tuM athaDA athaDA kare che. huM nA kahuM chuM toya e pAcho athaDAya che ! mAro to mukAma ja A jagyAe che. A akkaramI AMdhaLA jevo mane vAge che.' Thokara kahe che te barobara che ne ? AvI A duniyA che ! pachI mokSa khoLe to kyAMthI thAya ? vItarAgono batAvelo mokSa sahelAmAM sahelo, saraLamAM saraLa che. 'zuddha bhAve vItarAgone oLakhe toya mokSa thai jAya.' paNa vItarAgone A lokoe oLakhyA ja nathI. ne vItarAgone kahe che ke 'mAre tyAM bAbo nathI.' eTale bhagavAnanuM pAraNuM lai Ave che ! alyA, vItarAgo pAse bAbo mAge che ? vItarAgo vaLI AvAmAM hAtha ghAlatA haze ? jo hAtha ghAle to pachI e vItarAga zAnA? vItarAgo pAse mAgavuM hoya to eka ja mAgo. mokSa mAgo. mokSa mAgo to mokSa maLe paNa cAroLI mAge to maLe ? ahIM badhuM navuM sAMbhaLavAnuM maLe. rIleTivamAM bIje badhe je sAMbhaLavAnuM maLatuM hatuM te badho sAdhana mArga hato, ane A sAdhya mArga che. anaMta avatAra sAdhanonuM ja rakSaNa karyuM ne dhyeya nakkI karyA vagara dhyAna karyA kare che. dhyAna to kyAre thAya ? pote dhyAtA thAya tyAre. ApaNe pUchIe AptavANI-2 ke 'tuM koNa ?" tyAre kaheze, 'huM mejisTreTa.' 'alyA, dhyAna karatI vakhate dhyAtA nahoto ? mejisTreTa hato ?" A to dhyAtA kyAre thAya ke jagatamAMnuM badhuM vistRta thAya tyAre. A to enuM dhyAna mejisTreTamAM che, eTale dhyeya kyAMthI nakkI thAya ? A to dhyeya vaDodare javAnuM hoya pachI pote dhyAtA thAya ke zemAM jaizuM ? paNa A to indriya pratyakSa ne peluM to bhAna ja nA hoya; ne e to atindriya pratyakSa ! cAra prakAratAM dhyAta 118 cAra prakAranAM dhyAna hoya, temAMthI eka dhyAnamAM manuSyo niraMtara hoya. tamAre ahIM kayuM dhyAna rahe che ? praznakartA : 'huM zuddhAtmA chuM' e dhyAna. dAdAzrI : e to lakSa kahevAya. paNa dhyAna kyAre kahevAya ke dhyAtA thAya to. paNa ApaNe to dhyAna, dhyAtA, dhyeya pUruM thayuM ne yoganAM ATheya aMga pUrAM karIne lakSamAM AvyA. atyAre kahe tamane ke, 'cAlo, UTho, jamavA cAlo', to tyAreya tame jJAtA-draSTA ne paramAnaMdI raho ne pachI kahe ke, tamAre ahIM jamavAnuM nathI.' toya jJAtA-draSTA ne paramAnaMdI rahevAya to ene zukaladhyAna karyAM. dukAnamAM ghAlamela kare, kapaDuM kheMcIne Ape e raudradhyAna kahyuM. A bheLaseLa kare te raudradhyAnamAM jAya. A dukAne beTho beTho gharAkanI rAha jue to ene bhagavAne ArtadhyAna kahyuM ! eka bAju bhagavAna mahAvIre 45 Agamo kannA ane eka bAju cAra zabdo kahyA. A bannenA tola sarakhA kA. cAra zabda jeNe sAcavyA eNe A badhA Agamo sAcavyA. e cAra zabdo kayA ? raudradhyAna, ArtadhyAna, dharmadhyAna ane zukaladhyAna. jagata kevuM che ? tAro gharAka hoya, to tuM soLanA sADAsoLa kahuM toya jato rahevAno nathI ane tAro gharAka nahIM hoya, to tuM paMdara kahuM toya jato rahevAno che. e bharoso to rAkha ! pote potAnI ciMtA kare te ArtadhyAna. choDI nAnI che, paisA che
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna nahIM, to huM zuM karIza ? kevI rIte tene paiNAvIza ? e ArtadhyAna. A to choDI nAnI che ne bhaviSya Ulece che te ArtadhyAna. 119 A to ghera nA gamato mANasa Ave ne cAra divasa rahevAno hoya, to mahIM thAya ke, 'jAya to sAruM, mAre tyAM kyAMthI AvI paDyo ?' e badhuM ArtadhyAna ne pAchuM 'A nAlAyaka che' evI gALo bhAMDe te raudradhyAna. ArtadhyAna ne raudradhyAna kare ! dUdha cokhkhuM hoya ne eno dUdhapAka karavAno hoya to temAMya mIThuM nA nAkhavuM paNa khAMDa nAkhavI. cokhkhA dUdhamAM khAMDa nAkhavI te dharmadhyAna. A to mArA ja karmanA doSa mArI ja bhUlathI A duHkho AvI paDe che. e badhuM dharmadhyAnamAM samAya. bhagavAna mahAvIranA cAra zabda zIkhI gayo to pelI bAju 45 Agamo bhaNI gayo ! vItarAgonuM sAcuM dharmadhyAna hoya to kleza bhAMge. dharmadhyAna kone kahevAya ? koika mANase potAnuM kharAba karyuM to enA tarapha kiMcit mAtra bhAva bagaDe nahIM ane enA tarapha zo bhAva rahe, jJAnanuM kevuM avalaMbana le ke 'mArAM ja karmanA udaye A bhAi bhegA thayA che', ane to e dharmadhyAnamAM khape. A to koie bharI sabhAmAM, bhayaMkara apamAna karyuM hoya to e AzIrvAda ApIne bhUlI jAya. apamAnane upekSA bhAve bhUle ene bhagavAne dharmadhyAna kahyuM. A to apamAnane maratAM sudhI nA bhUle evA loka che ! dharmadhyAnavALo zreSThI puruSa kahevAya. Akho dahADo savArathI UThe tyArathI lokone oblAijha karyA kare. oblAijhiMga necarano hoya. pote sahana karIneya sAmAne sukha Ape. duHkha to jamA ja kare. eka paNa ArtadhyAna ne raudradhyAna nA hoya. enA moDhA para divela copaDeluM nA hoya. mukha upara nUra dekhAya. AkhA gAmanI vaDhavADono e nikAla karI Ape. ene koinI pratye pakSapAta nA hoya. jaina to kevo hovo joie? jaina AptavANI-2 to zreSThI puruSa gaNAya, zreSTha puruSa kahevAya. pacAsa-pacAsa mAilanI reDiyasamAM enI sugaMdha Ave ! 120 atyAre to zreSThInA zeTha thai gayA ane temanA DrAivarane pUchIe to kahe ke javA done enI vAta. zeThano to mAtrA kADhI nAkhavA jevo che ! zeThano mAtrA kADhI nAkhIe to zuM bAkI rahe ? praznakartA : zaTha ! dAdAzrI : atyAre to zreSThI kevA thai gayA che ? be varSa pahelAM navA sophA lAvyo hoya toya pADozInuM joine bIjA navA lAve. A to harIphAimAM paDyA che. eka gAdI ne kiyo hoya toya cAle. paNa A to dekhAdekhI ne harIphAi cAlI che. tene zeTha kema kahevAya ? A gAdItakiyAnI bhAratIya beThaka to bahu uMcI che. paNa loko tene samajatA nathI ne sophAseTanI pAchaLa paDyA che. phalANAe Avo ANyo to mAreya evo joie. ne te pachI je kajiyA thAya ! DrAivarane ghereya sophA ne zeThane gheraiya sophA ! A to badhuM nakalI pesI gayuM che. ko'ke AvAM kapaDAM paheryAM te tevAM kapaDAM paheravAnI vRtti thAya ! A to ko'ke gaeNsa para roTalI karatAM joyAM te pote gaeNsa lAvyo. alyA, kolasAnI ane gaeNsa paranI roTalImAMya phera samajato nathI ? game te vasAvo teno vAMdho nathI paNa harIphAI zene mATe? A harIphAIthI to mANasAi paNa gumAvI beThA che. A pAzavatA tArAmAM dekhA deze to tuM pazumAM jaiza ! bAkI zreSThI to pote pUro sukhI hoya ne poLamAM badhAMne sukhI karavAnI bhAvanAmAM hoya. pote sukhI hoya to ja bIjAne sukha ApI zake. pote ja jo du:khIo hoya to te bIjAne zuM sukha Ape ? duHkhIo to bhakti kare ane sukhI thavAnA prayatnamAM ja rahe ! bhale, mokSanI vAta bAjue rahI, paNa ArtadhyAna ane raudradhyAna upara to aMkuza hovo joie ne ? enI chUTa zI rIte apAya ? chUTa zenI hoya ? dharmadhyAnanI hoya. A to chuTTe hAthe dudhdhano vApare che ! keTaluM zobhe ne keTaluM nA zobhe eTaluM to hovuM ja joie ne ?
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 121 praznakartA : apadhyAna eTale zuM ? dAdAzrI : apadhyAna to A kALamAM UbhuM thayuM che. apadhyAna eTale je cAre dhyAnamAM nA samAya te. bhagavAnanA vakhatamAM cAra prakAranAM dhyAna hatA. te vakhatamAM apadhyAna lakhAyuM nahotuM. je vakhate je anubhavamAM nA Ave ne te lakhAya to zuM kAma Ape ? eTale apadhyAna tyAre nahotuM lakhAyuM. A kALamAM evAM apadhyAna UbhAM che. apadhyAnano artha huM tamane samajAvuM, A sAmAyika karatI vakhate zIzImAM jo jo kare ke, 'hajI keTalI bAkI rahI, hajI keTalI bAkI rahI, kyAre pUrI thaze, kyAre pUrI thaze', ema dhyAna sAmAyikamAM nA hoya paNa zIzImAM hoya! Ane apadhyAna kahevAya. durbAna hoya to calAvI levAya. durbAna eTale virodhI dhyAna ane sadhyAna mokSe lai jAya. ane A zIzI jo jo kare e to apadhyAna kahevAya. chatuM nahIM, UMdhuM nahIM, paNa tIsarI ja prakAranuM! zIzI jo jo kare che. emAM enI dAnata zI che ? eka mANasa ciDhAyo ane e potAnA ahaMkArane poSavA gAma bALI meLe ! paNa eya eka dhyAna kahevAya. A apadhyAnavALAne to potAnA ahaMkAranI paDI nA hoya, paNa dhyAna kare te apadhyAna kare-eTale ke saMpUrNa anarthakA2ka. nahIM potAnA mATe ke nahIM mAna mATe, bilakula mIniMgalesa! artha vagara, hetu vagara je kriyA karavAmAM Ave che te apadhyAna. hArDa raudradhyAta bIjuM, A kALamAM hArDa raudradhyAna vadhyAM. hArDa raudradhyAna eTale potAnI vadhAre buddhithI sAmAnI ochI buddhino lAbha lai sAmAnuM paDAvI levuM te hArDa raudradhyAna. A to potAnI buddhithI sAmAne mAre, sAmAnuM AkhuM lohI cUsI jAya ne sAmAnAM hADakAM ne cAmaDI ja bAkI rAkhe, te uparathI kahe, meM kyAM mAryo ? amAre to ahiMsA paramo dharma !' A zeThiyAoe evAM evAM kanekazana goThavI dIdhAM hoya ke zeTha gAdI-klei beThA hoya ne kheDUto bicArA rAta dahADo mahenata kare ne tora tora zeThane ghera jAya ne pelAne bhAge chAzaya nA Ave ! zeTha potAnI vadhAre buddhithI AptavANI-2 pelAnI ochI buddhino lAbha laine paMpALI paMpALIne mAre ! Ane hArDa raudradhyAna kahyuM che. A to Tapale Tapale mAre. ekadama talavArathI be ghA karI nAkhe to e hArDa raudradhyAna nA gaNAya, raudradhyAna gaNAya. kAraNa ke be TukaDA karyA pachI lohI joineya pelAnuM mana pAchuM paDe ke, 'arere ! mArAthI A marI gayo !' paNa A hArDa raudradhyAnathI to mana pAchuM nA paDe ane UlaTuM vadhatuM jAya. lohInuM TIpuMya pADyA vagara majUranA zarIranuM ekeeka lohInuM TIpuM zeTha cUsI jAya ! have Ane kyAM pahoMcI vaLAya ? Ane to Tarminasa sTezana ja nahIM ne ! A hArDa raudradhyAnanuM phaLa to bahu bhayaMkara Ave. sAtamI narkamAMya nA samAya tevuM phaLa ! A hArDa raudradhyAna ane apadhyAnane jhINavaTathI samajavA to paDaze ne ? tamane zuM lAge che ? ke pachI samajyA vagara cAlaze ? 122 praznakartA : samajavuM to paDaze ja, dAdA. dAdAzrI : A bhagavAna mahAvIra pachIno 2500 varSano duSama kALa ! te badhAM ye bhUla khAdhI emAM. sAdhu-bAdhu badhAe bhUla khAdhI ! ko'ka seMkaDe be-pAMca ja sAdhuo AmAMthI bAkAta rahyA haze ! bAkI badhA raudradhyAna, ArtadhyAna ne na karavAnAM apadhyAna Akho dahADo karyA kare che. have A sAdhu zA mATe thAya che ? tyAre kahe, A ArtadhyAna ane raudradhyAna khaseDavA mATe. ghera game nahIM, roja laDhavADa thAya, koi joDe paisA levAdevA paDe enA jhaghaDA thAya, enAM karatAM AmAMthI chUTIne sAdhu thai jAya to pachI khAvA pIvAnI ciMtA to maTI ane ghara calAvavAnI paiNavAnI ciMtA maTI eTale Arta ne raudradhyAna chUTyAM ! ATaluM choDavA mATe sAdhupaNuM levAnuM che. paNa atyAre to A gRhasthIone jeTalAM ArtadhyAna ne raudradhyAna nA hoya teTalAM A mahArAjone thai gayA che ! badhAne icchA to bhagavAnanI AjJAmAM ja rahevAnI che. sAcA dilanI icchA che paNa mArga nA maLe to thAya zuM ? bhagavAnanA vakhatamAM nahotAM evA dhyAna ahIM A kALamAM atyAre UbhA thayAM !
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 123 124 AptavANI-2 ahIM tamAre dareka vAtano khulAso thAya. mahAvIra bhagavAna gayA tyArathI 2500 varSathI 'bhaThThI' cAlu thai hatI. have 2500 varSa pUrAM thayAM ne e 'bhaTTI' pUrI thAya che ane have navo yuga ne navuM badhuM zarU thAya che! saMsAratuM upAdAta kAraNa saMsAranuM upAdAna ArtadhyAna ane raudradhyAna che ane e ja adhikaraNa kriyA che. ekaluM dharmadhyAna hoya to saMsAramAM bhaTakAve evuM nathI. ane ko'ka dahADo tethI zukaladhyAna paNa prApta thAya. ArtadhyAna ane raudradhyAnamAM to Akho dahADo kaDhApo ne ajaMpo rahe. DhApo e raudradhyAna ne ajaMpo e ArtadhyAna che. je ajaMpo mahIM thayA karato hoya ne te sAmAne samajAi jAya to te raudradhyAnamAM jAya ! raudradhyAta kone kahevAya ? A ArtadhyAna ane raudradhyAnane tame oLakho cho kharA ke ? kALA raMgano mANasa e ArtadhyAna ne gorA raMgano mANasa zuM e raudradhyAna kahevAya ? krodha to ko'kanI upara thAya ne ? krodha jo potAnI jAta upara kare to bhagavAne ene ArtadhyAnamAM gayuM, paNa krodha ko'kane mATe kare che. jAta upara kare evI kaMi kAcI mAyA nathI. A badhA pAkA che, jAta upara krodha nA kare ! jAta upara krodha kare evA che loka ? bIjA upara kare che ne ? te bIjA upara krodha karyo to e bIjAne du:kha devAno bhAva karyo. krodha e bIjAne du:kha devAno bhAva kahevAya. lobha e bIjA pAsethI lai levAno bhAva kahevAya, kapaTa-mAyA e bIjA mANasa pAsethI tenuM nukasAna karIne lai levAnA bhAva che ane mAna e tiraskAra che, bIjAno tiraskAra karavAno bhAva che. e badhuM ja raudradhyAna che. krodha, mAna, mAyA, lobha e raudradhyAna che. ArtadhyAta kone kahevAya ? ArtadhyAna to, hamaNAM tamAre tyAM be mahemAna AvyA hoya te tamane gamatAM hoya ke tamane nA paNa gamatA hoya evA mahemAna hoya che ke nahIM ? nA gamatA mahemAna hoya che tyAre thAya ke A kyAM AvyA?" bAraNAmAM peThAne, tyArathI tamane mahIM kaMTALo AvyA kare ane pAchuM moDhe kahevuM paDe ke "Avo beso.' ene ema kahevuM paDe ke nA kahevuM paDe ? kAraNa ke evuM nA kahe to Abaru jAya, bahAra phajeta kare ne ApaNane ? eTale Avo beso kahevuM paDe ane mahIM kaMTALo AvyA kare ene ArtadhyAna kaka, bhagavAne. ArtadhyAna eTale potAne ja pIDAkArI dhyAna. have mahemAna AvyA che tyAre kaMI pAchA jatA rahevAnA che ? tyAre kahIe ke, "Avo beso" ne mahIM ArtadhyAna thAya to nA thavA devuM joie, evuM bhagavAne karo. ane thAya to pratikramaNa karavuM joie, ke bhagavAna AvuM kema thAya che ? mAre nathI karavuM AvuM. agara to koka be mANasa gamatA hoya ke tamArAM paiDAMbA AvyAM hoya ne te be dahADA mATe AvyAM hoya to ATha dahADA rahe to bahu sAruM evI bhAvanA thAya ne, to eya ArtadhyAna kahevAya. e jatAM hoya ne manamAM du:kha thayA kare ke hajI be dahADA pachI gayAM hota to mane saMtoSa thAta. to eya ArtadhyAna kahevAya. agara to tame ko'kanI upara krodha karyo e raudradhyAna thai gayuM. ane A kokanI upara krodha kare ane pachI pastAvo kare e ArtadhyAna thayuM kahevAya. keTalAka mANasa krodha karyA pachI, 'krodha karavA jevo ja hato' ema kahe che. eTale e raudradhyAna, sabhara raudradhyAna thayuM ! Dabala thayuM ! krodhathI to raudradhyAna thayuM paNa 'karavA jevo hato' e thayuM te rAjIkhuzIthI kare che mATe Dabala thayuM ane pelo che te pastAvo kare che, mATe e ArtadhyAnamAM jAya che. raudradhyAna paNa pastAvo karyo mATe e ArtadhyAnamAM jAya kAraNa ke pastAvApUrvakanuM kare che. paisA kamAvAnI bhAvanA eTale ja raudradhyAna. paisA kamAvAnI bhAvanA eTale bIjA pAse paisA ochA karavAnI bhAvanA ne ? eTale bhagavAne kahyuM ke, "kamAvAnI tuM bhAvanA ja nA karIza." dAdAzrI : tuM roja nAhavA mATe dhyAna kare che ?
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 125 126 AptavANI-2 praznakartA : nA sAheba. dAdAzrI : nAhavAnuM dhyAna nathI karato toya Dola pANInI maLe che ke nathI maLatI ? praznakartA : maLe che. dAdAzrI : jema nAhavA mATe pANInI Dola maLI rahe che tema jarUriyAta pUratA paisA darekane maLI rahe evo niyama ja che, ahIM AgaLa paNa vagara kAmanuM dhyAna kare che. Akho dahADo godaDAMno hisAba kADha kADha karo cho ke rAte godaDuM pAtharavA maLaze ke nahIM maLe ? A to sAMja paDe ne savAra thaye lakSmI, lakSmI ne lakSmI ! alyA koNa guru maLyo tane ? koNa evo DaphoLa guru maLyo ke jeNe tane ekalA lakSmInI pAchaLa ja pADyo ! gharanA saMskAra lUMTAi cAlyA, ArogyatA lUMTAi cAlI, blaDapresara thai gayuM. hArTa-pheilanI taiyArI cAlatI hoya ! tane koNa evA guru maLyA ke ekalI lakSmInIpaisAnI pAchaLa paDe evuM zIkhavADyuM ?! Amane koi guru nA maLe tyAre lokasaMjJA e emanAM guru kahevAya che. lokasaMjJA eTale lokoe paisAmAM sukha mAnyuM e lokasaMjJA. lokasaMjJAthI A roga pesI gayo tyAre kai saMjJAthI A roga nIkaLe ? tyAre bhagavAna kahe che ke, jJAnInI saMjJAthI A roga nIkaLe. lokasaMjJAthI peThelo roga jJAnInI saMjJAthI nIkaLI jAya. huM zuM karIza ? evuM AvA vahema karavA jevuM jagata nathI. kokane nA Uge to iTa ijha e DIpharanTa meTara, paNa tAre to UgavAnI ja. dareka mANasane dADhI to Uge ja, kokane nA Uge e to kudaratanuM eka Arya che ! alyA, tuM paisA kamAvAno ? tyAre kahe ke, "avazya kamAvAno che ane khovAnoya che ?" e beunI tArA hAthamAM sattA nathI. vagara kAmanuM dhyAna zAM mATe bagADe che ? A paisA e to pUraNa galana thAya che. e badhI kudaratanI sattA che. eTale pUraNa thAya che, lAkha rUpiyA kamAya che e kudaratanI sattA che ane lAkha khoTa jAya che teya kudaratanI sattA che, e sattA tamArI nathI, tyAM zuM karavA hAtha ghAlo cho ? Aropita bhAve je je kare e baMdhana che ane tyAM sudhI ArtadhyAna ane raudradhyAna baMdha nahIM thAya. jainadharmano sArAMza zo ? to ke ArtadhyAna ane raudradhyAna baMdha thAya to jainadharma pAmyA kahevAya. e baMne baMdha thAya to jainadharmano sArAMza pAmyA kahevAya, bhagavAna mahAvIre je karavuM te pAmyA kahevAya. nahIM to ArtadhyAna ne raudradhyAna to badhA dharmavALAne thAya che ne tamane thAya to pachI artha ja nahIM ne ? bIjAnAmAM ne AmanAmAM phera nA hoya ? jainamAM ane bIjA dharmamAM phera ja nA hoya? bIjA dharmamAMya cAre dhyAna che ane jainamAMya cAre dhyAna che, to pachI ene vItarAgano dharma ja kema kahevAya ? bIjA badhA dharmavALA ye A cAra dhyAnamAM che ne A paNa cAra dhyAnamAM che. cAra dhyAnathI uparanuM pAMcamuM dhyAna vadhArAnuM nathI. have eya cAra dhyAnamAM che ne A tame paNa cAra dhyAnamAM ho to temAM tame pragati zI mAMDI kahevAya ? "vItarAga' dharmamAM to pheraphAra hovo joie ne ? tyAre kahe, zAmAM pheraphAra hovo joie ? tAre durbAna keTalAM ochAM thayAM che ? cAra dhyAnamAMthI kyA kayA dhyAna ochAM thaI gayAM che ? vakhate raudradhyAna baMdha thai gayuM hoya ne ArtadhyAna hoya toya bhagavAna calAvI le, thoDuMka paNa Arta ne raudradhyAna beu jAya tyAra pachI vItarAga dharma prApta thayo kahevAya. praznakartA : agama vicAra e karyuM dhyAna kahevAya ? eTale kahevA mAgIe chIe ke A nAhavAnAM pANI mATe ke rAte sUvAnA gAdalA mATe ke bIjI keTalIka vastuo mATe tame vicAra sarakho karatAM nathI chatAM, zuM e tamane nathI maLatuM ? tema lakSmI mATe paNa sahaja rahevAnuM hoya. ame jJAnI A kevo hisAba kADhatA hoiza ? A jagata kevI rIta cAle che enuM koine bhAna ja nathI. koi chokarAnA bhAibaMdhane dADhI ja nA UgatI hoya to e chokarAne vahema paDe ke mAre dADhI nahIM Uge to
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 127 128 AptavANI-2 dAdAzrI : agama vicAra e ArtadhyAnamAM samAya athavA pAchaLanA bhUtakALanA vicArathI paNa upAdhi thAya ene. varasa dahADA upara chokaro marI gayo hoya ane Aje saMbhArIne raDe to e ArtadhyAna kahevAya, du:khamAM Arta ne raudradhyAna kare. ekano eka chokaro marI jAya to kalpAMta kare. kalpAMta karyo mATe kalpanA aMta sudhI tAre bhaTakavuM paDaze ! eka karoDa varSa bhaTakavuM paDaze ! A vepArIo kApaDa kheMcIne kapaDuM Ape che te mAre temane kahevuM paDe che ke, "zeThiyAo mokSe javAnI icchA nathI have ?" to te kahe, 'kema ema ?" tyAre mAre kahevuM paDe che, 'A kApaDa khaMco cho e kayA dhyAnamAM cho ? mahAvIra bhagavAnanA dhyAnane to oLakho ! A raudradhyAna kahevAya. bIjA pAsethI thoDuMka, eka AMgaLI jeTaluMya paDAvI levuM e raudradhyAna kahevAya. tamane eTaluM kahevAno adhikAra che, ke gharAka pUche ke, A TerilInano zo bhAva che ?" to tame aDhArane badale sADA aDhAra kahI zako. paNa tame aDhAra kaddA pachI tamAre ene mApa pUruM ApavuM joie, kiMcit mAtra ochuM nahIM. ochuM nA apAyuM hoya ne ochuM ApavAnI bhAvanA mAtra karI eneya raudradhyAna kahnAM che. ochuM ApatI vakhate bhUlathI pAchuM vadhAreya jatuM rahyAM hoya to tyAM koi jame karanAruM nathI. zeThiyAoe nokarane kahI rAkheluM hoya ke, "jo A ApaNe cAlIsa vAramAM ATaluM vadhavuM joie.' eTale pAchuM ene anumodanA karI rAkhelI hoya. pote kare, karAve ne kartA pratye anumode. badhuM AnuM A ja Akho dahADo raudradhyAna che ane jainapaNuM khalAsa thai gayuM che. jaina to kevo hoya ? game tevI muzkelImAM ApaNe hoie chatAM te vakhate ApaNI helpa mATe koi mANasa Avyo hoya to te ApaNI muzkelI jANI jAya to ApaNe jaina zAnA ? ene helpa maLavI ja joIe. ene AzAbhaMga nA karAya. vadhato-ocho paNa chevaTe sathavAro to maLavo ja joie. jo tamArI pAse paisAnuM sAdhana nA hoya to kaMI nahIM paNa sathavAro to maLavo joie ke bIjuM kaMi kAmakAja hoya to kaMika kaheje. jaina jANIne, zeTha jANIne e tamAre tyAM Avyo ne bicAro pAcho jAya, nisAsA nAkhIne, te zuM kAmanuM ! tamane kema lAge che ? vAta mArI sAcI che ke khoTI ? A loko jhADa sAruM dekhe che tyAM chAyA mATe bese che ane jhADa ja bacakAM bhare to zuM thAya ? evuM atyAre A zeThiyAo bacakAM bhare che ke, 'tame nAlAyaka cho, tame Ama cho, tame tema cho' vagere. garIbone to tame nAlAyaka kahI zakazo, kAraNa ke bicArA ene sattA nathI. ne nokaronuM to Akho dahADo tela ja kADhe che. nokaronA hAthamAMthI pyAlA paDIne phUTI gayA ke, 'hAtha bhAMgalA che, tAre Ama che' ema gALo bhAMDe. te tArI zI gati thaze ? nokaranA hAtha bhAMgatA hoya to tuM ene nokarImAM rAkhuM ja nahIM ne ? A to karmanA kartA thai gayA ! vyavahArathI bhagavAne kaheluM, DrAmeTika bhAvathI karavAnuM hatuM paNa A to huM ja karuM chuM, mArA vagara koNa kare?" enAthI to karmabaMdhana thAya che. ane pAchAM ekalAM nikAcitanAM baMdhana thAya, moLAM nahIM. pelAne to moLAM karmanAM baMdhana thAya ne Ane to ghoDAgAMTha ! AmAM koino doSa nathI. badhA AcAryo, sAdhuo badhAMnI icchA che ke bhagavAnanA kaddAo pramANe cAlavuM che paNa evA saMjogo bAjhatA nathI. jema A jagatanA lokone kevuM hoya ke mArA gharanAM mANasone mAre sukhI karavA che evI bhAvanA che paNa saMyoga bAjhayA vagara zI rIte sukhI thAya ? evI rIte A sAdhu AcAryone saMyoga bAjhato nathI. ame tamane svarUpa jJAna ApyuM tyAra pachI ArtadhyAna ane raudradhyAna thAya che ? praznakartA : nA, dAdA have nathI thatAM. dAdAzrI : hamaNAM dIkarI paraNAvI tyAre lagnamAM kevI pariNatI rahetI hatI ? ArtadhyAna ne raudradhyAna UbhAM thatAM hatAM ? praznakartA nA dAdA, ekuya ArtadhyAna ke raudradhyAna UbhuM thayuM nathI. dAdAzrI : A "akrama jJAna ja evuM che. A jJAnathI rIleTivamAM dharmadhyAna rahe ane mahIM, rIyalamAM zukaladhyAna varte ! evuM gajabanuM AkaryajJAna che !!!
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 129 130 AptavANI-2 kramika mArgamAM ArtadhyAna ane raudradhyAna jenAM gayAM te bhagavAna padamAM Avyo gaNAya, tyAMthI bhagavAna padanI zarUAta thai gaNAya ! dharmadhyAta kone kahevAya ? Arta ne raudradhyAna nA hoya to dharmadhyAnamAM Avyo kahevAya. Arta ne raudradhyAna baMdha thAya eTale navAM karmo baMdhAtA aTake, paNa tema bane tevuM nathI. e to ame 'svarUpa jJAna' ApIe tyAra pachI ja 'bahAra' dharmadhyAna zarU thAya ne 'mahIM' zukaladhyAna varta ane ArtadhyAna ane raudradhyAna baMdha thai jAya. A akrama mArga che eTale bAkA kriyA mithyAtvI jevI enI e ja rahe paNa dhyAna AkhuM badalAi jAya ! bhagavAne kaheluM dharmadhyAna hoya toya niHkleza hoya, kleza nA hoya. paisA ochA vattA thAya paNa niHkleza hovuM joie. AvuM kleza- rahita ghara khoLavuM e muzkela che. matabheda e kleza kahevAya che ane kleza che tyAM saMsAra Ubho che. jeno kleza bhAMgyo e bhagavAna padamAM Avyo gaNAya. nAnA prakAranA kleza thAya ne pachI tenuM moTuM svarUpa thaI jAya. A matabhedamAM ne klezamAM mahAparANe maLelo manuSya avatAra eLe jAya. jeTalo TAima kleza kare eTalo TAima e janAvaranI gati bAMdhe! sajajanatAmAM janAvaranuM nA baMdhAya. 'kaluSita bhAva'tA abhAve bhagavAta pada praznakartA : ApaNe nA karavo hoya toya sAmo AvIne kleza karI jAya to ? dAdAzrI : hA. AnuM nAma ja jagatane ! eTale ja kakko ne, ke evI guphA" khoLI kADha ke tene koie jANelI nA hoya ne tane koi oLakhI jAya nahIM, evI 'guphA khoLa. A to game tyAMthI tane khoLIne loka kleza karAvaze, nahIM to rAte be maccharAM AvIneya kleza karAve ! jaMpavA nA de ! mATe manuSya gatimAM AvyA pachI adhogatimAM nA javuM hoya to kleza nA thavA daiza, tAro kleza bhAMgyA pachI bIjAno kleza bhAMgI Ape eTale tuM lokapUjaya padamAM Avyo kahevAya ! AtmA to pote paramAtmA ja che. eTale pUjaya che, lokapUjya che. paNa pudgala paNa lokapUjya banI zake ema che, paNa kaluSita bhAva nIkaLI jAya to ! kaluSita bhAva potAnAmAM raho nA hoya ane sAmAnA lIdhe potAne kaluSita bhAva thAya nahIM to pudgala paNa lokapujya thai jAya! sAmAnA kaluSita bhAvamAM paNa pote kaluSita nA thAya to pudgala paNa lokapujya thai jAya. bIjA bhAva bhale rajA paNa kaluSita bhAva utpanna nA thavo joie. potAne, sAmAne, koi jIva mAtrane kaluSita bhAva nA kare to e pUjaya thai paDe. 'ame' amArAmAM zuM joyuM ? amArAmAM zuM nIkaLI gayuM ? A amAruM pudgala zAne lIdhe lokapUjya thayuM che ? ame 'pote' to niraMtara 'amArA svarUpa'mAM ja rahIe chIe paNa A pudgalamAMthI sarva kaSita bhAvo nIkaLI gayA che ! eTale A pudgaleya lokapUjaya thai paDyuM che ! mAtra kaluSita bhAva gayA che pachI khAya che, pIe che, kapaDAM pahere che, are ! TerilInanAM paNa kapaDAM pahere che, ne chatAMya lokapujya pada che ! eya A kALanuM Arya che ne ! asaMyati pUjA nAmanuM A agiyAramuM Arya che ! A 'akrama mArga'mAM to kaluSita bhAva nIkaLI jAya tevo mArga che. kaluSita bhAva rahe ja nahIM, khalAsa thai jAya tevuM che. eTale potAne to kleza rahe nahIM paNa potAne lIdhe sAmAne paNa kleza nA thAya ane sAmo klezavALo ApaNA ekaluSita bhAvathI ThaMDo paDI jAya, Akho bhAva ja cenja mAre ! A 'makAna' koi dahADo kaluSita hotuM nathI. paNa pote kaluSita bhAvavALo eTale pachI makAna paNa kaluSita dekhAya. pachI kahe ke A 'rUma' mane phAvatI nathI. potAnA kaluSita bhAvano AmAM Aropa karyo eTale badhuM bagaDI jAya. kaluSita bhAva nIkaLI jAya to pudgala paNa pUjaya thAya evuM A jagata che ! pachI game te ho, muslima ho ke jaina ho ke vaiSNava ho, jenA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 131 132 AptavANI-2 bu poInTamAM AvelA lokone mahAvIra batAvIe to temane mahAvIra bhagavAna nA lAge, temane to krAisTa ja bhagavAna lAge. e kaluSita bhAva nIkaLI jAya te lokapUjya thAya ! A oliyA hoya che temAM to thoDAghaNAM kaluSita bhAvo nIkaLI jAya che. tenAthI e darzana karavA jevA lAge che. chatAM oliyAne e necaralI che, vikAsakramanA rastAmAM AvatAM ja thai jAya che. emAM eno potAno puruSArtha hoto nathI. puruSArtha to "jJAna" maLyA pachI ja thAya. tyAra pachI 'svakSetramAM bese eTale kaluSita bhAvo ochA thai jAya. nahIM to tyAM sudhI eka kaluSita bhAva ocho karIe to bIjA cAra pesI jAya ! emane pesavA de nahIM evA gArDa nA hoya ApaNI pAse to tyAM sudhI badhuM ja lazkara pesI jAya ane gArDa kyAre bhego thAya ? puruSa thAya tyAre. eTale badhuM lazkara potA pAse sAbUta hoya. gArDa nA hoya to to cora pesI jAya to pachI zo napho thayo ? kaluSita bhAva dahADe dahADe ochA nA thayA to mAnavatA ja na rahe, pAzavatA rahe. ucca gotra kyAM sudhI ? lokapUjaya hoya tyAM sudhI. je lokaniMdya nathI ene kaLiyugamAM bhagavAne lokapUjya kakko. A kaLiyugamAM ATalo lAbha lokone maLyo ke tArI kaLiyugamAM niMdA nathI thatI, mATe tuM lokapUjya padamAM che ! bhagavAna AmAM DAkA hatA, paNa bhakto eTalA DAkramI nathI ke bhagavAne mane lokapUyapada ApyuM che mATe mAre DAdha paDavA nA devo joie. nahIM to lokapUjaya to nA hoya ! e hoya to be ke traNa ja hoya, AkhA jagatamAM ! A gurune ziSya pUje che e to polIsavALAnI peTha, pAchaLa ziSya kaheze ke javA done enI vAta, evuM kahe. kRpALu deva lokapUryA hatA. lokapUjaya eTale UMcAmAM UMcuM gotra. bhagavAna lokapUjaya hatA. lokaniMdya je je bhAga hoya to enI mAphI mAgIne dhoi nAkhIe. pUjya hArTilI hoya. bhagavAna mahAvIra lokapUjaya padane laine AvelA. bhagavAna eTale zuM, ke emanA levalavALA AjubAjunA emanA vyu poInTamAM je AvyA hoya emane e ja bhagavAna lAge. krAisTa bhagavAnanA A 'jJAnI puruSa'neya loka bhagavAna tarIke oLakhe. bhagavAna to vizeSaNa che. ane ame nirvizeSa zuddhAtmA ! zuddhAtmAne vizeSaNa hoya nahIM. A vizeSaNathI ja jagata UbhuM thayuM che. 'zuddhAtmA'ne vizeSaNa hoya nahIM. eTale ja "amAruM AkhuM pada 'nirvizeSa che. A amane bhagavAna kahe, e to 'amArI' mazkarI karavA jevuM che. koi bahAra bAvo hoya ane potAne eka paNa kaluSita bhAva nA thAya ane potAne nimitte bIjAmAM kaluSita bhAva utpanna nA thAya to tene paNa bhagavAna pada prApta thAya. te "amaneya bhagavAna kA. paNa A to nirvizeSa pada che ! ene vizeSaNa nA hoya. zAomAM A pada nA hoya ! mATe vizeSaNamAM koie pesavuM nahIM. 'amane' vizeSaNa hoya ja nahIM. bhagavAna e to vizeSaNa che, nAma nathI. koi bI.esasI. thAya to tene grejyueTa kahe. pachI e ethI AgaLa dasa varSa bhaNe toya tene grejyueTa kahIe to kevuM hIna lAge ? "jJAnI puruSone "bhagavAna" kahevuM e to hInapadamAM kakkA barobara che. "bhagavAna" pada to 'jJAnI puruSa'ne mATe hInapada che. 'jJAnI puruSa' to ajAyaba kahevAya ! e to nirvizeSa hoya. paNa loko oLakhe zI rIte ? tethI bhagavAna kahevuM paDe. bhagavAna to bham dhAtu parathI banelo zabda che. bhagU uparathI bhagavAna. jema bhAgya uparathI bhAgyavAna thAya tema jeNe bhagavat guNo prApta karyo hoya te bhagavAne kahevAya. 'jJAnI puruSa' to ethIya bahu AgaLa gayA hoya. enI AgaLa kazuM ja bAkI nA hoya. amAre mAtra cAra DIgrI bAkI rahI che. bhagavAna mahAvIrane 360 DIgrI pUrI thai hatI ne 'amAre' 356 DIgrIe kevaLa jJAna aTakyuM che, te paNa A kALanI vicitratAne lIdhe! paNa tamane jo joituM hoya to "ame' tamane saMpUrNa 360 DIgrInuM kevaLa jJAna kalAkamAM ApI zakIe tema chIe, tamArI taiyArI joie. paNa A kALanI vicitratA che mATe tamane e pUrepuruM pacaze nahIM. 'amane" ja 356 DIgrI e AvIne UbhuM rahyAM che ne ! paNa mahIM to enuM saMpUrNa sukha 'amane' varte che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadhyAna 133 koi kALe dharma mATe Avyo nahoto evo kALa Aje Avyo che. bhagavAna mahAvIra pachInAM 2500 varSa have pUrAM thAya che ane bhagavAna mahAvIra pachI sADAtraNa varasa ja vItyAM hoya tevo kALa AvI rahI che. atyAre bhale duSamakALa hoya, paNa atyAre sArAmAM sAro kALa Avyo che. kharo kALa ja atyAre Avyo che. A kALamAM je lokaniMdya nathI tene bhagavAne lokapujya kalA che. Avo A suMdara kALa che to teno lAbha uThAvI levo joie ne ? ame A kALamAM rokaDo mokSa ApI zakIe. ahIM ja mokSa vartAya. ame mokSadAtA chIe, mokSanA lAyasansadAra chIe. jagatakalyANanuM ame nimitta chIe. ame enA kartA nathI. ame kyAreya paNa koI cIjanA kartA nA hoie. kAraNa ke kartA thAya to tenA bhokatA thavuM ja paDe. ame nimitta bhAvamAM ja hoie. mATe badhAMne bhale mokSadharmanuM jJAna prApta nA thAya, paNa dharmadhyAna to A kALamAM phula sTeja para jai zake evuM che. "akrama mArga mokSa to amuka mahA puNyazALIne ja prApta thAya, paNa bIjAM badhAMne ame UMcAmAM UMcuM dharmadhyAna ApI zakIe ema chIe. raudradhyAna ne ArtadhyAne e adharmadhyAna che. dharmadhyAna e dharmadhyAna che ne zukaladhyAna e AtmadhyAna che. raudradhyAna ne ArtadhyAna jAya tenuM nAma dharmadhyAna. tija doSa koine ApaNAthI kiMcit mAtra du:kha thAya to jANavuM ke ApaNI bhUla che. ApaNI mahIM pariNAma UMcA nIcAM thAya eTale bhUla ApaNI che ema samajAya. sAmI vyakti bhogave che eTale enI bhUla to pratyakSa che paNa nimitta ApaNe banyA, ApaNe ene TeDakAvyo mATe ApaNIya bhUla. kema dAdAne bhogavaTo nathI Avato ? kAraNa ke emanI ekeya bhUla rahI nathI. ApaNI bhUlathI sAmAne kaMi paNa asara thAya ne jo kaMi udhAra thAya to tarata ja manathI mAphI mAgI jamA karI levuM. ApaNAmAM krodha, mAna, mAyA, lobhanA kaSAyo che e udhAra thayA vagara rahe ja nahIM. eTale tenI sAme jame karI levuM. ApaNI bhUla thai hoya te udhAra thAya paNa tarata ja keza-rokaDuM pratikramaNa karI nAkhavuM. ApaNA thakI koine atikramaNa thAya to ApaNe jame karI levuM ane pAchaLa udhAra nahI rAkhavuM. ane jo koinA thakI ApaNI bhUla thAya toya ApaNe AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karI levuM. mana-vacana-kAyAthI, pratyakSa dAdA bhagavAnanI sAkSIe zvamAM mAga mAga karavAnI. Dagale ne pagale jAgRti rahevI joie. ApaNAmAM krodha, mAna, mAyA, lobhanA kaSAyo to bhUlo karAvI udhAra karAve evo mAla che; te bhUlo karAve ja ane udhArI UbhI kare. paNa tenI sAme ApaNe tarata ja takSaNa mAphI mAgIne jamA karIne cokhkhuM karI levuM. A vepAra penDiga nA rakhAya. A to daraasala rokaDiyo vyApAra kahevAya. praznakartA : atyAre bhUlo thAya che e gayA avatAranI kharI ne? dAdAzrI : gayA avatAranA pApane laine ja A bhUlo che. paNa A avatAramAM pharI bhUla bhAMga ja nahIM ne vadhArato jAya. bhUlane bhAMgavA mATe bhUlane bhUla kahevI paDe. tenuM uparANuM nA levAya. 'A' 'jJAnI puruSo'nI kUMcI kahevAya. tenAthI game tevAM tALAM UghaDI jAya.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 135 136 AptavANI-2 ApaNe ApaNI bhUlathI baMdhAyA chIe. bhUla bhAMge to to paramAtmA ja chIe ! jenI eka paNa bhUla nathI e pote ja paramAtmA che. A bhUla zuM kahe che ? tuM mane jANa, mane oLakha. A to evuM che, ke bhUlane potAno sAro guNa mAnatA hatA. ke bhUlano svabhAva kevo che ke te ApaNI upara amala kare. paNa bhUlane bhUla jANI to te bhAge. pachI UbhI nA rahe, cAlavA mAMDe. paNa A to zuM kare ke eka to bhUlane bhUla jANe nahIM ne pAcho enuM uparANuM che. tethI bhUlane gharamAM ja jamADe. bhUlatuM uparANuM praznakartA : dAdA, bhUlanuM uparANuM kevI rIte levAya che ? dAdAzrI : A ApaNe koine TeDakAvyA pachI kahIe ke, 'ApaNe ene TaiDakAvyA nA hota to e samajata ja nahIM. mATe ene TeDakAvavo ja joie.' AnAthI to e 'bhUla' jANe ke A bhAine mArI hajI khabara nathI ane pAcho mAruM uparANuM le che, mATe ahIM ja khAo, pIo ne raho ! eka ja vakhata jo ApaNI bhUlanuM uparANuM levAya to e bhUlanuM dasa varSanuM AyuSya laMbAya ! koi bhUlanuM uparANuM nA levAya. amArAmAM ADAi jarAya nA hoya. koi amane amArI bhUla batAve to ame tarata ja eksepTa karI laie. koi kahe ke A tamArI bhUla che to ame kahIe ke, 'hA bhAi, A teM amane bhUla batADI to tAro upakAra." ApaNe to jANIe ke je bhUla ApaNane dekhAtI nahotI, e bhUla eNe batAvI ApI mATe eno upakAra. jo roja paccIsa jeTalI bhUlo samajAya to to ajAyaba zakti utpanna thAya. A bhUla zuM te samajAya e mATe ApaNe kadAM che ne, ke 'bhogave enI ja bhUla.' bhogavyuM to bhUla tArI. A tAruM khisuM kapAya ne tuM bIjAne gALo Ape tethI bhUlane ekasTenzana maLe. bhUla jANe ke A to mane jamADavAnI ja vAta kare che. pachI te jAya nahIM. A koi ghara bALI mUke to bALanArane gALo Ape. paNa bALanAra to ghera ArAma karato hoya. A to potAnI ja bhUla. atyAre koNa bhogave che ? enI bhUla. 'dAdA' cora che ema pAchaLa lakhyuM hoya to e bhUla amArI ! kAraNa ke evuM koNa navaruM hoya A lakhavA ? ne amArI ja pAchaLa kema lakhyuM ? eTale ame tarata ja bhUla ekasepTa karI nikAla karI nAkhIe. A kevuM che ke pahelAM bhUlo karelI teno nikAla nA karyo tethI e ja bhUlo pharI Ave che. bhUlono nikAla karatAM nA AvaDyo tethI eka bhUla kADhavAne badale bIjI pAMca bhUla karI ! saMsAra naDato nathI, khAvApIvAnuM naDatuM nathI, nathI tape bAMdhyA ke nathI tyAge bAMdhyA. potAnI bhUle ja lokane bAMdhyA che ! mahIM to pAra vagaranI bhUlo che, paNa mAtra moTI moTI paccIseka jeTalI ja bhUlo bhAMge to chavvIsamI enI meLe cAlavA lAge. keTalAka to bhUlane jANe chatAM potAnA ahaMkArane laine tene bhUla nA kahe. A kevuM che ? eka ja bhUla anaMta avatAra bagADI nAkhe, e to poSAya ja nahIM ! 'jJAnI puruSa'mAM, dekhAya evI sthULa bhUlo nA hoya ane sUkSma bhUlo paNa nA hoya. emane sUkSmatara ane sUkSmatama bhUlo hoya paNa tenA 'ame' 'jJAtA draSTA' rahIe, A doSanI temane vyAkhyA ApuM : sthULa bhUla eTale zuM ? mArI kaMika bhUla thAya to je jAgrata mANasa hoya te samajI jAya ke ApaNe kaMika bhUla khAdhI. sUkSma bhUla eTale ke ahIM pacIsa hajAra mANaso beThA hoya to huM samajI jAuM ke doSa thayo. paNa pelA pacIsa hajAramAMthI mAMDa pAMceka ja sUkSma bhUlane samajI zake. sUkSma doSa to buddhithI paNa dekhAya, jyAre sUkSmatara ane sUkSmatama bhUlo e jJAna karIne ja dekhAya. sUkSmatara ane sUkSmatama doSo manuSyone nA dekhAya. devone avadhijJAnathI jue to ja dekhAya. chatAM, e doSo koine nukasAna karatA nathI, evA sUkSmatara ane sUkSmatama doSo amAre rahelA che ane teya A kaLikALanI vicitratAne lIdhe ! bleDarsa ane misTeksa bhUla eka nathI, anaMta che. 'pote baMdhAyo che bleDarsa ane misTeksathI. jyAM sudhI bleDarsa bhAMge nahIM tyAM sudhI misTeksa jAya nahIM.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 137 praznakartA : blaDarsa kone kahevAya ? dAdAzrI : 'huM caMdulAla chuM' e ja bleDarsa che. ame ' svarUpa jJAna' ApIe pachI bleDarsa jAya ane misTeksa rahe. e bhUlo pachI jJeya svarUpe dekhAya. jeTalA jJeya dekhAya eTalAthI mukta thavAya. A DuMgaLInAM paDo hoya che ne ? tema doSo paNa paDovALA hoya che. te jema jema doSa dekhAya tema tema tenA paDa UkhaDatAM jAya ane jyAre tenAM badhAM ja paDo UkhaDI jAya tyAre e doSa jaDamULathI kAyamane mATe vidAya lai le. keTalAka doSo eka paDavALA hoya che. bIjuM paDa ja temane hotuM nathI. tethI temane eka ja vakhata jovAthI cAlyo jAya. vadhAre paDavALA doSone pharI pharI jovA paDe ane pratikramaNa karIe to jAya ane keTalAka doSa to evA cIkaNA hoya che ke pharI pharI pratikramaNa karyA karavuM paDe. ane loko kaheze ke eno e ja doSa thAya che ? to kahe ke bhAi, hA. paNa tenuM kAraNa emane A nA samajAya. doSa to paDanI peThe che, anaMta che. eTale je badhA dekhAya ane enA pratikramaNa kare eTale cokhkhA thatA jAya. kRpALudeve kahyuM che ke : 'huM to doSa anaMtanuM bhAjana chuM karUNALa, dIThA nahIM nijadoSa to tarIe koNa upAya?' doSa anaMta che ane te dekhAyA nahIM, eTale e doSa jAya ja nahIM. jo 'tArAmAM' doSa nA hoya to huM doSanuM bhAjana chuM ema bolIza nahIM, nahIM to tevo thai jaiza. ane anaMta doSa che to te cokhkhuM cokhkhuM kahe ke mArAmAM anaMta doSo che. paNa zeThane derAsaranI bahAra nIkaLyA pachI pUchIe to kahe ke ekAda-be ja doSa haze. jarA krodha ane jarA lobha, basa; eTaluM ja che ! te pachI doSoya jANe ke bhAi kapaTa kare che. tethI doSoya pachI khaDe page UbhA rahe ! moTAmAM moTI bhUla e svacchaMda. svacchaMdathI to AkhuM lazkara UbhuM che. svacchaMda e ja moTI bhUla, te saheja ema kahyuM ke, 'emAM zuM thayuM ?' eTale thai rahyuM. te pachI e anaMta avatAra bagADe ! AptavANI-2 'jJAnI puruSa'nI kRpAthI, zaktithI doSo dekhAya ne bhAMge. koi mANasane bhUlarahita thavuM hoya to tene ame kahIe ke mAtra traNa ja varSa krodha, mAna, mAyA, lobhane khorAka nA ApIza to badhA maDadAla thai jaze. bhUlone jo traNa ja varSa khorAka nA maLe to te ghara badalI nAkhe. doSa e ja krodha, mAna, mAyA, lobha emanuM uparANuM, jo traNa ja varSa mATe uparANuM kyAreya paNa nA lIdhuM to te bhAgI jAya ! lobhiyAtI prakRti 138 lobhiyo mArkeTamAM jAya to enI dRSTi sastAM zAka bhaNI jAya. mahIM lobha zuM kahe ke A lobhiyA bhAi to mane khavaDAve che, mATe ahIM ja mukAma karo. tyAre lobhiyAe zuM karavuM joie ke moghuM zAka hoya tyAM javuM ne vagara pUchaye zAka levuM. te pachI bhale Dabala paisA ApavA paDe. lobha samaje ke mane khAvA nathI maLatuM te pachI te bhAgavA lAge! amAre tyAM eka bhAi AvatA. te moTA sAheba hatA, sArA pagAradAra hatA. dhaNIbairI be ja jaNA gharamAM, koi chokarUM-chaiyuM temane hatuM nahIM. te eka divasa mane kahe, 'dAdA, mAro svabhAva bahu ja cIkaNo che. te mArA hAthathI paiso nA chUTe. huM koi ne ghera laganamAM pIrasuM toya mArAthI thoDuM thoDuM caTaNI jeTaluM ja pIrasAya, te badhAM huM sAMbhaLuM tema bole cheya kharA ke cIkaNA lATa jevA che. A to mArI bairIya bUmo pADe che . paNa zuM karUM ? A lobhiyo svabhAva jato nathI. tame kaMi rasto batAvo. A to ko'kanuM vAparavAnuM hoya tyAMya mane A lobha bhUMDo dekhADe che.' te pachI temane ame kaheluM ke 'tame satsaMgamAM roja cAlatA Avo cho te havethI cAlatA nA Avazo paNa rikSAmAM Avajo ane sAthe sAthe dasa rUpiyAnuM paracUraNa rastAmAM veratA veratA Avajo.' bhAie tema karyuM ne temanuM kAma thai gayuM. AnAthI zuM thAya ke lobhano khorAka baMdha thai jAya ane mana paNa moTuM thAya ! bhUlane oLakhyuM bhaMgAya bhUlane oLakhato thayo eTale bhUla bhAMge. keTalAka kApaDa kheMcI khecIne Ape che ane uparathI kahe ke Aje to pA vAra kapaDuM ochuM ApyuM!
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 139 A to AvaDuM moTuM raudradhyAna ane pAchuM enuM uparANuM ?! bhUlanuM uparANuM levAnuM nA hoya. ghIvALo ghImAM koIne khabara nA paDe e rIte bheLaseLa karIne rU.50 kamAya e to mULa sAthe vRkSa ropI de che. anaMta avatAra pote ja potAnAM bagADI de che. praznakartA : paNa dAdA, hajI vadhAre doSa dekhAtA nathI. thoDAka ja dekhAya che. dAdAzrI : ahI satsaMgamAM besavAthI AvaraNo tUTatAM jAya tema doSa dekhAtA jAya. doSa dekhAvAtI jAgRti praznakartA : doSo vadhAre dekhAya e mATe jAgRti zI rIte Ave ? dAdAzrI : mahIM jAgRti to bahu che paNa doSone khoLavAnI bhAvanA thai nathI. polIsavALAne cora jovAnI icchA thAya tyAre cora jaDI jAya. paNa A jo polIsavALo kahe ke, "kaMI cora pakaDavA javuM nathI, e to Avaze to pakaDIzuM," eTale pachI cora majA kare ja ne ? A bhUlo to saMtAI ne beThI che. tene zodhe to tarata ja pakaDAtI jAya. badhI ja kamANInuM phaLa zuM ? tamArA doSa eka pachI eka tamane dekhAya to ja kamANI karI kahevAya. A badho ja satsaMga 'potAne potAnA badhA ja doSo dekhAya e mATe che. ane potAnA doSa dekhAya tyAre ja e doSI jaze. doSo kyAre dekhAze ? jyAre pote "svayaM" thaze, "svasvarUpa" thaze tyAre. jene potAnA doSa vadhAre dekhAya e UMco. jyAre saMpUrNa niSpakSapAtIpaNuM Ave, A dehane mATe, vANIne mATe, vartanane mATe saMpUrNa niSpakSapAtIpaNuM utpanna thAya tyAre ja pote potAnA badhA ja doSo joi zake. kramika mArgamAM to kyAreya potAnA doSa potAne dekhAya ja nahIM. 'doSo to ghaNA che paNa amane dekhAtA nathI'-evuM ja kahe to huM mAnuM ke tuM mokSano adhikArI che. paNa je kahe ke, "mArAmAM be-cAra ja dekhAya che', te anaMta doSathI bharelo che. te kahe che ke be-cAra ja che ! te tane 140 AptavANI-2 be-cAra doSa ja dekhAya che, tethI eTalA ja tArAmAM doSa che ema tuM mAne che ? mahAvIra bhagavAnanA mArgane kyAre pAmyo kahevAya? jayAre roja potAnA so so doSo dekhAya, roja so so pratikramaNa thAya tyAra pachI mahAvIra bhagavAnanA mArgamAM Avyo kahevAya. "svarUpanuM jJAna' to hajI enI pachI kyAMya dUra che. paNa A to cAra pustako vAMcIne svarUpa pAmyAno kepha laine kare che. A 'svarUpa'no eka chAMTo paNa pAmyo na kahevAya. jyAM 'jJAna' aTakyuM che tyAM kepha ja vadhe. kephathI jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNa khasavAnuM aTakyuM che. mokSe javA mATe mAtra tArI ADAi ja naDe che. bIjI ekeya vastu naDatI nathI. moTAmAM moTAM bhayasthAno e svachaMda ane kepha che ! - sAdhu mahArAjanI eka bhUla, ke je udayakarmano garva le che, e jo thatI hoya ane teTalI eka bhUla ja jo bhAMga to to kAma ja thai jAya. udayakarmano garva mahArAjane che ke nahIM eTaluM ja jovAnuM hoya, bIjuM bahAranuM kazuM ja jovAnuM nA hoya. kaSAyo haze to cAlaze paNa udayakarmano garva nA hovo joie. basa, ATaluM ja jovAnuM hoya. potAnI eka bhUla bhAMge ene bhagavAna kahevAya. potAnI bhUla batAvanArA bahu hoya, paNa koi bhAMgI nA zake. bhUla dekhADatAM paNa AvaDavI joie. jo bhUla dekhADatAM nA AvaDe to ApaNI bhUla che ema kabUla karI nAkhavuM. A koine bhUla dekhADavI e to bhArI kAma che ane e bhUla bhAMgI Ape e to bhagavAna ja kahevAya. e to 'jJAnI puruSa'nuM ja kAma. amane A jagatamAM koi doSita dekhAtuM ja nathI. gajavuM kApanAro hoya ke cAritryahIna hoya, teneya ame nirdoSa ja joie ! ame 'sat vastune ja joie. e tAtvika dRSTi che. pekiMgane ame jotAM nathI. verAiTIjha oNpha pekiMga che, temAM ame tatvaSTithI joie. "ame' saMpUrNa nirdoSa dRSTi karI ane AkhA jagatane nirdoSa joyuM ! mATe ja 'jJAnI puruSa' tamArI 'bhUla'ne bhAMgI zake ! bIjAnuM gajuM nahIM. bhagavAne saMsArI doSane doSa gaNyo nathI. 'tArA svarUpanuM ajJAna' e ja moTAmAM moTo
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 141 142 AptavANI-2 doSa che. A to 'huM caMdulAla chuM tyAM sudhI bIjA doSIya UbhA che ane eka vakhata 'potAnA svarUpanuM bhAna thAya to pachI bIjA doSo ThaMDatA thAya ! tiSpakSapAtI daSTi 'svarUpanA jJAna' vagara to bhUla dekhAya nahIM. kAraNa ke, "ja caMdulAla ne mArAmAM to kazo vAMdho nathI, huM to DAko Damaro chuM' ema rahe. ane "svarUpanA jJAnanI prApti pachI tame niSpakSapAtI thayA; manavacana-kAyA para tamane pakSapAta nA raho. tethI potAnI bhUlo tamane potAne dekhAya. jene potAnI bhUla jaDaze, jene kSaNe kSaNe potAnI bhUla dekhAya, jyAM jyAM thAya tyAM dekhAya, nA thAya tyAM nA dekhAya-te pote 'paramAtmA svarUpa" thai gayo ! vIra bhagavAna thai gayo !!! amAruM jJAna prApta karyA pachI pote niSpakSapAtI thayo. kAraNa ke 'huM caMdulAla nathI, huM zuddhAtmA chuM' - e samajAya pachI niSpakSapAtI thavAya. koino sahejeya doSa dekhAya nahIM ane potAnA badhA ja doSa dekhAya tyAre potAnuM kAma pUruM thayuM kahevAya. pahelAM to 'huM ja chuM' ema rahetuM, tethI niSpakSapAtI nahotA thayA. have niSpakSapAtI thayA eTale potAnA badhA ja doSo dekhAvAnuM zarU thAya, ane upayoga aMdara tarapha ja hoya, eTale bIjAnA doSo nA dekhAya ! potAnA doSa dekhAvA mAMDyA eTale amAruM ApeluM jJAna" pariNamavAnuM zarU thai jAya. potAnA doSa dekhAvA mAMDyA eTale bIjAnA doSa nA dekhAya. bIjAnA doSa dekhAya to to bahu guno kahevAya. A nirdoSa jagatamAM koi doSita che ja nahIM, tyAM doSa kone apAya ? doSa che tyAM sudhI doSa e ahaMkAra bhAga che ne e bhAga dhovAze nahIM tyAM sudhI badhA doSa nIkaLaze nahIM ane tyAM sudhI ahaMkAra nirmULa nahIM thAya. ahaMkAra nirmULa thAya tyAM sudhI doSo dhovAnA che. doSo pratikramaNathI dhovAya. koinI athaDAmaNamAM Ave eTale pAchA doSo dekhAvA mAMDe. ne athaDAmaNa nA Ave to doSa DhaMkAyelA rahe. pAMcaso-pAMcaso doSo rojanA dekhAvA mAMDe eTale jANajo ke pUrNAhuti pAse AvI rahI che. amAre jJAna pachI hajAro doSo rojanA dekhAvA lAgelA. jema doSa dekhAtA jAya tema tema doSa ghaTatA jAya. ne jema doSo ghaTe tema jAgRti' vadhatI jAya. have amAre phakta sUkSmatara ane sUkSmatama doSo rakA che, jene ame 'joie chIe ane jANIe. e doSa koine harakatakartA nA hoya. paNa kALane laine e aTakyA che. ane tenAthI ja 360 DigrInuM 'kevaLa jJAna' aTakyuM che ane 356 DigrIe AvIne UbhuM rahI gayuM che ! paNa ame tamane pUruM 360 DigrInuM "kevaLa jJAna' kalAkamAM ja ApIe chIe. paNa tamaneya pacaze nahIM. are, amane ja nA pacce ne ! kALane laine 4 DigrI UNuM rakAM ! mahIM pUrepUruM 360 DigrI rIyala che ane rIleTivamAM 356 DigrI che. A kALamAM rIleTiva pUrNatAe jaI zakAya tema nathI. paNa amane teno vAMdho nathI. kAraNa ke mahIM apAra sukha varyA kare che ! A varlDamAM koI tamAro uparI ja nathI tenI huM tamane gerenTI Ape chuM. koI bApoya tamAro uparI nathI. 'tamArI bhUlo e ja tamAro uparI che !" jo 'jJAnI puruSa' maLI jAya to tamArI bhUla bhAMgI Ape. tuM tArI ja bhUlothI baMdhAyo che. A to mAne ke A sAdhanathI huM chUTavAno prayatna karuM chuM, te e ja sAdhanathI tuM baMdhAya che ! eka eka avatAre eka eka bhUla bhAMgI hota toya mokSa svarUpa thai jAta, paNa A to eka bhUla bhAMgavA jatAM navI pAMca bhUla vadhArI Ave che ! A bahAra badhuM rUpALuMbaMba jevuM ne mahIM badho-kakaLATano pAra nahIM ! Ane bhUla bhAMgI kema kahevAya ? tamAro to koI uparI ja nathI. paNa bhUla batAvanAra joie. bhUlone bhAMgo, paNa potAnI bhUla potAne kevI rIte jaDe ? ane teya ekAda-be ja che kaMi ? anaMta bhUlo che !!! kAyAnI anaMtI bhUlo che. vANInI anaMtI bhUlo che. vANInI bhUlo to bahu khoTI dekhAya. koine jamavA bolAvavA gayA ho te evuM kaThora bole ke batrIsa bhAtanuM jamavAnuM teDuM hoya toya nA game. enA karatAM nA bolAve to sAruM ema mahIM thAya. are, cA pAya to karkaza vANI nIkaLe. ane mananA to pAra vagaranAM dUSaNo hoya !
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 143 144 AptavANI-2 bhUlo to koNa bhAMgI zake ? 'jJAnI puruSa', ke je potAnI sarva bhUlo bhAMgIne beThA che, je zarIra chatAMya azarIrI bhAve - vItarAga bhAve rahe che. azarIrI bhAva eTale jJAnabIja. badhI bhUlla bhAMgyA pachI potAne ajJAnabIja nAza thAya ne jJAnabIja phula Uge, te azarIrI bhAva, jene kiMcit mAtra-saheja paNa deha para mamatA che to e azarIrI bhAva kahevAya nahIM. ne e deha parathI mamatA jAya zI rIte ? jyAM sudhI ajJAna che tyAM sudhI mamatA jAya nahIM. doSono AdhAra praznakartA : dAdA, sAmAnA doSa kema dekhAya che ? dAdAzrI : potAnI bhUlane lIdhe ja sAmAvALo doSita dekhAya che. A 'dAdA'ne badhA nirdoSa ja dekhAya. kAraNa ke potAnI badhI ja bhUlo temaNe bhAMgI nAkhI che. potAno ja ahaMkAra sAmAnI bhUlo dekhADe che. jene bhUla ja jovI che ane potAnI badhI ja bhUlo dekhAvAnI, jene nirdoSa jovA che tene badhAM nirdoSa ja dekhAvAnA ! jenI bhUla thAya te bhUlano nikAla kare. sAmAnI bhUlano ApaNane zo Dakho ? praznakartA: dAdA, doSo nA jovA hoya chatAM jovAi jAya ane bhUtAM vaLage to zuM karavuM ? dAdAzrI : je gUMcave che e buddhi che. e viparIta bhAvane pAmelI buddhi che ane ghaNA kALanI che. ene pAcho Teko che tethI e jatI nathI. jo ene kaLAM ke A mATe hitakArI nathI to enAthI chUTI javAya. A to nokara hoya tene kaLAM ke tAruM kAma nathI, pachI enI pAse dhakko khavarAvIe to cAle ? tema buddhine ekeya vakhata dhakko nA khavarAvIe. A buddhine to taddana asahakAra ApavAno. viparIta buddhi saMsAranA hitAhitanuM bhAna dekhADanArI che, jayAre samyak buddhi saMsAra khaseDI mokSa bhaNI lai jAya che. praznakartA : doSa chUTatA nathI to zuM karavuM ? dAdAzrI : doSa chUTe nahIM, paNa ene ApaNI vastu hoya ema kahIe to chUTe. praznakartA : paNa evuM kahIe chatAM nA chUTe to zuM karavuM ? dAdAzrI : A to je doSo barapha jevA thai gayA che te ekadama kema chUTe ? chatAM, e zeya ne ApaNe jJAtA e saMbaMdha rAkhIe, to enAthI e doSo chUTe. ApaNo Teko nA hovo joie. Teko nA maLe to ene paDyuM ja chUTako. A to AdhArathI vastu UbhI rahe che. nirAdhAra thAya to paDI jAya. jagata A (ajJAna) AdhArathI UbhuM raDyAM che. nirAdhAra thAya to to UbhuM ja nA rahe, paNa nirAdhAra karatAM AvaDe nahIM ne ! e to jJAnIonA ja khela ! A jagata to anaMta 'gulA'vALuM, emAM 'gudAmAM gulA' bhAgane zI rIte samaje ! phariyAdI ja gunegAra paheluM phariyAda karavA koNa Ave ? kaLiyugamAM to gunegAra hoya te ja pahelo phariyAda karavA Ave ! ane sayugamAM je sAco hoya te pahelAM phariyAda karavA Ave. A kaLiyugamAM nyAya karanArA paNa evA ke jenuM paheluM sAMbhaLyuM enA pakSamAM besI jAya ! A nAnI bebI hoya te sAMje bApA ghera Ave ke tarata ja bebI bApA pAse jAya ne kahe, 'bApA, A bAbAe mane Ama, Ama kAM. te pachI bApA tarata ja bebInA pakSamAM besI jAya ne bAbAne kahe ke "eya ahIM Ava ! Ama kema karyuM. alyA ?" bAbAne bhAMDatA pahelAM bAbAne pUche, bebInI vAtano paDagho zo hato ? ane kema bebIe phariyAda karI ne bAbAe kema phariyAda nA karI ? bAbAe zuM karyuM hatuM? A to pote sensiTiva te bebInI vAta sAcI mAnI le. pAcho te kahe ke huM jarA kAnano kAco te bhUla thai gai ! A to pote DaphoLa ne kAnanI bhUla kahe che ! pote tAraNa nA kADhe ke bebI gunegAra te pahelI phariyAda karavA AvI !
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 145 146 AptavANI-2 gharamAM badhI vAto thAya, amArI pAse badhAnI phariyAda thAya to ame zuM karatA ke badhAMnI vAto sAMbhaLIe ne pachI nyAya karIe. sAco nyAya karavAthI gunegAra pachI vadhe nahIM. gunegAra samaje ke A to nyAya kare che, mATe ApaNI bhUla pakaDAi jaze ! karanAranI vadhAre jokhamadArI kahevAya ! karyAnuM phaLa kone vadhAre maLe? to ke, jeNe vadhAre buddhi vAparI tenA AdhAre te vaheMcAi jAya ! A loka to kevA che ke bIjAnI badhI ja bhUlo jaDe ane potAnI ekeya bhUla nA dekhAya! jyAre mana ADuM cAle tyAre kaheze ke have to A jagatathI kaMTALyo ! mahIM buddhi Dakho kare tyAre kaheze ke mArI buddhi ADI thAya che. mahIM pAra vagaranA 'rAmAyaNa' ane 'mahAbhArata" badhuM ja che, teno ja te mAlika thai beTho che ! brahmAMDano mAlika koNa ? A jagatamAM ApaNe khulAso ja karavAno nA hoya. gunegArane ja khulAsA karavAnI hoya, khulAsA ApavAnA hoya. A jagatamAM badhAMne ArbiTreTara thavuM che. huM koi ArbiTara pesavA ja nA dauM. A jagatamAM kyAreya paNa AnAthI navI jAtanuM thavAnuM nathI. kAdava to kahe che, tane gamatuM hoya to hAtha ghAlaje. tAre hAtha dhovA javuM paDaze. ApaNe to ApaNI ja nADa jovAnI che. ApaNo koi ArbiTreTara thAya tevo skopa ja nA ApIe. A to Akho dADo mAruM ne tAruM, mAruM ne tAruM karyA kare che ! ane emAM pote jarA joDe lai jato nathI ! bIjA janmamAM kai kai cIjo joDe lai javAnA tame ? ahIM koinI joDe jhaghaDo karyo te gaMco joDe lai javAnI, koine dAna ApyuM te joDe lai javAnuM ane ahaMkAra to joDa ja lai javAno. A badhI gUMcono mAlika ahaMkAra te to joDe ja rahevAno. krodha, mAna, mAyA, lobha ne ahaMkAra to joDe ja Ave. A brahmAMDano dareka jIva brahmAMDano mAlika che. mAtra potAnuM bhAna nathI tethI ja jIvaDAnI jema rahe che. potAnA dehanI mAlikIno jene dAvo nathI te AkhA brahmAMDano mAlika thai gayo ! A jagata ApaNI mAlikInuM che tevuM samajAya e ja mokSa ! hajI evuM zAthI samajAyuM nathI? kAraNa ke ApaNI ja bhUloe bAMdhelA che tethI. AkhuM jagata ApaNI ja mAlikInuM che ! koi ApaNane gALa Ape to te kaMika khAtAmAM bAkI haze tethI, to te jame karI levAnuM. have pharI koNa vepAra mAMDe ? jame karI laie to vepAra baMdha thato jAya ane te pachI sAro mAla Avaze. anumodatanuM phaLa praznakartA : bIjAnA doSe potAne daMDa maLe ? dAdAzrI : nA, emAM koinoya doSa nahIM. potAnA doSathI ja sAmevALA nimitta bane. A to bhogave enI bhUla. karavuM, karAvavuM ane anumodavuM, e anumodananuMya phaLa Ave. karyA vagara phaLa nA Ave. praznakartA : anumodana kone kahevAya ? dAdAzrI : A koi kAMi karatAM acakAto hoya to tame kaho ke tuM tAre kara, huM chuM ne !" te anumodana kahevAya, ane anumodana A AMkha hAthathI dabAI jAya to vastu eka hoya to be dekhAya. AMkha e AtmAnuM rIyala svarUpa nathI. e to rIleTiva svarUpa che. chatAM, eka bhUla thavAthI ekane badale be dekhAya che ne ! A kAcanA TukaDA jamIna upara paDyA hoya to keTalI badhI AMkho dekhAya che ? A jarAka AMkhanI bhUlathI keTalI badhI AMkho dekhAya che ? tema A AtmA pote dabAto nathI, paNa saMyogonA presarathI ekanA anaMta rUpe dekhAya che. A jagata AkhuM bhagavat svarUpa che. A jhADane kApavAno mAtra bhAva ja kare toya karma coMTe tema che. sAmAnuM jarA kharAba vicAryuM to pApa aDe ne sAro bhAva kare to puNya aMDe, manamAM bhAva bagaDe teya potAnI bhUla. A ApaNe ahIM satsaMgamAM AvyA ne ahIM mANaso UbhA hoya to thAya ke A badhA zuM UbhA che ? te manamAM bhAva bagaDe, te bhUla mATe tenuM tarata ja pratikramaNa karavuM paDe.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 147 148 AptavANI-2 pahelAM 'kramika' mArgamAM tame tapa-tyAga karatA hatA, chatAM potAnI bhUlo dekhAtI nahotI. mATe have A 'akrama' mArga pAmyA cho to kAma kADhI lo. A to sAheba pAse jAya ne kahe, 'sAheba, mane choDAvo, sAheba mane choDAvo.' paNa pelo ja baMdhAyelo hoya te tane zI rIte choDAvaze? atyAre to je A TrIka kare che, kapaTa kare che te kapaTathI baMdhAyelo kyAre chUTaze ? koI bApoya bAMdhanAra nathI. hota to to bhaktithI karagare, mAphI mAge toya sAheba choDe; paNa nA, evuM nathI, A to potAnI ja bhUlathI 'pote' baMdhAyo che. 'jJAnI puruSa' aMgulinirdeza kare ke Ama karo, to bhUla bhAMga. kAM to 'jJAnI puruSa'nI AjJA pALe to kAma thAya ! bhagavAne zuM karo ke, 'pote zAnAthI baMdhAyo che ? mAtra cAlI AvatA verathI baMdhAyo che.' enAthI ja jagata cAlatuM AvyuM che. kanTinyuasa verathI gUMco pADelI. A to pAcho veranuM uparANuM le, te ja pAchuM Avate bhava Ave ane guMca ukelavAne badale te vakhate bIjI pAMca navI pADato jAya ! loka mAne ke bhagavAna uparI che te temanI bhakti karIzuM, to chUTI jaizuM; paNa nA, koi bApoya uparI nathI. tuM ja tAro uparI, tAro rakSaka paNa tuM ja ne tAro bhakSaka paNa tuM ja. yu Ara hola enDa sola rIsponsibala phora yoraselpha. pote ja potAno uparI che. AmAM bIjo koi bApoya AMgaLI ghAlato nathI. ApaNo bosa che teya ApaNI bhUlathI ne anDarahenDa che teya ApaNI bhUlathI ja che. mATe bhUla bhAMgavI paDaze ne ? potAnI ja bhUla che ema jo nA samajAya to AvatA bhavanuM bIja paDe. A to ame Takora mArIe. pachI nA cete to zuM thAya ? ane ApaNI bhUla nA hoya to mahIM saheja paNa Dakho nA thAya. ApaNe nirmaLa dRSTie joie to jagata nirmaLa dekhAya ane ApaNe vAMkuM joie to vAMkuM dekhAya. mATe prathama potAnI dRSTi nirmaLa karo. prAkRta guNoto moha zo ? praznakartA : dAdA, ApaNe doSa nahi jovAnA ne guNo jovAnA ? dAdAzrI : nA. doSoya nahIM jovAnA ne guNoya nahIM jovAnA. A dekhAya che e guNo to badhA prAkRta guNo che. te ekeya TakAu nathI. dAnezvarI hoya te pAMca varSathI mAMDIne pacAsa varSa sudhI e ja guNamAM rako hoya, paNa sanepAta thAya tyAre e guNa pharI jAya. A guNo to vAta, pitta ane kaphathI dvA che ane e traNemAM mala thAya to sanepAta thAya ! AvA guNo to anaMta avatArathI bheLA kara kara karyA che. chatAM, AmAM prAkRta doSo bhegA nA karavA joie. prAkRta sArA guNo prApta kare to kyAreka AtmA prApta karI zakaze. dayA, zAMti e badhA guNo hoya te paNa jo vAta, pitta ne kapha bagaDyAM to te badhAMne mAra mAra kare. A to prakRtinAM lakSaNa kahevAya. AvA guNothI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya. tenAthI koika avatAramAM 'jJAnI puruSa' maLI Ave, to kAma thAya. paNa AvA guNomAM besI rahevuM nahIM, kAraNa ke kyAre emAM pheraphAra thai jAya e kahevAya nahIM. e potAnA zuddhAtmAnA guNo nathI. A to prAkRta guNo che. ene to ame bhamaraDA kahIe chIe. AkhuM jagata prAkRta guNomAM ja che. AkhuM jagata bhamaraDA chApa che. A to sAmAyika pratikramaNa prakRti karAve ane potAne mAthe le che, ne kahe che ke meM karyuM" te bhagavAnane pUche to bhagavAna kahe ke, "A to tuM kAMi ja karato nathI.' A koi divasa paga phATato hoya to kahe "huM zuM karuM ?" prakRti parANe karAve che ne kahe che ke "meM karyuM ! ane tethI to e AvatA avatAranuM bIja nAkhe che. A to udayakarmathI thAya ane eno garva le. A udayakarmano garva le ene sAdhu zI rIte kahevAya ? mukta puruSa ja choDAve A badhI bhUla to kharIne ? enI tapAseya nathI karIne ? praznakartA: AmAMthI nIkaLavAnI koziza karIe chIe, paNa vadhAre khUMcatA jaie chIe. dAdAzrI : nA, evI koziza ja nA karazo. ahIM khodavAnuM che ne bhAi bIje khodI Ave to pachI enuM zuM thAya ? UlaTo daMDa thAya ! evuM
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 149 150 AptavANI-2 ApIne jAya. A sukha maLe che te nimittathI ja sukha maLe che ne du:kheya nimittathI ja maLe che ! 'jJAnI puruSa' gUMco pADelI nahIM, tethI temane atyAre badhuM AgaLa ne AgaLa vaibhava maLyA kare. ane tamane badhAMne atyAre A avatAramAM jJAnI puruSa' maLI gayA che, mATe pAchalI gUMcono samabhAve nikAla karI, navI gUMco pharI nA pADazo, to pharI e gUMco nahIM Ave ane ukela AvI jaze. graMthi-Teva, svabhAvamaya A loko UMdhI koziza kare che. enAM karatAM koi 'chUTelo' hoya tenI pAse jA to tAro chUTako karI Ape. A to pote ja DUbelA te bIjAne zI rIte tAre ? je DokTaro tarelA nahIM, pote ja DUbakAM khAtA hoya te bIjAne zI rIte tAre ? koi phero saMjoga sAro bAjhayo nathI. have A sAro saMjoga 'jJAnI puruSa'no bAjhayo che to tamAruM kAma nIkaLI jaze. jyAre tyAre bhUla to bhAMgavI ja paDazene ? ati ati muzkela zuM che ? 'mokSadAtA puruSa' ! ane "mokSadAtA' maLyA pachI tamane baMdhanamAM zuM kAma rAkhe ? ame tamane 'svarUpa jJAna' ApyuM te pachI tamane je dazA utpanna thai che te kRSNa bhagavAne kahelI 'sthitaprajJa' dazA karatAM ghaNI UMcI dazA che. A to 'prajJA" kahevAya ! tenAthI rAga-dveSane nIMdI nAkhavAnA. A jagata 'vyavasthita' che. te 'vyavasthita zakti', ApaNI gunegArI hatI te pAchI ApaNI pAse mokale. tene AvavA devI ane ApaNe ApaNAM mokSamAM rahIne teno nikAla karI nAkhavAno. gayA avatAramAM je je bhUlo karelI te A avatAramAM Ave, tethI A avatAramAM ApaNe sIdhA cAlIe toya te bhUla naDe, enuM nAma gunegArI ! gunegArI - pApa-puNyatI A gunegArI be prakAranI che : amane phUlo caDhAve teya gunegArI ane patharA paDe teya gunegArI ! phulo caDhe e puNyanI gunegArI ane patharA paDe e pApanI gunegArI che. A kevuM che ? pahelAM je bhUlo karelI teno korTamAM kesa cAle ne pachI nyAya thAya. je je bhUlo karelI te te guno bhogavavo paDe, te bhUlo bhogavavI ja paDe. e bhUlono ApaNe samatAbhAve nikAla karavAno. emAM kazuM ja bolavAnuM nahIM. bole nahIM to zuM thAya? kALa Ave eTale bhUple Ave ane te bhogavAi ne nIkaLI jAya. moTI nAtomAM A bolavAthI ja to badhI gUMco paDelI che ne ! mATe te gUMco ukelavA mauna rAkhe to ukela Ave evuM che. 'jJAnI puruSa'nI vANI to pratyakSa sarasvatI hoya ane te sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM badhuM AvaDI jAya. je je nimitta Ave te te bhUlano bhogavaTo potAnA badhA ja doSo dekhAvA joie, eTale doSa kahe, 'ApaNe A ghara choDo." A doSa dekhAyo pachI jyAre tyAre ene gaye ja chUTako. keTalAka doSo to A DuMgaLInA paDanI peThe hoya. DuMgaLIne ATha, dasa paDa hoya, tema doSoneya teTalAM paDa hoya. keTalAka doSone be, pAMca to keTalAkane so so paDa hoya ! mATe 'ame' kavAM che ke, "mana vacana kAyAnI Tevo ane tenA svabhAvane huM jANuM chuM ne mArA sva-svabhAvane paNa 'huM jANuM chuM." have svabhAva eTale zuM ? ke koine dasa paDavALI DuMgaLI hoya, koine so paDavALI DuMgaLI hoya ane koine lAkha paDavALI hoya ! manavacana-kAyAnI Tevono pheraphAra nA thAya. Tevono vAMdho nathI. Tevono pheraphAra nA ye thAya. kAraNa ke prakRtino pheraphAra nA thAya, paNa svabhAva UDI jAya. je gAMThathI bIja paDe che te UDI jAya. jeTalI vakhata pratikramaNa kare teTalAM paDa UkhaDe. pratikramaNa karyuM eTale paDuM ukharce chUTako. 'dAdA'nI hAjarImAM AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAna karavAnAM eTale doSo dhovAI jAya ne pharI bhUla thAya to pharIthI pratikramaNa karavAnuM. chatAM, jagatanA loko kaheze ke, 'pharI pharI enAM e ja karma kare che ane pharI pharI pratikramaNa kare che." hA, enuM nAma ja saMsAra che ! lAla vAvaTo ? - thobho. koi ApaNI sAme lAla vAvaTo dhare to te ApaNI bhUla che. jagata vAMkuM nathI. ApaNA vAMkathI e lAla vAvaTo dhare che. mATe ApaNe pUchIe
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa ke, 'bhai, amArI zI bhUla thai che ?" to e kahe ke, 'A tame dasa divasa pachI javAnA hatA ne sAtame divase kema jAva cho ?" to ame khulAso karIe, pachI te lIlo vAvaTo dhare tyAra pachI ja ame jaie. bhUlane to bhUla kahI bhAMgavI to paDaze ja ne ! e bhUla jo sAmo nA bhAMge to ApaNe ja bhAMgavI paDaze ne ? amane koi lAla vAvaTo nA dhare ne dhare to ame pUchIe ke 'zI vigata banI ? zAthI lAla vAvaTo dhare che ?" loko to lAla vAvaTo dhare eTale bUmAbUma kare, 'alyA, jaMgalI che tuM? zuM kAma UMdhuM kare che ?' A lAla vAvaTo dharyo, mATe dhera ijha samathiMga. amane to nAnAM chokarAM paNa dabaDAvI zake. jagatanA loko lAla vAvaTo dharanArane kahe ke tArAmAM Ama nathI ne tuM to Avo che, akkala vagarano che. ne A moTA akkalanA kothaLA ! vecavA jAya to cAra AnA ye nA Ave. amArAmAM pahelethI akkala ochI. ame to abudha kahevAie. A to ApaNI bhUla che tethI lAla vAvaTo dhare che. ene khulAso karIe to to te pachI javA de. 151 yathArtha laukki dharma jagatanA lokone ame laukika mArga bahu saraLa ApIzuM. A kriyAkAMDanA tophAna nahIM ApavAnAM. koi gAmaDAno mANasa Ave tene kahIe ke 'satya bolaje, corI karIza nahIM, dayA rAkhaje, jUThuM karIza nahIM.' to e badhuM sAMbhaLIne bAju mUkI de. paNa ene 'ame' eka ja vAkya kahIe ke 'bhai, tuM gUMco nA pADIza.' to pachI e pUche ke 'gUMco eTale zuM ? to ene ame pharI samaja pADIe, 'A tArA sAmenA khetaramAM galakAM dIThAM ne mana thAya to tuM te kADhI le. to e koinuM vagara pUchaye lai levuM e gUMca kahevAya. samajAyuM tane ?" to e tarata ja kaheze, 'hA, samajI gayo gUMcane. have evI gUMca nahIM pADuM, AvI to meM bahu gUMco pADI che.' pachI e enI bairIne lai Ave to ene A gUMcanI samajaNa pADuM. tenI bairI kahe ke, "dAdA, 'e' mArI joDe gUMco bahu pADe che." AptavANI-2 te pachI teneya huM gUMcanI samajaNa pADI dauM. A pachI jyAre jyAre gUMca paDavAnI thAya tyAre tyAre dAdA avazya yAda AvI ja jAya ane gUMco paDe nahIM. 'ame' to zuM kahIe ke A gUMco pADIza nahIM ane kyAreka gUMca paDI jAya to pratikramaNa karaje, A to gUMca zabdathI tarata ja samajaNa paDe. A loko 'satya, dayA, corI nahIM karo' e sAMbhaLIne to thAkI gayA che. 152 A laukika dharma to ghaDIkamAM ja ame samajAvI daie ! paNa alaukika dharma mATe jarA TAima lAge. praznakartA : thoDI gUMco paDI gai che te ukelAtI nathI to zuM karuM? dAdAzrI : vakhata gUMcave che ane vakhata ukele che, paNa bhUla konI? ApaNe ApaNI gUMco pADelI te TAima Ave tyAre enI meLe gUMca ukelAtI jAya. eka paNa gUMca vagaranAnI joDe tame beThA cho, mATe tamArI paNa badhI ja gUMco ukalI jAya tema che ane gUMcovALA mANasa joDe beThA ho to tamArI gUMca vadhAre gUMcAi jaze. evo necarala kAyado che. gUMco Ave che e je TAime gUMco nAkhI che eja TAime gUMco ukelAze. A gUMca ukelavAnI sattA ApaNA hAthamAM nathI. mATe bhagavAne zuM kahyuM ke evA vakhate tuM dharmadhyAna, devadarzana, kaMika kara. A vALa vadhI jAya che tyAre kapAvavA mATe kaMi doDAdoDa karavI paDe che ? nA. kAraNa ke saMyoga bhegA thai jAya che ane vALa kapAi jAya che. tema A gUMco TAima pAkaze eTale ukelAtI jaze. dhI varlDa ijha dhI pajhala iTaselpha. 'pajhala' che, gUMca samAna thai paDyuM che. jo A ukelo to kAma thAya ! 'lakha re corAzInI bhulabhulAmaNInA pherA mArA koNa TALe ?' A lakha corAzImAMthI nIkaLAya zI rIte ? koNa kADhe emAMthI ? kRpALu deva kahe che ke je jIva coryAzI lAkhanA pherAmAMthI nIkaLe tene to moTAmAM moTo mahAna mAnuM. A to tamane chaTakavAno rasto maLyo, 'jJAnI puruSa' maLyA. te enAthI chaTakI javAze. 'jJAnI puruSa' tamArI bhUla mATe
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija doSa 153 zuM karI zake ? e to mAtra tamArI bhUla batAve, prakAza pADe. rasto batAve ke bhUlanuM uparANuM nA lezo. paNa pachI jo bhUlonuM uparANuM le ke, 'ApaNe to A duniyAmAM rahevuM che. te Ama zI rIte karAya ?" alyA, A to bhUlane poSI. uparANuM nA laiza. eka to bhUla kare ane uparathI kalpAMta kare, to kalpanA aMta sudhI rahevuM paDaze ! potAnI saMpUrNa svataMtratA-AjhAdI joitI hoya to potAnI badhI ja bhUlo bhAMgI jAya to maLe. bhUla to kyAre jaDe ke 'pote koNa che' enuM bhAna thAya, paramAtmAno sAkSAtkAra thAya tyAre. kudaratI kAyado : "bhogave tenI bhUla' bhagavAnano kAyado to zuM kahe che ke je kSetre, je kALe, je bhogave che te pote ja gunegAra che. emAM koine, vakIlaneya puchavAnI jarUra nathI. A koinuM gajavuM kapAya to e kApanAranI AnaMdanI pariNati hoya, e to jalebI khAto hoya, hoTalamAM cA-pANI ne nAsto karato hoya ne e kALe pelo ke jenuM gajavuM kapAyuM te bhogavato hoya. mATe bhogavanAranI bhUla. eNe kyAreka paNa corI karI haze te Aje pakaDAyA, mATe te cora. ne pelo to jyAre pakaDAze tyAre cora kahevAze. bhogave enI bhUla e "gupta tatva' kahevAya. ahIM buddhi thAkI jAya. jyAM matijJAna kAma nA kare, e vAta "jJAnI puruSa' pAse ughADI thAya, te jema che tema hoya. A gupta tatva bahu sUkSma rIte samajavuM joie. koI bApoya uparI nathI, koi vaDhanAra nathI. paNa A to tArI gAMTho ja tArI uparI che. bhUla bIjA koinIya nathI. bhogave enI ja bhUla che. DaoNkTare dardIna injakazana ApyuM pachI DaoNkTara ghera jaine nirAMte UMghI gayo. ne pelAne to injakazana AkhI rAta du:khyuM, mATe AmAM bhUla konI ? dardInI. ne DaoNkTara to jyAre enI bhUla bhogavaze tyAre enI bhUla pakaDAze. be prakAranI bhASA che : eka 'brAMti bhASA" ane bIjI 'vItarAga bhASA.' vItarAganI bhASAmAM bhogave enI ja bhUla. eka bAI muMbainA basa sTenDa upara UbhI hatI. te basa-sTenDa upara UbhuM rahevuM e kaMi guno kahevAya ? eTalAmAM eka basa AvI ne sTenDa
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 AptavANI-2 kudaratI kAyado : bhogave tenI bhUla 155 upara caDhI gai teNe sTenDa bhAMgI nAkhyuM ane bAineya kacaDI nAkhI ! tyAM pAMcaso mANasonuM ToLuM bheguM thai gayuM. A lokone kahIe ke "Ano, nyAya karo." to e loko kaheze ke, 'bicArI, A bAI vagara gune marI gai. AmAM bAino zo guno ? A DrAivara nAlAyaka che. bAi bicArI vagara gune marI gai, mATe bhagavAna jevI koi vastu ja A saMsAramAM nathI lAgatI." lyo, A lokoe AvuM tAraNa kADhyuM! paNa ame zuM kaka, 'bhogave enI bhUla.' bhagavAna to che ja. alyA, A bhagavAna na hota to ratAM zuM A jagatamAM ? A loka to zuM jANe ke A bhagavAnanuM calaNa ratAM nathI. te lokonI bhagavAna uparathIya AsthA UDI jAya. alyA evuM nathI. A badhA to cAlu hisAba che, A eka avatAranA nathI. Aje e bAinI bhUla pakaDAi tethI bhogavavuM paDyuM. A kaLiyugamAM ekisaDanTa ane insiDanTa evA hoya che te mANasa mUMjhAi jAya che. ekisaDanTa eTale zuM ? ke 'Tu menI kojhIjha eTa e TAima' ane insiDanTa eTale zuM ? ke "so menI kojhIjha eTa e TAima.' tethI ja ame zuM kahIe chIe ke 'bhogave tenI bhUla' ane pelo to pakaDAze tyAre enI bhUla samajAze. eka DosA mane kahe, "mane bahu du:kha bhogavavAnuM AvyuM che." meM pUchayuM, "kema kAkA, zuM thayuM che ?" e bhAI kahe, mAro chokaro bahu kharAba thai gayo che.' meM pUchayuM, "eka ja chokaro kharAba thai gayo ke badhA ja ?" Doso kahe, "eka ja evo pAkyo che. bIjA traNa to sArA che." meM pUchayuM, 'e zuM kare che ?" Doso kahe, 'dArU pIe che, ramI rame che, resamAM jAya che, hoTalomAM paDI rahe che. enAthI to mane AkhI rAta UMgha AvatI nathI. enI ciMtA rAtadA'Do thayA ja kare che." meM kaLAM, 'to to bhAI, tArI ja bhUla che. e tArI ja bhUlathI AvuM kare che. A bIjA traNa dIkarA sArA che eno AnaMda tuM kema nathI leto?" A DosAnA vaMThelA chokarAne meM eka divasa pUchayuM, "alyA, tArA bApAne to bahu duHkha thAya che ne tane kazuM duHkha nathI thatuM?" chokaro kahe, 'mane zenuM duHkha ? bApa kamAine beThA che. emAM mAre zenI ciMtA, huM to majA karuM chuM.' eTale A bApa-dIkarAmAM bhogave che koNa ? bApa. mATe bApanI ja bhUla. 'bhogave tenI bhUla.' A chokaro nAlAyaka thai gayo, dArU pIto hoya, game tyAM rajhaLato hoya, jugAra ramato hoya, game te karato hoya emAM enA bhAio nirAMte UMdhI gayA che ne ? enA madhara paNa nirAMte UMghI gayAM che ne ? ane akkaramI A Doso ekalo ja jAge che. mATe enI bhUla. enI zI bhUla ? tyAre kahe, A DosAe A chokarAne pUrva bhavamAM phaTavelo te gayA avatAranA AvA RNAnubaMdha paDyA che. tethI DosAne Avo bhogavaTo Ave che. ane chokaro enI bhUla bhogavaze tyAre enI bhUla pakaDAze. A to bemAMthI zekAya che koNa ? je zekAya che enI ja bhUla. A ATalo eka ja kAyado samajI gayA to Akho mokSa mArga khullo thai gayo ! 'bhogave enI bhUla" A vAkya bilakula ekkekTa nIkaLyuM che. amArI pAsethI ! ene to je je vAparaze tenuM kalyANa thai jaze. rastAmAM Thokara hoya ane sinemAmAM keTalAMya Ava-jA karatA hoya ne caMdulAla ekalAne ja Thokara vAge. to caMdulAla kaheze ke, "mane Thokara vAgI." alyA, tuM Thokarane vAgyo ! Thokara to hAlatI ke nathI ne cAlatI ye nathI. paNa tuM bhAgyazALI te tane Thokara vAgI ! paNa bhrAMtithI kahe che ke, "mane A Thokara vAgI." alyA, A to 'bhogave enI bhUla.' A koi popAbAInuM rAja nathI. A jagata ekkekTa nyAya svarUpa che. nyAya vagara A jagata eka sekaMDa paNa raka nathI !
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ kudaratI kAyado : bhogave tenI bhUla sApa karaDyo ne bhAi marI gayA, temAM bhAinI bhUla. sApa to pakaDAze tyAre enI bhUla gaNAze. 157 ApaNe koi salemAnane paisA ApyA hoya ane te pachI cha mahinA sudhI salemAna paisA pAchA Ape nahIM, to ? alyA, ApyuM koNe? tArA ahaMkAre ene poSaNa ApyuM tethI te dayALu thaine paisA ApyA, mATe have mAMDI vALa saliyAne khAte ane ahaMkArane khAte udhAra. be mANasa maLe ne lakSmIcaMda para Aropa Ape ke tame mAruM khoTuM karyuM che. to lakSmIcaMdane rAte UMdha nA Ave,ne pelo nirAMte UMdhI gayo hoya. mATe bhUla lakSmIcaMdanI. paNa dAdAnuM vAkya 'bhogave tenI bhUla' yAda AvyuM to lakSmIcaMda nirAMte sUi jaze, nahIM to pelAne keTalIya gALo bhAMDaze ! A to jene DhekhALo vAgyo tenI ja bhUla. ekalI bhUla ja nahIM paNa bhogavavAnuM inAma paNa che. pApanuM inAma maLe to e enAM bUrAM kartavyano daMDa ane phUlAM caDhe to enAM sArAM kartavyanuM inAma, chatAM baMne bhogavaTA ja che - azAtAno athavA zAtAno. nyAya mATe korTamAM javuM e ja moTAmAM moTo anyAya che ! yu Ara hola enDa sola rIsponsibala phora yoraselpha. A duHkha de che e to mAtra nimitta che paNa mULa bhUla potAnI ja che. je phAyado kare che eya nimitta che ane je nukasAna karAve che eya nimitta che. paNa e ApaNo ja hisAba che tethI Ama thAya che ! bAbo bAraNuM baMdha kare ne ApaNI AMgaLI mahIM AvI jAya to bAbAne vaDhAya nahIM. A to bhogavyuM ApaNe mATe ApaNI bhUla. A bAbAne zuM kahevuM paDe ? ene kahevuM paDe ke, 'jo tuM AvuM tophAna karato hato tethI mArI AMgaLI AvI gai. pharI AvuM tophAna nA karIza.' AvuM bAbAne samajAvAya. paNa A to ene mAre. alyA, navI gUMca zA mATe pADe che ? AptavANI-2 AjanA dhaNI to bairIne coMTI paDe che. ene kahe ke, 'A dALa te vAyaDI karI.' alyA, tuM vAyaDo ! bhUla tArI te tAre bhAge A dALa AvI ! 158 loko kahe che ke A deha che tyAM sudhI bhogavaTo che; paNa nA, bhUla hoya tyAM sudhI ja bhogavaTo che. amAre bhogavavAnuM AvatuM nathI, tethI amArI bhUla nathI. vAiphe tamArI AMkhamAM davA nAkhI ne tamArI AMkha du:khe to te tamArI bhUla. je sahana kare tenI bhUla, ema 'vItarAga' kahe che ane A loko nimittane bacakAM bhare che ! 'bhogave tenI bhUla' e kAyado mokSe lai jaze. koi pUche ke, 'mAre mArI bhUlo kevI rIte khoLavI ?" to ame ene zIkhavADIe ke, 'tane kyAM kyAM bhogavaTo Ave che ? e tArI bhUla. tArI zI bhUla thai haze te AvuM bhogavavAnuM AvyuM, e khoLI kADhaje.' A to Akho dahADo bhogavaTo Ave che te khoLI kADhavuM joie ke zI zI bhUla thai che! amane sAmAnI bhUla kevI rIte samajAya ? sAmAnuM homa ane phorena judA dekhAya. sAmAnA phorenamAM bhUlo thAya, phorenamAM gunA thAya to ame kazuM bolIe nahIM, paNa homamAM kazuM thAya to amAre tene Takora karavI paDe. mokSe jatAM kazI aDacaNa nA paDavI joie. eka 'bhogave enI bhUla' ATaluM kahyuM to eka bAjunuM AkhuM pajhala UDI gayuM ane bIju 'vyavasthita' kahyu to bIjI bAjunuM pajhala paNa UDI jAya. mahIMnI pAra vagaranI vastI che, te koNa bhogave te khabara paDe. koi phero ahaMkAra bhogave che, to te ahaMkAranI bhUla che. koika vakhate mana bhogave che to te mananI bhUla che, kyAreka citta bhogave che te vakhate cittanI bhUla che. A to potAnI bhUlamAMthI 'pote' chUTo rahI zake tema che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ kudaratI kAyado : bhogave tenI bhUla 159 160 AptavANI-2 je cora nathI enuM gajavuM koNa kApanAra che? jenAmAM hiMsAnuM eka paNa paramANu nathI ane mAranAra koNa ?! sApa bAjumAM ja hoya toya te tene mArI nA zake, eka cAritryavAna puruSa hoya ane sApa bharelI rUmamAMthI e jAya to sApa uparAchAparI thai jAya ane mArga Ape ne sApa paNe hoya to te sApa baLIne bhasmIbhUta thAya. Avo zIlano pratApa che ! ane Aje to maccharadAnI bAMdhI hoya toya macchara karaDI jAya! bhagavAne zIla kone kaDAM? koi paNa jIvane manathI, vANIthI, kAyAthI, kaSAyathI, aMtaHkaraNathI kyAreya paNa duHkha na ApavAno jene bhAva che e zIlavAna che ! ene jagatamAM koi du:kha kema ApI zake ? jJAnI puruSa'no eka ja zabda samajI jAya ane pakaDI bese to mokSe ja jAya. kono zabda ? jJAnIno ! enAthI koine koinI salAha ja nA levI paDe, ke, konI bhUla AmAM ? "bhogave enI bhUla.' nyAya karanAro cetana hoyane to to te pakSApakSI paNa kare ! paNa jagatano nyAya karanAro nitana-cetana che. ene jagatanI bhASAmAM samajavuM hoya to te komyuTara jevuM che. A komyuTaramAM to prazno nAkho to komyuTaranI bhUla paNa thAya, paNa jagatanA nyAyamAM bhUla nA thAya. A jagatano nyAya karanAra niketana-cetana che, pAcho 'vItarAga' che ! jIvonI saMpUrNa svataMtratA koI jIva koi jIvane hIca karI zake ja nahI. jo eka jIva bIjA jIvane hIca ApI zake to "A varlDa khoTuM che ema kahI zakAya', A varlDa no siddhAnta khalAsa thai jAya che, tUTI jAya che ! koi jIva bIjA jIvane saheja paNa hIca ApI zake eTalI svataMtra zakti dharAvato hoya to AkhA varlDanA badhA siddhAnta phrekacara thai jAya che. koi jIva bIjA jIvane kazuM karI zake ja nahIM evuM A svataMtra jagata che ! ApaNuM ja phaLa ApaNane Ape che ! bAkI koi uparI nathI. uparI hota to to mokSa koinoya nA thAta ! koi mANasanI tamArAmAM ADakhIlI nathI. tamArI ja bhUlo tamArI uparI che. koi jIva tane du:kha de che, e to nimitta che. tAruM gajavuM kapAyuM, te zAthI ? tyAre kahe, e kApanArAne gajavuM kApavAnuM vyu poinTa AvyuM che. ene gajavuM kApavAmAM ja sukha lAge ke, AnA sivAya bIjuM nathI karavuM. gajavuM kApanArAne 360 DigrInA sarkalamAM gajavuM kApavAno ja vepAra karavo evuM dRSTibiMdu nakkI thai gayuM hoya. e ene ja vepAra mAne. tyAre enA gharAka paNa hoya ne ? kudaratanuM saMcAlana kevuM che ke jenI kalamo hoya tene pelA bhAine bhego karI Ape. jeNe du:kha bhogavyuM enI bhUla. 'bhogave tenI bhUla. aMdhArAnI bhUlo ajavALAmAM pakaDAya che. jenuM gajavuM kapAyuM tyAre khullI thai !
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 AptavANI-2 jagata, vyavahAra svarUpa A jagata nyAya" svarUpa nathI, 'vyavahAra" svarUpa che. bhagavAne kalAM che ke, nyAya jozo nahIM, nahIM to buddhi vibhrama thaI jaze. vyavahAra jojo paNa nyAya jozo nahIM. eTale vyavahAramAM nyAya karavA jevo nathI. vyavahAra jevo che tevo che, eTaluM samajI levAnuM che. vyavahAra vyavahAra svarUpa che, te tamane samajAvuM. tamAre tyAM lagna hoya ane tamArA sagA bhAinI joDe tame vyavahAra nA karyo hoya, jamavAnuM pIrasaNa na mokalyuM hoya to tamArA bhAine tyAM lagna Ave to ene tyAMthI jamavAnuM Avaze evI AzA tame rAkho ? nA rAkho, kAraNa ke e bhAinI joDe evo ja vyavahAra hato ane jo eka bhAine tyAMthI lagna prasaMge soLa lADu AvyA hoya ane bIjA bhAine tyAMthI traNa lADu AvyA hoya to tamArA lakSamAM zuM hovuM joie ke, "bhale, Aje mArA lakSamAM nathI, paNa meM traNa ja lADu mokalyA haze. mAro vyavahAra ja Avo haze, traNa lADu haze tethI sAmethI traNa AvyA.' vyavahAramAM nyAya jovAno nA hoya, vyavahAra vyavahAra svarUpa ja che. A paMkho phula spIDamAM cAlato hato. tenuM regyuleTara bagaDI gayeluM, amane khabara nahIM tethI kahnAM ke, "paMkho jarA dhImo karo.' to kahe ke, "paMkho dhImo nathI thato.' eTale ame tarata ja samajI gayA ke, Ano vyavahAra ja Avo che to pharI eno nyAya karavA kyAM besuM ? eTale vyavahAramAM nyAya karavAno nA hoya. A gharamAM chokarA-chokarIo sAthe je vyavahAra che te ja karavo. emAM nyAya zo karavAno ? dhaNI pajave to zuM karavuM? DAivorsa karavA? alyA, A to Avo ja vyavahAra che, emAM nyAya zuM karavAno rahe ? dareka joDeno ApaNo vyavahAra hoya. te ApaNe samajI levAnuM ke AnI joDe sIdho vyavahAra lAvyA chIe, AnI joDe Avo vAMko vyavahAra lAvyA chIe. chokarI thai sAmuM bolI e ja tAro vyavahAra emAM nyAya kyAM jaiza ? ane bIjI chokarI pote nathI thAkyA toya ApaNA paga dabAva dabAva kare, eya tAro vyavahAra che. emAMya nyAya nA joiza. A nyAya jovA jAya che emAM ja phasAya che. vyavahAra to ukelAyA kare che, ane jevo lAvyA hoya tevo pAcho maLe. jyAre nyAya to zuM che ke sAmo Avo hovo joie, tevo hovo joie evuM dekhADe. nyAya kone mATe che ? jene 'mArI bhUla che" ema samajAya che, tene te bhUla bhAMgavA nyAya che. ne jene 'mArI bhUla ja thatI nathI' ema che ene samajavA mATe vyavahAra che. nyAya e to komana laoN che. jene mokSe javuM hoya teNe nyAyane joI joine kAma AgaLa calAvavuM, ane jene mokSanI paDI nathI ane saMsAramAM ja rahevuM che ane ane komana laoN ne kaMi levAdevA nathI. nyAya to tharmomITara che. ApaNe je karyuM e joI levAnuM ke ApaNe karyuM e nyAyamAM che ke nyAyanI bahAra. nyAyamAM haze to Urdhva gatimAM jaiza ane nyAyanI bahAra haze to adhogatimAM jaiza. praznakartA : A kALamAM vANInI ja bhAMjagaDa che ne ? dAdAzrI : sAmo zuM bolyo, kaThaNa bolyo ke narama bolyo tenA ApaNe jJAtA-draSTA. ApaNe zuM bolyA tenAya "ApaNe" jJAtA-draSTA. ane emAM jo sAmAne zULa lAge evuM bolAyuM hoya e to vyavahAra che. vANI kaThaNa nIkaLI e enA vyavahArane AdhIna nIkaLI, paNa jo tamAre mokSa ja javuM hoya to pratikramaNa karI dhoi nAkho. kaThaNa vANI nIkaLI ane sAmAne du:kha thayuM aya vyavahAra che. kaThaNa vANI kema nIkaLI ? kAraNa ke Aje sAmAno ane ApaNo vyavahAra chato thayo ane bhagavAna paNa A vyavahAra eksepTa kare che. koi mANase gALa bhAMDI to e zuM che ? eNe tArI joDe vyavahAra pUro karyo. sAmo je badhuM kare che. je je karato hoya gALo bhAMDato hoya
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata, vyavahAra-svarUpa 163 164 AptavANI-2 e badho ja tamArI joDeno vyavahAra opana kare che. tyAM AgaLa vyavahArane vyavahArathI bhAMgavo ane vyavahAra ekasepTa karavo. tyAM te vacce nyAya nA ghAlIza. nyAya ghAlIza to gUMcavAiza. praznakartA : ane jo ApaNe gALa kadI ApI ja nA hoya to ? dAdAzrI : jo gALa nA ApI hoya to sAmI gALa nA maLe. paNa A to Agalo pAchalo hisAba che tethI ApyA vagara raheze ja nahIM. copaDe jamA hoya to ja Ave. koi paNa jAtanI iphekTa AvI te hisAba vagara nA thAya. iphekTa e kojhIjhanuM phaLa che. iphekTano hisAba te vyavahAra. vANI, sAmAtA vyavahArAdhIta vyavahAra kone kahevAya che? nava hoya tene navathI bhAgavAnuM, jo navane bArathI bhAgIe to vyavahAra kema cAle ? nyAya zuM kahe che? navane bAre bhAgo. tyAM pAcho gUMcAi jAya che. nyAyamAM to zuM bole ke, 'e AvuM AvuM bolyA, te tamAre AvuM AvuM bolavuM joie.' paNa tame eka vakhata bolo eTale pelA be vakhata bole. tame be vakhata bolo eTale sAmo dasa vakhata bolaze. A baMne bhamaraDA pharaze eTalo vyavahAra che. A baMne bolatA baMdha thayA to vyavahAra pUro thayo, vyavahAra bhagAi gayo. vyavahAra eTale zeSa nA vadhe che. emAM jo tamAre mokSe javuM hoya to turata ja pratikramaNa karo. tamAre nA bolavuM hoya toya bolAi javAya che ne ? e sAmAno, vyavahAra evo che te AdhAre ja nIkaLe che. koi koi jagyA tapAsI jojo. koi mANasa tamAruM nukasAna karato hoya toya tene mATe tamArI vANI avaLI nA nIkaLe ne koi ke tamAruM jarAya nukasAna nA karyuM hoya toya tamArI avaLI vANI nIkaLe. e zAthI ? tyAre kahe, evuM sAmAno vyavahArane AdhIna thAya che. jevA vyavahAre vIMTAyuM che tevA vyavahAre ukelAya che. A tame mane pUcho ke, 'tame mane kema nathI vaDhatA ?" to huM kahyuM ke, 'tame evo vyavahAra nathI lAvyA. jeTalo vadhAre vyavahAra tame lAvyA hatA, teTalI tamane Takora mArI lIdhI. tethI vadhAre vyavahAra nahotA lAvyA." amAre 'jJAnI puruSa" ne kaThaNa vANI ja nA hoya, ane sAmAne mATe kaDaka vANI nIkaLe to te amane nA game. ne chatAM nIkaLI eTale ame tarata ja samajI jaie ke, AnI sAthe ame Avo ja vyavahAra lAvyA chIe. vANI e sAmAnA vyavahAra pramANe nIkaLe che. vItarAga puruSonI vANI nimittane AdhIna nIkaLe che. jene koi paNa prakAranI kAmanA nathI, koi icchA nathI, koi paNa prakAranA rAga-dveSa nathI, evA vItarAga puruSonI vANI sAmAne nimitta hoya che. te sAmAne du:khadAyI nA thAya. 'jJAnI puruSa'ne to gALa bhAMDavAnI navarAza ja na hoya. chatAM, koi mahApuNyazALI Ave to tene gALo khAvAno vakhata Ave. sAmAno vyavahAra evo te roga kADhavA mATe amAre AvI vANI bolavI paDe, nahIM to evuM amAre kyAMthI hoya? eka kalAkamAM je mokSa Ape che ane vaLI gALo ApavAnI kyAMthI hoya? paNa enA roga kADhavA AvI kaThaNa vANI nIkaLI paDe! kavi zuM kahe che ke, mUA jene kahe e to ajara amara tape; gALyuM jeNe khAdhI enAM pUravanAM pApone vIMdhe.' koi kaheze, "A bhAIne dAdA kema kaThaNa zabda kahe che ?" emAM dAdA zuM kare ? e vyavahAra ja evo lAvyo che. keTalAka to sAva nAlAyaka hoya chatAM dAdA UMce sAde bolyA nA hoya, tyArathI nA samajAya ke e potAno vyavahAra kevo suMdara lAvyo che ! je kaThaNa vyavahAra lAvyA hoya te amArI pAse kaThaNa vANI dekhe. amAre ghera upara cA Ave, te ko'ka vakhate cAmAM khAMDa ja nA nAkhI, hoya to ame kazuM bolyA vagara pI laie. ghaNI vakhata to nIce khabareya nA paDe. ne khabara paDe to e jyAre cA pIe tyAre khabara paDe. amAre rojanI bAbatamAM bolavAnuM nA hoya. bolavAnuM kyAM hoya ke kaMi navIna nAkhavAnuM hoya to ja kahIe ne khAMDa to roja nAkhe ja che. te Aje ja bhUlyA che, to emAM bolavAnI jarUra nathI. khAMDa nAkhavI e to vyavahAra
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata, vyavahAra-svarUpa che. te khAMDa vagaranI cA Ave to ame samajI jaie ke Aje Avo vyavahAra Avyo che, to cA pI laie. vyavahAramAM 'tyAya' kyo ? 165 vyavahAra ja badhe mUMjhave che ne ? vyavahArane ane nyAyane lAgatuM vaLagatuM nathI. loko nyAya karavA jAya che, nyAyane bolAvAno ja nA hoya. je vahune sAsu pajavatI hoya teya vyavahAra ne je vahune sAsu jamADa jamADa karatI hoya teya vyavahAra che. Akho dA'Do kesara DhoLe e vyavahAra che ane pajave eya vyavahAra che. jo vyavahAra nA hoya to to pudgala Ave ja nahIM ne ! A vyavahAra che, emAM nyAya-dhyAya jovA jAya to ukela ja nA Ave. bhagavAna joDe 11 ziSyono vyavahAra hato, emAM ko'ka ziSyane ko'ka dA'Do khoTuM lAgI jAya to e ziSya AkhI rAta UMdhe nahIM. emAM bhagavAna zuM kare ? emAM kyAMya nyAya jovAno hoya ? jo vyavahArane vyavahAra samaje to nyAya samajI gayo ! pADozI avaLuM kema bolI gayA? kAraNa ke ApaNo vyavahAra evo hato tethI. ne ApaNAthI vANI avaLI nIkaLe to e sAmAnA vyavahArane AdhIna che. paNa ApaNe to mokSe javuM che. mATe tenuM pratikramaNa karI levuM. praznakartA : paNa tIra nIkaLI gayuM tenuM zuM ? dAdAzrI : e vyavahArAdhIna che. praznakartA : evI paraMparA rahe to vera vadhe ne ? dAdAzrI : nA, tethI to ApaNe pratikramaNa karIe chIe. pratikramaNa mokSa lai javA mATe nathI, paNa e to vera aTakAvavA mATe bhagavAnane tyAMno phona che. pratikramaNamAM kAcA paDyA to vera baMdhAya. bhUla jyAre samajAya tyAre tarata ja pratikramaNa karI lo. enAthI vera baMdhAya ja nahIM. sAmAne vera bAMdhavuM hoya toya nA baMdhAya. kAraNa ke ApaNe sAmAnAM AtmAne sIdho ja phona pahoMcADIe chIe. vyavahAra nirUpAya che. phakta 166 AptavANI-2 ApaNe mokSe javuM hoya to pratikramaNa karo. jene 'svarUpa-jJAna' nA hoya teNe vyavahAra vyavahAra-svarUpa ja rAkhavo hoya to sAmo avaLuM bolyo te ja karekTa che ema ja rAkho. paNa mokSe javuM hoya to enI joDe pratikramaNa karo, nahIM to vera baMdhAze. niHzeSa vyavahAre ukela bhagavAne zuM kahyuM ke 'eka vyavahAra che ane bIjuM niya che'; vyavahArano to niHzeSa bhAgAkAra thai rahyo che, nahIM to ukela kyAMthI Ave ? niraMtara vyavahArane vyavahAramAM rAkhavo ane niyane niyamamAM rAkhavAno. ane vyavahAramAM to jeTaluM haze teTaluM to sAme Avaze ja ne ? vyavahAra to tame jeTalo vyavahAra lAvelA teTaluM rokaDuM ja Ape. vyavahAra zuM kahe che ? kAyadesara aDhAra ApavA joie ane ATha ja kema ApyA ? kAraNake AThano ja vyavahAra hato mATe ATha ApyA, eTale vyavahAra zUnya thai jAya, pAchalAM karmo zUnya thai jAya. paNa 'jJAnI puruSa' jJAna ApyuM hoya to cArja nA thAya, nahIM to cArja thai jAya. vyavahAra eTale bannenI vAta zUnyatAne lAve te. sthULa karmo, paMcendriyathI dekhAtAM, anubhavAtAM karmo, zUnyatAne pAme e vyavahAra. svarUpanA ajJAnIne e cArja karIne jAya ane ame jene jJAna ApyuM hoya, jene svarUpanuM bhAna hoya tene to DIscArja thai jAya ane navuM cArja nA thAya. DIscArja koi paNa prakAranuM hoya paNa te jevo sAmAno vyavahAra haze tevuM ja DIscArja thaze. keTalAka evA hoya che ke, tame upakArathI bhAgatA ho toya te apakArathI bhAgatA hoya ! emAM nyAya karavA jAva to gAMDA bano. sarakAra, vakIla badhA gAMDA bane. emAM to A upakAra kare che e vyavahAra che ane pelo apakAra kare che eya vyavahAra che. emAM nyAya karavA jAva ane lavAdane bolAvo to lavAda uparathI pahelAM ja kaheze, eya, cApANI-nAstA lAvo !
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata, vyavahAra-svarUpa 167 jyAM vyavahAra kakAM tyAM nyAya khoLavAno ja kyAM rAo ? tuM A samajIza nahIM to vyavahAra pote ja tane mArI-ThokIne vyavahAra karAvaze. mATe samajI jAne ke A to vyavahAra ja che ! praznakartA: dAdA, vyavahAramAM mahIM baLyA kare e tarachoDa kahevAya dAdAzrI : e to enI joDe ramaNIya vyavahAra sacavAyelo nahIM tethI evuM bane, A vyavahAramAM koine ame vaDhatA hoie paNa emAM amAro potAno jarAya svArtha nA hoya to te ramaNIya vyavahAra hoya. enuM phaLa suMdara Ave. paNa svArtha mATe laDhe, pakSApakSI mATe laTe tenuM phaLa kaDavuM Ave. amAro vyavahAra ramaNIya hoya. vagara kArya karyuM jaza maLe. ema ne ema pagalAM paDe ne pheraphAra thai jAya te pUrvabhavano ramaNIya vyavahAra che. have to ApaNe jeTalo ane jevo vyavahAra che te bhUMsI nAkhavAno che ane have ApaNe navo vyavahAra kyAM karavAno che ? have to tamAre vyavahAranA jJAtA-draSTA ane paramAnaMdamAM rahevAnuM che have koi mANasa pUchavA Ave ke, "mAro chokaro AvuM kare che, phalANAe AvuM karyuM, evuM te karAtuM haze ?" to huM kahyuM ke, "je thai rakAM che e ja nyAya che.' nyAya to tharmomITara che. daraasala saMjJA e daraasala nyAya che; je thai rahnA che tene ja ame 'vyavasthita' kahIe chIe. emAM pachI nyAyAkhyAya khoLavAnuM kyAM rahyuM ? Aje A gajabanI vAta nIkaLI che ! A vAta varlDamAM UMcAmAM UMcI vAta che !! dravya, kSetra, kALa, bhAvane AdhAre nIkaLI gai che; tamAma zAstronA sAra rUpe nIkaLyuM che !!! A vAkyanuM vivaraNa karavA jevuM che. vyavahArika sukha-du:kha samaja A saMsAranAM sukha-du:kha che ane bhagavAne sukha-du:kha kakrAM nathI. bhagavAne Ane vedanIya kalA che. sukhane zAtA vedanIya kahI ane du:khane azAtA vedanIya kahI. praznakartA : vedanIya kema kakAM ? dAdAzrI : kAraNa ke enuM pramANa vadhI jAya to kaMTALI jAya. A jamavAnuM roja eka ja prakAranuM mUke to kaMTALI jAya. tethI teya vedanA ja che ne ? puNyakarmathI zAtA vedanIya ane pApakarmathI azAtA vedanIya che. A lagnamAM badhAM loka AnaMdamAM hoya ne bhAinA moDhA para divela pIdhuM hoya ema kema dekhAya ? tyAre kahe, 'mahIM' azAtA vedaka che. te e AmathI godA mAre ane temAMthI godA mAre ane game tevAM du:khanAM sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansIsa bhegA karI Ape ane bhAine du:kha Ape. A upara bhagavAna ke graho koi duHkha Ape nahIM. upara koi bApoya navaro beTho nathI tamane du:kha ApavA ! A to mahIM pelo vedaka che e karAve che. AmAM AtmA nathI. AtmA sivAya bIjI vastu che. A to AkhuM lazkara mahIM che. polIsavALo, phojadAra, eno uparI e badhAya A lazkaramAM che ! praznakartA : jJAnI puruSane A be vedaka nA hoya ne, dAdA ? dAdAzrI : nA, 'jJAnI'ne paNa hoya. paNa jJAnI jue ane jANe. kaMi apajaza maLe to ApaNe kahIe ke A to tamAro hisAba tethI apajaza maLyo. ApaNe to jJAtA-draSTA ane paramAnaMdI, te pADozInI jema rahevAnuM. A to badhA TempararI eDajasTamenTsa che. koine dADha du:khavA Ave to e kema ema nathI vicArato ke A kAyama du:khatI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhadu:kha samaja ! 169 170 AptavANI-2 raheze to ? A badhAMno TAima hoya. kALa pAke eTale du:khatuM baMdha thAya. eka avasthA aDatAlIsa miniTathI vadhAre Take nahIM evA niyamavALuM jagata che ! avasthAmAM sukha hoya nahIM. avasthA to niraMtara pharyA karavAnI. bagIcAmAM sukha hoya to pAchuM ghera AvavuM paDe che, enA karatAM A du:khanA hAMllAmAM paDyA rahIe ke je jagyAe du:kha che tyAM ja paDyA rahIe to sukha thAya. du:kha sahana karanArane sukha oTomeTika AvyA kare, kAraNa ke tApamAM cAlelAne bAvaLiyA nIce sukha Ave ja, ane jo koIne bAvaLiyA nIce sukha nA AvatuM hoya to tene cAra-pAMca kalAka tApamAM pheravIe to tyAMya tene sukha lAgaze. A saMsAranI kaluSita kriyAne enAM phaLa rUpe sukha utpanna thAya che ! pachI e ghera jaine paMkho pheravIne bese to 'hAza, sukha thayuM" kahe ! pachI e nirAMte cA-pANI pIe. ane Akho dA'Do gharamAM besI rahelA zeThane paMkho pherave to nA phAve, cA-pANI nA game. A saMsAramAM koi paNa sukha che e thAkyAnAM phaLa rUpe che. tAtvika sukhasanAtana sukha Ave pachI kyAreya paNa jAya nahIM ! keTalIka jagAe orata dhaNIne duHkha Ape to koi jagyAe dhaNI oratane duHkha Ape. paNa e du:kha zAthI lAge che? tyAre kahe, pramANathI ochuM duHkha Ape che, tethI. jo pramANathI vadhAre du:kha pIrase to sukha lAge. tyAre ahIM jJAna zuM bole ke A to vAgyA ja karaze. te pachI sukha utpanna thai jAya ! A cakravartI rAjAone mahelomAM sukha nA lAgyAM ne A garIbone jhUMpaDImAM sukha lAgyA kare che e ja ajAyabI che ne ? sukha to TakAu hovuM joie, AvyA pachI jAya nahIM. sukha to 'dAdA'ne che tevuM hovuM joie, eka kSaNa paNa e jAya nahIM, 'dAdA'ne niraMtara sahaja samAdhi rahe ! nA jAya. paNa ghera ja saMtoSa nA rahe to pachI e bahAra khAvA jAya, tevuM sukhamAM asaMtoSa che eTale sukha khoLe che. jIva atIndriya sukhane mATe bhaTake che, potAnuM sukha koie cAkheluM ja nahIM, A kalpita sukha to keTaluM Take ? 'jJAnI puruSa' maLI jAya to atIndriya sukha maLI jAya! kalpita sukhathI to tRpti nA thAya, saMtoSa thAya kharo. jyAM sudhI jJAna utpanna thAya nahIM tyAM sudhI 'avaLA-havaLA'nuM bhAna manuSyane hoya nahIM. buddhi che to saMsAranAM hitAhitanuM bhAna batAve paNa mokSanA hitAhitanuM bhAna nA batAve. e to huM marI jaiza evuM batAve ! A jagata krame goThavAyeluM che. paddhatisara jagata che. koineya mananAM du:kha nathI. eka manuSya nAmanA prANIne ja du:kha che. prANI zAthI? ke prANanA AdhAre jIve che. bIjA koi janAvarane mananAM du:kho nathI. bhUkha lAge to temane vedanA thAya paNa jarAka khorAka maLe eTale vedanA zamI jAya. emane lobha ja nahIM ne ! A manuSyone ja lobha che. te potAnA gamANanuM to khAya paNa joDenAnI 'gamANa'nuM paDAvI levA phare ! lobhathI ja du:kho UbhAM che ! A mANasone paiDapaNamAM paga du:khe to DaoNkTara pAse doDe, davA karAve. paNa A pakSIone ke mAchalAMone che DaoNkTara ? emane bhogavyA ja karavAnuM. emane che e keya viSaya ? AhArasaMzA hoya tethI khAvA joie, paNa jIbhanA viSaya nahi. emaneya jo khAvA-pIvAnA viSayo hoya to temaneya dADho du:khata, cazmAM Avata. janAvaroneya paiDapaNamAM du:kho AvavAnAM, paNa mUMge moDhe sahana karyA karavAnAM temane ! A baLadane Akho dahADo khetaramAM khetI karAve ne potAno baLada potAnA khetaramAMthI kazuM khAi nA jAya te mATe moTe zakI bAMdhe, te baLada jANe ke mAre kazuM khAvAnuM nahIM. eka kheDUtabhAine rAte sinemA jovAnuM mana thayuM. te baLadane ghAsa-bAsa sarasa sarasa mUkIne jato raddho, paNa zakI kADhavAnuM bhUlI gayo. bicAro baLada zuM kare ? peTamAM bhUkha lAgI paNa kare zuM? kone kahe ? rAte bAra vAgye kheDUta Avyo ne sUi gayo. baLadanI kaMi tapAsa-bapAsa karI nahIM. baLada to jamIna para paga pachADa pachADa praznakartA : jIva bIje sukha zA mATe khoLe che ? dAdAzrI : A chokarAne dALabhAta sarasa khAvA maLe to te hoTalamAM
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhadu:kha samaja ! 171 172 AptavANI-2 kare AkhI rAta ! te savAre joyuM to khabara paDI ke zIMkI kADhavAnuM bhUlI ja gayelo! jIvata - ghAMcInA baLada jevA anaMta avatAra ghAMcInA baLadanI jema majUrI karI, phaLamAM maLyuM zuM ? to ke khoLanuM eka TekuM ! tema bhAi Akho dahADo ghAMcInA baLadanI peThe mahenata karIne marI jAya tyAre rAtre hAMDavAnuM TeruM maLe ! bahu badhAM duHkho bhogavyA che ! pAra vagaranA mAra khAdhA che. A to kalpita duHkhone pAchA AmaMtraNa mATe patrikA mokale. lagnamAM mAsInA mAmAjInA dIkarAne bolAve. jarUra hoya ene kaMkotarI mokalane ! paNa A to badhAMne AmaMtraNa Ape te pachI badhAM Ave. A du:khane evuM nahIM ke Ane tyAM javuM ane Ane tyAM nA javuM, ane sukhaneya evuM nahIM ke Ane tyAM javuM ane Ane tyAM nA javuM. paNa jene kaMkotarI mokale te Ave. pachI kahe ke du:kha kema AvyuM ? A gAmaDAnAM bairAM bhegAM thAya ne pachI sukhadu:khanI vAto kare. bAyaDI kahe ke mAre to mArA 'emane" eka dahADo deDakAvavA che ane puruSo bhegA thai ne vAto kare ke 'mUine be dhola devI che." te pachI jo. pelI TeDakAve ane pelA ene be dhola mAre evo A saMsAra che ! A saMsAramAM jarUranI vastu keTalI ? be TAima khAvA maLe ne nAhavAnuM pANI maLe to ThIka, paNa pIvAnuM pANI to joie. AvaDA nAnA vALa hoya to khoDo thAya kazo ? A to vALa vadhAre ne pachI khoDo thAya. A to jarUra vagaranAM duHkho notare che. saMsAra e to naryo du:khano bhaMDAra che. temAM bolAya nahIM, kahevAya nahIM ne sahevAya nahIM ! ne gaLyA karavAnuM ! A baLadiyAne to AkhI jiMdagI mahenata karavAnI ane pachI paiDo thAya tyAre kapAI maravAnuM. emane rITAyara thavAnuM che kaMi ? che jarAya emane TenzanamAMthI nIkaLavAnuM? A to potAne du:kha che, enAM karatAM janAvarone pAra vagaranAM du:kha che. A janAvaro karatAM to ApaNane du:kho ochAM che ne' ema vicAravAnuM. A to moDhe eka phoDakI thai hoya to du:kha thai jAya! du:khote tA rahe te khAtadAtA potAnAM du:kho bIjAne raDIne kahevAM e to kAMi khAnadAnI kahevAya ? paNa loko to du:kho badhAne kahetAM phare. du:kho kahevAnI zakti hoya chatAM sahana karavuM ne nA kahevuM enuM nAma khAnadAnI ! moTo mANasa potAnAM du:khane samAvI le. kAraNa ke ene ema hoya ke emAM kahevA jevuM zuM che ? kAMi sAmevALo ApaNAM du:kha lai levAno che ? A janAvaro Ave che kaMi potAnA du:kho kahevAM ? A kUtarIno paga moTara nIce Ave to e kone kahevA jAya che ? te bicArI DhasavAtI DhasavAtI cAle, tene davA-bavA kazuM ja nahIM ! A janAvarone che kaMi naNadoI-baNadoi ? A to manuSyamAM AvyAM tyAMthI amArA naNadoi, amArA vara, kayA avatAramAM vara nahoto maLyo ? katarAMmAMya ne gadheDAmAMya - badheya vara maLelo, toya AvuM ja game che lokone. nahIM to pote paramAtmA ja che ! A mukti mATe janma maLe che, paNa e kAma to bhUlI gayo. je kAma mATe Ave ne e kAma bhUlI jAya to enAthI moTo mUrakha koNa ? A saMsAramAM A mArA sasarA, A mArI sAsu ne A mAro dhaNI ne A mArI vahu ema 'mAruM-mAruM' karI kara karyuM che. paNa dAMtamAM saNakA mAre tyAre koi Ave nahIM. DozI vahune kahe ke, 'dADha du:khe che to alI kaMi rasto batAvane!" tyAre vahu mahIM vicAre ke A DozI zuM kaca% karatI haze ! paNa e to ene du:khe tyAre khabara paDe. paNa te ghaDIe bhUlI gayelI hoya. gunA karIne pachI bhUlI jAya. te bhogavatI vakhate kahe ke mane A du:kha zuM kAma AvyuM ? copaDAtA hisAba A saMsAra to samajavA jevo che. A kAkA zuM che ? mAmA zuM che? dhaNI zuM che ? bairI zuM che ? e to copaDAnA hisAba che. paNa e to jANuM ja nahIM. jo jANe to to hisAba ja cokhkho karato jAya. ane A to jANe nahIM eTale pachI eka hisAba cUkate thAya ne bIjo hisAba vadhArato jAya, ane mAmAno hisAba bAkI hoya to koi paNa nimitte hisAba cUkate thayA vagara rahevAno nahIM ne !
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhadu:kha samaja ! 173 174 AptavANI-2 jagata du:kha bhogavavA mATe nathI, sukha bhogavavA mATe che. jeno jeTalo hisAba hoya teTaluM thAya. keTalAka ekaluM sukha bhogavatA hoya che, te zAthI ? keTalAka ekaluM duHkha ja bhogavatA hoya che e zAthI ? pote evA hisAba lAvyo che tethI. A samAcAromAM roja Ave ke, 'Aje TeksImAM be mANasoe Ane lUMTI lIdhA, phalANA phleTanAM bAi-sAhebane bAMdhI lUMTa calAvI.' A vAMcIne ApaNe kaMI bhaDakavAnI jarUra nathI ke huMya luMTAi jaiza to ? A vikalpa e ja guno che. enA karatAM tuM tAre sahajamAM pharyA karane. tAro hisAba haze to lai jaze, nahIM to koi bApoya pUchanAra nathI. 'bhogave enI bhUla.' mATe tuM nirbhaya thaine phara. A peparavALA to lakhe, mATe ApaNe zuM bI javuM ? A to thoDA ochA pramANamAM DAivorsa thAya che e sAruM che. chatAM, vadhAre DAivorsa thavA mAMDe to badhAMne zaMkAne sthAna maLe ke ApaNeya DAivorsa thaze to ? eka lAkha mANasa je jagyAe lUMTAya tyAM tame Darazo nahIM. tamAro koI bApoya uparI nathI. ApaNane koi joSIe hAtha joine karavuM hoya ke cAra ghAto che. to cAra ghAtomAM ApaNe cetatA rahevuM joie. have AmAMthI eka ghAta gai to AnaMda mAnavo ke silakamAMthI eka ochI thai ! tema apamAna, gALo, evuM badhuM ApaNI pAse Ave to AnaMda mAnavo ke silakamAMthI eka duHkha ochuM thayuM. paNa A to avasthAmAM coMTI rahe che, e nA hovuM joie. koinI joDe hajAra gALono hisAba hoya to e eka gALa Ape to ApaNe ema kahIe ke hajAramAMthI eka to ochI thai ! have 999 gALo bAkI rahI !! pelo bojo rahe che ke mane 'kema gALa ApI te, nA hovo joie. ane jo tamArAM duHkho 'dAdA'ne soMpI do to to kAma ja nIkaLI jAya. 'ame" AkhA jagatanAM du:kho levA AvyA chIe, jene soMpavA hoya te A 'dAdA'ne soMpI jAya. ApaNe dAdAne kahIe ke 'dAdA ame to pahelethI ja gAMDA chIe. mATe have tame hAjara raho.' eTale dAdA Ave ja. raheto ? 'apamAna vakhate AnaMda hAjara rahe ja." evuM nahIM kahevAthI e hAjara nathI raheto; mATe ApaNe "rahe ja' ema kahIe eTale rahe. paNa e to 'khyAla nathI raheto' evuM kahe to pachI e khyAla zI rIte hAjara rahe ? mahI AtmAmAM anaMta zaktio bharI paDelI che. nakkI kare evuM thAya ema che. A saMsAramAM sukha nathI evo hisAba kADhelo ke te ? praznakartA : hA, dAdA. dAdAzrI : jene A saMsAranA copaDAonuM saravaiyuM kADhatAM AvaDyuM ene mokSanI tIvra icchA thAya. copaDA jotAM nA AvaDe toya mokSanI tIvra icchA to hoya ja. A saravaiyuM kADhe tyAre ja samajAya ke zAmAM sukha che ? bApa thavAmAM sukha che ? dhaNI thavAmAM sukha che ? sasukha kyAre jaDe ? praznakartA : pote zuddha che, evuM A loko jANatA haze ? dAdAzrI : zI rIte jANe ? pote zuddha che evuM jANe to apAra sukha Ave. paNa A nahIM jANatA hovAthI A badhAM duHkho che. aNasamajanAM du:kho che. kaMi zodhakhoLa to karavI joie ne ke sukha zAmAM che ? A to gadheDAnI peThe doDadhAma, doDadhAma kare che. te pAcho paDI jAya, athaDAI jAya. AvuM te hotuM haze ? A manuSyone jIvana jIvavAnI kaLA naSTa thai gai che. A pittaLa, tAMbu, loDhuM e badhI dhAtuo enA guNadharmamAM rahelI che. paNa A paMcadhAtunuM pUtaLuM bahu vasamuM che ! e kaMi tRtIyama ja khoLI kADhe ! hoya pote zeTha, paNa loka kaheze ke, "bhAi, vAta ja nA karazo ne emanI to !' kAraNa zuM ? ke, zeTha kaMi kAmanA ja nathI. eTale kaMi mArga to kADhavo paDaze ne ke pote zI rIte sukhI thAya? saMsAramAM sukha nathI evuM kyAre thAya ? jyAre duHkho Ave tyAre hisAba nIkaLe. A to badhAM khAtAM anaMta du:khovALAM ja che. paNa sukha Ave tyAre mastAna thai ne phare che ane du:kha Ave tyAre samajAya, tyAre mAna vakhate jema AnaMda rahe che tema apamAna vakhateya AnaMda hAjara rahevo ja joie. apamAna vakhate AnaMda zAthI hAjara nathI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhaduHkha samaja ! 175 176 AptavANI-2 lAge ke A saMsAra to khAro dava jevo che. paNa potAnI pAsenuM badhuM sonuM dariyAmAM pheMkI de pachI kaMi jaDe ? pachI to poka mUkIne raDavuM paDe. A eka vakhata saMsAra bagADI nAMkhyo to zI rIte pharI sudhare ? te mATe to eka vItarAga vANI ja sudhAre, ne te ja mokSa ApI zake ema che. A dehanuM baMdhana, vANInuM baMdhana, mananuM baMdhana, buddhinuM baMdhana, ahaMkAranuM baMdhana te zI rIte poSAya ? A badhA baMdhano potAthI judAM ja che. paNa A to tame bhegA karyA. 'huM e ja mana chuM, ahaMkAra e huM ja chuM." te pachI mUDhAtmadazA thai jAya. nahIM to temAMthI chuTo paDe to pote paramAtmA ja che. A badhI vinAzI cIjomAM sukha mAnyuM tethI mUDhAtmo thai gayo che ! A du:kha to nAme nathI, paNa mAnI bese che tenAM duHkho che. A upara gayA pachI koinA kAgaLa-bAgaLa AvelA ke tamArI upara ? praznakartA : nA, e to kyAMthI Ave ? dAdAzrI : evo A saMsAra che. copaDe 500 rUpiyA jamA hoya to A bhave e hisAba pUro karavA bhegA thAya. te jUnA hisAbo pUrA thAya eTale chuTA paDI jAya, marI jAya ne jo pharI navA hisAba mAMDelA nA hoya to pharI bhegA nA thAya. A 100 rUpiyAnAM kapa-rakAbI che te jyAM sudhI ApaNo hisAba che, RNAnubaMdha che tyAM sudhI te jIvatAM raheze. paNa hisAba pUro thAya pachI rakAbI phUTI jAya. te phUTI gayuM te vyavasthita, pharI saMbhAravAnA nA hoya. ane A mANasoya pyAlA-rakAbI ja che ne ? A to dekhAya che ke marI gayA. paNa maratA nathI, pharI ahIM ja Ave che. eTale to marelAnAM ApaNe pratikramaNa karIe to tene pahoMce. e jayAM hoya tyAM ene pahoMce. kaDavuM pIve te tIlakaMTha praznakartA: dAdA, koi kaDavA zabdo kahe to te sahana nathI thatA, to zuM karavuM mAre ? dAdAzrI : jo teno tane khulAso karuM. A rastA vacce kAMTo paDyo hoya ne hajAro mANaso nIkaLe paNa kAMTo koine vAge nahIM. paNa caMdubhAi jAya to kAMTo ADo hoya toya evo vAge ke paMjAmAMthI soMsaro upara Ave ! kaDavAno sparza thavo e hisAbI hoya che. ane kaDavAno sparza thAya to mAnavuM ke ApaNA kaDavAnI rakamamAMthI eka ochI thai. jeTaluM kaDavuM sahana karazo eTalAM kaDavAM tamArA ochAM thaze. mIThuM paNa sparza thAya tyAre eTaluM ochuM thAya che. paNa A kaDavuM sparza thAya che tyAre nathI gamatuM. A ochuM thAya che toya kaDavuM kema nathI gamatuM ? pelAne kahIe ke kaDavuM pharI Apane ? toya e nA Ape. A to koinA hAthamAM sattA ja nathI. badhuM ja gaNatarIbaMdha che, silaka sAthe che, kazuM gamyuM nathI. maryA sudhInuM badhuM ja gaNatarIbaMdha che. A to hisAba pramANe hoya ke AnA taraphathI 301 Avaze, pelA pAsethI 25 Avaze, AnI pAsethI 10 Avaze. 'jJAna jo hAjara rahetuM hoya to kazuM ja sahana karavuM nA paDe. A to badhuM rIleTiva rIlezana che. kaDavuM mIThuM badhuM ja hisAbathI maLe che. roja kaDavuM ApanAra eka dA'Do evuM suMdara ApI de che ! A badhAM RNAnubaMdhI gharAka-vepArInA saMbaMdho che ! amAre paNa kaDavA pyAlA AvelA ne ! ame pIdhA ne pUrA paNa thai gayA ! je koie kaDavuM ApeluM te ame uparathI AzIrvAda ApIne pI lIdhuM ! tethI ja to ame mahAdevajI thayA chIe !!! praznakartA: A karma khapAvavAM ene ja kahe che ? dAdAzrI : e ja ke kaDavI bheTo Ave tyAre svIkArI levI. paNa A kaDavI bheTa-sogAdo Ave tyAre kahe ke, "alyA, tuM zuM karavA mane Ama kare che !' to enAthI karma nA khape. navo vepAra zarU thAya. jene svarUpanuM bhAna che eTale ke jene A dukAna kADhI nAkhavAnI che te ukela lAvI nAkhe. jene svarUpanuM bhAna nathI ene to vepAra cAlu ja che, dukAna cAlu che. sAmo kaDavuM Ape tyAre e kyA khAtAnuM che e nA jANIe tyAM sudhI e nA game. paNa khabara paDe ke "oho ! A te A khAtAnuM che!"
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhaduHkha samaja ! 177 178 AptavANI-2 eTale e game. 'dAdA'ne rakama ja khalAsa thai gai che, eTale kaDavuM koNa Ape ? A to e rakama jyAM sudhI silakamAM hoya tyAM sudhI ja ApavA Ave ! jenA upAya jaDe ene duHkha kahevAya. upAya hoya to ja du:kha kahevAya. jeno upAya nathI e du:kha ja na kahevAya. je du:khe che teno upAya karIe ja chIe ne ! A paga hoya te laDAimAM kapAi jAya to to te paga pharI nahIM Ave mATe te du:kha nA kahevAya, kAraNa ke upAya nathI. paNa page phollo pAkyo hoya to te du:kha kahevAya, kAraNa ke te maTADI zakAya che, eno upAya che. ahIM satsaMga niraMtara AnaMda ApanAra che ! ane bahAra kyAMya AnaMda che ja nahIM. tethI amukamAM AnaMda mAnIne AnaMda le che. 'jANelAmAMthI nahIM paNa "mAnelAmAMthI AnaMda le che. saMsAranA sukho to roMga bIliphathI che. A jo jJAna thAtane toya kaMika cAlata, paNa A to roMga bIliphathI AgaLa khasato ja nathI ! vivaraNapUrvaka e sukhone juene toya e kalpita sukha samajAya, paNa A to roMga bIlipha jAya nahIM tyAM sudhI emAM sukha lAge. savaLA saMjogo maLe to sukha maLe ane avaLA saMjogo maLe to du:kha notare. koi mANasa hoya tene jugArano ane dArUDiyA joDa dArU pIvAno kusaMga maLe to te saMyoga tene duHkhI kare ne satsaMgamAM bese to sukha maLyA kare. A to mANasa kayA saMgamAM che e parathI ene kevuM sukha haze te samajAya. duHkha te kone kahevAya ? du:kha potAne che ja nahIM ne du:kha paDe che bIjAne, paNa samajAtuM nathI tethI pote potAnA upara du:kha laI le che. jo traNa dahADA khAvA nA maLe, pIvA nA maLe te du:kha kahevAya ! khAvA pIvAnuM badhuM ja sArI rIte maLe chatAM A duSama mana badhAM duHkhone bheLAM kare ane du:khano sToka kare. Ane te vaLI du:kha kahevAtAM haze ?! duHkha to kone kahevAya ke khAvA nA maLe, kapaDAM paheravAM nA maLe, suvA nA maLe-e badhAM du:kho kahevAya. A badhuM maLe pachI du:kha kone kahevAya ? A to saMsAramAM duSama manane laine duHkho che, te suSama mana thAya eTale sukhI thaI jAya ! mana bagaDI jAya eTale Adhi bolAve, nA hoya toya Adhi bolAve. vakhate dADha duHkhatI hoya to ene duHkha kahevAya. A to du:kha ja nathI, paNa lokoe badho ajaMpo karyo che. koI kahe mAre badhe sukha che chatAM A page darAja thai che eTaluM ja jarA du:kha che. alyA, Ane du:kha kema kahevAya ? A to hAtha enI meLe valUryA kare. praznakartA : paNa dAdA, amArA Arthika saMjogo pharI gayA che te? dAdAzrI : e to pheraphAra thayA kare. A dahADA pachI rAta Ave che ne ? A to Aje nokarI nA hoya paNa kAle navI maLe. banne pheraphAra thai jAya. keTalIka vakhata Arthika du:kha hotuM ja nathI. paNa ene lobha lAgyo hoya che. AvatI kAle zAkanA paisA che ke nahIM eTaluM ja joi levAnuM hoya. ethI vadhAre jovAnuM nA hoya. bolo, have evuM tamane duHkha praznakartA : nA ! dAdAzrI : to pachI ene du:kha kahevAya ja kema ? A to vagara duHkhe du:kha gA gA kare che. te pachI enAthI hArTa-eTeka Ave, ajaMpo rahe ne pote duHkha mAne. jeno upAya nathI ene du:kha ja nA kahevAya. jenA upAya hoya enAM to upAya karavA joie, paNa upAya ja nA hoya to e du:kha ja nathI. A kALa kevo che ? A kALanA lokone to atyAre kyAMthI lakSmI lai AvuM, kema bIjAnuM paDAvI lauM, zI rIte bheLaseLavALo mAla Apavo, aNahakkanA viSayone bhogave ne AmAMthI navarAza maLe to bIjuM kaMi khoLe ne ? AnAthI sukha kaMi vadhyAM nahIM. sukha to kyAre kahevAya ? meina
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhaduHkha samaja ! 179 180 AptavANI-2 proDakSana kare to. A saMsAra to bAya proDakTa che. pUrve kaMI kareluM hoya tenAthI deha maLyo, bhautika cIjo maLI, strI maLe, baMgalA maLe. jo mahenatathI maLatuM hota to to majUraneya maLe, paNa tema nathI. AjanA lokomAM samajaNaphera thai che. tethI A bAya proDakazananAM kArakhAnAM kholyAM che, bAya proDakzananuM kArakhAnuM nA kholAya. meina-proDakzana eTale mokSanuM sAdhana 'jJAnI puruSa' pAsethI prApta karI le pachI saMsAranuM bAya proDakzana to enI meLe maphatamAM Avaze ja. bAya proDakTa mATe to anaMta avatAra bagADyA durgAna karIne ! eka phera mokSa pAmI jA, to tophAna purUM thAya praznakartA : ApaghAta karIne marI jAya to zuM thAya ? dAdAzrI : ApaghAta karIne marI jAya, paNa pAchuM pharI ahIM pharajo cUkavavA AvavuM paDe. manuSya che te tene mAthe du:kha to Ave, paNa te mATe kaMi ApaghAta karAya ? ApaghAtanAM phaLa bahu kaDavAM che. bhagavAne tenI nA pADelI che, bahu kharAba phaLa Ave. ApaghAta karavAno to vicAreya nA karAya. A je kaMi karaja hoya to te pAchuM ApI devAnI bhAvanA karavAnI hoya, paNa ApadhAta nA karAya. du:kha to rAmacandrajIne hatuM. temanA cauda varasanAM vanavAsamAMnA eka dahADAnuM duHkha te A cakalAnA (!) AkhI jiMdagInAM du:kheM barAbara. che ! paNa akkaramI "cai' ' karIne Akho dA'Do du:kha gA gA kare che. sukha-duHkha to AmaMtrelAM mahemAna jevAM che, Ave tyAre dhakko nA marAya paNa temane to satkAravA joie. saMsAra e duHkhano dariyo che. vyavahAra sArI rIte calAvavAmAM koInI bIka nA hovI joie. dholo khAvI gamatI nA hoya, ane jo copaDo baMdha karavo hoya to dholo ApatI vakhate vicAra karavo ke pAchI Avaze tyAre e levAze ke kema ? traNa jAtanAM duHkha che. dehanAM duHkhone "kaSTa' kahevAya che, jene pratyakSa du:kha kahevAya. dADha duHkhatI hoya, AMkho du:khatI hoya, pakSAghAta thayo hoya te badhAM du:kho te dehanA duHkho. bIjAM vANInAM du:kha, ene 'ghA' kahevAya che; hRdayamAM pesI jAya to pachI jAya nahIM. ne trIjo mananAM du:kha te 'du:kha" kahevAya che. ApaNane mananAM du:kha ke vANInA ghA nA rahevA joie, paNa kaSTa to Ave. sahana karavuM paDe, e badhuM kaSTa ja kahevAya. paNa ApaNe jJAtA-draSTA padamAM rahIne sahana karIe. paNa A vANIno ghA ane mananAM duHkho nA hovAM joie. A inkamaTekSano ophisara kahe ke tamArI upara ATalo TekSa nAkhI daiza, evuM bole to e to rekorDa che. tethI e vANIno ghA ApaNane nA lAgavo joie. A koine hArTa-eTeka Avyo hoya tyAre tene chAtImAM du:khatuM hatuM. te e bhAine chAtImAM du:khavA Ave to kahe ke mane hArTa eTeka Avaze to ? A to navuM du:kha vadhAre. enA karatAM evo vicAra Ave to kahIe ke "tuM bahAra jA." A to deha javAno che te game tyAre jaze. ane e 'vyavasthita ne AdhIna che ne ? to pachI e vicArathI du:kha zAne mATe ? kaSTa keTalAM paDe che te jovAnAM ne kaSTa nA hoya to rahene mastImAM! 'dAdA, dAdA bolatAM na thA'- emAM rahene ! bhagavAne kahyuM hatuM ke dehanAM kaSTa eTalAM ja du:kha lagADaje, bAkI bIjAM du:kho e kharAM duHkha nathI. kema janAvarane duHkha nathI ? kAraNa ke emane sImita mana che. emane khAvAnuM lai jaie to gAya doDatI Ave, khAvA maLaze tethI. lAkaDI lai jaie to nAsI jAya. eTaluM ja emanuM mana che. paNa e sivAya ene che bIjI kazI bhAMjagaDa ? A gAyane mananuM cakkara nathI tethI mananAM duHkho temane nathI ne emano saMsAra to ApaNA saMsAra jevo ja che. mATe temane akkala nathI toya emanuM cAle che, to pachI ApaNuM kema nA cAle ? ane uparathI vadhArAnuM ApaNane mananuM cakkara che to eno lAbha lo ne ! A mananuM cakkara duHkhadAyI kema thaI paDe ? du:khanA vicAra Ave ne badhAMne Disamisa karI nAkhIe ane nA hoya to chevaTe tene ekseTa nA karIe. A gAya-bheMsone kaSTo che tema ApaNane kaSTo che, paNa emane vANInI bhAMjagaDa nathI. ApaNe gALo bhAMDIe to emane vAMdho nathI. emanuM mana sImita che ane buddhi paNa sImita che. A vadhArAnAM du: khone
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhaduHkha samaja ! 181 182 AptavANI-2 to Disamisa karavAnAM che. A gAyo-bheMsone che kazI bhAMjagaDa ? emanAM baccAMne paiNAvavAnI che emane kazI ciMtA ? A kevuM che ke phula lAiTamAM vIMchI peTho to pachI mahIM bhaDakATa bho lAgyA kare. paNa jo phula lAiTane DIma karI nAkhIe to pachI vIMchI nA dekhAya, e pachI nA bhaDakAve. A to phula lAiTa ne DIma karI zakAya, paNa DImane phula nA karI zakAya. A gAyo-bheMsonuM cAle che zuM ApaNuM nahIM cAle ? A bhAna nathI evA manuSyonuM paNa cAle che. AkhI duniyA badhI cAle che, to pachI melane pULo ! svarUpa jJAna ame ApIe te pachI duHkha kone kahevAya ? A dehane sparza te, A kapaDAMne sparze te nahIM. A to kapaDAMne sparze to kaheze "mane du:kha thayuM !" A lagnamAM jatAM ho ne uparathI koi ghUMkyuM to kaheze ke, A mArI para thuMkyo. to ame kahIe ke 'hA, e tArI para thaMkyo, e barAbara che. paNa e kaMI tAruM du:kha nathI." du:kha to kone kahevAya ke dehane sparza te. vahune sparzatuM duHkha te vahune sparphe kahevAya. ene ApaNe 'manamAM' zuM kAma laIe ? ene to jJAnamAM laie. ame badhI ja bAbata judI pADIe. dhaMdhAmAM khoTa jAya to kahIe ke dhaMdhAne khoTa gai. kAraNa ke ApaNe naphA-khoTanA mAlika nathI, mATe khoTa ApaNe zA mATe mAthe laIe ? ApaNane napho khoTa sparzatAM nathI. ene jo khoTa gai ne inkamaTekSavALo Ave, to dhaMdhAne kahIe ke, "he dhaMdhA ! tArI pAse cUkavAya evuM hoya to Amane cUkavI de, tAre cUkavavAnA che.' tuM kahe ke, 'kAna du:khe che," to tAruM sAMbhaLuM, 'dADha du:khe che,' toya huM sAMbhaLuM, "bhUkha lAgI che teya huM sAMbhaLuM. ene du:kha kahevAya. ane tuM kahe ke, "khIcaDImAM ghI nathI.' to te nA sAMbhaLuM. A dehane to ATalI khIcaDI nAkhIe to te bUmo nA pADe. pachI tAre je dhyAna karavuM hoya te karaje, nahIM to durbAna karavuM hoya to te kara, tane badhI ja chUTa che ! A to vagara kAmanAM du:kho mAthe laine phare che. A gharamAM kaDhI DhaLI jAya to ene zeTha mAthe lai le ke karamanAM kuTelAM ke kaDhI DhaLI gai, ene duHkha mAne. evuM A dhaMdhAmAMya zeTha du:kha mAthe laine phare che. keTalAMka ophisanAM duHkho hoya che ne keTalAMka samAjanAM paNa duHkho hoya. paNa ene du:kha nA kahevAya. ame to dhaMdhAnuM du:kha dhaMdhAne mAthe ne samAjanuM duHkha samAjane mAthe nAkhIe. A tArA vALa kApI le to ene du:kha nA kahevAya, kAna kApe to ene du:kha kahevAya. kAraNa ke vedanA thAya che. chatAM, ApaNA satsaMgamAM Ave to eya du:kha bhUlI jAya, kAnanI vedanAya bhUlI jAya ! eka bApa hato. DaoNkTarano e oLakhIto hato. enA chokarAne AMgaLIe vAgeluM, te pachI pAkeluM. eTale enuM oparezana karavAnuM hatuM. bApe chokarAne bahu phaTavelo. bahu paisAvALo hato. have DaoNkTara kahe ke, " ghaDImAM ja Ama oparezana karI nAkhIza, tame ciMtA nA karazo.' paNa zeTha kahe ke, "mane oparezana, thiyeTaramAM besavA do." zeTha to vajanadAra mANasa, eTale DaoNkTare besADavA devA paDyA. have bApa beThelo ATha phUTe cheTe, ane DaoNkTare AMgaLIe oparezana karavA kApa mUkyo. have tyAM nahoto koi tAra joDyo, kazuM hatuM nahIM ne chatAM A DaphoLane vagara tAre AMkhamAMthI pANI nIkaLavA mAMDyuM. A vagara tAre pANI nIkaLe to zuM haze ? ene to babUcaka kahevAya. A raDavA jevuM na hoya jagata. ane jayAM raDavAnI jagyA Ave tyAM hasavuM. A kevuM che ke sArI rakame bhAgIe to pelI rakama UDI jAya. jyAM A du:khane bhAgavAnuM hoya tyAM ene gAine guNe, enA karatAM hasIne e rakamane bhAMgI nAkha to zeSa nA vadhe ! eka jaNa kahe ke, "mArI nAtamAM AbarU gai." e nAtanuM duHkha, emAM tane zAnuM du:kha ? duHkha to dehane sparze te kahevAya. mahAvIra bhagavAnane dehane du:kha sparzatuM. temanA kAnamAM barU ghAlI dIdhelAM, te jyAre kADhayA tyAre evI vedanA thai te AMkhamAMthI pANI nIkaLyAM ne moTI bUma paDI gayelI. evuM to badhAMneya thAya. deha ne AtmA to judA che, paNa mAnelo AtmA che tyAM sudhI deha jIve. pratiSThita AtmA kayuma thai jAya, vaparAI jAya pachI deha khalAsa thai jAya.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhaduHkha samaja ! mATe duHkha kone kahevAya ? sparze te. bAbAne AMgaLI kapAya to zuM ? e to bAbAne duHkha thayuM, paNa emAM to bApoya duHkha mAthe lai le. bhagavAna zuM kahe che ke ame bAbAne eka ratala duHkha ApeluM, temAMthI bApa aradho ratala laine phare ne mA pA ratala laine phare che. have Ane DaphoLa nahIM to zuM kahevAya ? 183 tuM mane kahe ke, 'dAdA, peTamAM du:khe che' ne tyAM huM kahuM ke 'tuM AtmA che ne' to to huM jJAnI nA kahevAuM. ene to amAre sAMbhaLavuM paDe. paNa khIcaDImAM ghI nA maLyuM te kahyuM, to te ame nA sAMbhaLIe. Ane duHkha nA kahevAya. A bahu jhINI vAta che. jo kaMi paNa duHkha che to e duHkhane upAya hoya che ja. dADha duHkhe to ene duHkha kahevAya, kAraNa ke DaoNkTara pAse jaine davA karAvAya, dADha kaDhAvI zakAya. duHkha to kone kahevAya ? jenA upAya hoya tene. jenA upAya na hoya ene duHkha ja na kahevAya. A to chokarAne ratala du:kha hatuM, ne temAM te zuM kAma bIjuM aradho ratala lai lIdhuM ? kUtarAnA baccAne vAge to kUtarA raDe nahIM, ene cATIne rUjhAve. enI lALamAM rUjhavavAnI zakti hoya che. ane ene potAne thayuM hoya to bUmAbUma pADe ! ane A nirAzritane to bIjAne thAya toya pote mAthe lai le ! eka bhAi Avelo. te kahe, "mAre to moTI pIDA AvI paDI che.' meM pUchayuM, 'zuM che ?" to e kahe, 'bairIne DilivarI AvavAnI che.' bAi DilivarIe gayAM to e kaMi navIna che ? A kUtarAM-bilADAM badhAMne DilivarI che ne ? posTavALAya DilivarI kare che, emAM navAi jevuM che zuM ? mahIM bhaDake ke bAjuvALAnI bAi DilivarI vakhate khalAsa thai gayelI, to mArI bairInuM zuM thaze? te pachI ame ene vAtanI samajaNa pADI, ne tene samAdhAna karAvI ApyuM. kaMika maMtra kahIe ke, 'A bolaje.' eTale emAM enuM dhyAna rahe, nahIM to enA e ja vicAra kare ke, 'Ama thayeluM te Ama thaze to ?' AvA vicAra kare to pachI evI asaroya thAya ne ? A to duHkha mAne ane eno ja vicAra kare to enAthI banavAnuM nA AptavANI-2 hoya toya evuM ja banI jAya. vicAronI asarathI to bagaDe che badhuM! jeno vicAra nahIM e saphaLa kAma thAya. jyAM vicAra thayA eTaluM bagaDyuM, kAraNa ke nirAzritanA vicAra che ne ? AzritanA vicAra hota to juduM che ! 184 A kahe ke, 'pelAM bAi mane Ama kahe che ne A Ama kahe che.' e sparzeluM nathI, ene duHkha nA kahevAya. A invAiTa kare ene duHkha nA kahevAya. A bAbAnuM du:kha zerezera lai le che. bAbo jato rahe che, tyAre tuM kema jato nathI raheto ? paNa tyAM nA jAya. jJAnI to bahu DAGA hoya, emaNe badhI rIte hisAba kADhI lIdhA hoya. Avo kALa Ave to zuM emAM emane duHkha nahIM AvatAM hoya ? Ave. paNa goThavaNI karI rAkhe. A posTa aphisamAM sorTiMganAM khAnAM hoya che ne ? A naDiyAdanuM khAnuM, A suratanuM khAnuM, tema jJAnI A dhaMdhAnuM khAnuM, A samAjanuM khAnuM, A ophisanuM khAnuM ema nirAMte goThavIne sUi jAya. svarUpanuM jJAna maLyA pachI sahejeya duHkha nA rahe evuM che ! A sinemAnI sIliMga paDe to ApaNane ke koi mANasane vAge nahIM to sAruM, vakhate koine vAge to koi marI gayuM nahIM eTale sAruM thayuM. ema samajanuM avalaMbana levuM joie. amAre kaMTrAkTamAM kAma para khabara Ave ke pAMcaso Tana lokhaMDa dariyAmAM paDI gayuM. to pahelAM ame pUchIe ke, ApaNo koi mANasa marI to gayo nathI ne ?' mare che to sau potAnA udaye, paNa ApaNA nimitte nA hovuM joie. jenuM je khAtAnuM hoya e khAtAmAM mUkI devuM. zarIrane sparze eTalI ja bhAjagaDa. phAdharane thayuM to ApaNe e mAthe nahIM levAnuM, chatAM tapAsa rAkhavAnI ke zuM thayuM ? kyAM vAgyuM ? pachI badhI davA vagere badhuM tarata ja lai AvavAnuM, paNa DrAmeTika, ne DrAmeTika nA hoya to bApa mare to
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhadu:kha samaja ! 185 186 AptavANI-2 dIkarAe joDe javuM ja joie ne ? A maratI vakhatamAM DrAmA ane A vAge emAM 'DrAmA' nahIM, e kema cAle ? A 'jJAnI puruSa' zAthI kAyama AnaMdamAM rahe che ? kAraNa ke badhI goThavaNI AvaDe ane e ja tamane zIkhave. tamane A AvaDe nahIM, ethI to tame amane ahIM Asane besADyA ! tyAM sudhI jJAna kazuM pAmyA ja nA kahevAya. A to mULa vItarAga jJAna ja pAmavAnuM hoya, bIjuM kazuM khape nahIM ne ! A du:khanA mAryA keTalAka to ahIM Ave che, paNa sAcI jijJAsAthI Ave to to bahu kAma thai jAya. A to du:kha Ave tyAre bhagavAnane kahe, paNa bhagavAna zuM kahe che ke, "alyA, sukhanAM TAime teM mane nA bolAvyo, tyAre eka TapAla paNa nA lakhI. mATe have tuM A du:khanA vakhate TapAla lakhe che to huM javAba nahIM ApuM." loko to kevA che ke kAryarUpe Aje du:kha UbhuM thAya, chatAM enA e ja du:khanAM kAraNo pharI pharI seve che. pAchalAM du:khanAM kAraNothI je du:kha Ave che emAM navAM kAraNo UbhAM nA thavA de te kAmanuM. A mAstara hoya te chokarAne be guNAkAra zIkhave ne jo te chokarAne nA AvaDe to tene mAre. gharamAM mAstara banane ! paNa bairI pAse mAstara nA bane, nahIM to bairI ja mAre ! satA vApare te DaphoLa. sattA prApta thayA pachI je sattA vApare che e DaphoLa kahevAya. je sattAno upayoga kare che e DaphoLa kahevAya. sattA prApta nA thai hoya tyAM sudhI bhAva thAya ke sattA vAparIzuM, paNa sattA prApta thAya to ene vAparavAnI nA hoya. ame, A sattA vApare to ene DaphoLa kahevAya, evuM kahIe to eno roga nIkaLe. atyAra sudhI koie gALa dIdhI nathI ane koi gALa dezeya nahIM. te vagara roga nahIM nIkaLe. bahAra to "Avo zeTha, Avo zeTha' evuM zuM kAma kahetA haze ? kaMika kAma paDaze ne, eTalA mATe. A kAmavALA badhA ! e to koi niSkAma puruSa hoya ne te vaDhe to kAma thAya. amArI pAse eka vakIla AvelA, ene to ame kaMi hisAba vagaranI gALo bhAMDelI. tyAre eNe enA bhAine ghera jaine kaheluM ke, AvA karUNAvALA mANasa ja meM joyA nathI." A to loka kevA che ke emane DaoNkTara kAmanA, vakIla kAmanA, A kAmanA. paNa e zenA kAmanA? e to ATalI khIcaDI maLI to kAmanI, bIjuM kaMi kAmanuM nahIM. A to khIcaDI nA maLe tyAre khabara pADI de ke koNa kAmanuM che? 'jJAnI puruSa'ne mAna ke apamAnanI kazI ja paDI nA hoya. mAnanAM sukha e viSaya sukha che. "mAruM mAnabhaMga thaze' e bho jayAM sudhI rahe kAma kADhI levA jevuM 'A' eka ja sTezana AvyuM che. mATe khAva, pIo ane prApta saMyogone sukhethI bhogavo ane aprApta saMyogonI bhAMjagaDa nA karazo. sukho to mahIMthI Avaze. paNa A to bahArathI madhanuM TIpuM cAkhavA paDyo rako che ! A sAdhu thavA mATe kema vicAra Ave che ? kAraNa ke anaMtakALathI eNe mAra khAdhelo te yAda Ave ke sAsunAM duHkha, sasarAnAM du:kha, dhaNInAM du:kha, bAyaDInAM du:kho, chokarAMnAM du:kho, e badhAM du:kho anaMta avatArathI bhogavelAM te yAda Ave ane kahenAra nimitta paNa maLI Ave ke, "A saMsAramAM kyAM sukha che ?" eTale ene vicAra Ave ke mAre to dIkSA ja levI che ane pachI te dIkSA le ! 'jJAnI puruSa' pAse to tamArA dareka duHkho avazya jAya ja. 'A' jJAnI pAse to dareke dareka du:kho dUra thAya paNa tame icchA karazo nahIM to ! A page jo vAgyuM hoya ne paTTI lagADI hoya to 'jJAnIe karAM, ke "Ane ukhADIza nahIM" ne to paNa jo ukhADa ukhADa kare to eno upAya zo ? A to jJAnIe kaLAM, ane pachI kema halAvAya ?
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhadu:kha samaja ! 187 188 AptavANI-2 praznakartA : bahAra javAthI kaMTALo jato nathI. dAdAzrI : kaMTALo Ave che eTale bahAra jAya che ne, eTale blaDa sarakyulezana thAya eTala kaMTALAnA saMyoga vikharAi jAya. vyavahAramAM roja savAre UThatAM 'dAdAne yAda karIne nikraya karavo ane pAMca vakhata bolavuM ke "A mana-vacana-kAyAthI jagatanA koi paNa jIvane kiMcit mAtra paNa duHkha na ho, na ho. na ho !" ATalo nikayA karyo eTale mahIM polIsa khAtuM cete. mahIM to jAta jAtanI vaMzAvali che, moTuM lazkara che. 'jJAnI puruSa'nI hAjarImAM ATaluM karavAthI zaktio AvI jAya ne pachI jAya nahIM. AvuM nakkI karIne, 'dAdA'ne sAmA besADIne 'pelI' vaMzAvali UbhI thAya toya ene kazuM khAvA pIvAnuM nahIM ApavAnuM ! praznakartA : keTalAka kaMTALo Ave tyAre vahIskI pIe che. dAdAzrI : A to kaMTALAnA upAya kare che te brAMDI pIe che, doDadhAma kare che. eya eka jAtanI mUrchA ja che. kaMTALo Ave paNa sahanazakti che nahIM, nahIM to kaMTALo Avyo to 'zAthI Avyo ? zI bhUla rahI gai ?" e badhI tapAsa karAya. paNa e to kazuM karatA nathI ne doDadhAma kare che ne pIve che, tenAthI rAhata maLe che. paNa pharI pAvara Utare eTale kaMTALo pAcho cAlu. A saMsAranAM du:kho eka kSaNavAra zAMti Ape evAM nathI. mANasane kaMTALo game nahIM. keTalAka to jIva paNa bALe che. jIva nA bALazo. kapaDAM bALe to navAM lavAya, paNa jIva bALIza to pharI navo kyAMthI lAvIza ? kaMTALAnuM svarUpa dAdAzrI : kaMTALAno artha, zo ? praznakartA : kazuM game nahIM te. dAdAzrI : kaMTALo eTale kAMTAnI pathArImAM sUie tyAre je dazA thAya te ! kaMTALo Ave che tyAre davA karo cho ? A dragisTane tyAMthI kaMika davA lAvo cho ? praznakartA : e to kyAMya nA maLe. dAdAzrI : paNa kaMIka to karatAM hazo ne ? praznakartA : bahAra pharavA jato rahuM chuM. dAdAzrI : A to mAgatAvALAne pAchA kADhavA barAbara che. kaMTALo Avyo e zuM kahe che ? necara zuM kahe che ? ke AnuM pemenTa karI do. tyAre A kaheze, "nA, ame ema nahIM karIe." ne doDadhAma karI mUke, e to kaMTALAne pAcho kADhe che. paNa e jyAre sAmaTo mAMgavA Avaze tyAre zuM thaze ? kaMTALo Ave tyAre sinemA jovA jAya che. e to anya upAya karyo, virodha karyo. kaMTALo Ave tyAre jo sthira besI rahene to e zodhakhoLa karI zake ke 'zAthI Avyo, e zuM che ?" to tyAM puruSArtha dharma jAge evuM che, tyAre UMdho upAya kare che, ane ene pAchuM dhakele che. ThAkorajInI pUjA dAdAzrI : kaMTALo pUjA karatI vakhate nathI Avato ne ? praznakartA : nA. dAdAzrI : pUjA karo cho to pUjaya puruSanI karo cho ke apUjayanI? praznakartA : huM to khAlI puSTimArgano chuM. sevA karelA ThAkorajI padharAvela che, emanI pUjA karuM chuM ! dAdAzrI : hA, paNa e pUjaya che, tethI padharAvela che ne ? pUjaya nA hoya tenI pujA nA karavI. pUjyabuddhithI pUjyanI pUjA karavI. pUjA karavA khAtara nA karavI, paNa pUjyabuddhithI pUjA karavI. ThAkorajI upara pUjyabuddhi to che ne ? ThAkorajI koi dahADo tamArI joDe vAtacIta kare che ke !
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhaduHkha samaja ! 189 praznakartA H hajI sudhI to lAbha nathI maLyo. dAdAzrI : ThAkorajI tamArI joDe vAta zAthI nathI karatA ? mane lAge che ke, ThAkorajI zaramALa haze ke pachI tame zaramALa cho ? mane lAge che ke bemAMthI eka zaramALa che ! praznakartA : pUjA karuM chuM, paNa ThAkorajIne bolAvI nathI zakato. dAdAzrI : bolAvI zakatA nathI ne ? ApaNe rAmacandrajIne tyAM jayapuramAM ne ayodhyAmAM gayelA to tyAM rAmacaMdrajI bolatA hatA. ame jyAM navI mUrti dekhIe tyAM prANapratiSThA karIe. A biralAe jayapuramAM ne ayodhyAmAM maMdiro bAMdhyAM, tyAM ame rAmacaMdrajInI mUrtimAM prANapratiSThA karelI. te beu jagyAe Arya UbhuM thayeluM. ApaNA mahAtmAo, 35 jaNa beThelA ane tyAMnA pUjArIne to rAmacaMdrajI khUba hasatA dekhAyA. temaNe to maMdira bAMdhyuM tyArathI rAmacaMdrajIne risAyelA ne risAyelA ja dIThelA. te maMdireya risAyeluM hatuM ne darzana karanArA ye risAyelA. rAmacaMdrajInI mUrti hasI te joine pUjArI doDato AvIne amane hAra paherAvI gayo. meM pUchyuM, 'kema?" to e khUba raDavA mAMDyo. kahe ke, 'AvAM darzana to koi dahADo thayAM ja nathI. Aje tame kharAM rAmacaMdrajInAM darzana karAvyA.' ame kahyuM, 'A lokonAM kalyANa mATe karyuM che. atyAra sudhI rAmacaMdrajI risAyelA hatA te lokonuM zuM kalyANa thAya? have rAmacaMdrajI hasatA thayA, have kAyama hasatA mUkIne jaie chIe. te je joze te hasatA thaze. ame pratiSThA karI ApI. koi divasa sAcI pratiSThA ja nahIM thayelI.' A je pratiSThA kare te vAsanAvALA loka che. pratiSThA to AtmajJAnI, evA 'jJAnI puruSa' kare to ja te phaLe. vAsanA eTale samaja paDIne ? kaMi ne kaMi icchA ke 'caMdubhAi kAma lAgaze.' e vAsanA kahevAya. jene A jagatamAM koi cIjanI jarUra nathI, AkhA jagatanuM sonuM Ape toya jarUra nathI, viSayonI jarUra nathI, kIrtinI jarUra nathI, jene koi jAtanI bhIkha nathI te nirvAsanika kahevAya, evA 'jJAnI puruSa' cAhe so kare, mUrtine bolatI karAve tame mUrti joDe vAtacIta nathI karatA ? paNa tamArI jabAnanI chUTa AptavANI-2 che ne ? e nA bole to ApaNe bolIe, emAM zuM thai gayuM ? 'bhagavAna kema bolatA nathI? zuM mArI upara vizvAsa nathI Avato ?" evuM emane kahIe. A mANasane ema kahIe to e hasI nathI paDatA ? ema mUrti hasI paDe. eka mUrti che ke be ? 190 praznakartA : eka. dAdAzrI : navaDAvo, dhovaDAvo cho kharA ke ? praznakartA : hA, roja navaDAvuM chuM. dAdAzrI : garama pANIe ke TADhe ? praznakartA : hazekA pANIe. dAdAzrI : e sAruM, nahIM to bahu TADhe pANIthI navaDAvo to TADha vAya ne bahu garama pANIe dajhAvAya, eTale hazekuM pANI joie. ThAkorajIne roja jamADo che ke roja agiyArasa karAvo cho ? praznakartA : agiyArasa to huM paNa nathI karato. dAdAzrI : tame nathI karatA teno vAMdho nathI, paNa ThAkorajIne jamADo cho ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : keTalA vAgye jamADo cho ? praznakartA H savAre ATha vAgye jamADIne, poDhADIne, pachI prasAda laine ophise jAuM chuM. dAdAzrI : pachI bapore jamo cho ? karI ? praznakartA : bhUkha lAge tyAre game tyAM khAi lauM chuM. dAdAzrI : hA, paNa te ghaDIe ThAkorajIne bhUkha lAgI tenI tapAsa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArika sukhadu:kha samaja ! 191 192 AptavANI-2 praznakartA : e zI rIte karuM ? dAdAzrI : e pachI raDyA kare bicArA ! bhUkha lAge to zuM kare? eTale tame mAruM kaheluM eka karazo ? karazo ke nahIM karo ? praznakartA : jarUra karIza, dAdA. dAdAzrI : to tame jyAre khAvane to te vakhate ThAkorajIne yAda karI, arpaNa karIne 'tame jamI lo, pachI huM khAuM, tamane bhUkha lAgI haze" ema kahIne pachI khAjo. evuM karazo ? AvuM thAya to hA pADajo ne nA thAya to nA kahejo. praznakartA : paNa sAheba, huM ThAkorajIne poDhADIne AvuM chuM ne ! dAdAzrI : nA, poDhADI do paNa bhUkhyA rahe ne ? tethI e bole nahIM ne ! e keTalI vakhata sUi rahe pachI ? eTale beThA thAya ne sUi jAya, beThA thAya ne sUi jAya. tame evo khorAka nathI khAtA ne, ke je emane cAle nahIM ? sAtvika khorAka hoya che ne ? tAmasI khorAka hoya to ApaNe nA jamADavuM. paNa sAtvika khorAka hoya to ApaNe temane kahIe ke, 'lo jamI lo ThAkorajI." eTaluM thAya evuM che tamArAthI ? to ko'ka dA'Do ThAkorajI tamArI sAthe bolaze, e khuza thai jaze te dahADe bolaze. nA kema bole ? are, A bhIMto paNa bole! badhuM bole evuM che A jagatamAM ! bhagavAnane roja navaDAvIe, dhovaDAvIe, hazekA pANIthI navaDAvIe, to zuM kAyama abolA ja rahevAnA ? koi mANasa paiNavA gayo hoya ne bAi laine Ave te abolA le, to pachI zo phAyado ? bole ja nahIM ene zuM kare? eTale bhagavAneya bole, ApaNo bhAva hoya to bole. A pUjA karo cho e tamArA gharanA sArA saMskAra kahevAya. praznakartA : huM bahAragAma jAuM to bhagavAnane joDe ja lai jAuM to abolA le, to bolavAnuM baMdha karI de, nahIM to vaiSNavajanane to bahAra aDAya nahIM, pANI nA pIvAya. kevuM sarasa, custa vaiSNava kahevAya ! mUrtine navaDAve che, dhovaDAve che, e custa vaiSNava kahevAya. paNa zuM kare ? atyAre saMyogonA hisAbe koine Thapako ApavA jevI vastu nathI. saMjogo pramANe hoya che ne tethI e mUrti nathI bolatI, nahIM to mUrti bole. jo badhI rIte enA kAyadA pALe ne, to kema nA bole ? pIttaLanI mUrti che ke sonAnI ? praznakartA : cAMdInI. dAdAzrI : atyAre to sonAnI mUrti hoya to chokarAo bahAra jaine vecI Ave, tamane mArI vAta game che ne ? praznakartA : hA, dAdA, bahu game che. dAdAzrI : have jo bahAra jamazo ne, tyAre paNa ThAkorajIne jamADIne jamajo, tethI tamArI javAbadArI jatI raheze. dAdAzrI : bhagavAna vagara to koi kriyA ja nA karavI. kharI rIte to ThAkorajI A tAmasI khorAka levAnI nA pADe, paNa have zuM kare? bahu
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 AptavANI-2 rAga-dveSa praznakartA : rAga kone kahevAya ? dAdAzrI : jayAM pote nathI tyAM 'huM " ema bolavuM e ja moTAmAM moTo rAga, e ja janmadAtA che. 'huM caMdulAla' e ja rAga che, A rAga tUTyo to badhA rAga tUTyA. jene 'huM zuddhAtmA chuM" e lakSa che enA badhA rAga tUTI gayA che ane jene 'huM AcArya chuM, huM kalekTara chuM" e bhAna che enA badhA rAga UbhA che ! A to evA taMtIlA thai gayA che ke eka vAta vAMkI kahI hoya to AMkhamAMthI jhera Tapake. vItarAganI vAta samajyA nahIM. 'huM caMdulAla chuM' e bhAna hoya to badhA rAga UbhA thAya che ane zuddhAtmAnuM bhAna thayuM ne jyAM chuM tyAM 'huM chuM" bole che e rAga nathI, paNa vItarAganuM lakSa che. zuddhAtmA vItarAga ja che, enA lakSathI 'bahAranuM' rIleTiva badhuM dhovAtuM jAya che. vItarAga koNa ? 'huM zuddhAtmA chuM' e athavA 'dAdA' yAda Ave to eya vItarAganuM lakSa che. vItarAga koNa ? jJAnImAM pragaTa thayA che, te saMpUrNa vItarAga che ! ane jJAnIe ApyuM che te lakSa, e saMpUrNa vItarAganuM lakSa che. A gajabanuM pada tamane ApyuM che ! praznakartA : A mane mArA dIkarA upara bahu rAga thAya che, e tyAre zuM ? dAdAzrI : AtmAmAM rAga nAmano guNa ja nathI, ne loko kahe che ke mAro AtmA rAga-dveSI che. paNa A zuM che ? A dehamAM ilekTrika boDI che, te jayAre maLatAM paramANu Ave tyAre AkhuM boDI lohacuMbakanI jema kheMcAya che. ene loka kahe che ke, "kheMcAyo", "mane rAga thAya che; paNa emAM AtmA jarAya kheMcAto nathI. AtmAmAM rAga nAmano guNa ja nathI, e to pote vItarAga ja che. vItarAgo zuM kahe che ke A pUtaLuM e jemanuM nAce tene jANe ke pUtaLuM kyAM kheMcAyuM ne kyAM nA kheMcAyuM. A vItarAgono mata nirmaLa, zuddha che ne te ja ame tamane Apyo che. AtmasvarUpa thayA vagara chUTA thavAze nahIM. gaccha eTale cUlo ane mata eya cUlo, te cUlAmAM to paDAtuM haze ? e to poijhana kahevAya. mata to eka AtmAno ja hovo joie, A to "amAruM" ne 'tamAruM'mAM paDyAM. bhagavAna to niSpakSapAtI matanA che ! rAga-dveSa e to AtmAnI vRtti AgaLa AkarSaNa-vikarSaNa che. AkarSaNa AgaLa AMtaro Ave tyAM dveSa thAya. praznakartA : rAga-dveSa e sajAtIya ane vijAtIyane lIdhe che ? dAdAzrI : lohacuMbaka jevuM che. rAga bahu judI ja vastu che. A jIvatA upara AkarSaNa thAya che tene loko rAga kahe che, paNa e vItarAgonI bhASAno rAga na hoya. paramANuonuM AkarSaNa che to ene rAga kahe che ane vikarSaNa che to ene dveSa kahe che. jyArathI potAnuM ane parAyuM evA be bheda pADyA tyArathI ja rAgavaiSa UbhA thAya che, parAyuM kAM to dveSa Ubho thai jAya. A to masjida jue to nA game, zivanuM deruM Ave to A ApaNuM nahIM, A parAyuM cheema kahe tyAM sudhI vaiSa Ubho che ane badhe ja potAnuM lAgyuM to rAgadvaSa maTe. opojhiTamAMthI khase to opojhizana nA hoya. koine saTTA upara rAga hoya ane koine saTTA para dveSa hoya to rAgavALo kahe ke, "saTTo sAro che ne keSavALo kahe ke, "saTTo khoTo che" e dhaMdho sAro nathI. A baMnenAM vicAro che, tyAre te jo opojhiTamAMthI khase to opojhizana nA strI choDI, karoDo rUpiyA choDyA, badhuM choDyuM ne jaMgalamAM gayA chatAM rAga-dveSa thAya che, kAma (!) thai ja gayuM ne ! naDe che koNa ? ajJAna. rAga-dveSa to naDatA nathI, paNa ajJAna naDe che. vedAMtIoe maLa, vikSepa
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAga-dveSa 195 196 AptavANI-2 ne ajJAna kADhavAnuM kahyuM che ane jainoe rAga, dveSa ane ajJAna kADhavAnuM kalAM che. ajJAna baMnemAM komana che, ane ajJAna zenuM ? tyAre kahe, svarUpanuM ajJAna. e gayuM eTale badhuM ja jAya. ajJAna kADhavA AtmAnA jJAnI joie. jyAM rAga-dveSa che tyAM saMsAra che. jyAM rAga-dveSa nathI, ne pachI te rAjamahelamAM rahe ke hoTalamAM rahe, toya te aparigrahI che. ne guphAmAM raheto hoya ne ekeya parigraha nA dekhAya, chatAM tene jo rAga-dveSa hoya to tene bhagavAne parigrahI kakko che. rAga-dveSa jAya te vItarAga thai jAya. huM caMdu chuM" e parigraha che. rAga-dveSa e ja parigraha che ane huM zuddhAtmA chuM' e aparigraha che. A tamane jJAna ApyA pachI tamAro jhaghaDo thato hoya chatAM rAgadveSa thatA nathI eya ajAyabI che ne ? ajJAnIne jhaghaDo na thayo hoya toya rAga-dveSa rahe. jhaghaDAthI rAga-dveSa thatA nathI, paNa tAMto rahe tenuM nAma rAga-dveSa. praznakartA : tAMto eTale zuM, dAdA ? dAdAzrI : tAMto eTale taMta. A bairI joDe rAtre tamAre vaDhavADa thai hoya ne savAre UThIne cAno kapa mUkatAM bairI jarA pyAlo pachADIne mUke, to ApaNe nA samajI jaie ke hajI rAtanA jhaghaDAno tAMto cAlu che ? e tAMto kahevAya. jeno tAMto gayo te vItarAgI thai gayo ! jeno tAMto tUTyo enA mokSanI geranTI ame laie chIe !!!! jayAM ajJAna tyAM rAga-dveSa ane jayAM jJAna tyAM vItarAgatA! praznakartA : koI vastu yAda AvyA kare e zuM che ? dAdAzrI : yAda e rAga-dveSanA kAraNe che. jo yAda nA AvatuM hota to guMca paDelI bhUlI javAta. tamane kema koi phorenarsa yAda nathI AvatA ne marelAM yAda kema Ave che ? A hisAba che ane te rAga-dveSanAM kAraNe che, tenuM pratikramaNa karavAthI coMTa bhUMsAi jAya. jenI upara rAga hoya te rAteya yAda Ave ne jenI upara dveSa hoya te paNa rAteya yAda Ave. bairI upara rAga kare che ! lakSmI upara rAga kare che !! rAga to eka jJAnI upara ja karavA jevo che. amane rAgeya nathI ne vaiSaya nathI, ame to saMpUrNa vItarAga chIe ! 'huM caMdulAla chuM" e Aropita jagyAe rAga che ane eTale bIjI jagyAe zreSa che ! eno artha e ke, svarUpamAM dveSa che ! niyama kevo che? eka jagAe rAga hoya to tenA sAme khUNe dveSa avazya hoya ja, kAraNake rAga-dveSa e kaMdra guNa che. mATe vItarAga thAo, 'vItarAga' e kaMDhAtIta che ! lAkha rUpiyA dhIryA haze to koi tamArI pAse nahIM Ave; paNa koI mAgatuM haze, devuM haze to te tamArI pAse mAgato Avaze. ane devuM zenuM che ? - rIvenjanuM devuM che. A to rAga thayo ne emAMthI ja veranuM devuM thAya che ne e pachI pharI roga thAya che ne emAM pharIthI vera bAMdhe che. A ja saMsAranI ghaTamALa che. vItarAgo jANatA hatA ke, ATalI saMsAranI kaDhAiomAM taLAze tyAra pachI mokSa thaze. vItarAga mokSe lai jaze e bhAna thAya tyAra pachI ukela Ave. vItarAga pAse to ekalo mokSa maLe, bIjuM kazuM nA maLe. vakhANe to rAga nA thAya ane vakhoDe to Sa nA thAya evuM hovuM joie. A vakhANavuM ane vakhoDavuM e baMneya eka ja mAnA dIkarA che, to pachI emanI joDe judAi zA mATe ? eTale ApaNe to vakhANI paNa zakIe ne vakhoDI paNa zakIe. e baMneyamAM moTuM sivAi nA javuM joie, mAtra bhAva phera che. bAkI baMneya vakhANavuM-vakhoDavuM cAra akSaranAM ane 'va' 'va' para ja che. vakhoDavAnI 'carI' laie to jyAre tyAre eya choDavI ja paDaze. vItarAgapaNe kyAM che ? baMneya, vakhANIe ke vakhoDIe chatAM samadaSTi rahe. ame 'naMgoDa' zabda bolIe, paNa bhAvamAM samadaSTi ja rahe. A vakhANavuM ane vakhoDavuM e baMneya joDe tamAre phAvaTa karI levI paDaze, pachI koi tamane bemAMthI eka Ape toya tamane te aDaze nahIM. bahAra jo baMneya sarakhA dekhAze to aMdara paNa sarakhA dekhAze. badhAya pAyA to
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAga-dveSa 197 198 AptavANI-2 sarakhA dekhAvA paDaze ne ? A khATalAnA cAra pAyA sarakhA nA hoya toya tene Teko lagAvavo paDe che ne ? jyAre A baMneya to eka ja mAnA putro, to pachI temanAmAMya bheda kema ? A kaMkathI to jagata UbhuM kAM che. vakhANavuM ne vakhoDavuM e baMne laMka che. baMne kaMkothI kaMDhAtIta thavuM paDaze, vItarAga thavuM paDaze. rAga-dveSavALI vANI kevI hoya ke sagA bhAine mAna ApIne nA bolAve ane DaoNkTarane "Avo sAheba, Avo sAheba" kare, kAraNa ke mahIM ghATamAM che ke kyAreka kAma lAgaze. amArI vANI vItarAgI hoya. vItarAga vANI zuM kahe che ke, 'tuM tAruM kAma kADhI leje, amAre tAruM kAma nathI." vItarAgI vANI kAma kADhI ukela lAvavAnuM kahe che, "mokSa hAthamAM laine ahIMthI jA." ema kahe che. gamA-aNagamAmAMthI rAga-dveSa gamo ane aNagamo e be bhAga che. gamatuM eTale ThaMDaka ne aNagamatuM eTale akaLAmaNa. A gamatuM jo vadhAre pramANamAM thai jAya to te pAchuM aNagamatuM thai jAya. tamane jalebI khUba bhAvatI hoya ne tamane roja ATha divasa sudhI rAta-dA'Do jalebI ja jamADa jamADa kare to tamane zuM thAya ? praznakartA : to pachI e nA game, kaMTALo Ave eno. dAdAzrI : gamo-aNagamo jo eksesa thai jAya to te rAga-dveSamAM pariName ane e jo sahaja ja rahe to kazuM naDatuM nathI. kAraNa ke gamoaNagamo e nokarma che, haLavAM karma che, cIkaNAM nahIM. enAthI koine nukasAna nA thAya. A 'jJAnI puruSa" paNa A gAdI ahIM hoya ne bAjumAM caTAI hoya to te gAdI para bese, kAraNa ke viveka che ane te sarvane mAnya che. paNa koi kahe ke, ahIMthI UThIne tyAM beso to ame tema karIe. amAre paNa gamo-aNagamo hoya. tame ahIMthI uThADIne bhoMye besADo to ame tyAM lAika karIne besIe, amAre lAika-DIslAikano saheja pUrvaparyAya hoya. bAkI, AtmAne ema nA hoya. gamo-aNagamo e cetanatAnuM phaLa nathI. A zAka jarA kaDavuM lAge to tarata ja aNagamo thai jAya, kAraNa te zAkabhAjI che. jemAM gamo-aNagamo thAya e badhAM zAkabhAjI, e cetanatAnuM phaLa na hoya. 'dAdA'ne to kyAreya paNa aNagamo nA hoya. 'dAdA' to savAre UThe toya evA ne sUtI vakhateya evA ne evA ja ! 'dAdA' nI niraMtara eka ja pariNati hoya ! niraMtara AtmaramaNatAmAM na paramAnaMdamAM ja hoya !! dveSathI tyAgeluM rAgathI bhogave jyAM sudhI tane rAga-dveSa che, tyAM sudhI tuM vItarAgI thayo nathI. jo lIMbu cAgyAM hoya ane pachI koi khorAkamAM bhUlathI lIMbu nicovAyuM hoya to ciDAyA kare. Ano artha e ke je rAgathI tyAkhyuM hoya te dveSathI bhogavavuM paDe ne dveSathI tyAkhyuM hoya te rAgathI bhogavavuM paDe. koine bIDInI bAdhA hoya, tene bIDI pIvaDAvIe to tene ema thai jAya che, mArI bAdhA toDAvI nAkhI, te tene mahIM kleza thai jAya. rAga-dveSathI tyAgavuM eTale zuM ? ke jayAre gamatuM hoya chatAM dveSathI tyAgI de ke mane nathI gamatuM, chatAM jyAre vastu sAmI Ave tyAre pAcho TesTa AvI jAya. dvaSathI tyAgatAM rAgathI bhogave. A to badhAe rAgathI tyAgeluM tethI vaiSathI bhogavavuM paDe. vyAkhyAna karatA hoya tyAM mahArAjanA rAga-dveSa nA dekhAya, vItarAga jevA dekhAya. paNa mahArAjanA harIpha pakSavALA Ave to verajhera dekhAya. are ! ahIM 'jJAnI puruSa' pAseya jo sthAnakavAsI mahArAja pAse derAvAsI mahArAja bese toya temane sahana nA thAya. atyAre to jayAM jyAM harIpha, tyAM tyAM vaiSa hoya che. jyAre bIjI badhI jagyAe vItarAga rahe, paNa jo jANe ke, mArAM karatAM UMce paDe che, te dveSa AvI jAya. ethI ame kahIe chIe ne, ke binaharIpha thavAnuM che. be hIrAnA vepArI hoya ne harIpha bane to Sa thai jAya, pAchA rAgeya enA para thAya te cA pAchA sAthe pIe.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAga-dveSa 199 bhagavAna rAga zAne kahe che ke ? 'huM caMdulAla', 'huM jamyo' tene rAga kahe che ane 'huM nirAhArI mAtra tene jANuM chuM" te rAga nahIM. 'huM ane mAruM" te rAga. vera ajJAna pratyeno rAga e ja 'rAga' ane jJAna pratye rAga hoya to te 'vItarAga'. A badhAe rAgano artha avaLo lIdho che. teo viSayo para rAga che ene rAga kahe che; paNa e to AkarSaNa guNa che, Asakita che. AkhuM jagata 'rAga'mAM phasAyuM che. Asakita eTale AkarSaNa. ajJAna pratye prema te rAga ane jJAna pratye prema te vItarAga. A jagata zAthI UbhuM raDyAM che ? verathI. jo verabhAva gayo to badhuM ja gayuM. A to verathI ja jagata UbhuM raddhAM che, tethI ame samabhAve phAilono nikAla karavAnuM kahIe chIe. A nikAla karavAthI jUnAM verano nikAla thAya che, pachI navuM vera nA bAMdhazo. be bhAI hoya, te eka dahADo baMnenuM mana juduM paDyuM, te bIje dA'De vadhAre juduM paDe. pachI to dhIme dhIme e bhAi nA gamato thai paDe ne pachI to vera baMdhAya. pachI e beu keTalA dA'DA bhegA rahe ? dehane bahu paTAva paTAva nA karavuM. A 'be bhAga' eka thayA tethI to A jagata UbhuM che ! loka zuM kahe che ke, "huM nA karuM chatAM kema thai jAya che ?" A ekAkAra thavAthI Dakhala thAya, temAM pachI Dakho thai jAya tethI hoLI to saLagelI ja rahe, A to be bhAga chuTA paDyA pachI bhalene hoLI saLage, ApaNe to tenA jJAtA draSTA chIe.. A gharAka ane vepArI vacce saMbaMdha to hoya ne ? ane e saMbaMdha vepArI dukAna baMdha kare to chUTo thai jAya ? nA thAya. gharAka to yAda rAkhe ke, "A vepArIe mane Ama kareluM, Avo kharAba mAla Apelo.' loka to vera yAda rAkhe; te pachI A bhavamAM dukAna tame baMdha karI hoya paNa e Avate bhave tamane choDe ? nA choDe, e to vera vALIne ja jaMpe. ethI ja bhagavAne kaheluM ke, koipaNa raste vera choDo. amArA eka oLakhANavALA rUpiyA udhAra lai gayelA pachI pAchA ApavA ja nA AvyA. te ame samajI gayA ke A verathI baMdhAyeluM haze, te bhale lai gayo ane uparathI ame tene kakrAM ke, 'tuM have amane rUpiyA pAchA nA ApIza, tane chUTa che." A paisA jatA karIne jo vera bhaMgAtuM hoya to bhAMgo. je te raste paNa vera choDo, nahIM to eka ja mANasa joDenuM vera bhaTakAvaze.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 202 AptavANI-2 Amane kyAM pahoMcI vaLAya ? Amane tyAM to baMdUko mArIe to goLIo nakAmI jAya evuM che ! ne uparathI vera baMdhAya. eka mANasa joDe vera baMdhAya to sAta bhava bagADe. e to ema kaheze ke, 'mAre to mokSe javuM nathI, paNa taneya huM mokSe javA nahIM dauM !" A pArzvanAtha bhagavAnane kamaTha joDe ATha bhavathI kevuM vera hatuM ? te vera, bhagavAna vItarAga thayA tyAre chUTuM ! kamaThethI karAyelA upasarga to bhagavAna ja sahana karI zake ! AjanA manuSyanuM to gajuM ja nahIM. e pArzvanAtha bhagavAna upara kamaThe agni varasAvyo, moTA moTA paththaro nAkhyA, dhodhamAra varasAda varasAvyo; chatAM, bhagavAne badhuM samatAbhAve sahana karyuM ne uparathI AzIrvAda ApyA ne vera dhoi nAkhyuM. bilADIne uMdaranI sugaMdha Ave tema veravIne ekabIjAnI sugaMdha Ave, temane upayoga devo nA paDe. tema pArzvanAtha bhagavAna nIce dhyAnamAM hatA ne kamaTha deva thayelA te uparathI jatA hatA. temane nIce dRSTi nahotI nAkhavI hoya te nIce paDI ane pachI to bhagavAna upara upasarga karyA, moTA moTA paththaro nAkhyA, agni varasAvyo, dhodhamAra varasAda varasAvyo, badhuM ja karyuM. tyAre dharaNendra deva ke jemanA upara bhagavAnano pUrvabhavamAM upakAra hato temaNe avadhijJAnamAM A joyuM ne AvIne bhagavAnanA mAthe chatra banI rakSaNa karyuM ! ne devIoe pAkamaLa racIne bhagavAnane UMcakI lIdhA ! ane bhagavAna to ATaluM badhuM banyuM chatAMya dhyAnamAM ja raDyA ! temane ghora upasarga karanAra kamaTha, varavI joDe kiMcit mAtra dveSa nathI thato ane upakArI dharaNendra deva ane devIo para kiMcit mAtra rAga nathI thato evA vItarAga pArzvanAtha bhagavAna ughADI vItarAga mudrAmAM sthita dekhAya che ! emanI vItarAgatA khullI dekhAya che ! gajabanI vItarAgatAmAM rahe che. covIseya tIrthakaronI mUrtiomAM vItarAganAM darzana mATe pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti gajabanI che ! Aje to A lokane sahana karavAnuM jarAya che nahIM, chatAM roja gA gA kare ! AkhI jiMdagInuM saravaiyuM kADhe toya mahAna puruSanuM eka dahADAnuMya duHkha nA hoya, chatAMya gA gA kare ! jagatanA loka to amane niraMtara jJAnamAM dekhAya che ke verathI ja baMdhAyA che, ane tethI to moTuM divela pIdhelA jevuM dekhAya che! verathI phleza thAya. A pArzvanAtha bhagavAnane jo saheja paNa oLakho to vItarAganA phaNagA phUTe, paNa A oLakhe kevI rIte ? sApavALA pArzvanAtha ne siMhavALA mahAvIra svAmI !!! A kerIne oLakhe ke ratnAgirinI ke valasADI ! paNa bhagavAnanuM oLakhANa emane nathI paDatuM!!! have Amane kyAM pahoMcI vaLAya ? koineya ApaNAthI duHkha nA thAya e sukhI thavAno mArga ! amAre rAtre bahArathI AvavAnuM thAya to amArA bUTanA avAjathI kUtaruM jAgI nA jAya eTale ame sAcavIne cAlIe. e kUtarAMneya UMdha to hoya ne ! emane bicArAne pathArI-bathArI to, rAma tArI mAyA ! to emane zAMtithI sUvA paNa nA devAya ? eka dahADo rAtre amArI poLano eka oLakhIto mANasa jorathI doDato doDato jato hato. have baso kilonuM poTaluM, te rastAmAM paDyo. tethI be-traNa vAra to gothamaDuM khAI gayo ! tene meM pUchayuM ke, "bhAi, ATalI rAtre ATalo doDato doDato kema jAya che ?" to kahe ke, "jalebI levA doDuM chuM ! ame pAnAM ramatA hatA, te eka zarata hAryo eTale daza rUpiyAnI jalebI levA jauM chuM. moDuM thayuM che te dukAna baMdha nA thai jAya eTale doDuM ottArInI ! A jalebI jaDa ne tuM cetana, te AvaDI jalebI A baso kilone kheMce kai rIte ? eya ajAyabI che ne ?
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMga asara dAdAzrI : satsaMga kone kahevAya ? praznakartA H izvaranA gharanI sArI vAto thAya tene satsaMga kahevAya. dAdAzrI : izvara to jANyo nathI ke e koNa che ne koNa nathI, tyAra vagara zI rIte enI vAto thAya ? satsaMga to ghaNAya prakAranA che. pustako vagerenuM ArAdhana kare te paNa satsaMga che. 'saMta puruSa'no saMga paNa satsaMga, sat puruSano saMga kare e paNa satsaMga ane 'jJAnI puruSa'no saMga e paNa satsaMga ane pachI chelle 'vItarAga'no saMga e paNa satsaMga kahevAya, paNa e badhAnA prakAramAM phera. saMta puruSa kone kahevAya ? jenuM citta nirmaLa thai gayeluM che te 'saMta puruSa'. saMta puruSane potAnA svarUpanuM bhAna nA hoya; jene potAnA svarUpanuM bhAna hoya, jene ame svarUpanuM jJAna ApIe, teo 'sat puruSa' kahevAya, ane enI AgaLa jJAnI puruSa ke je mukti Ape, je mokSanuM dAna ApI zake te mokSadAtA puruSa ane emanI AgaLa vItarAga ke jemanAM darzana mAtrathI mokSa thAya e 'vItarAga bhagavAna !' 'jJAnI puruSa' e pote sat che mATe emano saMga e satsaMga, ane ene bhagavAne paramahaMsanI sabhA kahI. ahIM to rIyalanI ja vAta hoya. haMsa jema cAMca boLatAMnI sAthe ja nIra ne kSIra chUTAM pADI de tema 'jJAnI puruSa' pAse 'jJAna' maLatAM ja AtmA ane anAtmA baMneya chUTA ja paDI jAya, mATe ene bhagavAne paramahaMsanI sabhA kahI. jyAM AtmAnI, daraasala AtmAnI vAto nathI, chatAM paNa dharmanI vAto thAya che, rIleTiva AptavANI-2 dharmanI vAto che e haMsanI sabhA che. e jagyAmAM hitAhitanuM batAve, e zubhano cAro caNe che ane te kyAreka mokSa pAmaze. jyAM samaju mANaso bhegA thatA nathI ane basa vAdavivAda ja karyA kare che, ekabIjAnuM sAMbhaLavA taiyAra ja nathI e sabhAne kAgaDAnI sabhA kahI che ! A haMsanI sabhAmAM to anaMta avatArathI che, paNa jo eka avatAra 'paramahaMsa'nI sabhAmAM besIza to mukti maLI jaze ! paramahaMsanI sabhAmAM AtmA ane paramAtmAnI be ja vAta hoya ane ahIM to niraMtara devalokoya hAjara rahe. dareka jIvamAtrane AtmajJAnanI ja icchA chellI che. loko tapa ane tyAga karI karIne marI gayA, paNa bhagavAna bhegA thayA nathI. bhAvanA sAcI hoya tene ja bhagavAnano bheTo thAya. ahIM amArI pAse je vastu joie te maLe. jyAM badhI ja jAtanA khulAsA thAya, te paramasatsaMga. amAro ilakAba zo che, khabara che ? ame mokSadAtA puruSa, tame je mAgo te ame ApIe ! tamane kAma kADhatAM AvaDavuM joie! 204 abhyudaya te AnuSaMgika phaLa kavirAje gAyuM che : 'satsaMga che puNya saMcAlita, cAhuM abhyudaya AnuSaMgika.' 'jJAnI puruSa'ne maLe tyArathI be phaLa maLe : eka 'abhyudaya' eTale saMsArano abhyudaya thato jAya, saMsAraphaLa maLe ane bIjuM 'AnuSaMgika' eTale mokSaphaLa maLe ! baMne sAthe phaLa maLe. jo baMne phaLa sAthe nA maLe to te 'jJAnI puruSa' nathI. A to pAra vagaranAM ovaraDrAphTa che tethI dekhAtuM nathI. A satsaMga karo cho mATe e ovaraDrAphTa pUrAM thavAnAM ja. ahIM mokSaphaLa ekaluM nA hoya, ema hoya to to eka lUgaDuMya paheravA nA maLe. paNa nA, mokSaphaLa ane saMsAraphaLa baMne sAthe hoya. rAjAne tyAM sarvisa nakkI thAya ane rAjAne tyAM maLavA jaie to dRSTiphaLa maLe. nokarIno pagAra maLe e sevAphaLa. paNa dRSTiphaLa eTale rAjAnI dRSTi paDe ane bhAine pUche ke, 'tame kyAM raho cho ?' te jANyA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMga asara 205 206 AptavANI-2 pachI ene sArI jagyA rahevA maLe, te dRSTiphaLa eka rAjAnI dRSTithI AvuM phaLa maLe che tyAre 'jJAnI puruSa'nI dRSTithI zuM nA maLe ? rAjA to UNo che, ene to rAja vadhAravAnI lAlaca che; jayAre A to 'jJAnI puruSa' je saMpUrNa nirIcchaka dazAmAM varte ! ane temanI dRSTinuM phaLa to kevuM hoya ? ahIM satsaMgamAM Avyo, eTale ahIMthI e dRSTiphaLa avazya lai jAya. sevAphaLathI to rAjAnA 250 rUpiyA maLe che, rAjAne vaMdIne Avyo tethI to dRSTiphaLa maLe ! 'jJAnI puruSa'nAM darzana karyA tethI to UMcAmAM UMcA phaLa abhyadaya ane AnuSaMgika maLe che ane tethI to zAMti UMcAmAM UMcI rahe che ! saMsAranuM vighna nA naDe ane mokSanuM kAma thAya, baMneya sAthe ja rahe. vItarAga bhagavAnanAM darzana jo karatAM AvaDe to, bhalene e mUrti che, chatAM abhyadaya ane AnuSaMgika phaLa maLe ! paNa e darzana karavAnuM to 'jJAnI puruSa' samajAve to AvaDe. nahIM to koine AvaDe nahIM ne? 'jJAnI puruSa' mUrnAmUrta che, eTale emanAM darzanathI to baMne abhyadaya ane AnuSaMgika phaLa maLe. 'jJAnI puruSa'nAM darzana mATe to koTI janmonI purveno ceka vaTAvavo paDe. hajAro varSe 'jJAnI puruSa' pragaTa thAya, ane temAMya A to akrama jJAnI; te kazA ja japa nahIM, tapa nahIM ne vagara mahenate mokSa ! 'jJAnI puruSa' pAse daSTiphaLa maLe ane enAthI mokSaphaLa maLe ane sevAphaLathI saMsArano abhyadaya thAya. ahIM sevAmAM parama vinaya e ja sevA. ahIM 'jJAnI puruSa'ne kaMi khoTa hoya ? e kazAnA bhikhArI nA hoya. phUlano vinaya e ja sevA ! jene sAMsArika aDacaNa hoya te 'jJAnI puruSa'ne phUlo caDhAve to aDacaNo dUra thAya. bhagavAne bhAvapUjA ane dravyapUjA baMne sAthe rAkhI che. phUla toDIne tame suMdho ke bIjo upayoga karo to te tamane nukasAna eTaluM ja che, paNa jo khAlI toDazo ja to toDavAnuM nukasAna che. paNa jo bhagavAnane caDhAvavA phUla toDyA che to phAyado vizeSa thaze. AnuSaMgika ane abhyadaya ema bhAvapUjAnAM be phaLo che, mokSamAM paNa lai jAya ane vaibhava paNa sAthe rahe. saMsArIe dravyapUjA karavAnI che ane AtmajJAnIoe bhAvapUjA ekalI ja karavAnI hoya. paNa A kALe A kSetrathI mokSa nathI, mATe hajI be-traNa avatAra karavAnA hovAthI dravyapUjA ane bhAvapUjA baMne karavI joie. - bhagavAna mahAvIra hatA tyAre A baMne abhyadaya ane AnuSaMgika zabdo hatA ane tenAM phaLa maLatAM hatAM. pachI to zabda e zabda ja rA. jo AnuSaMgika phaLa maLe to alyudaya phaLa sahejeya maLe. abhyadaya e to bAya proDakTa che. jeNe chellI sTejanuM ArAdhana karyuM, AtmAnuM ArAdhana karyuM. ene bAya proDakTamAM jenI jarUriyAta hoya te avazya pUrI thAya. 'jJAnI puruSa' maLe ane saMsAra abhyadaya nA maLe to bAvo thai jAya ! ahIM 'satsaMga'mAM beThA beThAM karmanA bojA ghaTyA kare ane bahAra to naryA karmanA bojA vadhyA ja kare che, narI guMcAmaNa ja che. ame tamane gerenTI ApIe chIe ke jeTalo vakhate 'ahIM' satsaMgamAM besazo teTalA vakhata pUratuM tamArAM dhaMdhApANImAM kyAreya paNa khoTa nahIM jAya ane saravaiyuM kADhazo to mAlama paDaze ke saravALe napho ja thayo che. A satsaMga te kaMi jevo tevo satsaMga che ? kevaLa AtmA mATe ja je vakhata kADhe ane saMsAramAM kyAMthI khoTa jAya ? naryo napho ja thAya. paNa AvuM samajAya to kAma nIkaLe ne ?! ahIM satsaMgamAM koi koi vakhata evo kALa AvI jAya che ke ahIM je beTho hoya tenuM to eka lAkha varasanuM devagatinuM AyuSya baMdhAi jAya, athavA to mahAvideha kSetre janma le! A satsaMgamAM beTho eTale ema ne ema phero nakAmo nA jAya. A to kevo suMdara kALa Avyo che ! bhagavAnanA vakhatamAM satsaMgamAM javuM hoya to cAlatAM cAlatAM javuM paDatuM hatuM ! ane Aje to basa ke TrenamAM beThA ke tarata ja satsaMgamAM AvI zakAya !! AvA kALamAM A svarUpajJAna maLI jAya to to pachI kAma ja kADhI levAnuM hoya ne ! koi jagyAe Atma-anubhavI puruSa ja nA hoya, ane koi vakhate AvA puruSa pAke to to kAma kADhI levAnuM ja hoya. Atma-anubhavI puruSa sivAya bIjA koinI vANI haiyAne ThAranAra hotI nathI, ane hoya paNa nahIM ! A varlDamAM eka ja A rIyala satsaMga che ne bIje badhe to rIleTiva
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMga asara 207 208 AptavANI-2 che. ene kAMi ne kAMi joituM ja hoya ne lakSmIno bhikhArI hoya, nahIM to viSayono bhikhArI hoya, nahIM to mAnano ke ziSyo karavAno bhikhArI hoya. jo dukAna para borDa mAryuM hoya ke krodhanI dukAna ne zAMti khoLavA jAo to dA'Do vaLe? nA vaLe. mATe dukAnadArane pahelAM pUchI laie ane cokkasa karI laie. bApajIne kahIe ke, 'tame kaho to cha mahinA-bAra mahInA besI rahevA taiyAra chuM, paNa mane jo mokSa maLato hoya to, mukti maLatI hoya to, mArI badhI ja ciMtA jatI rahetI hoya to. nahIM to huM bIjI dukAna zodhuM.' anaMta avatAra A jAtajAtanI dukAnomAM haptA ja bharabhara karyA che ne ! chatAMya mokSa to nA ja maLyo. mATe bApajIne kahIe ke, "jo mokSa ApI zakatA ho to huM haptA bharuM.' Ama saLI karI jovAthI kAMi hiMsA nathI thai jatI ane pachI bApajI jo gusse thai jAya to to tarata ja javAba maLI gayo, ema samajI javuM! A dukAnamAM to mokSa maLe evuM che ja nahIM. chatAMya bApajIne rAjI karIne, so-basono kharco karIne, ATalethI ja patyuM samajI nIkaLI javuM. - satsaMga te zAne mATe che ? badhAMnA samAdhAna mATe, tamArAM pajhala solva karavA mATe che ! mokSano mArga jANavA mATe che !!! kusaMga, to duHkha lAve be jAtanA saMga : eka kusaMga ane bIjo satsaMga. satsaMgamAM AvavAthI prakAza thAya, baLatarA baMdha karI de ane kusaMga baLatarA UbhI kare. havAino dArU havAmAM uDADe ne dhotiyuM baLe ne saLagAvI mAre, tevuM A kusaMganuM che. mATe kusaMgane pratyakSa agni jANaje. ATalI carI pALavAnI. carI pALe to pharI roga utpanna thAya nahIM. hoTalomAM khAvuM e paramANu rAzI che, eya kusaMga che ! A jagatamAM kazuM jANIne nA kapAya, ajANyuM kapAya. mATe cetatA rahevuM. Akho saMsAra kusaMga svarUpa che ane pAcho kaLiyugano prabhAva ! satsaMgathI kusaMganA paramANu nIkaLI jAya ane navA zuddha paramANu dAkhala thAya. satsaMga karyo kyAre kahevAya ke jayAM badhAM ja duHkhI jAya to, jo du:kha nA jAya to to kusaMga karyo kahevAya. cAmAM khAMDa nAkhIe to gaLI ja lAge ne ? satsaMgathI sarvasva duHkha jAya ! kusaMgane lIdhe du:kha maLe che. kusaMga du:kha mokale ane satsaMga sukha Ape ane ahIMno A satsaMga to mokSa Ape ! jJAnI puruSa AkhA jagatamAMnI niSThA, jagatamAM bhaTakatI vRttione uThAvIne brahmamAM besADI de !!! ne kAma thai jAya. A to muktino dharma che. "ame' 'svarUpanuM jJAna ApIe eTale niraMtara potAnuM svarUpa ja yAda rahe, nahIM to koineya potAnuM svarUpa yAda nA rahe. paNa pragaTa 'jJAnI puruSa" e dIvaDo saLagAvI de eTale sAkSAtkAra thai jAya. kusaMgathI pApa pese ane pachI pApa kaiDe. A navaro paDe ne koi kusaMga maLI jAya te pachI kusaMgathI kUthalI vadhe ane kUthalInA DAghA paDI jAya. A badhAM du:kho che te enAM ja che. ApaNane koInuMya bolavAno adhikAra zo che ? ApaNe ApaNuM jovAnuM. koi duHkhI hoya ke sukhI, paNa ApaNane enI sAthe zI levAdevA ? A to rAjA hoya toya tenI kuthalI kare. potAne kazuM ja lAge-vaLage nahIM evI pArakI vAta ! uparathI vaiSa ane irSA ane tenAM ja du:kho che. bhagavAna zuM kahe che ke vItarAga thai jA. tuM che ja vItarAga, A rAga-dveSa zAne mATe ? tuM nAmamAM paDIza to rAga-dveSa che ne ? ane anAmI thai jaiza to vItarAga thaI gayo! bhagavAne kaheluM ke, "jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' maLe nahIM, tyAM sudhI tuM je taLAvamAM paDyo hoya te ja taLAvamAM paDI raheje, bIjA taLAvamAM jaiza nahIM. bIjA taLAvamAM taravA jaiza to kAdavamAM khUMpato jaiza, te taLAvanA kAdavanAM pAchA DAgha lAgaze. jJAnI maLe to e taLAvamAMthI jhaTa bahAra nIkaLI jaje. 'jJAnI puruSa' maLyA to badhA taLAvano tuM mAlika thai jaiza, ne tAruM kAma thai jAya. tane taLAvamAMthI e tAraze." 'jJAnI puruSa'nA saMgamAM jJAnIno pAsa' lAgI jAya. A jo hiMgano pAsa koi tapelAne lAgI gayo hoya to cha mahinA pachI e
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMga asara 209 2 10 AptavANI-2 tapelAMmAM dUdhapAka rAMdhIe to te bagaDI jAya. A hiMganA pAsanI che mahinA sudhI asara rahe che, to kusaMgano pAsa lAge to to anaMtakALa tamArA bagADI nAkhe evuM che ! tema satsaMgano pAsa paNa eTalo ja rahe, paNa satsaMga vadhAre vakhata maLavo joie. A eka ja zabda mahIM peTho ke, "alyA, A duniyA calAvavA mATe to AvuM karavuM joie, to thai rabA !!! saMskAra bagaDyA vagara rahe ja nahIM. A saMskAra to kyAre bagaDe e kahevAya nahIM. A jJAna hoya to ja saMskAra Take. koi saMta puruSa hoya ane AkhI jiMdagI saMta puruSanI rIte raheto hoya ne dUdhano dhaMdho karato hoya ne koI mANasa maLI jAya ne kahe, 'alyA, A jo to kharo, tAro bAjuvALo keTaluM badhuM kamAyo che ! ane tuM to sAva Avo ja raddo.' tyAre saMta puruSa pUche, "e zI rIte kamAyo ?" pelo mANasa javAba Ape, 'dUdhamAM pANI nAkhIne stone', ane A eka ja zabda pelAnI mahIM UtarI jAya to basa thai rajA A eka ja zabdathI enA AkhI jiMdagInAM badhA saMskAra upara pANI pharI vaLe! ApaNane viSayomAM nA paDavuM hoya toya loka pADe. A to saMgadoSathI che badhuM, jo sAro saMga maLe to kazuM ja nA thAya. A to sArA saMgathI gulAba maLe ane kusaMgathI kAMTA maLe evuM che ! koi parANe dArU pIvaDAve to nA pIvA mATe "tAyapho karavo paDe, kahI daie ke, "DaoNkTare nA pADI che athavA gharamAM pesavA ja nahIM de." Ama jematema ene TALI devo, kusaMgathI to cheTA ja bhalA. 'vItarAga' bhagavAna kevA pAkA haze te samajIne chUTyA. jenAthI tApamAM du:kha sahana nA thAya to te kAdavamAM paDyAM che. bhagavAna to kahe che ke, 'ahIM tapelo sAro, kAdavamAM paDyo to to thai rakAM !tapelo to pharI kyAreka ThaMDo thAya, paNa kAdavavALo kyAre chUTe ?! eka phero kAdavamAM paDyo pachI to kaSAyanuM saMgrahasthAne UbhuM thai ja jAya, paNa tApamAM tape to kaSAya to moLA paDe ! A to kAdavamAM paDelo hoya teno saMga thAya, ane enAthI to ApaNA kaSAya ochA hoya toya sAmAvALAnA kaSAyo ApaNAmAM pesI jAya. eka phera kAdavamAM paDyA to pachI bahu bhAre pratikramaNa karI nAkhavuM ke have pharI nA paDAya. paNa e mithyAtvImAM paDyA to to e kaSAyI, te enAthI ApaNAmAM kaSAyo UbhA thayA vagara rahe ? satsaMga niraMtara mAra mAra kare te sAro, paNa kusaMga roja dALa-bhAtalADu jamADe te kAmanAM nahIM. eka ja kalAka kusaMga maLe to keTalAye kALano satsaMga saLagAvI mUke. A jaMgalanAM jhADavA ucheratAM pacIsa varSa lAge, paNa tene saLagAvI mUkatAM keTalI vAra lAge ? 'jJAnI puruSa' to keTaluMka kare ? roja kALajI rAkhIne jaMgalamAM choDavA vAve ane kALajI rAkhIne uchere. tene pachI satsaMga rUpI pANI pIvaDAve. paNa kusaMga rUpI agnine te choDavAne bALI mUkatAM keTalI vAra ? sauthI moTI pUrve te kusaMga bhego nA thAya che. kusaMgIo kaMi ApaNane ema kahe che ke amArA upara bhAva rAkho ? temanI sAthe to upalaka ja 'jALIe rahIne jaya zrIkRSNa' kahevA. saccidAnaMda saMga zuM nA kare ? kevaLajJAna apAve ! pragaTa jJAtIto satsaMga A dAdAno saMga, e satsaMga to zuddhAtmAno saMga, chellAmAM chello saMga ahIM apAya che, kevaLa jJAna sivAya bIjuM kazuM ja apAtuM nathI. paNa A kALa evo che ne, ke 360 DigrI sudhInI pUrNatAe javA nA de. jJAna to enuM e ja rahe, paNa je pravartana rahevuM joie te kALane AdhAre rahe nahIM. A jJAnamAM ame je joyuM che te hakIkata amArI pAse che. "jJAnI puruSa' ko'ka dahADo bhegA thAya tyAre je pUchavAnuM hoya te pUchI nAkho, tyAre jo potAnuM kAma kADhI nA le to zuM kAmanuM ? 'jJAnI puruSa' eTale emane kazuM ja jANavAnuM bAkI nA hoya.. satsaMga eTale 'jJAnI puruSa'no vyavahAra jovA mATe bheLA thavuM te. praznakartA : mukti mATe bhakti karavI ?
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMga asara 211 2 12 AptavANI-2 dAdAzrI : bhakti to muktimArganAM sAdhano sAthe bhakti karIe to mukti mATenAM sAdhano maLe. je koi paNa cIjano bhikhArI hoya teno mokSa mATeno satsaMga kAmano nahIM, devagati mATe evAno satsaMga kAma Ave. mokSa mATe to je kazAno paNa bhikhArI nathI, teno satsaMga karavo joie. vyavasthitane ApaNe kahI devAnuM ke, "satsaMga mATe rAhata Apaje', to te tevuM bheguM karI Ape ane ApaNe nAM kahIe to nA Ape. mahIM to pAra vagaranuM sukha chalakAya che, paNa bahAra to jo sukha mATe lUMTa calAve che, ane te paNa kapaTathI ! | game tema karIne satsaMgamAM ja paDyA rahevA jevuM che ke nahIM to ghera paDyA rahevA jevuM che, paNa eka kSaNa kusaMgane aDavA jevuM nathI, e to jhera svarUpa che. ApaNI mahenata nakAmI nA jAya, dahADA nakAmA nA jAya ane satsaMgane bhAge rahevAya evuM karavuM joie. 'A' satsaMgano bhIDo reko eTale kAma thai gayuM. AkhA jagatane kusaMgano bhIDo raddo che. maMdira ke upAzraye javAtuM nathI, vyAkhyAnamAM javAtuM nathI ne enA mATe kaDhApoajaMpo kareya kharA ke ghaNuMya AvavuM che, maMdiramAM paNa avAtuM nathI. kAraNa zuM ? tyAre kahe, kusaMgano bhIDo che tethI e javA detuM nathI. ane ahIM ApaNe to satsaMgano ja bhIDo ane kevuM jagata vismRta rahe ! badhuM pharajiyAta hoya, paNa pharajiyAta satsaMga hoya te gajabano puNyazALI kahevAya ! ane pAcho tamane alaukika satsaMga maLe che !! bahAra badhe jagatamAM pharajiyAta kusaMga che. have pharajiyAta satsaMga Avyo, pharajiyAta satsaMga ne vaLI ghera beThAM Ave ! satsaMgamAM caLavicaLa thayA to bhAre jokhamadArI AvI paDe ! vyavahAramAM caLavicaLapaNuM cAle. A dharmamAM to caLavicaLa thayo to AtmA khoi nAkhe, AvaraNa lAve. jagatano niyama che ke satsaMga jyAM roja karatA hoya tyAM daza-paMdara dahADe e jUno lAge. paNa 'A' jagyA, jyAM paramAtmA pragaTa thayA che tyAM 10 varSa beso toya satsaMga nIta anero lAge, roja roja navuM lAge. bhagavAne kakAM ke, "jyAM parama jyoti pragaTa thai che tyAM satsaMga karajo.' bahAra to dhotiyuM pAMca divasa pahere ne pachI kaMTALe tevuM lAge. bahAra to bodha vAsita lAge, vAsanAvALo. bhagavAne kaheluM ke, "jyAM tIrthaMkara ke AtmajJAnI hoya tyAM bodha nirvAsanika hoya." bAkI, temanA pachI to bodha vAsita ja hoya. kiMcit mAtra paNa jene saMsAranI vAsanA che te bodha vAsI kahevAya, vAsanAvALo bodha kahevAya. Avo bodha Ape tyAre pote moTA thavAnI vAsanA hoya. jJAnIo nA hoya tyAM sudhI vAsanAvALA bodhano AdhAra hoya, eTale ke vAsita bodhano AdhAra hoya. paNa jJAnIo thAya tyAre nirvAsanika bodhano AdhAra maLe ane tethI ja mokSa thAya ! ahIM satsaMgamAM mahAtmAo ekabIjAnuM kAma kare, paNa abhedabhAve, potAnuM ja hoya tema ! A bahAra bodha vAsI nahIM, paNa 'vAsita', vAsI to moDo paNa pace, paNa A to vAsanAvALo. jyAM vAsanA nathI tyAM mokSa thAya. vAsanA bodha be prakAranAM, parabhAryA mATe vAsanA kare ene sArI kahI paNa potAne mATe kare ene mATe to bhagavAne paNa nA kahI. sAcA dilathI vyAkhyAnamAM sAMbhaLavA gayA hoya ene abhyadaya phaLa maLe. sAcA dilathI sAMbhaLanArA vyAkhyAnakAronI bhUla nA kADhe ane vyAkhyAna ApanArAnI sAcA dilanI icchA mahAvIranI AjJA pALavAnI che ne ! sAcA dilanI sAMbhaLavAnI icchA eno meLa kyAre bese ? ke kyAre paNa bhUla nA kADhe to. A to ovaravAijha thayelA eTale bhUlo kADhe che. bahAra game tevo satsaMga hoya, buddhine game teTaluM kahIe ke zraddhA rAkha, paNa buddhi keTaluM mAne ? tyAM AgaLa mana, buddhi badhAM chUTAM paDI jAya. jayAre ahIM to buddhi sAmethI zraddhA rAkhe; mana, buddhi, citta ane
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMga asara 2 13 2 14 AptavANI-2 ahaMkAra badhAMya eka thai jAya. jyAM A badhA ekamata thai jAya tyAM mokSa Ubho che ! kavi zuM gAya che, A 'dAdA' mATe ? paramArtha satsaMga detA, potAnA paisA kharacI jagahita gALI kAyA, jotA nA ThaMDI garamI." A lokoya kyAM ThaMDI-garamI jue che? cAra vAgye UThIne mA che, te bAbA mATe pauMA vaghArIne nAstA banAve che. te kaheze ke "mArA bAbAne nizALa javuM che, tethI banAvuM chuM. bAbAne savAramAM nAsto to joie ne ?" tyAre bAbo kaheze, "AvuM ne AvuM chuM roja roja banAvo cho ?" A juo, lokoya kaMi ThaMDI-garamI jue che ? chatAM kareluM badhuM ja alekhe jAya che, zakti badhI avaLe raste veDaphAi rahI che. nA mokSanuM kAma thAya ke nA saMsAranuM kAma thAya. gharamAMya koi jaza Ape nahIM, ne uparathI kaheze ke, "A to AvI che, A to tevI che ! naryA apajazanAM ja poTalAM maLyA kare ! ja joie ne ? pachI nA dekhAya e pramAda kahevAya. jene tyAM A 'dAdA'nI AratI Utare tene tyAM to vAtAvaraNa ja bahu UMcuM varte ! AratI e to vIratI che ! jene ghera AratI thAya ene to ghera vAtAvaraNa AkhuM ja pheraphAra thai jAya. pote to 'zuddha' thato jAya ne gharanAM badhAM chokarAMneya, badhAMneya UMcA saMskAra maLe. A AratI barobara bolAyane to ghera dAdA hAjara thAya ! ane dAdA hAjara thayA eTale badhA ja devaloka hAjara thAya ane badhA ja devalokonI kRpA rahe. AratI to ghera niyamita bolAya ane ene mATe amuka TAima nakkI karI rAkhavo to bahu ja sAruM. gharamAM eka ja kleza thAya to vAtAvaraNa AkhuMya bagaDI jAya. paNa A AratI e pratipakSI kahevAya, tenAthI to zuM thAya ? ke vAtAvaraNa sudharI jAya ane cokhkhuM pavitra thaI jAya ! A AratI vakhate tamane je phUlo caDhe che e devone ame caDhAvIe chIe ane pachI tamane te caDhAvIe chIe ! jagatamAM koineya devonAM caDhAvelAM phUla caDhatAM ja nathI A to tamane ja caDhe che. enAthI mokSa to rahe ne uparathI tamane saMsArI vino nA Ave. AtmasvabhAva to saMgamAM raheto hovA chatAM asaMgI che, tene koi DAgha paDe nahIM, paNa te 'jJAnI puruSa' maLe ane asaMga AtmajJAna eTale ke dara asala AtmA prApta karAvI Ape to ! nahIM to A saMsAramAM to je je kriyA karIza teno mela caDhyA vagara raheze ja nahIM ane mokSa maLaze nahIM. mATe jA, pahoMcI jA 'jJAnI puruSa' pAse. satsaMgamAM, 'dAdA'nA parama satsaMgamAM javAnuM mana thayA kare te aMtarAya tUTavAnI zarUAta thaI kahevAya ane tyAM jatAM harakata-rUkAvaTa nA Ave te aMtarAya tUTyA kahevAya. ahIM satsaMgamAM besIne je kaMi pheraphAra paDato lAgato hoya te vigatavAra samajI levo joie, e ja puruSArtha che. "jJAna" poinTa Tu poinTa dhIme dhIme samajI levuM joie. satsaMga karatAM sahuthI sahelo rasto e ke 'dAdA'ne rAjI rAkhavA te. 'amAro saMga nA maLe to "amArAM' 'vAkyono saMga te badho saMtsaga ja che. satsaMga eTale zuddhAtmAnA rIleTivano saMga, bIjA koino saMga karavA jevo nathI; pachI te sAdhu hoya, saMnyAsI hoya ke game te hoya. ApaNe to mahIM mAla joi levAno, pachI bIjuM kazuM ja AMkhone aDavA devA jevuM nathI. zuddhAtmA gAya-bheMsamAM che enI khAtarI thayA pachI dekhAvA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 AptavANI-2 trimaMtra vijJAna bhagavAna RSabhadeva ke je badhA dharmonuM mukha che, sarva dharmavALA jemane mAnya kare che, emaNe saMsAra vyavahAranAM vino TALavA lokone kahnAM ke, trimaMtro sAthe bolajo. trimaMtramAM paMca parameSTi navakAra maMtra, OM namo bhagavate vAsudevAya ane OM namaH zivAya-ema traNa maMtro sAthe bolavAnuM, bhagavAne kahnAM hatuM. bhagavAne kadAM ke, 'tamAre tamArI sagavaDa mATe derAM vaheMcI levAM hoya to vaheMcI lejo, paNa maMtro to traNeya sAthe ja bolajo.' dareka dharmanuM rakSaNa karanAra rakSaka devo hoya, zAsana deva-devIo hoya. A traNeya maMtro sAthe bolavAthI badhA dharmanA devaloko ApaNI upara rAjI rahe. jo eka ja maMtra bolo to bIjA dharmanA devo rAjI nA rahe. ApaNe to badhAne rAjI karI mokSe javuM che ne ? atyAre to lokoe maMtro vaheMcI nAkhyA. maMtro to maMtro, paNa agiyAraseya vaheMcI lIdhI ! zivanI agiyArasa judI ne vaiSNavonI judI. jainomAMya eka tithi mATe mAra jhaghaDA jhaghaDA karI judA paMtha pADI dIdhA ! mokSe javuM hoya to niSpakSapAtI thavuM paDe, sarva rIleTiva dharmonI sattA mAnya karI rIyalanuM kAma kADhI levAnuM che ! praznakartA : maMtra zuM che ? dAdAzrI : maMtra e manane AnaMda pamADe, manane zakti Ape ane manane 'tara' kare ! jyAre bhagavAne ApelA maMtro vighnono nAza kare. amAro Apelo trimaMtra sarva vinono nAza kare. A trimaMtranI ArAdhanAthI to 'zULIno ghA soye sare.' bIjA maMtro to manane tara kare! praznakartA : A navakAra maMtramAM tamAma zAstro AvI jAya che ne? dAdAzrI : jo evuM hota to to pachI bhagavAna mahAvIre gautamasvAmI pAse 45 Agamo nA lakhAvyA hota ne eka ja maMtra ApIne chUTI jAta. navakAra maMtra to zuM kare ke tamArAM AvatAM vinone TALe, so maNano patharo paDavAno hoya to kAMkarAthI vighna dUra thai jAya. praznakartA : zuM trimaMtro bolavAthI karmo haLavAM thAya ? dAdAzrI : hA, maMtra bolavAthI karmo haLavAM thAya, rAhata maLe. kAraNa ke zAsana deva-devIonI sahAya hoya. paNa maMtro to mana-vacana-kAyAnI ekAgratAthI bolavA joie to phaLa Ape. A loka UMdhI gayuM hoya tyAre mana-vacana-kAyAnI sthiratAthI vidhi thAya, paNa loka UThI gayuM hoya to mahIM hAlI jAya. A to UThe tyArathI spaMdano UbhAM thAya ane AtmA sva-paraprakAzaka che, eTale A caMdulAla UThayA hoya ne caMdulAla ApaNane saMbhAre to te ApaNaneya yAda Ave, kAraNa ke tarata ja spaMdano thavAnAM. tethI to A loko cAra vAgye vidhi, maMtra bolavAno niyama letA ne ! praznakartA : dAdA, navakAra maMtrano artha zuM ? dAdAzrI : "namo arihaMtANaM' eTale zuM ke arihaMta bhagavAna ke jeNe krodha, mAna, mAyA, lobha rUpI duzmanane haNI nAkhyA che, chatAM deha sAthe ahIM vicare che, temane namaskAra karuM chuM. siddha bhagavAnane namaskAra karuM chuM, je mokSamAM birAjelA hoya te siddha bhagavAna, siddha bhagavAna ane arihaMta bhagavAnamAM phera kazo nathI, mAtra arihaMta bhagavAnane deha che ane pelA videhI. trIjA AcArya bhagavaMtane namaskAra, pote saMpUrNa AtmajJAnI che ane bIjAne jJAnadAna Ape che te AcArya bhagavaMta kahevAya. pachI upAdhyAya bhagavaMtane namaskAra. upAdhyAya eTale je pote AtmajJAna pAmyA che ane hajI saMpUrNa thavA pote abhyAsa kare che ane bIjAne upadeza ApI abhyAsa karAvaDAve che te. namo loe savvasAhUNaMeTale A lokanA sarva sAdhuone namaskAra. paNa sAdhu koNa ? A bhagavuM ke dhoLuM paherI le te ? nA, AtmadazA sAthe te sAdhu ne bIjA badhA kusAdhu. aiso paMca namukkAro-A pAMcane namaskAra karuM chuM. sava pAvappaNAsaNosarva pApone nAza karanAra che. maMgalANaM ca sarvesiM, paDhamaM havai maMgalamUsarva maMgalamAM UMcAmAM UMcuM A prathama maMgala che.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ trimaMtra vijJAna 2 17 218 AptavANI-2 bhagavAne badhI jAtanA dharma mUkyA; mokSano mArga mUkyo ane zubhAzubhano paNa mArga mUkyo, temaNe azuddhano mArga nathI mUkyo. maMtrothI karma haLavAM thAya, cIkaNAM karmo haLavAM thAya. paNa e maMtra bolavA eya eka eviDansa che. jJAnI maLe e to nimitta hoya. jo badho pheraphAra thavAno hoya to ja nimitta maLe evuM che ! karma koine choDe nahIM, A to vighna TaLavAnuM hoya to ja peluM nimitta maLI jAya. ane maMtramAM vighna TALavAnI zakti hoya che. A brAhmaNo hoya che, e badhuM joza vagere joine choDInA lagnanI patrikA banAve, pachI jue ke AmAM rAMDavAnuM Ave che eTale pachI TAima pheraphAra kare, chatAM e bai rAMDavAnI hoya te rAMDe ja. emAM to koi pheraphAra nA karI zake ! A to UMdhato javA de, jAgato nA javA de, evuM che A jagata ! tame to jaina cho te navakAra maMtra bolo cho ke ? praznakartA : hA, roja boluM chuM. dAdAzrI : to pachI upAdhi maTI gaI haze ne ? praznakartA : paNa saMsAramAM upAdhi to hoya ja ne ! dAdAzrI : jajanA hAthanuM jajamenTa hoya ke kArakunanuM hoya ? praznakartA : jajanuM ja. dAdAzrI : te navakAra maMtra paNa jaje Apelo hovo joie. navakAra maMtra samajIne bolo cho ke oLakhANa vagara bolo cho ? A ghInI oLakhANa nA hoya to ghI zI rIte lAvo ? e to pachI bIjuM kazuMka vaLagADe. maMtra to "jJAnI puruSe" Apelo hoya te yathArtha phaLa Ape. A trimaMtro amArI AjJAthI bole tenAM saMsAranAM vighno dUra thAya, pote dharmamAM rahe ane mokSane paNa pAme tema che ! sarva sAdhubhyAma namaH je bole che, navakAra maMtra paNa bole che, paNa navakAra Aje ahIM AgaLa che nahIM. navakAra to ame jemane svarUpanuM jJAna ApyuM che te navakAramAM Ave. bAkI navakAra tyAM bIjAM kSetromAM pahoMce che. navakAra tethI bolavAno che. Amane navakAra pahoMce nahIM, kAraNa ke e to ema jANe che ke "huM AcArya chuM.' praznakartA : ApaNe manamAM navakAra bolIe to ATomeTikalI paMcaparameSTi bhagavaMtone pahoMcI jAya che ? dAdAzrI : navakAra evI vastu che ke tame jene kahevA mAMgo cho tene te pahoMcI jAya ! A ATalA badhA navakAra maMtra bole che ne loka kahe che ke, "A ciMtA badhI kema jatI nathI ?" alyA, sAcA navakAra maMtrane koi bolatA nathI. A Amane pahoMcADavA navakAra maMtra bole che, te A enA adhikArI na hoya, A emanA nAmano kAgaLa na hoya. have emanA nAmano kAgaLa nA hoya ne emanI upara bIDIe ApaNe, c/o upAzrayamAM bIDIe, eTale have pelAne to kudaratI rIte pahoMce ja nahIM, eTale e DeDa leTara ophisamAM jAya; eTale ApaNo leTara gayo nakAmo ane ciMtA UbhI ne UbhI rahI. ApaNe ema nakkI karavuM joie ke, hindustAnamAM ApaNA dezamAM bharatakSetramAM jyAM sAcA navakAra hoya tyAM navakAra pahoMco, yathArtha sAdhuone, yathArtha AcAryone ane yathArtha upAdhyAyane pahoMco. A traNa jaNane ja pahoMcADavAnA che, siddho ane arihaMtone to pahoMce che ja. praznakartA : eTale ema oTomeTikalI navakAra pahoMcI jAya ja ? dAdAzrI : hA, oTomeTikalI pahoMcI jAya ja. have A namo arihaMtANaM bolIe chIe, paNa jANIe chIe ke te ahIM bharatakSetramAM che nahIM eTale te pAchuM tyAM pahoMce, jayAM arihaMta hoya tyAM ane namo siddhANaM te siddhone pahoMce ja, paNa jeTalA bhAvathI bole tevuM pahoMce. A badhuM samajavuM joie. jaina dharma eTale samajavuM, samajIne gAo kahe che. ApaNA narasiMha mahetA thai gayAne te nAgaranI poLamAM rahe. emanI poLa to nAgaranI hoya ne ? mahetAjI to roja savAranA poramAM parabhAtiyAM vahelA UThIne bole, te bIjA nAgaro emanI TIkhaLI kare. te savAranA dAtaNa karatAM karatAM nAgaro moTethI bhagata je bole te bolavA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ trimaMtra vijJAna 2 19 220 AptavANI-2 lAge, eTale AkhI poLa bolavA mAMDe. lokoe emanA cALA pADavA mAMDyA, e bole evuM ja bole. eTale pachI narasiMha mahetA evuM bolyA ke, 'mAruM gAyuM je gAze te ghaNAM godA khAze, ne samajIne gAze to vaikuMTha jAze." mAruM gAyuM nA gAiza, ghaNAM godA khAiza. tema A navakAra maMtra samajIne bolo. A maMtra kone kone pahoMce che, kyAM kyAM pahoMce che te samajIne pahoMcADo. sAdhu to bhagavAne kone kakkI che ? je AtmadazA sAthe te sAdhu, bIjA sAdhu kharA paNa kusAdhu ! ane vItarAgothI mArga judo pADe e badhAne kuliMgI kalA. eTale A kuliMgIomAM zuM kADhavAnuM hoya? ApaNe to bhagavAna mahAvIranI vAta sAcI gaNIe. ApaNe 'namo vItarAgAya" bolavuM. A navakAra maMtra bole che ne, te samajIne gAva. A brahmAMDa bahu moTuM che, vIsa tIrthakaro che, paMca parameSTi bahu che. maMtra samajIne bolavAthI pachI bhale ajJAnI hoya, paNa OMnuM phaLa maLe. tIrthakara kone kahevAya, paMca parameSTi kone kahevAya, e samajIne bole to OM nuM phaLa maLe. tI yathArtha samaja praznakartA : dAdA, 3OM zuM che ? dAdAzrI : navakAra maMtra bole ekadhyAnathI tenuM nAma OM ane " zuddhAtmA chuM' enI sAthe navakAra bole to OMkAra bindu saMyuktam che. GOMkAra bindu saMyuktam, nityam dhyAyanti yogInaH kAmadaM mokSada ceva, OMkAra namo nama: bahAra navakAra bole, paNa jo cokhkhA dile ekAgratAthI bole to 3OMkAra suMdara bolAya, te badhAM paMca parameSTi bhagavAnane pahoMce. 'OM' bole toya paMca parameSTi bhagavAnane pahoMce ne navakAra bole toya te temane badhAMne pahoMce. badhAM veranA bhulAvA mATe ApaNe traNa maMtro sAthe rAkhyA che, kAraNa ke zuddhAtmA thayA pachI niSpakSapAtIpaNuM utpanna thAya che. ApaNuM A "huM zuddhAtmA chuM" e lakSa OMkAra bindu saMyuktam kahevAya ane enuM phaLa zuM? mokSa. A bahAra OMnuM je badhuM cAle che, e lokone jarUra che. kAraNa ke jyAM sudhI sAcI vAta nA pakaDAya tyAM sudhI dhULa vastu pakaDI levI paDe. sUkSma rIte 'jJAnI puruSa' e OM kahevAya. jeNe AtmA prApta karyo che evA sapuruSathI mAMDIne pUrNAhuti svarUpa sudhIne 36 svarUpa kahevAya ane ethI AgaLa mukti thAya. mukti kyAre thAya? jyAre OMkAra bindu saMyuktam thAya to. ahIM tamane ame jJAnaprakAza ApIe tyAre OMkAra bindu saMyuktam thAya ane OMkAra bindu saMyuktam thAya to mokSa thAya. pachI koi eno mokSa rokI zake nahIM ! navakAra maMtra saMnyasta maMtra kahevAya. jayAM sudhI vyavahAramAM che tyAM sudhI traNeya maMtro - navakAra, OM namo bhagavate vAsudeva ane namaH zivAya - ema sAthe bolavAnA hoya ane saMnyasta lIdhA pachI ekalo navakAra bole to cAle. A to saMnyasta lIdhA pahelAM navakAra maMtra ekalo jhAlI paDyA che !
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 AptavANI-2 jagata - gAMDAnI hospiTala eka mANasa mArI pAse Avelo. te mane kahe ke, 'huM ApanAM darzanabarzana badhuM ja karIza, paNa mAre mokSa nathI joito." tyAre meM kaDAM, "sAruM bA, amArI pAseya ema sasto mokSa kyAM che ? ne tArI pAse je tAre joie che e che ja ne - baMdhana!" ApaNe gAMDAnI hospiTalamAM jaie ane gAMDAonA ToLAmAM jaine kahIe, "eya, hAtha UMco nIco nA karIza" ane Ama Ama cALA karato hoya ne te, e ene ema lAge ke A gAMDuM kema kare che ? emane DALAM koNa lAge ? emane to emanAM gAMDA DAkalA lAge ! emanI bhASA maLatI Ave ane pelA DahAnI bhASA e gAMDAne judI lAge eTale ene DAko gAMDo lAge ! mATe evI jagyAe ApaNe enI bhASAmAM vAta karavI hoya to ja menTala hospiTalamAM rahevuM. AkhA varlDanuM kanvarjhana menTala hospiTalamAM thai gayuM che. huM 1942mAM bolato hato ke varlDanuM kanvarjhana dhIme dhIme menTala hospiTalamAM thai rabAM che, te eka dahADo menTala hospiTala thai jaze ! te Aje ApaNane ema ja lAge ke, A menTala hospiTalanA mANaso che ke zuM ? hA, e ja che, tame zuM kaho ne e zuMya kahe. koi koino savAla javAba ejhekTa sAMbhaLavA maLe nahIM, evuM badhuM A gAMDAnI hospiTala jevuM thai gayuM che; to pachI pelI menTala hospiTalanI vAta ja zI karavAnI ? Akho dA'Do loka gAMDA ja kADhyA kare che ne ! eka kapa phUTI gayo hoyane to tenA ye jhaghaDA cAlyA kare, ene menTala hospiTala kahevAya. manuSya to kevo hoya? mAnavatAvAdI hoya, DAkalA hoya. kapa phUTI gayo hoya, tenI koi pharI bIjI vAra vAta kare ke Aje to kapa phUTI gayo to kaheze, eya e vAta pharI nA karAya. phUTI gayo te phUTI gayo, enI pharI vAta karavI e mUrkhAi che, punarUkti doSa lAge. A to Akho dA'Do kANa karyA kare ke, kapa phUTI gayo ! A milamAlikano bUTa khovAi gayo hoya che, te "bUTa khovAi gayo, bUTa khovAi gayo' ema kare. alyA, kaMi have milamAlika thai bUTanI vAta karAtI haze ? roja eka eka bUTa corAi jAya toya koi ne kahevuM nA joie. pote ema vicAravuM joie ke mArI purve kharAba thai gai, tethI A corAi jAya che. UlaTuM tAre to gupta rAkhavAnuM hoya. A to eka kapa phuTI gayo hoya toya jhaghaDA cAle, nahIM ? ! evuM ghaNI jagyAe tamAre jovAmAM AvyuM che ? anaMta kALathI lokoe pittaLane ja sonuM mAnI vecAtuM le le karyuM che, paNa jyAre vecavA jaze tyAre khabara paDaze. cAra AnAya koi tane nahIM Ape. potAnAM duHkha maTe to ja jANavuM ke, ahIM jJAnI che, paNa duHkha nA maTe to e jJAnIne ApaNe zuM karavAnA ?! ApaNuM du:kha maTe nahIM, ApaNuM samAdhAna thAya nahIM to emanI dukAne besI rahevAno artha zo che ? A to buddhivAdInA tukkA che, eno doSa nathI. loko evA che, bhAna ja nathI sArAsAranuM. phudAM uparathI AvI paDe emAM lAiTa zuM kare ? A to UMcI vAta AvI ne nA samajaNa paDI eTale kaheze, tyAM AgaLa haMDo, vAta UMcI che, potAne samajaNa nA paDe eTale tyAM jAya. e to budhdhaonAM ToLAM kahevAya, moTA moTA budhdhizALIo budhdha thai jAya. praznakartA : menTala hospiTala kajo evuM ja ne ? dAdAzrI : hA, menTala hospiTala che, nahI to menTala hospiTala kahevuM sAruM lAgatuM haze ? nA sAruM lAge. paNa bahu thAya tyAre kahI devuM paDe ke, "menTala hospiTala jevI dazA che.' menTala thai gayelA che badhAM, menTala hospiTalamAM mUkyA hoyane evA dekhAya che, sArAsAranuM bhAna ja jatuM raddhAM che. hitAhitanuM bhAna to ene vicAramAM ja nathI AvyuM. mAruM hita zemAM ane mAruM ahita zemAM evo vicAra ja nathI Avato. sArAsAranuM bhAna nathI, hitAhatanuM bhAna nathI, koi paNa prakAranuM bhAna nathI.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala menTala hospiTalamAM mana paNa gAMDuM thai gayuM che, vANI paNa gAMDI thai gai che ane dehanAM halanacalaneya gAMDA thai gayAM che. have A traNeya bhAga gAMDA thai gayA che, have rIpera paNa zI rIte karavAM ? zI rIte rIpera thAya ? ekAda bhAga gAMDo thayelo hoya to rIpera karI zakAya. A traNeya bhAga have imporTa kyAMthI karavA ? koi jagyAe hotA nathI ne? eTale gAMDAnI hospiTalamAM athaDAi athaDAi ne kuTAi ne badhA khaDIyA bhAMgI jaze ! bhamaraDA badhA tUTI jaze, athaDAi athaDAi ne. bAkI, jagata gAMDAnI hospiTala thai gayuM che. 223 hindustAnamAM to so dharo hoya, temAM pacAsa ghara bahu tyAre to durjananAM hoya ane pacAsa sajjananAM hoya; to e pacAsamAM pAMca ja ghara klezavALAM hoya ne pistAlIsa gharo to kleza vagaranAM hoya, evuM A hindustAna ! jo DAGgAnuM hindustAna hoya to pistAlIsa gharomAM kleza nA hoya. so gharomAM pacAsa to durjananAM gharo hoya, e to jANe kleza kaMkAsamAM ja jIve, paNa bIjA pacAsamAM pAMca ja ghara klezavALAM, bIjA pistAlisa ghara kleza vagaranAM hoya, sekaMDe 45 TakA, paNa A to hajAre zuM lAkhomAM paNa eka ghara kleza vagaranuM nathI. eTale gAMDAnI hospiTala kahevAya, kAraNa ke dharmasthAnomAM to saMpUrNa zAMti ja vartavI joie, tyAre tyAM to saMpUrNa azAMti !!! eka sAheba roja ophise moTaramAM jAya, te eka dA'Do moTara bagaDelI te sAheba cAlatA cAlatA jatA hatA ne pAchA pote bole ne pote sAMbhaLatA hatA. mane navAi lAgI ke 'A kai jAtano reDiyo vAge che ?' huM emanI pAse gayo. meM temane pUchyuM 'kema Aje moTara vagara? Apa bolatA hatA ?" zu tyAre temaNe kahyuM, 'kaMi nahIM, kaMI nahIM.' te potAnuM chupAvatA hatA. alyA, mahIM vicAra kare teno vAMdho nathI, paNa A vicAravAnuM moDhAmAMthIya nIkaLI jAya che ? ! A to moTo ophisara ne AvuM thai AptavANI-2 jAya che ! A to vicAravAnuM moDhethI nIkaLI jAya to dazA ja besI jAyane ! loka pUche ke bhAi, zuM gaNagaNo cho ?" A to vicArato hato ke zeThane goLI mAravI che ane vicAravAnI vAta jo moDhethI lIkeja thai 224 jAya to ! A to badhAM kANAM, ekeya ghaDo Akho nahIM. sAsu vahu joDe bhAMjagaDa thai hoya to babaDatI jAya ! A to phUTelA ghaDA kahevAya ! ApaNo ghaDo kevo hovo joie ke saheja paNa kANuM nA hoya, pANI jhamavuM paNa nA joie. 'jhame' kone kahevAya ? sAmo mANasa tAraNa kADhI bese ke, A zuM gaNagaNe che evuM nA hovuM joie. are, chokarAneya kaMi pUchavuM hoya to kahe ke pachI pUchIzuM, hamaNAM nahIM. bApa gaNagaNato hoya to chokarAMya samajI jAya ne ! pelA ophisarane koi bosa joDe bhAMjagaDa thai haze, tethI gaNagaNato hato. bosa to koNa ? ke je bhAMjagar3a kare tenuM nAma bosa! ApaNe koine anDarahenDa rAkhavo to koi bosa to thAya ja ne ? atyAranuM varlDa to gAMDAnI hospiTala jevuM thai gayuM che, te abhiprAya ApIne kyAre pheravI nAkhe e kahevAya nahIM. hamaNAM kahe ke, 'tame bahu DAGgA cho' ane kai ghaDIe 'tame akkala vagaranA cho' evuM sarTiphikeTa ApI de e kahevAya nahIM ! evA menTala lokonA sarTiphikeTathI zuM DaravAnuM ? A to kevuM bolaze te kahevAya nahIM. menTalomAM DAhyA rahevA jAya to rahevAya nahIM. atyAre to badhA ja menTala che, A gAyo-bheMso DAhI kahevAya. A rastA upara mANasa joie to ema thAya ke lAva varasa dahADo sAthe rahIe ? are, atyAre to UlaTI Ave evuM loka, cAre kALamAMthI pheMkI dIdhelo mAla emAM rIlezana zenuM karavAnuM ? tuM caLAmaNa ne pelAya e ja caLAmaNa mAla ! Aje to rUbarUnA saMdezAya sAcA maLatA nathI. A to pUchIe zuM ne bole zuM ? evuM vicitra thai gayuM che !
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala 225 AptavANI-2 bhagavAnanA vakhatamAM loko bahu suMvALA hatA, tethI bhagavAna bahu sAcavI sAcavIne bolelA. gAyonuM ToLuM hoya to eka bUma pADIe ne nAsI jAya to vadhAre bolavuM paDe ? nA. te bhagavAnanA kALamAM AvA loka hatA, tethI bhagavAna zrAMti kahIne UbhA rahyA. ane keTalIka gAyo to DAMga laIne jAo toya hAle nahIM, tene menTala kahevI paDe. ane A loka paNa menTala kharAM ja ne ? gharanuM khAya, gharanAM kapaDAM pahere ne ciMtA kare ! gharanuM zA mATe khAya ? aMtaHkaraNa zAMta rahevA mATe. aMtaHkaraNa zAMta zA mATe rAkhavAnuM ? tyAre kahe, menTalapaNuM ochuM karavA mATe. paNa A to gharanuM ja khAya ne ciMtA kare che. A to penTa paherI pAchaLa "mAra mAra' kare. koi bApoya tane jovA navaro nathI. e enI ciMtAmAM ja hoya che, te ughADI AMkhoeya tane dekhato nathI. tuM to phATelAM lUgaDAMe jAyane toya tane jovA koi navaro nathI. AvuM sarasa muMbai zahera, tyAM penTane TapalIo 'mAra mAra' kare ! A muMbai zahera kevuM sarasa ! caLakATavALA suMvALA rastA ! bhagavAnanA kALamAM to ThaMDI ThaMDIne dama nIkaLI jAya. atyAre bhogavavAmAM kevI majhA Ave! tyAre koi bhogavatoya nathI ! muMbaimAM tuM bhagavuM kapaDuM paherIne jAuMne toya tene jovA koi navaruM nathI. enI joDe besanAro phrenDa hoya to teya hisAba mAMDaze ke lAge che to sAta, paNa joDe nava che mATe ApaNo phrenDa hoya nahIM, haze koi bIjo ! hiMdustAna - 2005mAM varlDanuM kendra kema menTala hospiTala thai gayuM ? kAraNa ke saMskRta bhASAvALAne vikRta bahu zIkhavADyuM. saMskRta bhASAvALAne tyAre prAkRta cAlI zake, paNa vikRta to nA ja karAya. te vikRta bhASA AvI eTale A menTala hospiTala thai gayuM. paNa A hospiTalamAM je menTalo che ne, temane peTe chokarAM thaze e DAkA thaze, kharekharAM DAkalAM thaze. mATe A menTalo jIve che e sAruM che. emanAM chokarAM DahApaNavALAM nIkaLaze. vALa vadhAraze, ema karaze, tema karaze paNa chevaTe e DahApaNavALAM nIkaLaze. kAraNa ke menTala hospiTalanAM menTalonAM chokarAM che, eTale chokarAM badhAM sArA thaze! ane hindustAna 200pamAM AkhA varlDanuM kendra thai gayuM haze ! A menTala lokonAM chokarAMne bahAranA loka pUchavA Avaze ke "amAre khAvuM kevI rIte ? amAre bhaNavuM zuM zuM ?" e pUchavA Avaze. A menTalonAM chokarAM DAmAM thaze, mATe A menTala thai gayA e sAruM thayuM. A menTala thai javAmAM phAyado zo thayo ? ke pAchalI badhI je saMskRti hatI ne, te AkhI eboliza thai gai, vozaAuTa thai gai, A badhuM sAruM thaI gayuM che, khoTuM nathI thayuM. pAchalA saMskAra saDIne khalAsa thai gayelA hatA ! tiraskAra vRtie notaryuM patatA praznakartA : mArI mAtAne jouM chuM ne mArI pautrIne jouM chuM to mane eTalo badho pheraphAra lAge che ke nA pUcho vAta ! atyAranI prajA bagaDelI lAge che. dAdAzrI : ane tamArA dAdAnA vakhate, dAdA tamArA mATe zuM kahetA hatA ? praznakartA : hamaNAM meM kahyuM evuM ja kahetA hatA. dAdAzrI : ApaNe bajAramAMthI rUpALI majAnI dUdhI lAvyA hoie ne zAka to karavAnuM ja che, eTale kApavI to paDe ja ne ? ane kApIe tyAre kaheze ke, "nA kApazo eno rUpALo dekhAva bagaDI jaze." ane zAka khAvuM hoya to pelo dekhAva choDavo ja paDaze. bhArata jo Devalapa thayuM hoya, to koi kALamAM nathI thayuM evuM A bhArata Devalapa thavA mAMDyuM che. A to badhA sAva anAcArI ne durAcArI hatA, sekaDe pAMca TakA ke be TakA loka sArA nIkaLe. bAkI, badhA vahemamAM ne Akho dA'Do kleza, kaMkAsa ne tiraskAramAM ja gALatA. Akho dA'Do tiraskAra kare; nIcalI varNo para tiraskAra kare, bIjA para tiraskAra kare potAnA bhAino jo kadI jarAka AcAra ocho dekhAyane to tenI upara tiraskAra kare, ziSyano AcAra ocho dekhAya to tenI upara tiraskAra kare; jyAM ne tyAM tiraskAra kare. bahu bagaDI gayo hato A deza. atyAranI prajAmAM je sudhAro thato dekhAya che tenAthI pAchalA lokonA jevo bagADa ocho thavA mAMDyo che. emanAmAM
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala 227 228 AptavANI-2 je jaMgalIpaNuM hatuM e gayuM ne bIjuM jaMgalIpaNuM utpanna thayuM. pAchalA lokone A nA gamyuM. jUnA jamAnAmAM to naryo tiraskAra hato. bilakula bagaDelA jevI thai gai hatI hindustAnanI dazA, jene dharmiSTha ja nA kahevAya. kAraNa ke vicAryA vagaranI vAta hatI. Akho loTa "keLavAyelo" ja nahoto, ema ne ema bhaiDIne lADu banAvI dIdhA ! basa, ema ne ema keLavyA vagara; A keLavAya che atyAre. atyAranA chokarAmAM "AvuM dekhAya che, paNa te keLavAya che. haMmezAya jyAre kharI keLavaNI utpanna thAya ne tyAre AvuM thAya. atyAre tamAro chokaro hoTalamAMthI bahAra nIkaLe toya tenI upara tamane bahu tiraskAra nA thAya. ane pahelAM to tame ghera jaine poijhana levA mAMDo, agara to poijhana ApI do ! alyA, hoTala joDe tAre zo jhaghaDo che? kaI jAtanA loka cho ? AvuM DIprezana karavA mATe mahAvIra kahI gayA che? vItarAga zAne mATe kahI gayA che ? ebova normala ijha dha poijhana ane bIlo normala ijha dha poijhana. badhI bAbatamAM ebova normala thai gayA hatA. naryo dvaSa, dveSa ne dveSa ane durAcAranoya pAra nahoto. durAcAra eTalo badho eksesa vadhI gayo hato ke pAra vagarano durAcAra thai gayo hato. enA karatAM Ajano A durAcAra sAro, A khullA durAcAra kahevAya. deza ja Akho evo thai gayo hato ane tenAM A kaSTa paDelAM che, dezane bhayaMkara kaSTo paDyAM che. koi strI vidhavA thai eTale enA tarapha tiraskAra, tiraskAra ne tiraskAra. vidhavA para to jaMgalI mANaseya tiraskAra nA kare, ke bicArI vidhavA thai eTale enI AjubAjunA avalaMbana tUTI gayAM. avalaMbana tUTI gayAM eTale A bicArI badhI rIte du:khI che. mULa dhaNInA AdhAre sukha hatuM teya paNa jatuM rahyuM che, to tenI upara badhAe karUNA rAkhavI joie. paNa tenI upareya bhayaMkara tiraskAra A lokoe varasAvyo. vaLI. varlDamAM kyAMya nA hoya evo harijano upara tiraskAra karyo. bIje badhe tiraskAra, sago bhAi hoya to tenI upara tiraskAra - bhayaMkara tiraskAra karyo. have, Ane sudharelo deza ja kema kahevAya ? ame jyAre nAnI umaranA hatA tyAre badhA olDa loko, zuM kahe, eya bagaDI gayAM, bagaDI gayAM.' huM pUchuM pAcho temane ke, 'tamane tamArA dAdA zuM kahetA hatA ?" A to jaMgalIpaNuM che, AvuM anAdikALathI jaMgalIpaNuM cAlyuM che. pote karyuM evuM karo, evuM e kahe che, huM je kUvAmAM paDuM e kUvAmAM tame paDo. alyA, have e kuvAmAM nathI pANI, moTA moTA patharA che, sApa che. have paDuM to marI jAuM. pahelAM to pANI hatuM, have ene e ja kUvAmAM paDo ema kahe che. vaiSNavanA ne jainanA ne phalANA ja kUvAmAM paDo, have kyAM sudhI A kUvAmAM paDyA karIe ? kaheze ke, "ame karyuM, e karo !" alyA, tamArA DAcAM upareya nUra nathI dekhAtuM. Akho dA'Do kaSAya, kaSAya ne kaSAya ja kare ane jamavA jAyane to ema ja jANe ke Aje ko'kane tyAM ApaNe maphata jamyA chIe, Aje maphatanuM maLyuM che. bhAratanA Devalapa mANaso ko'kane tyAM jamavA jAya tyAre emane jJAna hAjara thai jAya ke, 'Aje phrI jamavAnuM che ! te barobara sArI rIte jamajo !!" A ApaNA Devalapa vaiDiyA badhAM !!! A loko badhA Devalapa hatA, teya keTalAka to jamavA bolAvyA hoya to doDha-be divasa agAuthI to bhUkhyA rahe, gharanuM bagaDe nahIM eTalA mATe ane jamavA bese to be divasa sudhI jamavuM nA paDe eTaluM badhuM phula jamI le. eTale ema ja samaje ke huM maphatanuM khAuM chuM, phrI opha kosTa, eTale dAnata keTalI cora che ? ane enAM du:bhogavyA che ane rAMDelIone je herAna karI hatI te Aje te badhAMne ghera chokarIo utpanna thai ne e chokarIoe DAyavorsa laine je dhULadhANI tophAna mAMDyAM che, te enA bApane mAra mAryo che, e rAMDelIoe ja A badhAne pajavyA che ! mAre tyAM kema AvIne pajavatI nahIM ? huM hato nahIM evo. rAMDelI e to gaMgAsvarUpa kahevAya, enuM nAma kema devAya ? pAchA kahe zuM ? gaMgAsvarUpa. ane rAMDelI sAme maLe to kahe ke, "mane apazukana thayAM, sAruM kAma karavA jato hato ne mane apazukana thayAM ! AvA jaMgalI ! AvA jaMgalIne to phAMsIe caDhAvavA joie. paNa bhagavAne zuM kalAM ke, 'tame phAMsIe nA caDhAvazo, A adhikArI tamArA hAthamAM lezo
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala 229 230 AptavANI-2 nahIM." bhagavAna manuSyane kahe che ke, "A adhikAra tame tamArA hAthamAM lezo nahIM.' necarala niyama ja che. necara kahe che ke, "evAMne ame phAMsIe lai laie chIe ja, amAro niyama ja che, e adhikAra tame lezo nahIM." ane Aje bahu kaSTo sevI rahnA che ! A badhAM je sevI rAAM che e potAnAM ja kaSTo sevI rakamAM che. ane A to Devalapa thai rahela che, aMDara Devalapa nathI. chatAM ApaNe vAta AcAranI karavI joie ke, "bahena, uMmaralAyaka thayAM, A jagata phasAmaNavALuM che. jo tamane sukha ja joituM hoya to vicArIne pagalAM mUkajo ne pagalAM mUko to amane pUchajo. puchavAmAM vAMdho nahIM uThAvuM, pUchajo ane salAha tarIke.' A vakIlanI salAha laie chIe to zuM vakIla karatAM bApa gayo ? vakIla karatAM to bApa upara vadhAre vizvAsa hoya ne ? jAnavaramAM durAgraha nA hoya, kadAgraha nA hoya, haThAgraha nA hoya, te manuSyamAM to hovAM ja nA joie. ane hoya to amuka pramANa hoya tyAM sudhI manuSyapaNuM che, kAraNa ke Devalapa che. eTale jAnavaro karatAM AmanAmAM Agraha vizeSa hoya, tenuM pramANa jaLavAya tyAM sudhI barobara che, nahIM to pachI jAnavara karatAMya bhUMDA kahevAya. Ane manuSyapaNuM kema kahevAya ? khoTI pakaDo pakaDavI, khoTA durAgraha, khoTA kadAgraha, potAnA ja vicArothI dharmane mAnavo ane mUlavavo. dharma to kevo hovo joie? ke nAnA bALaka pAsethI paNa jANavAno prayatna karavo joie, jAnavaro pAsethI paNa jANavAno prayatna joie ke AnAmAM kevA kevA guNa che ? hindustAna sudhareluM nahotuM, manamAMthI kADhI nAkhavA jevuM hatuM, poijhanasa hatuM badhuM, jherI hatuM badhuM. A dezanI dazA to juo kevI thaI gai ? paNa temAM koino doSa nahoto. mANasa koi doSita hotuM nathI. eviDansa UbhA thAya che, emAM sarakamasTesIsa UbhA thAya che. have A pheraphAra thavA mAMDyo che. have A UMcI jAtanuM rakAM che, ajAyaba sthaLe jai rahnAM che varlDamAM Aje ! hindustAna varlDamAM ajAyaba sthaLe jaine UbhuM rajA che! nahIM to mokSanI vAta karavAnI hoya ? mokSa to lakhavA mATe nahoto, koine mokSa lakhavAno adhikAra nahoto. A badhA AcAryo, mahArAja, sAdhuo hatAne te badhA ovaravAijha thai gayelA hatA; temAM be-pAMca ekasepzana kesa hoi zake kharA. bAkI to ovaravAijha eTale caNataranA kAmamAM iTa kAma nA lAge tevI, DIphorma thai gai hoya tevI kheMgAra iTa jevA ! ovaravAijha che tene kheMgAra kahevAya. iTa kAcI hoya, aMDaravAijha tene Amarasa kahevAya. bhagavAnane tyAM to DahApaNa sudhInI jarUra, te badhuM ovaravAijha thai gayuM hatuM ane jAnavara karatAMya bhUMDA AcAra thai gayA che. kAraNa ke A kUtarAne eka ja dA'Do pUrI ApI hoya, te traNa dA'DA sudhI ApaNane jyAre dekhe tyAre pUMchaDI halAva halAva karyA kare. emAM hetu lAlacano ke pharI Ape to sAruM - paNa e upakAra to bhUlato nathI ne! e upakArane lakSamAM rAkhIne lAlaca rAkhe che, ne manuSyo ?! game te ho paNa Aje to A bhArata Devalapa thayuM che, nahIM to mokSanI to vAta sAMbhaLavAnI hoya ? are, samakitanuM ja ThekANuM nahotuM ne ! Aje banne hajAra varSathI ThekANuM nahotuM, mahAvIra gayA pachI ane temanA pahelAMya nahotuM. bhagavAna janmyA tyAre 250 varSanA kALamAM be vakhata lAiTa jhabakI gai, pArzvanAtha ne mahAvIra - be. te vakhate amuka mANasanuM basa kAma nIkaLyuM, bIjA koine lAbha-lAbha maLelo nahIM. bhagavAnano lokoe prabhAva toDavA bahu bahu upAya karyA, bhagavAna cAle tyAM AgaLa kAMTA Ama UbhA rastAmAM veryA, te bAvaLiyAnA kAMTA Ama UbhA mUkyA hoya ne bhagavAna cAle to kAMTA Ama vAMkA thai jAya, pratyakSa dekhAya chatAM paNa hindustAnanA bIjA dharmanA lokoe temano svIkAra karyo nahIM, kaheze, A to jAdu che, A vidyA che" evo svIkAra karyo. paNa satyano svIkAra nA karyo, Avo gajabano sAyanTisTa teno svIkAra nA karyo ! bahu ja jaMgalIpaNuM. prapaMca ! prapaMca ! prapaMca ! dharmamAM ja vepAra karelA! vepAra kyAM zarU karI dIdhelA ? dharmanI aMdara ja vepAra! eTale AvuM ja jUnuM DevalapamenTa hatuM, te kADhI nAkhavA jevuM hatuM. te bilakula khalAsa thai gayeluM sTrakTara
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala 231 232 AptavANI-2 che, ene paDI javA do, navuM UbhuM thai rahnAM che ! nahIM to mokSanI vAta to sAMbhaLavA ja nA maLe ! jema jema A kalcarDa thatuM jaze tema tema e pustako UMce mUkI deze, pastImAM jatAM raheze. kAraNa ke jyAM sudhI Devalapa nA hoya tyAM sudhI enI kiMmata. gItAne samajavAvALA ane vedAMtane samajavAvALA nIkaLaze have! have Devalapa thai rahela che, AmAM nimitta banyA che aMgrejo. A sArI bAbatamAM aMgrejo nimitta banyA che. praznakartA : temaNe jJAnano ughADe karyo ? dAdAzrI : nA, jJAnano nahIM. paNa loko je ebnormala thai gayA hatA temAM bekiMga levaDAvyuM, te normAliTI bhaNI lAvyA! ApaNA lokoe zuM kazo ke, 'A loko ApaNo dharma ne ApaNA AcAra naSTa karavA AvyA.' te emaNe eTalo naSTa karyo tethI to A normAliTI para AvI rakSAA che. ApaNA loko zI bUmo pADatA hatA ? ke A loko dharma ne AcAra badho toDI nAkhaze ne ApaNuM badhuM khalAsa karI nAkhaze ! nA, eTaluM bAda karyuM. 85 DigrI ebnormala pramANa thai gayuM hatuM ne ApaNane normAliTI mATe 50 DigrI joie, te A lokoe AvIne 30-35 DigrI kADhI nakhAvyA, jaDa banAvyA, jaDa eTale dArU pItAM zIkhavyA, mAMsAhAra kapaDAM-lattAM badhuM mohanIya banAvyuM, eTale 'pelA' durguNo jatA rakA ! je tiraskAranA durguNo hatAne te khalAsa thai gayA, phrekTara thai gayA. e bahu sArAmAM sAruM kAma karyuM A lokoe. aMgrejono eka upakAra aMgrejo AvyA ne emanI bhASA lAvyA, te emanA paramANu sAthe Ave. haMmezA dareka bhASA potAnAM paramANu laine Ave eTale emanA je guNo hatA ne sAhajika guNo, TAima-bAima badhuM ekkekTa joie, te sAhajika guNo navesarathI cAlu thai gayA. A to badhA svArthI thaI gayelA. potAnA ghara pUratI ja bhAMjagaDa, bIjA badhAnAM ghara baLatAM hoya to sUi rahe majhAnA. prapaMcI, svArthI ! badhI rIte tiraskAravALAM, yujhalesa thai gayAM hatAM. brAhmaNo kahetA hatA ke, 'bhagavAnanuM mukha ame chIe ne A kSatriyo chAtI sudhI che ane A badhA vaizyo ne A badhA zudro che, te nIcalA che !' dupayoga ne durupayoga ja karyo ! jeno sadupayoga karavAno hato, teno ja durupayoga karyo. ame brAhmaNo eTale mukhAraviMda, eTale ame je kahIe eno vAMdho tamAre gaNavAno nahIM. te emaNe e pAvaravITo pAvara vAparyo tene laine teo bhayaMkara yAtanAmAM sapaDAi gayA. A prajAnuM to je thavAnuM haze te thaze, paNa e vITo vAparyo tene laine Aje temanA pagamAM caMpala nathI maLatAM ! emanI velyu paNa jatI rahI ne caMpala paNa jatAM raDyA ! beu sAthe jatAM rahnAM !! durAcArone laine temanI dazA to juo ! lAlacu che eno mAra khAya che A jagata. lAlaca zI hovI joie mANasane ? lAlaca dInatA karAvarAve ne dInatA peThI ke manuSyapaNuM gayuM. jUnA jamAnAnI prajAe nIcalI varNa para bhayaMkara atyAcAro karyA. emane rastA parathI javuM hoya to eNe chAtIe koDiyuM ane pAchaLa jhADu bAMdhavuM ! koDiyuM eTalA mATe ke thuMkavuM hoya to rastA upara nA ghUMkAya, koDiyAmAM cUMkavAnuM !! ane pAchaLa jhADu eTalA mATe ke rastA paranAM enAM pagalAM bhUMsAi jAya !!! A to 'karapa' karAve ! mArA jevA hAjarajavAbI hoyane to te mAthuM phoDI nAkhe evo javAba Ape ke A kUtarAMne ghUMkavAnI ne bIjI badhI chUTa, enAM pagalAM cAle ane A mANasanA nA cAle ? A kai jAtanA menTala thai gayA cho ? A to eksesamAM gayuM hatuM. chokarIo janme ne tarata ja dUdha pItI karatAM, mArI nAkhatA. rajapUta prajAmAM kevuM ? ke choDIne paiNAvatI vakhate daheja Apavo paDato, e game nahIM ne mULamAM bhaNelA nahIM, anapaDha -bAioya anapaDha ne bhAioya anapaDha, ane potAnI jAtane zuMya mAne ? A to bIjA para bahu kara5 karyA.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala 233 234 AptavANI-2 bilADA tamArA dUdhamAM moTuM nAkhI jAya che te dUdha calAvo cho, to ahIM paNa calAvavuM joie ke nahIM ? calAvavAnI hada hoya ! gAmamAM ThAkora hoya ne eno pItarAi hoya to eNe ghoDA parathI javAnuM nahIM, UtarIne cAlatA gAmamAM javuM paDe ! emAM ghoDo ne beu sAthe jAya to emAM tAruM zuM jAya che ? A to kyo moTo tamAro ahaMkAra ghavAyo ? jo ghoDA para jAya to mArAmArI ne khUna sudhI AvI jatA ! Amane Aryaputra kema kahevAya ? chAsiyuM sonuM ne sAcuM sonuM be hoya, emAM chAsiyA sonAmAM sonAnA guNa nA jaNAya to enI kiMmata zI ? A to eka hindustAnImAM anaMta zakti che, paNa badhI avaLI veDaphAi rahI che. e to 'jJAnI puruSa'ne bhegA thAya to zakti savaLiye vaLe ne kAmamAM lAge. A zakti veDaphI kevI rIte? A bhAi Ai.e.esa. kare che to huMya nakkI karuM ke mAre Ai.e.esa. thayuM che, ema nakalo karI karIne zakti veDaphI. eka meinTenansa mATe athAga zakti veDaphI ! ane eya kaluSita bhAve bhayaMkara zakti veDaphI ! A nakala karavAthI to aMdaranI silaka hatI teya jatI rahI, aMtarasukhanuM belensa nA toDazo. A to jema phAve tema silaka vAparI nAkhI, to pachI aMtarasukhanuM belensa zI rIte rahe ? nakala karIne jIvavuM sAruM ke asala? asala. ane A to chokarAM ekabIjAMnI nakala kare che. hindustAnanA lokoe to ko'ka asala lakhI Avene to ApaNe tenI nakala nA karavI joie. ApaNane nakalanuM nA hoya, paNa A to phorenavALA ApaNI nakala karI jAya evuM hovuM joie. paNa A to phorenavALAe ahIM thoDA hippI mUkyA te ahIMnA lokoe enI nakala karI nAkhI ! to paNa tethI kaMi hindustAnanuM bagaDavAnuM nathI, sudharavAnuM ja che. A mohI chokarIo kharIne AjanI, te temane joine lokone ema lAge che ke A chokarIo mohI che, mUrNita che, paNa Amane peTe bAbA sArA pAkavAnAM. praznakartA : enuM zuM kAraNa, dAdA ? dAdAzrI : pelo tiraskAra bhAga jato rakAne, DAuna thai gayone, eTale have tiraskAra bhAga utpanna nA thAya. tiraskAra gayA ke ApaNe normalamAM AvI gayA. sudharelA to hatA ja paNa tiraskArane laine ApaNe bilakula khalAsa thai gayA hatA, yujhalesa thai gayA hatA. tiraskAra gayo ke ApaNI normAliTI AvI gai, olarAiTa thai gayA. buddhino upayoga ja e lokoe tiraskAra ane prapaMca karavAmAM vAparyo. buddhino durupayoga karyo, jJAna to hatuM nahIM. buddhi hatI, te buddhino durupayoga karyo. buddhi zAthI vadhI ? ke mahAvIra breina Tonika pIdhAM, ne kRSNa koina Tonika pIdhAM ! jIvaDAM mAre nahIM ne bIjuM mAre nahIM eTale pachI buddhi vadhe, pachI jIvaDAM bAjue mUkI manuSyo upara eTeka lai jAya ! have hindustAna to bahu suMdara dazA upara jai rahnAM che. A saMskRtino pralayakALa che, kai saMskRti ? Adarza saMskRti ? nA, vikRta saMskRtino pralayakALa che. ApaNI saMskRtimAM saMskRta bhASA hatI, te bahu lo thAya, UtarI jAya, to bahu prAkRta sudhI calAvI zakAya, paNa vikRta nA calAvI levAya. AmAMthI phAyado zo thayo ? ke AvA tevA je vikata saMskAra hatA ne te voza AuTa thai gayA ane have navesarathI navI vAta! navI cIja ne badhuM navuM ja cAlaze ane ora ja jAtanI ajAyabI, bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM hatI tevI zAMti vartaze ! ane AjanA A vALa vadhAranArA gAMDA, te ja DAkA kahevAze. jene ghanacakkara kahevAmAM Ave che te ja DAlA thaine pharaze ane vALa kapAvanArA to menTala hospiTalanA loko ! emaNe be bhAga judA pADyA. menTala hospiTalamAMno kayo bhAga ane menTala hospiTalamAM koNa nahIM ? tevA be bhAga A vALa vadhAranArAoe judA pADyA ! AjanAM chokarAMoe to UlaTA vALa vadhArIne opana karyuM ke, vALa je kapAve che te menTala hospiTalanA loka che ane ame menTala hospiTalanI bahAranA chIe ane menTala hospiTalanA loko Amane kahe pAchA ke, "A menTala che !" mATe hindustAnane koi khoTa javAnI nathI. A 'jJAnI puruSa'nA AzIrvAda che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala 235 236 AptavANI-2 kudaratamAM buddhi nA nAkho dha varlDa ijha dhI pajhala, iTaselpha pajhala thayeluM che. temAM A loko zuM enuM mApa kADhI zakavAnA hatA ? A loko A pakSanuM mApa kADha kADha kare che. kahe che ke, "1974mAM vasati ATalI che to 2000mAM ATalI thai jaze !' are ! cakkara, ghanacakkara ! pahelI sAla eka chokaruM hatuM, trIjI sAla bIjuM thayuM eTale 80 varSanI UMmare to 30-40 thaI jaze ?! zuM kADhe che hisAba ? mera gAMDIA cakkara cho ke zuM ? ghanacakkaro! kekyulezana nA kaDhAya, manuSyonA ane A badhA gaNita kADhavA beThA che, e badhA ghanacakkaro . chokaro pAMca varSano hato tyAre savA be phUTano hato ne soLa varSa poNA pAMca phUTano UMco che, mATe 80 varSa ATalo UMco thai jaze ! he ghanacakkaro, hindustAnanA manuSyonuM zuM karavA tola tola karo cho ? be hajAramAM Ama thai jaze ne traNa hajAramAM ATalA thai jaze. jo tame 20OOmAM ATalA thai jaze ema kaho cho to AjathI pAMca hajAra varSa upara keTalA hatA e kahI Apo ne ! jo tamane A gaNatarI kADhatAM AvaDatI hoya to kahI Apo ke tyAre keTalA mANasa hatA. tyAre e kaheze ke, 'e amane khabara nathI.tyAre mera gAMDIA tane vahunA dhaNI thatAM nathI AvaDatuM, te vahune bA kahe jaine! ghanacakkaro, kevA pAkyA cho te ! tArI vahune bA kaheje eTale tAre cAlyuM! chokaro bA kahe ne tuMya bA kaheje, eTale dhaNI bairI nA joie rastAmAM ! ghanacakkaro ! vasati kADhavA nIkaLyA che, kekyulezana karavA beThA che ke 1980mAM ATaluM ne 1990mAM ATaluM thai jaze ne 2000mAM ATaluM thai jaze ! te emane koi pakaDanAreya nathI nIkaLatA!! sarakAreya eksepTa kare che. AvI vAta je kare ne, je vAta nona-sensa lAgatI hoya evAne to pakaDavA joie ane jelamAM ghAlI devA joie. kema vAta AvI mUke che ? to to pablika kharAba thai jAya. hindustAnanuM bagaDavAnuM nathI ane je dezamAM saMta puruSo che, sat puruSo che ane pragaTa 'jJAnI puruSa' che tyAM AgaLa zuM bagaDavAnuM che ? A traNanI hayAtI hoya tyAM kazuM bagaDe nahIM, UlaTuM bagaDeluM sudharavA mAMDyuM che. bhayaMkara bagaDI gayeluM, hindustAna jevo bIjo koi deza A duniyAmAM ATalI adhogatimAM gayo nahoto, bhayaMkara bagaDI gayo hato. anAcArane ja sadAcAra mAnyA hatA ne sadAcArane to dezavaTo ja dIdho hato, esporTa !! te have esporTa thayelo imporTa thai rahyo che. A vALa vadhAre chene tethI ! A vALa vadhAre chene te imporTa karI rahnA che! A vALa kApIne esporTa karI nAkhyuM hatuM. AkhuM varlDa menTala hospiTala thai gayuM che, te chokarA atyAre menTala ja kahevAya che ne ? tyAre zuM thAya ? AkhI hospiTala ja menTala tyAM AgaLa 'jJAnI puruSa' paNa 'bahAramAM' to menTala ja kahevAya ne ? AkhI hospiTala ja menTala tyAre 'jJAnI puruSa' mahIM AvyA ne ? kAraNa ke 'jJAnI puruSa'no dehaya menTalanA jamAnAmAM janmyo, mATe menTala to kharo ja ne ? badhuM menTala kahevAya, menTala hospiTala ja che A to ! te have A parivartana AvI rahyuM che. hindustAna 2005mAM AkhA varlDanuM kendra thai gayuM haze ! have 31 varSa rahnA bAkI. tyAre A chokarAM pa6-60 varSanAM thaze, tyAre emanAmAM menTalapaNuM rahevAnuM nahIM. emanA A lAMbA vALa hatA ne tenAthI eka dA'Do menTalapaNuM nIkaLI jaze eTale eka dA'Do kapAvI nAkhaze. eka chokaro lAMbA vALavALo moTaramAM mArI AgaLa beTho hato. te meM ene kahnAM ke, 'bhai, te eTalA badhA vALa kema vadhAryA ke jethI karIne UDIne pAchaLavALAne harakata thAya ?" jo ke tenA vALa mane harakata nahotA karatA, paNa meM sahejamAM kaddhAM. te e chokaro tarata ne tarata ja vALa kapAvIne Avyo ne mane namaskAra karI gayo, ne pAcho eNe dRDha nikaya karyo ke pharI nahIM vadhAruM ! AjanAM A ja chokarAM DAkA ne samaju thai eka dA'Do vALa kapAvI nAkhaze, pachI menTalapaNu gayuM ane A je vALa kapAvIne DAkADamarA thai ne phare che ane anAcArane sadAcAra mAne che ! kevA ? anAcArane sadAcAra, bhASA ja pheravI nAkhelI A lokoe ! menTala ! ane Akho
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata - gAMDAnI haoNspiTala 237 238 AptavANI-2 dA'Do jhaghaDA, jhaghaDA ne jhaghaDA vagaranuM ekaya ghara nathI. kaMi ne kaMi Dakho thayo ja hoya, traNa mANasomAM tetrIsa matabheda paDyA hoya sAMje ! agiyAra-agiyAra bhAge Ave ne ! matabheda, matabheda matabheda dAdAzrI : matabheda thAya tyAre game che ? to kazuM thAya che tane ? praznakartA : hA. varIjha thAya. dAdAzrI : matabhedamAM ATaluM badhuM thAya che, tyAre manabheda thAya tyAre zuM nuM zuM thAya ? matabheda thAya tyAre jhaghaDo thAya ne manabheda thAya eTale DAivorsa lai le ane tanabheda thAya tyAre nanAmI nIkaLe ! evuM A bheda, bheda na bhedavALuM jagata che. kaMTALAvALuM jIvana tane game kharuM ? praznakartA: jIvana ApyuM eTale jIvavuM to paDe ja ne ? pachI bhale game tevuM jIvana hoya. dAdAzrI : jIvana ApanAro koNa che ? Avo koNa haze mUrakha mANasa ke AvuM A badhA lokone baLatarAmAM jIvana jIvADato haze ? evo koNa haze ? koi haze evo ? kAraNa ke mAlika-bAlika gAMDo-bAMDo thai gayo che ke eya menTala thai gayo che ? 50 TakA menTala hoya to vaLI calAvI levAya, paNa A to badhAM ja menTala te zuM mAlika menTala banI gayo che ? koNa Ano calAvanAro haze ? praznakartA : bhagavAna. dAdAzrI : tenuM tuM nAma de che koi vakhata ? praznakartA : koika vakhata dauM chuM. dAdAzrI : zuM nAmathI bolAve che ? praznakartA : bhagavAnanA to nAma hajAra che, koi paNa eka nAmathI bolAvuM chuM. dAdAzrI : tane kayuM nAma game che ? praznakartA : zrIkRSNa. dAdAzrI : emane kahene ke tame duniyA banAvI to AvI zuM karavA banAvI ? tamAre kaMi rANIo-bANIo nAsI gai ? ke pachI badhI che? emane kahe ke zuM karavA amane pajavo cho ? ApaNe emane vaDhavuM paDe, te emane ApaNe vaDhIe nahIM ne parasAda dharAva dharAva karIe, eTale e jANe ke A badhA ja sukhI che ! ke pachI emane bahere kAne saMbhaLAtuM nathI ke ApaNe zuM kahevA mAgIe chIe? te ApaNe temane vaDhavuM paDe ke rANIo-bANIo nAsI gai che ? tamArA bAbA-bebI rakhaDI maryA che ke zuM ? ema kahIe tyAre e kaheze ke, "nA rANIo che.' to ApaNe kahIe ke, 'tyAre A kema baLI haMDyuM che ? AkhuM jagata baLe che, ne tame ekalA namAramUDA ho ema bhaTakyA karo cho ? rANIo laine Avo ahIM AgaLa,' ema emane kahevuM paDe. ema nA kahIe to zI rIte emane baherA kAnamAM saMbhaLAya ? Ama bhagavAnane vaDhavuM paDe. jo tamArI sAcI bhakti hoya to bhagavAnane kema nA vaDhAya ? ane to ja bhagavAna tamAruM sAMbhaLe. paNa koi vaDhatuM ja nathI ne bhagavAnane ? badhA parasAda dharAva dharAva kare che!
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 AptavANI-2 saMyoga vijJAna jagatamAM 'zuddhAtmA' ane 'saMyoga' be ja vastu che. bahAra bhegA thAya te saMyoga, havA ThaMDI lAge. vicAro Ave e saMyoga, paNa buddhithI A kharAba che ane A sAruM che tema dekhAya, ane tenAthI rAga-dveSa karyA kare che. jJAna zuM kahe che ke, 'baMne saMyoga sarakhA ja che. saMyogathI tuM pote mukta ja che, to pachI Dakho zuM kAma kare che ? A saMyoga, tane potAne zuM karavAno che ?" A to saMyoga che te kazuM ja karanAra nathI, paNa buddhi Dakho karAve che. buddhi to saMsAranuM kAma karI Ape. buddhi mokSe nA javA de, jyAre jJAna mokSe lai jAya. duniyAmAM vaparAya che e buddhi samyak nathI, e to viparIta buddhinuM calaNa che. potAnA hitAhitanuM bhAna nathI tethI badhe ThokAThoka cAle che ne ? ane svarUpajJAna prApta thayA pachI buddhi samyak thAya, hitAhitanuM bhAna rahe, samyak buddhi zuM kahe ke, A saMyoga Avyo te ApaNe cUpa raho, nahIM to mAra paDaze, ane viparIta buddhi to zuM kare ke eve vakhate cUpa to nA rAkhe, paNa uparathI mAra khavaDAve. viparIta buddhinI zevALa jAmI gai che, te tene jarA dekhADavuM paDe to jarA ajavALuM thAya ! amAre to A viparIta buddhinI badhI ja zevALa nIkaLI gai che ! A buddhie to jAtajAtanA saMyoganA bheda pADyA. koi kahe ke, A sAruM, tyAre koi kaheze ke, 'A kharAba !" ekane jalebIno saMyoga game to tene e sAruM kahe ne bIjAne e nA game to ene e kharAba kahe. emAM pAcho abhiprAya Ape ke, A sAruM ne A kharAba, te pachI rAga-dveSa UbhA thai jAya, ethI to saMsAra Ubho che. A nAnA chokarAne hIro ane kAca Apyo hoya to e kAca rAkhe ane bApa hIro lai le, kAraNake buddhithI bApa hIro le. buddhithI to saMsAraphaLa maLe evuM che. kharI rIte saMsAramAM buddhino vaparAza hitAhita pUrato hovo joie. nokarImAM kyAM kyAM jamA karavAnuM, kyAM kyAM udhAra karavAnA, zeThano Thapako nA maLe evuM karavAnuM; A jamavAnI thALImAM jIvaDuM paDI gayuM hoya to te kADhavAnuM, evuM buddhi batAve. ATalA pUrato ja buddhino vaparAza hovo ghaTe, ane teya jarUra paDe tyAre buddhinI lAiTa sahaja rIte thai ja jAya ne saMsAranuM kAma thai jAya. paNa A to buddhino Dakho rAtadA'Do thAya to zuM thAya ? amane koi kahe ke, 'dAdA, tamArAmAM akkala nathI. ane koI bIjo kahe ke, 'dAdA to jJAnI puruSa che' to amane e beu saMyoga sarakhA ja lAge. ame to 'abudha' chIe mATe e banne saMyoga amane sarakhA lAge che. ane buddhi zuM kahe ? dAdA to jJAnI puruSa che, e saMyoga game, ane dAdAmAM akkala nathI, e nA game. mATe ame to pahelethI ja abudha thai gayelA. A to saMyoga mAtra che. te koi vakhata bolaze ke, 'dAdA jJAnI che' ne koi vakhate bolaze ke, 'dAdAmAM akkala nathI' ane teya pAchuM che 'vyavasthita' ! 'vyavasthita' tane koi paNa saMyogamAMthI choDaze nahIM. emAM buddhi vAparIza to gamatuM ane nA gamatuM banne vAgyA vagara raheze ja nahIM. mATe bhalene bole ApaNe zuM che ? AvuM koi bole tyAre ApaNe kahIe ke, "bolo rekarDa, A 'ame tamane sAMbhaLIe chIe !" A bole che e to rekarDa UtarelI, te koi rIte phare nahIM. mULa pote dhaNI bolato nathI, A to Teipa thai gai che te rekarDa bole che, te kaMi phare nahIM. lokone bhAvatuM nathI gamatuM ane bhAvatuM game che, paNa vastu eka ja che, beu saMyogo ja che. paNa A to ekane phAvatuM, iSTa saMyoga ane bIjAne nA phAvatuM-aniSTa saMyoga karyA; te koi aniSTa saMyoga Avyo hoya to kahe, 'A kyAM cA pIvA Avyo ?" ane iSTa saMyoga Avyo hoya to nA pIvI hoya toya parANe ene cA pIvaDAve. AnI pAchaLa rUTa kojha zuM che ? 'A sAruM ane A khoTuM' ema kahe che te ? nA, paNa pelI mithyAtva dRSTi che tethI Ama kare che. mithyAtva dRSTine lIdhe kharuM zuM ne khoTuM zuM enuM bhAna ja nathI.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyoga vijJAna 241 242 AptavANI-2 AtmA ane saMyoga be ja che ane temAM saMyogo anaMta che, te saMyogo AtmAne bhaLAve che. te kevI rIte, te huM tamane samajAvuM. A eka hIro hoya te sapheda ajavALuM Ape, prakAzamAM temAthI kiraNo sapheda nIkaLe. have enI nIce lAla kapaDuM mUkyuM hoya to Akho hIro lAla dekhAya ane lIluM kapaDuM mUkyuM hoya to hIro lIlo dekhAya ane prakAzaya lIlo nIkaLe. AtmA evo ja che, paNa saMyogo Ave che tevo thai jAya che. A krodha Ave tyAre garama garama thai jAya che, kharI rIte to pote "zuddhAtmA' to kyAre paNa bagaDyo ja nathI. tela ne pANIne bheguM karIne game teTaluM halAva halAva kare toya tela ne pANI kyAreya paNa eka thatAM nathI, tema AtmA kyAreya paNa bagaDyo ja nathI. anaMta avatAramAM AtmA kapAyo nathI, chuMdAyo nathI, sApamAM gayo ke bilADImAM gayo ke game te yonimAM gayo paNa pote aMza mAtra bagaDyo nathI, mAtra ghATa ghaDAmaNa gai che ! keTalAkane divasa phAve ne rAta nA phAve, paNa A baMne saMyogo rIleTiva che. rAta che to divasanI kiMmata che ane divasa che to rAtanI kiMmata che ! vItarAga bhagavAna zuM kahe che ke, "A badhAM saMyogo ja che, bIjo AtmA che, e sivAya trIjuM kazuM ja nathI. emane kharuM-khoTuM, sAruM-narasuM kazuM ja nA hoya. 'vyavasthita" zuM kahe che ke, "A saMyogomAM to koInuM kiMcit mAtra paNa vaLe nahIM, badho ja pAchalA copaDAno hisAba ja mAtra che.' vItarAgoe zuM kaThAM ke badhA saMyogo eka sarakhA ja che. ApavA Avyo ke levA Avyo, badhuM eka ja che, paNa ahIM buddhi Dakho kare che. saMyogonA mAtra 'jJAtA-draSTA' ja rahevA jevuM che. A saMyogo pAchA viyogI svabhAvanA che. bheLA thavAnA saMyoga pUrA thAya eTale vikharAya tyAre je maNanuM hatuM te pachI 38 zera thAya, 36 zera thAya, pachI kramazaH te pUruM thAya. saMyogo kamplITa viyogI svabhAvanA che. e to eka Ave ne agiyAra ne pAMca miniTa thAya to haiDato thAya ! ene kahIe ke 'le, Ubho rahe, jamIne jA.' toya e nA Ubho rahe. eno kALa pAke eTale cAlato ja thAya. paNa A to kevuM che ke be miniTa pachI viyoga thavAno hoya tyAM te rAha jue ke 'hajI nathI gayo, hajI nathI gayo, kyAre jaze?" te be miniTanI ene dasa miniTa lAge ! A rAha jovAthI to kALa lAMbo lAge che ! bAkI saMyoga to viyogI svabhAvanA ja che. dareka saMyogomAM ApaNe pote bhaLavA jevuM nathI, enA to phakta jJAtA draSTA mAtra chIe. saMyogonI sAthe ApaNe jhaghaDo karavAnI jarUra nathI ke tenI sAthe besI rahevAnI jarUra nathI. koI paNa saMyoga Ave to kahI daIe ke, 'go Tu dAdA." dareka saMyoga to niraMtara badalAyA ja karavAnA ane ApaNe tenAthI bhinna chIe. vicAra Avyo e saMyoga ane temAM bhaLIne hAlI jAya te bhrAMti che, tene to mAtra jovA ne jANavA joie. saMsAramAM rIleTivamAM bhaya mAthe Ave tyAre Akho AtmAmAM pesI jAya ne AtmAno anubhava thai jAya ! A nAno bAbo hoya te Ama to potAnuM ramakaDuM choDe nahIM, khaseDavA jAya to haThe bharAya ! ne eTalAmAM bilADI Ave to bIne badhuM choDIne nAsI jAya ! jene svarUpa jJAna maLyuM hoya tene jo kadI moTo bhaya Ave ne, to to ene saMpUrNa Atma anubhava kevaLa ja thai jAya ! ApaNane paNa saMyoga Ave che; chatAM ApaNe kayA saMyoga pasaMda karavAnA ke je rIyalamAM helpa kare te, rIyalanuM mArgadarzana Ape te saMyoga pasaMda karavAnA, rIleTivanuM mArgadarzana Ape te saMyoga pasaMda nahIM karavAnA. jagatanA loko saMyogonA be bhAga pADe : eka naphAnA ne bIjA khoTanA; paNa ApaNe to jANIe ke napho-khoTa e konI sattA che ? e nA hoya ApaNI sattA ! ApaNe to satsaMga maLe e saMyoga pasaMda karavA yogya ! bIjA to badhA saMyogo te saMyogo ja che. are, moTAmAM moTA rAta-dA'Do joDe ja sUi rahenArA saMyoga-mana-vacana-kAyAnA saMyoga e ja du:khadAyI thai paDyA che, to pachI bIjo kayo saMyoga sukha Apaze ? ApaNane to A saMyoga choDe tema nathI, paNa tyAM samabhAva nikAla karavAno che ! AmAM kevuM che ke jema avaLA saMyoga vadhAre hoya
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyoga vijJAna 243 244 AptavANI-2 mIThAne 'Ava, Ava' kahIe toya e cAlyA jAya ! Ama karI karIne to anaMta avatAra bagADyA, kuSmAna karyA. mokSa joito hoya to 'zukaladhyAnamAM raheje ane saMsAra joito hoya to "dharmadhyAna' rAkhaje, ke kema karIne badhAMnuM bhaluM karuM. 'dharmadhyAna' to, kyAreka koi mANasa avaLuM bole to ene pote mAne ke mAro hisAba kaMi bAkI haze, ethI Avo kaDavo saMyoga maLyo ! ne te pachI te kaDavA saMyogane mITho kare, saMyoga sIdho kare. koi mANasa laDhato Ave ke, 'tame mane 25 rU. ochA ApyA, to tene 25 vattA 5 bIjA ApIne rAjI karIne je te raste e saMyoga sudhArIne mokalavo. saMyogane ajavALIne mokale to Avate bhave savaLA saMyoga maLe. jayAM jayAM gUMco paDI che tyAM tyAM te saMyoga gUMcIvALo Ave, e ja naDe che. mATe avaLA saMyogane avaLA nA joiza, paNa ene savaLA ane mIThA karIne mokala ke jethI te Avate bhave gUMca vagaranA saMyoga maLe. tema A jJAna vadhAre khIle tema che ! chatAM, avaLA saMyoga vecAtA lAvavA jevuM nathI, je che teno nikAla karI nAkhavAno che! - saMjoga sudhArIne moklo dAdAzrI : kema che tamArAM bAnI tabiyata ? praznakartA: Ama to sAruM che paNa kAle jarA bAtharUmamAM paDI gayAM, paiDapaNa kharuM ne ! dAdAzrI : saMyogono niyama evo che, ke nabaLA saMyoga Ave eTale bIjA nabaLA saMyoga doDatA Ave ane jo sabaLo saMjoga bhego thAya to bIjA sabaLA saMjoga bhegA doDatA Ave. A paiDapaNa e nabaLo saMyoga che tethI temane bIjA nabaLA saMyoga bhegA thAya; jarAka dhakko vAge toya paDI javAya, hADakAM tUTI jAya. nabaLA pAchaLa nabaLA saMyoga Ave. A to jyAMthI tyAMthI ukela lAvavAno che ! duniyAnA mANaso kevA hoya ? je dabAyelo bhego thAya tene TaiDakAva TeDakAva kare. bhagavAne kahyuM ke alyA, tuM jeTalA bIjAnA saMyoga bagADe che te tuM tArA potAnA ja bagADe che, te tane ja evo saMyoga bhegA thaze. saMyogo e to phAila che ane eno samabhAve nikAla karavAno che. A to anaMta avatArathI saMyogo ne tarachoDa mAra mAra karelA tethI atyAre A kALamAM lokone jyAM tyAM tarachoDa maLe evA ja saMyoga bhegA thAya che ! saMyogo to vyavasthitanA hisAbI paramANuthI ja bhegA thAya. kaDavA lAge tevA saMyogone loka kADha kADha kare ne tene gALo Ape. saMyoga zuM kahe che ke, 'amane vyavasthite mokalyA che. tuM amane gALo de che paNa pachI tane vyavasthita pakaDaze.' ane jayAre mITho saMyoga Ave che tyAre loka "Ava bA ! Ava bA !" ema kare. A kevuM che ke jo tuM saMyogo sAthe rahIza to saMyogo to vinAzI che, te tuM paNa vinAzI thai jaiza ane saMyogothI chUTo 'sva'mAM rahIza to tuM avinAzI ja rahIza. A to kevuM che ke, kaDavA saMyogane 'nA' kahIe toya e Ave ne A lokoe kahnAM ke, 'tame zAntAbahena, AnA vevANa, AnI mA' ane badhuM tame mAnI lIdhuM ane pAchAM tevA thai gayAM ! mANasa bahu vicAra karato hoya toya potAnuM nAma bhUlI jAya tevuM che, tema A saMyogothI gherAyo ne 'potAne' bhUlI gayo; AnuM nAma saMsAra ! AmAM ajJAnatAnuM ja egrImenTa ane ajJAnatAnI ja puSTi karI ! te kahe ke, 'Ano jamAi ne Ano sasaro !' alyA, tuM jamAi zAno ? to kahe ke, "me zAdI karI ne !' A to mAra khAIne bhogave te zAdI, evuM che, A zAdI e to eka bhava mATenuM egrImenTa, paNa Ane to kAyamanuM mAnI beTho ! ane uparathI inAmamAM eka ja bhavamAM pAra vagaranA mAra khAvAnA ! A to bhagavAna potAnuM bhAna bhUlyA tenAthI saMsAra Ubho thai gayo ! 'A saMyogo sArA ane A kharAba tethI saMsAra Ubho che, paNa jo "A badhA ja saMyogo du:khadAyI che" ema kakkAM to pachI thai gayo mokSamArgI ! A ja vItarAga bhagavAnanuM sAyansa che, bhagavAna mahAvIra
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyoga vijJAna 245 246 AptavANI-2 kevA sAyanTisTa hatA ! vItarAgo to jANatA hatA ke jagata mAtra saMyogothI UbhuM thayuM che ! lokoe saMyogone phAvatA ane nA phAvatA karyA ane enI upara rAga-dveSa karyA, jyAre bhagavAne to baMneneya nA phAvatA karyA ne te chUTyA ! 'ego me zASao appA, nANa daMzmaNa saMjUo.' huM eka zAzvata AtmA chuM, jJAna-darzanavALo evo zAzvata zuddhAtmA chuM, huM sanAtana chuM, sat ekalo ja chuM. 'zeSA me bAhirAbhAvA, sarve saMjoga lakhkhaNA," A zeSa rahyA. te badhA bahAranA bhAvo che. e bhAvonAM lakSaNa zAM che ? e saMyoga lakSaNavALA che. 'bAhirAbhAvA" kayA ? saMyoga lakSaNa, eTale ke, ADo vicAra e saMyoga, paiNavAnA vicAra Ave e saMyoga, rAMDavAno vicAra e saMyoga. e badhA bAhirAbhAva kahevAya ane e badhA saMyoga lakSaNavALA che. A badhAnA lakSaNo saMyoga svarUpe che. jeno viyoga thavAno e badhA saMyoga, te bhUlathI bolAvelA te AvelA. saMjogamUllA jIveNa pattA dukham paraMparA, tamahA saMjoga saMbaMdham, savam tIvIheNa vAsariyAmI." te badhA saMyoga jIvanAM du:khonI paraMparAnA mULamAM che. te badhA saMyogo 'dAdA bhagavAnane - vItarAgane vosarAvuM chuM eTale ke samarpaNa karuM chuM, ane eTale ApaNe enA mAlika nahI. A saMyogo keTalA badhA che ? anaMtA che. e anaMtA saMyogone eka pachI eka kyAre choDI rahIe? enA karatAM e badhA ja saMyogone 'dAdA'ne vosarAvI dIdhA eTale ApaNe chUTyA ! AtmAnI anaMta zakti che, e eTalI badhI che ke eka kalAkamAM ja karoDa saMyogo kamAi jAya tema eka ja kalAkamAM karoDo saMyogo kADhI zake ! paNa kADhavAno adhikAra kone ? 'jJAnI puruSa'ne ! saMyogo ane saMyogI ema be ja che. jeTalA pramANamAM saMyogI sIdho eTalA pramANamAM saMyoga sIdhA ane jo saMyoga vAMko Avyo to ApaNe tarata ja samajI levAnuM ke, ApaNe vAMkA hatA tethI e vAMko Avyo. saMyogone sIdhA karavAnI jarUra nathI paNa ApaNe sIdhA thavAnI jarUra che. saMyogo to anaMta che, te kyAre sIdhA thAya ? jagatanA loko saMyogone sIdhA karavA jAya che, paNa pote sIdho thAya eTale saMyoga enI meLe sIdhA thavAnA, pote sIdhA thayA chatAM thoDo vakhata saMyoga vAMkA dekhAya, paNa pachI e sIdhA ja AvavAnA. koi uparI che nahIM, tyAM saMyoga kema vAMko Ave ? A to pote vAMko thayelo tethI saMyoga vAMkA Ave che. A maraDo thAya tyAre kaMi enA taratanAM ja bIja hoya ? nA, e to bAra varSa pahelAM bIja paDelAM hoya teno atyAre maraDo thAya ne maraDo thayo eTale bAra varSanI bhUla to bhAMge ne ? pachI pharI bhUla nA karI eTale pachI pharI maraDo nA thAya. A gADImAM caDhyA pachI bhIDavALI jagyA maLe, kAraNa ke pote ja bhIDavALo che. pote jo bhIDa vagarano thayo hoya to jagyA paNa bhIDa vagaranI maLe. potAnI bhUlo ja uparI che, e ApaNane samajAi gayuM pachI che kazo bho ? A amane dekhIne koi paNa khuza thai jAya che. ame ja khuza thai jaie ethI enI meLe sAmevALo khuza thai jAya. A to sAmevALo amane dekhIne khuza to zuM, paNa AphrIna thai jAya. ApaNo ja phoTo che sAmAvALo ! saMyogomAM pote koNa ? potAnI puNye hoya to badhA saMyoga, je Ave te badhA madada karatA jAya, ne pApano udaya hoya to saMyoga Ave te vAMkA Ave ne sAthe Ave te uparathI DaphaNAM mAratA jAya ! A keTalAka loko bole che ne ke "mArA saMyoga sArA nathI.' e to jJAnInuM vAkya kahevAya; paNa emAM tuM koNa ane A badhuM zuM ? bIjA badhA saMyoga. to pachI tuM koNa ? tenI tapAsa kara ! A mAMdo paDe tyAre ene maTADanAra saMyoga ane ene vadhAre mAMdo
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyoga vijJAna pADe eya saMyoga. maTADanAra davA paNa ene vadhAre mAMdA pADe, jo vadhAre mAMdA paDavAnA saMyoga hoya to. eka nabaLo saMyoga bhego thAya eTale badhA saMyoga nabaLA bhegA thatA jAya. dukALano saMyoga Ave, to sAthe bheMsa marI jAya, te pharI nabaLA upara nabaLo saMyoga Ave. jo A badhA saMyoga, to tuM koNa ? 247 A saMyogo niraMtara samasaraNa thayA ja kare che, eno tamane eka dAkhalo ApuM : sAMjanA pAMca vAgye tame jatA ho, to sAme vAdaLa AvyuM hoya to te dekhAya. paNa pachI thoDIka ja vAramAM eka vAdaLamAM meghadhanuSya dekhAya, to e koNe banAvyuM ? pahelAM e kema nahotuM ? kAraNa ke vAdaLa che, amuka jagyAe sUrya che, te e evI rIte badhA saMyoga bhegA thai jAya ane pAchA ApaNe amuka jagyAe hoie to ja e meghadhanuSya dekhAya ! AtmA ne saMyoga be ja che, paNa e saMyogomAM AtmA mUMjhAyo che. mUMjhavaNa e paNa AtmAno svabhAvika guNa nathI, paNa upAdhi bhAvathI che. have saMyogo AtmAne niraMtara ghasAyA kare che, ane te pachI sparzathI cArja thai jAya che, ane e ja Avate bhava DIscArja thAya che. 'jJAnI puruSa' jo maLI jAya to te je cArja thanArI tamArI beTarI che tene ATha phITa cheTe mUkI de eTale cArja baMdha thai jAya ane pachI saMsAra baMdha thai jAya ! anukuLa saMyogo e phUDa che ane pratikULa saMyogo e viTAmina che. mATe ame kahIe chIe ke, viTAminane ja nakAmuM DhoLAi javA nA dezo. sthULa saMyogo, sUkSma saMyogo ane vANInA saMyogo para che ne parAdhIna che. tapa bhagavAne 'jJAna, darzana, cAritrya ane tapa - e cAra mokSanA pAyA che' ema kahyuM, paNa loko potAnI bhASAmAM lai gayA. 'huM zuddhAtmA chuM' e jJAna, 'huM zuddhAtmA chuM' evI pratIti e darzana ane jJAtA-draSTA rahe e cAritrya. ane bahAra kazuM thAya tyAre hRdaya tape tyAre ene jovuM ane jANavuM e tapa; ene AMtaratapa, adITha tapa karyAM. mokSe javA mATe aMtaratapa joize, bAjJA tapanI jarU2 mokSe javA nathI. bAjJA tapathI sArI gati maLe, paNa mokSa nA maLe. adITha tapa dekhI nA zakAya evuM hoya. phorenamAM praveza na karavo ane homamAM ja rahevuM ene ja bhagavAne kharuM tapa kahyuM. AtmA ane anAtmAnA sAMdhAne eka thavA nA de te kharuM tapa. ane A tapa paNa zAne mATe karavAnuM ? kAraNake anAdithI phorenano adhyAsa che tethI tapa karavuM paDe, chatAM A tapathI tapavAnuM nA hoya. mokSamArga eTale bilakula sahaja mArga, eTale kriyAkAMDa nA hoya, mahenata nA hoya. tapa, tyAga, japa e badhI kriyAo phaLavALI che. phaLa maLe tyAM sudhI rahevuM hoya to mukAma karo ane pachI phaLa cAkhazo, paNa phaLa Ave tyAre kai jAtanA vicAra hoya te zuM kahevAya ? bI vAvyuM tyAre tyAgI dazAmAM hoya ne phaLa AvyuM tyAre gRhasthI dazAmAM hoya, paMcendriyanA vicAromAM paDyo hoya. tapa, tyAgathI devagati maLe, mokSa nA maLe. mokSa to sahaja thAya tyAre ja thAya. A tapa, tyAganI mahenata kare e henDala mAravA paDe che. ApaNe pUchIe ke 'tabiyata bagaDI tethI bhUkhyAM raho cho ?' to te kaheze, 'huM tapa karuM chuM.' 'keTalA divasa bhUkhyA rahezo ? to te kahe, 'cAra divasa.' to tame tapa karIne tapelA hazo ke ThaMDA ? paNa te tapelo
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa 249 250 AptavANI-2 ja rahe. evA tapelAne chokarAe kaMi kalAM hoya to evI agni kADhe ke chokaro vicAre ke, AnA karatAM bApa nA hoya to sAruM ! bhagavAne kaheluM ke, 'peTamAM duHkhatuM hoya, ajIrNa thayuM hoya to ekAda TaMka khAje.' vadhAre khAiza eya poijhana che ane nahIM khAuM to eya poijhana che. tethI bhagavAne UNodarI tapa karavAnuM kaheluM te kevuM ke roja cAra roTalI khAto hoMu to traNa roTalI khAine zarUAta karavI ane bhAta artho khAje, to tAre tapa karavAnI jarUra nathI. peTane khorAka jIvavA pUrato Apavo. Apharo caDhe e guno che. dUdhapAka pIdho hoya ne satsaMgamAM kada hoya ke, "ATalo pATha karajo. te sUtAM sUtAM pATha karavA jAya to ghena caDhe. ghena caDhe eTaluM khavAya ja nahIM. A bahu divaso sudhI bhUkhyA rahe che tene to bhagavAne Dhora lAMdhaNa kadAM che, paNa e kaSTanuM sevana che te phaLa vagara jAya nahIM, devagati maLaze. vilAsa karo toya phaLa maLaze. bhagavAne normala rahevA kaLAM, 'sahaja mArge cAlyo jA' ema kaoNAM. paNa bhagavAnanI vAta koi samasyuM ja nahIM ne loko aNasamajaNathI tapa karavA jAya che. prApta tapa ja karavA jevuM A tapa koinuM zIkhI lAvIne karavA jevuM nathI. tAruM mana ja rAta dahADo tapeluM che ne ! tAruM mana, vANI ane vartana je tapeluM che tene tuM zAMta bhAve sahana kara, e ja kharuM tapa che ! jayAre mana, vANI ane vartana tapeluM hoya tyAre temAM te vakhate tanmayAkAra hoya, ane jyAre kazuM tapeluM nA hoya tyAre tapa karavA bese, paNa pachI te vakhate zA kAmanuM ? tapa to kyAre karavAnuM kahyuM che bhagavAne ? jyAre badhAM jhera AlanArAM Ave te vakhate mahIM aMtara tape toya sahana karI levuM; lAla, lAla hRdaya thai jAya toya zAMta bhAve sahI levuM. tapane bolAvI lAvavAnuM bhagavAne kahnAM nathI, AvI paDelAM tapane hasate moTe vadhAvI levAnuM kaDAM che. tyAre A loko to AvI paDelA tapane AghA pAchA kare, moM macakoDe eTale te ja tapa je AlavA AvyuM hoya tene aneka gaNuM karIne pAchuM AlI de, ane nA AvelAM tapane bolAvavA jAya, nA hoya tyAMthI, koinuM joIne zIkhI lAvIne tapa karavA bese ! alyA, tapa te koinuM zIkhI lAvIne karAtuM haze ? tAruM tapa juduM, pelAnuM tapa juduM, darekanuM tapa juduM juduM hoya. darekanA kojhIjha judAM judAM hoya ane AjanA kALamAM to, tapa to sAmethI saheje AvI paDe tema che. bhagavAna mahAvIre karavuM hatuM ke, "kaLiyugamAM cetIne cAlaje, tane je prApta tapa hoya te bhogavaje ane aprApta tapane UbhuM nA karIza.' sAmo mANasa athaDAi paDyo ane tane ahIM vAgyuM to e zAMtithI tapa tapaje, tyAre tyAM jhaghaDo kare ane ghera AvIne kaheze ke "kAle to mAre apavAsa karavo che." "alyA, Ama zuM karavA kare che ? tane jo zarIrane anukULatA nA hoya to ekAda TaMka ke be TaMka upavAsa karI nAkhe, teno vAMdho nathI, e sahaja svabhAva che. evuM jAnavaromAM paNa hoya che, paNa AvuM tophAna karavAnI jarUra ja nathI.' bhagavAne kaheluM ke, 'traNa kALamAM, dvApara, tretA ane sayugamAM tyAga karaje, tapa karaje, paNa cothA kALamAM kaLiyugamAM to tapa-tyAga tAre khoLavA nahIM javuM paDe, vecAtAM levAM nahIM javuM paDe." e to je kALamAM vecAtAM levA javuM paDatuM hatuM te kALamAM A tapa hatAM. kAraNa ke Akho dahADo khoLe toya ta5 jaDa ja nahIMne! e kALa gayA badhA. atyAre to tapa keTalAM badhAM maLe ? mahAvIra bhagavAnane tapa khoLavA javuM paDatuM hatuM te kALamAMya ! loko to tapavALA hatA, paNa bhagavAnane tapa nA Ave ne ? bhagavAnane tapa Ave nahIM te emanA manamAM vicAra thayo ke, "A badhA vahorAve che te mAre mATe dhyAna rAkhIne rasoi banAve che ane pachI vahorAve che. eTale mane koi gALa bhAMDatuM nathI, kazuMya mane koi karatuM nathI. hajI mAre mahIM karmanA udaya bAkI che,' enuM emane potAne mAlama paDI jAya. jema vomiTa thavAnI hoya tenI mANasane khabara paDe, tema jJAnIone ghaNA kALa pachI karmanI vomiTa thavAnI hoya teya khabara paDI jAya. evAM karmanI jJAnI'o udIraNA kare manuSyamAM udIraNAnI sattA che. eTale mahAvIra bhagavAne vicAra karyo ke, 'lAva, AryadezamAMthI anAryadezamAM jauM to mArAM
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ tama 251 A karmo kharI paDe. karmano hisAba che.' A AryadezanA loko to 'padhAro, padhAro' kare che ane bhagavAna upara puSpo varasAve, eTale bhagavAnane thayuM ke anAryadezamAM javuM. have anArya deza 60 mAila cheTe hato, te dhorI rastA parathI javA nA maLyuM. AkhA gAmanA loko joDe vaLAvavA AvelA. lokoe bhagavAnane vinaMtI karI ke, 'bhagavAna, tame A sAMkaDA raste nA jAva. e raste to caMDakoziyo nAga rahe che, A jaMgalamAM e nAga koine pesavA ja deto nathI, je jAya tene jIvato javA nA de. bhagavAna, te tamane upasarga karaze.' paNa bhagavAne kahyuM ke, 'tame badhA nA kaho cho, paNa mAre to ahIM rahIne ja javAnI jarUra che. mane mArA jJAnamAM AvuM dekhAya che. huM AgrahI nathI, paNa mArA jJAnamAM dekhAya che mATe tame badhA zAMtipUrvaka raho ane mane javA do.' eTale badhA gAmanA loka tyAM ja UbhA rahyA. koi jaMgalamAM pese ja nahIM ne ! caMDakoziyAnuM nAma jANe eTale koNa pese ? bhagavAnane javuM hoya to jAya kaheze ! caMDakoziyAnI vAta AvI eTale bhagavAna-bagavAna badhuM choDI de ! choDI de ke nA choDI de A loka ? ! bhagavAna to jaMgalanA raste gayA. tyAM caMDakoziyAne sugaMdha AvI, eTale pachI e viphare ne ? e to koi jAnavarane jaMgalamAM nahoto AvavA deto, te vipharato vipharato bhagavAnanI sAme Avyo ne bhagavAnane page DaMkha mAryo. te DaMkha mAratAMnI sAthe ja saheja lohI tenA moDhAmAM pesI gayuM. e lohI pesavAthI ene potAne pAchalA bhavanuM bhAna thayuM. eTale bhagavAne tyAM ene upadeza Apyo, 'hai caMDakoziyA ! bUjha, bUjha, ne krodhane zAMta kara.' gayA avatAramAM caMDakoziyo sAdhu hato ne ziSya upara krodha karyo tethI tenI A dazA thai ! mATe have zAMta thA. tane jJAna AvyuM che evo tuM zuddhAtmA chuM.' caMDakoziyo bhAnamAM AvI gayo, pUrvabhavanuM ene jJAna AvI gayuM. gayA bhavamAM ene sAdhupaNuM hatuM. teNe ziSya upara krodha karyo hato, kevo bhayaMkara krodha ? jevo tevo nahIM. A loko bairIo upara kare che evo nahIM. ziSya to phasAyo eTale pachI guru kaMi ene choDe ? pachI e phasAi gayelAne guru mAra ApyA ja kare! te pachI sApa tyAM AptavANI-2 AgaLa pachADA khAine marI gayo. enA upara kIDIo khUba caDhI gai hatI, kAraNa ke pachADA khAya eTale lohI nIkaLe ne lohI nIkaLe eTale kIDI caDhe, ne kIDI to kheMcAkheMca karavA mAMDI ! caMDakoziyAne khUba baLatarA UbhI thai, paNa teNe zAMtithI tapa sevyuM ane te sArI gatimAM pahoMcI gayo. 252 bhagavAna tyAMthI anArya, anADI dezamAM vicaryA. tyAM lokoe emane, 'eya A bAvo Avyo che, ene DhekhALA mAro. A kevo bAvo che ? lUgaDAM-bUgaDAM paherato nathI. mAro ene.' te bhagavAnane to mahIM pesatAM pahelAM ja prasAdI maLavA mAMDI ! bhagavAna to jANatA hatA ke 'huM kyAM prasAdI khAuM chuM ?" te temane to 'kharekharI prasAdI' maLavA mAMDI! ko'ka jagyAe dayALu mANasa hoya te kakaDo roTalo Ape. AryadezamAM pelI mIThAio maLatI hatI te ahIM kyAMthI lAve ? bhagavAne amuka kALa anADI dezamAM vitAvI, karma kSaya thayAM tyAre pAchA pharyAM. atyAre to badhAMne ghera beThAM anADI deza che toya loka bhAMjagaDa kare che ! alyA, mahAvIra bhagavAnane 60 mAila cAlIne javuM paDyuM hatuM ne ! tame to keTalA puNyazALI kahevAo ke tamAre ghera beThAM ja anADI deza che ! ApaNe gharamAM peThA ke ApaNA gharamAM ja anADI deza ! jamIe tyAM ja, khAie-pIe tyAM ja, anADI deza badho hoya. have ahIM AgaLa tapa tapavAnuM che. bhagavAnane tapa khoLavA 60 mAila vicaravuM paDyuM hatuM, anADI deza khoLavA mATe ! jyAre Aje to ghera beThAM ja anADIpaNuM lokonuM nathI lAgatuM ? to maphatanuM tapa maLyuM che to zAMtithI sahana karI lo ne ! A kALanA lokoya keTalA puNyazALI che ! Ane prApta tapa kahevAya. ADozI paDozIo, bhAgiyA, bhAio, vahu, chokarAM badhAMya tapa karAve evuM che ! AgaLanA kALamAM to ghera badhI ja anukULatA rahetI. A pratikULa kALa Avyo che, ghera beThAM ja pratikULatA hoya, bahAra khoLavA javuM nA paDe. A kALa ja evo che ke kyAMya eDajasTamenTa ja nA thAya. gharamAM, bahAra, pADozIo badhethI ja DIeDajasTamenTa AvI paDe, tene tuM sahana kara ane eDajasTa thai jA.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa 253 254 AptavANI-2 prApta tapa eTale AvI paDeluM tapa, ene zAMtipUrvaka nirAMte bhogave, sAmAne saheja paNa duHkha nA thAya. sAmAne ApaNA nimitte du:kha to nA thAya paNa ApaNuM mana sAmAne mATe ja saheja paNa nA bagaDe, enuM nAma prApta tapa. bIjAM tapa karavAnI bhagavAne atyAre nA pADI che, toya juone loka jAtajAtanAM tapa laine beThA che ! alyA, samajane! ziSya joDe Akho dahADo krodha karato hoya ne bIje dahADe apavAsa kare, have Ano artha zo ? mIniMgalesa A badhI vastuo ! A mIniMgalesa nathI lAgatuM tamane ? kaheze ke, 'mAre be apavAsa karavA che." alyA bhAi, atyAre to evuM chene ke, ko'ka dahADo rezananuM ThekANuM nA paDyuM hoya tyAre thoDA cokhAthI calAvI levAnuM hoya, e dahADe mahArAja ATalAM ja cokhA maLyA te teTalo ja khorAka, tyAM e karone! plasa, mAinasa karI nAkhone ! eka dahADo sAmaTuM ja nA khAvuM, tenAM karatAM roja thoDuM thoDuM plasa, mAinasa karIne ApaNe ejasTa thai jAone ! ko'ka dahADo jamavAnuM ThekANuM be vAgyA sudhI nA paDyuM to tyAM zAMta bhAve sahana karI le ne ! athavA jamavAnuM bilakula ThekANuM nA paDyuM tyAM tuM zAMta rahe. A peTa to mahIM gayA pachI bUma pADaze nahIM. A rAtre ATalI khIcaDI ne zAka ApyuM hoya to pachI bUma pADe ? nA pADe. pachI tamAre jevuM dhyAnamAM rahevuM hoya tevuM rahevA de, peTane to vAMdho nathI, A vAMka potAno che, mana paNa evuM nathI, pote anADI che. pote anADI, te pote to du:kha bhogave, paNa bIjAne paNa du:kha bhogavaDAve. anADIpaNuM! ApaNe tene kazuMka kahevA jaie to te eTalo badho tapI gayelo hoya ke jo jarAka bhUla thai to te phATI jAya ! tapavALA kevA hoya ? tapIA hoya. tapIo eTale saLagato-bhArelo agni, je jarAka kaMi ApaNI bIDI aDI to tarata bhaDako thai jAya. eTale bhUlecUke tyAM AgaLa kaMi nA karAya. bhagavAna AvA nahotA, bhagavAna to bahu DAkalA hatA. prApta tapanI atyAre kaMi khoTa che ? chevaTe dAMta du:khe ne dama nIkaLI jAya evo du:khe. dADha du:khe, peTa duHkhe, mAthuM du:khe, phalANuM du:khe, sAmo athaDAya e badhA prApta tapa ! nahIM to ko'ka dahADo satsaMgamAMthI AvatAM moDuM thai jAya to vAipha kaheze, 'tamArAmAM ThekANuM nathI. atyAra sudhI te bahAra rakhaDAtuM haze ? kyAM rajhaLatA hatA ?' have bairI zuM jANe ke ApaNe satsaMgamAM beThA hatA ke rajhaLatA hatA ? have vAipha AvuM bole tyAre ApaNe pAMsarA nA rahIe to ApaNI mUrkhAi ja ne ? ApaNe jANIe ke tapa tapavAnuM Aje AvyuM che ! have tyAM jo tapa nA tapo ne bairIne kaho, 'cUpa, akSara bolavAno nathI,' eTale pachI dhaNiyANI eka bAju kAratUso bharabhara karyA kare ! "bahena, zuM karavA kAratUso bharyA karo cho ?" te kahe, 'e to hamaNAM phoDIza.' A jamI rakSA pachI bahena kAratUso phoDa phoDa kare ane rAtre pAchAM baMne tyAMnA tyAM ja, e ja oraDImAM sui javAnuM pAchuM ! jo bIjI koi oraDImAM sUI javAnuM hoya to ApaNe jANIe ke A lapathI chUTyA, paNa lapanI joDe ne joDe sUi rahevAnuM pAchuM ! alyA, jyAM sUi rahevAnuM tyAM TeTA nA koDAya, koi TeTo phoDane te ApaNA paga upara paDe to ApaNe tene olavI nAkhavAno, bahAra je karavuM hoya te karIe, paNa gharamAM jyAM rAtadivasa rahevAnuM hoya tyAM AvuM nA karIe. jJAnIo bahu DAkalA hoya, potAnuM hita zemAM che te tarata ja samajI jAya ke ANe to TeTo phoDyo. e to akaLAi eTale phoDyo ne mArA paga upara nAkhyo, paNa have enA paga upara pAcho huM nAkhIza to e mArA mAthA upara nAkhaze ! have melone A paiDa ! ApaNe A kesane UMco. ja mUkI done! A tapa karene te koineya jANavA nA de e kharuM tapa ! tapamAM loka sAmasAmA kahe che ke A anADI che ? alyA, muMbaimAM vaLI anADI kone nA kahevuM te khoLI kADhavuM muzkela che, eTale sAmasAmAM anADI bole che. alyA, nA bolAya, e to bhagavAna jene khoLatA hatA te to tamAre anADIpaNuM ghera beThA maLe che. tethI A 'dAdA'e tamane kadAM ke khAva, pIo majhA karo ne tapa AvI paDe te zAMtithI bhogavajo. tapane to bolAvavA javuM paDe evuM che ja nahIM. naryA tapamAM ja tape chene A loka ! ane pelA tapavALA to kevA hoya ke AvI paDeluM tapa bhogave nahIM ane nA AveluM tene bolAva bolAva kare, bolAvIne tapa kare. pachI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa 255 256 AptavANI-2 koine kahIe te sAMbhaLe, ne pachI te ApaNane AzvAsana ApI jAya eTale ApaNI pAsethI be AnA bhAga paDAvI jAya ane uparathI khoTA raste caDhAvI de. mATe tapa kareluM te koine kahevAya kema ? vagara kAmanuM kamizana koNa Ape ? prApta tapamAM jeTaluM AzvAsana le eTaluM tapa vadhAre karavuM paDe. ame to koi dahADo koinuMya AzvAsana lIdhuM nathI. AzvAsana le to tapa karavuM paDe, nahIM to mahIM tapyA kare ane tapane ja nahIM samAva samAva karavAnuM. eno Ubharo Ave pachI e zamI jAya, eno TAima thAya eTale Ubharo AvavAno. A jJAna-darzana-cAritra ane tapa kaLAM, eTale tapamAM ApaNe AvI paDelA tapanuM tapa karavuM. baTATAvaDAno bhAva thAya ne nA maLe to te dahADa tapa karavAnuM ! praznakartA: dAdA, A tamArA pagamAM kaNIo zAthI paDI gaI che? dAdAzrI : e to ame AtmA prApta karavA tapa kareluM. te kevuM tapa ke bUTamAM khIlo UMco Ave to tene ThokavAno nahIM, ema ja calAvyuM rAkhavAnuM. tyAra pachI amane khabara paDI ke A to ame avaLe mArge chIe. A jainonuM ame tapa kareluM. bUTanI khIlI bahAra nIkaLe ne cUMka vAge te vakhate jo AtmA hAlI jAya to e AtmA ja prApta thayo nathI evuM huM mAnato hato. eTale e tapa thavA daie. paNa e tapano DAgha hajIya nathI gayo ! tapano DAgha AkhI jiMdagI nA jAya. A avaLo mArga che ema amane samajAyeluM. tapa to aMdaranuM joie. tapa, kriyA te mukti praznakartA: tapa ane kriyAthI mukti maLe kharI ? dAdAzrI : tapa ane kriyAthI phaLa maLe, mukti nA maLe. lImaDo vAvIe to kaDavAM phaLa maLe ane AMbo vAvIe to mIThAM phaLa maLe. tAre je phaLa joituM hoya tevuM bI vAva. mokSa mATenuM tapa to juduM ja hoya, AMtaratA hoya. mokSanA cAra pAyA - jJAna, darzana, cAritra ane tapa. samajyA vagara keTalAka temAMno eka tapano ja pAyo jhAlI paDyA. A khATalAnA 111cAra pAyAmAMthI eka pAyo jhAle evuM A tapane jhAlI paDyA. dehane tapAvavAno nathI, manane tapAvavAnuM che ane e paNa evI rIte ke bahAra koI jANe nahIM. paNa Aje to bAkA tapa ja kare che, te je sTezana AvyuM te pakaDyuM. bAkI tapathI bApajIne phaLa zuM maLyuM ? deha tejavALo thayo. dehane tAvyo te deha ajavALAvALo thAya, paNa deha joDe AvavAno che? e to bALI melavAno che. A deha che tyAM sudhI potAnuM ja kAma kADhI levAnuM che. tyAgavALAoe tyAganI kasarata karI, A badhI kasaratazALAo che. emAM AtmA mATe kaMi ja thatuM nathI, kaMi ja upakAra thato nathI. bairI vagara jivAya ke nahIM tenI kasarata karI, te bairI mUkI nAsI jAya. bairI bAra mahinA piyara nathI jatI ? mATe ghera paNa jivAya che, zuM kAma nAsI jAya che ? bA, dIkarAnA bApA joDe roja vaDhavADa karatI hoya, to dIkaro gAMTha vALe ke, 'have A na ho, berI na ho." evI majabUta vALelI gAMTha pachI udayamAM Ave, te pachI nAsI jAya. enA karatAM A sahana karane! A prApta tapane sahana karatAM karatAM mokSe javAze. prApta du:kha ene to inAma kahevAya. bhale pachI e sahana karavuM paDe, paNa kazuM gayuM to nathI ne ? ApaNane kazuMka maLyuM e inAma ja kahevAya ne ? tapa ane tyAga kare che e to viSaya che, sajjenTsa che; enAthI mAtra hiMmata keLavavAnI hoya. tapathI zarIrane zakti che ema jaNAya, paNa 'tyAge usako Age', te anaMtagaNuM thaine sAme Ave ane mokSa nA maLe. paNa jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' nA maLe tyAM sudhI zubhamAM paDI rahejo. tyANa zeto karavAno ? bhagavAne Avo tapa-tyAga karavAnuM nahotuM kaLAM, emaNe to vastunI mUrchAno tyAga karavAnuM kahyuM hatuM. ene jJAnamaMdirano tyAga kakA ane loko je mAne che te bAlamaMdirano tyAga che. A pAkITa hoya, e khovAyuM chatAM kazuM ja nA thAya, e mUrchAno tyAga kahevAya. bAlamaMdiranA tyAgamAM to game te choDavuM e ja dhyeya hoya, paNa enuM kAMika phaLa maLaze. bairI
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa 257 258 AptavANI-2 chokarAM choDyAM te loka 'bApajI, bApajI' karIne pUjaze. vastunI mUrchAno tyAga e ja kharo tyAga che, bAkI bairI- chokarAM bhAgyAM che to bIjA kAyadAne AdhAre tyAgyAM che. udayakarmanA AdhAre prakRti tyAga karAve che. paNa jo loTA para mUrchA che ne ! ziSya para dveSa thai jAya to Ane tyAga kema kahevAya ? sAco mArga maLyo nathI tethI A badhAM gothAM khAya che, emAM emano vAMka nathI. chatAM, A Thapako ApavAnuM kone che ? ke je ahaMkAra kare che tene ke A kazuM samajyo nahIM ane bairI chokarAMno tyAga karyo, te gherathI traNa ghaMTa choDyA ne ahIM 108 ghaMTa ziSyonA koTe bAMdhyA, tethI kahevuM paDe che ! bhagavAne kahyuM ke, baMgalAmAM rahe chatAM baMgalAnI mUrchA nathI evA mUcchanA tyAgane tyAga kako. gajavuM kapAya chatAM kazI mUrchA AvatI nathI mATe e tyAgI che. jo ema mUrchAnA tyAgane tyAga nA kalAo hota to saMsArIne kevaLa jJAna thAta ja nahIM, bhagavAne zuM kaheluM ke vastuno tyAga koi karI ja nA zake. vastuo anaMta che, te tyAga zI rIte karI zakAya? vastune hUDa hUDa karavAthI te jAya kharI ? nA. paNa jo anaMta vastumAM mUrchAno tyAga thai jAya to te vastuno tyAga karyo barAbara che. A tyAga kare e to ahaMkAra karIne ja tyAga kare, paNa grahaNa tyAgamAM mUccha nahIM tene bhagavAne kharo tyAga karo, saheje varte tevA tyAgane tyAga kakko. dAdAzrI : koi mANase koi vastuno tyAga karyo hoya ke mAre lasaNa-kAMdA nathI khAvA, chatAM kAMdAno TukaDo bhUlathI UDIne paDyo hoya ne khAtI vakhate hAthamAM Avyo to magajano pAro caDhI jAya, bUmo pADe. keTalAka to kAMdA jovA ja rAjI nA hoya, jue toya game nahIM, tyAre enI sthiti kai ? tyAre zuM ene samatA rahe? praznakartA : nA, viSamatA rahe. dAdAzrI : A tyAganuM phaLa viSamatA AvyuM, enA karatAM to tyAga nA karyo hota to sAruM. bhagavAne zuM kahyuM ke eka baTAkAnuM phoDavuM bhUlathI AvI gayuM to tane zI khoTa gai ? A badhA baTAkA ja che ne? je bhogavAi jAya e badhA baTAkA ja che ne ! A to bhAna ja nathI te buddhithI bheda pADyA. bhUlathI AvI gayuM to ApaNe eno ukela lAvavo. e to AvaDavuM joie ne ?! samatA kyAreya paNa nA choDAya. tyAgamAM samatA rahe to 'e? mokSe lai janAra che. A tyAga samatA vadhAravA mATe karyo ke viSamatA mATe ? tyAga to samatA vadhAravA mATe che ane jo samatA nA rahe to e tyAga bUDathala che. mATe jJAnInI pAse samajIne tyAga kara, nahI to tyAga nA karIza. A to bahu moTuM davAkhAnuM che, mATe jJAnIne pUche ke zuM karuM ? tyAre pelo kaheze ke, 'nA 'A' to saMsArI che. to tuM tArI meLe davA banAvIne pI ne ! koNe nA pADI che? A to tAre mokSa javuM hoya, tyAgamAM samatA lAvavI hoya to 'jJAnI'ne pucha nahIM to tArI jAte davA banAvavAnI sodAbAjI cAlu rAkha. vItarAgo paNa koIne vayI nathI. kevo DAlA che vItarAga ! vItarAgo to mULathI ja vaDhavADiyA nahIM, emanA ziSyo dago kare paNa e vaDhe nahIM. ApaNo paNa e ja dhyeya che ne ? A to amAre bhAge AvyuM che ! covIsa tIrthaMkaro mAla mUkI gayA ke jAva pAchaLa 'dAdA' thavAnA che tyAM jAva, te " amArA bhAge AvyuM che. 'amAro' Thapako to "karUNA'no Thapako che. "amAro' svabhAva to vItarAga che. paNa 'jevA rogo tevAM auSadha, zrImukha vANI jharate' jevo sAme roga hoya tevI A naimittika vANI nIkaLe. amArI kArUNyabuddhithI bahu kaDaka zabdo nIkaLe ane kALeya evo tyAgamAM viSamatA game teTalo bAda tyAga A loko kare paNa tyAgamAM viSamatA Ave to bhUla nA dekhAya, paNa tyAgamAM samatA Ave to bhUla dekhAya. mahArAja vahoravA gayA hoya paNa emAM ekAda baTAko dekhAi jAya to viSamatA thai jAya ! to bhUla zI rIte dekhAya ? tyAgamAM samatA rahevI joie. praznakartA : tyAgamAM viSamatA eTale zuM ?
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa 259 260 AptavANI-2 che. A phrIjhamAM TharI gayeluM zAka hoya to zuM thAya ? pachI soDA ne bIjuM nAkhIe tyAre zAka caDhe, te amAre soDA badhuM nAkhavuM paDe che ! amane te AvuM gamatuM haze ? ! ATalI badhI jaMjALomAMya tamane mahAtmAone ahIM nirvikalpa samAdhi prApta thai jAya che. baTAkAnuM phoDavuM to Ave, paNa ene dhIme rahIne koi nA jANe tema nAkhI devAnuM, samatAthI. paNa jene viSama sthiti thai jAya e zuM kahe ? 'kaMithI lai Avyo A ? jA nAkhI de.' amArI dALamAM mAMsano TukaDo AvI jAya, to ame tarata ja te kADhIne dhIme rahIne oTImAM ghAlI daie. bhale lugaDuM bagaDe, paNa ame bIjAne halAvIe nahIM, halAvIe to e dALa je khAya te rogiSTha thai jAya. A loka to AvA keTalAya vAMdA ne keTalIya giloDIo khAi gayA che; tenA pachI roga thAya, koDha thAya, bIjuM thAya. bahAranuM je badhuM khAya che emAM bApoya tapAsa rAkhato nathI, te mahIM jIvaDAM paDe ne loka TesTathI khAya. ame to mAMsano TukaDo saMtADI daine 'vyavasthita' upara choDI daie, jANe kazuM ja banyuM nA hoya tema vartIe ane zeThanuM to lohI baLI jAya, bUmAbUma karI mUke te gharanAM bairAM-chokarAM caMbhita thai jAya, ame to samajIe ke A baie kaMi jANI joine mAMsano TukaDo nAkhyo haze ? nA. e to kazuMka levA gai haze ne uparathI kAgaDo roTalIno TukaDo levA Avyo hoya ne tenA moDhAmAM mAMsano TukaDo hoya to te dALamAM paDyo. eviDansa kevA kevA bane che ?! mATe mANase badhI taiyArI rAkhavI joie, zuM zuM bane e badhuM ja lakSamAM rAkhavuM joie ne? jeTalo tyAga karyo eTalo ahaMkAra vadhe ne eTalo krodha jabarajasta vadhe. "meM, meM' kare enAM karatAM to vilAsI sAro, te kahe ke, 'mane to AmAM kaMi samajaNa paDatI nathI. dareka mANasa jAtibheda jue ke, "A to tyAgI che. te badhuM karI zake che ne ApaNe to saMsArI." e liMgabheda rahe, ne liMgabhedamAM to saMsArI kAma zI rIte kADhe ? te enA mATe dAkhalo levA ame chIe. ame paNa gRhasthaliMga chIe. inkamaTekSa bharIe chIe. eTale tamane liMgabheda nA rahe ne hiMmata Ave !! bhagavAne tyAgIonoya mokSa nA ko ne gRhasthIonoya mokSa nA kako. eka mANasane cAno tyAga nathI ane e cA grahaNa kare che, to e grahaNa karavAno ahaMkAra kare che. jyAre bIjo cAno tyAga kare che ane cA grahaNa karato nathI, to e tyAga karavAno ahaMkAra kare che. A baMne je kare che e igoijhama che ane igoijhama che tyAM sudhI mokSamArga nathI.. chatAM, pelA mArge, kramika mArga ahaMkArathI ahaMkAra dhovAno che. sAbu potAno mela rAkhe ne kapaDuM dhovAya, paNa sAbuno mela kADhavA Tinopola nAkhavo paDe; tyAre Tinopola potAno mela rAkhe ne sAbuno mela kADhe, ema TheTha sudhI cAle. guru potAno mela ziSya para rAkhato jAya, e to guruno mela potAne caDyo hoya tethI melathI mela kADhavo ja paDe ne ! kAraNa ke guru eya melA ja ne ! jyAre 'jJAnI puruSa' e saMpUrNa zuddha hoya, eTale koi mela caDhe nahIM. kramika mArgamAM guru hoya to ziSya para mela caDhAvatA jAya ane ahIM 'akrama mArga'mAM sIdhuM zuddha ja prApta thai jAya che. jeno saMga karyo te teno mela to caDhAve ja. paNa "jJAnI puruSa' ekalA ja saMpUrNa zuddha hoya eTale mela nA caDhe. sAco tyAgI saMsArIonAM duHkho potAne ho ane potAnAM sukho saMsArIone ho- evI bhAvanA rahetI hoya te tyAgI kahevAya. jo pote ja azAtAmAM raheto hoya to te bIjAne sukha zI rIte Ape ? A dharmamArga hoya toya zAMti rahe. jagata bhogavavA mATe che te bhogavo, paNa koine du:kha nA dezo ane jene tyAgI thavuM hoya to thAva paNa koIne duHkhI nA karIza. bairI pAsethI sAina karAvI le ke, "mArI saMpUrNa rAjIkhuzIthI bhAi jAya che" paNa A to mArI ThokIne sAina karAvI le. badhAMne rAjI karIne ja tyAga levAya. bhagavAne zuM kahyuM ke kharo tyAgI puruSa kevo hoya ? ke jenuM moTuM jotAM ja AnaMda thAya ApaNane, temane page lAgavAnuM mana thayA kare,
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa 261 262 AptavANI-2 emane jotAMnI sAthe ja inkamaTekSanI ciMtA hoya toya bhUlI jaI AnaMda Ave, dila TharI jAya. AtmA eka kSaNavAra anAtmA thayo nathI, ene eka kSaNavAra paNa anAtmAnI icchA thai nathI. AtmAne tyAga nathI, japa nathI, tapa nathI. tyAgIne AtmAnA tyAganI bhrAMti che ane saMsArIne AtmAnA saMsAranI bhrAMti che. jJAtInI AjJA e ja dharma te tapa mokSanA mArgamAM kaMi kharcavAnI jarUra nathI, tapa, tyAga kazuM karavAnuM hoya nahIM; mAtra jo 'jJAnI puruSa' maLe to jJAnInI AjJA e ja tapa ane e ja dharma. 'jJAnI' maLyA pachI navuM tapa UbhuM thAya- AMtarika tapa. AMtarika tapathI mokSa thAya ane bAdhA tapathI saMsAra maLe! koi gALa Ape to mahIM tarata ja rokaDuM pratikramaNa karI, e AMtarika tapa kahevAya. janmyo tyArathI mana-vacana-kAyA lAvyo che. mukhya moha ane mukhya parigraha A che. A traNathI ja bIjAM aneka moha ne parigraho utpanna thAya che. mATe badhAMne tyAgI nA zakAya. jagata kramavAra che, koi dahADo krama tUTato nathI. koi mANasane kramamAM tyAga maLyo to e tyAga kare ane AgaLa upara e ja vaTAvIne saMsAra maLe. parigraha to aneka che. tuM lAkha parigraha laine Ave, ame toya tane Ama hAtha mAthe mUkIne aparigrahI banAvI daie ! aparigrahI e to samajaNa bhedathI che. A akrama mArga che ne pelo kramika mArga che. kramika mArgamAM lAkha badhuM choDIne jaMgalamAM jAya paNa mana-vacana-kAyA joDe che, te parigraha joDe ja hoya, tethI navo saMsAra Ubho karI de; jyAre akrama mArgamAM parigrahomAM aparigrahI rahIne mokSa che. bharata rAjAne kevuM hatuM ? mahelo, rAjapATa ne teraso teraso to rANI hatI, chatAMya RSabhadeva bhagavAne temane 'akrama' jJAna ApyuM. tenAthI A badhA ja vaibhava sAthe rahevA chatAM teo mokSa gayA ! keTalAka lUgaDAMne parigraha mAne che ane ziSyo 108 kare che ! A lUgaDAM te kaMi kaMDa che ? kharo to A ja jIvato parigraha che. amAre kevuM hoya ? ke A makAna baLatuM hoya toya teno parigraha nA hoya ! sahaja hoya. A amArI sAme khAvAnI thALI mukI hoya ane koi upADIne lai jAya to ame tene vinaMti karIe ke, 'bhAi, savArano bhukhyo chuM'. jo bhukhyA hoya to vinaMti karIne mAgIe, ne chatAMya upADIne lai ja jAya to amane vAMdho nathI. mAgavuM ene parigraha nA gaNAya. bhale 'jJAnI" hoie, paNa mAgavuM paDe. amane jamavAnI thALInI mUrchA nA hoya. A badhA ja parigraho che, emAM aparigrahI thAya to aMta Ave, 'satsukhane pAme. paNa Aje A loko ADI galImAM pesI gayA che, paNa emAM emano doSa nathI, A to kALacakrane AdhIna che. amane koi doSita dekhAtA nathI. mahIM je che e saMpUrNa daraasala vItarAga che ! A to ajAyabI UbhI thai gai che ! A akrama jJAna UbhuM thayuM che ane te 'vikrama' Toca para che !!! A jJAna prApta karyA pachI koi mANasa tamArI pAse Ave ane te tamane kaDavuM pAya, to te vakhate mahIM hArTa lAla thai jAya, te vakhate tame jJAnamAM sthira thai jAva ane hArTane joyA karo ke keTaluM tape che, Ane ja bhagavAne 'jJAna-tapa' kahnAM che. saMsAra avasthA e kudaratI racanA che, temAM asthira zuM thavAnuM ? bhagavAne to kaLAM ke jJAna nahIM hoya paNa bhAna haze toya cAlaze. bhagavAne bhAna nahIM hoya to cAlaze ema nathI kadAM. bhAna thayA pachI ja jJAna-tapa cAlu thAya. bhagavAne prayatnadazAmAM ebanormala thavAnuM nA kaLAM ane aprayatna dazAmAMya enormala thavAnuM nA kaLAM che. bhagavAna kahe che. ke normAliTImAM badhethI ja Avo! bhagavAne ebnormalamAM tuM je kaMI kare tene viSaya kakko che. A tapa-tyAga je karo cho te tamane samaSTi karAvaDAve che ane tene tame mAno cho ke, 'huM tapa karuM chuM.' A rIleTiva vastu che, rIleTivamAM
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa 263 koi kaMi karI zake ja nahIM. ame to chevaTanuM kahI dIdhuM che ke, 'tuM tapa kare ke japa kare, tyAga kare ke veza badale, je kare te badhuM ja tAruM bhamaraDA svarUpa che ! jyAM sudhI zuddhAtmA prApta nA thAya tyAM sudhI badhuM ja prakRti karAve che, tethI tuM bhamaraDo ja chuM." tyAga tyAga be prakAranA, (1) ahaMkAre karIne tyAga (2) sahaja vartanamAM vartAyelo tyAga. kharI rIte tyAga zabdamAM ja ahaMkAra samAyelo che. ahaMkAra sivAya tyAga thai ja nA zake ane tethI te lakSamAM rajA kare ke meM tyAyuM; jyAre vartulo tyAga te lakSamAM ja nA rahe, tyAga karavAnI vastuo yAda nA Ave eTale tyAgane jItyo kahevAya ane atyAga karavAnI vastuo paNa yAda nA Ave eTale atyAga jItyo kahevAya. tyAga valya kone kahevAya ? jene tyAga karavAno vicAreya nathI Avato tene ane atyAga valya kone kahevAya ? ke parigraha jenI smRtimAM-smaraNamAMya nA hoya! mokSa mArgamAM tyAganIya zarata nathI ane atyAranIya kanDizana nathI! A jagatamAM be ja vastuono tyAga karavAnuM bhagavAne kahyuM che, (1) ahaMkAra ane (2) mamatA, arthAt huM ane mAruM - A be tyAgyA pachI saMsAramAM tAre tyAga karavAnuM raddhAM ja nahIM ne ! bhagavAne kaheluM ke eka prakArano tyAga te kahevAya ke je udaya karma karAve, te tyAga vItarAgatAno nahIM. udayakarma upavAsa karAve, sAmAyika karAve, to kahe ke, meM karyuM. prakRti je je parANe karAve te badhuM ja udayakarma AdhIna che. prakRti je tyAga karAve, tenAthI AtmA upara zo upakAra ? tene vItarAgatAthI TAgyuM nA kahevAya. vItarAgatAno tyAga te aMtaratyAga che, emAM kepha nA hoya; jyAre udayakarmane AdhIna tyAga thAya ne kahe ke, "meM tyAkhyuM.' te to naryo ahaMkAra ja kahevAya. AvA tyAgathI to naryo kepha caDhe. tyAgano je kepha caDhe te to bhAre sUkSma kepha. e kepha to atyaMta kaSTathI paNa nA Utare, to pachI mokSa to kyAre thAya? nizkephIno
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga 265 266 AptavANI-2 mokSa thAya, kephIno nahIM. enA karatAM dArUDiyAno sthaLa kepha sAro ke pANI chAMTIe eTale tarata ja UtarI jAya. loko tyAga-vairAgya karIneya rajhaLapATa kare che, mokSa tema maLavo sahelo nathI. - tyAga to ene kahevAya ke moha utpanna nA thAya. A tyAgI to tyAga karyAnA mohamAM ja rahe che, tene tyAga kahevAya ja kema ? tyAga to zUrAtanInuM kAma che. tyAga to saheje varte, karavo nA paDe. tyAgAtyAganI mUrchA saMpUrNa UDI jAya te ja kharo tyAga. tAdAadhyAsa e ja rAga ane tAdAbhya adhyAsa nahI te tyAga. cAlu bhASAmAM kahevAtA tyAgane tyAga kahevAya che kharo, paNa te aMtaraMga tyAganA hetu svarUpa che, chatAM asala tyAga nathI. eka sAdhu roja gAtA : 'tyAga Take nahIM vairAgya vinA. te temane pUchayuM ke, "mahArAja, paNa varAgya zenA vinA nA ruke ?' tyAre mahArAja kahe, 'e to khabara nathI.' tyAre meM temane kahyAM. 'vairAgya Take nahIM vicAra vinA.' A to kramika mArganI vAta thai. kramika mArga to bahu kaThaNa, anaMta avatArathI 'olAmAMthI cUlAmAM ne cUlAmAMthI olAmAM paDyA ja karavAnuM.' tyAga mAtrathI ja AtmA nA maLe. tyAga e to kaSTasAdhya che. jo tyAgathI mokSa maLato hoya to mokSa paNa kaSTasAdhya hoya. bhagavAne to mokSane sahaja sAdhya kalAo che. kramika mArgamAMya jo tyAga karo to te krodha, mAna, mAyA, lobha nivRta karavA mATe hoya to ja karajo. je tyAgathI krodha, mAna, mAyA, lobha vadhe te tyAga na hoi zake. bhagavAne zuM karavuM che ke, "zuddha upayogamAM ja raho." chatAM saMsArano lobha hoya, bhautika sukho joitAM hoya to lokone nA game te nA karIza ane lokone sukha Upaje tevuM karaje, tevuM grahaNa karaje ane lokone du:kha thAya tevuM karavAno tyAga karaje; paNa mokSa joito hoya to zuddha upayogamAM ja raheje. ApaNe jarUriyAta pUratuM ja rAkhIe tene tyAga kahevAya. cAra khamIsanI jarUra hoya ane bAra rAkhe nahIM tene tyAga kahevAya. nabhAvI le tenuM nAma tyAgI kahevAya. tyAga to koNa karI zake ? jene mAthe 'jJAnI puruSa" hoya te ja tyAga karI zake, e sivAya je kaMi tyAga karavA jAya teno tene to kepha caDhato jAya. tyAgIliMga ane gRhasthaliMga ema be liMgo kakA, jyAre tyAgI liMgamAM kepha vadhI jAya tyAre gRhasthaliMgamAM (jJAna) prakAza thai jAya ane gRhasthaliMgamAM kepha vadhI jAya tyAre tyAgIliMgamAM prakAza vadhI jAya. bhagavAne zuM kaThAM che ke, 'game te dazAmAM vItarAga thai zake che, game te liMgamAM vItarAga thai zake che. are ! strI paNa saMpUrNa vItarAga thai zake che, phakta manuSyapaNuM hovuM joie, emAM koi liMgano ke dazAno ijAro nathI hoto." mokSane mATe tyAga karavAnI jarUra nathI, tyAga to vartavo joie. pachI bIjA tyAganI jarUra nathI, bIja tyAga to bhrAMti bhASAno tyAga che. bhagavAnano zuddha bhASAno tyAga hato. A brAMti bhASAno tyAga zuM? bIDI pIvAvALo samaje ke meM bIDIno tyAga karyo ane bAdhA ApanAra samaje ke meM ene tyAga karAvaDAvyo. A bhrAMtino tyAga to nAnuM chokaruMya samaje ke AjathI kAkAe bIDI choDI dIdhI che. A te kevo tyAga ? eka sthAnakavAsI zeTha hatA. te mane kahe ke, 'tame roja pharavA nIkaLo cho tyAre aDadho kalAka, kalAka AvavuM, ApaNe sAthe besIzuM.' zeTha sArA mANasa hatA, te ame pA kalAka, aDadho kalAka, temanI sAthe besatA. eka dahADo zeThe AvaDI moTI (bAra iMcanI) bIDI jAte banAvI. rojanI to bIDI AvaDI nAnI hoya, paNa eka dahADo AvaDo moTo bIDo banAvI pIvA lAgyA ! tyAre meM zeThane kadAM, 'kema AvaDo moTo bIDI pIo cho ?" tyAre zeTha kahe, 'mahArAje mane ema kakrAM che ke cAra ja bIDI rojanI pIvI." meM kafo ke, "mahArAja mArAthI nahIM rahevAya.' tyAre mahArAje mane kahnAM ke, 'nA, tamAre amArI AjJA pALavI ja paDaze.'
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga 267 268 AptavANI-2 haM. tethI A tame AjJA pALo cho? (!)" te joIne mane Adarya thayuM ke dhanya che A kALane (!) thoDI vAra thai eTale bIDI pItA hatA te aDadhI thai gai. te zeThe pachI zuM karyuM ? ke be pAMdaDAM laine nIcethI caDhAvavA mAMDyA ! meM kahyuM, "zeTha, A zuM karo cho?" tyAre zeTha kahe, 'cAre pUruM nA thAya eTale." dhanyabhAga che A ! AvuM to bhagavAna mahAvIra paNa nahotA jANatA ! bhagavAna mahAvIrane je jJAna kevaLajJAnamAM nA AvyuM te jJAna tamane che ! dhanya che, dhanya che ! AvuM mana haze e to meM Aje ja jANyuM. dhanyabhAga che tamArI vaizyabuddhine ! nahIM to cAra bIDI ja pIza evuM bolyA eTale basa bolyA, nahIM to nahIM bolavAnuM. mahArAjane cokhuM kahI devAnuM ke mArAthI tamArI AjJA nahIM paLAya ane bolyA eTale kSatriya. pachI jone AvaDA moTA TeTA karelA ! ane uparathI pahelAM moTo bIDo joine to lAgyuM ke vANiyA to AvA ja hoya, paNa jyAre nIcethI be pAMdaDAM ghAlavA mAMDyAM tyAre mane Akarma thayuM ke AvuM jJAna to bhagavAna mahAvIraneya kevaLajJAnamAM nA AvyuM, evuM jJAna tamane che!!! tame to kai jAtanA cho ? have Akartha nA thAya mane ? pAcho mane nAsto karAvaDAve ! AvuM loka che ! bahu jAtanA loka meM joyA, paNa bhagavAnanA kevaLajJAnamAM nA AvyuM hoya evuM to meM A zeThane tyAM ja joyuM ! kahevuM paDe zeTha !! e zeTha hajI yAda Ave che !!! pAchA zeTha mane zuM kahe che ke, 'tamArI samatAdhArI vAta sAMbhaLIe chIe eTale amane ema ja thAya che ke aMbAlAlabhAinI pAse ja besI rahevuM." dhanya che e zeThane dhanya che e mahArAjaneya ! pachI zeTha mane kahe ke, "mahArAja mArI pAchaLa Adu khAIne paDyA che." mahArAjane ema ke A to emane kaMika saMyama pamADuM evuM rahe. saMyamano artha samajyA nathI. tyAga to konuM nAma ke je varte e, yAda ja nA Ave ene tyAga kahevAya. bhagavAne tyAga kone kakko ? ke manamAM je je vicAro utpanna thAya, vANInA je je paramANu UDe temAM pote tanmayAkAra nA thAya tene zuddha tyAga kaoNo. manamAM je je vicAro Ave, pachI game tevA sArA hoya, gamatA hoya ke nA gamatA hoya, paNa temAM chUTo rahe ane tanmayAkAra nA thAya tene bhagavAne tyAga kalo. pachI, vANInA je je paramANu UDe te darekamAM pote tanmayAkAra nA thAya tene sarvasva tyAga bhagavAne kalo, e ja mokSa Ape evo che. brAMta bhASAmAM bAkI tyAga mATe paNa tyAgano artha judo ja che, paNa rIyala bhASAmAM ane tyAga nathI karyo. 'ahIMno eka Ano paNa 'tyAM kAma nahIM Ave. A tanmayAkAra nA thavuM e kyAre bane ? ke jyAre pote zuddha thAya to, pote je azuddha che temAMthI 'jJAnI puruSa' zuddhapada Ape tyAre bhagavAnanI bhASAno tyAga varte. 'jJAnI puruSa' zuddhapadamAM besADe te pachI mokSa thaI jAya. A to keTaluM saraLa che ! nahIM to anaMta avatAreya ThekANuM nA paDe evuM che ! bAdhA tyAgano arthaya jo samaje toya e keTaluM sArthaka thAya ! eka bAju bairI-chokarAMne tarachoDa mAre ne bIjI bAju mokSa khoLe teno vAMdho che. A to kaheze ke, "mAre udayakarma che." alyA, tarachoDa mArI ene udayakarma nA kahevAya. AjubAjunA, ghera bairI-chokarAM, mA-bApa badhAMne rAjIkhuzI rAkhIne jAya ene kharo udayakarma kahevAya. peloya udayakarma kharo, paNa e rAjIkhuzIthI nathI mATe kharo udayakarma nA kahevAya. bhagavAna mahAvIraneya bhAie rajA ApI tyAre ja temaNe dIkSA lIdhI. gharanAM badhAMne - patnIne, nAnI bebIne, koi paNa jIvane tarachoDa mArIne mokSe nA javAya. saheja paNa tarachoDa vAge e mokSano mArga na hoya.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 AptavANI-2 bhAvahiMsA jagata gapyuM nathI, paNa loka avaLuM mAnI beThA che. ghaNAM kharA loko kahe che ke bhagavAna upara che, paNa te sAcuM nathI, lokonI avaLI samaja che. tethI ja amAre khulluM kahevuM paDe che ke A varlDamAM koi evuM paramANu bAkI nathI jyAM huM pharyo na houM. brahmAMDanI aMdara rahIne ane brahmAMDanI bahAra rahIne huM 'jema che tema' joine kahuM chuM ane gerenTI ApuM chuM ke upara koi bApoya nathI. A to uparavALo, uparavALo karIne vagara kAmano Dakho karyo, te tamAro kAgaLa bhagavAnane nahIM pahoMce ane kAgaLanA paisA nakAmA jAya ane bhAvanA ke nakAmI jAya. jyAM che tyAM vAta karone ke jyAM bApo mahIM beTho che, to ko'ka dahADo tArI arajI pahoMcaze. agara to mUrtimAM pUja, kAraNa ke e pratyakSa AMkhe dekhAya che, pachI bhalene e paththaranI che, paNa lokoe mAnya karI che. bhale tane mAnya nA hoya, paNa lokone mAnya che, lokono Aropita bhAva che, tyAM AgaLa caitanyavALAno Aropita bhAva che. pelI mAnyatA ke roMga mAnyatA che ke upara bhagavAna che, e roMga eDresa che. eDresa vagarano kAgaLa nAkhIe to kone pahoMce ? mahIMvALAne dekhane ! bhagavAna mahIM ja beTho che, bIje kyAMya nathI. e bhagavAnanuM sAcuM eDresa tane ApuM - goDa Ijha Ina evarI krIecara, vedhara vijhibala ora Invijhibala. evarI krIecaranI aMdara bhagavAna jone to tane krIecara mAravAno bhAva paNa utpanna nahIM thAya, ane to tuM bhAvahiMsAthI bacIza. niraMtara bhAvahiMsA ja karI zako che. krodha, mAna, mAyA, lobha eTale zuM? ke bhAvahiMsA; temAM ja ahiMsaka thavAnuM kahnAM che bhagavAne. tyAre A loko to TheTha gAyone-bAyone, hAthI bacAvavAne nIkaLI paDyA ! hAthIne bacAvanAro tuM koNa pAkyo che ? tyAre Ano janmadAtA koNa haze ? moTo bacAvavAvALo Avyo che ! koie moDhe ema nA kahevuM joie ke "A mAkaNone huM mAravAno chuM.' 'mAkaNane huM mArIza" evo bhAva kADhI nAkhaje, nahIM to tArA AtmAnI ja hiMsA tuM karI rahno chuM. mAkaNa to maravAno haze tyAre maraze, ane mAravAno adhikAra kone che ? ke je eka mAkaNa banAvI zake tene. bhagavAne zuM kaheluM, "jeTaluM tuM kansTrakTa kare teTaluM tuM DisTrakTa karI zake. kasTrakazana tAruM jeTaluM hoya teTalAnA DisTrakSanamAM ame hAtha ghAlatA nathI, ethI tuM mAkaNane DisTrakTa nA karIza.' AvI to sAdI bhASA samajAya evI che ne ? eka mAkaNa banAvavo hoya to te banI zake tevI vastu nathI. emAM A DaphoLo phAve tema kare che, keTalAMya jIvaDAM mArI nAkhe che ! narI jIvAta mArI nAkhe che. jevo bhAva-tevuM nimita batAya A bhavamAM to bhAva karavA sivAya bIjuM kazuM navuM banatuM nathI. paNa bhavobhava bhAva karavAthI have je jIvAta maravAnI hoya che ne, te Ane bhAge Ave che ! bIjuM kazuM banatuM nathI. jIvAtano maravAno TAimiMga thAya, tyAre bhAge kone Ave ? jeNe mAravAno bhAva karyo hoya tene bhAge Ave. koine mAravAnI sattA che ja nahIM, paNa dareka jIvone maravAno to TAima hoya ne ? keTalAka mAkaNa sattara dahADA jIve che, keTalAka traNa mahinA mATe jIve che ne keTalAka pAMca varSa mATeya jIve che. e badhAMnA maraNano TAimiMga kharo ne ? te e maravAno thAya eTale caMdulAlane bhAge AvIne Ubho rahe, kAraNa ke caMdulAle nakkI kareluM, dukAna mAMDelI ke ApaNe mAravA ja sAruM che" ane jainoe 'nahIM mAravA" evuM nakkI karyuM to ene bhAge nA Ave - eTaluM ja che. eno ahaMkAra karavA jevo nathI. e to bhAva ja karelo 'nahIM mAravAno' te ja atyAre kAma kare che. jIvaDAM koi bacAvatuM ja nathI, tema jIvaDAMne koI mAratuM ja nathI. e to jIvaDAMne mAravAno bhAva che te yoga ja ene bhego thai jAya, kAraNa ke TAimiMga hoya che. dareka jIvamAtranuM TAimiMga AvyuM hoya che, enA maraNakALa pahelAM koi jIva marI zake ema che ja nahIM. jIvanA maraNakALa pahelAM jo koI temane mArI zakatuM hoya to tene mAre che ema kahI zakAya.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvahiMsA 271 272 AptavANI-2 paNa nA, maraNakALa pahelAM koi mArI zake ja nahIM. e to eno kALa pAke tyAre caMdulAlane bhAge Ave. akkaramIne 'akkaramI bhAvavALuM' bhAge Ave ane satkarmIne 'satkarmI bhAvavALuM' bhAge Ave. praznakartA : caMdulAla nimitta banyAne paNa ? dAdAzrI : hA, caMdulAla nimitta bane, phakta nimitta bane. mAravAnA bhAva karyA hatA eTale pelo nimitta bane. bAkI jIvaDAnA janma pahelAM maraNa kyAre thaze teno hisAba che-tamAma jIvamAtrano. A to khoTo ahaMkAra kare che. bhagavAna zuM kahe che ke, "koi mANasa koi jIvane mArI zakato ja nathI, bhAva-maraNa kare che eTaluM ja che." jeTalAM jIvaDAM hoya eTalAM jIvaDAM mAravAM che ema nakkI kare e bhAva-maraNa che. khetaramAM cAra sApa che e mAravA che; mAravAnA thAya ke nA ye thAya, enuM kaMI ThekANuM nahIM. e ghATamAM Ave ke nA ye Ave, paNa pote bhAva karyA tyAMthI potAnA AtmAnuM ja maNuM thai rahyAM che, pachI pelA to maravAnA haze tyAre maraze, eno TAimiMga haze to maraze. mATe ja ame eka ja vAkya kahIe chIe ke jIva badhA janmatAM pahelAM kyAre maravAnA che e nakkI che. have ATalI vAta jo samaje to to kAma ja nIkaLI jAya ne ! janmatAM pahelAM ja jenuM maraNa nakkI thai gayeluM che ane ApaNe koNa mAranArA ? e to jeNe jeNe mAravAnA bhAva karelA hoya, 'sApa mAravA ja joie' evA bhAva nakkI karelA hoya, te gAmamAM sApa nIkaLe to evA be ke traNa jaNa sApa mAranArA gAmamAM janmelA hoya ja. eTale tamAre to buma ja pADavAnI che ke, "mAre ghera sApa nIkaLyo che'; eTale pelA doDatA Ave, kAraNa ke dukAna mAMDelI ja hoya ! ahiMsaka bhAvavALo tIra mAre to jarAya lohI nA nIkaLe ane hiMsaka bhAvavALo phUla nAkhe toya pelAne lohI nIkaLe. tIra ane phUla eTalAM iphekTiva nathI, jeTalI iphekTiva bhAvanA che ! eTale amArA eka eka zabdamAM 'koine du:kha na thAva, koi jIvamAtrane du:kha na thAva' evo niraMtara amane bhAva rakSA kare che. jagatanA jIvamAtrane A mana-vacanakAyA thakI kiMcit mAtra paNa du:kha na ho, e bhAvanAmAM ja 'amArI' vANI nIkaLelI hoya. vastu kAma nathI karatI, tIra kAma nathI karatAM, phUlAM kAma nathI karatAM, paNa bhAva kAma kare che. mATe ApaNe badhAe bhAva kevA rAkhavA joie ke, savAranA pahoramAM nakkI karavuM ke, "jIvamAtrane A mana-vacana-kAyAthI kiMcit mAtra du:kha na ho' - evuM pAMca vakhata bolIne, jo sAcA bhAvathI bolIne nIkaLyA ane pachI jo tamArAthI guno thai gayo to yu Ara noTa eTa ola rIsponsibala, evuM bhagavAne kadAM che. kema evuM kakAM ? to ke, "sAheba, mArI to AvI bhAvanA nahotI.' to bhagavAna kahe ke, "yasa, yu Ara rAiTa !' AvuM jagata che! ne tame che. te kazuMya, eka jIvaDuMya mAryuM nA hoya ane tame ema kaho ke 'jeTalAM jIvaDAM Ave eTalAM mAravAM ja joie" te AkhA dahADAnA jIvahiMsAnA e bhAgI thayA kare. eTale AvuM che jagata ! dayA, AtmabhAvatI rAkho jagata to samajavA jevuM che. bhagavAna kahe che ke "jIvaDAM mAravAM, nA mAravAM e tArA hAthamAM sattA nathI, 'jhADe' pharavAnIya tArI potAnI svataMtra sattA nathI,' e to aTake tyAre khabara paDe ke e sattA mArI na hoya. eka vAra tuM tArI sattA jANI le, bhagavAna kahe che ke, "eka jIva mAravo eTale keTalAM badhAM kAraNo bhegAM thAya tyAre e kArya thAya che." mAranAra ekalo bhAva ja nakkI kare ke, "mAre mAravuM che. te ekalA tArA bApanI kAMi A duniyA nathI. tArA bApanI duniyA hoya to kyAranoya khAlI nA karAvaDAvata? A to kyAre 'Tapa' thai jaze enuM zuM ThekANuM? amatho A ahaMkAra gavAya che eTaluM ja, amatho ahaMkAra ughADo paDI jAya che eTaluM ja. bhagavAne to eTale sudhI kaoNAM che ke 'tamAre bhAvadayA rAkhavAnI che." bhAvadayA eTale pelA jIvaDAne bacAvavAnI nahIM, e jIvane mAravAno je bhAva Ave che ne e tamArA AtmabhAvanuM maraNa thAya che. ApaNA AtmabhAvanuM maraNa thayuM mATe kahe che ke tuM tArA bhAvamaraNa mATe dayA rAkhaje, ene bhAvadayA kahI. tuM tArI bhAvadayA sAcava, enuM
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvahiMsA 273 2 74 AptavANI-2 koinuM cAle evuM nathI. bhagavAne zuM kahyuM ke "teM dasa gAyo bacAvI teno ahaMkAra kare che ane pelo dasa gAyo mAryAno ahaMkAra kare che, eTale tamAre baMnee ahIM mokSa mATe vAta sAMbhaLavA-karavA AvavuM nahIM. tane bacAvavAnuM phaLa maLaze ane tane mAryAnuM phaLa maLaze. e jIvo ne te bacAvyA che te tArI upara upakAra karIne vALI Apaze. A jeNe jIvo mAryA che e ja loko tane du:kha deze. A basa ATalo hisAba che. ame vacce hAtha ghAlatA nathI ane mokSane ne Ane kaMi ja lAgatuM-vaLagatuM nathI." to e laine Avelo che. jIvamAtra badhuM potapotAnuM laine ja Avelo che, svataMtra che. nahIM to amerikAvALA ATalAM varSa ThaMDu yuddha rahevA de ke ? e kaheze, eka kalAkamAM ja ame AkhuM raziyA khAlI karI nAkhIe evuM che ! bacAve che eya ahaMkAra AmAM potAnI kaMi ja sattA nathI, mATe tuM tArI meLe cetaje ke tAruM AtmabhAvanuM maraNa nA thAya. tuM bIjAne mAravAnI bhAvanA karIza eTale tArA AtmabhAvanuM maraNa thaze ane tethI ja bhAvadayA rAkhaje. sAmAnI dayA khAvAnI nathI kahI, tyAre A to sAmAnI dayA khAvAmAM paDyA ! mera gAMDiyA, tAruM ThekANuM nahIM, to tuM sAmAnI zI rIte dayA khAiza ? temAM to pAchA ahaMkArI thaI gayA hoya che ! "mane bahu dayA Ave che, mane bahu dayA Ave che !' mera akkaramI, tuM tArI ja dayA khAne! kaI jAtanuM jIvavuM che te ? ! bhagavAna pAse eka kasAI gayo ane ahIMnA eka saMghapati gayA. kasAi pAsethI gAyo choDAvI lAvanArA te kahe, 'sAheba, dasa gAyo meM choDAvaDAvI.' tyAre bhagavAna kahe che, 'tamArI vAta sAcI ke tame dasa gAyo choDAvaDAvI.' tyAre pelo kasAi kahe che, "sAheba, meM dasa gAyo mArI. have amArA bemAMthI mokSa kono pahelo thaze ?" tyAre bhagavAne kahyuM, mokSanI vAta koie karavI nahIM. tame beu ahaMkArI cho, mokSane mATe tame lAyaka nathI. A mAravAno ahaMkAra kare che ne tame bacAvavAno ahaMkAra karo cho. tArA bApA paiDA thayA temane bacAvane ! Ane zuM karavA bacAve che ? bApo eMsI varasano paiDo thayo tene maravA de che, te bApAne zuM karavA maravA de che ? tuM bacAvavAno, kAyama mATe bacAvavAno, to bApane bacAvane ! A to doDhaDahApaNa che, Ane ovaravAijha-meDanesa kaDyAM che. A jagatanI jaMjALamAM hAtha nA ghAlIza, emAM amuka limiTa sudhI raheje. A to ovaravAijha thayelA che, A to kIrti pAchaLa badhA paDyA che. zuM joie che emane ? kIrti. ahIM vakhate maLaze, paNa tyAM emano bApo revaDI dANAdANa karI nAkhaze, tyAM dara asaMla nyAya thai rahno che, tyAM have te je kolejamAM be chokarAMne pAsa karyA hoya e chokarAM moTA thAya to kaheze ke, "AmaNe mane pAsa karelo; te teno lAbha tamane Ape. svabhAvika rIte tevuM A jIvo bacAvo te mATe che. tame jIvo bacAvo ke nA bacAvo tenI bhagavAne mokSa mATe jarUra nathI kahI. A to doDhaDAkA thai gayA che, eTale sudhI doDhaDAlA ke gAyo bacAvavA sAru kasAine tyAMthI cAraso-cAraso rUpiyA ApI gAyo choDAvI lAve; ane pAchA kaMi tene apAsarAmAM ke maMdiramAM ochA bAMdhI rAkhavAnA che ! pachI to koi brAhmaNane maphata ApI de ke 'bhai, le, tuM lai jA." pachI pelo kasAi joyA ja karato hoya ke A kone tyAM gAyo bAMdhe che ! A brAhmaNane gAyo Apane eTale te tyAMthI pAcho brAhmaNanI pAse jAya, ane kahe, 'alyA, kaMi devuM-bevuM thai gayuM che ke ?" to pelo kaheze, 'hA bhAi, so-doDhasonuM devuM thai gayuM che." tyAre pelo kasAi kaheze, 'pacAsa ApuM. tyAre brAhmaNa kahe, 'doDhaso Apo to gAya ApuM tane.' te doDhaso rUpiyA ApIne kasAi gAya pAchI lai Ave. A cArasomAM ApI ane doDhasomAM choDAvI lAve pAcho, A lokone mUrakha banAvI jAya ! A kIrti mATe paDyA che, ovaravAijha thayA ke ! alyA, zI rIte janme che ne zI rIte kare che emAM tuM nA paDIza, tuM tAruM bhAvamaraNa bacAva. saba sabakI samAlo. tuM tAruM bhAvamaraNa utpanna nA thAya, bhAvahiMsA nA thAya e jo. tame koinI upara krodha karo to pelAne to du:kha thatuM thaze, paNa tamArI to eka vAra hiMsA thai gai, bhAvahiMsA !
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvahiMsA 275 mATe bhAvahiMsA bacAvo ema bhagavAne kaf. ATale sudhI ja kadAM che, AthI vadhAre lAMbu kaoNAM nathI. huM zuM kahuM chuM, e vyu poinTa samajAya che tamane ? A bahAra keTalo badho kesa baphAI gayo che ? ! have A kyAre UjaLuM thAya ? "kabhoTe' paDI gayelAM vAsaNane ene kai jAtano asiDa vAparavo e ja mane samajAtuM nathI. bahu varaso thayAM nathI, 2500 varSa ja thayAM bhagavAna mahAvIrane gaye. emAM pa00 varSa sudhI to sAruM raheluM ne 20OO varSamAM ATalo badho kATa ? ! kRSNa bhagavAnane gaye 5100 varSa thayAM temAM keTalo badho kATa caDhI gayo ?! A amAre kaThaNa zA mATe bolavuM paDe che ? amAre 'jJAnI puruSa'ne AvI kaThaNa vANI nA hoya; paNa atyaMta karuNA hovAthI sAmAnA roga kADhavA AvI karuNAbharI vANI nIkaLe che. maraNakALa ja mAre tamane samajAyuM, huM zuM kahevA mAguM chuM te ? A sUkSma vAta che, evI bajAruM vAta nathI. AmAM badhAM zAstrono tola karIne eka bAju besADa evI vAta che, kAraNa ke TAimiMga vagara koi mArI zake ema che nahIM, eTale bhagavAna zuM kahevA mAge che ke tame A bhAvabIja paDavA nA dezo. jo bIja paDavA nA dIdhuM to pachI tame baMdha AMkhoe cAlazo toya tamAruM koi nAma denAra nathI ane ughADI AMkhe cAlazo ne ahIM paga nIce AvI gayuM haze to maravA AvIneya nahIM mare, cagadAyo hoya tamArAthI paNa tamArAthI mare nahIM ne pelAne bhAge mare. ATaluM badhuM jhINuM sAyansa che. A badhuM TAimiMga vagara koi ja nA thAya evuM A jagatamAM che ! jyAre tyAre to A sAcI vAta samajavI ja paDaze ne ! jJAnayoga : ajJAtayoga praznakartA : yogasAdhanA karIe tenAthI vikAsa thAya ne ? dAdAzrI : pahelAM ApaNe nakkI karavuM paDe ke yogasAdhanA karIne ApaNe zuM prApta karavuM che, zenI prApti mATe ApaNe yogasAdhanA karIe chIe, paisA kamAvA mATe ke bhaNavA mATe ? praznakartA : badhI jAtanA daihika vikAsa mATe. dAdAzrI : A badhI sAdhanA kare che e to mananI ke dehanI sAdhanA karI rahnA che ne ? praznakartA : AcArya joDe rahIne karIe to paNa ? dAdAzrI : mArgadarzana be jAtanuM che - eka rIleTiva ane eka rIyala. rIleTiva mATe to bahAra ghaNAM mArgadarzako che. mATe ApaNe nakkI karavuM joie ke kayuM joie che ? jo sarva duHkhothI mukta thavuM hoya to A rIyala mArgadarzana prApta karavuM joie. mATe tamAre kayuM joie che? A paiso-baiso to bahAra rIleTivamAM maLI raheze, kAraNa ke e mahenatathI phaLa to maLaze ne ? paNa A ahIM to AtmAnI yogasAdhanA karavAmAM Ave che, eTale sarva prakAre kAma pUruM thAya ! praznakartA : dhyAna ane yoga emAM phera zo che ? dAdAzrI : cAra prakAranA yoga. eka dehayoga, dehamAM pAchaLa cakro hoya che tyAM AgaLa ekAgratA karavI ene dehayoga kahe che. e yoganI kiMmata keTalI ? tyAre kahe, vyagratAno roga che eTale ekAgratAnI davA copaDe che. ekAgratAnI jarUra to jene vyagratAno roga che tene che. jene
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnayoga : ajJAnayoga 277 278 AptavANI-2 je je roga hoya tene tevI davAnI jarUra che. e to mAtra TempararI eDajasTamenTa che, enAthI to mAtra TempararI rIlIpha maLe che. A rIlIphane jo chelve sTezana mAne to eno kyAre ukela Ave ? jo A ekAgratAnI davAthI krodha, mAna, mAyA, lobha jatAM hoya to e kAmanuM. A to pacIsa varSa sudhI ekAgratA kare, yogasAdhanA kare ne jo krodha, mAna, mAyA ane lobha nA jAya to zuM kAmanuM ? je davAthI krodha, mAna, mAyA, ane lobha jAya e davA sAcI. A yogasAdhanA tuM kare che te konI kare che ? jANelAnI ke ajANyAnI ? AtmAno to ajANyo che, te tenI sAdhanA zI rIte thAya? dehane ja jANe che ane dehanI ja yogasAdhanA tuM kare che, tenAthI te AtmA upara zo upakAra karyo ? ane tethI tuM mokSane kyAre pAmI zakIza ? bIjo yoga te vANIno yoga, te japayoga; emAM Akho dahADo japa japyA kare. A vakIlo vakIlAta kare che teya vANIno yoga kahevAya! trIjo yoga te manoyoga, koipaNa prakAranuM mAnasika plAna kare te. paNa dhyeya nakkI karyA vagara dhyAna kare tenAthI kazuM vaLatuM nathI. gADIe jaie ne sTezana mAstarane kahevuM paDe che ne ke mane A sTezananI TikiTa Apo, sTezananuM nAma to kahevuM paDe ne ? A to "dhyAna karo, dhyAna karo,' paNa zAnuM e to kahe ! paNa A badhuM ThokAThoka cAlyuM che. dhyeya vagaranuM dhyAna e to ThokAThoka kahevAya ! evA dhyAnamAM to AkAzamAM pADo dekhAya ane ene lAMbuM pUMchaDuM dekhAya, evuM dhyAna zuM kAmanuM ? nahIM to aDasaTTe gADI cAlI te kayA sTezane rokAze enuMya nakkI nahIM ! dhyeya to eka 'jJAnI puruSa' pAse ja che, tyAM jIvato dhyeya prApta thAya, te sivAya "huM AtmA chuM' bole to kAma thAya nahIM. e to "jJAnI puruSa' pApa bALe, jJAna Ape tyAre dhyeya nakkI thAya. svarUpa jJAna Ape to dhyeya prApta thAya, e sivAya "huM zuddhAtmA chuM' bole to kazuM vaLe nahIM. e konA jevuM che ? UMghamAM 'huM vaDA pradhAna chuM' evuM bole te kazuM phaLe ? mananA yogamAM dhyAna, dharma kare paNa e badhA rIlIpha roDa che. chello Atmayoga, e thayA sivAya kaMi ja vaLe tema nathI. Atmayoga prApta thayo nathI tethI ja to A badhA pajhalamAM Dijholva thai gayA che ne ! ApaNe ahIM 'zuddhAtmA'mAM rahIe e Atmayoga che. svarUpanuM jJAna e Atmayoga eTale ke potAnuM sthAna che, bAkI bIjA badhA dehayoga che. upavAsa, tapa, tyAga karo e badhA ja dehayoga che ! e traNeya yoga (mana-vacana-kAyA) phIjhIkala che. A phIjhIkala yogane AkhuM jagata chello yoga mAne che. A badhA yoga mAtra phIjhIkala prApta karavA mATe che chatAM, A phIjhIkala yogane sAro kakko che. AvuM AvuM kaMIkeya nahIM kare to dArU pIne saTTo ramaze, enA karatAM A kare che e sAruM che. ane Ano phAyado zo che ? ke bahArano kacaro mahIM nA pese ne rIlIpha maLe ane manobaLa majabUta thAya, bAkI chellA AtmayogamAM AvyA sivAya mokSa thAya tema nathI. yogathI AyuSyanuM ekasTeAta ? praznakartA : hajAro-lAkho varSo sudhI yogathI mANasa jIvI zake kharo ? dAdAzrI : lAkho to nahIM, paNa hajAra-be hajAra varSa mATe jIvI zake kharo. e yoga kevo hoya che ? Ama to AtmA AkhA zarIramAM vyApelo hoya che, paNa yogathI Atmatatva upara kheMcAya che, te TheTha upara brahmaraMdhramAM kheMcI le che tyAre hArTa, nADI badhuM baMdha thai jAya che. AtmA kamara sudhI hoya to ja hRdaya, nADI badhuM cAle, paNa enAthI upara gayo to pachI badhI mazInarI baMdha thai jAya ane koie A yoga 15 varSa, 3 mahinA, 3 divasa, 3 kalAka ne 3 miniTanI uMmare zarU karyo hoya ane hajAra varSa pachI pUro thAya to enuM AyuSya pharI 15 varSa, 3 mahinA, 3 divasa, 3 kalAka ne 3 miniTa pachI pAchuM zarU thAya ! ahIM dhabakArA thayA eTaluM AyuSya kharcAyuM ane dhabakArA anAmata to eTaluM AyuSya anAmata. A tamArAthI AyuSya anAmata nA karI zakAya, yogavALA karI zake. ane jyAM sudhI AtmAnI hAjarI dehamAM che tyAM sudhI zarIra kahovAya nahIM, cImaLAya nahIM, gaMdhAya nahIM, deha evo ne evo ja rahe! pachI bhalene yogathI hajAra varSa sudhI paththarA jevo thai gayo hoya !
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnayoga : ajJAnayoga 279 280 AptavANI-2 praznakartA : emAM AtmAnI zI dazA ? dAdAzrI : kothaLAmAM pUrI rAkhe evuM. emAM AtmA upara zo upakAra thayo ? A to eTaluM ja ke huM hajAra varSa yogamAM rakato evo khAlI ahaMkAra rahe. chatAM, sAMsArika duHkho baMdha rahe; paNa sukha to utpanna nA ja thAya. sukha to AtmAno upayoga kare to ja utpanna thAya, ane AtmAno upayoga kyAre thAya ? hArTa cAle to thAya. te vagara A to kazuM vaLe nahIM. keTalAka yogIo emanA ziSyane kahI rAkhe che ke AtmA brahmaraMdhramAM caDhAvyA pachI tALavAmAM nALiyera phoDaje, ema te mokSe javAtuM haze ? A to evuM mAne ke tALavethI jIva jAya to mokSe jAya, eTalA mATe Avo prayoga kare ! paNa evuM mAnIne kaMi thAya tema nathI, e to tALavethI jIva necaralI javo joie. A koi kaheze ke AMkhethI jIva jAya to Ama thAya, to zuM AMkhomAM maracAM nAMkhIne jIva AMkhethI mokalavo ? nA, necaralI thavA de ne ! praznakartA: jyAMthI dvAra khUle che, AMkha, nAka vagere emAMthI jIva jAya ? dAdAzrI : hA. e lakSaNa kahevAya che. pAMca lakSaNa ane lakSita anaMta che, emAM kyAM ThekANuM paDe ? moDhethI jIva jAya to anaMta jagyAe javAya evuM che. e to badhI adabada vAto kahevAya, emAM 'phoDa' nA paDe. kuMDalinI zuM che ? praznakartA : 'kuMDalinI' jagADe tyAre prakAza dekhAya e zuM che ? dAdAzrI : e prakAzane jonAra zuddhAtmA, e prakAza joDe tanmayAkAra thai jAya te pratiSThita AtmA. emAM be-cAra kalAka tanmayAkAra rahe tethI AnaMda rahe, paNa pachI enI gerahAjarI thAya eTale hatA tyAM nA tyAM. kevA raMgano prakAza dekhAya che ? praznakartA: koi divasa nA dekhyo hoya evo sapheda hoya che. dAdAzrI : jemAM tanmayAkAra thayo temAM AnaMda thAya. bahAravaTiyAnI copaDI vAMce toya AnaMda thAya, paNa enAthI karma khoTAM baMdhAya. jayAre A ekAgratAthI sArA karma baMdhAya. A kuMDalinI jAgrata kare che te karatAM AtmAne kaMika jagADane ! A to mAtra kuMDalinInA ja sTezana upara pharaphara kare che. Amane guru mahArAja kALI bhoMya upara varasAda paDe evA sTezane utAre e zuM kAmanuM ? ApaNane to ahIM chelve sTezana maLI gayuM. anaMta prakAranAM sTezano che, emAM guru kyAMya gUMcavI mUke. chatAM, enAthI sthiratA rahe; paNa mokSa mATe e zuM kAmanuM ? kuMDalinI jAgrata kare paNa enAthI dRzya dekhAya, paNa e to hatuM ja ne pahelethI ! dRSTi drAmAM paDe ane jJAna jJAtAmAM paDe to ja nirvilpa thAya ! praznakartA : dAdA, mane kuMDalinInuM lAiTa UbhuM thai jAya che. dAdAzrI : ekAgratAnuM sAdhana che tethI lAiTa UbhuM thAya ne AnaMda Ave. loko e lAiTane AtmA mAne che, paNa lAiTa e AtmA nathI; e lAiTane, je jue che te AtmA che. A lAiTa e to dazya che ane eno jonAro, draSTA te AtmA che. tamane ahIM je yathArtha AtmA Apyo che te A lAiTano draSTA che ! praznakartA : A ekAgratA kare tethI lAiTa jevuM dekhAya ne tethI AnaMda Ave ! dAdAzrI : paNa e AnaMda badho rIleTiva AnaMda, e konA jevuM? baraphI khAya ne AnaMda Ave tevuM. chatAM, A sAruM che. A saMsAranI pAra vagaranI baLatarAmAM te kaMika sAdhana to ThaMDaka mATe joie ne ? ane jyAM sudhI sAco mArga nA maLyo hoya tyAM sudhI e barobara che. anAhata nAda praznakartA : anAhata nAda eTale zuM ? dAdAzrI : zarIranA koipaNa bhAgano nAda pakaDI le che te hArTa
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnayoga : ajJAnayoga pAse, koNI pAse, kAMDA pAse nAda Ave, e nAdanA AdhAre ekAgratA thAya ane emAMthI AgaLa vadhe. te kai jAtanuM sTezana che eya nathI samajAtuM. bahu jAtanAM sTezano che, paNa enAthI AtmA kaMi jaDe nahIM. e AtmAprApti mATeno mokSamArga na hoya, e dhyeya nathI, paNa raste jatAM sTezano che, kenTino che. jo AtmA thayo, brahma thayo to brahmaniSTha thAya ane to kAma pUruM thAya, nahIM to mahArAja pote ja brahmaniSTha thayA nA hoya, e ja jagata-niSThAmAM hoya to tyAM ApaNo zo zakkaravAra vaLe? 281 brahma to che ja badhAmAM, paNa temane jagataniSThA che. atyAre jagatanA manuSyonI niSThA jagatamAM che. jagatanAM badhAM sukho bhogavavA mATe niSThA che. paNa 'jJAnI puruSa' e AkhI niSThA uThAvIne brahmamAM besADI de tethI jagataniSThA phrekacara thai jAya ane tyAre ja chelluM sTezana Ave ne pachI badhe nirAMte phare. A vacalA sTezane besavAthI kazuM vaLe nahIM, enAthI to eka paNa avaguNa khase nahIM. avaguNa zI rIte khase? emAM huM ja chuM, ema rahe ne ! vedAMte paNa kahyuM ke, 'AtmajJAna sivAya kazuM vaLe nahIM.' A anAhata nAda zuM sUcave che ? e to paudgalika che. emAM AtmAnuM zuM vaLe ? e na hoya AtmA. AtmAno anAhata nAda haze ke AtmAnAM AnuSaMgika haze to koi pajavaze nahIM, paNa jo pUraNagalananAM chokarAM haze to pajavaze ! AtmA ane AtmAnA AnuSaMgikamAM koi khalela karI zake ema che nahIM ane pUraNa-galananAM chokarAM haze to khalela pADyA vagara rahe ja nahIM, mATe konI vaMzAvali che e nA oLakhI levI paDe ? chatAM, jene AmAM paDavuM hoya tene ame halAvIe nahIM, ene je sTezana che e barobara che. ene A AtmajJAna maLe nahIM tyAM sudhI e avalaMbana barobara che. ////////// dhyAna yama, niyama, Asana, prANAyama, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ne samAdhi A yoganAM badhAM aSTAMga, ahIM A jJAna maLyuM eTale tamAre pUrAM thai gayAM. tethI AgaLa AtmAnuM lakSa paNa tamane besI gayuM che. ApaNe ahIMyAM to dehaneya sahaja rAkhavAno ne AtmAne sahaja rAkhavAno. tamane AtmAno anubhava, lakSa ne pratIti rahyA kare. pratItithI nIcenA sTejamAM tame kyAreya Utaro nahIM. jagatanA loko dhyAnamAM bese che paNa dhyeya nakkI karyuM ? dhyeyano phoTo joi Avyo nathI, to zenuM pADAnuM dhyAna kare che ? dhyeya vagaranuM dhyAna e apadhyAna che. bhagavAne zabda- AtmAnuM dhyAna karavAnuM nahotuM kazuM. dhyAna to kone kahevAya ? AtmAnA badhA ja guNo eTa e TAima dhyAnamAM le, to AtmAnA guNo e dhyeya kahevAya ane dhyAtA tuM pote thAya to e tAruM dhyAna kahevAya. A badhuM eTa e TAima kaMi rahetuM haze? A lokane samAdhinI zI jarUra che ? dahADe AdhimAM, rAtre vyAdhimAM ane lagnamAM upAdhimAM rahe te e zuM joi ne samAdhi mAge che ? praznakartA : A zvAsocchvAsa upara dhyAna dharavAnuM kahe che, enAthI zuM thAya ? dAdAzrI : AmAM dhyAna karo kahe che te zuM che ? nAkamAMthI zvAsa nIkaLe enI upara dhyAna rAkho, zvAsa pese enI para dhyAna rAkho ! zvAsa to pese che ne nIkaLe che, enA dhyAnane zuM topane bAre caDhAvavuM che ? e nAkanAM bhUMgaLAMne zuM topane bAre caDhAvavAM che. melane pULo. A damano zvAsa UpaDe che tyAre karane dhyAna ! tyAre to e zI rIte kare ? A to kaheze ke zvAsa lIdho te 'so' ane zvAsa nIkaLyo e 'hama', eTale
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 283 284 AptavANI-2 'hamaso', 'hamaso' 'sohama' thAya; enuM dhyAna karo ema kaheze. paNa AtmA sohameya nathI ne hamasoya nathI. AtmA e zabdamAM AtmA nathI, e to vItarAgoe 'AtmA' ema zabdathI saMjJA karI che. AtmA pustakamAM nA hoya ne zAamAMya nA hoya, e badhAmAM to zabda AtmA che. rIyala AtmA to jJAnInI pAse hoya. A zvAsocchavAsa joyA kare, te zuM enAthI samAdhi rahe ? nA. AnAthI zuM thAya ? ke mana bhAMgI jAya. mana to nAvaDuM che. saMsAra sAgaramAMthI kinAre javA mananA nAvaDAnI jarUra che. potAnA svarUpanuM dhyAna ene dhyAna kahevAya. bIjuM, khIcaDInuM dhyAna rAkhIe to khIcaDI thAya. A be ja dhyAna rAkhavAM, bIjAM badhAM to gAMDAM dhyAna kahevAya. A 'dAdA'nA dhyAnamAM rahe to bhale rahe; ene bIjI koi samajaNa nA hoya, paNa pote 'te' rUpa thayA kare. 'jJAnI puruSa' e potAno ja AtmA che ane eTale pachI pote 'te' rUpa thayA kare. AtmA prApta thayo te AtmadhyAna ane saMsArI dhyAnamAM khIcaDInuM dhyAna karavAnuM. loko badhA je dhyAna zIkhavADe che te to UlaTAM bojArUpa thai paDe che. e to jene vyagratAno roga hoya ene ekAgratAnuM dhyAna zIkhavADAya, paNa bIjAne enI zI jarUra ? e dhyAna ene kaye gAma lai jaze enuM zuM ThekANuM ? bhagavAne zuM kahnAM ke ATaluM dhyAna rAkhaje; khIcaDInuM dhyAna rAkhaje ne dhaNInuM dhyAna rAkhaje, nahIM to svarUpanuM dhyAna rAkha. e sivAya bIjA dhyAnane zuM topane bAre caDhAvavAM che ? A samAdhi mATe bIjAM dhyAna zuM karavAM che ? A bIjAM to parabhAryA paradhyAna che. mAtra kAnane je priya lAge ke bahu sarasa che, bahu sarasa avAja che. keTalAkane manane priya lAge to keTalAkane buddhine priya lAge, e saunI mati pramANe lAge. bhagavAna mahAvIranI sabhAmAMya zeThIyAo bhagavAnanI vANI sAMbhaLavA AvatA. emanI (sarvajJanI) vANI eTalI mIThI ne madhurI hoya ke te kAnaneya atyaMta priya lAge. te zeThIyAo sAMbhaLavAne besI rahetA ane sabhAmAM ja roTalI ne zAka maMgAvI khAi letA, ghera ja jatA nahIM ane te basa temane kAnane ja priya thai rahe. te zeThIyAone Ajeya huM oLakhuM chuM, dukAnamAM eya kApaDa kheMcI kheMcIne Ape che ! te koine pUcha to kharo ke A kayuM dhyAna varte che ? A to raudradhyAna che. te zeTha kaheze ke, 'paNa pelo bIjo kApaDa kheMcIne vece che ne ?' 'alyA, bIjo to kUvAmAM paDe, tuM zuM kAma paDe che ?" citazuddhinI davA amArI vANI to koi kALe sAMbhaLI nA hoya tevI gajabanI apUrva che. A vANI sAMbhaLI sAMbhaLIne mahIM dhAraNa kare ane dhAraNa karIne enA e ja zabdo pote bole ane dhAraNa rahe e TAimamAM cittanI gajabanI ekAgratA thayA kare che ! zuddha citta to zuddha ja che, paNa vyavahArika citta che te A dhAraNa thavAthI takSaNa zuddha thai jAya che. sinemAnAM gIto sAMbhaLavAthI teTalo TAima citta azuddha thayA kare che, mULathI azuddha to hatuM ane te vadhAre azuddha thAya ! ane bIjuM, kavinAM pado gAtI vakhate te dhAraNa thAya teTalI kSaNa citta zuddha thAya ! vagara samaye A nAno bAbo paNa dhAraNa karIne bole, chatAM bahu kAma kADhI jAya. dhAraNa thayA vagara bolAya ? dhAraNa karI bole teTalo vakhata mahIM pApa badhAM dhovAi jAya ! bahAra lUgaDAM dhotAM to AvaDe, paNa mahInuM zI rIte dhue ? A jagatamAM citta zuddhinI davA bahu ochI che. bahAra 20 varSa sudhI gAya ne temAM jeTalI zuddhi nA thAya teTalI zuddhi A ahIM amArI hAjarImAM eka vakhata A pada gAya teTalAmAM citta zuddha thai jAya che ! pote bole ane pachI dhAraNa kare ane evuM ja pharI bolene to enAthI gajabanI cittazuddhi thAya ! dhyAtA, dhyeya ne dhyAna e traNe ekarUpa thAya tyAre pachI ja 'lakSa" bese. eTale ahIM amArI hAjarImAM tamAre to dhyAna karavAnI jarUra nahIM. lakSa vadhAre rahe e anubhava kahevAya. zuddhAtmAnA dhyAnamAM rakA te zukladhyAna. ApaNe zuddhAtmAnA dhyAnamAM hoie ne 'phAila' Ave to eno 'samabhAve nikAla' karIe e dharmadhyAna. sAdhya vastu prApta thai gayA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 285 pachI sAdhananI zI jarUra ? dhyeya prApta thai gayA pachI dhyAtA ne dhyAnanI zI jarUra ? jagatanA badhA mArgo te sAdhana mArga che ne ApaNo A sAdhya mArga che ! dhyAtA che nahIM ne dhyeya nakkI karavA jAya che ! dhyAtA kyAre thavAya ? jyAre jagata vistRta thAya tyAre dhyAtA thavAya. A to dhyAnamAM beTho hoya ne pUchIe ke, 'tame koNa cho ?' to e kaheze ke, 'huM mejisTreTa chuM'. te tenuM dhyAna mejisTreTamAM che, to te dhyAtA kyAMthI nakkI thAya ? chatAM, paNa jagatanA lokone jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' nA maLe ane temanI pAsethI svarUpanuM bhAna nA thAya tyAM sudhI mananI zAMti mATe kaMika sAdhananI jarUra kharI. koi gurujI hoya, temane bhale AtmajJAna nA hoya, paNa cokhkhA hoya, viSaya ane lakSmInI bhUkha nA hoya to emanA phoTAnuM dhyAna bhale kare, pachI bhale teo ahaMkArI hoya chatAM emanuM dhyAna zAMti Apaze. A rIleTiva dhyAna kahevAya, sagaDI dhyAna kahevAya ane bIjuM, rIyala dhyAna 'jJAnI puruSa' maLe to prApta thAya ane pachI to paramenanTa zAMti maLI jAya. A rIleTiva dhyAnamAM je zAMti meLavo cho, te to sAsu bole ke 'tamArAmAM akkala nathI' to te dhyAna tUTI jAya ne upAdhi UbhI thai jAya ! sagaDI dhyAna kAma nA Ape. 'jJAnI puruSa' zuM kare ? ke kAyamanI samAdhi rahe evuM nirlepa jJAna Ape. jJAnI maLe to zuM karavAnuM ? kriyAkAMDa e kazuMya nahIM karavAnA, mAtra AjJA e dharma ne AjJA e ja tapa ! nAbhipradezamAM AtmA khullo che. ame AvaraNa toDI ApIe tyAre bhagavAna dekhAya. nAbhipradezanA zuddha bhagavAna pragaTa thai jAya to pote nirlepa thai jAya che. jema pIpaLAne lAkha vaLage tema AtmAne karma vaLagyAM che, tethI prakAza dekhAto nathI. pAMca bAkhAM che tenAthI paNa sAcuM dekhAtuM nathI. indriya pratyakSa jJAna sAcuM hoya nahIM. jJAnIo atIndriya sukha-zAzvatasukhamAM hoya. AtmAne jagADavA to 'jJAnI puruSa' ja joie, emAM bIjAnuM kAma nahIM. 286 AptavANI-2 henDala samAdhi praznakartA : dAdA, mane cAra-cAra kalAka samAdhi rahe che. dAdAzrI : samAdhi rahe che tyAre to rahe che e barAbara che, paNa pachI e thoDIghaNI jatI rahe che ? praznakartA : e to jatI ja rahe ne ! dAdAzrI : to e TempararI samAdhi kahevAya ke paramenanTa ? praznakartA : e to TempararI ja kahevAya ne ! dAdAzrI : A jagatamAM cAle che te badhI TempararI samAdhi che, jaDa samAdhi che. samAdhi to niHkleza ane niraMtara rahevI joie. A to badhI TempararI samAdhi kare che. tame samAdhi eTale zuM samajyA cho ? praznakartA : emAM mana eka jagyAe amuka kALa sudhI TakAvI rAkhavuM hoya to te rAkhI zakAya. dAdAzrI : paNa emAM lAbha zo ? prANone kaMTrola karyo to lAbha thAya, paNa kAyamanI ThaMDaka thAya ? A to sagaDI pAse bese teTalo vakhata ThaMDI UDe, pachI enI e ja TADha ! sagaDI to kAyamanI joie ke jethI kAyama TADha nA lAge. samAdhi to judI ja vastu che. hAthe jo paMkho nAkhavAno hoya to hAtha du:khe ne ThaMDaka thAya, evI henDala samAdhi zA kAmanI ? nAka dabAvavAthI samAdhi thatI hoya to bAbAne paNa nAka dabAvavAthI samAdhi thAya. to jarA nAnA bAbAnuM nAka dabAvI jojo, e zuM karaze ? tarata ja ciDhAine bacakuM bharI leze. A zuM batAve che ke AnAthI to kaSTa thAya che, evI kaSTa-sAdhya samAdhi zA kAmanI ? samAdhi to sahaja hovI joie. UThatAM, besatAM, khAtAM, pItAM samAdhi rahe te sahaja samAdhi. atyAre huM tamArI sAthe vAta karuM chuM ne nAka to dabAvyuM nathI to samAdhi haze ne ? huM niraMtara samAdhimAM ja chuM ane koi gALa bhAMDe toya amArI samAdhi nA jAya. A nAka dabAvIne samAdhi karavA jAya e
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna to haThayoga kahevAya. haThayogathI to samAdhi thatI haze ? A guruno phoTo jo ko'ke uThAvI lIdho hoya toya tene mahIM kleza thai jAya! samAdhi to ni:kleza hovI joie ane teya pAchI niraMtaranI; Utare nahIM enuM nAma samAdhi ne UtarI jAya enuM nAma upAdhi ! chAMyaDAmAM beThA pachI taDakAmAM Ave eTale akaLAmaNa thAya evuM ! Adhi, vyAdhi ne upAdhimAMya samAdhi rahe enuM nAma samAdhi ! samAdhi to paramenanTa ja hovI joie. sAcI samAdhi praznakartA : samAdhi paramenanTa hoi zake e to huM jANato ja nahoto! 287 dAdAzrI : AkhA jagatane baMdha AMkhe samAdhi rahe che; e paNa badhAMne rahe ke nA paNa rahe; jyAre ahIM ApaNane ughADI AMkhe samAdhi rahe che ! khAtAM, pItAM, gAtAM, jotAM sahaja samAdhi rahyA kare !! A dAbaDA bAMdhIne to baLadaneya samAdhi rahe che, e to kRtrima kahevAya ane ApaNane to ughADI AMkhe bhagavAna dekhAya, raste cAlatAM, pharatAM bhagavAna dekhAya. baMdha AMkhe to badhA samAdhi kare, paNa kharI samAdhi to ughADI AMkhe rahevI joie. AMkho baMdha karavA mATe nathI, AMkho to badhuM jovA mATe che, bhagavAna jemAM che emAM jo jotAM AvaDe to ! kharekhara to jema che tema' jo, 'jema che tema' sAMbhaLa, 'jema che tema' cAla. ane chatAMya samAdhi rahe evI 'dAdA'nI samAdhi che ! ane pelAne to jagyA khoLavI paDe. ahIM ekAMta nathI, to jagatamAM kyAM jaiza ? ahIM to pAra vagaranI vasati che. bhIDamAM ekAMta khoLI kADhatAM AvaDe enuM nAma jJAna. A gADImAM cogaradamathI bhIDamAM dabAya tyAre mana, buddhi, citta ane ahaMkAra cUpa raheze, tyAre jeTaluM joie teTaluM ekAMta lo. kharuM ekAMta to kharI bhIDamAM ja maLe tema che ! bhIDamAM ekAMta e ja kharuM ekAMta ! sAdhuo samAdhi kare che, himAlayamAM jaine pUrvAzrama choDe ne kaheze ke, 'huM phalANo nahIM, huM sAdhu nahIM, huM A nahIM,' tethI thoDuM sukha varte, paNa te nirvikalpa samAdhi nA kahevAya, kAraNa ke te samajaNapUrvaka aMdara nathI gayo. AptavANI-2 praznakartA : eka jaNane UbhAM UbhAM samAdhi thai jAya che te meM joyuM che, ApaNe bUma pADIe toya e sAMbhaLe nahIM. 288 dAdAzrI : ene samAdhi nA kahevAya, e to bebhAnapaNuM kahevAya. samAdhi kone kahevAya ? sahaja samAdhine, emAM pAMceya indriyo badhI jAgrata hoya, dehane sparza thAya toya khabara paDe. A dehanuM bhAna nathI rahetuM e samAdhi nA kahevAya, e to kaSTa kahevAya. kaSTa karIne samAdhi kare e samAdhi nA kahevAya. samAdhivALo to saMpUrNa jAgrata hoya ! tirvikalpa samAdhi jagatanA mahAtmAoe nirvikalpa samAdhi zene mAnelI ? cittanA camatkArane. dehathI bebhAna thAya ane mAne ke mAruM indriyajJAna khalAsa thai gayuM ne atIndriya jJAna UbhuM thayuM nathI. eTale vacce nirindriya camatkAramAM bhaTake ! koine citta camatkAra dekhAya, koine ajavALAM dekhAya, paNa e na hoya sAcI samAdhi. e to nirindriya samAdhi che ! dehanuM bhAna jAya to e samAdhi nA hoya. nirvikalpa samAdhimAM to dehanuM vadhAre cokkasa bhAna hoya. dehanuM ja bhAna jatuM rahe to ene nirvikalpa samAdhi kema kahevAya ? praznakartA : nirvikalpa samAdhi eTale zuM ? dAdAzrI : huM caMdulAla e vikalpa samAdhi. A badhuM jue taiya vikalpa samAdhi, A bALaka kazuM phoDI nAkhe te mahIM vikalpa samAdhi tUTI jAya. praznakartA : saMkalpa-vikalpa eTale zuM ? dAdAzrI: vikalpa eTale 'huM' ane saMkalpa eTale 'mAruM.' pote kalpatarU che, kalpe tevo thAya. vikalpa kare eTale vilpI thAya. huM ane mAruM karyA kare e vikalpa ne saMkalpa che. jyAM sudhI svarUpanuM bhAna nA thAya tyAM sudhI vikalpa tUTe nahIM ane nirvikalpa thavAya nahIM. 'meM A tyAgyuM, meM ATalAM zAstro vAMcyA, A vAMcyuM, bhakti karI, peluM karyuM,' e
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 289 290 AptavANI-2 indriyanuM bhAna gayuM ne mAnaze ke atIndriyamAM peTho. nA, atIndriya to bahu cheTe che. indriyanuM bhAna jatu karyuM, atIndriyamAM peThA nathI to zAmAM cho ? nirindriyamAM, te nirindriyamAM ja 'hama hama' kare ne ene nirvikalpa samAdhi mAne che ! badhA vikalpo che, te TheTha sudhI vikalpo UbhA ja rahe ne 'huM zuddhAtmA chuM,' ema bolAya nahIM, 'huM caMdulAla chuM, huM mahArAja chuM, huM sAdhu chuM" e bhAna varte che ne 'huM zuddhAtmA chuM' e bhAna nathI thayuM to huM zuddhAtmA chuM,' zI rIte bolAya ? ane tyAM sudhI nirvikalpa samAdhi zI rIte utpanna thAya ? A to zabda uparathI utarI Avyo che eTaluM ja ! ekalA vItarAga ane temanA anuyAyIo ja nirvikalpa samAdhimAM hatA ane e to badhuM ja jANe, sIdhuM jANe ne ADuMya jANe ! phUlo caDhe teya jANe ne paththara caDhe teya jANe, jANe nahIM to vItarAga kema kahevAya ? paNa A to dehanuM bhAna gayuM ene "ame nirvikalpa samAdhimAM chIe" ema lai beThAM che ! A UMdhe che tyAreya dehanuM bhAna jatuM rahe che, to pachI eneya nirvikalpa samAdhi ja kahevAya ne ? pelAne jAgatA dehanuM bhAna jAya ne cittanA camatkAra dekhAya, ajavALAM dekhAya eTaluM ja. paNa A na hoya chellI dazA, ene chellI dazA mAne e bhayaMkara guno che ! peluM bhAna to rahevuM ja joie ane A paNa saMpUrNa bhAna rahevuM joie, tene nirvikalpa-samAdhi kahI, nahIM to vItarAgone kevaLajJAnamAM kazuM ja dekhAta ja nahIM ne ? nirvikalpa samAdhi koi samajatuM ja nathI ne sahu potapotAnI bhASAmAM lai gayA. AtmA paNa potAnI bhASAmAM lai gayA ne chatAM kahe che ke, "mAre AtmajJAna jANavuM che." saMta puruSo thayelA hoya te temanI cittanI malinatA ochI thayelI hoya. temane jyAre saMsAranI icchA thAya tyAre zarIrane godA mAra mAra kare ke AvI icchA kare che ! AMkhamAM maracAM paNa nAkhe. have AvA jJAnane phorenavALA zuM kahe ke, "A to jaMgalI lAge che. muslimoneya AvA loka jaMgalI lAge, paNa ahIMnA lokane AvA DAkA lAge ! A to AMkhanI bhUlane lIdhe AMkhamAM maracAM nAkhe che. te emAM AMkhano zo doSa ? ahIM jonArAno doSa che. | hindustAnamAM to loka moDhAMneya tALAM mAre evAM che ! A loko to zarIranuM bhAna jatuM rahe tene nirvikalpa samAdhi kahe che, kAraNa ke chatAM, A lokonI dAnata sAcI rahelI che. AMkhamAM maracAM nAkhe che emAM emanI dAnata sArI che, mATe ko'ka dahADo mokSane pAmaze. kramika mArgamAM nirvikalpa samAdhi to TheTha mokSe javAno thAya tyAre tenI zarUAta thAya; jyAre ahIM akrama mArgamAM tamane nirvikalpa samAdhi prApta thai gai che ! kramikamAM to TheTha sudhI loca karavAno, bIjA je tyAga lakhyA hoya te karavAnA; 'A vidhi karavAnI che, A tyAga karavAno che, peluM karavAnuM che,' e badhuM rahe. tyAM kartA judo, karma juduM, jJAtA judo ne joDe joDe, pAcho kaheze ke, "mAre hajI dhyAna karavAnuM che.' tyAM kartA judo, dhyeya juduM ne dhyAneya juduM. emAM to traNeya jyAre eka thAya tyAre kAMika nirvikalpano svAda cAkhavA maLe, paNa kramikamAM TheTha sudhI kartApaNuM rahe; tethI dhyAnano huM kartA chuM' ema kaheze. beya nirvikalpI ane dhyAtA vikalpI; te dhyAna kevuM kare? chatAM, nirvikalpInuM dhyAna vikalpI kare che mATe nirvikalpI thaze ema zAstro kahe che. paNa A nirvikalpI nA thavA de ne kaheze, 'mAre A karavAnuM che ne peluM karavAnuM che." jarA UMdha AvI jAya to khAvAnuM ochuM karavuM che, te khAvAnuM tyAga karavAnuM rada ! te vikalpanA khADAmAMthI nIkaLavA nirvikalpInuM dhyAna kare che ! ame tamane ahIM ekalo nirlepa AtmA ja nathI Apyo, nirvikalpa samAdhi paNa ApI che. kramika mArgamAM TheTha sarvAga zuddha AtmA thAya tyAre nirvikalpa samAdhi thAya. jyAM kaMi paNa tyAga-grahaNa karavAnuM che tyAM vikalpa che. moTI vastu grahaNa kare ne nAnI vastu tyAga kare eTale vikalpa thayA vagara rahe nahIM, vikalpa eka nA hoya paNa pAra vagaranA hoya. ziSyo joDe kaDaka thAya teya vikalpa.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna 291 mata jene jotAM ja samAdhi thAya e darzanane 'darzana' kahevAya, jotAM ja samAdhi thAya e darzana sAcAM. keTalAkane to jotAM ja UlaTI thAya, mAla ja evo ! paNa jotAM ja samAdhi thAya e darzana sAcAM darzana kahevAya. A amArA badhAM darzana zAthI karyA kare che ? A dekhAya che e ja badhAne samAdhi karAvyA kare, e samAdhi to kevI che ? ene tame kADho toya jAya nahIM ! e samAdhine kahIe ke, "he samAdhi, thoDA divasa piyara to jai Ava." to e kaheze, "nA, A sAsarI vagara mane nahIM phAve.' samAdhine kahIe ke, "A dehane jarA Dakho karAvavo che, mATe tuM jAne' to e kaheze ke, 'pahelAM kahevuM hatuM ne ! have e nA bane.' have to sahaja samAdhi kADhe toya nA jAya, have to 'khAya pIe, UThe bese, tene jue jJAnAkAra." bhagavAne kahno, 'jo tuM kalpanAmAM che to vicAra nA kare to gunegAra che ne jo tuM nirvikalpa che ne vicAra kare to gunegAra che. ATha miniTa mana-vacana-kAyA jene baMdha thai jAya tene bhagavAne sAmAyikanI zarUAta kakko ne AThathI aDatAlIsa miniTa rahe tene sAmAyika kahI. aDatALIsa miniTathI to vadhAre koine paNa nA rahe. AtmAmAM ja rahevuM e sAmAyika che. bhagavAna aMge bhASIo, sAmAyika artha, sAmAyika paNa AtamA, dhare sIdho artha." sAmAyikano artha to bhagavAne kadAo che. sAmAyika e ja AtmA ne AtmA e ja sAmAyika.' praznakartA : mana ekendriya jIvamAM hoya ? dAdAzrI : "ekendriyane mana, buddhi, citta, ahaMkAra, kazuMya nA hoya. jene pAMca indriyo hoya, pAMca indriyonuM puNya bheguM thAya, tene mana utpanna thAya. A pAMca indriyomAM pAchAM A gAya, bheMsa, AkAzamAM UDanArAM khecara, emane mana sImita hoya, limiTamAM hoya, limiTanI bahAra jAyane to to vAMdarA gharamAM rahetA hota ne polIsa-bolIsa badhAMne bacakAM bharI khAta, paNa temane mana limiTamAM hoya. praznakartA : ekendriyathI paMcendriyamAM mananuM kevI rIte DevalapamenTa thAya che ? dAdAzrI : jema jema DevalapamenTamAM AgaLa vadhe che tema tema AvaraNo ghaTe che ne prakAza vadhato jAya ane tema vadhAre joto jAya che. jene nAkanI tIvratA hoya te traNa indriyamAM che, AMkhano casko lAgyo hoya te cAra indriyamAM ne kAnano casko lAgyo hoya te pAMca indriyamAM che. A kIDI che te chata upara ghI laTakAvyuM hoya toya ene kyAM, keTalA aMtare dhI che enI samajaNa paDe, ane ene kayA mArge ane e paNa TUMke mArge jaIne lai Ave evI samajaNa hoya. matanuM svarUpa praznakartA : mana zuM haze ? dAdAzrI : A 'caMdulAla' che e Aropita bhAna che, paNa rIyalI ApaNe" koNa chIe e jANavAnI jarUra che. A 'caMdulAla' e rIleTiva
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuM 293 294 AptavANI-2 AtmA che. e je je jue che, je je kare che, enAthI mananI gAMTho baMdhAtI jAya che. manamAM vicAro Ave che e gAMThomAMthI ja Ave che, paNa pAchuM Aropita bhAvathI ene puSTi maLe che ne gAMTho majabUta thatI jAya che. mana e to jAtajAtanA pemphaleTsa batAve, ghaDImAM kahe, "basamAM jaizuM,' ghaDImAM kahe, 'TeksImAM jaizuM" manano zo svabhAva che ? pemphaleTa dekhADavuM ane tenuM ciMtavana karyA karavuM. te TAimiMga thAya eTale pemphaleTa dekhADe; pachI enuM e ja ciMtavana karyA kare ke, "nahIM, basamAM ja javuM che." pachI buddhi enI meLe DIsIjhana Ape ane pachI ahaMkAra emAM bhaLe, A to mahIM pArlAmenTanI mAphaka kAma thAya che. A badhAMne oLakhavuM mahAmuzkela vastu che, A to mahIM pAra vagaranI vaMzAvali che. eka kaheze, 'AnI joDe DAyavorsa levA che ane bIjo dekhADaze, "nA, DAyavorsa nathI levA." A to baMne dADhI vagaranAM, te zI rIte oLakhavAM?! ekAdane dADhI hota toya ApaNane oLakhANa paData ! matolayano mArga praznakartA : mana roja navuM navuM mAge che te zuM karavuM? dAdAzrI : tAre manane mArI nAkhavuM che ke jIvatuM rAkhavuM che ? praznakartA : dAdA mAruM mana kADhI lo. dAdAzrI : nA alyA, mana kADhI nA levAya. A zarIramAMthI jo mana kADhI levAmAM Ave to ebsanTa-mAinDeDa thai javAya ane ebasanTamAinDeDane to gAMDAnI hospiTalamAMya nA le. kAraNa ke gAMDAone mAinDa to hoya che ja ne ? navuM navuM mAnavuM e to manano khorAka che. ghaDImAM kahe, 'miyAMne paNa'ne ghaDImAM kahe, 'hindune paNa.' 'ApaNe' AvAne pUchIe ke, 'kyAM raho cho ?" enI tapAsa karavI paDe ke kaI poLamAM rahe che ? praznakartA : A mananI tapAsa koNa karI zake ? dAdAzrI : A saMsAramAM manoyogI puruSo hoya te mananI tapAsa karI zake, paNa enAthI manano vilaya nA thAya, e mana vadhatuM aTakAvI zake. chatAM, e lokone jemAM gamatuM hoya te gAMTho to moTI thatI jAya. manano vilaya karavAnI yathArtha davA joie to vilaya thAya. eka bAju mana DiscArja thAya che ne bIjI bAju bhrAMtie karIne cArja thAya che. DiscArja manane AMtarI nA zakAya. 'jJAnI puruSa' cArja thatA manane sIla mArI de, pachI DiscArja mana krame krame ogALI zakAya, ane te paNa mAtra 'jJAnI puruSa'nA jJAnazastrathI ! mana to jJAnIone paNa hoya ane mahAvIra bhagavAnane paNa hatuM, paNa temane ne manane kevuM rahe ? A lagnamAM mANasa daravAje Ubho hoya, to tenI pAsethI eka eka mANasa je je' karato jAya, tema jJAnIone mananI gAMTha phUTe ne vicAra svarUpe eka eka vicAra Ave ne salAma karIne jAya, ane bIjo Ave. jJAnIone vicAra joDe jJAtA-zaiya saMbaMdha hoya, vicAramAM pote tanmaya nA thai jAya, zAdI saMbaMdha nA hoya. 'jJAnI puruSa' nahIM maLavAthI phAve evA vicAro AvavA mAMDyA ane e ja vicAromAM tanmaya thavAthI gAMTho baMdhAi gai; tenA pAchA vicAro AvyA ja kare che, ane e ja potAne herAna kare che. paNa 'jJAnI puruSa' maLI jAya to gAMTho zI rIte ogALavI te batAve, eTale ogaLI jAya. mata para kAbU praznakartA : mana upara kanTrola kevI rIte lAvI zakAya ? dAdAzrI : mana para to kanTrola AvI zake ja nahIM. e to kampalITa phIjhikala che, mazInarInI jema. A to lAge ke kanTrola thayuM che, paNa e to pUrvanA hisAbe. jo pUrve evuM goThAvAyuM hoya, pUrve bhAvamAM hoya to A bhavamAM dravyamAM Ave, bAkI A bhave to mana kanTrolamAM lAvI zake ja nahIM. mana ema kazAthIya baMdhAya tevuM nathI. jema pANIne bAMdhavA vAsaNa joie, tema manane bAMdhavA jJAna joie. mana to jJAnIne ja vaza rahe ! manane phrekTara nathI karavAnuM, paNa manano vilaya karavAno che. mana e to saMsArasamudranuM nAvaDuM che, saMsArasamudrane kinAre javA mATe nAvaDAthI javAya.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana 295 A jagata AkhuM saMsArasAgaramAM DUbakAM khAya che; tare che ne pAchAM DUbakAM khAya che ne enAthI kaMTALo Ave che. tethI darekane nAvaDAthI kinAre javAnI icchA to hoya ja, paNa bhAna nathI tethI manarUpI nAvaDAno nAza karavA jAya che. mananI to jarUra che. mana e to jJeya che ne ApaNe 'pote' jJAtAdraSTA chIe. e manarUpI philama vagara ApaNe karIe zuM ? mana e to philama che. paNa svarUpanuM bhAna nathI eTale ekAkAra thai jAya che ke, 'mane che sarasa vicAra Ave che' ane kharAba vicAra Ave che tyAre gamatuM nathI ! sArA vicAra Ave to rAganuM bIja paDe che ne kharAba vicAra che tyAre dveSanuM bIja paDe che. Ama, saMsAra Ubho rahe che ! 'jJAnI puruSa' 'pote koNa che?" e rIyala svarUpanuM bhAna karAve tyAre divyacakSu prApta thAya, pachI mananI gAMTho oLakhAya ne pachI mananI gAMTho jo jo karIe pachI te ogaLatI jAya. praznakartA : saMsAramAM bahu nIrasatA lAge che. kyAMya rUcatuM nathI, to zuM karavuM ? dAdAzrI : koi mANasane pAMca-sAta dahADA tAva Ave ne, to kaheze, 'mane kazuM bhAvatuM nathI.' ne lakhI Ape ke, 'mane kazuM bhAvatuM nathI.' Avo karAra koi karAvI le to zuM A karAra kAyamano rAkhe ? nA. e to kahe, 'A karAra phADI nAkho, tyAre to mane tAva Avelo tethI AvI sAina karI ApelI, paNa have to tAva nathI !' A mananI gati samaye samaye palaTAtI rahe. A to rasa pAcho Avazeya kharo. A to evI kanDizana Ave, tyAre kahe, 'mane saMsAra have gamato nathI.' tyAre AvI sAina karI Ape, paNa A kanDizana to pAchI palaTAvAnI. saMsArato kaMTALo e ja rAga dAdAzrI : A saMsAra para kaMTALo Ave che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : to e rAga che. jyAM rAga hoya tyAM ja kaMTALo Ave che, e saMyoga anusAra hoya che. A kaMTALo e badhA mananA vicAra che. AptavANI-2 ApaNe to vicArone kahIe ke, 'Avo, tamAre jeTalA AvavuM hoya teTalA Avo.' A manamAMthI vicAro Ave che e to mahIM sToka bharelo hato te nIkaLe che ane e nIkaLe che te nirjarA thAya che. paNa nirjarA kyAre thAya che ? ke ApaNe zuddhAtmAmAM rahIe to. tanmayAkAra thAya to te karmo cIkaNAM thAya. A to mana jAtajAtanuM batAve paNa ApaNe tanmayAkAra nahIM thavAnuM; joyA karavAnuM ke AvuM banyuM, tevuM banyuM. 296 eka bAju vairAga Ave ane bIjI bAju rAga thAya ja, to kai bAju rAga che te tapAsa kara. mANasa paiDo thAya tyAre vicAra thAya ke hajI jivAya to sAruM. A kaMi enA hAthamAM sattA che ? e to jAtajAtanA vicAro Ave te joyA karavAnA ne jANyA karavAnA. A to potAnuM mRtyu pote svapnamAM jue ! jagata bahu judI jAtanuM che ! A badhe vairAgya Ave ane 'jJAnI puruSa' para rAga Ave to to enA jevuM uttama ekuMya nahIM ! e to badhAya rogone TALanAruM che. A manuSya avatAra to kevo che ? devoneya darzana karavA yogya ! devoneya durlabha !! paNa phula prakAza thAya to ! mananA roga jAya to prakAza thAya. mananA roga lokone nA samajAya ke A bAjunuM mana rogI che ane bAjunuM mana taMdurasta che. A mana taMdurasta thAya to vANI taMdurasta thAya, deha taMdurasta thAya. mAinDa vyagra thai gayuM hoya tethI ekAgratAnI davA copaDe, paNa te to tenAthI roga maTe paNa mokSanuM kazuM vaLe nahIM. A to mAinDa niraMtara vaza rahyA kare, tyAre roga maTyo kahevAya. niraMtara vaza, eTale AghuMpAchuM thAya nahIM. mana to jJAne karIne ja baMdhAya evuM che, te 'jJAnI puruSa' karI zake ! jJAna nA hoya to jyAM mana jAya tyAM saMsAra Ubho thai jAya. himAlayamAM jAya toya nAno gulAbano choDa Ubho kare, bakarI pALe ne Ama saMsAra Ubho kare. e to ekAMtamAMya pachI bhIDa UbhI kare. matato svabhAva manano svabhAva kevo che ? ke, 'mane DIprezana AvyuM' kahe to eka
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana 297 ratalane badale dasa ratala bojo thai jAya, ne mane DIprezana nathI ja' kahe to bojo dasa ratalane badale eka ratala thai jAya. ahIM reDiyo vAgato hoya ne lAge, mahIM thAya ke 'avAjathI UMgha nahIM Ave' to UMgha nA ja Ave; jo thAya ke 'avAjamAMya UMgha AvI jaze' to ArAmathI UMgha Ave. AvuM che jagata ! ApaNe manathI judA chIe, dehathI judA chIe ane vANIthI paNa judA chIe. pADozI vAsaNa khakhaDAve to ene koNa kahevA jAya ? pote eka ja hota to kahevuM paDe, ApaNe to enI kriyAne jANanArA. A mana mananA dharmamAM che. ApaNane kAnamAM zabda pese nahIM to manane asara thatI haze ? kazI asara nA thAya, ane kAnamAM zabda pese to ? e cALAcALa karavI e manano dharma che. tAraNa kADhavuM e buddhino dharma che. mana, buddhi e badhA enA potAnA guNadharmamAM che ane emAM ApaNe zuM pesavAnuM ? ApaNe ApaNA svadharmamAM rahevAnuM. praznakartA : huM prayatna to ghaNo karuM chuM mananI zAMti mATe, paNa sthiratA ja nathI AvatI. dAdAzrI : kayo dharma pALo cho ? praznakartA : vaiSNava dharma. dAdAzrI : to e vaiSNava dharma khoTo haze ? nahIM, kRSNa bhagavAna khoTA haze ? praznakartA H nA, bhUla ApaNI..... dAdAzrI : zI bhUla haze ? praznakartA : e to Apane khabara, dAdA. dAdAzrI : ApanuM nAma zuM ? praznakartA : caMdulAla. AptavANI-2 dAdAzrI : roja to gajavAmAM pAMca-pacIsa hoya to muMbainA bajAramAM mana sthira rahe ane dasa-vIsa hajAra hoya to ? mana sthira nA rahe ? e to sthira rahe evuM che, paNa ene ApaNe phaTavIe chIe. roja roja chokarAMne phaTavIe ane ene kahIe ke sthira thA to thAya nahIM, tema manane phaTavyA pachI sthiratA mAge to sthira rahe ? e to manane pAna ke bIDI e ja hoya, paNa A to phaTavIe reDiyo lo, phrIjha lo ane peluM Telivijhana paNa lo. manane phaTavyA pachI pAMsaruM nA thAya. manane nA phaTavazo, bIjA badhAne phaTavajo. bairIne phaTavI hazene to A jJAnI kalAkamAM sIdhI karI Apaze. strI phATI hoya to bIjI rUmamAM rAkhe to bAra kalAka chUTA rahe, paNa mana to rAtadahADo joDe ja rahe. phaTaveluM mana rAge na paDe, paNa jJAnI maLe ne jJAna Ape to phaTaveluM mana rAge paDe. praznakartA H A mATe dasa varasa mahenata karelI. 298 dAdAzrI : to gaye avatAre karI nahotI ? anaMta avatAra AnuM A ja karyuM che. mana zuM che ? ene jANavuM to paDe ne ! enAM mAbApa koNa che ? enuM raheThANa kyAM che ? enAM janmadAtA koNa che ? eno vilaya kevI rIte thAya ? e badhuM paNa jANavuM to paDe ne! e mana koNe mUkyuM ? praznakartA : prabhue. dAdAzrI : zA mATe ? duHkha mATe ke sukha mATe ? bhagavAne zA mATe evuM karyuM ? badhAMne divela copaDavA mATe karyuM haze ? bhagavAna AmAM hAtha ja ghAlatA nathI, A proDakzanamAM bhagavAna hAtha ghAlatA nathI. e to baTa necarala che ane bhagavAna A vAta mahIM beThA sAMbhaLe che ne haseya che kharA, ke, 'caMdulAla, A zuM gAMDAM kADhe che !' ApaNe samasaraNa mArgamAM chIe ne ! samasaraNa mArga eTale niraMtara parivartana thayA kare te. emAM chellAmAM chelluM sTezana mana. atyAre tamAruM A sTezana chene e AvatA bhavanuM mana thaze. e to 'jJAnI puruSa' jANe ke mana zuM che? mana ThekANe zI rIte Avaze ? mana ThekANe rAkhavA tame pote prayatna nathI karatA ?
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuM 299 300 AptavANI-2 praznakartA : e prayatna to roja karuM chuM. dAdAzrI : tame karo cho ke caMdulAla kare che ? kanTrola mATe prayatna tame pote karatA nathI, e to caMdulAla kare che. tame pote kanTrola karo to kanTrola thAya evuM che, paNa tame 'pote koNa cho' e nakkI karavuM ja paDaze ne ? e nakkI thaI jAya to kAma thai gayuM. atyAre mAInDa kevuM che ? barAbara che ne ? mata to mokSatuM tAvaDuM praznakartA : atyAre to apAra zAMti che. dAdAzrI : mana to nAvaDuM che, mokSe lai jAya ne saMsAramAM rajhaLapATa paNa karAve evuM che. mokSe kyAre lai jAya ? 'jJAnI puruSa' maLI jAya to mokSamArga e nAvaDuM cAle, kAraNa ke atyAre hokAyaMtra nathI maLyuM. 'jJAnI puruSa'nI hAjarImAM tamAruM mana AvuM rahe che to emanuM mana kevuM suMdara haze ! emanuM mana, buddhi, citta, ahaMkAra-badhuMya suMdara hoya. emano ahaMkAra hoya paNa eya suMdara hoya, paNa gAMDo na hoya, ahaMkAreya manohara hoya. eka manuSyamAM ATalI zakti che, to bIjAmAM keTalI hoya ! eTalI ja hoya, paNa pragaTa thai nathI. pragaTa kyAre thAya ? koi taraNa-tAraNa 'jJAnI puruSa' maLI jAya to. vaDodarAmAM eka bahene pUchayuM, 'dAdA, badhuM sAruM sAruM ja karyuM. AkhI jiMdagI bIjAnuM bhaluM ja karIe chIe, chatAM mananI zAMti kema thatI nathI ? bhagavAna joDe game teTalo tAra joDIe chIe chatAM jIva kema baLe che ?" A to "amArA hAthanI vAta, adhikAra 'amAro', A to Topa vAta puchI bahene. badhe badhA loko pharI vaLe, chatAM A be ja galImAM gUMcAya. bahene to suMdara tAraNa kADhayuM kahevAya ! jagatanA dareka dharma che tyAM manoraMjana thAya, jyAre ahIM 'jJAnI puruSa" pAse AtmaraMjana thAya. manoraMjana uzkerATa anubhave, sthiratA nA anubhave. jyAM mana Thare tyAM e dharma sAMbhaLavo, paNa jyAM mana uchALe caDhe, manoraMjana thAya e dharma sAMbhaLavAno zA kAmano ? kiMcit mAtra mahIM pheraphAra thAya to kAmanuM. A to eMsI varasa sudhI apAsare vyAkhyAna sAMbhaLe, pravacana sAMbhaLe toya kiMcit pheraphAra nA thAya, to e kAmanuM ja nahIM ne ! e to manoraMjana karyuM kahevAya, emAM sthiratA nA thAya. AtmaraMjanamAM AiskrImanI peThe AtmA Thare ne pelAmAM UkaLe. manoraMjanamAM mana uchALe caDhe, bahAra AtmaraMjana to thAya ja zI rIte? ahIM Avo to AtmaraMjana thAya. ahIM to Avyo tyArathI ja AtmA kabUla kare ke, 'have chUTavAnuM thayuM. tethI ullAsa Ave. A kedIne kahIe ke 'thoDA divasa pachI chUTavAno che" to kedIne choDyo na hoya chatAM AnaMda Ave, ema ahIM AtmaraMjana thAya. ahIMno eka eka zabda bahu ja jhINavaTathI sAMbhaLavA jevo. jJAnIno eka ja zabda mokSe lai janAro che! mata, jagata - svarUpa A dehane AtmA joDe kaMi rIyala saMbaMdha nathI. A mana e AkhuM jagata che, ethI jo bIjAne saLI karIe to manamAM du:kha UbhuM thAya ane bIjAne sukha ApIe to sukha maLe. mana e jagata che. jagatane sukha ApIza to manane sukha thaze. tuM bIjAne sukha ApIne du:kha mAge to e nA maLe. mana to duniyA che, jevuM halAvIza tevuM maLaze. kavi kahe che ne, 'manamaMdiranA AMgaNiyAmAM kalpatarUvara UgiyAM re.' mATe jo tAre sAMsArika sukha joituM hoya to tane je je na gamatuM hoya te bIjAne nA ApIza; mAtra potAnI pAse je samajaNa che ke mane A nathI gamatuM, potAne je du:kha lAge te bIjAne tuM nA ApIza. tuM du:kha mAne che enI AgaLa to bIjAM bahu duHkho che, paNa tuM jene du:kha mAne che e bIjAne Ape to tArA jevo bIjo mUrkha koNa ? to tane pachI sukha maLe zI rIte? jANIne ApavuM ane ajANye ApavuM emAM phera nahIM ? A bAbo kAcano pyAlo phoDe to ene duHkha thAya ? ane bApA phoDe to ? bApAne to bahu duHkha thAya. tuM jene duHkha mAne che te bIjAne nA ApIza to tuM sukhI thaiza. sukhI thavA bIjAM zAstro paNa vAMcavAnI, jarUra nathI.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuM 301 302 AptavANI-2 A vAta to jene jJAna nA maLe toya te samaje. ethI zuM thAya? ke du:kha AvavAnuM baMdha thAya ane sukha AvavAnuM cAlu thAya. A to dharma potAnI pAse ja che. enA mATe zAstronI jarUra nathI, ATaluM kare eTale sukhI thAya ja. potAne je iphekTa thAya te sAmAne paNa avazya thAya ja ne ? tArI pratye mArI AMkhomAM tane bhAva nA lAge to tArI AMkhamAM evA bhAva nA lAvIza ke jethI sAmAne duHkha thAya. jenAthI ApaNane duHkha thAya tenAthI bIjAne du:kha kema apAya ? vicAra vicAra kone kahevAya ? mananI gAMTha phUTe ne je phUTe te vicAra svarUpa che. vicArane pote vAMcI zake che. vicAra to uThADe, besADe Ama lai jAya tema lai jAya, doDAve ene vicAra kahevAya, ne A uThADe nahIM, besADe nahIM, doDAdoDa nA karAve to peTa (pALelA) vicAro kahevAya, ane ApaNane uThabesa karAve e pALelA vicAro nA kahevAya. A mahIM bUmAbUma kare che te mana bole che, vicAra bole che ane eya paNa pote emane vasAvelA. keTalAka vicAro nathI AvatA kAraNa ke e mAla nathI vasAvyo tethI. je mAla bharyo hoya te ja vicAra Ave. eTale jeTalA tame vasAvyA teTalA ja bUmo pADaze. jeTalA vasAvyA te ja vasavAyAM ne vasavAyAM to bUmo pADe ja ne ? ! jo vicAra bagaDyo to DAgha paDaze, mATe vicAra nA bagADazo, e samajavAnuM che. ApaNA satsaMgamAM to khAsa dhyAna rAkhavAnuM ke vicAra nA bagaDe. vicAra bagaDe to badhuM bagaDe. vicAra Avyo ke huM paDI jaiza eTale paDyo. mATe vicAra Ave ke tarata ja pratikramaNa karo, AtmAsvarUpa thaI jAva. ApaNo dharma zuM kahe che ke agavaDamAM sagavaDa jovI. rAtre mane vicAra Avyo ke "A cAdara melI che, paNa pachI eDajasTamenTa mUkI dIdhuM te eTalI suMvALI lAge ke nA pUcho vAta. paMcendriya jJAna agavaDa dekhADe ane AtmA sagavaDa dekhADe. mATe AtmAmAM raho. koi mitra mAMdo hoya to enA ghera kahevuM paDe ke, 'AnI davA karo." mahIM vicAro evA ye Ave ke A bace evuM lAgatuM nathI, AvA avaLA vicAra vadhAre DhIlA banAvI de. A vicAra e kAmanA ja nathI hotA. A vicAra e ja saMsAra che, e pote ja vicAra che, eno svabhAva ja caMcaLa che, paNa ApaNe emAM caMcaLa nahIM thavAnuM. e to AvyA kare, ApaNe to Ave tyAre joyA karIe ne jANyA karIe. ene jANyA eTale 'zaddhAtmA' hAjara ja che. e to jANIe ke pahelA caMdulAla gayA, pachI caturalAla gayA. praznakartA : vicAro ghaNA AvI gayA, paNa pAchaLathI khabara paDe ke A to vicAro AvI gayA. eTale e tanmayAkAra thayo kahevAya ? dAdAzrI : vicAromAM peThA nahIM to chUTA ja che. A vicAromAM vaLagyA nahIM to AtmA AtmA ja rAo. ghaNI vAra evuM bane ke sAmaTA vicAro phUTe to jAgRti nA hoya, paNa pAchaLathI A vicAro vaLagaNa che e jANyuM, e ja batAve che ke AtmA hAjara che. svarUpaprApti pachI vicArono phorsa AvI jAya eTale bIjo kazo. vAMdho nahIM, paNa ApaNuM sukha aMtarAyuM e ja nukasAna che. A chokarAMnI nizALa chUTe che to keTalAM chokarAM sAthe nIkaLe che? ghaMTa paDe ke zarUAtamAM DhagalAbaMdha chokarAM nIkaLe ne pachI to eka-be, ekabe ja chokarAM nIkaLe. evuM che A vicAromAM paNa ! paNa AtmA AmAMya potAnuM jJAtA-draSTApaNuM choDato nathI, mAtra sukha aMtarAya che. AtmA kyAreya paNa potAno svabhAva choDato nathI ane vibhAvamAM Avato ja nathI. 'jJAnI puruSa' pAse A badhuM vigatavAra samajI levAnuM eTale vAMdho nA Ave. vicArotI - Azrava, tirjara mahIM bahu vicAra Ave, temAM tanmayAkAra rahe to Azrava kare ane baMdha paDe. vicAronAM jJAtA-draSTA radvA to nirjarA thAya ane saMvara rahe, karmane dATo lAgI jAya. vicAra to badhAne Ave. gAMTho phUTe, vadhAre
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuM 303 304 AptavANI-2 inTaresTeDa gAMTho phUTe, e paNa anaTAimalI bombanI jema. te rAte, traNa vAgye paNa gAMTha phUTe, paNa phuTe te pahelAM jAgatAM kare. svapna Ave ke game tema paNa jagADIne phUTe, eya lIMkamAM phuTe. A to potAne gamatI gAMTho hoya te saMyoga maLe tyAre phuTe ane jo vaMcAya ane tanmayAkAra thayA to karma coMTe ane vAMcIne javA daie eTale pachI pAchI e gAMTha nA Ave. A vicAro Ave che e manamAMthI Ave che, e ApaNAthI taddana judA che, paNa tyAM tanmayAkAra thaI jAya che. tanmayAkAra nA thAya tyAM AtmA dharma Ubho che. saMyoga bhego thAya to mananI gAMTho phaTe. A gAMTho lobhanI paNa hoya ane viSayonI paNa hoya. te gAMTho pramANamAM nAnImoTI jAtajAtanI hoya. jeno bahu ja inTaresTa hoya e gAMTho moTI hoya, tenA bahu vicAra Ave. e vicArone davA mATe temane 'jo jo' karavuM paDe. A vicAro vAMcI zakAya evA che. gamatA vicAro Ave emAM tanmayAkAra rahe ane nA gamatA vicAro Ave to tarata ja potAthI te chUTA che ema lAga. tA gamatAmAM cokhuM mata nA gamatuM cokhkhA mane sahevAI jaze tyAre vItarAga thavAze. praznakartA : cokhkhuM mana eTale zuM? dAdAzrI : cokhuM mana eTale sAmA mATe kharAba vicAra nA Ave te, eTale zuM ? ke nimittane bacakA nA bhare. kadAca sAmAM mATe kharAba vicAra Ave to tarata ja pratikramaNa kare, ane tene dhoi nAkhe. praznakartA : cokhkhuM mana thai jAya e to chellA sTejanI vAta ne? ane jyAM sudhI saMpUrNa cokhkhuM nathI thayuM tyAM sudhI pratikramaNa karavAM paDe amane to pahelAthI ja jagatanA zabdezabdano vicAra Ave. pahelAM bhale jJAna nahotuM, paNa vipulamati eTale bolatAMnI sAthe ja phoDa paDe, cogaradamanA tola thAya. vAta nikaLe to tarata ja tAraNa nIkaLI jAya, Ane 'vipulamati' kahevAya. vipulamati hoya ja nahIM koine. 'A' to eksezana kesa banI gayo che ! jagatamAM vipulamati kyAre kahevAya? evarIvhera eDajasTa karI Ape evI mati hoya. A to kAcuM kApavAnuM hoya tene bAphI nAkhe ane bAphavAnuM hoya tene kAcuM kApI nAkhe to kyAMthI eDajasTa thAya ? paNa evarIvhera eDajasTa thavuM joie. kAryano preraka koNa ? praznakartA : kArya karavA preraNA koNa Ape che ? dAdAzrI : e preraNA to gayA avatAranAM kojhIjha che tenI iphekTa mAtra che. mananA vicArathI preraNA thAya che. kaMI paNa kArya thAya, te zuddhAtmA karato nathI, pratiSThita AtmAM kare che. mana, buddhi, citta ane ahaMkAra aMtaHkaraNanAM aMga che. vicAre caDhe te mana; ahIM beThA hoya ne bahAra bhaTake te citta, mana je dekhADe te pemphaleTa ane nakkI kare te buddhi ane sahI karI Ape te ahaMkAra. aMta:karaNa pramANe bAdhAkaraNa thAya, koi preraka che ja nahIM. je je paramANu bhegAM karyA che tevA vicAra chapAi jAya che, ane te ja paramANu udayamAM Ave che. je pote ja vicAratA hoie to gamatA ja vicAra Ave, paNa jevAM paramANu bharyA che te nIkaLe che. vicAro saMyogone AdhIna che. mAla bharatI vakhate ja vicAra karavo, suvicAro je hitakArI che te bharavA. mahIM koi avaLo vicAra Ave to tene pesavA ja nA devo, nahIM to ghara karI jAya. A ophisamAM cora jevo koi Ave, te ene pUchIe ke, 'tuM koNa che ? tAro vyavasAya zo che ?" A to ene pesavA ja nA devAya. A to koi ne lakavo thayo hoya to tene joI AvIe ne pachI vicAra Ave ke ApaNane Ama lakavo thaze to ? e avaLA vicAra kahevAya. ene pesavA ja nA devAya. A "ApaNI' svataMtra rUmamAM koine pesavA nA devAya. dAdAzrI : hA, e kharuM; paNa amuka bAbatamAM cokhkhuM thai gayuM hoya, ane amuka bAbatamAM nA thayuM hoya e badhAM sTepiMga che. jyAM cokhuM nA thayuM hoya tyAM pratikramaNa karavuM paDe.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuM 305 306 AptavANI-2 pesavA devuM e jokhamakArI che, enAthI to saMsAra Ubho che, anaMta prakAranA vicAra Ave to kahI daie ke, "geTa AuTa.' 'dAdA'nuM nAma devAnuM te aTakI jAya. A bahAravaTiyA rAtre bUma pADe to zuM rAta jatI nathI rahevAnI ? A to TempararI che, rAta vItI javAnI che. ApaNe to anaMta zaktivALA chIe. manano svabhAva kevo che ? sIdhuM vaLe nahIM ne jo paTAvI-samajAvIne vALe to vaLyA pachI tyAMthI khase nahIM, pAchuM phare nahIM. tethI A nAnAM bAbA-bebIne sArA saMskAra pADavAM, to pachI e sArA saMskAra jAya nahIM. chokarAMone vicAro Ave e kAryakAraNa vicAro Ave, te vicAra Ave che ke tarata ja kAryamAM AvI jAya. moTo thAya eTale krikTanA vicAro Ave, chatAM vAMcato hoya. mataHparyAya jJAta badhA manuSyano svabhAva kevo che ke vicAra Ave tene kahe, 'mane vicAra Avyo." alyA, tuM pote ane vicAra baMne judA che. 'mane vicAra Avyo' e vAkya ja iTaselpha bole che ke "huM" ane "vicAra" baMne judAM che. 'huM vicAruM chuM ema nathI bolato, "mane vicAra Ave che ke mArA AvA vicAra che" ema kahe che. mATe vicAra selphathI kamplITa chaTA ja che. A to alaukika jJAna che ! A to mana:paryAya jJAna UbhuM thayuM che, vicAra Ave ne pote jJAtA-draSTA rahe. A jJAnathI to buddhinA paryAyo paNa joi zakAya tema che ! A mananA vicAra ajJAnIneya dekhAya, chatAMya te paryAya jANavAnuM, AtmA thayA vagara mana:paryAya jJAnamAM nA gaNAya. A mananA paryAyo niraMtara badalAya, tenA jJAtA-draSTA rahe te ja mana:paryAya jJAna. mananI avasthA joi zake tene jJAnI kakko che. mananAM kogrezana ke Tenzana, keTaluM UMcuM gayuM, keTaluM nIcuM gayuM, kevo ullAsa Avyo, kevuM DIprezana AvyuM, e badhA ja paryAyo jovA e ja mana:paryAya jJAna. 'svarUpa jJAna' vagara to mana jarA batAve to coMTI paDe-"mane mane' karIne! mana:paryAya jJAna prApta karavA lAkha avatAra ziSya thavA taiyAra thai jAya ! kramika mArgamAM sAdhAraNa mana:paryAya jJAna hoya ane A ApaNA akrama mArgamAM sajjaDa mana:paryAya jJAna thAya, A to buddhinA paryAyo paNa joi zake, te paNa jJAna ja kahevAya. cittane to ajJAnI paNa joI zake. te to azuddha citta kahevAya, te jJAnamAM nA gaNAya, kAraNa ke ene ahaMkAra paNa joi zake. A akrama mArga tethI mana:paryAya jJAna UbhuM thai gayuM che ! tethI ja koi mATe dveSa thato hoya to mana:paryAya jJAnathI mananI khabara paDI jAya ne tyAM sIla-dATo mArI devAya, jayAre e mANasa pharI bhego thAya tyAre bhaDako thato enI meLe aTakI jAya. e manaH paryAya jJAna nA hoya to to bhaDako thai jAya. A to mana:paryAya jJAna, te ApaNe dukAne beThA hoie toya ApaNe jANIe ke caMdubhAi mATe AvA paryAya ane lallubhAi mATe AvA paryAya batAve che, te tyAM AgaLa cetIne cAlIe. bhalabhalA sAdhuone, AcAryone paNa mana:paryAya jJAna nA hoya, zrutajJAnamAM ja hoya teo. A to tamane kalAkamAM ja svarUpanuM bhAna 'ame karAvI ApIe chIe, tethI A badhuM sahaja prApta thai jAya che; bAkI lAkha avatAreya ThekANuM paDe tema nathI !
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 AptavANI-2 jJAna ane buddhimAM phera zo ? buddhi e bheda pADe che, mAruM-tAruM karAve; jayAre jJAna abheda karAve. buddhi-jJAna eTale ke A jagatanAM tamAma zAstronuM jJAna jANe, paNa potAne nA jANe to e ahaMkArI-jJAna, ene buddhi kahI ne svarUpanA jJAnane jANe to nirahaMkArI-jJAna thai jAya, e jJAna che. buddhi to potAnAM chokarAM ane bairAM vacceya bheda paDAvyA kare. buddhi ane jJAta dAdAzrI : buddhi ane jJAnamAM kaMi phera kharo ? praznakartA : buddhi eTale pratyakSa siddha karI zakAya evI samaja ane jJAna eTale buddhithI para, jene supara-noleja, parAvidyA kahevAya. dAdAzrI : enI Dephinezana huM kahuM: AkhA jagatanA badhA ja saMjeTsa hoya temAMthI be-cAra sajeTsa jANe tene loko noleja kahe che, paNa AkhA jagatanA badhA ja sajeTsa jANe te paNa buddhimAM samAya, kAraNa ke te ahaMkArI jJAna che. ahaMkArI jJAna te buddhi che ane nirahaMkArI jJAna te "jJAna" che. buddhi e inaDirekTa prakAza che, enI tamane similI ApuM. sUryanArAyaNano DirekTa prakAza e DirekTa jJAna jevuM che ane bIjuM inaDirekTa prakAza, je sUryanArAyaNano prakAza arIsA para paDe ane te rUmamAM prakAza Ape te inUDirekTa prakAza. AtmAno DirekTa prakAza e jJAna che. buddhino prakAza dhru mIDiyama che; inaDirekTa che. AtmA e sva-para prakAzaka che ane buddhi pa2-prakAzaka che. buddhi e vikalpo karAve. saMkalpavikalpo thAya che tamane ? praznakartA: "saMkalpa-vikalpano ekkekTa mIniMga mane nathI samajAto ! dAdAzrI : bahAra saMkalpa-vikalpa zAne kahe che te khabara che ? mahIM sArA ke kharAba vicAra Ave tene saMkalpa-vikalpa kahe che, paNa e oLakhyA vagaranI vAta che. "huM caMdulAla chuM e pahelo vikalpa, 'huM Ano dhaNI chuM" e bIjo vikalpa, 'huM Ano bApa chuM, vakIla chuM" e badhA vikalpo ane "A deha, moTara, baMgalA, mArA che" e saMkalpa; "huM" ane "mAruM" e anukrame vikalpa ane saMkalpa. bhedabuddhi bhedabuddhi hoya tyAM sudhI lAge, "huM caMdulAla ne A rAyacaMda' ane mahAvIra judA, nemInAtha judA, kRSNa judA, badhAmAM bheda lAge; ne 'jJAnI puruSa'ne bhedabuddhi nA hoya, e AtmasvarUpamAM rahe ane badhe abheda jue. amane to badhAnAmAM huM ja beThelo chuM evuM rahe. rIyala svarUpa jANI laie eTale abhedatA Ave. vItarAgo niSpakSapAtI hoya, temane badhAmAM abhedatA lAge. kALacakranA AdhAre mAra khA khA kare che, jo 'jJAnI puruSa' maLe to mArA khAvAnA nA hoya, jJAnI maLe to ukela Ave. buddhi prakAzaka kharI, paNa para-prakAzaka inaDirekTa lAiTa che, arIsAmAMthI sUryanA prakAzanAM eriyAM paDe tema. jeno jeTalo moTo arIso eTalo eno prakAza paDe. keTalAka to berisTaro evA hoya che je rojanA hajAro kamAya, kAraNa ke arIso moTo che ane keTalAkanuM to pheMya nA cAle. buddhinuM phaLa zuM ? bahu buddhi vadhe tyAre budhdha thai jAya ! amArAmAM nAmeya buddhi nA hoya, ame "abudha' hoie. kavie kadAM che ne ke, 'bhAva, no, dravyanAM jhALAM khaMkherI jANa jo abudha adhyAse." abudha-adhyAsa thAya to e jALAM khaMkherAze, buddhithI e jALAM paDI nahIM jAya. buddhi to enuM kAma karyA karaze, paNa ene vAparavAnI nathI. A to sApa hoya tyAM buddhinI lAiTa dharIne jue to ajaMpo thAya ane
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhi ane jJAna 'vyavasthita' kahe che 'jAne tuM tAre, koi kazuMya karaDavAnuM nathI!' to nIrAkuLatA rahe. buddhi to saMsAramAM jyAM jyAM enI jeTalI jarUra che eTalo eno sahaja prakAza Ape ja che ane saMsAranuM kAma thai jAya che, paNa A to viparIta buddhi vApare che ke vakhate sApa karaDI jaze to ! e ja upAdhi karAve che. samyak buddhithI sarva du:kha kapAya ane viparIta buddhithI sarva duHkho invAiTa kare. 309 traNa prakAranI buddhi : eka avyabhicAriNI buddhi, bIjI vyabhicAriNI buddhi ane trIjI samyak buddhi. A traNa prakAramAM koi avatAramAMya jinanAM darzana karelAM hoya, tene samyak buddhi uchare. zuddha jinanAM darzana karyA hoya ane tyAM zraddhA beThI hoya to bIja nakAmuM jatuM nathI, tethI atyAre samyak buddhi utpanna thAya, ane pachI sahaja bhAve mArga maLI Ave. A kariyANAnA gAMdhIne 2000 rUpiyA nA Ave to gharAkanI sAthe jhaghaDo kare, te pachI gharAka ekAda dhola ApI de ne phojadArI kesa thAya. A to hajI rUpiyA ApyA nathI ne phojadArI kesa thAya, eTale kahe, 'huM to du:khI du:khI thai gayo.' A to pote ja duHkhane bolAve ! A du:khone jo nA bolAve to ekeya Ave tema nathI. viparIta buddhithI ja duHkho UbhAM thAya che. viparIta buddhi eTale UMdhI dhAre zAka samAravuM, zAka cholAya nahIM ne AMgaLImAM lohI nIkaLe. jenAmAM akkala che eno mokSa nA thAya. jagata jene akkalavALo kahe che e to bahu ja kamaakkala che. akkalavALo potAnI ja ghora khode che, ene ame kamaakkala kahIe chIe. ame pote ja akkala vagaranA chIe ne ! abudha chIe !! amArAmAM chAMToya buddhi hoya to badhAM dhyAna UbhAM thai jAya, dhaMdhAmAM thAya ke, 'A paisA vadhAre lai gayo, ANe Ama karyuM,' te jJAna ja khalAsa thai jAya. buddhi vaparAzatI limiTa ame savAre sAta vAgye 'dAdara' sTezane beThelA, tyAre lokoe sAmaTI lAiTo baMdha karI dIdhI. te buddhivALo zuM pUche ke, 'Ama kema karyuM?" AptavANI-2 A sUryanArAyaNa Uge che tenuM teja Ave che, tethI have A lAiTonI zI jarUra ? ame kahIe chIe ke 'A' phula lAiTa AvI gayA pachI buddhinI lAiTa baMdha karI do ! jema A loko AmAM kevA jAgrata che ke ilekTrisiTI vaparAi jAya che tema ApaNA lAiTamAM, mULazaktimAM buddhi vAparavAthI pAvara veDaphAi jAya che ne e lAiTa nA vApare to mULa lAiTamAM vadhAro thAya. 310 praznakartA : buddhino prakAza to rahevAno ja ne ? dAdAzrI : hA, e buddhi jarUra paDe to kAma karI jAya paNa baTana cAlu rAkhavAnI jarUra nathI. e to oTomeTika cAlu thai ja jAya che. paNa baTana cAlu rahI nA javuM joie. saMsArI hita zemAM che te buddhi dekhADe. saMsArI koipaNa kriyAmAM buddhino ja upayoga hoya che ane 'huM zuddhAtmA chuM' e jJAnano upayoga che. AtmA sahaja svarUpe ja che, paNa prakRti sahaja thAya tyAre e sahaja rahe, enuM phaLa Ave. prakRti sahaja kyAre thAya ? buddhibahena vizrAMti le tyAre prakRti sahaja thAya. kolejamAM bhaNatA hatA tyAM sudhI buddhibahena AvatAM hatAM, paNa have bhaNI rAM, have zI jarUra che ? have ene kahIe ke 'tame ghera raho, amAre jarUra nathI.' tene penzana ApI devAnuM. buddhi caMcaLa banAve. tethI AtmAno je sahaja svabhAva che eno svAda cAkhavA maLato nathI. bahArano bhAga ja caMcaLa che, paNa jo buddhine bAjue besADe to sahaja sukha varte ! A kUtaruM dekhyuM, to buddhi kaheze, 'kAle pelAne karaDeluM te Aya evuM ja kUtaruM dekhAya che, maneya karaDI jaze to ?' alyA, enA hAthamAM zI sattA che ? 'vyavasthita'mAM haze to kaiDaze. buddhi, tuM bAjue besa. sattA jo potAnI hota to loka potAnuM pAMsaruM nA karata ? paNa pAMsaruM thayuM nathI ! buddhi to zaMkA karAve. zaMkA thAya to Dakho thAya. ApaNe to ApaNA niHzaMka padamAM rahevAnuM. jagata to zaMkA, zaMkA ne zaMkAmAM ja rahevAnuM.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhi ane jJAna 311 buddhitI normAliTI praznakartA : dAdA, buddhi DIma kevI rIte karAya ? dAdAzrI : buddhine DIma karavA mATe to samyabuddhinuM jora joie. jema buddhi vadhe tema smRti vadhe, tema baLApo vadhe ! buddhi bAjue ja mUkavAnI, enI vAta ja nahIM mAnavAnI. A cAlImAM eka mANasa evo hoya ke enI vAta mAnIe to DheDaphajeto ApaNane thAya che, to keTalI vakhata enI vAta ApaNe eksepTa karIe ? eka-be vakhata, paNa pachI to enI vAta ja nA eksepTa karIe. buddhi to sensiTiva banAvI de, imozanala banAvI de, to enI vAta ApaNAMthI kema eksepTa karAya? vyavahAramAM vAijha rahevAnI jarUra ke koine jarAya nukasAna nA thAya, A akkalanI jarUra nahIM. A bahu akkala vadhI jAya to dimAga ThekANe nA rahe, budhdha thai jAya, mATe thoDI buddhine kApI nAkhavI. vAijha thavAnI jarUra che, ovaravAijha thavAnI jarUra nathI. ovaravAijha thAya pachI TrIko karatAM zIkhI jAya. TrIka eTale potAnI vadhAre buddhithI sAmAnI ochI buddhino phAyado levo te. TrIka kare to to coramAM ne tArAmAM phera zo ? A to cora karatAMya vadhAre jokhamadArI kahevAya. TrIka e to buddhithI sAmAne mAre. bhagavAne kaheluM ke, 'buddhithI mAratAM mAratAM tuM nirdaya thai jaiza, enA karatAM to hAthethI mAravuM sAruM ke jethI kyAreya dayA Avaze. AkhuM jagata buddhithI mArI rahyuM che, e to UMcAmAM UMcuM raudradhyAna kahevAya ! enuM sIdhuM phaLa narkagati Ave. raudradhyAna eTale ko'ka sukhane koipaNa rIte paDAvI levAnI icchA, koine koipaNa rIte duHkha ApavuM e ja icchA. A kapaDuM kheMcIne vece che e ja raudradhyAna, 'ATaluM kapaDuM to bacaze' ema kaheze. A hisAba to kevo che ? 9,999 rU. maLavAnA che, to raudradhyAnathIya eTalA ja maLe che ane e dhyAna vagarathIya eTalA ja maLe che. A to uparathI kapaDAM kheMcIne dhyAna bagADe te kaheze ke, 'kamAvA evuM to karavuM paDe ne ?' A lokone lakSmIjI Avaze e zraddhA nathI rahetI. 312 AptavANI-2 alyA, je zraddhA para te dukAna kADhI che, e zraddhA para dhyAna nA bagADIza ane e ja zraddhAthI napho maLaze ema rAkha. jagatanA loko badhA aMdhazraddhAthI cAle che, moTara calAvanAroya aMdhazraddhAthI cAle che. 'jJAnI puruSa' moTaramAM bese to kahe ke, 'kAM to TakarAze ne kAM to bacaze. je ho te bhale ho.' A to jJAna nA hoya to paNa aMdhazraddhA para calAya ! buddhi saMsArAtugAmI ja bhaTakanAranA doSa bhaTakAvanAra UbhA thAya che. bhaTakAvanArA to bahu bhogavaze, kAraNa ke potAnI buddhithI sAmAnI pAse lAbha lIdho. buddhithI to sAmAne lAbha kema thAya te jovAnuM hoya, paNa A to durupayoga kare che, tene vyabhicAriNI buddhi kahI. kRSNa bhagavAne gItAmAM buddhine vyabhicAriNI kahI che. buddhithI A kazuM ja karavAnI jarUra nathI, sahejAsahejamAM prApta thAya evuM A jagata che. A to bhogavatAM nathI AvaDatuM, nahIM to manuSya avatAramAM bhogavI zake evuM che; paNa A manuSya bhogavI zakato ja nathI ane pAchA emanA TacamAM AvelAM badhAM jAnavaroya duHkhI thayAM che. bIjA karoDo jIvo che chatAM duHkhiyA ekalA A manuSyo ja, kAraNa ke badhAno durupayoga karyo; buddhino, manano badhAno ja. A manuSya ekalo ja nirAzrita che. A sAme bahAravaTiyo Ave to 'mAruM zuM thaze?" evo vicAra A manuSyone ja Ave. 'huM kevI rIte calAvIza ? mArA vagara calAvaze ja koNa ?' evI je ciMtA kare che e badhAM ja nirAzrita che; jyAre pelAM janAvaro bhagavAnanAM Azrita che. temane to khAvA-pIvA ArAmathI maLe che, emane DokTara, hospiTala evuM kazuM ja nahIM ane e lokone dukALa jevuMya kazuM nahIM. hA, A manuSyonA saMgamAM AvyAM te janAvaro-gAya, baLado, ghoDAM vagere pAchAM duHkhI thayAM che. jema AhAra ghaTe tema pramAda ghaTe ane buddhinuM DevalepamenTa thAya. cAthI zarIranAM baMdhAraNa bagaDyAM, AhAra ghaTyo enAthI. pahelAMnA jamAnAmAM cA nahIM, te khorAka eTalo badho vadhAre, te pachI baLadiyA jevA thaI jAya,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhi ane jJAna 313 buddhi bheMsa jevI thai jAya. chatAM, e loko mahenata sArI karI zake, jhAlyuM kAma sajajaDa mahenate pUruM kare. bahu khorAkathI buddhi jADI thai jAya, sUkSmatA UDI jAya. buddhi saMsAranuM kAma karI Ape, mokSanuM nahIM. eka vyu poinTa e buddhi ane banne vyu poinTa utpanna thAya, rIyala ane rIleTiva vyu poinTa utpanna thAya to ja prajJA utpanna thAya ane prajJA utpanna thAya tyAM banne yu poinTathI, rIyala ane rIleTiva bannene judA judA jue ane tenAthI mokSa thAya. prajJA utpanna thAya tyAM sanAtana sukha che. buddhithI to kalpita du:kha ane pAchuM niraMtaranuM ! sukhanI pAchaLa du:kha bhareluM hoya, ane pAcho duSama kALa !! te pAra vagaranAM du:kho ne saMpUrNa mohanIya vyApelI che, niraMtara murdAmAM bhaTake che ! cita citta eTale jJAna-darzana, A be guNano adhikArI e citta. A banneya guNa azuddha hoya to e azuddha citta kahevAya ane zuddha hoya to zuddha citta kahevAya. zuddha jJAna + zuddha darzana = zuddha citta = zuddhAtmA. azuddha jJAna + azuddha darzana = azuddha citta = azuddhAtmA. ahIM beThA hoya ne paradezamAM joi Ave, ghara-bara badhuM joI Ave e joi AvavAno, jANI AvavAno svabhAva e cittano che; jyAre manano svabhAva dekhADavAno, pemphaleTa dekhADavAno che. mane eka pachI eka pemphaleTa dekhADe. loko to pADAne vAMke pakhAlIne DAma de che, kahe che ke, mAruM mana bhaTake che !" mana kyAreya A zarIra choDIne bahAra nA jai zake, jAya che te citta che. loko to manane oLakhatA nathI, cittane oLakhatA nathI, buddhine oLakhatA nathI ne ahaMkAraneya oLakhatA nathI. are ! aMta:karaNa, aMta:karaNa ema gAya che, paNa aMtaHkaraNane samajatA nathI. A aMtaHkaraNamAM pahelo mahIM pyAlo phUTe pachI ja bahAra pyAlo phUTe. AvI rIte mana, buddhi, citta ane ahaMkAranI vAta koi zAstromAMya samajaNa nathI pADI. A citta to aMdareya bhaTake che ne bahAreya bhaTake che. magajamAM zuM bane che e citta joi Ave che. cita gerahAjara - tenAM phaLa ? eka milamAlika mAre tyAM sAMtAkrujha AvelA. temane meM pUchayuM,
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ citta 315 316 AptavANI-2 zeTha, koi dahADo samI rIte jamo cho ? cittane ThekANe rAkhI jamo cho? A blaDapresara zAthI thAya che ? be-cittathI khAo cho tethI.' te zeTha bicArA gaLagaLA thai gayA ne mArA khoLAmAM mAthuM mUkI kahevA lAgyA, 'hA, dAdA, koi divasa citta daine jamyo ja nathI.' kRSNa bhagavAne zuM kaThAM che, 'prAptane bhogava ane aprAptanI ciMtA nA karIza.' A jamavAnI thALI sAme Ave to te ekacitte zAMtithI jama. jo citta ThekANe haze to svAdiSTa lAgaze ane be-citta haiza to batrIsa bhAtanuM jamaNa bhAvaze nahIM. A zarIrane ATalI khIcaDI ApI hoya to AkhI rAta zAMti rAkhe, samAdhi rAkhe tevuM che. A to dhokaDuM jame ahIM ne "pote' jAya milamAM ! A manuSyone pAchAM hArTapheila thai jAya che, skUlamAM to pheila nahoto thato ne ahIM zI rIte pheila thai jAya che ? A jAnavaro khAya che tyAre tapAsa karaje ke enuM citta bahAragAma jAya che ke nahIM? kUtaruMbUtaya, khAtI vakhate TesTamAM AvIne pUMchaDI paTapaTAve che ! badhAMya jAnavaronuM citta khAya che tyAre khAvAmAM ja hoya che; ne A zeThiyAo, vakIlo, DaoNkTaronuM citta to khAtI vakhate ebsanTa hoya che, enAthI to hArTapheila ane blaDa prezara thAya che. hArTapheila ane blaDa prezara e to ebranTa cittanuM pariNAma che. be-cittathI khAya che tethI mahIM naso badhI sajjaDa thai jAya che. A DaoNkTaronuM citta oparezana karatI vakhate bIje bhaTake to dardInI zI dazA thAya ? te khAtI vakhateya mahIM pAra vagaranAM oparezana thAya che, mATe jamatI vakhate cittane prejhanTa rAkhIne jamo. jamatI vakhate 'citta'nI hAjarI pUravI ke 'hAjara che ke ?" evo vakhateya Avaze ke DaoNkTaronA citta kyAMnAM kyAM bhaTakaze. paNa oparezana vakhate citta hAjara rahe che e to sAruM. jo cittanI hAjarI vagara oparezana kare to te dardI maryA pachI, baLI gayA pachI mahIMthI kAtarA nIkaLe ! tethI ja to bIkanA mAryA DaoNkTaro oparezana vakhate cittane hAjara rAkhe che. badhAMmAM citta hAjara kadAca nA rahe. bIjAmAM citta gerahAjara haze to cAlaze; paNa mAtra khAtI vakhate cittane hAjara rAkhaje. praznakartA: 'varka vhAila yu varka enDa ple hAila yu ple' enA jevuM, dAdA ? dAdAzrI : e vAkyo phorenavALA mATe sahaja loko mATe che; vikalpI mATe nathI. jJAnIne to 'varka hAila yu varka enDa ple hAila yu ple rahe', kAraNa ke bahArano bhAga ane aMdarano bhAga, banne emane sahaja hoya che, emanuM citta to kyAreya gerahAjara nA hoya. inDiyansa mATe to A vAkya nakAmuM che, ene rAkhIne zuM karavuM? chatAM ame kahIe chIe ke mAtra jamatI vakhate cittane hAjara rAkhaje. oNphise javA agiyArane badale savAagiyAra thayA to 'dAdA'ne yAda karajo, kahejo ke, 'dAdA, tame kahetA hatA ke jamatI vakhate citta hAjara rAkhajo, paNa A to Aje savA agiyAra vAgI gayA che. huM kaMI jANuM nahIM. tame kaho cho tema cittanI hAjarImAM ja jamuM chuM, pachI AgaLa tame jANo." te pachI citta ThekANe raheze ane bosane je kahevuM hoya te bhale kahe ne bosa eya eka prakRtino nacAvyo bhamaraDo ja che ne ? svasattAmAM Avyo ja nathI ne eya ! puruSa thayo ja nathI ne ! jagata AkhuMya parasattAmAM ja che ne ! jamatI vakhate cittane hAjara rAkhavAnuM, eTale khabara paDe ke bhajiyAMmAM mIThuM vadhAre che ke ochuM, maracuM vadhAre che ke ochuM ! A to cittanI gerahAjarImAM jame te khabareya nA paDe ke cA goLanI che ke khAMDanI ! alyA, saMyoga je atyAre bhego thayo che te sArI rIte bhogava. A to zeTha jame ahIM ne kArakhAnuM sAta mAIla cheTe hoya te tyAM gayo hoya ! je bhego thayo hoya tene ApaNe salAma karIe chIe ne ? sAta mAila cheTe hoya tene to akkaLavALo salAma nA kare. A to paisA para paisA, te kUtarAne mote marazo, kaSAyomAM marazo! eka zeTha kahe ke, "eka vAra to hArTa eTeka AvI gayo che." alyA, eka
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ citta 317 318 AptavANI-2 ghaMTa to vAgI gayo, te pachI bIjA ne trIjA dhaMTe to gADI UpaDavAnI. hArTa eTeka e zAnuM phaLa che ? bhayakaMra kucAritranuM phaLa che, to pAMsaro mara ne jJAnI pAse jA. tArAM kRtyonI khAnagImAM mAphI mAga toya tuM chUTIza. citta gerahAjara hoya tyAre jamazo nahIM ne citta hAjara hoya to ja jamazo evo propageMDA bahAra thaze ne, tyArathI ja rogo ochA thavA mAMDaze. janaka videhIne je jJAnI pAsethI jJAna prApta thayeluM te jJAnInA tapasvI putrane ahaMkAra Avyo ke 'huM kaMika chuM.' te utAravA gurudeve putrane kahyuM ke, 'tuM kaMika upadeza levA janakarAjAne tyAM jA.' te muni to gayA rAjAne tyAM. gurudeve janaka rAjAne pahelIthI sUcanA ApI dIdhelI. muni jyAre rAjamahelamAM pravezyA tyAre temaNe to rAjavaibhavano bhAre ThaThAro joyo. janakarAjA sonAnA hiMDoLA upara beThelA ne banne bAjue rANIo beThelI, rANIonA khabhe hAtha mUkIne mastImAM beThelA hatA. munie to A joyuM ne temane manamAM thayuM, 'A vilAsI puruSa pAsethI zo upadeza levAno ?" chatAMya pitAnI AjJA hatI eTale kaMi bolyo nahIM, cupacApa jema rAjA kahe tema karatA gayA. rAjAe jamavA besADyA, sonAnI thALIo ne batrIsa jAtanAM bhojana. muni to Asane beThA ne jarAka UMcI najara gai tyAM to prAsako paDyo ! "are, A zuM ? mAthA upara ghaMTa laTake che ne teya hamaNAM paDuM paDuM thai rahnA che !' rAjAe kaLA karelI, eka moTo ghaMTa barAbara muninA mAthA upara ja laTakAvelo ane teya sAva pAtaLI, najaramAM na Ave evI pAradarzaka dorIthI bAMdhelo. te muni to bicArA mahIM gabharAi gayelA, jema tema jamyA. jamatAM jamatAM rAjA Agraha kare, paNa munine to jamavAmAM citta zAnuM hoya ? emanuM citta to pelA ghaMTamAM ja coMTeluM ke hamaNAM paDaze to mAruM zuM thaze? jamI rakSA pachI rAjAe pAna ApatAM ApatAM pUchyuM, 'mahArAja, bhojana kevuM lAgyuM ? kaI vAnagI Apane sauthI vadhAre gamI ?" tyAre muni hatA cokhkhAbolA. tapasvIone kapaTa-bapaTanI bhAMjagaDa nA hoya, hoya mAtra eka ahaMkAranI ja bhAMjagaDa. temaNe to jema che tema kahI dIdhuM ke, "he rAjA, sAcuM kahuM tamane ? A mAthA upara ghaMTa laTakto hato te mAruM citta to tyAM ja bhayathI coTeluM ja hatuM ne tethI meM zuM khAdhuM te ja mane khabara nathI. tyAre janaka videhI bolyA, 'mahArAja, A jamyA tyAM tamAruM citta ebsanTa hatuM. tema amAruM citta saMsAramAM niraMtara eksanTa rahe che! A vaibhavamAM amAruM citta hotuM ja nathI. ame amArA svarUpamAM ja niraMtara hoie chIe !" AvA hatA janaka videhI! jagata vismRta kevI rIte thAya ? enA mATe to ApaNe ahIM satsaMgamAM bhegA thayA chIe. ahIM tamane jagata sahejeya vismRta rahe. eka kSaNa paNa jagata vismRta thAya ema che ja nahIM. A moTA moTA zeThiyAo eka kalAka jagata vistRta karavA hajAro kharcavA taiyAra che, chatAMya jagata vismRta thAya tema nathI. A to jene bhUlavA jAya teno ja dhabaDako paDe. are ! zeTha sAmAyika karavA beThA hoya ne nakkI kare ke phalANAne to sAmAyika vakhate yAda karavo ja nathI, to pahelo te AvIne Ubho rahe! ane ahIM ApaNane to saheje jagata vistRta rahe. A tame ahIM beThA ho tyAre tamAruM citta ghera ke dukAne keTalI vakhata jAya che ? praznakartA : ekeya vakhata nahIM, dAdA ! dAdAzrI : jo citta pAse ja rahe to to bahu zakti vadhe. ApaNe khabara nA rAkhIe ke citta kai kai jagyAe, kyAre kyAre jaI AvyuM? jenuM citta koi jagyAe jAya nahIM tene namaskAra. A 'dAdA'nuM citta eka kSaNa paNa AghuMpAchuM thAya nahIM, enuM nAma ja mukti ! cittanuM baMdhanapaNuM chUTavuM ane mukti thavI beya sAthe ja hoya che. ataMtamAMthI eka cita A ahIM satsaMgamAM kavinAM pado gavaDAvIe chIe, zA mATe ? ke tenAthI teTalo samaya citta "eka citta' thayuM. AkhuM jagata anaMta cittamAM paDyuM che ane sAdhu-saMnyAsIo aneka cittamAM che ane tamane amArI hAjarImAM ke A pado gAva tyAre eka citta rahe. eka citta to koinuM thAya ja nahIM ne ! AkhuM jagata cittane ekAgra karavA mATe bhAMgaphoDa
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ citta karI rahyuM che, paNa e zuddha thAya to ja ekAgra thAya. 'jJAnI puruSa' maLe to ja citta zuddha thAya. vyavahArika citta traNa prakAranuM che : (1) 'anaMta citta' enI sthiratA ja nA hoya. 319 (2) 'aneka citta' enI sthiratA hoya tethI to derAsare ke maMdire jAya che. (3) 'eka citta' e thAya to to kAma ja kADhI nAkhe. praznakartA : dAdA, AtmA e ja paramAtmA che ? dAdAzrI : jyAre 'AtmA e paramAtmA che' evo paramAtmAno anubhava thAya tyAre e paramAtmA che ane zuddhAtmAno anubhava thAya to zuddhAtmA che ane jagatanA lokone mUDhAtmAno anubhava che ja ne ! 'A mArA kAkA, A mArA mAsI, A mArI moTI sAsunI kAkInA dIkarA;' te 'anaMta citta' thai gayuM A to 'anaMta citta' thai gayuM che ane tethI to A badhuM yAdeya rahe. A sagAnI oLakhANamAM cokkasa rahe ane pote koNa che enI oLakhANa rAkhato ja nathI ! jo potAnI oLakhANa thai jAya to kAma ja thai gayuM ! 'dAdA'nAM svapnA Ave e to 'eka citta' thAya tyAre Ave. saMsAranA loko citta bhaNI najara paNa karatA nathI, ekalA manane kheMcAkheMca kare che. A cittathI to saMsAra khaDo thayo che. lokonAM citta badhe verAi gayAM che. praznakartA : citta kevI rIte UbhuM thayuM ? dAdAzrI : buddhi je prakAza Ape che e jJeyane jue to e azuddha citta, e (citta) jJeyAkAre jJeyane jue. e dhera Tebala, khurazI e badhAne ekjhekTa jue, paNa te zuddhAtmAne nA joi zake. praznakartA : citta karmane AdhIna kharuM ? AptavANI-2 dAdAzrI : hA, paNa citta aTakyuM to kAma thayuM, paNa jo citta coMTayuM to phasAya. game teTaluM mana vALavALa kare, paNa citta tyAM ja coMTI rahe. 'anaMta citta' to che ja, emAMthI anekamAM AvavuM e bahu muzkelInI vAta che ane eka citta thAya to kAma thAya ! ApaNuM 'jJAna' che tenAthI 'eka citta' bhaNI avAya che. 320 A 'anaMta citta'mAMthI 'aneka citta'mAM eTale zuM ke ApaNI gaNatarI thAya ke ahIM ahIM citta gayuM. A aDatAlIsa miniTanuM sAmAyika eTale zuM ke e pachI cittanuM sTeja badalAya che. ATha miniTathI mAMDIne aDatAlIsa miniTa sudhI citta baMdhAya. ATha miniTathI citta baMdhAvA lAge. A dUdhano AiskrIma thato hoya to pahelAM dUdha baMdhAya che, tethI AiskrIma baMdhAvAnuM zarU thAya ane pachI AiskrIma thai jAya, TharI jAya. A 'anaMta'mAMthI 'aneka'mAM AvyA ane jo A 'dAdA'nuM svapnuM AvI jAya eTale ke cittanI 'rIla' AvI jAya to kAma thai jAya ne tyAre to A dAdAnAM gajabanAM darzana thai jAya. zuddha citta - azuddha citta praznakartA : cittane nijagharamAM kevI rIte vaLAya ? dAdAzrI : citta zuddha thAya to ja nijadharamAM Ave. pahelAmAM pahelI azuddhi zuM ? to ke, 'huM caMdulAla chuM, huM juvAna chuM, huM Ano dhaNI chuM.' A badhuM azuddha-citta che. enA uparathI to samajAya che ke cittanAM paramANuM TheraThera verAi gayAM che ane Aje lokone to citta paNa be-citta thai gayA che ! 'anaMta- citta'nI upara vadhAre jAya to be-citta thAya ! A becittavALAne te pachI badhuM be be dekhAya. eka jaNa mane kahe ke, 'huM cittazuddhi karAvavA jAuM chuM.' A kalAivALA pAse jAva to te kalAi karI Ape ! paNa A to be-cittavALA loko ne temane tyAM ja citta-zuddhi karAvavA jAya, te tAruM je citta che ne eya be-citta karI nAkhaze ! enA karatAM je che ene rahevA de ne ! e be-cittavALo pachI kaheze ke, 'mane A dIvA babbe dekhAya che !' to to alyA, tAruM thai gayuM kalyANa !
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ citta 321 32 2 AptavANI-2 A eka che ne be zI rIte dekhAya che ? citta-zuddhino sAro upAya 'dAdAno pratyakSa satsaMga, ahIM to niraMtara cittanI zuddhi thayA ja kare. 'dAdA' ahIM hAjara hoya ane ghera beThAM beThAM citta-zuddhi kare e barobara nahIM. azuddha citta zAthI azuddha che ? 'sva'ne joi zakatuM nathI, mAtra para ja joi zake che; jyAre zuddha-citta 'va' ane 'para' bannene joi zake ! praznakartA : mana AjJA kare to citta bhaTake ? dAdAzrI : nA, badhAM svataMtra che. cittamAM vicAra nA hoya ne vicAra citta nA hoya. mana bahAra jAya to mANasa khalAsa thai jAya. citta bahAra bhaTake che. praznakartA : citta zA mATe bhaTake che ? dAdAzrI : citta potAnuM sukha khoLe che. indriyo mananA adhikAramAM che. citta uparathI cetana thayuM. citta eTale jJAna ane darzana. A satsaMgamAM beThA cho tame, ne dukAnamAM Tebala jhAMkhuM dekhAya e darzana kahevAya, ane spaSTa Tebala dekhAya e jJAna kahevAya. e citta joi Ave che. sAmAnya bhAve dekhAya tyAre citta darzana rUpe kahevAya ane vizeSabhAve dekhAya, vigatavAra dekhAya e citta jJAna rUpe kahevAya. jenuM nididhyAsana kare te rUpa thAya. A koi grejyueTa hoya, paNa jo e khetaramAM jaine baLadiyA ja calAve to baLadiyA rUpa thai jAya, kAraNa ke enuM nididhyAsana thAya che. tethI jenA saMgamAM Avyo ane tenuM nididhyAsanuM thAya to te rUpa thai jAya. citta e to caitanyano aMza bhAga che, e to caitanyano killola bhAga che. coMTa - mAtra, citatI ja praznakartA: mane karatAM cittanI zakti zuM vadhAre hoya ? dAdAzrI : mana A zarIranI bahAra nA jai zake. citta to bahAra nIkaLe ane A zarIranI mahIM paNa kAma kare, pAchaLa khabho du:khato hoya tyAre tyAMya jAya ane jyAM mokalavuM hoya tyAM paNa jAya. A page macharAM karaDe te cho ne karaDe, cittane tyAMthI kheMcI laie eTale vAMdho nA Ave ane hisAba haze to ja karaDaze ne ? cittano svabhAva kevo che ? ke je jagyAethI tene kheMcI lo eTale te jagyAno khyAla nA rahe. A AtmA to badhe ja rahe, paNa citta kheMcI laie eTale phona heDa oNphisamAM nA mokale. A to citta tyAM hoya eTale heDa oNphisamAM phona Ave ne pachI DI.esa.pI. mokale. hAthe macharuM karaDeluM hoya tyAM jAya! A be lAkha rUpiyA AvyA teya macharAM ane be lAkha gayA teya macharAM! koi mANasa bahu bhUkhyo thayo hoya, to zuM kapaDAMnI dukAna sAme e jue ? nA, e to mIThAinI dukAna sAme ja jue. bhUkhyo mANasa bahAra nIkaLe to bhajiyAM jue. jene sADInI bhUkha hoya te bahAra nIkaLe to jyAM tyAM dukAnomAM laTakatI sADI jue. jyAre dehanI bhUkha nA hoya tyAre mananI bhUkha UbhI thAya, banne nA hoya to vANInI bhUkha UbhI thAya. A bole che ne ke, "pelAne to huM kaddA vagara rahuM ja nahIM." e ja vANInI bhUkha ! ghera khAtAM hoya tyAre bhikhArI jAya to gharaDAM kahe, alyA, sAcavajo, najara nA lAgI jAya.' A najara lAge eTale zuM ? ke jenI bhUkha lAge temAM citta coMTe che. A strIne koI puruSanI bhUkha hoya to tenuM citta koi puruSamAM coMTI jAya ane puruSane strInI bhUkha hoya to tenuM citta strImAM coMTI jAya, A evI najara lAgavAthI to badhuM bagaDyuM che ! nAnAM chokarAM rUpALAM hoya te gharanAM ene moDhe ane kapALe kALI TIlI coDe, kAraNa ke koinI najara nA lAge. A to bhUkhyAM hoya temanuM citta to coTene ? te kALI TIlI eTalA mATe kare ke pelAnI najara kALI TIlI para ja kendrita thAya ! 'jJAnI puruSa' ekalAne ja najara nA aDe, koi AMkha mAMDe to
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ citta 323 324 AptavANI-2 paNa satsaMgamAM bese eTale citta sthira rahe ane AtmA Thare. A to saMghabaLa che ne ? saMdha vagara to kazuM vaLe nahIM. saMghabaLa joie ane saMghabaLa hoya tyAM matabheda nA hoya. bhagavAna mahAvIra tethI ghaNA mANasono saMgha karatA. jema vadhAre mANaso tema saMgha vadhe ne tema AtmA vadhAre Thare. jo traNa mANaso hoya to saMghabaLa teTaluM ane vadhAre mANaso hoya to saMghabaLa vadhAre. 'A' satsaMganA eka kalAkanI to ghaNI gajabanI kiMmata che ! paNa 'jJAnI puruSa' temAM tarata ja zuddhAtmA ja jue. A to badhI TelipathI jevI mazInarI che, emAM AtmA bhaLyo to badhuM bagaDI jAya. jo cittanI nirmaLatA sArI hoya, to bhaNatara eka phere vAMce ne yAda rahI jAya. bhaNatarano hetu to cittanI nirmaLatAno che. citazuddhi ja mahatvanI cittanI hAjarImAM vAMceluM hoya to ja te yAda rahe. amAre nAnapaNamAM bhaNavAnuM cittanI gerahAjarImAM thatuM, te nApAsa thato hato? nA, nApAsa nahoto thayo, paNa DaphoLa kahevAyo. Ama to huM briliyanTa hato. mAstarane kaheluM, "mAstara, A paMdara varSa A eka bhASA zIkhavAmAM kADhyAM, paNa jo paMdara varSa bhagavAna zodhavA pAchaLa meM kADhyAM hota, to jarUra bhagavAna prApta karIne beTho hota !' A to mArI jiMdagInAM amUlya varSo eka bhASA zIkhavAmAM ke je eka nAno chokaroya jANe, te zIkhavA pAchaLa kADhyAM ! paNa mAstara evuM samaje nahIM ne?! cittane ThekANe rAkhavA mATe A maMdiromAM ghaMTa mUkyo ! bhagavAnane AMgI zA mATe ? zaNagAra zA mATe ? sugaMdhI dravyo mUkyAM, zAthI ? citta ThekANe rahe te mATe, vAge tyAre bahAranA hoho, kakaLATa saMbhaLAya nahIM, paNa atyAre to akkalavALAo ghaMTa vAgato hoya toya bhagavAnanAM darzana kare tyAre joDe joDe joDAnoya mahIM phoTo pADe ! alyA, 'vyavasthita'ne to. jone ! enA haze to lai jaze, ne lai jaze to eka vakhata lai jaze, kAyama nahIM laI jAya ne ? to lai javA de ne ! hisAba cUkate thaze ! praznakartA : A badhAmAM-aMtaHkaraNamAM mukhya citta ja che ne ? citta ja badhAno lIDara che ne ? citta ja badhAMne DhasaDI lAve che ne ? cittane kAbUmAM lAvavAnI jarUra che ke manane ? A loko cittane bhUlI mana pAchaLa kema paDyA che ? dAdAzrI : tamArI vAta kharI che. jJAnIoe paNa cittane ja mahatva ApeluM, paNa lokone to cittanuM ne mananuM bhAna ja nathI ne ! A to cittane ne manane eka karI nAkhyuM che. citta ThekANe rahe nahIM ne mana pemphaleTa batAve, paNa bhAna nathI ke kayuM citta ne kayuM mana ? satsaMgamAM citta khase nahIM. citta e to rIleTiva AtmA che ! citta ThekANe bese eTale Akho rIleTiva AtmA sthira thAya ane 'dAdA'e tamane to rIyala AtmA Apyo che ! A rIyala AtmA ane rIleTiva AtmA banne sAmasAme sthira bese, eTale pachI tamane mokSa ja varte ne ! A tethI ja to satsaMgamAM besavAnuM che ne ! nahIM to keTalAya bagIcAo che, saMsAra roga che, te jeTalo vakhata roga bhUlIe, eTalo roga maTe evo niyama che. A to jeTalI vakhata citta jAya teTalo vakhata roga vadhyA kare, A jagata vistRta karavAnuM sAdhana ja kyAMya nathI ne ! "jJAnI puruSa' eka ja jagata vismRta karavAnuM sAdhana che. rAtre zuddha cittane je pakaDAvIe te AkhI rAta cAle ne UMgha paNa Ave. amAre evuM ghaNI vAra bane ke rAte vidhi zarU karIe te amuka vakhate AMkha mIMcAi jAya ne pachI pAchI AMkha khule te jyAMthI bAkI hatI tyAMthI vidhi zarU thAya ne pharI jo AMkha mIMcAya to pharI tema ja thAya, te savAre vidhi pUrI thAya. Ama rAte zuddha cittane je pakaDAvIe te savAra sudhI cAle. citatAM camatkAra praznakartA : pUjA karatI vakhate mane ekAda kSaNa sudhI camakAro thAya che, zuM e Atmaojasa che ? dAdAzrI : e lAiTa e to cittanA camatkAra che. emAM zraddhA bese
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ citta eTale e sthiratA lAve che. AtmAnI lAiTa e kalpI kalpAya nahIM evI che. mane koi kahe ke, "mane mahAvIra bhagavAna dekhAya che.' to huM kahuM ke, 'A to bahAra joyelI mUrti che te dekhAya che, paNa e to dRzya che, e dRzyano draSTA khoLa ! dRSTine draSTAmAM rAkha ne jJAnane jJAtAmAM rAkha to kAma thAya.' 325 praznakartA : anAhata nAda eTale zuM ? dAdAzrI : A zarIramAM koi paNa jagyAe dhabakArA thAya, tyAM AgaLa citta ekAgra thai jAya te. kuMDalinImAM paNa tema kare che, enAthI paNa mokSa nA thAya. AvAM bahu sTezano hoya, chelluM sTezana Ave eTale kAma pUruM thAya. kuMDalinImAM badhA citta camatkAra che, emAM AtmAnuM kazuM ja nathI. jainoe kahyuM, 'AtmajJAna vinA chUTako nathI.' vedAMtIoeya kahyuM, 'AtmajJAna vinA chUTako nathI.' anAhata nAda e to nAda che ane nAda e to paudgalika che, emAM AtmA na hoya. keTalAka kahe che ke, 'mane kRSNa bhagavAna mahIM dekhAya che.' A AtmA na hoya, e to citta camatkAra che, e kRSNane jonAra AtmA che. chevaTe dRSTi draSTAmAM nAkhavAnI che, A to dRSTi dRzyamAM nAkhe che ! A anAta nAda ne e badhAMmAM dRSTi dRzyamAM nAkhe. jJAna jJAtAmAM paDyuM ane dRSTi draSTAmAM paDI to kAma thai gayuM ! keTalAka kahe che ke, 'kRSNa bhagavAnanAM mahIM darzana thAya che.' alyA, yogezvara kRSNanAM darzana mahIM thAya che ? e zI rIte thAya ? e to dekhAya tyAre ne ? ! A to bIjA dekhAya, je joyA hoya-te phoTAmAMnA ja stone ! 'ApaNe koNa chIe?" e jJAna-'huM zuddhAtmA chuM' e jJAtAmAM paDe, tyAra pachI vikalpa nA rahe. jJAna jJAtAmAM nA paDe tyAM sudhI vikalpa rahe, dRSTi draSTAmAM nA paDe tyAM sudhI 'saMkalpa' rahe ! ////////// ahaMkAra A Trena aTakI jAya tyAre koi gAMDo bole, relvevALA nAlAyaka che, Disamisa karavA joie badhAMne.' alyA, A tuM kone bacakAM bhara bhara kare che ? ! nokarIvALA to vItarAga hoya (!) ne Trena paNa vItarAga hoya (!) paNa ahaMkAra pATha bhajavyA vagara rahe ja nahIM ne ! ApaNe A aNasamajaNamAMthI chUTyA ! bahAra to aNasamajaNanuM tophAna cAlyuM che. A gaTaramAM pANI bharAyeluM hoya, to sudharAivALAne kaMi keTalIya gALo bhAMDe ke, 'gaTaranAM DhAMkaNAM kholatAM nathI ne sApha karatA nathI.' ghera kyAMkathI dALa lAvI hoya te caDhe nahIM, to vepArIne gALo bhAMDe ne yAda Ave to kheDUtaneya gALo Ape, te keTalAMya bacakAM bhare. A to ene kahIe ke, 'bAjuvALAne pUchI Ava to, enI dALa caDhI hoya !' paNa A bacakAM bharavAno svabhAva paDI gayo che ne ! ghera sArI rasoi banAvI hoya to badhAMne ghera kahI Ave, te ahaMkAra. A badhAMne bacakAM bhare teya ahaMkAra. A ahaMkAra to bole ke, 'huM kaMika chuM.' ene pUchIe ke, 'tuM zuM cho ?' to e kahe, "e to khabara nathI, paNa huM kaMika chuM !' A koine tyAM cevaDo bhAvathI mUkyo to pelo kahe, 'mane A nA phAve, mane nahIM joie.' ema cIDhathI bole. A ja kadarUpo ahaMkAra. A divALInA sArA divase e cevaDAnA be dANA moDhAmAM mUka, to sAmAnI bhAvanAne Thokara nahIM vAge, to e ahaMkAra rUpALo dekhAze. amane to poijhana Ape toya sAmAnI bhAvanA hoya, sAmo bhAvathI Apato hoya to te poijhana paNa pI laie ! paNa amArI pAse enuM mAraNa hoya ! 'akrama jJAnI' eTale zuM ? ke ahaMkAra ekadama rUpALo hoya,
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAra 328 AptavANI-2 DhaDhavADe paNa jaine bese ne tamArI joDe paNa bese; paNa kyAMya kadarUpA nA dekhAya ! rUpALA ja dekhAya ! 'kramika mArga'nA jJAnI to potAthI nIcenA hoya tene tyAM nA jAya, kahe, 'huM mAruM phoDI laiza, paNa tyAM nahIM jAuM." te ahaMkAra kadarUpo hoya. ApaNe to ahaMkAra rUpALo lAge che ne e jovAnuM. 'dAdA'ne ahIM AvavuM hoya toya emano ahaMkAra kevo rUpALo dekhAya ! ApaNo ahaMkAra, "e" ahaMkAra jevo rUpALo dekhAvo joie tyAre dazA ora ja hoya. krama - akramamAM ahaMkAra kramika mArga zuM? to ke, "ahaMkArane zuddha karo. vibhAvika ahaMkAra thai gayo che te zuddha karavAno.' te pagathiye pagathiye ahaMkArane zuddha karatA karatA javAnuM ane jyAre saMpUrNa zuddha thAya tyAre kaMika kAma thAya. vibhAvika ahaMkAramAM mAna Ave, daMbha Ave, ghamaMDa Ave, A enA prakAro. bhAi karato hoya so rUpiyAnI nokarI, paNa pachI lAMbo koTa paherIne zeTha banI phare, te loka kahe, 'daMbhInI peThe phare che." A kevuM ? ziyALa vAghanuM cAmaDuM paherIne phare te daMbhI kahevAya. ghamaMDI hoya tene koino hisAba ja nA hoya. badhAMne kahe, 'emAM zI vAta che ? zuM che e ?" ema badhI vAtano ghamaMDa rAkhe ne ghera bairIne pUchIe to kaheze ke, emanAmAM to jarAya barakata nathI.' vibhAvika ahaMkAramAM to jAtajAtanA ahaMkAra, e badhAMne dho dho karavA paDe ! kramika mArgamAM bahu muzkelI paDe ane jo rastAmAM kenTinavALo' maLe to veha thai paDe ! "ApaNo akrama mArga evo jokhamavALo mArga nahIM, sIkyuriTI sahitano mArga, rakhene kenTinavALo sAmo Ave paNa e mUMjhAi jAya, ApaNane enAthI vAMdho nA Ave ! ahIM akrama mArgamAM je ahaMkAra rahe che e nikAlI ahaMkAra che, DIscArja thato ahaMkAra che; jyAre kramika mArgamAM je ahaMkAra rahe che, temAM 'mAre A karavAnuM che, mAre A tyAgavAnuM che" e rahe. eTale kramika mArgano ahaMkAra e karmacetanA che, enAthI navuM cArja thatuM jAya ane ahIM akrama mArgamAM ahaMkAra e karmaphaLacetanA che. chatAM, e naimittika che. kramika mArgamAM ahaMkAra karmane baMdhAve, kAraNa ke tyAM to A tyAguM ne peluM bAkI che, evuM radA kare. have tyAyuM e pahelAMnA ahaMkArathI ne pAcho navuM karma bAMdhato jAya. 'jJAnI puruSa" to jenAthI karma baMdhAya che te AkhuM ja uDADI de. A to keTaluM saheluM che ! saraLa che !! sahaja che !!! ne tyAM kramikamAM gayo ne to to vALa ja uDADI mele ! ane ahIM to vALabALa badhuM ja cAle !! A ahaMkAre to dATa vALyo che, bIjuM kazuM ja nathI. jJAnIne AdhIna rahe to ukela Ave. DAko ahaMkAra potAnuM DahApaNa nA ghAle, jayAre gAMDo ahaMkAra to khotare ! eTale kAM to vAtane samajavI paDe ne kAM to jJAnIne AdhIna rahevuM paDe ! gAMDA ahaMkArane to AdhIna rahevAnI zakti nA hoya, eTale trIsa dahADA AdhIna rahe ane ekatrIsame dahADe pheMkI de, eTale A vRtio kyAre AghIpAchI thai jAya e kahevAya nahIM. jeTalo ahaMkArano roga bhAre eTalI muzkelI vadhAre. AdhInatA sivAya bIjo rasto ja nahIM ne ! amAruM 'jJAna prApta karyA pachI ahaMkAra to badhAmAM hoya, paNa te 'nikAlI ahaMkAra" hoya. 'nikAlI ahaMkAra" eTale kevuM ? ke vALo tema vaLI jAya, gAMDA nA kADhe. gAMDo ahaMkAra A gAMDA ahaMkArane to kahIe ke, 'tane kyAM bhAna maLyAM ? kyAM tAna maLyAM ? kyAM svAda maLyA ? zuM kAma ahaMkAra kare che ? kyAM 1300 rANIo che tAre ? kyAM bAgabagIcA hatA tAre ? A zAM tophAna mAMDyAM che ? evuM zuM che te A gAMDAM kADhe che ? he cakrama ahaMkAra, tuM to gAMDo che !" evuM ene kahIe eTale e samaje. A to kaheze, 'huM kaMika chuM', paNa zAmAM che te ? ! e ahaMkArane pratApe to du:khI thayelo. ApaNe jovA jaie ne - paheluM ANuM, bIjuM
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAra 329 330 AptavANI-2 ANuM ne cheka bAramuM ANuM jovA jaie to samajAya ke naryuM e ahaMkAre ja duHkha ApyuM ! A to gAMDo ahaMkAra kahevAya. jene loko eksepTa nA kare, ne ahaMkAra pote 'huM kaMika chuM' evuM mAnI beTho hoya, te gAMDo ahaMkAra kahevAya, kadarUpo ahaMkAra kahevAya. cakravatIne ahaMkAra hoya. paNa vALo tema vaLI zake evo hoya. loko e ahaMkArane mAnya kare, e DAko ahaMkAra kahevAya ane A to naryo gAMDo ja ! e gAMDA ahaMkArane ApaNe pUchIe ke, 'tame kayA khUNAmAM zAMtithI sUI rahetA hatA ? evuM duniyAmAM koNa che ke je tamane kahe ke, 'Avo, Avo, tamArA vagara to gamatuM nathI ? paNa A to loka kaheze ke, 'tamArAthI to pahelAM ajavALuM hatuM teya aMdhAruM thai gayuM.' AvAM apamAna khAdhAM che ! apamAnano pAra nA Ave eTalAM apamAna thayAM che ! e ahaMkArane zuM topane bAre caDhAvavo che ? e to kadarUpo ahaMkAra, enuM zuM rakSaNa karIe? eno pakSa zo laie ? ahaMkAra to rUpALo hovo joie, lokone game tevo hovo joie, vALo tema vaLI jAya evo. A ahaMkArane pUchIe ke, 'tamAro copaDo dekhADo ke tamane kyAM bhAna maLyuM ? kyAM kyAM apamAna khAdhAM ? kai kai jAtanuM sukha ApyuM ? lokomAM tamArI kyAM kyAM kiMmata hatI ?" bhAi pAse, bApA pAse, jo kiMmata jovA jAya ne to cAra AnAya kiMmata nA hoya ! 'tame koinA hRdayamAM beThA nathI." cAra jaNanA hRdayamAM beThA ho toya sAruM, to e ahaMkAra gAMDo nA kahevAya, rUpALo kahevAya. A to jyAM jAya tyAM dareka loka "A jAya to sAruM evuM manamAM rAkhe, e ja kadarUpo ahaMkAra ! koi moDhe cokhkhuM nA bole, manamAM kaheze ke, "ApaNe zuM ? enAM pApe maraze." sau saunA ghATamAM, sau ghATavALA ja hoya, emAM eka 'jJAnI puruSa' moDhe cokhkhuM kahI de ! je ahaMkArathI pahelA ANAmAM phUlo paDe, bIjAmAM phUlAM, trIjAmAM phUlAM, ema dareka ANAmAM phUlAM ja paDe to kahIe ke ahaMkAra DAlAo che; paNa A to vakhate pahelA ANAmAM phUlo paDe, paNa bIjA, trIjA ne AThamAmAM to, 'yu.... geTa AuTa yujhalesa kahe', e ahaMkAra zA kAmano? potAnI pojhIzana tUTI jatI hoya eTale joDe nA phare ke "mArI zI, kiMmata ?" A to cakrama ahaMkAra kahevAya. amAreya jJAna pahelAM ahaMkAra hato, paNa te DAko ahaMkAra, cAra-pAMcanA hRdayamAM sthAna hatuM ane cAra to gADIo ghara pAse UbhI rahetI, toya amane te ahaMkAra khUMcato hato ke, "A ahaMkAra jAya to amane AkhI duniyAnuM rAja maLe !ahaMkAra to rUpALo hovo joie. deha rUpALo hoya ne ahaMkAra kadarUpo hoya to zuM kAmanuM ? deha kadarUpo hoya to cAle, paNa ahaMkAra kadarUpo nA joie. keTalAka to moDhe sAva kadarUpA dekhAya, paNa ahaMkAra evo rUpALo lAvelo hoya, te loka 'Avo sAheba, Avo sAheba" kahe! A ahaMkAra zenA hAru ? ene jIvato ja kema rakhAya ? jeNe anaMta avatAra muzkelImAM mUkI dIdhA e to pAko zatru che. AkhI duniyAnuM sAmrAjya choDIne, "A amAruM, A tamAruM' e zAne mATe ? A ahaMkAra to gAMDI vastu kahevAya, ene rastA para nAkhI dIdhelI hoya toya nA levAya ! AtmAmAM ja rahevAnuM, AtmA ja thaine rahevAnuM ane gAMDo ahaMkAra Ubho thAya to lapATa mArIne kADhI mUkavAno. AtmajJAta tyAM chAka nahIM kavie lakhyuM che, AtmajJAna saraLa sIdhuM, sahaja thaye chake nahIM." vItarAganuM AtmajJAna sahaja thayuM, sAcuM jJAna thayuM to chAka caDhe nahIM. vItarAgano Apelo AtmA, jo e ja pragaTa thAya to chAka nA caDhe ! bAkI bIjAe ApelA AtmAthI to chAka caDhI jAya ne 'huM chuM, huM chuM'no kepha rakSA kare, te rAte UMghamAMya nA Utare ! tethI bhagavAne kaheluM ke, "je jJAnathI chAka caDhe, je zAstrathI chAka caDhe e ajJAna che.' AtmajJAna dareka manuSya manuSya judAM hoya, paNa vItarAga bhagavAnanuM ekaluM ja AtmajJAna kepha caDhAve nahIM. vItarAganI vANI kepha utAre. A to kahe, Ama karo, tema karo, vairAgya karo, tapa karo, tyAga karo." ethI to naryo
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAra 331 332 AptavANI-2 kepha caDhe, e to devagati mATe kAmanuM, mokSa mATe nahIM. amArI vANIthI kepha Utare ane amArA caraNano aMgUTho e igoijhamane ogALavAnuM varlDamAM eka ja solvanTa che. praznakartA: igoijhama ogaLI zake ? dAdAzrI : hA, amArI vANI ja evI che ke jenAthI igoijhama ogaLI jAya. A vANIthI to krodha, mAna, mAyA, lobha badhuM ja ogaLI jAya. amadAvAdamAM eka zeTha AvelA, te kahe ke, "mAro krodha lai lo." te lai lIdho ame ! "jJAnI puruSa' pAse badhI ja cIja hoya, enAthI badhuM ja ogaLI jAya. A krodha, mAna, mAyA, lobha badhuM zAnAthI UbhuM che ? zAnA AdhAre UbhuM che ? loko kahe che ne ke, "mane krodha Ave che." have A "mane thAya che." e AdhAra Ape che, tethI pelI vastu TakI rahI che. 'jJAnI puruSa" AdhAra lai le eTale peluM ogaLI jAya. dhIme dhIme krodha ocho karavA jAya to thAya tevuM nathI ane vakhate krodha ocho thAya to pAchuM pelI bAju mAna vadhe ! eTale A to kevuM che ke potAnuM bhAna nAmeya nathI ane mAthe badhuM laine phare che ! A to "potAnA" bhAna vagara ja vyavahAra Akho nabhI rako che, sahejeya bhAna nathI. sukhI thavAtI traNa cAvIo ina zorTa kaTa kahevuM hoya to Aropita bhAva, 'huM caMdulAla chuM,' e igoijhama bhAva che. jo sAMsArika sukho joitAM hoya to e igoijhamano pojhiTiva upayoga kara, emAM negeTiva nA ghAlIza ane tane du:kha ja khapatAM hoya to negeTiva ahaMkAra rAkhaje ane sukha-du:kha milcara khapatuM hoya to beu bheLuM kara ! ane jo tAre mokSe ja javuM hoya to Aropita bhAvathI mukta thA, svabhAva-bhAvamAM AvI jA ! ATalAM traNa vAkyo upara AkhuM varlDa cAlI rahyuM che. A traNe vAkya samajI jA ane te pramANe karavA mAMDa to badhA ja dharmo emAM AvI gayA ! eTale A traNa ja vAkyo che; (1) sukhI thavAne mATe pojhiTiva ahaMkAra, koine kiMcit mAtra paNa ApaNA thakI duHkha nA thAya evo ahaMkAra e pojhiTiva igoijhama (2) du:khI thavA mATe negeTiva ahaMkAra. potAnuM saheja apamAna thai gayuM hoya te manamAM vera rAkhe ne phojadArane jaine kahI Ave ke, 'pelAe gharamAM telanA DabbA bharyA che.' alyA, tAruM vera che eTalA mATe A karyuM ? ene zuM karavA phojadArane pakaDAvyo ? vera vALavA mATe ! A negeTiva ahaMkAra (3) mokSe javuM hoya to 'Aropita bhAvathI mukta thA. negeTiva ahaMkAra bahu bUro ahaMkAra kahevAya. ko'kane jelamAM ghalAvavA phare che tyAMthI ja potAne jela UbhI thai gai ! ApaNe kevuM hovuM ghaTe ke nimitta to je Ave te jame karI devuM joie, kAraNa ke ApaNI AgaLanI bhUlo che, eTale ApaNane koi gALa bhAMDe to ApaNe jame karI levI, jame karI ane pharI enI joDe vepAra karavo nahIM. jo tane sAmI gALa poSAtI hoya to vepAra cAlu rAkhavo ane sAmI bIjI be ApavI, paNa jo sAmI gALa nA poSAtI hoya to ApaNe enI joDe vepAra baMdha karI devo. ApaNane lAgatuM hoya ke 'Avo sAheba, Avo sAheba' kahIe ne tenA paDaghA sArA paDatA hoya to tevuM karo. 'AptavANI-1'mAM lakhyuM che, tema vAvamAM projekTa karavAnuM. vAvamAM jaine kahevuM ke 'tuM cora che' to e sAmuM kaheze ke, 'tuM cora che ane jo tane AvuM nA gamatuM hoya, to tuM bola ne ke, 'tuM rAjA che, tuM rAjA che." to eya bolaze ke 'tuM rAjA che, tuM rAjA che.' evuM A jagata che ! tAro uparI koI che ja nahIM. koi paNa mANasane gerenTI bonDa joituM hoya to huM lakhI ApuM ke, 'tAro koi uparI ja nathI, tema koi anDarahenDa paNa nathI." koi jIvano koI uparI ja nathI. koi jIvamAM koi Dakhala karI zake evo koi jabhyo ja nathI ! saheja paNa Dakhala karI zake evo koi jabhyo ja nathI. chatAM, A jagata keTaluM pajhala sama thai gayuM che ! tAro uparI koNa che ? tArI blanDarsa ane misTeiksa be ja
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAra 333 tArA uparI che. e blanDarsa kai che ? jyAM 'pote' nathI tyAM Aropa kare che ke "caMdulAla chuM" e blanDarsa che. e blanDarsa gayA pachI zuM kahyuM? sAmo gALa devA Ave to ApaNe nA samajI jaie ke A ApaNI pahelAMnI misTeiksa che ? eTale ApaNe eno samabhAve nikAla karavAno. cA pharsTa klAsa banAvI ApI hoya paNa pahelI mIThAi khAine pachI cA pIo to pachI zuM thAya ? cA moLI lAge. alyA, cAmAM khAMDa ochI nahotI. A to tane asara che AgaLanI, koi mIThAinI; eTale A asarothI koi mANasa mukta thai nA zake, paNa AnuM koine bhAna ja nathI ne ! aNuvrata - mahAvrata dAdAzrI : tame koNa cho ? praznakartA : jaina chIe. dAdAzrI : jaina cho to jainamAM to kazuM jANavAnuM tamAre bAkI ja nA raDyAM ne ? praznakartA: deha che tyAM sudhI to kaMikane kaMika jANavuM ja paDe ne? dAdAzrI : A mokSamArgamAM tamArA keTalA mAila kapAyA ane keTalA bAkI lo, e to ApaNA lakSamAM hoya ne ? amuka cAla cAla to karyA ja kare che ne, to keTalAka mAila to kapAyA ja haze ne ? praznakartA : kapAyA haze ne. dAdAzrI : keTalAka mAila kapAyA haze ? praznakartA : e kevI rIte kahuM? huM ajJAnI chuM, mane kevI rIte khabara paDe ? dAdAzrI : jeTalAM mahAvrata AvyAM eTalA mAila kapAyA ! mahAvrata agara to aNuvrata hoya, mahAvrata nA hoya ne aNuvrata hoya eTalA mAila kapAyA. sAcA dilathI aNuvratamAM hoya eTalo mAila kapAyA, kAraNa ke corI karavAnuM aNuvrata hoya, te eka bAju lobhaya hoya, eTale jarUra paNa che ane bIjI bAju aNuvrata sAcave che, eTale aNuvrata sAcavatAM sAcavatAM lobheya sacavAi gayo ne ! eTale jeTalA aNuvrata AvyA eTalA mAila kapAyA.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNuvrata-mahAvrata amAre badhAM ja mahAvrata hoya. ame A badhuM khAie, pIie, saMsAramAM rahIe toya amAre pAMca saMpUrNa mahAvrata hoya. jeTalAM aNuvrata vartyA eTaluM cAlyA ane saMpUrNa mahAvrata para AvIe tyAM sudhI to cAlavuM paDaze ne ? tyAre kaMika AtmAnI jhAMkhI thaze. AtmazaktinI jhAMkhI pAMca mahAvrata pUrAM thayA pachI thaze. pAMca mahAvrata pUrAM thAya eTale pratyAkhyAnI kaSAya ekalAM bAkI rahe, bIjAM badhAM kaSAyo haLavAM thai jAya, khalAsa thai jAya; ene bhagavAne pratyAkhyAnAvaraNa kahyuM che. ApaNe ene zuM kahIe chIe ? 'mana-vacana-kAyAnI Tevono svabhAva' kahIe chIe. jeTalo ogaLyo eTalo svabhAva gayo, ane bIjo racyo. e pratyAkhyAnAvaraNamAM zuM kahe che ke, 'paccakhANa badhAM bahu karyAM chatAM paNa e vastu jatI nathI, enuM AvaraNa raheluM che. mATe enAM, paccakhANa karavA ja paDaze.' tevA ekAda doSa hoya ke be doSa hoya, paNa AkhI jiMdagInA doSa to nA rajJA hoya ne ! samakita judI vastu che. tapa, tyAga emAM sakita jevI vastu ja nathI. samakita to A mahAvratamAM che, mahAvrata varte te ! 335 have badhA tyAgIo kaMi vrata pALatA nathI ? pALe che, paNa mana khulluM rahe che ne ? ane mana khulluM rahe che eTale emanA kaSAyo khullA dekhAya ja che. ApaNane jyAre kaSAyo khullA nA dekhAtA hoya tyAre ApaNe jANIe ke e pratyAkhyAnAvaraNamAM che ! pratyAkhyAnAvaraNa kAya eTale kaSAya khullA nA dekhAya. kaSAyo eTalA badhA pAtaLA paDI gayA hoya ke e hovA chatAM nA dekhAya, paNa potAne phaLa Ape. eTale potAnI pAse kaSAyo to hAjara ja hoya, te potAne phaLa Ape paNa bIjAne nA dekhAya ! tyAgIonA kaSAya je bahAra paDatA dekhAya che ne e na hovA joie, paNa te bahAra paDatA dekhAya che tethI ema samajAya che ke temane mahAvrata to nathI paNa aNuvratanuM kaMi ThekANuM dekhAtuM nathI ! kAraNa ke aNuvrata to kyAre kahevAya ke AcArya mahArAja pAse jUThuM moDhe nA bolAya. A to ziSya mahArAja pAse jUThThuM bole ne mahArAjeya bole to pachI satyanuM aNuvrata kyAM rahyuM ? mahAvrata to gayAM vItarAgonI pAse, paNa aNuvrateya AptavANI-2 kyAM rahyAM che Aje ? vItarAgo kahe che ke, 'tArI khoTa tane jaze, amAre to khoTa javAnI nathI.' vItarAgone khoTa jAya kharI ? khoTa jAya to A bhagavAnanA kAmAM nathI emane jAya. badhAnAM moDhAM para divela nathI dekhAtuM ? AnaMda gayo kyAM ? AtmA che to AnaMdeya hovo joie ne ? 336 ApaNe A koinI niMdA nathI karatA, ApaNe ahIM niMdA hoya ja nahIM. ApaNe to vigata samajAvIe chIe, kharI hakIkata samajAvIe chIe, je koi jo mArI pAse jANe ne kahe ke, 'ApanI vAta kharI che.' to to emanuM kAma nIkaLI jAya, mokSamArga jhaTa maLI jAya! paNa jo e kahe ke, 'tamArI A vAta khoTI che.' to pachI che ja ne tAro rajhaLapATa! amAre zuM ? tAre jo cAra gALo bhAMDavI hoya to cAra gALo bhAMDa, amane vAMdho nathI. kAraNa ke tane nA poSAya tyAre bola ane teno vAMdho nathI ApaNane, paNa ApaNe kahevuM che chatuM ke, 'A jokhamadArI tuM lai beTho che. he bhAi, tame AgaLa jAva cho te tame moTI khINamAM gabaDI paDazo,' evI ame bUma pADIe chIe. have tane jo anukULa Ave to sAMbhaLa, nahIM to gALo cAra bhAMDIne AgaLa heMDavA mAMDa ! have AvuM vItarAga nahotA bolatA ! ame to khaTapaTIA eTale AvuM kahIe ke, 'bhAi, AgaLa khINamAM gabaDI paDIza.' have vItarAgo amane kahe che ke, 'tamAre A zI pIDA ?' to amane ema thAya che ke 'baLyuM, A gabaDI paDyA pachI enuM kyAre ThekANuM paDaze ?' amAre bhAva ja Avo, icchA ja AvI thai gaI che ke koi gabaDo nahIM ne AmAMthI kaMika ukela lAvo. mokSamArga amane jaDyo che to ame tamane teDI jaie, tamArI joDe aDadho kalAka besIzuM, paNa tane ame pAcho teDI jaizuM. bhagavAne zuM kahyuM ke, 'AkhuM jagata mokSamArgamAM ja caDhI rahyuM che!' eTale kaMi UMdhe mArge caDhI gayuM nathI; paNa mokSamArgamAM javA mATe, eTale ke amadAvAda javA mATe ahIM muMbaithI beMgalora jAya to zI dazA thAya? sTezana AvyuM, paNa karyuM AvyuM ? tyAre kahe,, 'beMgalora.' 'to amadAvAda kyAre Avaze ?' tyAre kahe ke, 'amadAvAda A bAju nahIM, pelI bAju!' eTale A rIte mokSamArgamAM UMdhA jai rahyA che. mokSamArga Avo nA hoya,
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNuvrata-mahAvrata 337 338 AptavANI-2 mokSamArgamAM to kaSTa ja nA hoya. jyAM kaSTa che tyAM mokSa nathI, jyAM mokSa che tyAM kaSTa nathI ! kaSTane to bhagavAne haThAgraha kahela che. have atyAranA A mokSamArge janArA pAchA kahe che zuM ? ke 'kaSTa to bhagavAne kayAM !' alyA, bhagavAnane zuM karavA vagove che ? tame tamAre je karyA karatA ho te karyA karo, kaSTa badhuM ! emAM bhagavAnane zuM karavA vagovo cho ? bhagavAna AvA hotA haze ? A 'dAdA' kaMi ja kaSTa nathI sevatA to mahAvIra bhagavAna zuM karavA kaSTa seve ? jJAnIone kaSTa hoya nahIM. kahe che ke, "bhagavAne tyAga karyo hato." alyA, bhagavAne to 30 varSa bebI thayA pachI tyAga karyo hato, ane teya kaMi bairI, chokarAMne tarachoDa mArIne nahIM karelo. moTAbhAi pAse bhagavAna AjJA levA gayA tyAre bhAie, 'be varSa pachI lejo' tema karo. bhagavAne be varSa pachI tyAga lIdho ane temAMya patnInI rAjIkhuzI-saMmatithI lIdho hato. bhagavAne tyAga karyo nahoto, temane tyAga varyo hato ! kAraNa ke bhagavAna mahAvratamAM hatA. mahAvrata eTale varte che. tyAga karyo hoya te to vratamAMya nA gaNAya ! tyAga karavo ane vartavo, e juduM hoya. jene tyAga vartelo hoya ene pote zeno tyAga karyo che, te yAdeya nA hoya! pelA tyAgI to badhuM ja gaNI batAve, "traNa chokarAM, bAyaDI, moTAM moTAM AlIzAna gharo, baMgalA, pAra vagaranI milakata choDIne AvyA che.' evuM badhuM emane lakSamAM rAA kare, bhUle nahIM ane tyAga valya kone kahevAya ? sahaja bhUlI javAtuM hoya ! tene bhagavAne vrata karyuM che, tyAga nathI karatuM. eTale aNuvrata ane mahAvrata, emAM aNuvrata jainone mATe kahnAM ke, "jeTaluM tamane sahaja svabhAve varte eTaluM aNuvratamAM AvI gayuM." tyAgano to kepha caDhe ane yAda razI kare, "ATaluM tyAguM, Ama tyAguM, tema tyAkhyuM. vAta Ama samaje to ukela Ave. amane kazuM yAda ja nA rahe, rUpiyA to mane yAda ja nathI AvatA. lakSmI ane viSaya amane vicAramAM ja nathI AvatA, paNa lokone mAnyAmAM zI rIte Ave? A gaNatarI ja judI che ! tAro je guNAkAra che, temAM tArI rakama paramenanTa rakama che, ane bIjI TempararI rakamathI ene guNavA jAya che ne ! have mAre to beu paramenanTa rakamo che eTale mArA guNAkAra cAlyA kare ane tuM guNAkAra karavA jAya to TempararI rakama UDI jAya, bIjI TempararI rakama mUke ne guNAkAra karavA jAuM tyAre horI to pelI TempararI rakama UDI jAya, te tAro guNAkAra koi dahADo pUro thavAno nathI, mATe pAMsaro cAlane ! mahAvrata tamane samajAyuM ? varte te ! varta eTale yAdeya nA hoya, sahaja tyAga. hamaNAM tamane bIDIno tyAga vartato hoya to bIDI tamane yAda nA Ave ane tyAga karelo hoya tene yAda AvyA kare ke, "meM bIDI tyAgI che." eTale varnelo tyAga hoya tenI vAta ja judI che ! e tyAgano ahaMkAra nA hoya ! paNa keTalAka tyAgano gAMDo ahaMkAra kare. alyA, tyAga valya che mATe pAMsaro rahene ! zuM karavA tyAgane gA gA kare che? eno ahaMkAra zuM karavA kare che ? vartulo tyAga to bahu sAro kahevAya. jeTalAM lapharAM ochAM thayAM eTalI upAdhi ochI thai gaina ! ane ApaNo mokSamArga kevo che ? akrama mArga che eTale pahelAnAM lapharAM hoya tene rahevA devAnAM, navAM UbhAM nahIM karavAnAM ane jUnAM kADhavAnAM, e paNa enI meLe kharI paDe tyAre jAya ! eka mahArAje pAchI zodhakhoLa karI khoLI kADhyuM ke, "akrama eTale to akkaramI ja kahevAya ne ?" hA, zodhakhoLa to sArI karI, Aya sAyanTisTanuM kAma che ne ! ATalI zodhakhoLa AvaDI eya sAyanTisTanuM kAma che ne ! nahIM to AvI zodhakhoLa AvaDe nahIM. akkaramI eTale karama nA baMdhAya evA amane kahe che, te amAre mATe e pAMsaruM bole che ne ! kaMi gALo ochA de che ?! paMcamahAvratadhArI badhA Aropita bhAvo che. A paMcamahAvrata sAcA ke Aropita evuM tevuM kazuM vicAryuM ja nathI ne ! tame pote ja Aropita cho, pachI mahAvrataya Aropita ja hoyane ?! tyAre e kahe ke, "AvuM to ame vicAryuM ja nahotuM. tyAre tame kaMi nA vicAryuM hoya tethI kaMi mahAvIra chetarAvAnA nathI ke A mokSamArgaya chetarAya tevo nathI ! bhagavAna kaMi chetarAya evA che ? keTalAka kahe, "ame paMcamahAvratadhArI chIe,' paNa te
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNuvrata-mahAvrata 339 340 AptavANI-2 loka mAnaze, kAraNa ke lokone lakSmInI paDI che, viSayonI paDI che, bIjA kazAnI paDI nathI. A bAju mahAvata che ke aNuvrata che ke Aropita bhAva che, evA tevAnuM kazuM bhAna ja nathI ! ApaNA jevAne khabara hoya tyAre bole nahIM, kAraNa ke lokavirUddha bolavuM e guno che. lokavirUddha eTale zuM ? ke jevo ahIM AgaLa vyavahAra cAlato hoya tenI virUddha te. cora lokonuM gAma hoya tyAM AgaLa ApaNe kahIe ke, 'paMca mUko,' to pachI guno che ne ? cora lokonA gAmamAM tamAruM gajavuM kapAyuM. have tame kaho ke, 'mAruM gajavuM kApI gayuM.' tyAre loko kaheze ke, 'amane zI khabara paDe ? tame paMca mUko." paNa paMca pAchA coranA cora jane ? eTale lokavirUddha nA bolavuM, paNa ApaNane pUche to javAba Apavo ke, "A Aropita paMcamahAvratadhArI che. jema A 'mahAvIra' hamaNAM mokSa ApI de, tema A paMcamahAvratadhArI phaLa Ape (!)' kazuM nA maLe, to saDelA ghauM maLe to saDelA lAvane ! kaMika roTalI to khAvI paDaze ne ? nahI to marI javAze, eTale A badhA saDelA ghauM khAya che, khAvuM ja paDene, chUTako ja nahIMne ! A paMcamahAvratadhArI Aropita che evuM jANatA ja nahotAne ? 'jJAnI puruSa' evo phoDa pADe tyAre khabara paDe. bhagavAne nA kakAM hatuM ke, 'Aropita tarIke paMcamahAvratadhArI rahezo nahIM. tIrthakaronI mUrti ekalI ja Aropita bhAve rAkhajo ane zAstro Aropita bhAve rAkhajo. Aropita bhAve paMcamahAvratadhArI zabdane bagADazo nahIM.' enA karatAM tame parigrahanA tyAgI cho.' ema kahevuM ane bIjA badhA tyAganA abhyAsI chIe, tene vrata nA kahevAya ! parigrahanuM mahAvrata to mahA mahA UMcuM kahevAya ! 'dAdA' aparigrahI kahevAya, e saMpUrNa aparigrahI che, ekya parigraha emanA lakSamAM raheto nathI. e khovAyo che ke sAbUta che, eya emanA lakSamAM nathI rahetuM; ane Amane to cAra ja parigraha hoya; be lUgaDAM hoya, ane eka loTuM vahorI lAvavAnuM hoya, eka mALA hoya ne eka cIpiyo hoya. emAMthI loTuM jo bhAMgyuM ke tUTyuM to veza thai paDe! AvI banyuM ! agara to e enI jagyAe nA hoya to 'peluM kyAM gayuM." kaheze. eTale ATalo parigraha che, e enA lakSamAM che. have parigraha ATalo ja che, to paNa lakSamAM che ane amane parigraha che toya paNa lakSamAM nathI eTale amane aparigrahI kakrA. ApaNA mahAtmAone zuddhAtmA lakSamAM rahe che, eTale parigraha le che, de che, chatAMya te aparigrahI kahevAya, kAraNa ke parigrahano lakSa nathI, lakSa zuddhAtmAnuM che ! kAM to svarUpanuM lakSa rahe, kAM to saMsAranuM lakSa rahe, bemAMthI eka ja lakSa rahe, peNe beThuM to ahIM nahIM, ne ahIM beThuM to eNe nahIM. A to vijJAna che ! saMsAramAM keTalAka loko sthaLa corI nathI karatA, ene bhagavAna zuM kahe che ? ene tyAga nathI kahetA, eTale te sthaLa corIno tyAga karyo e khoTI vAta che. bhagavAna kahe che, "e to vrata che tAruM.' varta e vrata. jemAM huMpaNuM nathI ane 'huM tyAga karuM chuM.' evuM bhAna nathI ane sahejAsaheja varte che e vrata kahevAya. A jainone bhagavAne aNuvrata kema kakkA ? tyAre kahe ke, 'bIjA lokone, phorenavALAne paNa aNuvrata hoya che ane ahIM bIjA dharmomAM paNa aNuvrata hoya che, paNa ene vItarAgono sikko nathI vAgelo !' "vItarAgonuM kaheluM A vrata che." evuM bhAnamAM AvyA pachI, e vrata emane varte che eTale A aNuvrata kahevAya che ne A vItarAgone mAnya che. hakIkatamAM peloya corI nathI karato, paNa e sahaja bhAve corI nathI karato. ahIM to ApaNAthI corI nA thAya tevuM sahaja bhAve varte che, chatAM aNuvrata zAthI kahe che ? A corI nathI karato paNa manathI bahu corI karI nAkhe che, eTale aNuvrata kakrAM ane mahAvrata kone kahevAya ? mana-vacana-kAyA traNeyathI corI nA thAya, tena mahAvrata kahevAya ! praznakartA : icchA na hoya ne saMjogavazAt corI thai jAya to ? dAdAzrI : saMyogavazAt corI thai jAya, to tene mATe khAsa gunegAra gaNAto nathI ane saMyogavazAt thayuM tenuM je bahAranuM phaLa ene maLyuM. te inAma kahevAya, bAghAphaLa to maLe. ko'ka bahu puNyazALI hoya tene bahAranuM phaLa nA paNa maLe, nahI to AkhI jiMdagI corI nA karato hoya ne saMjogavazAt ekAda vakhata corI kare toya bicAro pakaDAi jAya!
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNuvrata-mahAvrata bahAranuM phaLa maLe tyAre dAnata bahu khoTI hatI, evuM sAbita thai jAya ! chatAM saMjogavazAt koi paNa jAtano guno kare tene ame gunegAra gaNatA ja nathI. A saMjogavazAt che ane peluM to svabhAvamAM che. svabhAvamAM ane saMjogavazAtmAM bahu phera. jene svabhAvamAM corI karavAnI che tenI to dRSTi ja e bAju paDyA kare, pharyA kare ane game tyAMthI uThAvyA vagara rahe ja nahIM. ApaNI sAthe vAta karato hoya ne enI dRSTi 'kyAMthI uThAvuM' emAM ne emAM ja hoya; jyAre saMjogavazAtane gunegAra kahevAto nathI. saMjogavazAta to rAjAneya corI karavI paDe. vrata ne mahAvrata samajyo tuM ? kaMi lUgaDAM dhoLAM paheryAM eTale kaMi vrata nathI kahevAtAM. mana-vacana-kAyAthI corI nathI karI ene asteya mahAvrata kahevAya; pachI e sAdhu ho ke gRhastha, tyAgI ho ke gRhasthaliMga ho, e badhAM saMsArI ja che. 341 sArI UMcI nAtomAM corI nathI hotI, dagAphaTakA nathI karatA. tyAre A loko jUTha to amathI nAnI bAbatomAM bahu bole paNa moTI bAbatomAM nahIM bolatA hoya, paNa atyAre to badhuM bagaDI gayuM che ne? mahAvrataya badhAM kahovAi gayAM, saDI gayAM che ! aNuvrateya saDI gayAM! hatAM to sArAM, paNa saDI gayAM te zuM thAya ?! toya pAchuM saMjogavazAt che. atyAre AkhuM hiMdustAna ja bagaDyuM chene ! nahIM to hiMdustAna AvuM hoya nahIM ane A bagaDyuM che teya saMjogavazAt bagaDyuM che, mATe gunegAra nathI gaNAtuM. AlocatA - pratikramaNa - pratyAkhyAta AlocanA eTale je kaMi doSa thai gayA hoya te 'jema che tema' Aptajana pAse, 'jJAnI puruSa' pAse varNavavA te ! AlocanA kare eTale badho doSa jAya, ekalI AlocanAthI mokSa che. eka jaNe gajavuM kApyuM hoya ane te mArI pAse AvIne AlocanA kare ne huM tene vidhi karI AluM to badhuM ja UDI jAya, te haLavo thai jAya ! saMpUrNa vizvAsa hoya tyAM AlocanA karAya, nahIM to A jagata to durupayoga kare tevuM che. ApaNA mATe koine khAtarI thAya to tene so TakA khAtarI thAya tevuM karavuM, teno vizvAsaghAta nA karAya. kharI rIte Aptajana, 'jJAnI puruSa' pAse ja AlocanA thAya. bhagavAne AlocanA, pratikramaNa, pratyAkhyAna upara bahu bhAra mUkelo. pratyAkhyAna eTale thayelo doSa pharI nA thAya te mATe draDha nirNayaniya karavo te. AjathI paMdareka varasa uparanI vAta che. mAmAnI poLamAM, oTale ame pAMca-cha jaNA vAto karatA beThA hatA; teTalAmAM eka DosA, 78 varSanA, hAthamAM dAbaDI laine derAsaramAM raghavAyA raghavAyA thaine jatA hatA. temane meM pUchyuM, 'kema kAkA, kyAM jAva cho Ama ?' te bolyAH 'bhAi, paDakamaNuM karavA.' meM temane pUchyuM, 'paDakamaNuM eTale zuM ?" tyAre emaNe kahyuM, 'UbhA raho. kAle mahArAjane pUchI AvIne kahIza tamane.' bhagavAne jANeluM ke kALa vicitra AvavAno che, tethI temAM TakI rahevA AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna e moTAM hathiyAra ApelAM. pratikramaNa eTale zuM ?
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna 343 saMsAramAM je kaMi thAya che te kramaNa che. e sAhijaka rIte thAya che tyAM sudhI kramaNa che, paNa jo ekasesa thai jAya to te atikramaNa kahevAya ane jenuM atikramaNa thayuM hoya to jo chUTavuM hoya to tenuM pratikramaNa karavuM ja paDe, eTale ke dhovuM paDe, to cokhkhuM thAya. pUrve cItaryuM ke, 'phalANAne cAra dhola ApI devI che.' ethI A bhave jyAre e rUpakamAM Ave tyAre cAra dhola ApI devAya. e atikramaNa thayuM kahevAya, mATe tenuM pratikramaNa karavuM paDe. sAmAvALAnA 'zuddhAtmA'ne saMbhArIne, tenA nimitte pratikramaNa karavAM joie. bhagavAne kahyuM che ke, 'atikramaNanuM pratikramaNa karazo to ja mokSe javAze.' koi kharAba AcAra thayo te atikramaNa kahevAya. je kharAba AcAra thayo e to DAgha kahevAya, te manamAM bAiTa thayA kare, tene dhovA mATe pratikramaNa karavAM paDe. koineya mATe atikramaNa thayA hoya to Akho dahADo tenA nAmanA pratikramaNa karavAM paDe, to ja pote chUTe jo banneya sAmasAmA pratikramaNa kare to jaladI chuTAya. pAMca hajAra vakhata tame pratikramaNa karo ne pAMca hajAra vakhata sAmo pratikramaNa kare to jaladI pAra Ave, paNa jo sAmAvALo nA kare ne tAre chUTavuM ja hoya to dasa hajAra vakhata pratikramaNa karavAM paDe, to tuM pote to chUTIza; paNa vana sAIDeDa pratikramaNa hovAthI potAnA mATe sAmevALAne duHkha racyA ja karaze. chatAMya A pratikramaNathI to sAmAvALAnAya tamArA mATenA bhAva badalAya, potAneya sArA bhAva thAya ne sAmAneya sArA bhAva thAya. kAraNa ke pratikramaNamAM to eTalI badhI zakti che ke vAdha kUtarA jevo thai jAya! pratikramaNa kyAre kAma lAge ? jyAre kaMika avaLA pariNAma UbhAM thAya tyAre ja kAma lAge. vAgha enI boDamAM hoya ane tuM tAre ghera hoya ne tuM pratikramaNa kare to bahu kAma nA lAge, paNa vAgha sAme 'khAuM khAuM' karato hoya tyAre pratikramaNa kare to kharekharuM phaLa Ape ! tyAre ja vAgha paNa bakarI jevo thai jAya ! AjakAla je pratikramaNa thAya che te to moTA bhAge dravya pratikramaNa AptavANI-2 thAya che. dravya pratikramaNa eTale kapaDAM voza AuTa thayAM, paNa potAnuM kazuM thayuM nahIM ! A caMdulAla dasa vakhata bole ke, 'caMdulAla dALabhAta jamI le, caMdulAla dALabhAta jamI le' eTale zuM jamAi gayuM ? nA, ethI kazuMya nA vaLyuM. dravya pratikramaNa kone kahevAya te huM samajAvuM. 'bhagavAna mahAvIra 501no sAbu lAvyA, te 12' lAMbo hato, 2' pahoLo hato ane 1' jADo hato, pachI bhagavAna melAM kapaDAM lAvyAM, ene temaNe pANImAM nAkhyAM pachI emAM sAbu lagADyo, pachI pANImAM dhoyAM.' te bhagavAne emanA kapaDAno mela je rIte dhoyo te rItane, varasamAM eka kalAka besIne tuM gAyA kare emAM tArA kapaDAno mela zeM dhovAya ? alyA, bhagavAnano mela judo, tenI dhovAnI rIta judI, tAro mela judo ne tArI te mela dhovAnI rIteya judI hoya. bhagavAnanI rItane tuM gAyA kare temAM tuM keTalo cokhkho thavAno che ? tuM to ghAMcInA baLadanI jema dhANIe ne ghANIe ja rahyo ! tAruM pratikramaNa to tAruM jyAM jyAM atikramaNa thayeluM hoya. tyAM tyAM ona dha momenTa karavAnuM hoya to ja e atikramaNa dhovAya. A to varasa dahADe ke mahine kare to zuM yAda rahe ? A kALanA loko to evA vicitra dazAnA thai gayA che ke ghaDI pahelAM kazuM khAdhuM hoya toya te bhUlI jAya, to A atikramaNane to tuM zuM yAda rAkhavAno hoya ? pratikramaNa to te ja kSaNe hovuM joie, udhAra nA cAle, keza joie! 344 A kapaDAM upara cA paDe to kevo tarata ja dhovA jAya che ! ane A tArA 'potA para' mela caDhe che tyAre hAtha joDIne besI rahe che ? hA, cA paDavI e ApaNA hAthanI vAta nathI, paNa tene dhoi to nAkhavuM ja joie ne, evuM atikramaNano mela caDhe tyAre tene tarata ja dhoi to nAkhavuM ja joie ne ! ame to keTalAya avatArathI pratikramaNa karatAM karatAM AvyA tyAre atyAre kapaDAM sApha thayAM ane tamArAMya kapaDAM sApha karI ApIe chIe! AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna be jAtanAM A pramANe che: eka to vyavahAranAM, A badhA sAdhuo vagere kare che te, tenAthI gAMThonI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna 345 346 AptavANI-2 cIkAza ochI thAya; paNa bhUla thAya ke tarata ja kare to vadhAre UMcuM phaLa maLe. bIjAM nilayanAM, je ApaNA svarUpajJAna pAmelA mahAtmAo kare che te. aho ! gautama svAmInuM pratikramaNa bhagavAnanA vakhatamAM zuM AvAM pratikramaNa hotAM haze ? zI bhagavAnanA vakhatanI vAta ! bhagavAnanA zrAvaka, AnaMda zrAvakane avadhi jJAna UpajeluM. gautama svAmI tyAM pahoMcyA, tyAre AnaMda zrAvake temane kafo ke, 'mane avadhijJAna UpajayuM che !' tyAre gautama svAmIne te sAcuM nA lAgyuM. temaNe AnaMda zrAvakane kaoNM ke, 'A khoTuM vidhAna che, mATe tame tenuM pratikramaNa karo.' AnaMda zrAvake kahyuM : "sAcAnuM karuM ke khoTAnuM ?" gautama svAmIe karAM, 'pratikramaNa khoTAnuM ja karavAnuM hoya, sAcAnuM nahIM.' eTale AnaMda zrAvake kadAM, 'jo sAcAnuM pratikramaNa nA hoya to huM pratikramaNa karavAne adhikArI nathI." gautama svAmI tyAre cAlyA gayA, bhagavAna mahAvIra svAmIne jaine pUchavA lAgyA, he bhagavan ! AnaMda zrAvaka pratikramaNanA adhikArI ke nahIM ?" bhagavAne kaLAM, 'gautama ! AnaMda sAco che, tene avadhijJAna UpajayuM che, mATe tame jAva ane AnaMda zrAvakanuM pratikramaNa karI Avo." te gautama svAmI doDatA AnaMda zrAvaka pAse pahoMcI gayA ne pratikramaNa karyuM ! vyavahAra nA zobhe evo hoya tyAM pratikramaNa karavuM paDe. praznakartA: dAdA, ame jaina tethI sAmAyika, pratikramaNa jANIe kharA, paNa te karI zakatA nathI, te zAthI ema haze ? dAdAzrI : A duniyAmAM pALI zakAya, karI zakAya e badhuM jJAna kahevAya ane pALI nA zakAya, karI nA zakAya e ajJAna che. A sAmAyika ame samajIe chIe chatAM karAtuM nathI' ema je tame kaho cho, tene bhagavAna zuM kahe ke, 'A to amArI mazkarI thai.' A poijhananI bATalI ane bIjI bATalI bAju bAjumAM hoya, paNa AmAM poijhana che ema jANyuM nA hoya, samajyo nA hoya to poijhananI bATalI lai le. A to jANIe chIe chatAM thatuM nathI, e to khoTAM bahAnAM che, ajJAnane ja jJAna kahevAmAM Ave che. jo jANe to pachI koi kuvAmAM paDe nahIM. A to jANe ne nA kare e jJAna ja ajJAna che ! jANyAnuM phaLa eTale viratI. A koi bAbo che ke, "jhera zuM che ?' to tene kahIe ke, "enAthI mANasa marI jAya.' to pachI bAbo pharI pUche ke "marI javuM eTale zuM ?" eTale ApaNe tene samajAvIe ke, 'A bAjumAM kAkA marI gayelAne te jherathI evuM thAya,' to bAbAne samajAya. e jANe ke A jhera che, e nA levAya, te pachI jhera pratye tene viratI rahe. jANyAnuM phaLa ja viratI hoya, viratI eTale aTakI javuM. rokaDAM pratikramaNe ja ukela eka bahena kahe ke, "amAre tyAM to pratikramaNamAM pAchaLathI ko'ka godA mAre che, tamAre evuM nahIM thatuM hoya kema ?" tyAre temane ame kanAM ke, "nA, ahIM evuM nA hoya. ahIM to sAcAM pratikramaNa, bhagavAna mahAvIra kahevA mAgatA hatA te pratikramaNa thAya che.' pelAM to mAgadhimAM gA gA kare te konA jevuM ? te tamane samajAvuM. ahIM phrenca mANasa beTho hoya ne huM gujarAtImAM gA gA karuM to pelo hase kharo, paNa AmAMno ekeya akSara e nA samaje. mahAvIra bhagavAne AvuM nahotA kahevA mAgatA. emaNe kahnAM to barobara, paNa loka sahu sahunI bhASAmAM lai gayA! te zuM thAya ? temaNe to kadAM ke, 'sAcI rIte tame tamArI bhASAmAM samajo." A to zuM kahe che ke, "501'no sAbu lAvIne ghAla, paNa e to khAlI gAze ja. koi sAbu nAkhIne kapaDuM dhoze nahIM. ane uparathI kaheze ke, 'pratikramaNa' karyuM. pachI UThIne bahAra nIkaLyA ne bahAra kAMkarAcALI karaze ! pratikramaNa to rokaDuM hovuM joie. atikramaNa thayuM ke tarata ja pratikramaNa ! keza !! dehanI kriyA rokaDI hoya che. braza karyuM, cA sAthe nAsto karyo, e badhuM rokaDuM karyuM ! tema vANInI kriyA paNa rokaDI hoya che ane mananI kriyA paNa rokaDI hoya che. tema A atikramaNa sAme
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna 347 348 AptavANI-2 jyAM dehadharma che, manodharma che, buddhidharma che tyAM sthAnane jovuM paDe; paNa ApaNane 'Atmadharma' che eTale dehadharma badhuM jovAnI jarUra nahIM, game tyAM pratikramaNa ApaNe karAya. pratikramaNa paNa rokaDuM, ona dha momenTa hovuM joie. jema jema pratikramaNa rokaDuM thatuM jAya tema tema cokhkhuM thatuM jAya. atikramaNa sAme ApaNe pratikramaNa rokaDuM karIe eTale mana, vANI cokhkhAM thatAM jAya ! loka atikramaNane samajatA nathI ane pratikramaNaneya samajatA nathI. eno bAdhe bhAre bAra mahine " micchAmi dokaDo' kare che, nathI 'micchAmi' samajatA ke nathI 'dukkaDam' samajatA !!! A pratikramaNa atyAre je thAya che te mAgadhi bhASAmAM thAya che ane e mahArAja vAMce ne badhAM sAMbhaLe, tyAre citta konuM ekAgra thAya? A kevuM hoya ke samajaNa paDe to inTaresTa Ave. A to samajaNa paDe nahIM ne pachI kAMkaracALI kare ! bhagavAne AvA cALA karavAnuM nahotuM kajo. bhagavAne zuM kafo ke, 'Thokara vAge to samajaje ke kAMika bhUla thai haze, to tarata ja guru pAse AlocanA karI ane pachI gurunI sAkSIe ke amArI sAkSIe pratikramaNa kara." A to pratyakSa karavAnuM hoya, kapaDAMne DAgha paDe ke tarata ja cokhkhuM karavAnuM hoya, tarata ja pratikramaNa kare to ja cokhkhuM thAya. A loko kevA che ? kapaDAM upara cAno DAgha paDe to tarata ja doDAdoDa karIne DAgha dhoi nAkhe; jyAre A mana upara anaMta avatAranA DAgha paDelA tene dhovAnI koineya paDI nathI ! pratikramaNa eTale rokaDo vepAra hovo joie, udhAra nahIM. A roja pratikramaNa kare chatAM kapaDAM UjaLAM nathI thatAM, e zuM haze ? tAro sAbu khoTo, kapaDuM khoTuM ke pachI pANI meluM che ? nahIM to roja kapaDAM dhoyA chatAM cokhkhAM kema nA thAya ? A to koine potAnA doSa ja dekhAtA nathI, pachI pratikramaNa thAya ja zI rIte ? ApaNAM mahAtmAo rojanAM baso-pAMcaso pratikramaNa kare che ane doSo dhoi nAkhe che. pAMca lAkha doSa hoya to mokSe javA mATe be ja kalAka rahe ane A lokone pUchIe tyAre kahe che ke, "ekAda-be ja doSa haze !' praznakartA : pratikramaNa karavA dhArmika sthAnamAM javuM joie e kharuM? dAdAzrI : pratikramaNa to cA pItAMya karAya, nAhatAM nAhatAMya karAya. keTalAka loko to nAhavAnA ja dharmane dharma mAne che ! enAthI emano dharma AgaLa vadhyo nathI. A to dehadharma jene hoya ene to mohanAM bahu paramANuM jaththAbaMdha hoya ane emane jo koi gALa bhAMDe to emane gALa ApanAra pUro doSita dekhAya. emAM jo koi thoDo Devalapa hoya to kahe ke, "mArA karmano doSa che.' A niMdA kare che e mArAM kapaDAM dhUe che ema mAnI saMtoSa le che ane AgaLa Devalapa thAya. AkhA jagatamAM nimittane doSa devAno kAyado che, nimittane bacakAM bhare; jyAre ApaNe ahIM ja 'bhogave enI bhUla' e kAyado che ! pratikramaNatAM pariNAma te kevAM ! praznakartA : ApaNane koIne mATe Asakita rahetI hoya to zI rIte enAM pratikramaNa karavAM ? dAdAzrI : sAmI vyaktinuM nAma lai enA AtmAne saMbhArIne, 'dAdA'ne saMbhArIne e Asakita mATe pratikramaNa karavAM. praznakartA : sAmI vyaktine ApaNA mATe khUMcatuM hoya to zuM karavuM? dAdAzrI : toya ApaNe pratikramaNa karavA joie. A to ApaNe pahelAM bhUla karelI tethI ene kheMce che, bhUlathI ja baMdhAyA chIe. baMdhana rAganuM hoya, vaiSanuM hoya, jenuM hoya tenuM pratikramaNa karI nAkhavAnuM. sAmo namra ane saraLa hoya to moDhe mAphI mAgI levAnI, nahIM to aMdara ja mAphI maMgAya toya hisAba cokhkho thai jAya. praznakartA : pratikramaNathI zuM sAmAnuM mana AkhuM badalAi jAya? dAdAzrI : jo koi bahAranA ajANyA mANasa sAthenuM pratikramaNa thAya to te ajAyaba pAmI jAya ! tene tarata ja ApaNI pratye kheMcANa
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna thai jAya ! A pratikramaNathI to sAmAnI vRti ThaMDI paDI jAya; jyAre gharanAM mANaso joDe to niraMtara pratikramaNa karavuM paDe. 349 praznakartA : marelA mANasanI smRti Ave to e marelAnuMya zuM pratikramaNa karavuM paDe ? dAdAzrI : smRti marelAnIya Ave ne jIvatAnIya Ave. jenI smRti Ave tenuM pratikramaNa karavuM paDe, kAraNa ke ApaNe jANIe chIe ke kharekhara 'e' jIvato ja che, marato nathI, AnAthI tenA AtmAneya hitakara che ane ApaNe pratikramaNa karIe to ApaNe enI gUMcamAMthI chUTI zakIe. praznakartA : marelAnuM pratikramaNa zI rIte karAya ? dAdAzrI : mana-vacana-kAyA, bhAvakarma, dravyakarma, nokarma marelAnuM nAma tathA tenA nAmanI sarva mAyAthI nokhA evA enA zuddhAtmAne saMbhAravAnA ne pachI 'AvI AvI bhUlo karelI.' te yAda karavAnI (AlocanA); te bhUlo mATe mane "pAttApa thAya che ane tenI mATe mane kSamA karo (pratikramaNa); 'tevI bhUlo nahIM thAya evo draDha niya karuM chuM' evuM nakkI karavAnuM (pratyAkhyAna). 'ApaNe' pote 'caMdulAla'nA jJAtA-draSTA rahIe ane jANIe ke 'caMdulAle' keTalAM pratikramaNa karyAM, keTalAM suMdara ane keTalI vAra karyAM ! jyAM pratikramaNa niraMtara hoya tyAM AtmA 'zuddha' ja hoya. ApaNe to bIjAmAM zuddhAtmA joie, pratikramaNa karIe ane potAnA zuddhAtmA to lakSamAM hoya ja. A vyavahArika kriyA nathI kahevAtI, enAthI pachI bIjuM badhuMya zuddha thayA kare. A pudgala zuM kahe che ? amane 'zuddha' karo, 'tame' to 'zuddha' thai gayA ! A azuddha thai gayelAM pudgala nIkaLe ane tyAre pratikramaNa kare, enAthI e zuddha thai jAya. sthULa, sUkSma bhUlo pratikramaNathI jAya ane sUkSmatara ane sUkSmatama bhUlo jovAthI jAya. A mArga ja AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAnano che, ane teya rokaDA joie. A pAna paNa be AnA keza ApIe tyAre maLe che. pratikramaNa keza joie, udhArathI mokSa nahIM maLe. 350 AptavANI-2 manathI, vANIthI ane dehathI thayelAM badhAM ja atikramaNanA pratikramaNa ane pratyAkhyAna karavA paDe. A amAruM mukhAraviMda dhAraNa karIne, AlocanA, pratikramaNa, pratyAkhyAna karo to to evuM bhUMsAya ke pharI e atikramaNa thAya nahIM, amArI hAjarIthI dhovAi jAya. atikramaNa e moTAmAM moTI hiMsA che, tenA mATe pratikramaNa hovuM ghaTe. A bahAranI sthaLa hiMsA e to aDe ke nA paNa aDe, e to mahIMnI mazInarI kevI rIte phare che te pramANe baMdhAya; paNa mahIMnI hiMsA, sUkSma hiMsA to dhovI ja paDe. atikramaNa e to hiMsAkhorI kahevAya. atyAre to loko hiMsAne ja nathI samajyA, te pratikramaNa zuM kare ? kevuM kare ? jo sthULa hiMsA hiMsA kahevAtI hota to bharatarAjA mokSe ja nA jaI zakyA hota ! temanA hAthe to keTalAMya lazkara kapAyelAM ! sthULa hiMsA naDatI nathI, sUkSma hiMsA naDe che ! A mahAtmAone ame ora ja jAtanI vastu hAthamAM ApI che! ajAyabI che !! jagatanA lokone ekasepTa karavuM paDaze ke A laDhatA hoya chatAM temane mahIM samikita nahIM jatuM hoya, banne kSetranI dhArA judI ja vA kare. A tamAre to banneya dhArA bhegI vA kare che. AlocanA, pratikramaNa ane pratyAkhyAna vagara banneya dhArA judI rahe ja nahIM. 'A badhAMne' to niraMtara AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna raDyA kare che. A kevuM che ? ke bahAranI kriyA thayA kare ne mahIM AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAneya thayA kare, e niraMtara hovAM ghaTe. tame AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karo cho ne ? praznakartA : hA, saMvatsarInuM pratikramaNa thAya. dAdAzrI : tamAre pratikramaNa zI rIte karavuM te samajAvuM tamane. atyAre tamAre koi guru che ? praznakartA : nathI.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna 351 35ra AptavANI-2 dAdAzrI : jyAre potAthI jhaghaDo thai gayo ke je udaya karma che, prAkRta bhAva che, to tarata ja pote jene guru mAnyA hoya temane saMbhArIne jenI joDe jhaghaDo thai gayo hoya tenA AtmAne saMbhArIne, pratikramaNa tarata karavAnuM. A atikramaNa e to humalAkhorI kahevAya. A tamArA zeTha joDe atikramaNa thAya tyAM paNa gurune dhAraNa karIne AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karo, to badhuM bhUMsAi jAya. enAthI zuM thAya? ke zeTha mATe je atikramaNa kareluM tenI ghoDAgAMTha nahIM baMdhAtAM, e gAMTha DhIlI thai jAya ! te Avate bhave e gAMThane hAtha lagADatAM ja kharI jAya! guru to mAthe joiene ? AlocanA karavA to koi joize ne? chUTavAno rasto ja pratikramaNa ne pratyAkhyAna che, bIjo koI rasto ja nathI. baMdhAvAno rasto ja atikramaNa ane AkramaNano che. plasa-mAinasa sarakhuM ja hoya ne ? enAthI jIro thAya ! pratikramaNa to DAgha paDe ne tarata ja dhoi nAkhe tyAre karyuM kahevAya. AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna jainane niraMtara hoya. jaina to konuM nAma ke rojanAM pAMcaso pAMcaso pratikramaNa karato hoya ! niraMtara pratikramaNa karIne rAga-dveSanI cIkAzane dhoi nAkhI pAtaLI karI nakhAya. sAmo vAMko che e ApaNI bhUla che, ApaNe e dhoyuM nathI ane dhoyuM che to barobara puruSArtha thayo nathI, navarA paDIe tyAre cIkAzavALA RNAnubaMdhI hoya tenuM dho dho karavAnuM. evAM vadhAre hotAM nathI, pAMca ke dasa joDe ja cIkAzavALuM RNAnubaMdha hoya che. temanuM ja pratikramaNa karI nAkhavAnuM hoya che, cIkAzane ja dho dho karavAnI che. koNa koNa levAdevAvALA che, temane khoLI kADhavAnA che. navo Ubho thaze to tarata ja khabara paDI jaze, paNa je junA che ene khoLI kADhavAnA che. je je najIkanAM RNAnubaMdhI hoya, tyAM ja cIkAza vadhAre hoya. phUTI kayuM nIkaLe ? je cIkAzavALuM hoya te ja phUTI nIkaLo. DAyarekTa mizracetana joDe atikramaNa thayuM hoya to tarata ja pratikramaNa karo. A khAvAnuM ochuM pIrasyuM ane enAthI sAmAne du:kha thaze e inaDAyarekTa atikramaNa thayuM, ene paNa pratikramaNa karIne dhoi nAkhavuM paDe. A baTATAnuM zAka cetana nathI, paNa ene lAvanAra cetana che, e cetanavALAne sparze che. je baTATA khAto nathI ane baTATAnuM zAka pIrasavAmAM bhUla thai to enAthI sAmAne du:kha thaze, paNa e khyAla na rAo, to Ane upayoga cUkyA kahevAya ane upayoga cUkyAnuM pratikramaNa karavuM paDe. praznakartA : kaMTALo Ave e zuM kahevAya ? e pramAda kahevAya ? dAdAzrI : nA, kaMTALo Ave e to pramAda nA kahevAya, aruci kahevAya. jenI jarUra che tyAM aci Ave, to tenuM paNa pratikramaNa karavuM paDe! praznakartA : dAdA, ghaNA doSo samajAtA paNa kema nathI ? dAdAzrI : lobha ane mAyA hoya te A doSone samajavA nA de, paNa mAna ne krodha hoya to tarata ja doSo dekhAya. are, bIjA paNa te doSa dekhADI Ape. 'jJAnI puruSa'nAM darzanathI kapaTano paDado khasI jAya ne badhuM khulluM thatuM jAya. AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna thAya ane eTale bharelI koThI, khAlI thayA kare. viSayo sAMbharatA hoya to AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna kare to viSayo yAda ja nA Ave. A to pahelAMno koThImAM ja mAla bharelo ne ! te mAla nIkaLe eTale yAda Ave ane tenuM AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karIe eTale khAlI thatuM jAya ane eTale pachI chevaTe koThIne khAlI thaye ja chUTako. praznakartA: dAdA, gharamAM jAtajAtanuM vasAvavAno moha che, sADIo kharIdavAno moha che, te badhAMnuM pratikramaNa zI rIte karavuM ? - dAdAzrI : e to badhAM nokarma kahevAya. 'tuM caMdu' to tArAM che, nahIM to e tArAM nathI. A moha jo mUcha karAve ne mUrjA utpanna thAya, te ghaDIe pratikramaNa karavuM paDe, eya koThImAM mAla bharelo mATe pratikramaNa karavuM paDe. koThImAMthI je je mAla nIkaLe te badhAMnA AlocanA, pratikramaNa
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna 353 354 AptavANI-2 A jJAna pachI rajamAtra paNa abhAvabhAva ApaNAmAM hovo ja nA joie. have to ApaNe navI laDAi karavI nathI ane je jUnI laDAi che eno nikAla ja karavAno che ! ne pratyAkhyAna karavA paDe, teya ApaNe nahIM, 'caMdu' pAse karAvavAnAM. je khAya tenI gunegArI, ApaNe khAie nahIM eTale ApaNe 'zuddhAtmA' e pratikramaNa zAnAM karavAnAM ? AtmAnuM jJAtA-draSTApaNuM ochuM thatuM jAya tema zaurya ochuM thatuM jAya, paNa jema jJAtA-draSTApaNuM vadhe tema zaurya vadhe. pratikramaNa zarU thAya eTale cothuM guMThANuM zarU thAya ! atikramaNa ane AkramaNa jeTaluM karyuM enuM pratikramaNa ne pratyAkhyAna karajo. A sadAcAra, durAcAra e kAMi hAthanI vAta nathI, e to amuka bIjI vastuone AdhIna che, paNa durAcAra thatI vakhate atikramaNa ane AkramaNa thAya che tenuM pratikramaNa ne pratyAkhyAna karavAnuM. AkramaNa te atikramaNa praznakartA : AkramaNa ane atikramaNamAM zo phera ? dAdAzrI : banne vacce ghaNo phera che. atikramaNano doSa eTalo nathI, AkramaNano doSa bhaMyakara che. A mahIM ADo avaLo vicAra Ave che e atikramaNa, paNa 'Ane sIdho karI nAkhuM, mAruM je thavAnuM hoya te thAya, paNa tAruM to karI ja nAkhuM,' e badhA bhAva te Akramaka bhAva che. svarUpajJAnanI prApti pachI Akramaka bhAva nA hoya, chatAM atikramaNa thAya. je sAmAnya hovuM joie tenAthI vizeSa thAya, ati thAya, te atikramaNa. Akramaka bhAva gayo eTale vItarAgatAmAM Avyo. Akramaka bhAva ane atikramaNa bhAvamAM bahu Dipharansa che, svarUpajJAna maLyA pachI ko'ka upara abhAvabhAva thayA kare ane mahIM vaMToLa jevuM jAge, temAM Akramaka bhAva nA hoya. tevA abhAvabhAva AkramaNa karAvIne nathI jatA, paNa atikramaNa karAvIne jAya che; mATe temAM pratikramaNa ne pratyAkhyAna karavAnAM bAkI rahe che. eka ne eka vyakti mATe AvA atikramaNa, AvA abhAvabhAva hajAra hajAra vakhata paNa Ave ane hajAra hajAra vakhata AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna tenI sAme kare, to ja tevAM bhAre atikramaNathI chUTA thavAya. jAthu pratikramaNa praznakartA : jAthu pratikramaNa kone kahevAya ? dAdAzrI : jAthu pratikramaNa kone kahIe ? ke je jAthu yAda Ave tene mATe koi eka jaNa jAdhu mahIM yAda AvyA karatuM hoya, to tenuM jALu pratikramaNa karavuM paDe. jAthu eTale niraMtara. smRti e rAga-dveSano arIso che. koi vakhata pratikramaNa karavuM paDe, paNa jAthamAM to jeTalI vAra yAda Avyo teTalI vAra pratikramaNa karavuM paDe. je vyakita joDe ApaNAthI gUMco paDI gai hoya ne te marI gayA hoya to tene yAda karIne gUMco dhoi nAkhavI, jethI cokhkhuM thai nikAla thai jAya ne gUMco UkalI jAya. AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karIne gUMco choDI nAkhavI. eka bilADIne mArI nAkhI hoya to bannenA AtmA pAse noMdha thAya che. bilADI vera lIdhA vagara rahe nahIM, mATe ApaNe tenuM AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karI levuM. jJAnInAM je je vAkyo phITa thAya te 'anubhava jJAna' kahevAya ane e mokSe lai jAya! taMta be prakAranA che; eka chUTI jAya evo taMta ane bIjo jaladI chUTe ja nahIM evo taMta. bIjo taMta ghaNA lAMbA samaya sudhI cAlu rahe, ene paNa aneka vAra AlocanA, pratikramaNa, pratyAkhyAna karI levuM. jenA mATe kharAba vicAra Ave to ApaNe ema kahevuM ke, "A to bahu sArA mANasa che, bahu sArA mANasa che.' Ama bolavAthI pelAne asara thAya. bAkI tenI sAme jovuM nahIM ke e kevA che, ApaNe to tene sArA ja kahevA. eka vAra, be vAra, traNa vAra karavAthI jarUrathI e pharI jAya. A badhuM anubhavajJAna che, ame je raste cAlyA chIe te ja raste ame tamane lai jaie chIe.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna 355 356 AptavANI-2 sorI eTale pratikramaNa ? praznakartA: "thenka yu' ane sorI' zabda, e pratikramaNa jevA che dAdAzrI : nA, A bheMsa khuza thaine mAthuM halAve e jevuM gaNAya. e vAta emanI mATe, phorenarsa mATe barobara che. paNa A pratikramaNa ane pratyAkhyAna mATe koi joTo maLe evA zabdo nathI. chatAMya sorI ema bolIe chIe, e vyavahAramAM bolIe chIe. jeno nizadina upayoga AtmAmAM ja hoya te satpuruSa; paNa A to koino tapamAM upayoga, koinI pratikramaNamAM upayoga hoya. bhagavAne zuM kaheluM ke, "pratikramaNa to potAnI bhASAmAM karaje,e tane AgaLano mArga batAvaze.' A to pratikramaNano artha kevo kare che ? A sAMtAkrujhanuM borDa mAreluM hoya, ane e raste javAnuM hoya; paNa A to tyAM dAdaramAM ja besI ne 've Tu sAMtAkrajha, ve TU sAntAkrujha' ema gAyA kare che; to sAMtAkrujha javAnuM to bAjue raDAM, paNa pote 'sAMtAkrujha javAno prayatna kare che.' eno kepha pAcho caDhe che ! anaMta avatArathI jIva pratikramaNane samajyo ja nathI, pAchaLa vaLIne joyuM ja nathI ane mahAvIra bhagavAnanAM pratikramaNo samajyA vagara gA gA kare che, rUDhi paDI gai che ! pratikramaNa eTale DAdha kADhavo te. jene DAgha paDato nathI tene pratikramaNanI jarUra nathI, 'jJAnI puruSa'ne pratikramaNanI jarUra nathI. A badhAM cAno DAgha paDe ke tarata ja dhoi Ave, tyAM jarAya kAco nA paDe; tyAM AgaLa jJAnI jarA kAcA paDI jAya, paNa tyAre jJAnI mahIMnA DAgha sAme kAcA nA hoya ! 'jJAnI puruSa'ne DAgha ja nA paDe, kAraNa ke pote gAine gavaDAve; jyAre bIjA to gavaDAve, paNa pote gAya nahIM, teno DAdha paDI jAya ! A cAno DAgha paDe ne jo jANe nahIM ke zenAthI dhovAya, to zuM thAya ? dudhamAM boLe to dUdhano DAgha paDe ne pharI telamAM boLIne kADhavA jAya to te DAdha pAko thai jAya ! bahAranAM badhAM loka atyAre pratikramaNa kevuM kare che ? dravya AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna kare che; bhAva AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna to koi karatuM ja nathI ! hA, cAno DAgha paDe che tyAM bhAva pratikramaNa kare che kharAM! pratikramaNa to DAdha paDe ke tarata ja pote dhoi nAkhe, tyAre karyuM kahevAya! A to mahIMno DAgha tyAre nA kADhe; e DAghane pAko thavA de. pachI dhovA jAya tyAre DAgha zuM tamArI rAha joine besI rahe ? nA, e to DAgha paDI ja jAya ! koine UMce sAde bolyA ne enAthI sAmAvALAne duHkha thAya to mahIM pratikramaNa karI levuM paDe, kAraNa ke A atikramaNa thayuM, te atikramaNanuM pratikramaNa karavuM paDe. pratikramaNanI yathArtha vidhi praznakartA : pratikramaNamAM zuM karavAnuM ? dAdAzrI : mana-vacana-kAyAno yoga, bhAvakarma, dravyakarma, nokarma, caMdulAla tathA caMdulAlanA nAmanI sarva mAyAthI nokhA evA 'zuddhAtmA'ne saMbhArIne kahevuM ke, "he zuddhAtmA bhagavAna ! mArAthI UMce sAde bolAyuM te bhUla thai, mATe tenI mAphI mAguM chuM, ane te bhUla have pharI nahIM karuM e nitya karuM chuM. te bhUla pharI nahIM karavAnI zakti Apo.' 'zuddhAtmA'ne saMbhAryA athavA 'dAdA'ne saMbhAryA ne kadAM ke, "A bhUla thai gai'; eTale atikramaNatAM DAgha, kADhe pratikramaNa dAdAzrI : A cAno DAgha tamArAM kapaDAM upara paDe to tame zuM karo cho ? praznakartA: tarata ja dhoi nAkhuM chuM. dAdAzrI : tyAM tame kevA cokkasa raho cho ? kAraNa ke tamane thAya che ke DAgha rahI jaze, mATe tarata ja tyAM rokaDuM dhoi nAkho cho; paNa "mahIM? DAgha paDe che tenI khabara ja nathI ! atikramaNa eTale DAdha paDavo te ane
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ AlocanA-pratikramaNa-pratyAkhyAna 357 e AlocanA, ne e bhUlane dhoi nAkhavI e pratikramaNa ane e bhUla pharI nahIM karuM evo nizvaya karavAno e pratyAkhyAna che! sAmAne nukasAna thAya evuM kare athavA ene ApaNA thakI du:kha thAya e badhAM atikramaNa ane tenuM tarata ja AlocanA, pratikramaNa ne pratyAkhyAna karavuM paDe. A to sahelo mArga che, tarata ja kUMcIothI tALAM khUlI jAya ! koi kALamAM Avo saMyoga nahIM bhego thAya, A to akrama mArga che! eksezanala kesa che ! ane agiyAramuM Arya che !! tyAM kAma kADhI lejo. AvAM pratikramaNathI lAipha paNa suMdara jAya ane mokSe javAya ! bhagavAna mahAvIre ema kajo ke, 'tame bahu moTA vepArI ho to dahADAnAM atikramaNonAM rAtre pratikramaNo karajo.' ane 'rAyazI' kakAM ane 'rAtanA atikramaNonA pratikramaNa dahADe karajo.' ane 'devazI' kaoNM. A akrama mArga che eTale jJAna thayA pachI pratikramaNa karavA paDe, nahIM to jJAna thayA pachI pratikramaNa nA hoya. A svarUpanuM jJAna pAmyA, paNa mahIM mAla sTokamAM che tethI atikramaNa thAya ane tenuM pratikramaNa karI nAkhavuM paDe. e pratikramaNa ApaNe 'zuddhAtmA' e nahIM karavAnAM, e to A manavacana-kAyA pAse karAvavAnAM. 'huM karuM chuM' e bhAva nIkaLI gayo eTale svarUpe karIne zuddha chIe, eTale potAne pratikramaNa karavAnAM nA hoya. pote zuddhAtmA' pratikramaNa kare to to poijhana thai jAya. 'pote' 'zuddhAtmA' pratikramaNa nA kare, paNa mana-vacana-kAyA pAse karAvaDAve. A to akrama mArga che eTale pahelAM svarUpajJAnamAM besIne pachI devuM vALavAnuM. akrama mArgamAM to pahelAM baLatarA baMdha karIne pachI devuM vALavAnuM; jyAre kramika mArgamAM to devuM vALatAM vALatAM jJAnamAM Ave. yogezvara zrIkRSNa praznakartA : svadharma eTale zuM ? ApaNA vaiSNavamAM kahe che ne ke svadharmamAM raho ne paradharmamAM nA jazo ! dAdAzrI : ApaNA loko svadharma e zabda ja samajyA nathI ! vaiSNava dharma e svadharma ane zaiva ke jaina ke itara bIjA dharma te paradharma, ema samajI beThA che. kRSNa bhagavAne kalAM ke, 'paradharma bhayAvaha,' eTale loka samajayA ke vaiSaNava dharma sivAya bIjA badhA dharma pALe te bhaya che. tema dareka dharmavALA evuM ja kahe che ke paradharma eTale bIjA dharmamAM bhaya che, paNa koi svadharma ke paradharmane samajayuM ja nathI. paradharma eTale dehano dharma ane svadharma eTale AtmAno potAno dharma. A dehane navaDAvo, dhovaDAvo, agiyArasa karAvo e badhA dehadharma che, paradharma che; AmAM AtmAno eya dharma na hoya, svadharma na hoya. A AtmA e ApaNuM svarUpa che. kRSNa bhagavAne kaDAM ke, 'svarUpano dharma pALe te svadharma che ane A agiyArasa kare ke bIjuM kAMi kare te to parAyo dharma che, emAM svarUpa na hoya.' | 'potAno AtmA e kRSNa che' ema samajAya, enI oLakhANa thAya to ja svadharma paLAya. jene mahIMvALA kaSNanI oLakhANa paDI e ja sAco vaiSNava kahevAya, Aje to koi sAco vaiSNava thayo nathI ! vaiSNava jana to tene re kahIe...' e vyAkhyAnA hisAbe paNa ekaya vaiSNava thayo nathI ! Ama kahe che ke, 'ame kRSNa bhagavAnano dharma pALIe chIe, paNa kRSNa bhagavAna mane roja kahe che ke, "AmAMno ekaya jaNa mAro sAco bhakta nathI. huM je kahuM chuM te mArI AjJA teo eka dA'Do, are eka kalAka paNa pALatA nathI.'
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogezvara zrIkRSNa 359 360 AptavANI-2 zrIkRSNanI AjJA kRSNa bhagavAna kahe che : jIva tuM zIdane zocanA kare, kRSNane karavuM hoya te kare." tyAre A vaiSNavo zuM kahe che ? vaiSNavo kahe che ke, "kRSNa bhagavAna to ema kahe, paNa ciMtA karyA vagara ochuM ApaNuM kAma cAlavAnuM che ? ciMtA to karavI ja paDe ne ?" le, A moTA bahu calAvavAvALA nIkaLI paDyA ! ApaNI dAnata cokhkhI hoya, kRSNanA sAcA bhakta hoie to pachI ciMtA zAnI thAya ? kRSNane ApaNe cokhkhuM cokhkhuM kahevAmAM zo vAMdho che ? sAcI bhAvanAvALo to bhagavAnane paNa gALo dai zake. bhagavAnane koNa gALa dai zake ? je sAco puruSa hoya te ja bhagavAnane gALa dai zake ! AmAM DaravAnI kyAM vAta che ? bhagavAnane kahevAya ke, "amAre ciMtA nathI karavI, amArI marajI bilakula tamArI AjJAmAM ja rahevAnI che, chatAM paNa ciMtA thai jAya che, to ame zuM karIe ? ame to tamArA zaraNamAM rahIe chIe ane tamane gALa paNa ApIzuM.' - kRSNa to keTaluM keTaluM kahI gayA ke, "prAptane bhogava, aprAptanI ciMtA nA karIza." atyAre A jamavAno thALa sAme Avyo che, e prApta saMyoga che, tyAre ene nahIM bhogavatAM zeTha gayA hoya kArakhAnAmAM ne ahIM mAtra dhokaDuM ja khAtuM hoya ! have Ane kRSNa paNa zuM kare ? kRSNa kahe che ke, "eka bAju mane hiMDoLe besADe che ne bIjI bAju mArI jIbha upara paga mUke che A badhA vaiSNavo ! mAro eka zabda pALatA nathI." tamane kema lAge che ? mArI vAta barobara che ne ? tame ja kaho ke ciMtA karo cho ke nathI karatA ? AvuM ame eka jaNane zIkhavADeluM, te bhai to pAko nIkaLyo. ATha dahADA AvuM roja karyuM ne navame divase AvIne kahevA lAgyo ke, 'dAdA, mArI para bhagavAna prasanna thayA, mane eka paNa ciMtA thai nathI.' 'jJAnI puruSa'nAM vacanamAM vacanabaLa hoya, te jo pALe to to tenuM kAma ja thai jAya. eka bahena auraMgAbAdamAM AvelAM, temaNe amArAM darzana karyA, be miniTa 'zrIkRSNa zaraNaM mama" bolyAM ne tarata ja temane sAkSAt kRSNa bhagavAnanAM darzana thayAM ! praznakartA : ciMtA to rAtadahADo karIe chIe, paNa amAre ciMtA nathI karavI chatAM thaI jAya che, to pachI zo upAya karavo ? dAdAzrI : AmAM kRSNanI AjJAnuM ullaMghana thAya che, paNa joDe joDe enI davA paNa hoya. tamAre roja savAramAM pAMca vakhata kRSNa bhagavAnanA phoTA AgaLa be hAtha joDIne kahevuM ke, "he bhagavAna, tame kadAM che ke eka paNa ciMtA tuM nA karIza. kAraNa ke karavuM-karAvavuM badhuM ApanA hAthamAM che, chatAM mArAthI ciMtA thai jAya che to zuM karavuM ? mArI to draDha icchA che. ke eka paNa ciMtA nA karAya. mATe he bhagavAna, evI kaMika kRpA karo, evI zakti Apo ke ciMtA pharIthI nA thAya.' Ama chatAMya jo pharI ciMtA thAya to pharIthI bhagavAnane Ama vinaMti karajo. Ama rye ja jAva, pachI kazI ja ciMtA nahIM thAya, A ApaNe kRSNane doraDuM bAMdhyuM! ane jAva, amane yAda karIne, amAruM nAma daine kRSNa bhagavAnane roja savAramAM pAMca vakhata kahejo, pachI jo ciMtA thAya to amArI pAse Avajo. jo kRSNane gopIbhAve bhajajo, paNa kemano gopIbhAva rahe ? kRSNane oLakhyA vagara gopIya zAnI thavAya ne bhAveya zAno Ave ? kRSNa bhagavAnanAM be svarUpa : eka bALa svarUpa ane bIjuM yogezvara svarUpa. yogezvara kRSNane koi oLakhe ja nahIM, eTale bALakRSNanI bhaktimAM loka paDyA. temAM parasAda, ramakaDAM. ghoDiyuM-pAraNuM hoya, paNa tethI kaMi vaLe? puSTidharma te bALamaMdira kahevAya, A to bAla kRSNano dharma, kharo dharma to yogezvara kRSNano che. bAlakRSNa dharma e to bALamaMdira che, emAM jayAM sudhI sleTanI laMbAi pahoMce tyAM sudhI ekathI dasa sudhI lakhavAnuM. dharma to yogezvara kRSNano joie. yogezvara kRSNano dharma e jJAnamaMdira kahevAya. mokSa mATe yogezvarane bhajo ne saMsAramAM rahevuM hoya to bALakRSNane bhajo. kRSNa to naramAMthI nArAyaNa thayelA, jJAnI hatA. eTale have maMdiramAM kyAM bhagavAna rajA che ? agAu dasa hajAra varSa upara eka pustakamAM lakhAyuM che ke kaLiyugamAM bhagavAna pedA thaze, te anaMta jAtanI anaMta kaLAovALA
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogezvara zrIkRSNa 361 362 AptavANI-2 haze ! nahIM to kaLiyuganA manuSyo pAMsarA thaze nahIM, te bhagavAna jAte AvyA che. ahIM to jaina, vaiSNava, muslima, krAisTa badhA dharmano saMgama che. "ame' saMgamezvara bhagavAna chIe. kRSNavALAne kRSNa maLe ane khudAvALAne khudA maLe, keTalAya amArI pAsethI kaSNa bhagavAnanAM darzana karI gayA che. ahIM niSpakSapAtI dharma che. A to kevuM che ke eka ghora khode ne bIjuM pUre. eka avatAramAM hindune tyAM janme tyAre masjida toDe ne pAcho musalamAnamAM jAya tyAre maMdira toDe, tema dareka bhavamAM bhAMgaphoDa ja kare. vaiSNavane tyAM janme tyAre jainone vagove ne jainamAM janme tyAre vaiSNavone vagove. tIrthaMkaro, rAma, kRSNa, sahajAnaMda, krAisTa, payagaMbara ne jarathosta je je thai gayA che te badhAne, loko jene pUje che tene, badhAMe vyavahArathI mAnya karavA paDe ane jo oLakhANa paDe to 'eka' che ne oLakhANa nA paDe to 'aneka che. amArI pAse to badhAMya dharmano saMgama che. amAre ne koi bhagavAnane bheda nA hoya. lAkha jJAnIono eka mata ne eka ajJAnInA lAkha mata hoya. pAMca hajAra varSa pahelAM kAliyA nAganI vAta rUpakamAM mUkI, te kAliyA nAgane nAthanArA kaNa nahotA. A tuM ciDhAya che, gusse thAya che, e ja nAga. pelA nAgamAM to madArInuM kAma hatuM. temAM kRSNa, bhagavAnanuM zuM kAma hatuM ? ne kRSNa bhagavAne nAgane nAthavAnI zI jarUra paDelI ? te zuM temane madArI nahotA maLatA ? paNa koi vAtane ja samajatA nathI ane te rUpaka hajI cAlyA kare che. kAliyadamana thayuM tyAM kRSNa hoya. A kAliyadamanamAM nAga eTale krodha, to krodhane vaza karyo hoya tyAre kRSNa thavAya. karmane kRSa kare te kRSNa ! eka jaNa mane kahe ke, "kRSNa bhagavAna to mAnA peTe nahIM janmelA ne ?" meM tene kaDAM, 'zuM tyAre kRSNa upara AkAzamAMthI TapakyA hatA ? A badhA dehadhArIne mAne peTe janma levo ja paDe. kRSNa to devakIjIne peTe janmelA." kRSNa bhagavAne niyANuM bAMdheluM. niyANuM eTale zuM ? ApaNI vastunA badalAmAM vastu icchavI, vastu sAme vastunI icchA karavI. potAnI puNyanI badhI ja mUDI koi eka vastu prApta karavAmAM kharcavI te niyANuM. kRSNa bhagavAna AgalA avatAramAM vaNika hatA, te emane jyAM tyAMthI tiraskAra ja maLelo, pachI sAdhu thayelA. emaNe tapa, tyAgano AcAra jabarajasta lIdho, enA badalAmAM zuM nakkI karyuM ? mokSanI icchA ke bIjI icchA ? emanI evI icchA hatI ke jagata AkhuM mane pUje. te emanuM puNya A pUjAvAnA niyANAmAM vaparAi gayuM, te Aje emanA niyANAne pAMca hajAra varSa pUrAM thAya che. puSTimArga zuM che ? vallabhAcArya puSTimArga kADhyo. pAMcaso varSa upara jyAre musalamAnono bahu kera hato, ApaNI strIo maMdiramAM ke bahAra kyAMya nIkaLI nahotI zakatI, hindu dharma khalAsa thavAnI aNI para Avyo tyAre vallabhAcArya kALane anurUpa paDatA dharmane puSTi ApI, te ghera beThAM bhakti karAya evo mArga Apyo, paNa te dharma te kALa pUrato ja hato. mATe pAMcaso varSa sudhI ja raheze ema teo jAte ja kahI gayA, te Aje te pUrAM thAya che. have Atmadharma prakAzamAM Avaze. kavirAje gAyuM che ja ne, muralInA paDadhe jhUmI jamunA bolI, zrIkRSNanA prakAzaka AvI gayA che." kRSNa to gajabanA puruSa thai gayA, vAsudeva hatA ane AvatI covIzImAM tIrthaMkara thaze. kRSNa to naiSThika brahmacArI hatA. praznakartA : naiSThika brahmacArI eTale zuM ? dAdAzrI : jenA bhAvamAM niraMtara brahmacaryanI ja niSThA che e naiSThika brahmacArI kahevAya ! DiscArja thatuM abrahmacarya che ane cArja thai rabAM che akhaMDa brahmacarya ! kRSNa bhagavAnane soLaso rANIo hatI, chatAM te naiSThika
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogezvara zrIkRSNa 363 364 AptavANI-2 to mahArAja pote lUMTAi jAya ! have A vAta kone samajAya ? have kALa pUro thavA Avyo che, have badhAM ja rIleTiva dharmo Topa upara Avaze. ame badhA ja apaseTa thai gayelA rIleTiva dharmone pharIthI apaseTa karI nAkhIzuM. eTale zuM thaze ? seTaapa thai jaze! brahmacArI hatA. A kevI rIte te tamane samaja pADuM. eka mANasa corI kare che, paNa mahIM niraMtara bhAvamAM ramyA kare che ke, "corI nathI karavI," to e naiSThika acaurya kahevAya. 'zuM cArja thai rahnAM che" te eno hisAba che ! eka mANasa dAna Ape che ane manamAM hoya ke, 'A lokonuM Ama paDAvI lauM', to e dAna gaNAtuM nathI. A indriyothI je pratyakSa dekhAya navuM bAMdhavA mATe gaNAtuM nathI, paNa mahIM navo hisAba zuM bAMdhI rAo che, je cArja thAya che, te gaNAya ! praznakartA: to pachI kRSNa bhagavAnane cAritravAna kema kakA che ? dAdAzrI : e naiSThika brahmacArI hatA. UlaTuM, emanA cAritryane duSyAritrya kahI vagoNuM thayuM che. kRSNa to vAsudeva hatA. vAsudeva eTale zuM ? ke badhI cIjanA bhokatA, paNa mokSanA adhikArI hoya, gajabanA puruSa hoya ! sAco brahma saMbaMdha praznakartA : A brahmasaMbaMdha karAve che e zuM che ? dAdAzrI : bahmarasa jhare tyAre laganI lAge ne tyAre brahmasaMbaMdha thAya. 'potAnuM svarUpa' samajAya te kharo brahmasaMbaMdha thayo kahevAya. eka kSaNa paNa svarUpa bhulAya nahIM te brahmasaMbaMdha, pachI ekuya ciMtA nA thAya. A ame svarUpanuM jJAna' ApIe chIe tyAre pachI tamane zuddhAtmAnuM niraMtara lakSa rahe che, te tame kharo brahmasaMbaMdha pAmyA kahevAya ! bAkI, kaMThI to sAmAnya maryAdA kahevAya. Aje kharo brahmasaMbaMdha ejya mArgamAM rakA ja nathI. are, jenA potAnA ja brahmasaMbaMdhanuM ThekANuM nA hoya e bIjAno brahmasaMbaMdha zI rIte karAvI zake ? vallabhacArya to vedAnta mArgane suMdara puSTi ApelI. vallabhacAryanA vakhatamAM kevA AcAra hatA ? ke loko mahArAjanAM darzana kare ane mahArAja lokonA zuddhAtmAnAM darzana kare. A to kALanI vicitratAne lIdhe badho pheraphAra thai gayo che. A jo mahArAjasAhebanAM loko darzana kare ne sAme mahArAja jo lokonA AtmAnAM darzana nA kare kRSNano sAkSAtkAra praznakartA : mIrAMne, narasiMhane kRSNano sAkSAtkAra kevI rIte thayelo? dAdAzrI : mIrAMne narasiMhane dekhAyA te kaNa nathI, teno jonAro kRSNa che ! je kahe che ke, "kRSNa mahIM dekhAya che te to dezya che; teno jonAro, draSTA te ja kharo kRSNa che ane e kharA kRSaNanA sAkSAtkAra to eka "jJAnI puruSa' ja karAvI zake. te vakhate 'jJAnI puruSa' nahotA eTale temane kharo sAkSAtkAra thayo tema nA kahevAya; paNa narasiMha, mIrAM, kabIra, akho, jJAnadeva, tukArAma e badhAM bhakto atyAre ahIMnA ahIM ja che, koi mokSe gayuM nathI, atyAre amArI pAsethI svarUpanuM jJAna lai gayA che ! jyAM sudhI tuM bhakta che tyAM sudhI bhagavAna judA. bhakta ne bhagavAna eka thAya tyAre kAma pUrNa thAya. kRSNane to koi oLakhI ja zakyuM nathI. koie vAMsaLIvALo, to koie gopIovALo vagere vagere kRSNane banAvyA. aliyo vahoro chabIo vece ne ApaNe kharIdIe ne tene bhajIe, A badho vepAra che ! kRSNa evA nA hoya, tame jevA kalpo cho tevA te nathI. A to loko bALakRSNane bhaje che. koi jJAnamAM gharaDA thayelA, jJAnavRddha thayelA yogezvara kRSNane bhajatA nathI. bALakRSNane loka hiMDoLe caDhAve che. kRSNa kahe che, "loka UMdhA che, dara sAla loko mArA janmadivase bhUkhyA rahe che ne bIje divase mAlamalIdA khAya che. evA mArA potAnA ja bhakto paNa mArA virodhIo thai gayA che. mane moralIvALo banAve che, kapaTI kahe che, lIlA kare che ema kahe che, mAruM jeTaluM UMdhuM thAya teTaluM kara kara kare che.' mUrtanAM darzana karavAthI mUrta thavAya ane amUrtane bhajavAthI amUrta thavAya, enAthI mokSa maLe. svarUpamAM ramaNatA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogezvara zrIkRSNa 365 u66 AptavANI-2 te cAritrya. zuddha dazAthI abhedatA lAge. Atmavat sarva bhUteSu lAge, te navuM zuddha che. jJAna, darzana, cAritrya ne sukha utpanna thayuM te jyota, A dIvo te nahIM. jJAtA-draSTA te ja kRSNa, dezya te kRSNa nathI. maryAdA te pUrNa puruSottama praznakartA rAma maryAdA puruSottama ne kRSNane pUrNa puruSottama kakSA e kharuM ? - dAdAzrI : kharI rIte kRSNane pUrNa puruSottama nA kahevAya, rAma ja pUrNa puruSottama kahevAya; kAraNa ke rAma mokSe gayA, rAma paramAtmA thai gayA. kRSNane paramAtmA nA kahevAya, bhagavAna kahevAya. hajI e mokSa gayA nathI, AvatI covIsImAM tIrthaMkara thaine mokSe javAnA che. A to kRSNane pUrNa puruSottama zAthI kakko ? pragaTanuM mahAbhya gAvA. je mokSe gayA te kaMi dhoLI nA zake ApaNuM, hajI je hAjara che brahmAMDamAM, te kyAreka sAMdho maLe to kAma kADhI nAkhe. devakI, baLarAma ne kRSaNa traNeya eka ja kaTuMbanA tIrthakara thavAnA che. emanA kAkAnA dIkarA nemInAtha bhagavAna bAvIsamA tIrthaMkara thaI gayA, AkhuM kuTuMba ja zAmaLuM emanuM! paNa gajabanA puruSo pAkyA emAM ! gItAnuM rahasya, ahIM be ja zabdamAM praznakartA : kRSNa bhagavAne arjunane zA mATe mahAbhAratanuM yuddha laDavA mATe kahyuM hatuM ? dAdAzrI : bhagavAnane te vakhate AvuM bolavAnuM nimitta hatuM. arjunane moha utpanna thayo hato, kSatriya dharma hovA chatAM te mUrzita thayelo. tethI mUcha kADhavA kRSNa bhagavAne arjunane cetavyo ne kaDAM, 'tArI mUrchA utAra, tuM tArA dharmamAM Ava. karmano kartA ke nA kartA tuM thaiza nahIM.' kRSaNa 'vyavasthita' jANatA hatA ane vyavasthitanA" niyamamAM hatuM eTaluM ja kRSNa bolyA che, paNa lokone samajamAM AvatuM nathI ane kahe che ke, kema bhagavAna jJAnI thaine AvuM bolyA ke, "A badhAMne mArI nAkha?" kaSaNano A to ona dhI momenTano upadeza hato, kaMi haMmezane mATe A upadeza nA karAya ke, mArajo ja. arjunane bIjAM badhAM sagAMne joIne moha utpanna thayelo. bhagavAna jANatA hatA ke thoDI vAra pachI moha UtaravAno che, eTale naimittika rIte kRSNa bhagavAne vAta kahelI. temaNe arjunane kaDalAM, 'tuM kSatriya che ne tArAM paramANu laDyA vagara rahevAnAM ja nathI, e amane jJAnamAM dekhAya che ke tAruM 'vyavasthita' AvuM che. mATe tuM khoTo moha nA karIza, mAravA mATe moha vagara kArya kare, khoTo ahaMkAra nA karIza.' zrIkRSNa nemInAtha bhagavAna pAsethI divyacakSu meLavelAM hatAM, tyAra pachI A gItAno upadeza temaNe karelo. gItAmAM to kRSNa bhagavAna be ja zabda kahevA mAge che. e be zabda lokone samajAya tema nathI, tethI ATaluM moTuM gItAnuM svarUpa ApyuM ane e svarUpane samajavA mATe lokoe pharIthI vivecana lakhyAM che. kRSNa bhagavAna jAte kahe che ke, "je gItAmAM kahevA mAguM chuM teno sthULa artha eka hajAramAM eka jaNa samajI zake. evA eka hajAra sthULa arthane samajanArA mANasomAMthI eka jaNa gItAno sUkSma artha samajI zake. evA eka hajAra sUkSma artha samajanArAomAMthI eka jaNa sUkSmatara arthane samaje. evA eka hajAra sUkSmatara arthane samajanArAomAMthI eka jaNa gItAno sUkSmatama artha arthAt mAro Azaya samajI zake !' e ja eka kRSNa bhagavAna zuM kahevA mAgatA hatA te samajI zake. have A sADAtraNa abajanI vasatimAM kRSNa bhagavAnane samajavAmAM kono naMbara lAge ? kRSNa bhagavAna je kahevA mAgatA hatA te be ja zabdamAM kahevA mAge che, e to je jAte kRSaNa thayo hoya te ja samajI zake ne kahI zake, bIjA koInuM kAma nahIM. Aje 'ame' jAte kRSNa AvyA chIe, tAre tAruM je kAma kADhavuM hoya te kADhI le. kRSNa zuM kahevA mAge che ? mANasa marI jAya tyAre kahe chene ke, "mahIMthI jatA rakA,' te zuM che ? te "mAla" che ane ahIM paDyuM rahe che te khokhuM' che. A carmacakSuthI dekhAya che te pekiMga che ne mahIM mAla" che, maTIrIala che. dhera Ara verAiTIjha opha pekiMgjha. koi
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogezvara zrIkRSNa 367 368 AptavANI-2 AMbAnuM pekiMga, koi gadheDAnuM pekiMga, to koi mANasanuM ke strInuM pekiMga che; paNa mahIM "mAla" cokhkho, eka sarakho badhAmAM che. pekiMga to game tevuM hoya, saDeluMya hoya, paNa vepArI pekiMganI tapAsa nA kare, mahIM 'mAla' barAbara che ke nahIM te joi le, tema ApaNe mahIMnA 'mAla'nAM darzana karI levAnAM. kRSNa bhagavAna kahe che ke, "mahIM je "mAla" che te ja huM pote chuM, e ja kRSNa che, ene oLakha eTale ukela Avaze tAro, bAkI lAkha avatAra tuM gItAnA zloka gAiza toya tAro ukela nahIM Ave !" "khokhuM' ane "mAla" A be ja zabdomAM kRSNa bhagavAna je badhuM kahevA mAgatA te che, ane A buddhizALI loko gItAnAM artha karavA jAya che, enAM pustako kADhe che ! mULa to A lokone arka kADhatAM ja nathI AvaDatuM ne moTAM moTAM vivecano, TIkAo lakhI arka kADhavA gayA che; paNa A to potAnA svachaMdathI nAmanA kADhavA ja kare che ! bAkI be zabdamAM ja kRSNa, bhagavAnano 'aMtara-Azaya" samAI jAya che. pahelAMnA jamAnAmAM to pacIsa varasanA DipharansamAM bApano aMtaraAzaya dIkaro samajI jato hato, tyAre Aje to pacIsa varasanA aMtaramAM aMtaraAzayanI vAta samajavAnI zakti rahI nathI; to kRSNanI vAta kevI rIte samajavAmAM Ave ? atyAre gItA viSe ghaNuM ghaNuM lakhAya che, paNa emAM eka vALa paNa lakhanArA samajatA nathI. A to 'aMdha aMdha maLyA, tala-tela kothaLe mahIM maLyA, nA thAya tala ne nA thAya ghANI!" enAM jevuM che. hA, e khoTuM nathI, karekTa che, paNa e pharsTa sTAnDarDanA mAstaranA jevI vAta che ne te barobara che. ahIM amArI pAse kevI vAta hoya ? kaoNlejanA chellA varSanI vAta hoya. tyAM AgaLa pharsTa sTAnDarDanI vAta thAya tema A gItAnAM vivecanonI vAta hoya. eka 'jJAnI puruSa' pAse ja sarva zAstronI yathArtha vAta maLI zake che. arjunane virATa darzatA A chokaro hosTelamAM bhaNato hoya tyAre phAdhara tene kaDaka zabdomAM patra lakhe ke, 'tuM bhaNato nathI ane mArA paisA bagADe che, sinemA-nATaka joyA kare che, kaMI karato nathI.' tyAre chokaro zuM kare ke bApano patra potAnA phrenDane dekhADe ane kahe ke, "jo ne mArA phAdhara kevA che ? jaMgalI che, krodhI che ne lobhI che, kaMjUsa che." AvuM chokaro kema kahe che ? kAraNa ke tene phAdharanI vAta nathI samajAtI, e phAdharano aMtaraAzaya nathI samajI zakato. phAdhara ane chokarAmAM mAtra pacIsa ja varasano Dipharansa che, chatAM paNa bApano aMtaraAzaya dIkaro samajI zakato nathI; to pachI kRSNa bhagavAnane to pAMca hajAra varSa thayAM, te pAMca hajAra varSanA DipharansamAM kRSNa bhagavAnano aMtaraAzaya koNa samajI zake ? emano aMtara Azaya koNa batAvI zake ? e to je "khuda' kRSNa bhagavAna hoya te ja batAvI zake! mahAvIranA aMtaraAzayanI vAta koNa batAvI zake? e to ja khuda mahAvIra hoya te ja batAvI zake. mahAvIrane paNa 2500 varasano Dipharansa praznakartA: kRSNa bhagavAne arjunane vizvadarzana karAveluM e zuM che? dAdAzrI : e vizvadarzana e AtmajJAna nathI. A keTalAM badhAM janmelAM e marI jAya che, pharI janme che, Ama kALacakramAM badhAM khapAyA kare che, mATe koi mAranAra nathI, koI jIvADanAra nathI. mATe he arjuna, tane je moha che mArI nAkhavAno-te khoTo che, te choDI de. A mATe kRSNa arjunane bihAmaNuM raudrasvarUpa dekhADyuM, badhA marelA dekhADyA. te virATa svarUpa arjunane batAvyuM. eka vAra to arjuna gabharAi gayo. pachI tene samajAyuM tethI te laDavA taiyAra thayo. pachI tene temaNe saumya svarUpa batAvyuM. Ama kRSNane je dekhAyeluM te arjunane temaNe batAveluM A virATa svarUpa, tene ApaNe 'vyavasthita' kahIe chIe. gajavuM kapAya toya 'vyavasthita', eTale kazuM nA thAya AnAthI, AgaLanI vAsanAo UbhI nA thAya, moha nA UbhA thAya. mahI preraNA thaI eTale cAlavA mAMDavAnuM. A to badhI mazInarI kahevAya, 'vyavasthita'nI calAvI cAle. thayo.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogezvara zrIkRSNa u68 370 AptavANI-2 sudarzana cakra praznakartA : kRSNanuM sudarzana cakra e zuM hatuM ? dAdAzrI : e to nemInAtha bhagavAne temane samyak darzana ApeluM te ! sudarzana eTale samyak darzana, tenAM lokoe cakro cItarI mAryA ! te loko evuM samajyA ke cakra lokone kApI nAkhe che ! eka mahArAje mane pUchayuM ke, 'meM sAMbhaLyuM che ke tame eka kalAkamAM divyacakSu Apo cho, te kevaDAM hoya ?" meM kada, 'gADAMnA paiDAM jevaDAM !" have Amane te zuM kahevuM ? kRSNa bhagavAne arjunane gItAno upadeza karatI vakhate je divyacakSu pAMca miniTa mATe ApyAM hatAM te ja divyacakSu ame tamane kalAkamAM ja paramenanTa ApIe chIe, enAthI 'Atmavat sarva bhUteSu" tamane dekhAya. 'jJAnI puruSa tamArAM anaMtakALanAM pApono goTo vALIne bhasmIbhUta karI Ape,' ema kRSNa bhagavAne kahnAM che. ekalAM pApo bALI Ape eTaluM nahIM, paNa joDe joDe temane divyacakSu Ape ane svarUpanuM lakSa besADI Ape ! e akrama mArganA 'jJAnI puruSa' 'na bhUto na bhaviSyati' evA pragaTa che, e che tyAM sudhI kAma kADhI lo! vedo, traNa guNomAM ja che kRSNa bhagavAne gItAmAM kahnAM ke, 'vedo traNa guNathI bahAra nathI, vedo traNa guNane ja prakAza kare che.' kRSNa bhagavAna nemInAtha'ne maLyA pachI temaNe gItA kahI, tyAra pahelAM e vedAMtI hatA. emaNe gItAmAM kakAM. traguNya viSayo vedo nizaiya guNyo bhavArjuna', A gajabanuM vAkya kRSNa kahI nAkhyuM che ! AtmA jANavA vedAMtathI para javA kahnAM che ! emaNe ema kakAM ke, "he arjuna ! AtmA jANavA tuM triguNAtmakathI para thA." triguNAtmaka kayA kayA ? satva, raja ane tama. vedo A traNa guNane dharAvanAra che, mATe tuM emanAthI pAra nIkaLIza to ja tAruM kAma thaze. A traNa guNo pAchAM ThaMdra che, mATe tuM triguNAtmakathI para thA ane AtmA samaja ! AtmA jANavA kRSNa vedAMtanI bahAra javA kahnAM che, paNa loko samajatA nathI. cAreya veda pUrA thAya tyAre veda iTaselpha zuM bole che? dhIsa ijha noTa dheTa, dhIsa ijha noTa dheTa, tuM je AtmA khoLe che te AmAM nathI, 'na iti na iti', mATe tAre jo AtmA jANavo hoya to go Tu jJAnI. kRSNa bhagavAne kadAM che ke, 'A jagata bhagavAne banAvyuM nathI, paNa svAbhAvika thayuM che !' sAco saMnyAsa te niSkAma karma kRSNa bhagavAne mokSanA be rastA batAvyA : eka saMnyAsa ane bIjo niSkAma yoga. saMnyAsa zabda bahu UMco che, paNa tene koi samajatuM nathI. lokoe je bhagavAM vastra pahere tene saMnyAsI kahevA mAMDyuM ! saMnyAsa eTale nyAsa levA mana-vacana-kAyAmAMthI, badhethI AtmA kheMcIne AtmAmAM mUkI de, tene saMnyAsa kahevAya. jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' AtmAnuM jJAna nA Ape tyAM sudhI saMnyAsI ja nA thAya. khetaramAM gayo hoya te ghara nA hoya ne ghera hoya te khetaramAM nA hoya, tema dharma saMnyAsI che te niraMtara AtmAmAM ja rahe. niSkAma yoga te loko kahe che ke, 'kAma kara, paNa phaLanI AzA rAkhIza nahIM." alyA, phaLanI AzA rAkhyA vagara to gharanI bahAra jIvaDuMya nA jAya, phaLanI AzA rAkhyA vagara koi kAma kare ja nahIM. joDAnI AzA rAkhyA vagara mocIne tyAM koNa jAya ? phaLanI AzA vagara to koi kAma kare ja nahIM. A jo khabara paDI ke, 'Aje bajAramAM zAka nahIM maLe.' to koi zAka levA jAya ja nahIM. chatAM evuM kahevuM paDe ke, 'phaLanI AzA rAkhyA vagara tuM kAma kara." AnAthI zuM thAya ke kAma karatI vakhate A vAkya khUMce ke, 'bhagavAne to phaLanI AzA rAkhyA vagara kAma karavAnuM kadAM che," tethI tenuM phaLa sAruM Ave. A jo phaLanI AzA rAkhyA vagara kAma kare to loko pragati mAMDe, paNa kRSNa bhagavAna je kahe che te loko samajyA nathI. bhagavAne to zuM kaheluM ke, 'jo tuM zAka levA jAya to zAkanI
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogezvara zrIkRSNa AzA rAkhaje, paNa jo zAka lIdhuM chatAM kaDavuM AvI jAya to pachI levAi gayuM e phaLa, emAM phaLanI AzA nA rAkhIza, eTale rAga-dveSa nA karIza, je thayuM te mAnya rAkhaje.' jo gajavuM kapAya to zAMti rAkhaje, enA para vilApa nA karIza, tyAM samatA rAkhaje, rAga-dveSa nA karIza. ahIMthI sADI levA gayA, mATe sADInI AzA to hoya ja, paNa pachI jo sADI kharAba nIkaLI to DIpresa nA thaiza, sADI jevI nIkaLI e bhale ho, tyAM AgaLa phaLanI AzA nA rAkhIza, rAga-dveSa nA karIza evuM kahevA mAMge che, bAkI joDAnI AzA rAkhyA vagara mocIne tyAM koNa jAya ? mocIne tyAM javuM, paNa sAruM ke khoTuM, priya ke apriyanI AzA nA rAkhIza. eTale priya ke apriyanI AzA nA rAkhavI te niSkAma karma. 371 bhagavAne gItAmAM kahyuM che ke, 'abhyAsa karaje.' te atyAre gItAno eTalo badho abhyAsa karyo ke abhyAsano ja adhyAsa thai gayo. adhyAsa choDavA mATe bhagavAne abhyAsa karavAno kakko, to abhyAsano ja adhyAsa thai gayo ! kRSNanA ekuya zabdano artha Aje koi jANatuM ja nathI. badhI kriyAmAM 'huM karuM chuM' e bhAna nA rahe te saMnyasta yoga ne te ja saMnyAsI kahevAya ! A AjanA saMnyAsIomAM chAMToya saMnyasta nathI. AtmA AtmAmAM ja mUkyo te ja saMnyasta yoga ! saMpUrNa saMnyAsI eTale dharmasaMnyAsa. te A ApaNo chello saMnyAsa te ahIM AtmA AtmAmAM rahe, AtmA zuddhAtmAmAM ja varte. ApaNo A alaukika dharma che ! A laukika dharmamAM to AtmAmAMthI saMnyasta laine dehamAM nAkhe che ! kRSNa bhagavAne kahyuM ke A traNa guNa hoya to te kharo saMnyAsI, pachI te gRhastha hoya, tyAgI hoya ke game te hoya : 1. kartRtvanuM abhimAna na hoya. 2. Asakti nA hoya. 3. kAmanA nA hoya. AptavANI-2 A Asakti e to dehano guNa che, te kevo che ? jema lohacuMbaka ane TAMkaNIne jevo saMbaMdha che, tema dehane phITa thAya tevAM paramANu pratye deha kheMcAya che. temAM AtmAne kazI ja levAdevA nathI, paNa loka to bhrAMtithI mAne che ke, 'huM kheMcAyo.' ApaNane to dehathI Asakti che ane AtmAthI anAsakta chIe, AtmA kheMcAya nahIM. AtmA jemAM tanmayAkAra thato nathI teno tene tyAga varSo kahevAya. katRtvanuM abhimAna e ja Asakti che. 372 svarUpanI prApti pachI tamArA mananAM pariNAmo game teTalAM UchaLatAM hoya to te tamane iphekTa nA kare. 'jJAnI'mAM ne tamArAmAM phera keTalo ? upAdhi jeTalo, jJAnIne upAdhi nA hoya; jyAre tamAre upAdhi hoya !
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 AptavANI-2 svarUpa jJAna ApIe chIe tenAthI to AtmAnI DAyarekTa anubhUti thAya che, te 'paramArtha samakita' che, tenAthI jagatane ane jagatanAM tatvone jovAya, oLakhAya ane anubhavAya ! sthitaprajJa dazAthI imozanala nA thAya. mozanamAM rahe te sthitaprajJa, paNa samAdhi utpanna nA thAya. 'jJAna' vinA samAdhi utpanna nA thAya. bhrAMti jAya tyAre samAdhi utpanna thAya ! kRSNa bhagavAna gItAmAM chelve sTezana kayuM kahevA mAge che ? emAM sthitaprajJa dazA e ja chelve sTezana che. 'A sthitaprajJa dazA prApta kara,' ema kahe che, paNa lokoe emane pUchavuM paDyuM ke, 'sthitaprajJa zuM khAya che, e zuM pIe ?" tyAre bhagavAnane samajAvavuM paDyuM ke, je prajJAmAM sthira thayA che, e asArane bAjue kare che ane sArane grahaNa kare che, e sthitaprajJa dazA !ane A tamArI zuddhAtmA dazA e to ethIya ghaNI UMcI dazA che. kRSNa bhagavAne lakheluM chene ke tuM vItarAga thaiza to nirbhaya thaiza ! sthitaprajJa ke sthitaprajJa ? eka mahApaMDita amArI parIkSA karavA pUchavA AvelA, sthitaprajJa dazA eTale zuM ?' temaNe pUchayuM. meM tene samaja pADI, 'tuM pote sthitaajJa dazAmAM che ! have tArI jAte mApI leje ke tuM A kinAre che to sAmo kinAro sthitaprajJa dazAno kevo hoya !" temane meM AgaLa kahnAM ke, 'tamane mIThuM lAge tevuM kahyuM ke kaDavuM lAge tevuM kahuM ? tame sthitaaza dazAmAM ja cho, paMDitAinA kephamAM pharo cho enA karatAM to A dArUno kepha sAro ke pANI reDatAM UtarI jAya, tame to kAyamano kepha karI nAkhyo che, te UMghamAMya Utarato nathI. amArAM pAMca ja miniTanAM darzanathI tamAruM bhavobhavanuM kalyANa thAya tema che, ahIM badhA ja bhagavAnanAM darzana thAya tema che, tamAre jenAM darzana karavA hoya te karajo.' sthitaprajJa e anubhavadazA nathI. 'A AtmA che ane anyathI te para che" ema zabdathI bheda pADavAnuM cAlu thai jAya to sthitaprajJa dazA cAlu thai jAya ane te cheka AtmAno anubhava thAya tyAM sudhI je dazA, te sthitaprajJa dazA kahevAya ! kRSNa bhagavAne mArga bAMdhyo te sthitaprajJa dazA sudhI Ave, paNa enI AgaLa to ghaNuM badhuM che ! ame tamane svarUpanuM jJAna ApIe chIe, tyAre sthitaprajJa dazAthI to ghaNI badhI UMcI dazA tamane rahe che. sthitaprajJa dazA ane AtmA jANavo emAM bahu phera che. sthitaprajJa e prajJAmAM sthira thAya che, paNa te rIleTiva prajJA, enA pachI ene AtmA prApta karavAno che, ane ApaNane je prajJA che te AtmA prApta karyA pachInI che, te rAga-dveSa karyA vagara samabhAve ukela Ave ! sthitaprajJa dazA eTale zuddha thayelI buddhithI AtmAnA guNadharma jANe ane tenuM oLakhANa paDe, paNa anubhUti nA thAya. sthitaprajJa dazAthI jagatane ane badhAM tatvone jANe, oLakhe, tene ja zuddha samakita kahevAya. A ame prajJAzakti be jAtanI zaktio che. AtmAnuM to tenuM te ja svarUpa che, jainomAM, vaiSNavamAM, majUromAM badhAnA AtmA eka ja svarUpanA che; paNa phakta be jAtanI zaktio utpanna thAya che. ajJAnanA ja saMjogo bhegA thAya eTale 'ajJAzakti' utpanna thAya, ene ajJAnabrahma kahevAya, enAthI jagatanuM sarjana thAya. A ajJAzakti TheTha sudhI saMsAranI bahAra ja nA nIkaLavA de, e Akho saMsArakALa pUro thatAM sudhI, anaMta kALa sudhI ajJAzakti ja badhuM calAvI le che. jyAre 'jJAnI puruSa'no sAMdho maLe tyAre e jJAna Ape, pachI prajJAzakti utpanna thAya che, ene prajJAnabrahma kahevAya. prajJA e ajJAnanA saMyogono viyoga karAvI visarjana karAve ane niraMtara mokSa tarapha, mukti tarapha prayANa karAve, jJAnI puruSa maLyA sivAya prajJA utpanna thAya ja nahIM. prajJAdhArIne brahmazakti utpanna thAya, pachI ajJAzakti nAza pAme, tyAra pachI prakRtizakti badhuM calAvI le.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitaprajJa ke sthitaajJa ? 375 376 AptavANI-2 prajJAzaktino svabhAva kevo che ? jayAMthI tyAMthI, jema tema karIne badhA saMsArI vyavahArano ukela lAvatAM lAvatAM mokSe lai javuM e che. ane ajJAzakti niraMtara zo prayatna kare che ? e saMsAranI bahAra nA javA de, AmAM AtmAne kAMi ja karavuM paDatuM nathI, ajJA ke prajJA e khudanI zakti nathI, paNa sAyanTiphika sarakamasTensiala eviDansathI UbhI thai jAya che. jJAnI puruSano chello saMyoga bhego thAya ne jJAna prApta thAya tyAre prajJA utpanna thAya ne mahIM e niraMtara vAre ghaDIe cetava cetava kare, te ApaNane ema thAya ke, A navuM koNa peThuM che." ame 'zuddhAtmA" ApIe chIe tyAre tamArI mahIM prajJAne besADI daie chIe. jema bharatarAjAne paMdara paMdara miniTe nokaro 'bharata ceta, bharata ceta" ema cetavatA hatA; tema A prajJA pachI tamane cetavyA kare. paNa A kALamAM tame ja doDhaso rUpiyAnI nokarI karatA ho tyAM covIse kalAkanA traNa nokaro zI rIte rAkho ? tethI ame tamane ahIM ja covIsa kalAkano nokara besADI daie chIe, te prajJA ja tamane kSaNe kSaNe cetave che. bahAranI koi phAila AvI hoya to prajJA hAjara thai ja jAya che ane jJAnavAkyo hAjara karI jAgRta karAve che ane phAilano samabhAve nikAla paNa e ja karAve che. prajJA e to AtmAnuM eka aMga che, te AtmAno ane bahArano sAMdho karAve che. zuddhAtmA to zuddha ja che, paNa prajJA zuM kare che ? ke vyavahAra, vyavahAramAM rahe ane tahevAra tahevAramAM rahe ne potAne zuddhAtmAmAM rAkhe." prajJA to niraMtara saMsAramAMthI kADha kADha kare ne mokSa bhaNI lai jAya. AtmAnA anaMta pradezo che, te badhA upara AvaraNa che. tamane jJAna ApyuM che tethI dahADe dahADe AvaraNa jema jema tUTatAM jAya tema tema prakAza vadhato jAya, doSo dekhAtA jAya ane jeTalA doSo dekhAyA eTalA nAsI jAya. A to AkhuM doSothI bhareluM pUtaLuM che, ne badhA doSo pUrA thAya pachI mokSa thAya ! 'jJAna' maLyA pachI caMdubhAI ane tame 'pote judA paDI jAva, pachI prajJAthI caMdubhAInA doSo dekhAtA jAya. jeTalA doSo dekhAyA eTalA e jAya. "jJAna" nA hoya to naryA doSo grahaNa ja thatA hatA, nA ghAlavA hoya toya pesI jatA hatA, have jJAna pachI doSo chUTatAM jAya ne jeTalA doSoe vidAyagIrI lIdhI eTalA vItarAga thavAya ! aMte paramAtmAsvarUpa thavuM joie, paNa AtmasvarUpa thayA vagara sAcI samajazakti nA Ave. vItarAgo AtmasvarUpa thayelA ane tethI samajI karIne doSono nikAla karyo ne mokSe gayA ! kevaLajJAnanA aMzanA bhAgane prajJA kahIe chIe. eka eka AtmAmAM AkhA brahmAMDane prakAzavAnI zakti che ! eTale A khokhAmAMthI nIrAvaraNapaNe nIkaLe to AkhA brahmAMDane prakAzavAnI eke eka AtmAmAM zakti che ! A vedAMtIo tethI ja kahe che ke, AtmA sarvavyApI che ! paNa sarvavyApI, te kaI rIte ? AtmAno prakAza saMpUrNa sarvavyApI che ane e saMpUrNa prakAza thayA pachI AtmA ahIM zA mATe khIcaDI khAvA besI rahe ? pachI to e siddhakSetre jatAM rahe che ! pote potAnI AkhA brahmAMDamAM prakAzavAnI je svasaMvedana zakti che tene kevaLajJAna kahe che. ame jJAna ApyA pachI rAtre je anubhavamAM Ave che, te svasaMvedana zakti che. deha che tethI tenA AdhAre svasaMvedana kahIe chIe, nahIM to vedanA ja nA hoya ne ! parAyuM che te kyAreya potAnuM nA mAnavA de ane potAnuM che te kyAreya parAyuM nA mAnavA de te prajJA ! satsaMgathI prajJAzakti khIle. kiMcita parabhArI cIja potAnI nA manAya to te paramAtmA ja che. 'potAnuM ane parAyuM chUTuM rAkhavAnI zraddhA che paNa vartanamAM nathI te prajJA che; evI zraddhA e ja prajJA che ane evuM vartana e ja AtmA che, e ja cAritrya che. vartana eTale AtmA ane anAtmAne ekAkAra nA thavA de, te. baMdha zenAthI paDe che ? ajJAnathI, ane mokSa zAnAthI thAya ? prajJAthI. AtmA prApta thayA pachI prajJA utpanna thAya te rIyala ane rIleTiva bannenuM saMbhALe. ajJA zuM kahe che ? ke "meM kahyuM, meM bhogavyuM; tyAre prajJA zuM kahe che ? ke 'huM kartA nathI ! pelAe gALa bhAMDI toya e kartA nathI." prajJA utpanna thayA pachI rAga-dveSa nIMdI nakhAya, AtmAne kazuM karavuM paDatuM nathI. A 'ajJA" e zabda amAre mahIMthI TUrelo che, ame
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitaprajJa ke sthitaanna ? 377 378 AptavANI-2 thAya che ? sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansanA AdhAre ! ane evA eviDansa UbhA thAya to siddha bhagavAnane prajJA UbhI thAya, paNa tyAM evA eviDansa UbhA thAya ja nahIM. ane ahIM to samasaraNa mArga che. eTale niraMtara saMyogonA bhIDAthI ajJAzakti utpanna thAya ane 'jJAnI puruSa'no jo yoga maLe to prajJAzakti utpanna thAya che ane ajJAzakti vidAya le che. navo umeryo che. A to prajJAne samajAvavA ajJA zabda mUkavo paDyo, nahIM to prajJAne samajanAro ja "ajJA'ne jANe. kramika mArgamAM jayAM ahaMkAra. zuddha karatA karatA javAnuM tyAM badhuM manathI karavuM paDe che; ane A 'akrama" mArgamAM prajJAdazAthI badhuM thAya che, AtmAnA prajJA bhAgathI badhuM thAya che. ajJA bhAgathI praveza thayo ane chuTakAro prajJA bhAgathI thAya che. A to kyA bhAgathI praveza pAmyA e samajAya to chUTavAno mArga jaDato jAya. je zakti tane saMsAramAM athADa athADa kare che ene oLakha, to prajJAzakti oLakhAya. ajJa saMjJA te 84 lAkha yonimAM bhaTakavAnI vastu che. kAryarUpe sthita ajJa dazAthI saMsAra Ubho thAya ane kAryarUpe sthitaprajJAthI saMsAra vilaya thAya. AtmA prApta karyA pachI buddhino AdhAra tUTe ne prajJAdhArI thAya. jJAna Topa upara Ave tyAre prajJAdhArI kahevAya, je DAyarekTa amArAthI maLe ! be zaktimAMthI bIjI ajJAzakti pote ahaMkAra karIne utArI lIdhI che, 'huM karanAro chuM', kahIne. have A ajJAzakti darekanI svataMtra hoya, dareka jIvane te lAgu thAya che ane ajJAzakti badhI bhegI thAya tyAre 'vyavasthita zakti' utpanna thAya. darekane ajJAzakti hoya, darekane kapALe regyuleTara opha dhI varlDa rahevAnuM, tethI sAthe badhuM kAma thayA karavAnuM, eTale AmAM tamAre "pote kazuM karavuM paDe ema nathI, vyavahAra enI meLe cAlyA karaze. A mANasanI AMkhamAM kema karIne lAiTa rahe che ne kema karIne e jatuM rahe che e koNa jANe ? A DaoNkTaro to nimitta che, e zuM bacAve ? jo DaoNkTara bacAvanAro hoya to enI mA marI gai, bApa marI gayo, e badhAMne bacAva ne ! A jagata 'vyavasthita' zaktine AdhAre cAle che, te tamAro vyavahAra paNa enAthI ja cAlyA karaze. ajJAzaktithI jagatanI adhikaraNa kriyA cAlyA kare ne e kramika mArgamAM TheTha sudhI rahe che ane chelle jyAre prajJAzakti utpanna thAya tyAre ajJAzakti vidAya le che ane e prajJA ja TheTha mokSe lai jAya che. ahIM akrama mArgamAM jJAna maLatAnI sAthe ja prajJA utpanna thAya che, pachI tamAre kazuM ja karavuM nA paDe, e prajJA ja kAma karyA kare. A prajJA zAnAthI utpanna
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 AptavANI-2 vedAnta samakita prApta karavA mATe be mArga che : vedAnta ane jaina. bhagavAne kahnAM ke, 'vedAntane mArge jaiza toya samakita prApta thaze ane jainane mArge jaiza toya samakita prApta thaze.' paNa vedAntavALAne kahyuM ke, 'tame jainanAM zAstro vAMcajo !' ne jainone kaLAM ke 'tame vedAntanAM zAstro vAMcajo !" praznakartA : badhA dharmavALA kyAreya paNa eka thai jAya kharA ? dAdAzrI : nA. A 360 DigrIo hoya, te badhI DigrIo eka DigrI thai jai zake ? nA. e to badhA judA judA DevalapamenTa rahevAnA. praznakartA : jaina ane vaiSNava e zuM che ? dAdAzrI : vaiSNavo bIlo normalanI borDara upara hoya che ane jaina, vedAMta ebova normalanI borDara para hoya che. A ITa hoya che te ekadama kAcI paNa nA cAle ane kheMgAra paNa nA cAle, e to vela baruM ja cAle. ema dharma ane jIvanamAM paNa badhAe normAliTImAM ja AvavuM paDaze! eka mANasa bhagavAnane kahe ke, 'bhagavAna, ame jaina dharma karIe chIe to amAro mokSa thaze ?" bhagavAna kahe, 'tArAM jainanAM paramANu ho ke vedAntanAM paramANu ho, je ho te, paNa e badhAM ja paramANu khalAsa thaze tyAre mokSa thaze !" jainane jainanAM ne vedAntIne vedAntanAM badhAM ja paramANu khAlI karavAM paDe tyAre mokSa thAya ! jyAM puNya ane pApa banneya heya che tene bhagavAne mokSamArga kakko ane bIjA badhAM anya mArga che ema kahnAM che. anya mArga te vyavahAra mArga che, pApa-puNya jene upAdeya che te vyavahAra mArgamAM samAya. ajJAtathI ja mokSa aTakyo jainomAM kalAM ke 'rAga, dveSa ne ajJAna kADha'ne vedomAMya kakAM ke 'maLa, vikSepa ne ajJAna kADha.' eTale A bannemAM ajJAna komana che, mukhya che. jo 'jJAnI" pAsethI 'jJAna' maLe to badhuM ja ajJAna nIkaLI jAya tema che ! jainoe kadAM ke 'upayoga rAkho." ane vedAntoe kakrAM ke 'sAkSIbhAva rAkho.' A sAkSI bhAve rahevA jAya, paNa lagnamAM to nathI rahevAtuM! A badhA to upacAro kahevAya. jJAnI nA maLe tyAM sudhI davA to copaDavI joie ne ? upacAra to karavA joie ne ? ne jJAnI maLI gayA to to kAma ja thai gayuM ! mahIM beThA che e 'zuddhAtmA' bhagavAna che. emaNe mane 'yoga' karI Apyo che. emano dhaMdho "yogakSema' karI ApavAno che. have emaNe tamane yoga karI Apyo tethI tamane 'amAro' bheTo thayo ane mahAparANe thAya evA 'jJAnI puruSa'no bheTo thayo che, to 'jJAnI puruSa' have tamane 'kSema' karI Apaze. 'jJAnI' cAhe so karI zake ! 'yoga' thai gayo eTale kAma thai gayuM. 'zuddhAtmA' yoga bhego karI Ape ne tyAM pachI DahApaNuM kare ne to thai ja raDAM ne ? A to svachaMda roga evo che ke kronika thai gayo che ! svachaMda eTale ovaravAijha. A to mAre dAdara AvavuM hoya to pahelAM enuM jJAna hovuM joie ne jo ghara nA maLe to mAre koi bhomiyAne pUchavuM paDe, evuM mokSe javA koi bhomiyAne pUchavuM paDe. A bhIme to loTAne guru banAvyo ne 'OM namaH zivAya' upara lakhyuM to ziva pragaTa thayA. A to bhIma ! tene to badhA upara tarata ja abhAva AvI jAya ! mATe tane jenI para abhAva nA thAya evAne guru banAva ne AgaLa cAla. A to potAne mAthe uparI rAkhIne cAlavAnuM, tenAthI svaccheda nA thAya. praznakartA: 'tuMhI tuMhI' zAomAM lakheluM che, e zuM che ? dAdAzrI : kramika mArga 'tuMhI tuMhI'e pahoMcavAnuM sAdhana AtmA tuM ja che badhe, huM to kyAMya chuM ja nahIM, chatAM 'tuMhI tuMhI'mAM AtmA mATe
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedAnta 381 382 AptavANI-2 bheda rahe che. zraddhA ne jJAnathI eka rahe, paNa cAritryathI bheda paDe che. ame to 'huMhI, huM hIM' bolIe. 'tuM' ne 'huM'no bheda pADe to kyAre ThekANuM paDe ? A to bhagavAna ne bhagata, ema 'tuM" ne "huM" be judA evo bheda paDe, to to ApaNuM ThekANuM kyAre paDe ? chatAM, emane koi 'jJAnI puruSa" maLI jAya to ukela AvI jAya. zaktipAta praznakartA : zaktipAta eTale zuM ? dAdAzrI : eka cha phUTano pANIno veMkaDo che, vaheNa che. have tamane bUTa kADhavAnI muzkelI paDe, ne tame UbhA rahI jAva. be-pAMca jaNa to tamArA dekhatAM e vaheNa kUdI jAya ne tamAruM mana pAchuM paDe, tyAre huM kahuM ke "are, caMdubhAi, zuM UbhA cho? kUdI jAva.' ne tame tarata ja kUdI jAva. A zaktipAtano dAkhalo che. e zaktipAtane ane mokSane kazo ja saMbaMdha nathI. A to paugalika zaktipAta kahevAya, e to vadhe ane ghaTe, ApanAranI zakti ghaTe ane lenAranI zakti vadhe. ja anya mArga che; nahIM to jIbhane te vaLI tALave lagADavI paDatI haze ? A badhuM zAthI karavuM paDe che ? A bahAra ATalo badho tApa che te pachI taLAvaDImAM mAthuM bahAra rAkhIne paDI rahe che, tenA jevuM che ! paNa AtmA jANyA vagara ukela Ave tevuM nathI ! jyAM sudhI jJAna nA maLe tyAM sudhI ko'ka khUNAmAM paDI to rahevuM joie ne ? paNa e badho haThAgrahIno mArga che, e mokSano, vItarAgano mArga nathI. A keTalAka 'ahaM brahmAsmi' ema bolyA kare che, teno to UlaTAno bhrama vadhyo che, kAraNa ke brahmane jANyA vagara 'aham brahmAsmi' bole zuM vaLe ? A hiMdustAnamAM kai dukAna nA cAle ? A jagatamAM to badhI ja dukAno cAle. AjathI be hajAra varSa upara evo dharma nIkaLelo ke devuM karIne ghI pIo, lUMTabAjI karo toya vAMdho nathI ! e lokonuM paNa cAlyuM ! A jagatamAM badhI ja dukAno cAle ! hiMdustAnamAM judAM judAM deva-devIone mAne che te zAthI ? kAraNa ke darekanA vyu poinTa judAM hoya che, buddhinA pheraphAra, matinA pheraphAra hoya che. manuSyomAM 14 lAkha thara hoya che, te dareka gharanA manuSyonuM DevalapamenTa juduM juduM hoya ane darekane tenA DevalapamenTanA hisAbe dharma ane deva maLI rahe. dharmonA bheda zAthI ? ghaNA punarjanmamAM mAne che ne ghaNA nathI mAnatA, dareka mANasa judI judI DigrImAM hoya che te pramANe mata dharAvatA hoya che. AtmabhAta, te bindu saMyukta praznakartA : hiMduone jayAre takalIpha paDe che tyAre jAtajAtanI bAdhA-AkhaDI rAkhe che, te sAruM che ? dAdAzrI : jene A vAtamAM zraddhA che tene mATe vAta sArI che, na mAne tene mArI ThokIne besADI na zakAya. pUrvanuM nimitta, pUrvanA kanekazansa hoya to nimittathI kAma thai jAya; mATe mAnatA rAkhanAranI niMdA na karavI. praznakartA : tALavA upara jIbha lagADIne amRta gaLavAnuM kahe che e zuM che ? dAdAzrI : A badho haThAgrahIono mArga che, jene mAra khAvAnI Teva paDI hoya teNe Avo mArga pakaDavo. alyA, tAre te zI jarUra paDI AnI ? jIbha ane tALavuM pudgala che, rasa Tapakaze e paNa pudgala che, e na hoya AtmA, e to mahenatanuM phaLa che. AiskrImavALA koThInuM henDala mAre che to tene mahenatanuM phaLa AiskrIma khAvA maLe ne ? jagatanAM sAdhu, saMnyAsI badhAMnI mahIM viSanAM niraMtara TapakAM paDatAM ja hoya che ane vANI paNa viSamaya hoya ane "ame svarUpanuM jJAna ApIe tyArathI niraMtara amRtanAM TapakAM paDe !' A to konA jevuM ? ke bIjo koi sAco rasto nA maLyo eTale gArAmAM paDyA ! AtmA jJAnasvarUpa hoya. jJAna, darzana, cAritrya ane tapa e mokSano mArga che, e sivAyanA bIjA badhA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedAnta u83 u84 AptavANI-2 kavirAje gAyuM che, 'bindu saMyuktam OMkAranuM lakSa, pratyakSa kalpavRkSa mokSArthI Atama.' kalpavRkSa kyAre kahevAya ? kalpavRkSa eTale mokSe javAnuM thayuM tyAre biMdu saMyuktam 3OMkAranuM lakSa thAya. 'zuddhAtmA'nuM lakSa bese tyAre moze. javAnI taiyArI thai ! A loko kahe che ke, 'kapALe biMdunuM dhyAna karIe chIe,' ethI to ekAgratA vadhe, paNa 'OM zuM che?" e jANe nahIM tyAM sudhI kazuM vaLe nahIM. A to pratyakSa OM joie, 'jJAnI puruSa' joie. pAchuM OM ekalAthI kAma vaLe nahIM, 'biMdu saMyuktam joie, eTale ke 'zuddhAtmA chuM'nuM jJAna maLI jAya, lakSa besI jAya to 'OMkAra biMdu saMyuktam' kahevAya, tyAre mokSa thAya ! 'OMkAra biMdu saMyuktam nityam dhyAyanti yoginaH" mokSe janArA yogIo hatA e nitya dhyAna karatA ane pahelAMnA kALamAM 'kramika mArgamAM' e hatuM; have A kALamAM 'akrama mArga'mAM 'OM kAra biMdu saMyuktanuM dhyAna ahIM zarU thayuM che ! vedAnta jIva, izvara ane paramezvara ema traNa bhAga pADyA. izvaranI zakti kevI ? aradhA paramAtmA jevI zakti che ! manuSyamAM Avyo eTale izvara jevo thayo kahevAya ! A manuSyapaNuM e to aizvarya kahevAya ! tyAM to badhAM ja, gAyo, bheMso potAne mATe dUdha Ape, AMbo phaLa Ape, ne tyAMya jo aizvaryapaNuM khoi bese to e mANasa kevo ? manuSyapaNAmAM to 'pote' paramezvara thavAnuM che, paramAtmA thavAnuM che !!! tyAM A loko pAzavatAnAM ne ArtadhyAna ne raudradhyAna kare !! ahIM to mokSano mArga khoLavAno hoya tyAM saMsAra-roga vadhAryA kare che ane jANyAno kepha laine phare che ! jANyuM to saMsAra roga ghaTe, prakAza thAya ne Thokara nA vAge. jo jANyuM nA hoya to pachI zAno kepha laine phare che? vedazAstra to sAdhata svarUpa eka mANasa kahe ke, "cAra veda bhaNI gayo chuM ane mane to cAreya veda dhAraNa thai gayA che !' tyAre meM tene kaDavAM, 'cAra veda iTaselpha zuM bole che ? dhIsa ijha noTa dheTa. tuM je AtmA khoLe che. te A vedamAM nathI samAto, AmAM nathI e mATe go Tu jJAnI." ame kahIe chIe ke. 'amArI pAse Avo ane kalAkamAM ja tane dhIsa ijha dheTa batAvI ApuM!" vedo to mArgadarzana kare che, e to kahe che ke, "amuka jagyAe giragAma AvyuM.' paNa A mArgadarzanathI AtmA nA maLe, e mATe to 'jJAnI' joize. A DaoNkTarane pUchyA vagara priskripzana banAvAya nahIM, kAraNa ke tene maraNano bhaya che; ne jyAM anaMta avatAranA maraNano bhaya che tyAM jAte davA banAve che ne pAcho koi 'jJAnI puruSa' ne pUchayA vagara pI le che ! zAstro e zastro che, vAparatA nA AvaDe to marI jaiza ! jaina mata ane vedAMta mata bane bhegA kyAM thAya che ? 'AtmajJAna' AgaLa. 'AtmajJAna" thatAM sudhI bannenA vicArI judA paDe che; paNa AtmajJAna' AgaLa banneya sahamata thAya che, badhA eka thai jAya che! brahmaniSTha to jJAtI ja batAve 'pote' paramAtmA che, paNa jyAM sudhI e pada prApta nA thAya tyAM sudhI ame vaiSNava ne ame jaina chIe kare ane pachI vaiSNava hRdayamAM kRSNane dhAre, paNa mULa vastu prApta nA thAya tyAM sudhI e dhAraNA kahevAya. mULa vastu' potAnuM svarUpa, e prApta thAya, te brahmasaMbaMdha che. brahmasaMbaMdha kone kahevAya ? laganI lAge pachI kyAreya paNa bhulAya nahIM te brahmasaMbaMdha eTale AtmA sAthe saMbaMdha bAMdhI Ape tenuM nAma brahmasaMbaMdha. 'jJAnI puruSa" jagatamAMthI tamArI niSThA uThAvIne brahmamAM besADe ne tamane brahmaniSTha banAvI Ape ! AmAM to AtmA ane anAtmAne guNadharmathI chUTA pADavAnA che. anaMta avatArathI AtmA ane anAtmA bhrAMtirasathI bhegA thayA che. 'jJAnI puruSa' tamArAM pApo bALI mUke tyAre to tamane 'svarUpa"nuM lakSa rahe, te vagara lakSa kema rahe?
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedAnta 385 386 AptavANI-2 A koi tamane pUche ke, 'tamAro kayo dharma ?" to kahIe ke, 'amAro to sva-dharma che." AtmA e "sva" che ane AtmA jANyA pachI ja svadharma zarU thAya che ! jinane jANe tyAre jaina thAya, bAkI jaina e to vArasAi che. vaiSNava te paNa vArasAi che; paNa amArI vANI eka kalAka sAMbhaLe te sAco jaina ne sAco vaiSNava che. A ghaNA avatAra karyA chatAM raMDApo Avaze, mATe amArI sAthe brahmano saMbaMdha bAMdhI lejo, nahIM to maratI vakhate koi sAtha nahIM Ape. bAkI A saMsAra to Akho dago che ! mATe amAro saMbaMdha bAMdho enuM nAma brahmasaMbaMdha ane e saMbaMdha kevo ke koi kADhI mUke toya jAya nahIM. saMsAra e to raMDApAnuM sthAna che ne du:khanuM saMgrahasthAna che, temAM sukha kyAMthI dekhAya ? e to moha thAya eTale jarA sAruM dekhAya, moha Utaraze to saMsAra khAro dava jevo lAgaze, mohane lIdhe khAro lAgato nathI. A amArI sAthe brahmasaMbaMdha bAMdhI lejo to tamAruM kalyANa thai jaze. A deha dekhAya che e to parapoTo che, paNa dehamAM mahIM 'dAdA bhagavAna" beThA che to kAma kADhI lejo. dasa lAkha varSa 'A' avatAra thayo che, saMsAramAM rahIne mokSa maLaze. A parapoTo phUTI jaze tyAra pachI mahIM beThelA 'dAdA bhagavAnanAM darzana nahIM thAya, mATe parapoTo phUTI jatAM pahelAM darzana karI lejo. - brahmasaMbaMdha eTale jyAM brahma pragaTa thai gayA che temanA caraNanA aMgUThe aDIne saMbaMdha le te brahmasaMbaMdha. kharo brahmasaMbaMdha ApanArA koka ja divasa maLe che. dasa lAkha varSa upara dharmo astavyasta thai gayA hatA. tyAranA kesariyAjImAM 'dAdA bhagavAna RSabhadeva' sarva dharmonuM mULa, te Adima bhagavAna, pahelA bhagavAna che. te dasa lAkha varasa pachI Aje A 'dAdA bhagavAna' AvyA che ! temanAM darzana karI lejo ne kAma kADhI lejo. pratyakSa bhagavAna AvyA che ne tenuM A deha to maMdira che, to te maMdira nAza thai jAya te pahelAM maMdiramAM beThelA pragaTa 'dAdA bhagavAnanAM darzana karI lejo. brahmasaMbaMdha evo bAMdhI lejo ke jhADapAna, pazupakSI - badhe bhagavAna dekhAya ! kAco saMbaMdha bAMdhazo to dahADo nahIM vaLe, mATe pAko saMbaMdha bAMdhI lejo. kavirAje gAyuM che ne, mana-vacana-kAyAthI taddana judo evo "huM" brahmasaMbaMdhavALo chuM." saMsAra vyavahAramAM AbarU mUThImAM rahe tevuM karI Ape tevo A maMtra che ! A maMtrathI brahmanI puSTi thayA karaze ane "brahmaniSTha banI jazo. 'jJAnI puruSa'nI joDe laganI lAge te brahmasaMbaMdha. mAyAnI joDe ghaNA avatArathI sakhIpaNuM kareluM che te pAchI kADhI mUkIe toya Ave, paNa brahmasaMbaMdha thAya eTale mAyA bhAge. mohabajAramAM kyAMya paNa pesavuM nahIM. lagnamAM moha ane mAyAnuM bajAra hoya ja. mAyA ane enAM chokarAMo ApaNI AbarU lai le ane bhagavAna ApaNI AbarU sAcave. amAre Azare Avyo tenuM koi nAma nA de. ahIM koi kalekTaranI oLakhANavALo hoya tenuM koi nAma nA de, kahe ke, "bhAi, ene to kalekTaranuM oLakhANa che." tema tamAre A 'dAdA bhagavAnanuM oLakhANa thayuM che ke jemane traNa lokano nAtha vaza varte che ! pachI tamAruM nAma koNa denAra che? amAruM nAma dejo ane amArI cAvI laIne jAo to "raNachoDajI" tamArI sAthe vAta karaze. amAruM nAma "raNachoDajI'ne dejo to te bolaze! kavirAje 'dAdA' mATe gAyuM che ne ke, (1) kalpe kahyuM janme che te kalpAtIta satpaSa. zrI raNachoDarAyanuM hRdayakamaLa 'huM ja chuM. parAtpara puruSa gItAgAyaka 'huM ja chuM. (2) muralInA paDaghe jhUmI jamanA bolI, zrI kRSNanA prakAzaka AvI gayA che. vaiSNavajana to tene re kahIe" e vyAkhyAvALo eka paNa vaiSNava jaDato ja nathI. maryAdA eTale aMzadharma, limiTeDa dharma, te pALe
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedAnta 387 to sAro, paNa A to Akho dahADo kleza kare che. agiyArasa to konuM nAma ? pAMca karmendriya, pAMca jJAnendriya ane agiyAramuM mana - e badhAMne eka divasa kAbUmAM rAkhavAnAM hoya ! A to dhaNIne agiyArasane dahADe vaDhe ke, 'tame A nA lAvyA, ne peluM nA lAvyA !" tene agiyArasa kema karI kahevAya ? dharma to AvI agiyArasa karyo maLe tema nathI. amArI AjJAmAM eka agiyArasa kare to bIjI karavI ja nA paDe ! dvaitAdvaita praznakartA : keTalAka kahe che ke "jagatamAM AtmA advaita che" e kharuM dAdAzrI : e kahe, paNa A to advaita daSTi ja utpanna thai nathI ne AtmAne advaita kahevuM e guno che. AtmA vastu ja ora che ane A to khAlI advaita bhAva utpanna kare che, paNa jayAre koi mAre ke gajavuM kApe tyAre e advaita bhAva kyAM jato rahe che ? tyAre khabara paDe ke AtmA prApta che ke nahIM ! AtmA prApta karelAne to nirbhayatA-svataMtratA utpanna thai jAya, paNa chatAM ati bhAva e rIleTiva AtmA prApta karyo kahevAya ane evA to hiMdustAnamAM ghaNA che. A badhA jAtajAtanA pakSomAM paDI gayA ! jaino paDyo dvatamAM ane A vedAMtI loko paDyA aMtamAM ke, " AtmA ja chuM, zuddha ja chuM' to maMdiramAM zuM karavA jAya che ? pustaka zuM kAma paDhe che ? A ekAMtika aMtamAM paDyA ne pelA e kAMtika dvatamAM paDyA ! 'huM karuM to ja thAya ne ? meM krodha karyo mATe mAre bhogavavAnuM ne ?" A to jAtajAtanI bhUtAvaLa vaLagI che ! emAMya pAchI jAtajAtanI dukAno kADhI lokoe viziSTAdvaita, zuddhAdvaita vagere. A advaitavALA ahIM amane bhegA thAya che, emane mAre kahevuM paDe che ke, 'tuM advaitavALo che to ahIM zuM jANavA Avyo che ?" to e kahe, "AtmAne jANavo che." meM kako, nA, advaitavALAne AtmA jANavAno bAkI nA hoya. tane A advaitanuM sTezana kyAMthI maLyuM ? A tane AvA guru kyAMthI maLI AvyA te AvuM zIkhavyuM ?" e mane kahe, 'dAdA, tame kema dvatamAM raho cho ?" meM kadAM, tane tuM samaje che ? advaitane tuM samaje che ? vAtane samaja. AtmA daita svarUpe
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ haitAdvaita 389 390 AptavANI-2 nathI ne advaita svarUpe paNa nathI, e to jaitAdvaita svarUpa che." A dvaita thai jAya to to ene advaitano vikalpa AvyA kare ne advaita svarUpa thaI jAya to ene dvatano vikalpa thayA kare ke, 'A dvaita Avyo ane A advaita Avyo.' AtmA to vaitAdvaitathI para che, chatAM vyavahAramAM kahevuM hoya to kahyuM ke, 'AtmA dvaitAdvaita che, ekapakSI nathI; rIleTiva vyu poinTathI dvaita che ane rIyala vyu poinTathI advaita che.' 'dAdA' vAta kare to daita bhAvamAM hoya ne svarUpamAM hoya to advaita bhAvamAM hoya. mATe dvaita hoya to ja advaita hoya ane advaita hoya to daita che, kAraNa ke banne rIleTiva che. jyAM sudhI AtmA nA jANyo tyAM sudhI A to advaitanI dukAna ekalI kADhI, to mAryA gayA ! mATe jANa, kaMika vicAra kara. hetamAM paDIza toya keMdra UbhAM thaze ne advaitamAM paDIza toya hRddha UbhAM thaze ne dvaitAdvaitamAM AvIza to taMdra UbhAM nahIM thAya. siddhagatimAM jAya che tyAre vizeSaNa ja nathI hotuM, nirvizeSa ! taitAdvaita to kyAM sudhI ? deha che tyAM sudhI. advaita tatva e tyAga karatAM karatAM ahaMkArane advaita kare, eTale advaita tatva evuM che ke dvatamAMthI advaitamAM Ave, ethI tyAM sudhI huM rahe. jyAM sudhI potAnA svarUpanuM bhAna na thAya tyAM sudhI e badhI mAyAvI vANI che, lokone bahu game, e badhAM sTepiMga che. jyAM sudhI svarUpanuM bhAna nA thAya tyAM sudhI enI jarUra che, paNa svarUpanuM bhAna to chevaTe 'jJAnI puruSa' bhegA thAya ne temanI kRpA thAya to ja thAya tema che ! anekAMtathI mokSa vedAMtIo zuM kahe che? 'AtmA nirmaLa che, ame advaita chIe." temaNe AgrahathI AtmAne advaita kalA, te yathArtha nathI. jaino AgrahathI AtmAne kartA ane bhoktA mAne che te paNa phekTa vAta nathI, nirAgrahI hovuM joie. AtmA dvaitAdvaita che. A advaitathI mokSa kaho cho, paNa eka vikalpa nahIM jAya, dvatanI pAra gayA nathI. advaitavALAne daitanI pAra javuM paDe ane vaitavALAne aMtanI pAra javuM paDaze, tyAre dvaitAdvaita thavAze. vaita ane advaitanI beu pAMkho bhegI thaze tyAre uDAze, eka pAMkhe nA uDAya. jagatanAM eka paNa jIvanuM pramANa nA dubhAya evI 'syAdvAda vANI' bhagavAnanI vANI hoya. vaitAdvaita bheguM kema karIne hoya ? homa DIpArTamenTamAM ame advaita chIe ane phorena DIpArTamenTamAM kaita chIe, mATe vaitAdvaita ko. jyAM sudhI deha che, saMsAra apekSA rahI che, tyAM sudhI tAdvaita che. jo saMsAra apekSA nA hoya to to A dvaitAdvaitanI jarUra rahetI nathI. jo ekalo advaita mAne to to ekAMtika thai gayo ne ekAMtika eTale mithyAtvI kahevAya; ne dvata mAne toya mithyAtvI che. A to ekAMtika nA hovuM joie, vaitAdvaita joie, anekAMta hovuM joie. vItarAgo anekAMtika hatA. ekAMtika eTale Agraha karI nAkhyo, mokSamArga to nirAgrahIno che. e advaitavALAne pachI meM pUchyuM, 'tuM paiNyo nathI ?" tyAre teNe kahnAM, paiNyo chuM, paNa ene bolAvato nathI." "bairIne rakhaDAvI mArI? tane kevo guru maLyo? paiNyA pachI advaita thayo? kaMithI Avo thayo?" kharo aMta koNa ? strI hoya, chokarAM hoya, paNa koIne kiMcit mAtra duHkha nA thAya evuM jenuM vartana hoya e kharAM kaitAdvaitanAM lakSaNa kahevAya. A to advaita ekanI ja guphAmAM kyAM pesI gayA? A namAramuMDA sTejamAM peThA to mAryA jazo ! AvuM sAcuM kahenAra koi tamane nahIM maLe, kAraNa ke amane sahejeya ghATa nathI. ghATa vagarano ja nagna satya kahI zake, bIjA to ghATamAM ne ghATamAM 'bApajI bApajI' karaze. ekalA dvatathI ke ekalA advaitathI ja mokSa che ema mAnIne cAlazo to eka paNa vikalpa nahIM jAya. A advitathI to loka rakhaDI paDyA, koi vikalpanI pAra jaI zakyo nathI. advaita, dvata, viziSTAdvaita, zaddhAdvaita ema jAtajAtanI dukAno mAMDIne loka beThA che ! emanA guru ne temanA guru badhAya rakhaDI paDyA. ekalA 'jJAnI puruSa' dukAne nA mAMDa, kAraNa ke te dvaitAdvaita che. jyAM sudhI mokSe nathI gayo tyAM sudhI AtmA kevo che ? vaitAdvaita che. ApaNe A advaitavALAne pUchIe ke, 'tuM koNa che ?" to kahe ke, "phalANo phalANo AcArya chuM.' A to tame badhAya AcArya
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaitAdvaita 391 392 AptavANI-2 marajiyAta mAnIne cAle che. advaita eTale eka bAju, dvaita eTale bIjI bAju ane A to tRtIyama !atamAM hoya tyAM sudhI pAMsaro rahe; vaitAdvaitamAM hoya tyAM AtmA hoya ane tRtIyama tyAM naryo saMsAra ! joya-jJAtAno saMbaMdha dvata che, pote potAnI jAta mATe advaita che. eTale AtmA dvaitAdvaita che, bIjuM badhuM ja tRtIyama. 'marajiyAta' e tRtIyama nA kahevAya, 'pharajiyAta' e badhuM tRtIyama che. thai beThA, te dukAno mAMDIne beThA che ! koi jagyAe ekalo dvata zabda mukAya ja nahIM ne ekalo advaita zabda paNa mukAya nahIM. A loka to dvata ke advaita zabdano artha paNa samajatA nathI ne dvatanI ke advaitanI dukAnomAM pesI jAya che ! jyAM sudhI deha che tyAM sudhI zuddhAtmA e vaitAdvaita che. ekalo advaita koi thai zake ja nahIM. aMta e vikalpa che ane dvatanA AdhAre che. vItarAgo to gajabanA thai gayA ! kaMkonA sAgaramAM advaitanuM rakSaNa karavA mATe sAmA sAthe jhaghaDavuM, enuM nAma ja vaitabhAva ! advaitanA rakSaNa mATe sAmA joDe vAdamAM UtaravuM e ja dvata che! advaitane bhagavAne rAMDelo kako ne daitane mAMDelo kakko ! bhagavAna to tAdvaita che, tuM vaMdvAtIta thaiza to ukela Avaze. A saMsAra koinaya choDe nahIM tevo che. pAMDavonuM tela kADhI nAkhyuM ane rAma to jaMgalamAM gayA tyAM temanI strI uThAvI gayA ! evuM che A jagata !! vItarAgo kahe, "A caMdubhAi na hoya ane cheya kharA. asti nAsti- cheya ane nathI. svarUpanuM bhAna nA thAya to e caMdubhAi che ane svarUpanuM bhAna thAya to e caMdubhAi nathI. jagata AkhuM ekAMtika che, eka vastu nakkI ja karI nAkhe ke Ama ja hoya. 'jJAnI puruSa" an-ekAMtika hoya, taddana nirALA hoya! A jagatamAM poijhana paNa eka guNavALuM nathI ane amRta paNa eka guNavALuM nathI, dviguNavALAM che badhAM; mATe koinIya mATe ekAMtika nA bolavuM. 'A DaoNkTara kharAba che' ema nA bolAya, athavA 'badhAya DaoNkTaro sArA che" ema paNa nA bolAya, paNa ApaNe vyu poinTa lakSamAM rAkhavuM ke amuka apekSAe amuka che ane amuka apekSAe amuka che. A poijhanamAMya ghaNA sArA guNo che, jo amuka limiTamAM poijhana khAvAmAM Ave to badhAya roga maTADe ane jo ethI vadhAre khavAya to ja mArI nAkhe tema che ! manuSya jIvanamAM enDa sudhI badhuM ja pharajiyAta che. Akho saMsAra ja pharajiyAta che, dvitIyama nahIM paNa tRtIyama che; paNa AkhuM jagata
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 AptavANI-2 vItarAga mArga kavie gAyuM che ne, 'jenAM vANI, vartana ne vinaya che manohara pramAtmA." vANI manohara joie, vartana manohara joie ane vinaya manohara joie. vItarAgono mArga vinayano che, parama vinayathI mokSa thAya. bIjuM kazuM bhaNavA karavAnI jarUra nathI, bhaNavAvALA to kaMika bhaNI bhaNIne thAkI gayelA. vItarAgano mArga parama vinaya mAge che, emane bIjuM kazuM ja joituM nathI. vItarAgoe AkhA jagatano eka ja dharma joyo, vItarAga dharma, ane vItarAga dharmathI ja mokSa che; mATe vItarAgatA prApta karo. Aje to ekalA jaina dharmamAM keTalA badhA phAMTA paDI gayAM che ? ApaNo mArga to jaina nathI, vaiSNava nathI, svAminArAyaNa nathI, mAtra vItarAga mArga che! krodha, mAna, mAyA, lobha gayAM to jANavuM ke vItarAga dharma prApta thayo, e nizAnI che enI. koi pUche ke, 'Ano tAva Utaryo che ke nahIM?" tyAre ApaNe kahIe ke, "tharmomiTara muko ane juo. jo e 98 DigrI dekhADe to tAva nathI ne 97 DigrI dekhADe to bIlo normala tAva che ane 99 DigrI dekhADe to ebova normala tAva che." Ama tharmomiTara mUkIne jovuM. vItarAga zuM kahe che ? 'jenAM krodha, mAna, mAyA, lobha gayAM ene vItarAga mArga prApta thayo ane jene tyAM e sAbUta che e jarAya tUTyAM nathI. jeno kAMkaroya tUTyo nathI, tene vItarAga dharma kema prApta thayo kahevAya ?" jaina dharma to prApta thayo che; are, anaMta avatArathI jaina dharma to prApta thayo che. kaMi eka avatArathI jaina dharma thoDo prApta thayo che ? paNa vItarAga dharma koi avatAramAM prApta thayo nathI ! vItarAgo to sAva judA ja hatA. vItarAgone vItarAga mArgamAM je karavuM paDyuM hatuM te atyAre lokonA khyAlamAM nathI, lakSamAM nathI, ane emane je nahotuM gamatuM te loko kare che. atyAre emane zuM nahotuM gamatuM ke, 'bhAi, eka pakSamAM nA paDIza. tuM tapamAM paDyo to tapogaccha nA thaI jaiza." vItarAgo zuM kahe che ke, "eka gacchamAM nA paDazo.' e to eka khUNo che makAnano. makAnano eka ja khUNo jo vALa vALa kare to AkhI rUma sApha thAya kharI ? zuddhi thAya ? nA thAya. bhagavAne kahyuM ke, 'badhA khUNA sApha karaje.' bhagavAna kaMi tArA khUNA vALavA AvavAnA nathI. A loka to ekalA tapanI pAchaLa paDyA ke ekalA tyAganI pAchaLa paDyA, to keTalAka vaLI pustaka vAMca vAMca kare. kabIrajI kahe che : 'pustaka paDha paDha jaga mUA, paMDita bhayA na koya" kabIrajIne ekaya paMDita thayelo dekhAyo nahIM. pustaka vAMcIne pustaka jevA thai jAya ! jenI ArAdhanA kare tenA jevo thai jAya, evo AtmAno svabhAva che. vItarAganI ArAdhanA kare to vItarAga thai jAya, mATe vItarAganI ArAdhanA karI to mokSe javAze. mokSano A eka ja mArga che, bIjA badhA anaMta mArgomAM eka mArga, A vItarAganI nAnI keDI ekalI ja che ke je mokSe laI jAya. A keDI uparathI eka mANasa mahAparANe jai zake, ko'ka dahADo ! nahIM to bIjA to anya mArga che ja, anya mArgo anaMtA che; ne te badhA caturgatimAM bhaTakAvanArA mArgo che, devagati ne bIje rajhaLapATa karAvanArA che ane ATalAthI manamAM saMtoSa le ne kahe ke, "amAre to ghaNuM kharuM AvI gayuM che, ame ghaNuM badhuM pAmI gayA chIe." jJAtInI pUMThe pUMThe vItarAgoe kaLAM che ke, "mokSa mATe kazuM ja karavA jevuM nathI, mAtra jJAnI"nI paMThe paMThe vaghA jajo.' emanI pUMThe sigAreTa pIe to ? 'hA, pIjo. emanI hAjarImAM sigAreTa paNa pIja, paNa 'jJAnI"nI pUMThe vaphA jajo. emano hAtha nA choDazo.' kahe che. 'jJAnI" kone kahevAya ? jene
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga mArga 35 396 AptavANI-2 A jagatamAM kazuM ja jANavAnuM bAkI nA rahnAM hoya te 'jJAnI'. jANavAnuM jene bAkI rahnAM hoya tene ApaNe jJAnI kahIe ne pachI ApaNe temane je ghaDIe pUchIe tyAre e ghUMTAyA kare. sA'ba zuM kare ? mahIM cUMTAyA kare, pachI ApaNane zAstranA TabbA dekhADe. alyA bhai, zAstrane zuM topane bAre caDhAvavuM che ! ahIM AgaLa zuM karavA TabbA dekhADe che ? mahIMthI tuM bola ne ! mahIM marelo che ke jIvato, te bolane ! jo mahIM jIvato che to bola mahIMthI ! paNa A zAstra zuM karavA vacce lAve che ? zAstra e to borDa che, sTezane UtaravAnAM borDa che, borDanI kaMi haraghaDIe jarUra paDe kharI ? enI to ko'ka dahADo jarUra paDe; eTaluM ja jANavA ke, 'bhai, kayuM sTezana AvyuM ?" to e kahe ke, "bhai, peluM borDa dekhAya, dAdara.' te zAstro to dAdara che. zAstra to 'iTaselpha' bole che, 'go Tu jJAnI." e nizAnI batAve che. jo saMsAramAM koi UMdho mArga joito hoya, jagatanA viSayI sukho joitAM hoya, tAre ahaMkArano bhogavaTo karavo hoya, to bhagavAna kahe che ke, 'zAo vAMca ane tyAga kara, tapa kara, japa kara, tane je anukULa Ave te koi paNa tapa-japa lai le, eka sajekTa lai le, e sajekTanuM phaLa tane maLaze; devagati agara to manuSyamAMya sAro avatAra thAya, bIjuM thAya, trIjuM thAya." bhagavAnanA sajekTonuM ArAdhana karyuM. mATe kaMika phaLa to maLe ne ? bhagavAne mokSane mATe nirviSayI mArga kakko che ! emAM tapa, tyAga, japa ke je bahAranA viSayo che, evuM kazuM che nahIM. vItarAgo eTale bahu DAkA mANaso. mokSano mArga saraLamAM saraLa, sahelAmAM sahelo vItarAgo ApIne gayA, bIjA badhAe mokSano mArga gUMcavI gUMcavIne bhulabhulAmaNI rUpe mUkyo che. te bhulabhulAmaNI kevI ? ke eka phero mahIM peTho to pharI nIkaLe nahIM, emAMthI chaTakAya evuM che nahIM. vItarAganA mArgamAM ATalIya pola nathI rAkhI, kAraNa ke vItarAgo to bahu ja cokhkhA; jene kaMika ja joituM nahotuM, prapaMca nahoto, jenAmAM rAga nahoto, jene koipaNa prakAranI icchA ja nahotI, evA vItarAga icchA kone thAya che ? kharI rIte koinaya icchA nathI, je je AtmA tarIke che e koineya icchA nathI. A to bhrAMti utpanna thai che. A to jaina dharma AtmAne icchAvAna TharAvI dIdho che atyAre ! AtmA icchAvAna hoya ne to to pachI e bhikhArI ja che. AtmA ichA kare ja nahIM. AtmA to paramAtmA che, ene icchA hoya ? AtmA pote vItarAga ja che pahelethI. A to bhrAMtithI icchA UbhI thai che. ahaMkAramAM icchA UbhI thai che, jyAre ahaMkAra nahIM hoya to icchAya nahIM hoya. A to ahaMkAranI icchA che, AtmAnI icchA hotI haze ? to to pachI A vAgharI ne emAM phera rajAo nahIM. AtmA pote paramAtmA che ane ene koi cIjanI jarUra nathI; pahelethIya nahotI, atyAreya nathI ne bhaviSyamAM paNa haze nahIM. A to pote aMtarAyo che. jo ahaMkAra jato rahe, eno vilaya thai jAya to kazuM ja nathI, mokSa ja che, icchA ja nathI pachI to. atyAre to jaina mArgamAM ne bIjA badhA mArgamAM kahe che ke, 'AtmAne to icchA kharI ne ?" alyA bhAi, AtmAne jo icchA hoya to e AtmA ja kema kahevAya ? AtmAne jo icchAvAna kaho to e dravyane ja jANyuM nathI tame ! pittaLane ane sonAne oLakhatA nathI tame, pittaLane sonuM kaho cho !! sonuM to enA potAnA guNadharmamAM che, paramAtmAsvarUpamAM che, atyAre paNa paramAtmAsvarUpamAM beTheluM che, e paramAtmAsvarUpa enuM koi dahADoya cUkyA nathI. bhalene e jaMjALamAM AvyA che, paNa jaMjALamAMya e pote cUkyA nathI. emAM emanuM jJAna aMtarAyuM che, bIjuM kazuM aMtarAyuM nathI. jJAna, darzana aMtarAyuM che. tenAthI emane kaMi nukasAna nathI. jene A ahaMkAra che ene nukasAna che, emane zuM nukasAna ? emane to mahIM paramAnaMda che, pote anaMta sukhanuM dhAma che. rAtre UMdhI jAyane to gAMDAne paNa sukha Ave. jo sAro ghasaghasATa UMghI jAyane toya enAmAM thoDoka, eno (AtmAno) aNasAro mAluma paDe ke, "mAruM hAruM, sukha aMdara che ! kAraNa ke koi viSaya rAtre AvyA nathI, koi viSaya rAtre UMghamAM bhogavyA nathI, ema ne ema ghasaghasATa UMghI gayo to zAthI sukha hatA !
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga mArga 397 398 AptavANI-2 AvyuM?" te A mazInarI badhI baMdha thai gai, ahaMkAra baMdha thai gayo, ahaMkArarUpI mazInarI baMdha thatAMnI sAthe sukha utpanna thAya. eTale pachI ene thayA kare ke 'bahu sarasa UMgha AvI hatI ! bahu sarasa UMgha AvI hatI !" sacoTa icchA, kevI hoya ? dAdAzrI : mokSanI icchA che ke bIje gAma javuM che ? icchA kaI bAjunI rahe che ? praznakartA : mukti sivAya bIjuM kaMI nA joie. dAdAzrI : mokSanI icchA hoya ane joDe joDe bIjI IcchA dekhAyA karatI hoyane to ApaNane khabara paDe ke hajI A koi eka icchA mahIM bharAi rahelI che, ko'ka dahADo ApaNane dekhA de. jema ApaNA gharamAM be mANasa hoya to roja ekano eka dekhAya, paNa ko'ka dahADo bIjo dekhAya to ApaNe jANavuM ke ko'ka che mahIM, evuM khabara nA paDe ? eTale bIjuM kaMI evuM nahIM dekhAya che ? praznakartA dekhAya ko'ka vAra. dAdAzrI : ekAda che ke be jaNa che ? praznakartA : khabara nathI. dAdAzrI : e to tapAsa karavI paDe. evuM chene ke mokSanI ekalI icchA hoya to ene koi rokanAra ja nathI. jene sacoTa ekalI mokSanI ja icchA che ene koi rokanAra nathI ! jJAnI ene ghera jaze !!! e kaheze ke, "mAre jJAnIne zuM karavA che ? mAre emane maLavA to javuM paDaze ne?" nA, tArI icchA ja tArA mATe jJAnIne lai Avaze ! jJAnI sAdhana che. mokSa sivAya kaMi ja joituM nathI evI jene sacoTa icchA che enI pAse hareka cIja Ave; paNa bIjI guphatego che, mahIM pola che, enuM kazuM vaLe nahIM. e polanI to patrikA bahAra paDe tyAre khabara paDe ! ene 'polapatrikA' kahevAya che. vItarAgo kahe che ke, "je amArA jevA sacoTa che, jene kaMi ja kAmanA nathI ene ahIM duniyAmAM koi nAma denAro nathI! ne nAma deze to pugalanuM leze; paNa AtmAne koNa aDI zake? A loko to pudgalanA vepArI che, te pudgalanA vepAra bhale kare, paugalika vepAra che ne ? ko'kanuM pudgala lai le bahu tyAre, paNa ahIM mAlikI nahotI enuM lai le che ne ! jene mokSanI icchA hoya tene pudgalanI mAlikI nA hoya ! pudgalanI mAlikI che tene mokSanI icchA nA hoya. amUrtatAM darzana, kalyANakArI kavirAje lakhyuM che ke, mUrti amUrtanAM darzana pAme jayAM, maMdiranA ghaMTanAda vAgI gayA che." mUrti, "amUrtanAM darzana pAme; pachI mokSe javAnA ghaMTanAda vAge. amUrtanAM darzana koi kALe thayAM nathI, jo thayAM hota to mokSanA ghaMTanAda vAgI gayA hota badhAM "maMdiromAM ! A vAta tamane samajAi ke "mUrti jo amUrtanAM darzana kare to kalyANa thAya ?? ApaNe to manuSya mUrti hoya tyAre ja amUrtanAM darzana thAya ne ! mUrti amUrtanAM darzana pAme tyAre maMdiranAM ghaMTanAda pUrA thai gayA, tyAM AgaLa kAma pUruM thai gayuM. 'jJAnI puruSa' to jaDa ane cetananuM Ama vibhAjana karIne-tAMbu badhuM juduM pADI Ape, emanA hAthamAM Ave to tarata ja kahI Ape ke, "A cokhkhuM ne A meluM.' ahIM to jarAka jeTalo paNa mela hoya to cAle nahIM, mokSane mATe jo jarAka mela hoya to te kAmanuM nahIM, e sonuM nA kahevAya. bhagavAne kahnAM ke, "be TakA mela hoya to e sonuM na hoya, amAre to zuddha sonuM joize. zuddha upayogavALuM sonuM ! ahIM bIjuM cAle nahIM, gaDabaDa-saDabaDa cAle nahIM.' sonAmAM be vAla phera hoya to? 'to nA, e phera-bera, chAziyuM badhuM jAva ahIMthI cokasIone tyAM." ahIM to vItarAgonuM kAma, zuddha upayogavALuM sonuM joie; tyAM to navvANuM TacanuM hoya nahIM, pUruM so Taca joize.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga mArga 399 AptavANI-2 vItarAga eTale asala pAkkA vItarAga kaMi kAcI mAyA nathI. badhAya kAcA haze, paNa vItarAga jevA koi pAkA nahIM, e to asala pAkkA ! AkhI duniyAnA sau akkalavALA emane zuM kahetA hatA ? bhoLA kahetA hatA. A vItarAgo janmelAne te emanA bhAibaMdho emane kahetA hatA ke, "A to bhoLA che, mUrakha che." alyA, tuM mUrakha che, tAro bApa mUrakha che ne tAro dAdo mUrakha che. vItarAgone to koi vaTAvI zakaze ja nahIM evA e DaLja hoya. potAno rasto cUke nahIM, e jAte chetarAya ne rasto nA cUke. e kaheze ke, 'huM chetarAiza nahIM, to A mAre raste javA nahIM de.' te palo zuM jANe ke A kAco che. alyA, nuM hoya e kAco, e to asala pAko che ! A duniyAmAM je chetarAya, jANI joine chetarAya, enA jevo pAko A jagatamAM koi che nahIM ne je jANIbUjhIne chetarAyelA te vItarAga thayelA. mATe jene hajI paNa vItarAga thavuM hoya te jANIbUjhIne chetarAjo, ajANe to AkhI duniyA chetarAi rahI che. sAdhu, saMnyAsI, bAvo, bAvalI sahu koi chetarAi rahela che, paNa jANIbUjhIne chetarAya te A vItarAgo ekalA ja ! nAnapaNathI jANIbUjhIne cogaradamathI chetarAyA kare, pote jANIne chetarAya chatAM pharI pAchA pelAne ema lAgavA nA de ke tuM mane chetarI gayo chuM, nahIM to mArI AMkha tuM vAMcI jAuM. e to AMkhamAM nA vAMcavA de, AvA vItarAgo pAkA hoya ! e jANe ke Ano pudgalano vepAra che te bicArAne to pudgala levA done, mAre to pudgala ApI devAnuM che! lobhIo che tene lobha levA de, mAnI hoya tene mAna ApIne paNa potAno ukela lAve, potAno rasto nA cUkavA de, potAno mULamArga je prApta thayo che e cu ke nahIM, evA vItarAga DADyA hatAane atyAre paNa je evo mArga pakaDaze enA mokSane vAMdho ja zo Ave ? 'jJAnI puruSa'nuM to Aje A khoLiyuM che ne kAle A parapoTo phUTI jaze to zuM kaMi mokSamArga rakhaDI maryo che ? tyAre kahe, "nA, jo ATalI zarato haze ke jene mokSa sivAya bIjI anya koipaNa jAtanI kAmanA nathI ane jene pote jANIjoine chetarAvuM che evAM keTalAMka lakSaNo enA potAnAmAM haze ne to eno mokSa koi rokanAro nathI; ema ne ema ekalo ne ekalo, jJAnI sivAya be avatArI thaine e mokSe cAlyo jaze !" anya mArgamAM te kevI dazA ! evo vItarAgano mArga che ! tene Aje Akho rUMdhI mAryo ! eTale ke lokone kriyAkAMDamAM ja ghAlI dIdhA. emAM ghAlanAroya koi nathI, ghAlanAra emanAM karmo che ane je ghalAyA che ane mahIM pese che ema emanA karmathI baphAya che. sau saunAM karmathI baphAi rabAM che, emAM koino doSa che nahIM, potAnAM karma karIne ja gUMcAyA karyA che. A ghAMcIno baLada hoya che te sAMje cAlIsa mAila cAlyo evuM tene lAgyA kare che, paNa jyAre AMkhethI dAbaDA nIkaLe tyAre enI e ja ghANI ! evuM A loko cAlyA kare che ! anaMtA lAkho mAila cAlyA, paNa ghAMcInA baLadanI peTha tyAMnA tyAM ja che ! ane tyAM hota to to sAruM. ghAMcIno baLada to tyAMno tyAM ja rahe; paNa A to be paganA cAra paga thaze ! tethI mAre hoMkAro karIne bolavuM paDe che ke, "alyA bhAi ! cetane kaMika, kaMika to ceta ! mokSanI vAta to javA de, paNa kaMika sArI gati to cAkha ane Aje bharatakSetramAM gati sArI rAkhIne zo phAyado kADhavAno ? have to chaThTho Aro AvavAnI taiyArI thai rahI che ! have kaMi bIjA kSetromAM pesI javAya, kSetra pheraphAra thAya, evuM kaMIka karI le !' kSetra pheraphAra thai zake che, vItarAganA mArgamAM badhAMya sAdhana che. Aje to mahAvIra bhagavAnanA, kRSNa bhagavAnanA, vedAMtanAM, badhA dharmonAM zAono badho AdhAra che. chaThThA ArAnI zarUAtathI ja koi dharmano koi AdhAra nahIM hoya - khalAsa ! aDhAra hajAra varSa pachI bilakuleya khalAsa thai jaze! evuM vItarAgonuM varNana che, mAre kaMI jaNAvavAnI jarUra nathI. huM e to varNana kahuM chuM, A mArI vAta na hoya. mArI vAta to 'A' ema ne ema nIkaLe che te, ane A to vItarAganI vAta che. bhAi, thoDuM samajavuM paDe ne ? samajyA vagara kema cAlaze ? koi dahADo tame jANIbUjhIne chetarAyA hatA ? jANIbUjhIne chetarAya
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga mArga 401 402 AptavANI-2 e moTAmAM moTuM mahAvrata kahevAya che, A duSamakALanuM ! jANI joine chetarAvuM enA jevuM mahAvrata koi nathI A kALamAM ! sAco mArga to maLavo joie ne ? praznakartA : loka kriyA tarapha vizeSa vaLeluM che. dAdAzrI : sAco mArga nA maLyo eTale, paNa kriyA tarapha vaLyuM hotane toya vAMdho nahoto ke kriyAnuM phaLa Avaze. koi mANase ahIM jAyaphaLanuM bIja ropyuM to upara jAyaphaLa Avaze to e dUdhapAka ke zrIkhaMDamAM nAkhavA cAlaze, paNa kaMika ropyuM haze to phaLa Avaze. e kaMI khoTuM nathI, paNa emanAM A badhAM TrIka dhyAna UbhAM thayAM. breina TonikavALAM je dhyAna UbhAM thayAM e saMpUrNa ahitakArI che. emaNe je Dabala TrIka vAparavA mAMDI, vepAra khAsso hIrAno ke jemAM bheLaseLa nA karI zakAya te emAM zuM karyuM? ekane badale anya ApavA mAMDyuM ! te enA karatAM to bheLaseLavALA sArA ke ekane eka hatuM temAM bIjuM nAkhyuM; ne A to ekane badale anya ! Ane kyAM pahoMcI vaLAya ? koinI vAta nathI karatA ApaNe. koi samaju hoya to vAta karavI ke 'jJAnI puruSa' cetavAnuM kahe che. breina TonikathI ATaluM cetAya to ceto, e bahu sArI vAta che, kAraNa ke bIjuM to kaMi nahIM, paNa A hArDa raudradhyAna kahevAya. A lAkaDAmAMya sophTa vUDa ane hArDa vUDa Ave che ne te hArDa vUDane to raMdho mArIe to raMdho tUTI jAya ! sophTa vUDa haze to dIvAsaLIya bane, A to hArDa vUDa jevA hArDa raudradhyAna ! saMkalpa-vikalpa kone kahevAya ? mAruM evo jyAM Aropa karyo e saMkalpa ane 'huM no jayAM Aropa ryo e vikalpa, e Aropita bhAva kahevAya che. saMkalpa-vikalpaneAropita bhAvane Ama bhagavAne vItarAga bhASAmAM kakA ane lokabhASAne ceko mAryo nathI bhagavAne. kAraNa ke lokabhASA ye cAlavI joie ne ? lokabhASA upara ceko mAre to loka gUMcAyA kare. tamAre vItarAga bhASA jANavI che ke lokabhASA jANavI che ? praznakartA : vItarAga bhASA. dAdAzrI : 'A' vItarAga bhASA che, eTale ke ApaNe 'huM caMdubhAI chuM" e gayuM to badhuM gayuM. 'huM' paNuM UDe ane A paheraNa "mAruM" che e paNa jayAM 'huM' paNa UDyuM eTale UDI jAya. caMdubhAinuM 'huM'paNuM gayuM to "mAruM" paNa UDe - saMkalpaya UMDe ! A manamAM je thAya che tene jagata saMkalpa-vikalpa kahe che, jayAre vItarAgoe ene adhyavasAna kAM. vItarAgoe emanI bhASAmAM juduM lakheluM che badhuM ane e bhASA samajAya to kAmanI. jhaverI kaMi eka prakAranA che ? ahIM muMbainA jhaverI hoyane e lAkhano hIro le, e muMbaivALo madrAsavALAne savA lAkhamAM vece, kAraNa ke pelA UMcAmAM UMcA jhaverI. muMbaivALA karatAM madrAsavALo pAcho perisamAM aDhI lAkhamAM vece. je moMdhuM le to jhaverI sAco, je madhuM le ne vadhAre kiMmata Ape e sAco jhaverI kahevAya. mUrakha nA Ape, mUrakha to ochuM ApavAnA prayatna kare ke pAMcasomAM ApavuM hoya to Apa, nahIM to jato rahe ! sAco jhaverI tenI kiMmata Ape. bhUlo bhAMgavI te ja vItaraNa mArga vItarAgano mArga eTale bhUlo bhAMgavI te, jayAMthI tyAMthI bhUlo bhAMgavI ane lokabhASAmAMthI vItarAga bhASAmAM AvavuM te. vItarAgono mArga bahu saraLa che. jo 'jJAnI puruSa' maLe ne to mahenata karavAnI ja nA rahI, nahIM to mahenatathI to mokSa koi dahADo koinoya thayo nathI ne thaze nahIM. jo mahenatathI mokSa thato hoya to A loko kriyAo karIne mahenata kare che ane majUro ITo upADavAnI mahenata kare che - e banneya mahenatanuM ja che ne ! mahenatathI koi dahADo koinoya mokSa thayo nathI; vItarAgatAthI mokSa thayo che. tame je avasthAmAM phasAyA ho; mahenatu avasthAmAM phasAyA ho toya vItarAgatA, agara to Ama zAMta eka jagyAe zAMta beThaka avasthAmAM ho toya paNa vItarAgatA haze to mokSa thaze. ekAMtamAM besI rahevAthI ApaNo dahADo vaLe nahIM, agara to mahenata kara kara karavAthIya dahADo nA vaLe. vItarAgatAthI mokSa thAya ane
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga mArga 404 AptavANI-2 vItarAgatA kyAre Ave ? tyAre kahe, saMkalpa-vikalpa jAya tyAre vItarAgatA Ave. saMkalpa-vikalpa kyAM jAya ? 'jJAnI puruSa' pAse, emanI kRpA varase to, emanI kRpA Utare ne kRpApAtra thAya to saMkalpa-vikalpa jAya, nahIM to karoDo avatAre jaze nahIM. eka vikalpa kADhavA jaiza to bIjAM cAra bIja paDI jaze, eTale navA cAra choDavA UgyA ! eka choDavo kADhavA gayo, te cAra UgyA ! A kriyAthI zuM thayuM ke lakSmI maLI Aje, ane bIjuM breina cakacakita thayuM ! kAraNa ke vItarAgonA zabdo vAMcyA che ! vItarAgonA zabdothI kriyA karavA mAMDI che, eTale vItarAga breIna TonIka thI breina cakacakita thai gayA. breina cakacakita thAya eTale TrIka karatAM zIkhyA, hArDa TrIka, TrIksa, buddhi che te zAnA mATe che ? TrIko karavA ke mokSe javA ? praznakartA : mokSe javA mATe. dAdAzrI : haMa. buddhi chetaravA mATe hoya ? ane sAmAnI ochI buddhino lAbha le to ? to e to duSTa janAvara kahevAya che. bhagavAne zuM kahnAM che, AvuM duSTa janAvara bhALyuM nahotuM ! varlDamAM bIjI jagyA ye nathI. eka A hindustAnamAM ane thoDuM thoDuM hindustAnano cepa cInabInamAM pesI gayo, paNa mULa cepa A hindustAnano. A jema TI.bI. no roga amuka dezomAM hoya chene tevo A eka jAtano roga che A ane A jaMtuo che te enAM jaMtuo phelAya. meM tamArI joDe 'TrIko" becAra vakhata karI eTale tame kaho ke, 'TrIka karyA vagara nahIM cAle." AnAthI jaMtuono phelAvo cAlu thai jAya. bhayaMkara roga che A to ! AnA jevo bIjo roga nathI, hArDa raudradhyAna che, cAra gatimAM bhaTakAvI mAraze ! AnuM A ja gayA avatAre kareluM ne tenuM phaLa che A. lakSmIjI joDe paNa A karavA mAMDyuM ne cazcakitathI kAma levA mAMDyuM che ! 'te be pagathI paDI javAtuM hatuM te cAra paga rAkho have.' ema bhagavAna kahe che ! amAre moDhe kahevuM paDe che e sAruM dekhAya ? 'jJAnI puruSa'ne moDhe kahevuM paDe ke, 'be pagavALAne cAra paga thaze !' paNa cetavA mATe lAla vAvaTo dharIe chIe ke AgaLa gADI nA javA dezo, moTo pula tUTI paDyo che ! karUNA Ave che 'jJAnI puruSa'ne ! emane dveSa nA hoya, paNa karUNA Ave. ATale sudhI caDhyo, vItarAgonI pAse amarapada mAguM eTalI tArAmAM zakti che; paNa mArga rUMdhAyo tene lIdhe A badhuM utpanna thayuM. mArga to rUMdhAya, besI rahevuM paDe. tamane game che ke amArI vAta kaDaka paDe che ? praznakartA : dAdA, bahu game che ApanI vAta. dAdAzrI : mahIM je beThA che te bhagavAna che, 'A to khokhuM che. pudgala bhagavAna nA hoya ane paudgalika bhAva eya bhagavAna nA hoya. bhagavAna to bhagavAna ja che, jJAtA, draSTA ne paramAnaMdI, emanI pAse ApaNI sarva kAmanA pUrI thAya ane mokSanI kAmanA paNa pUrI thAya. icchAo je thoDI ghaNI bharAi rahelI hoya teya pUrI thai jAya. icchA pUrI karyA vagara tyAM mokSamAM pesavA nahIM de, tyAM to moDhA upara divela hoya tene pesavA nathI detA ! moDhA upara divela bahAra jovAmAM Ave che ke nathI AvatuM ? koinA moDhA upara divela kaMi copaDe che loko ? nA, e to emane ema mahIM kTApo-aMjapo thAya che ne tethI diveliyAM thAya che ! ane pelI cAlAkI ? breinanI cAlAkI ? kevI cAlAkI ke AvAM evAM to hisAbamAM ja nA hoya ! saraLa mANaso to tenA hisAbamAM ja nA hoya ne ! keTalI badhI cAlAkI ! taraNatAraNa ja tAre mULa mokSamArgane jANavo joie, mokSamArganA dAtA joie ane te taraNatAraNa hovA joie. pote taryA hoya to ApaNane tAre, nahIM to pote DUbakAM khAto hoya ane ApaNo dI' vaLe nahIM. pote dAtA puruSa hoya te to mokSanuM dAna ja ApavA AvyA hoya, levA mATe nA AvyA hoya ! je mokSanuM dAna levA AvyA hoya te ApaNane zuM Ape ? dAna levA AvanAro dAna Ape kharo ? mokSanuM dAna ApavA AvyA che evAM 'jJAnI puruSa' pAse ApaNuM kAma thAya, mokSadAtA puruSa ane jenI pAse sTokamAM mokSa che ane pote mokSasvarUpa thayelA che te ja ApaNane mokSadAna dai zake.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga mArga 485 AptavANI-2 jagata AkhuM kema vItarAgatAne samaje, kema vItarAga mAne pAme? bhale mokSa nA pAme, paNa vItarAga mArgane pAmo. eka mAila cAlo, paNa vItarAga mArgamAM cAlo. je dharma pakaDyo hoya te dharmanA jeTalA vItarAga mAila hoya temAM eka mAila to eka mAila, paNa vItarAga mAilamAM cAlo ! eTaluM ja 'jJAnI puruSa' kahe che. A pustaka to hIrA jevA che. kAcanA ImiTezana hIrA ane sAcA hIrA badhuM bheLaseLa paDyuM hoya, enA jevAM A zAstro che. emAMthI ko'ka jhaverI hoya to ekAda pustakane oLakhatA AvaDe. paNa atyAre koi jhaverI ro nathI, je rakSA salA hoyane jhaverI te ko'ka ja rahyA hoya, bAkI jhaverIpaNuM raoNAM nathI. jhaverAtapaNuM ja gayuM che AkhuM, eTale jhaverIpaNuM gayuM che ! zAstro to zuM kare ? zAstro to mArgadarzana Ape che ke, go Tu jJAnI. kAraNa ke AtmA avarNanIya che ane avaktavya che, vANIthI bolI zakAya evo e nathI, enuM varNana thai zake evuM nathI. vItarAga dharma vItarAga dharma eTale zuM ? vItarAga dharma kone kahevAya ? jyAM nirvivAditA che tyAM vItarAga dharma che. vItarAga dharma hoya tyAM vAda upara vivAda paNa nA hoya, prativAda paNa nA hoya. ApaNe ahIM bAra varSathI A pravacana cAlyA kare che, paNa vivAda koie karyo nathI atyAra sudhImAM! kAraNa ke sAduvAda vANImAM vivAda zo ? muslima paNa kabUla kare, yuropiyana paNa kabUla kare, badhAMne kabUla karyuM ja chuTako, ne te nA kabula kare to ApaNe samajIe ke e enI ADAi che. jANI joine karo cho A tame ane e to kare ja, mANasamAM ahaMkAra hoya ne ADAi karavI e to mULathI svabhAva che ne ? have vItarAga mArgano uddhAra thavA beTho che. vItarAga to pote vItarAga hatA, paNa emanA mArgano uddhAra thAya ne ? bahu dahADA, kyAM sudhI e mArga upara dhULa paDI rahe ? sAco hIro eka dahADo bahAra nIkaLyA vagara rahe che kAMi ? kaNa bhagavAne paNa kaLAM, 'vItarAga mArga nirbhaya mArga che, mokSamArga che. kRSNa bhagavAne kevuM suMdara kakrAM che ! jagatamAM krAMti kALa varte praznakartA : Aje bhAratanI AkhI saMskRti kema khatama karavI, e vesTarna DIkTazanathI cAle che. dAdAzrI : saMskRtino nAza karavA phare che ne te ApaNe je makAna toDavAnuM hatuM te ja te toDI rako che; eTale ApaNe lebararsa nahIM maMgAvavA paDe. huM jANI gayo chuM ke dahADAno ke A lebararsa bahArathI AvI rakSA che. jo ke, ApaNe ene enkareja karavAnuM nA hoya, paNa aMdarakhAne ApaNe samajI javuM ke, A to maphatamAM lebararsa maLI raddhA che ! jUnuM purANuM AvI rIte paDI jaze tyAre ja navuM racAze ! A phorenavALA keTalA badhA sudharI gayA che (!) te emane UMghanI goLI khAya tyAre UMdha Ave ! alyA, tamArI nidrA kyAM gai ? enA karatAM to amArAM ahInAM sArAM ke nirAMte UMghI jAya che. tame tamArA dezamAM AkhA varlDanuM sonuM ane lakSmI laine beThA cho, toya vIsa-vIsa goLI khAine UMghavAnuM ! A tamAruM zuM che ? eka phorenano sAyanTisTa amane maLelo, temane ame A vAta karelI. teNe pUchayuM ke, 'AmAM amArI bhUla zAmAM rahI che ?" tyAre meM kaLAM 'A je tamAruM bhautika vijJAna che te ebova normalanuM poijhana thai gayuM che, badhuM jherI thai gayuM che. bIlo normala ijha dhI poijhana, ebova normala ijha dhI poijhana; normAliTI ijha dhI rIyala lAipha." vItarAga mArga evuM kahe che ke, je thAya che e vItarAga mArganA puSTinAM kAraNo che. atyAre je badhuM thai rahyuM che e vItarAga mArgane puSTi ApyA kare che. praznakartA : e thAya che, to ApaNane vicAra Ave che ne utkRSTa bhAvanA thAya che. dAdAzrI : amane jarAya paNa rAga-dveSa thatA nathI. amane tarata ja samajAya ke A zuM karI rakA che ! A upAzrayamAM zuM karI rahnA che ?
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga mArga 407 YOL AptavANI-2 vItarAganI puSTi ! vItarAga mArga konuM nAma kahevAya ? ke jyAM caMcaLatAno nAza thai jAya. sAtvikatAnI hada hoya che, sAtvikatA ke je caMcaLatA vadhAre e sAtvikatA khalAsa thai javI joie. eka manuSya ke je caMcaLa ocho hoya che te imozanala nathI hoto, mozanamAM rahe che. e je AkhI jiMdagImAM karama bAMdhe eTalAM vadhAre caMcaLatAvALo mANasa pA kalAkamAM eTalAM bAMdhI le ! eTale A badhuM vItarAga dharmanuM poSaNa thai rahnAM che. jeTaluM jeTaluM tamane dekhAya che ne je avaLuM bhAse che ne, ethI vItarAga dharmanuM ja poSaNa thai rahnAM che, badhuM ja ! mane A prazna 1928mAM Ubho thayo hato. 1928mAM huM sinemA jovA gayo hato, tyAM mane A prazna utpanna thayo hato ke, "arere ! A sinemAthI to ApaNA saMskAranuM zuM thaze ? ane zI dazA thaze A lokonI ?" pachI bIjo vicAra Avyo ke, "zuM A vicArano upAya che ApaNI pAse ? koi sattA che ApaNI pAse ? koi sattA to che nahIM, to A vicAra ApaNA kAmano nathI. sattA hoya to e vicAra kAmano, je vicAra sattAnI bahAra hoya ane enI pAchaLa mathyA karIe e to igoijhama che." eTale pachI bIjo vicAra Avyo ke, "zuM Ama ja thavAnuM che A hindustAnanuM ?" te dahADe amane jJAna nahotuM, jJAna to 1958mAM thayeluM, 1958mAM jJAna thayuM te pahelAM ajJAna to kharuM ja ne ? kaMi ajJAna koie lai lIdheluM ? jJAna nahotuM paNa ajJAna to kharuM ja ne? paNa tyAre ajJAnamAM e bhAga dekhAyo ke, "je avaLuM jaladI pracAra karI zake che te savaLuM paNa eTalI ja jhaDapathI pracAra karaze. mATe savaLAnA pracArane mATe e sAdhano bahu sArAmAM sArAM che.' A badhuM tyAre vicAreluM, paNa 1958mAM jJAna pragaTa thayuM tyArathI enA pratye jarAya vicAra nahIM AvelA. Aje vItarAga dharmane mATe AkhA varlDamAM kAma thai rahnAM che. eka jagyAe nahIM, AkhA varlDamAM kAma thai rahnAM che, A badhA vItarAga dharmane puSTi ApI rahnA che ane potAnuM satyAnAza vALI rahnA che ! A pradhAno amane pUchavA Ave che ane kahe che ke, "A hindustAnanuM badhuM bagaDI javA beThuM che.' meM kahnAM, "sAheba, ApanA ghera bagaDI jaze, jo jo kadI pelI choDIo tamArI rakhaDatI nA thai jAya." kAraNa ke sAhebane tyAM traNa moTaro paDI hoya, temAMthI eka sAheba laine ThaMDyA eTale eka zeThANI Ama laine heMDyA ne choDIo Ama jaze, bhelAi jaze, tAruM bhelAi jaze. A hindustAnano to bhelADanAro koi pAkyo ja nathI, A hindustAna to vItarAgano deza che, RSimuniono deza che, enuM koi nAma denAro nathI. je dezamAM kaSNa bhagavAna jevA vAsudevo pAkelA che, je dezamAM 24 tIrthaMkaro, 12 cakravartIo, 9 vAsudevo, 9 prativAsudevo ane 9 baLarAma pAkelA che tyAM khoTa zI hoya? kramika mArgamAM nakala cAlI zake, paNa 'A' akrama mArga che ! ociMto ja dIvo saLagyo che, mATe tuM tAro dIvo saLagAvI jA. pachI jeTalI gAMTho hoya te gAMTho kevI rIte kADhavI te huM tane dekhADuM; paNa pahelAM tuM puruSa banI jA, prakRtirUpe tAro zakkaravAra vaLe nahIM. manuSyo zA rUpe che ? jyAM sudhI 'svarUpanuM bhAna' nA thAya tyAM sudhI te prakRti rUpe che ane je je kriyA karavAmAM Ave che e badhA prakRtinA nAce che ane prakRti nAce che ane pote kahe che ke, "meM karyuM." enuM nAma te garva kahevAya.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 AptavANI-2 bhakta - bhakti - bhagavAna kRSNa bhagavAne cAra jAtanA bhakta kA : abhaktonA prakAra to pAra vagaranA che ! eTale ApaNe ahIM bhaktonA ja prakAra joie : (1) Artabhakta : duHkha Ave tyAre ja bhagavAnane saMbhAre, sukhamAM nA saMbhAre. potAnA paga dukhatuM hoya tyAre 'he bhagavAna ! he bhagavAna!" kare, 'dayA karo, dayA karo" kahe. tyAre bhagavAna samajI jAya ke, A to du:khano mAryo mane yAda kare che. AvA bhagato Thera Thera jovA maLe. (2) arthAtha bhakta : e svArthI bhakta, eTale matalabI bhagata, 'mAre tyAM chokaro Avaze to Ama karIza.' kahe che, bhagavAna pAse mAge. arthArthIno artha nathI jANatA tethI ja te kahe che ke, 'huM arthArthI chuM." | (3) jijJAsu bhakta : bhagavAnanAM darzana karavAM, bhagavAnanAM darzananI tAlAvelI lAge, te jijJAsu bhakta. (4) jJAnI bhakta : te to 'huM jAte ja eka chuM. bhagavAne kahnAM ke, 'jJAnI e ja mAro pratyakSa AtmA che. e to potAnAM pApakarmono goTo vALI bALI mele ane sAmevALAnAM pApone paNa pote goTo vALI bALI mele ! tevA "ame jAte jJAnI puruSa' chIe! A cAra bhaktomAM jijJAsu bhakta kAma kADhI le. AthI pAMcamo prakAra bhaktano nathI. abhakto to bhagavAna hAjara thAya to temanuM zAka karIne khAya tevA che ! kAraNa ke bahu bAdhA-AkhaDI rAkhI hoya, te temAMnuM ekeya vaLe nahIM eTale pachI to bhagavAnanuM zAka karI khAya tevA che! praznakartA : dAdA, A bhAi to bhagata mANasa che. dAdAzrI : kyAM sudhI bhagata rahevuM che ? janmojanma sudhI bhagata ja rahe ane jo koi avatAramAM bhUla-thApa khAdhI ne bhagatomAMya koi kusaMga maLI gayo to ? kenTinamAM lai jAya; ane e ja phasAmaNa che! jyAM sudhI jJAnI nA maLe tyAM sudhI bhakti mAgavI ne jJAnI maLe to emanI pAse mokSa mAgavo, jJAnI kAyamI ukela lAvI Ape. bhagato bhagavAnane zA mATe saMbhAre che ? tyAre kahe, AtmajJAna mATe. paNa AtmajJAna e to tAruM potAnuM ja svarUpa che, paNa tenuM tane bhAna nathI ne ? jagatamAM to badhe 'tuMhI tuMhI' gAya che te bhagata ane bhagavAna judA gaNe. alyA eka phera 'huM...hI huM hIM' gAne ! toya tAruM kalyANa thai jAya. 'tuMhI tuMhI' gAya to kyAre pAra Ave ? paNa loko 'tuMhI tuMhI' zAne mATe gAya che ? vyagratAmAM 'tuM hatuM te have 'tArA" ekamAM ekAgra thayuM che, evuM 'tuM gAya che; paNa A 'tuMhI' gAvAthI kazuM vaLe nahIM, 'huMhI'nuM kAma thAya, 'tuMhI' mAM 'tuM" ne "huM"no bheda rahe, te TheTha sudhI bhagata ne bhagavAna be judA ja rahe; jyAre 'huMhI'mAM abhedatA rahe, "pote ja paramAtmA svarUpa thai jAya ! keTalAka 'tatvamasi' evuM gAya che, eTale 'te huM chuM'. paNa 'te' koNa, te bhagavAna jANe ! 'te'nuM svarUpa ja samajAyuM nA hoya ne 'tatvamasi, tatvamasi' gA, gA kare te kazuM nA vaLe. badhe ja 'huM...hI hRhI' dekhAya tyAre kAma thAya ! bhagatoe kaLAM ke, 'badhAMmAM bhagavAna jo, paNa te sAikolojikala iphekTa che. evI Teva pADI hoya ke badhAMmAM bhagavAna jovAnA te dekhAya; paNa jarA saLI kare to krodha, mAna, mAyA, lobha UbhAM thai jAya. A bhagato koi eka chAMTo pAmyA nathI evuM tame mahAtmAo pAmyA cho! A gajabanuM jJAna che ! A to sAyansa che ! sAyanTiphika rIte AtmA pAmyA eTale badhe AtmA joi zako. bhagatoe 'tuMhI tuMhI' gAyeluM ane tamane jJAna ApeluM che, te jJAna 'huMhI'nuM che. 'tuMhI'mAM bhagata ne bhagavAna e bheda rahe, bhedabuddhi rahe emAM navuM zuM ? akho bhagata kahI gayo ke 'jo tuM jIva to kartA hari, jo tuM ziva to vastu kharI.'
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta-bhakti-bhagavAna 411 412. AptavANI-2 jo e jIva ane zivano bheda tUTe to paramAtmA thAya, abheda buddhi thAya to kAma thAya. vyavahAramAM - bhagata ane jJAtI 'tuMhI tuMhI'thI saMsAra che. moTA moTA bhagato badhA Aropita jagyAe che, mATe AkuLatA-vyAkuLatA rahe; ane 'va'mAM rahe to svasthatA hoya, AkuLatA-vyAkuLatA nA rahe, nirAkuLatA rahe. bhagato khuzamAM Ave to gelamAM AvI jAya ne duHkhamAM DIpresa thai jAya. A bhagato jagatanI dRSTie gAMDA kahevAya, kyAre gAMDuM kADhe e kahevAya nahIM. narasiMha mahetAnAM mahetANI javAnAM thayAM tyAre harijanavAsamAMthI bhajano gAvA mATe bolavavA AvyA to te gayA, ane AkhI rAta kIrtana, bhakti, bhajano gAyAM. eka jaNa savAre Avyo ne kahe, 'mahetANI gayAM.' to mahetAe gAvA mAMDyuM, 'bhaluM thayuM bhAMgI jaMjALa, sukhe bhajIzuM zrIgopALa.' paNa A laukika nA karavuM paDe ? karavuM joie, paNa A to gAMDAM kADhe. jayAre 'jJAnI puruSa' vyavahAramAM koi jagyAe kAcA nA paDe, laukikamAMya ejhekTa DrAmA kare. DrAmAmAM kyAMya nA cUke tenuM nAma jJAnI! jyAM, je vakhate, je DrAmA karavAno hoya te 'ame' saMpUrNa abhinaya sahita karIe. A ame kAma upara jaie tyAM badhA kahe ke, "zeTha AvyA, zeTha AvyA.' te tyAM ame zeThano DrAmA karIe. mosALamAM jaie to tyAM badhA kahe ke, "bhANAbhAi AvyA.' te tyAM ame bhANAbhAino DrAmA karIe. gADImAM amane pUche ke, 'tame koNa ?" to ame kahIe ke, 'pesenjara chIe." ahIM satsaMgamAM AvIe tyAre 'jJAnI puruSa'no veza bhajavIe ane jAnamAM jaie to jAnaiyA thaie ne smazAnamAM jaie to DAghu thaie. pachI e DrAmAmAM jarAya pheraphAra nA hoya, ejhekTa abhinaya hoya. DrAmAmAM kAcA paDe e jJAnI hoya. gADImAM TikiTacekara TikiTa mAge to tyAM amArAthI ochuM kahevAya ke, "ame 'jJAnI puruSa' chIe, 'dAdA bhagavAna' chIe ?'' tyAM to pesenja2 ja. ane jo TikiTa paDI gaI hoya to cekarane kahevuM paDe ke, "bhAi, TikiTa lIdhI hatI paNa paDI gai, te tAre je daMDa karavAno hoya te kara." bhagato dhUnI hoya. dhUna zabda "dhyAnI' parathI thayo. dhyAnInuM apabhraMza thai gayuM te dhUnI thai gayuM ! eka ja bAju dhyAna te dhyAnI. eka dhyAnamAM paDI jAya eTale dhUna lAgI kahevAya, te dhUnI thai jAya. eka avasthA utpanna thai pachI temAM ne temAM bhamyA kare, tene dhUnI kahe che. dhUnI to 'potAnA svarUpa'mAM thavA jevuM che, tethI dhyAtA, dhyeya ne dhyAna eka thAya ! praznakartA: A vikjhikala kahe e dhUnI ja ke ? dAdAzrI : e dhUnInA pItarAi thAya. dhUnIne paisAnI paDelI nA hoya. amArI pAse dhUnI Ave tenuM kAma ja nIkaLI jAya. dhUnIne saMsAramAM loko sukha paDavA nA de, godA mAra mAra kare. bhagatone bicArAne sukha nA maLe, loko temane godA mAra mAra kare, bhagatone lokono bahu mArA paDe. kabIrajIe bicArAe bahu vAra lokono mAra khAdhelo. eka vAra dilhImAM babalo ne babalI joDa phare ne bacce keDe rAkhIne phare, te kabIrajIne bahu dayA AvI ke A zI rIte jIve che ? eTale e eka UMcI TekarI upara caDhyo ne moTe moTethI gAvA mAMDyuM - 'UMcA caDha pukArIA, bumata mArI bahota, cetanahArA cetajo, zIraDe ApI mota." mAthA para mota AvyuM che ne A bAbAne ne bebIne bagalamAM ghAlIne kyAM dhUmo cho ? te bIbI ne bIbInA dhaNIe ane bIjAoe UbhA rahIne joyuM ke, "yaha gAMDIA kyA bolatA hai ?" te pachI badhAe ene khUba mAryo ! kabIrajI to sAcA bhakta ane cokhkhA mANasa, eTale mAreya bahu khAdhelo. sAcA bhakta to ko'ka ja hoya. cokhecokhuM nA bolAya. vANI kevI hovI joie ? hita, mita, priya ne satya - A cAra guNAkAravALI hovI joie. game teTalI satya vANI hoya, paNa te jo sAmAne priya nA hoya to te vANI zA kAmanI? AmAM to jJAnInuM ja kAma. cAreya guNAkAravALI vANI eka 'jJAnI
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta-bhakti-bhagavAna 413 414 AptavANI-2 temane keTalAM chokarAM che ? temanI mAnuM bAramuM karyuM che ke nahIM, te tame jANo cho ? praznakartA : bhakti karIe to ja sAkSAtkAra thAya ne ? puruSa'nI pAse ja hoya, sAmAnAM hita mATe ja hoya, saheja paNa potAnAM hita mATe vANI nA hoya. 'jJAnI'ne 'potApaNuM' hoya ja nahIM, jo 'potApaNuM' hoya to te jJAnI nA hoya. kabIrajI eka divase sAMje dilhImAM pharavA nIkaLyA. rastAmAM bahu bhIDa hatI te joine te gAvA mAMDyA, mANasa khojata meM hIrA, mANasa kA baDA sukAla, jAko dekhI dila Thare, tAko pariyo dukAze.' mANaso to ghaNA che, paNa dila Thare evo nA hoya ne ? dila Thare evo mANasa to samudranI sapATI upara hoto haze ? e to dariyAmAM pAMca phUTa nIce hoya ! upara khoLe to kyAMthI jaDe ? eka vakhata, eka rAjA bahu udAra hatA. eka dahADo mahelamAMthI bahAra AvyA ne temaNe ghaNA mANaso joyA. pradhAnane pUchayuM ke, "A loko kema AvyA che ?" pradhAna kahe ke, "A loko bhUkhyAM che tethI khAvAnuM mAgavA AvyA che." rAjAe kahyuM ke, "to pachI roja A mANasone khAvAnuM Apo." dhIre dhIre mANase mANase vAta pahoMcatI thai gai ne ToLe ToLAM roja rAjAne tyAM jamavA AvavA mAMDyA. pradhAna to vicAramAM paDI gayo ke, 'A phasAmaNa thai. roja hajAro mANaso Ave che, te zI rIte poSAya ?' temaNe eka yukti khoLI kADhI ne rAjAnI paravAnagI lIdhI. pachI jAhera karyuM ke, 'AvatI kAle roja je bhakto jamavA Ave che, rAjA temanuM 'bhaktavela" kADhavAnA che to badhA jarUrathI Avajo.' te bIje dahADe be ja jaNa AvyA. potAnuM tela kaDhAvavA koNa Ave ? be sAcA bhakta hatA te AvyA. bahena, tamAre mokSa joie che ke bIjuM kazuM joie che ? praznakartA : mokSa karatAM bhakti karavAnI maLe to sAruM. dAdAzrI : tame atyAre bhagavAnanI bhakti karo cho, te bhagavAnane oLakho cho ? e bhagavAna kai poLamAM rahe che ? keTalA UMcA haze ? dAdAzrI : anaMta avatArathI tame cho, kayA avatAramAM tame bhakti nahIM karI hoya ? bhakti anaMta avatArathI bhagavAnane oLakhyA vagaranI parokSa bhakti karI, tenAthI kaMi ja maLe nahIM ne jAtrAomAM bhaTakavuM paDe, te zuM bhagavAne tyAM besI rakSA haze ? AkhuM jagata gUMcAyeluM che. bAvA, bAvalI, sAdhu, saMnyAsIo badhA ja gUMcAyelA che, tevAM keTalAya galIomAM bhaTaka bhaTaka kare che, koi himAlayamAM, to koi jaMgalamAM bhaTake che, paNa bhagavAna to 'jJAnI' pAse ja che. bIje jayAM jazo tyAM Dakho, Dakho ne Dakho ja che. manuSyanA avatAramAM jJAnI pAse AtmA nA jANyo to bIje badhe Dakho che. tamAre je kaMi pUchavuM hoya te pUchajo, ahIM A chellA sTezananI vAta che. bhakti ane mukti praznakartA : mukti mATe bhakti karavI ? dAdAzrI : bhakti to muktimArganAM sAdhano meLavI Ape. bhakti karIe eTale mukti mATenAM sAdhano maLe. vItarAganI bhakti ekalI mukti mATe thAya. koi paNa cIjano je bhikhArI hoya teno mokSa mATeno satsaMga kAmano nahIM. devagati mATe evo satsaMga kAma Ave, paNa mokSa mATe to je kazAno bhikhArI nathI temano satsaMga karavo joie. bhagatane bhAge zuM ? ghaMTaDI vagADavAnI ne parasAda jamavAno. A to pote bhagavAnanA phoTAnI bhakti kare, A kevuM che ? ke jenI bhakti kare tevo thai jAya ! ArasapahANanI bhakti kare to ArasapahANa thai jAya ne kALA paththaranI bhakti kare to kALo paththara thai jAya, phoTAnI bhakti kare to phoTArUpa banI jAya ne A 'dAdA'nI bhakti kare to 'dAdA' jevo thai jAya ! bhaktino svabhAva kevo ? je rUpanI bhakti karo tevo thAya.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta-bhakti-bhagavAna 415 416 AptavANI-2 dAdAzrI : virAdhanA kyAM sudhI kahevAya che ke, koinuM mana dubhavavuM e, tenAthI avaLuM kare e ArAdhanA kahevAya. jagatamAM thAya che, e to aparAdha thAya che. ArAdhanA e uttara hoya to virAdhanA e dakSiNa che. ArAdhanA thai eTale tyAM rAdhA AvI ane eTale tyAM kRSNa hoya ja ! bhakti e to bhagavAna ane bhaktano saMbaMdha batAve che. jayAM sudhI bhagavAna hoya tyAM sudhI celA hoya, bhagavAna ane bhakta judA hoya. ApaNe ahIM karIe te bhakti nA kahevAya, te nididhyAsana kahevAya. nididhyAsana bhakti karatAM UMcuM gaNAya. nididhyAsanamAM eka rUpa ja rahe, ekarUpa ja thai jAya te vakhate; jayAre bhaktimAM to kaMi keTalAya avatAro bhakti kara kara kare toya ThekANuM nA paDe ! A komyuTarane bhagavAna mAnI tene khoLavA jazo to sAcA bhagavAna rahI jaze. bhakti to potAnAthI UMcAnI ja karane ! tenA guNa sAMbhaLyA vinA bhakti thAya ja nahIM. paNa A kare che te prAkate guNonI ja bhakti che, te tyAM to caDasa nA hoya to bhakti karI ja nA zake, caDasa sivAya bhakti ja nA hoya. nAma, sthApanA ane dravya e traNa guNAkAranI bhakti hoya. keTalAka sthApanA bhakti kare, bhagavAnano phoTo mUke ne bhakti kare te; ane 'jJAnI puruSa'nI bhakti eTale nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAreyanA guNAkAra hoya tyAre thAya. praznakartA : bhakti ane zraddhAmAM phera kharo ? dAdAzrI : bhaktimAM tuM zuM samajyo? huM khAuM chuM e bhakti kahevAya ? praznakartA : nA. ArAdhanA karIe e bhakti ne ? dAdAzrI : pustaka vAMcatAM vAMcatAM jenA vAkya para zraddhA bese, kRSNanA vAkya para zraddhA bese to kRSaNanI bhakti thAya. jenA vAkya joDe eDajasTamenTa thAya tenA para zraddhA bese, pachI tenI bhakti thAya. bIjAnAM vAkya para paNa zraddhA besI jAya to pahelAnAM joDe eDajasTamenTa nA thAya, te zraddhA Dagamage kharI. ahIM to niyapUrvaka zraddhA e pratIti kahevAya. praznakartA : dAdA niraMtara yAda rahe che e zuM ? dAdAzrI : e nididhyAsana kahevAya. nididhyAsanathI te rUpa thAya ane enI badhI zakti potAne prApta thAya. A zravaNa ane mananathI nididhyAsana vadhatuM jAya. praznakartA : aparAdhanI Dephinezana zI che ? dAdAzrI : virAdhanA e icchA vagara thAya ane aparAdha icchApUrvaka thAya. praznakartA : e kaI rIte thAya, dAdA ? dAdAzrI : taMte caDhyo hoya to e aparAdha karI bese, jANe ke ahIM virAdhanA karavA jevuM nathI chatAM virAdhanA kare. jANe chatAM virAdhanA kare e aparAdhamAM jAya. virAdhanAvALo chUTe, paNa aparAdhavALo nA chUTe. bahu tIvra bhAre ahaMkAra hoya te aparAdha karI bese. eTale ApaNe potAne kahevuM paDe ke, 'bhAi, tuM to gAMDo che, amatho pAvara laine cAle che. A to loka nathI jANatA paNa huM jANuM chuM ke tuM kyAM, kevo che ? tuM to cakkara che.' A to ApaNe upAya karavo paDe, plasa ane mAinasa karavuM paDe. ekalA guNAkAra hoya to kyAM pahoMce ? eTale ApaNe bhAgAkAra karavA. saravALA-bAdabAkI necarane AdhIna che, jyAre guNAkAra-bhAgAkAra manuSyanA hAthamAM che. A ahaMkArathI sAtano guNAkAra thato hoya to sAtathI bhAgI nAkhavAno eTale niHzeSa. ArAdhatA - virAdhanA praznakartA : ArAdhanA zuM kahevAya ? praznakartA : aparAdha thai jAya e zAnAthI dhovAya ?
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta-bhakti-bhagavAna 417 418 AptavANI-2 dAdAzrI : 'jJAnI puruSa' pAse AMkhamAM pANI AvI jAya to aparAdha maTI jAya. praznakartA : e zAne AdhIna che ? dAdAzrI : e AdhIna nahIM jovAnuM, e badhuM nimittAdhIna che. raDavAthI halakApaNuM AvI jAya. praznakartA : aparAdha karatI vakhate jarAya khyAla nathI Avato te zAthI ? dAdAzrI : e bahu bhAre dhodha jevuM che tethI. niyamamAM pola na marAya A mahArAjo traNa dAMDI mUkIne mALA pherava pherava kare che. keTalA avatAra thayA toya tame A lAkaDAnI mALA pheravo cho ? zuM mahIM cetanamALA nathI ? A to 'nAsa maNakA, maNako Avyo, nAsa maNakA, maNako Avyo' - evuM karyA kare ! alyA, AvuM kema karo cho ? tyAre te kaheze ke, "AvuM to amArA guru paNa karatA hatA, tethI ame paNa evuM ja karIe chIe." A koi e niyama lIdho hoya ke roja cAlIsa mALA pheravavI che. ane utAvaLa hoya to jenI pAse niyama lIdho hoya tenI pAse mAphI mAgIne kahevuM ke, "Aje to pAMtrIsa ja pheravAze, to pAMca mALA mATe mAphI Apajo." to e cAle, paNa A to utAvaLe utAvaLe cALIsa gaNI nAkhe. alyA, mALA gaNavI hoya to ekaDA pachI tagaDo ne tagaDA pachI sAtaDo evuM te cAlatuM haze ? nA cAle. cittane bAMdhavA mATe mALA pheravavI e badhA dharmomAM che, muslimamAM paNa che. A to mALA kyAM sudhI pheravavAnI hoya ? ke jyAM sudhI cittanI mALA pharavA lAgI nathI tyAM sudhI ane cittanI mALA pharavA lAgI eTale lAkaDAnI mALAne pheravavAnI jarUra nathI. A tamane jJAna ApyA pachI 'zuddhAtmA'nI mALA phare che, mATe have bIjI koi mALAnI jarUra nathI, A to ajapAjApa cAlu thai gayA. 'zuddhAtmA'nA ajapAjApa cAlu thai jAya eTale kAma thai gayuM ! pachI prakRtimAM je mAla hoya te khAlI karavAno, nATakamAM pArTa pUro karavAno ! A rUpiyAnI noTo utAvaLe gaNavI hoya to nA gaNe, cokkasa gaNe, pharI pharI gaNe; ne mALAmAM gapoliyuM mAre ! tyAre bhagavAna kahe che ke, "mAre tyAM to jo, tAruM bahAra kAcuM to tArA aMtaramAMya kAcuM raheze, mahIM rAtadahADo tane baLApo raddhA karaze." akrama - mukti pachI bhakti praznakartA saMtoe haMmezA bhakti ja kema mAgI ? mukti kema nA mAgI ? dAdAzrI : bhakti ane mukti e bemAM Ama jovA jAya to phera kazo che nahIM. bhakti eTale atyAre ahIM A 'mahAtmA' 'jJAnI puruSa'nI bhakti kare che te, eTale zuM ke 'jJAnI puruSa' tarapha 'parama vinaya'mAM rahe, emano rAjIpo meLavavo enuM nAma bhakti. bhakti eTale jJAnInA paga dabAvavA ke emanI pUjA karavI evuM tevuM nahIM, paNa emano parama vinaya rAkhavo te che. ahIMyAM A badhA atyAre mukti khoLatA nathI, basa 'jJAnI puruSa'nI bhakti ja karavI evuM lAge che emane. mukti to emane 'ame kalAkamAM ja ApI dIdhI che, have kaMi tamAre mArI pAse mukti mAgavAnI icchA thAya che ? praznakartA : nA, dAdA. dAdAzrI : mukti ApI dIdhA pachI have pharI zuM lakhAvavAnuM hoya? eka ja phero ceka lakhAvI levAno hoya ke 99,999 rU. ane 99 paisA! mukti to apAi gai che, to have zuM rahyAM ? bhakti rahI. A 'akrama mArga" che, jagatano 'kramika mArga che. kramika mArga eTale pahelI bhakti ane pachI mukti ane 'A' akrama mArgamAM pahelI mukti pachI bhakti! atyAre to mukti lIdhA vagara bhakti karavA A loko jAya to bhakti rahe ja nahIM ne ! mahIM hajAro jAtanI ciMtA, upAdhi rahetI hoya te pachI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta-bhakti-bhagavAna 419 420 AptavANI-2 che ! tema A sagAio paNa sAyansathI UbhI thai che, paNa te jJAnathI samajAya. ola dhIsa Ara TempararI eDajasTamenTsa ! vinAzI cIja bhogavavAnI icchA e mithyA dRSTi ane avinAzI cIja bhogavavAnI icchA e samyak dRSTi. jyAM eka duHkhano chAMToya nA hoya e samyak dRSTi ! praznakartA : bhagavAna to kaNa kaNamAM che ne ? dAdAzrI : bhagavAna badhe hoya to khoLavAnI jarUra zI ? pachI jaDa ne cetanano bheda ja ko kyAM ? jo badhe ja bhagavAna hoya to pachI saMDAsa javAnuM kyAM ? badhe ja bhagavAna hoya to to pachI A baTAkAmAMya hoya ne galakAmAMya hoya. zarIramAM bhagavAna hoya to to zarIra vinAzI che, paNa bhagavAna to avinAzI che. kemanI bhakti rahe ? ne mukti pahelAM lIdhI hoya, te nirAMte beThA che neahIM A badhA beThA tema besavAnuM hoya ! A badhA nirAMta vALIne Ama zAthI beThA che ? jANe ahIMthI UThavAnuM ja nA hoya tema ? mukti che. emanI pAse tethI ! tamAro khulAso thayo ne ? ahIM badhA khulAsA thavA joie. 'tame" ne "huM" eka ja chIe, paNa tamane bheda lAge che. mane bheda nathI lAgato, kAraNa ke bhedabuddhithI bheda dekhAya che. 'huM caMdulAla chuM' e bhedabuddhi hajI kharIne tamane ? tamArI bhedabuddhi jatI rahI che ? praznakartA : nA, dAdA. dAdAzrI : eTale ja, te bhedabuddhi jayAM sudhI che tyAM sudhI bheda lAgyA kare. A judo ne e judo. mAre abhedabuddhi thayelI, tamAro AtmA ja ', Amano AtmA 'huM ja chuM, pelAno AtmA 'huM ja chuM, badhAnAmAM 'ja beThelo chuM, eTale badhAM joDe bhAMjagaDa kyAM rahI? bhagavAnanuM saranAmuM dAdAzrI : tamAruM ghara koNa calAve che ? praznakartA : izvara. dAdAzrI te upara kai poLamAM rahe che ? emanuM eDresa to jaNAvo! praznakartA : .........(nirUttara) dAdAzrI : AvI eDresa vagaranI bhakti zuM kAmanI ? joyA nA hoya to cAle, paNa eDresa to joie ne ? A to binA eDresa kI bAta! sTrITa naMbareya jANe nahIM ? ! A izvara paiNelo haze ke kuMvAro ? ne paiNelo hoya to emane tyAM bA hoya, gharaDAM bA hoya ! temane tyAM to koI mare ja nahIM ne ? te keTalAM kuTuMbIjano haze ? paNa tema nathI. A jagatanI vAta satya nA hoya. 'jJAnI puruSa'nI vAta e ja kharI hoya, 'jJAnI puruSa' kharuM jANe. dhI varlDa ijha dhI pajhala iTaselpha; te koi banAvavA gayuM nathI, iTaselpha UbhuM thai gayuM che ! A soDiyama dhAtune pANImAM nAkhe to bhaDako thAya te sAyansathI samajI zakAya tevuM A jagata sAyansathI UbhuM thayuM A lokone eTaluMya bhAna nathI ke A manuSyone ke pADAne koNa ghaDe che ! moTA saMto, tyAgIo kahe che ke bhagavAna vagara koNa ghaDe? te bhagavAna zuM navaro haze ke bheMsanA peTamAM besIne pADAne ghaDe ? to to kuMbhArane zuM kAma nahIM mokalI Ape vaLI ghaDavA mATe ? jo lokone samajaNa pADIe ke, "mAthAmAM vALa che e koNe banAvyA ?" to kaheze ke, "mane khabara nathI.' DaoNkTarane kahIe ke, 'TAla paDI to have vALa Ugaze?" to te kahe, "nA, ATalI garamI magajamAM caDhI gai che, eTale have nA Uge.' vALa zI rIte Uge che, zI rIte kharI paDe che, eya bhAna nathI. eTale ame kAM ke, sAyanTiphika sarakamasTensiyala eviDansathI Uge che. ema A deha che, AMkha-bApa badhuMya sAyanTiphika sarakama-sTensiyala eviDansathI che; upara koi bApoya ghaDavA mATe navaro nathI." "bApo' to ina evarI krIecara vedhara vijhibala ora Invijhibala. tamArI ne mArI vacce dUrabInathI paNa nA dekhAya evA asaMkhya jIvo che temAM bhagavAne rahelA che ! emanI hAjarIthI ja badhuM cAle che, paNa e jJAnathI ja samajAya, buddhithI samajAya evuM nathI. e to "jJAnI puruSa" jJAna Ape to ja AtmA saMbaMdhI niHzaMka thai jAya ! nahIM to AtmA Avo haze ke tevo haze, ema zaMkA rakSA kare. bhakti to premadA bhakti hovI joie ! ame tamane kahIe ke,
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta-bhakti-bhagavAna 421 422 AptavANI-2 'tamArAmAM chAMToya akkala nathI." tyAre tamAre zuM kahevuM joie ke, 'dAdA, jevo chuM tevo tamAro ja chuM ne !' kIrtana bhakti vItarAgonAM to vakhANa kare teTalAM ochAM che. emanA kIrtana lokoe gAyAM nathI, ane je gAyAM che enA rAga barobara nathI. vItarAgonAM jo sarakhAM kIrtana gAyAM hoya to A du:kha nA hota. vItarAga to bahu DAkA hatA ! temano mAla to bahu jabaro ! e to kahe che, 'samakitathI mAMDIne tIrthakaronA kIrtana gA gA karo !" "to pachI sAheba apakIrtana konAM karuM ? abhavyo che emanAM ?" nA, apakIrtana to koinAya nA karIza, kAraNa ke manuSyanuM gajuM nathI, eTale evuM nA karIza. apakIrtana zuM kAma kare che ? apakIrtana vItarAgothI dUra rAkhe che. A to tAruM gajuM nathI ne doSamAM paDI jaiza. A je ADa jAta che, emanuM nAma ja nA daiza, emanAthI to bIjI ja bAjue cAlaje. tyAre pelo kaheze ke, "huM zuM karuM ? A ADa jAto evuM kare che ke mArAthI emano doSa jovAi ja jAya che !' paNa AvuM nA karAya, AnI sAme tAruM gajuM nahIM. sTroMga mANasa hoya ne sAmevALAnuM avaLuM bole to cAle, jema ke A jaina hoya ne mAMsAhAranuM apakIrtana kare to ene zo vAMdho?! bhakti ane jJAta praznakartA : dAdA, bhakti ane jJAna viSe samajAvo. dAdAzrI : bhaktinA artha badhA bahu che, ekathI mAMDIne so sudhI che. 95 thI 10 sudhIno artha ApaNe karavAno che. A 'amAruM' nididhyAsana e ja bhakti che. loka kacAzavALA che eTale bhakti upara bhAra mUko ema zAsakAroe batAvyuM che. jJAna ekalAthI to loka durupayoga kare, kAco paDI jAyane to pachI mAra paDe bhAre; e hetuthI bhakti upara vadhAre bhAra mUkyA che. "jJAna" zuM che ? jJAna e ja AtmA che ane 'huM zuddhAtmA chuM' e chellI bhakti che. 'jJAnI'nuM nididhyAsana e ja "huM zuddhAtmA chuM' rUpa chellI bhakti che. koinIya chAyA nA paDe evI tane duniyA bAjue mUkatAM AvaDe tenuM nAma samarpaNa bhAva. eTale ke "jJAnI puruSa'nuM je thAya te mAruM thAva, potAno machavo temanAthI chuTo ja nA paDavA de, joDalo ne joDelo ja rAkhe, chUTo paDe to UMdho paDe ne ? mATe jJAnInI joDe ja potAno machavo joDelo rAkhavo. jJAna 'jJAna-svabhAvI' kyAre kahevAya dehamAM AtmA che te 'AtmAsvabhAvI" rahe tyAre. ApaNe bhakti kahIe to loka temanI bhASAmAM lai jAya. emanI jADI bhASAmAM nA lai jAya, tethI ApaNe jJAna upara vizeSa bhAra daie chIe. jAgRti e ja jJAna. 'huM zuddhAtmA chuM' ema rakSA karavuM e bhAva nathI, paNa e lakSa-svarUpa che; ane lakSa thayA vagara 'huM zuddhAtmA chuM' tevuM rahe ja nahIM. 'zuddhAtmA'nuM lakSa besavuM e to bahu moTI vAta che ! ati kaThina che !! lakSa eTale jAgRti ane jAgRti e jJAna ja che, paNa te chelluM jJAna nathI. chelluM jJAna e to AtmAno svabhAva ja che. kevaLajJAna svabhAvI AtmAnuM lakSa besIne tenI jAgRtirUpanA jJAnamAM rahevuM te UMcAmAM UMcI ane chellI bhakti che; paNa ame tene bhakti nathI kahetA, kAraNa ke badhA pAchA sahu sahunA jADA arthamAM lai jAya. 'jJAnI puruSa'nI kRpA prApta karI levA jevuM che, kRpAbhakti joie. jJAnIono 'pratiSThita AtmA' bhaktimAM che ane jJAna "jJAna'mAM che, 'pote' 'zuddhAtmAmAM rahe ane 'pratiSThita AtmA' pAse enA 'potAnA" zuddhAtmAnI ane A 'dAdA'nI bhakti karAve, e UMcAmAM UMcI chellI bhakti che ! bhagavAne jAte karavuM che ke, "ame jJAnIne vaza chIe !' bhagato kahe ke, "amane bhagavAna vaza che.' to te kahe, "nA, ame to jJAnIne vaza thayA chIe." bhagato to gAMDA kahevAya, zAka levA nIkale ne kyAMka thabAkA pADavA besI jAya. chatAM bhagatamAM eka guNa che ke basa, 'bhagavAna, bhagavAna" eka ja bhAva, e bhAva eka dahADo satyabhAvane pAme che, tyAre 'jJAnI puruSa" maLI jAya, tyAM sudhI 'tuMhI tuMhI' gAyA kare ane "jJAnI
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakta-bhakti-bhagavAna 423 puruSa' maLI jAya to "huMhI tuMhI' badhe gAya ! 'tuM'ne 'huM judA che tyAM sudhI mAyA che ane 'tuM' 'huM gayuM, 'tAruM mAruM gayuM eTale abheda thai gayA ! bhagavAna to kahe che ke, 'tuMya bhagavAna che. tAruM bhagavAna pada saMbhALa, paNa nA saMbhALe to zuM thAya ?" pAMca karoDanI esTeTavALo chokaro hoya, paNa hoTalamAM kapa-rakAbI dhovA jAya ne esTeTa nA saMbhALe temAM koi zuM kare ? ! manuSya 'pUrNa rUpe' thai zake che, manuSya ekalo ja - bIjA koi nahIM, devalokoya nahIM !' bhagavAna eTale zuM? bhagavAna nAma che ke vizeSaNa che? jo nAma hota to ApaNe tene bhagavAnadAsa kahevuM paData; bhagavAna vizeSaNa che. jema bhAgya uparathI bhAgyavAna thayuM, tema bhagavata uparathI bhagavAna thayuM che. A bhagavat guNo je paNa koi manuSya prApta kare tene bhagavAna vizeSaNa lAge. apada' e maraNapada che. "huM caMdubhAi chuM" e "apada' che. apadamAM besIne je bhakti kare te bhakta ane "zuddhAtmA' e "svapada' che. 'svapadamAM besIne "sva"nI bhakti kare e "bhagavAna." A e.ema.paTela mahIM pragaTa thai gayelA 'dAdA bhagavAnanI rAta dahADo bhakti kare che ! ane hajAra hajAra vAra emane namaskAra kare che! jyAM sudhI AtmA saMpUrNa prApta thayo nathI, tyAM sudhI evuM rahevuM joie ke 'jJAnI puruSa' e ja mAro AtmA che ane emanI bhakti e potAnA ja AtmAnI bhakti che ! bhaktino svabhAva kevo ? je rUpanI bhakti kare tevo thAya. 'jJAnI puruSa'nI bhaktimAM UMcAmAM UMcI kIrtanabhakti che. kIrtanabhakti kyAre utpanna thAya ? kyAreya paNa apakIrtino vicAra nA Ave, game teTaluM avaLuM hoya toya savaLuM ja dekhAya. jo ke 'jJAnI puruSa'mAM avaLuM hoya ja nahIM. kIrtanabhaktimAM to nAmeya mahenata nahIM ! kIrtanabhaktithI to gajabanI zakti vadhe ! niSpakSapAtI mokSamArga dAdAzrI : mokSa haze ke nahIM ? praznakartA: hA. e to vizvAsa che, mATe mArga paNa haze ane enA jANakAra paNa haze kharA ne ? dAdAzrI : hA. "ame tenA jANakAra chIe. A sAntAkrujhano mArga batAvanAra to maLI Ave, paNa mokSano mArga to bahu sAMkaDo ane bhulabhulAmaNIvALo che, teno batAvanAra maLavo ati durlabha che. te jo maLI jAya to e "mokSadAtA" pAsethI mAgI levAnuM hoya ja ne ? dhIsa ijha dhI onlI keza beMka ina dhI varlDa ! ame eka kalAkamAM ja tamArA hAthamAM rokaDo mokSa ApI daie chIe. ahIM kyAM mahinA sudhI zraddhA rAkhavA kahIe chIe ? 'zraddhA rAkha, zraddhA rAkha' ema je kahe che emane to ApaNe khakhaDAvIe ke, 'paNa amane zraddhA AvatI nathI ne ! tame kaMIka evuM bolo ke jethI amane zraddhA Ave !" paNa zuM kare ? dukAnamAM mAla hoya to Ape ne ? krodhanI dukAnamAM zAMtinuM paDIkuM mAgavA jaie to maLe ? praznakartA : nA maLe. dAdAzrI : bhagavAne zuM kaheluM ke, "mokSa to pA mAila ja cheTe che ane devagati karoDo mAila dUra che; paNa nimitta maLavuM joie, enA vagara mokSa nahIM maLe. jeno mokSa thayelo che e ja mokSa ApI zake. A to bairI-chokarAMne choDIne gayA ane mAne ke mAyA-mamatA chUTI gai. nA, tuM jyAM jaiza tyAM mamatA navI vaLagADIza, mamatA to mahIM beThI beThI vadhyA kare. e to 'jJAnI puruSa'nuM ja kAma, jema davA ApavI e DaoNkTaranuM
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga 425 426 AptavANI-2 kAma tema ! A kariyANAvALAne pUchIe ke, "hArTaeTeka Avyo che, to davA Apa." to e zuM kahe ke, 'jAva DaoNkTara pAse." A to bhagavAnanI vAta samajyA nahIM ne copaDavAnI davA pI gayA ! pachI thAya zuM ? mokSA potAnI pAse ja che, AtmA pote ja mokSa svarUpa che. A mana to jAtajAtanuM dekhADe, ene mAtra 'jovAnuM ane jANavAnuM hoya. manane te dekhADavuM e eno dharma-mano dharma che ane ApaNo dharma jovA-jANavAno che; paNa jo tenI sAthe tanmayAkAra thAya, zAdI saMbaMdha thAya to herAna kare. mokSa eTale mana-vacana-kAyAthI muktapaNuM, 'potAnuM svataMtra sukha, koinAM ane potAnAM mana-vacana-kAyA asara nA kare ! mana-vacanakAyAnuM kevuM che ? ke 'A' dukAna hoya tyAM sudhI ApaNI dukAnano mAla bIje jAya ane bIjAnI dukAnano mAla ApaNI dukAne Ave evuM che ! bhagavAne kahnAM ke, "mokSa mATenuM cAritra' te to Aje kyAMya jarAya ratAM nathI, devagati mATenAM cAritra che kharAM. mokSa mATe to 'bhagavAnanI AjJAmAM rahe, AtmajJAna thAya pachInuM cAritra, e cAritra mokSa Ape! A kALamAM mokSa che ? praznakartA : A kALamAM mokSa nathI ema je kahe che, te kharuM che ? dAdAzrI : bhagavAne kaheluM vAkya e kyAreya paNa khoTuM nA thAya; paNa mahAvIra bhagavAne zuM kaheluM ke, 'A kALamAM A kSetrethI jIva mokSe jai zakaze nahIM', te loko UMdhuM samajyA. AmAM keTalAke kala ke, "mokSa nathI.' tethI e bAju javAnuM choDI dIdhuM ane loko paNa e pravAhamAM kheMcAyA ! paNa pravAhamAM ApaNe paNa kheMcAvuM evuM koNe kahyuM ? bhagavAne zuM kahyuM ke, 'A kALamAM A kSetre eka lAkha rUpiyAno ceka maLato nathI, paNa navANuM hajAra, navaso navANuM rUpiyA ane navANuM paisA sudhIno (99,999.99) ceka maLI zake tema che." alyA, A kALamAM 99,999 rUpiyA ne 99 paisA sudhI to maLe che ne ? A to uparathI chUTA paisA maLyA ! te kenTinamAM bhajiyAM-bajiyAM khAvAM hoya, toya chUTA paisA cAle ne ? atyAre te rUpiyAnuM cillara le toya pAMca paisA kamizana lai le chene ? ame A kALamAM navvANuM hajAra, navaso navANuM rUpiyA ane navANuM paisA sudhIno ceka ApI zakIe tema chIe. A lokone "mokSa nathI' eTalI khabara paDI, to kyAM sudhI mArga khullo che ? e to khoLI kADha ! A vaDodarA sudhI gADI jatI nathI, paNa sarahada sudhI jAya che, to to gADImAM besI javuM ja joie ne ? paNa A to gherathI ja nIkaLato nathI te gharanA ja daravAjA vAsI dIdhA che ! AvI aNasamajaNa UbhI thai jAya, emAM kono doSa ? A to 'eka ja paiso nathI.' eTaluM ja 'jJAnI puruSa' kahevA mAge che. A cha ArAmAM asalamAM asala, sArAmAM sAro kALa, e pAMcamo Aro che, ene to 'bhatrIkALa" kakko che. A to eka bAju sAyanTisTa che ne bIjI bAju bhaThThI che, to pachI game tevuM chANiyuM sonuM hoya toya cokhkhuM sonuM cokasI kADhI Apaze ! chaThThA ArAmAM cokasI nahIM hoya ne bhaThThI ekalI haze. pAMcamA ArAmAM to mahAvIra bhagavAnanuM lAMbAmAM lAMbu zAsana che. AgaLanAM tIrthakara bhagavAnanA zAsana to bhagavAna nirvANa pAme tyAM sudhI rahetAM ane A mahAvIranA nirvANa pachInuM 21 hajAra varSa sudhInuM zAsana raheze ! A loko kahe che ke, "mokSa baMdha thai gayo che." AvuM bole che, te temanI dazA zI thaze ? A to "mokSa baMdha che." karIne bIjA kAryomAM paDI gayA ane mokSamArga bAjue paDI gayo. A zAnA jevuM che ? A sAla dukALa paDyo hoya te kahe ke, "alyA, have khetaramAM orazo ja nahIM, biyAraNa nakAmuM jaze." varasAda A sAla nA paDyo tethI biyAraNa nakAmuM jaze, ema karIne besI rahe tenA jevuM che ! normAliTIthI mokSa 'amArI' eka icchA che ke jagata mokSamArga bhaNI vaLe, jagata mokSamArgane pAme ! mokSamArgamAM vaLyo kone kahevAya ? mokSamArga che, emAM ekAda mAIla cAle tyAre. atyAre A dharmo che e vItarAga mArga para nathI. vItarAga mArga upara kone kahevAya ? normala upara Ave tene.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga ebova normala ijha dhI phIvara, bIlo normala ijha dhI phIvara. 97 ijha dhI bIlo normala phIvara enDa 99 ijha dhI ebova normala phIvara. 98 ijha normAliTI ! ebova normala ane bIlo normala banneya phIvara che. A vAta to DaoNkTaro ekalA laine beThA che, paNa e to badhAMne mATe hoya! UMdhavAmAM, khAvAmAM, pIvAmAM, badhAmAM normAliTI joize, e ja vItarAga mArga che. atyAre to badhe ebova normala havA UbhI thai gai che, te badhe poijhana pharI vaLyuM che. emAM koino vAMka nathI, sau kALacakkaramAM phasAi gayA che ! 427 vItarAga mArga eTale badhAmAM normAliTI upara Avo. A to tapamAM paDe to tapogaccha thai jAya. alyA, A gacchamAM kyAM paDyo ? A to badhA kUvA che, AmAMthI nIkaLyo to pelA kUvAmAM paDyA ane A to eka ja khUNo vALa vALa kare che. tapano khUNo vALe te tapano ja vALa vALa kare, keTalAka tyAgano khUNo vALe te tyAgano ja vALa vALa kare, zAstro pAchaLa paDyA te tenI ja pAchaLa ! alyA, eka khUNA pAchaLa ja paDyA cho ? mokSe javuM haze to badhA ja khUNA vALavA paDaze ! chatAM, khUNA vALyA eTale enAM phaLa to maLaze ja, paNa mokSa jo joito hoya to e kAmanuM nathI. tAre jo caturgati joitI hoya to bhale ekanI pAchaLa paDa. manuSyamAM pharI janma maLe, badhe vAhavAha maLe, evuM huM tane ahIMyAM ApI zakuM tema chuM. paNa A to kyAM sudhI ? pachI jyAM jAya tyAM kapALa kUTo ne kleza Ubho thAya, evuM mAgavA karatAM TheThano tAro mokSa lai jAne mArI pAse ! kAyamano ukela Ave evuM kaMika lai jA ahIMthI ! eka eka inDiyanamAM varlDa dhrujAve evI zakti paDI che. ame A inDiyanane zAthI judA pADIe chIe ? kAraNa ke inDiyansanuM Atmika zaktinuM pramANa che mATe, paNa e zakti Aje AvarAi gai che, rUMdhAyelI che, ene khullI karavA nimitta joie, 'mokSadAtA puruSa'nuM nimitta joie, to zakti khullI thAya. jene koi paNa duzmana nathI, devamAtra paNa duzmana nathI evA 'mokSadAtA puruSa'nuM nimitta joie. A to ame kahIe chIe ke, 'mokSamArga khullo che.' to e bAju AptavANI-2 hilacAla cAlu thai jAya ane ethI UMce javAya. mokSe javuM e AtmAno svabhAva che, pudgala ene nIce kheMce che; paNa AtmA cetana che tethI chevaTe e ja jItaze. pudgalamAM cetana che nahIM, tethI tenAmAM kaLA nA hoya ane cetana eTale kaLA karIneya chUTI jAya. jene chUTavuM ja che ene koi bAMdhI nahIM zake ane jene baMdhAvuM ja che ene koi choDI zake nahIM! 48 'mokSa nathI.' evuM kahyuM eTale chUTe zI rIte ? ! alyA, mokSa nathI, paNa mokSanA daravAjAne hAtha aDADI zakAya che ane aMdaranA badhA mahela dekhAya che, daravAjA TrAnsaperenTa che; tethI, aMdaranuM badhuM ja dekhAya evuM che ! paNa A to zorabakora karI mUkyo ke, 'mokSa nathI, mokSa nathI.' paNa A tane koNe kahyuM ? to kahe ke, 'A amArA dAdAgurue kahyuM, paNa dAdAguru jovA jaie to hoya ja nahIM ! A to 'vA vAyAthI niLayuM khasyuM, te dekhIne kUtarUM bhasyuM.' enA jevuM che. te ko'ka bahAra nIkaLyo haze te bUmAbUma karI mUke ke 'zuM che ? zuM che ?" tyAre bIjo ThokAThoka kare ke 'cora dITho' ne tethI zorabakora macI gayo ! AvuM che !! che kazuM ja nahIM ne khoTo bho ane bhaDakATa !! paNa zuM thAya ? A lokone bhasmakagrahanuM bhogavavAnuM haze, tethI AvuM thayuM haze ne ? paNa have to e badhuM pUruM thavAnuM e nakkI ja che ! mahetata tyAM mokSa hoya ? A caturgatinA mArga badhA mahenata mArga che. jene atyaMta mahenata paDe che e narkagatimAM jAya che, enAthI ochI mahenata kare che e devagatimAM jAya che, enAthI ochI mahenata kare che e tiryaMcamAM jAya ane bilakula mahenata vagarano mokSamArga ! 'jJAnI puruSa' maLyA pachI to mahenata karavAnI hotI haze ? e to 'jJAnI puruSa' jAte karI Ape. A dALabhAta, roTalI mahenata karIne karI zake, paNa Atmadarzana e jAte nA karI zake; e to 'jJAnI puruSa' karAve ne thai jAya. 'jJAnI puruSa' mahenata karAve to to ApaNe kahIe nahIM ke, 'mAruM ja phrekacara thayeluM che to huM mahenata zI rIte karI zakIza ?"
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga A DaoNkTara pAse jaie ne e DaoNkTara kahe ke, 'davA tAre lAvavAnI, tAre jAte vATavAnI, karavAnI.' to to ApaNe e DaoNkTara pAse Avata ja zuM kAma ? ApaNe jAte ja nA karI leta ? tema 'jJAnI puruSa' pAse AvIe ane mahenata karavI paDe to ahIM (satsaMgamAM) AvIe ja zuM kAma ? paNa 'jJAnI puruSa' pAse tapa, tyAga, mahenata kazuM ja nA hoya ane 'jJAnI puruSa'ne kazuM joituMya nA hoya, e pote ja AkhA brahmAMDanA svAmI hoya, temane zenI jarUra hoya ! 'jJAnI puruSa' A dehanA eka kSaNa paNa svAmItva bhAvamAM nA hoya. je dehano mAlika eka kSaNa paNa nA hoya te AkhA brahmAMDano mAlika hoya. bahAra guruo che, temane to chevaTe mAnanIya spRhA hoya, kIrtinI spRhA hoya. jJAnIne to koi paNa prakAranI spRhA nathI. emane to tame A hAra paherAvo cho enIya jarUra nathI, emane UlaTo eno bhAra lAge ne keTalAMka phUlonAM jIvaDAM upara caDhI jAya, emane A badhuM zA hAru ? A to tamArA mATe che, tamAre jarUra hoya to hAra paherAvo. A sAMsArika aDacaNo hoya to A hAra paherAvavAthI 429 dUra thai jAya. 'zULIno ghA soye sare.' ame enA kartA nathI, nimitta chIe. 'jJAnI puruSa'nAM naimittika pagalAM paDe ne tamAruM badhuM suMdara ja thAya; bAkI, 'jJAnI puruSa' eTale jemane koi paNa jAtanI bhIkha nathI; lakSmInI, viSayonI, mAnanI, kIrtinI, koi paNa prakAranI bhIkha temane nA hoya ! mokSa eTale zuM ? praznakartA : janmamaraNano phero TaLe enuM ja nAma mokSa ? dAdAzrI : nA. mokSe javuM eTale phula sTeja. mokSa eTale paramAnaMda. mokSanI upara bIjuM kaMi che ja nahIM, e ja chellAmAM chelluM che. jo enI upara bIjuM che evuM mAne to to e mokSa ja samajatA nathI. 'mokSa eTale mukta bhAva.' saMsAranA bhAvothI mukti e paramAnaMda. A sAMsArika bhAvo e paramAnaMda roke che. siddha bhagavAnano kSaNavArano AnaMda e A badhA devalokonA AnaMda karatAM vadhAre che. A paramAnaMda zAthI aTake che? mAtra pahelAMnI ganegArIthI. A ganegArI e ja potAnuM sukha, paramAnaMda paNa AptavANI-2 AvavA nathI detI; e ja ganegArIthI paramAnaMda aMtarAya che ! mukti to koie cAkhI ja nathI, e to 'jJAnI puruSa' pAse che; emanI vItarAgatA e ja mukti che ! A tamArA badhAmAM mane to mahIM 'huM ja chuM' evuM lAge che ! 'jJAnI puruSa'nAM darzana karatAM AvaDe toya muktisukha varte. praznakartA : darzana karavAM eTale bhAvathI karavAM te ? 430 dAdAzrI : nA. bhAva nahIM. bhAva to hoya ja tamane, paNa darzana karatAM AvaDavAM joie. 'jJAnI puruSa'nAM ekjhekTa darzana karatAM AvaDavAM joie. aMtarAya nA hoya to evAM darzana thAya ane e darzana karyAM tyArathI ja muktisukha vartyA kare ! praznakartA : mokSe javAno sikko kayo ? dAdAzrI : e to pakSamAM paDelA che ke nahIM e ja eno sikko. A badhI DigrIo che ane te DigrIonIM aMda2 DigrIo che. A badhA anya mArga para che ne mokSamArganI to eka ja keDI che, ne e eka keDI jaDavI muzkela che. bIjA badhA mArga ornAmenTala mArga che, tyAM pAchI moTI moTI kenTino che, eTale jarA dekhe ne tyAM doDe; ne A mokSanI keDImAM to ornAmenTala nahIM, tethI A mArganI khabara nA paDe ! unALAmAM beThA ho to pavana Ave ne eya ThaMDo lAge to samajAya ke barapha hovo joie, tema ahIM AtmAno aspaSTa anubhava thai jAya che; ane A vedana zarU thayuM tyArathI saMsAranuM vedana baMdha thAya. eka jagyAe vedana hoya, be jagyAe vedana nA hoya. AtmAnuM jyArathI vedana zarU thAya, te AtmAnuM 'svasaMvedana' ane te dhIme dhIme vadhIne 'spaSTa' vedana sudhI pahoMce ! jagatanA badhA ja sabjekTa jANe, paNa e ahaMkArI jJAna che ane te buddhimAM samAya ane nirahaMkArI jJAna e jJAna kahevAya. nirahaMkArI jJAna e sva-para prakAzaka che ane e AkhuM brahmAMDa prakAzamAna kare evuM che ! buddhinuM, ahaMkArI jJAna e paraprakAzaka che, e limiTamAM che ne
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga avalaMbita che. A to bhAna nathI, tethI 'huM vaidya chuM, huM enjiniyara chuM' evAM avalaMbana pakaDyAM che. badhA mokSane mATe prayatno kare che, paNa e mArga jaDato nathI ane caturgatimAM bhaTaka bhaTaka karyA kare che. jJAnI ja samartha puruSa che, e taryA ne bIjAne tAre ! tiyANAM te zalya anaMta avatArathI mokSanI icchA che ne jyAre mokSa ApanArA maLyA kramika mArgamAM tyAre niyANAM karyA, ane tethI rakhaDyA ! ane atyAre 'A' jJAna jene maLyuM che enAthI to niyANAM karavAM hoya toya nA thAya, kAraNa ke A akrama mArga che ! niyANAM kone UbhAM thAya? zalyavALAne UbhAM thAya. niHzalya thayA pachI niyANuM kemanuM baMdhAya ? zalya eTale mahIM khUMcyA kare. A gAdI khUMce to kahe ke, 'bIjI sArI gAdI lAvavI che' te tenuM niyANuM kare. A niyANuM kare eTale potAnI pAse jeTalI puNyenI milakata hoya te niyANAmAM hoDamAM mUkI de ! te pachI jenuM niyANuM karyuM hoya te prApta thAya. 431 bhagavAne traNa prakAranA zalya kAM : mithyAtva zalya, nidAna zalya ane mAyA zalya; tenA AdhAre A niyANAM kare che. zalya badhAnAmAM hoya, niHzalya thAya nahIM. A 'akrama mArga' che tethI zalya rahita thAya! A baMdhanamAMthI mukti thai zake che, vItarAgo mokSa ApI zake che, vItarAgonuM jJAna e mokSano mArga che, evI jene sUjha paDI che ene to mithyAtva darzana, bahu UMcAmAM UMcuM darzana kahyuM che ! A to bIjAne vagove che ke, 'tuM mithyAtvI che.' alyA tuM samakitI che te bIjAne mithyAtvI kahe che ? ane pote jo samakitI hoya to te bIjAno tiraskAra nA kare ane mithyAtvI hoya toya potA jevA mithyAtvIno tiraskAra nA kare. 'A to mithyAtvI che' ema kahIne je tiraskAra kare che, e to 'Dabala mithyAtvI' che ! mithyAtva darzana thayuM e to vakhANavA lAyaka darzana che. A darzanamAM AvyA pachI ene 'mokSamAM sukha che ane saMsAramAM sukha nathI' evuM bhAna thAya che, mokSanI icchA thAya che. enI icchA to samyak AptavANI-2 darzananI ja che, paNa mithyA darzanamAMthI chUTyo nathI tethI rajhaLapATa thAya che. chatAM eno vila pAvara mokSa mATeno che ane pudgalanuM jora saMsAra tarapha kheMcAvAnuM hoya toya e bannene judA pADe. A muslimane banne judA nA paDe. e to kahe, 'mAlika upara le jAyegA!' allA jannatamAM lai jaze ke jahannamamAM lai jaze !! tethI to allA phasAi paDyA che ke A to mAthe paDyA ! 432 saMpUrNa mokSamArga kyAM hoya ? vyavahArane sahejeya khaseDyA vagara hoya te saMpUrNa mokSamArga. A vyavahAra khaseDo to to sAmAne aDacaNa Ave, sAmAne duHkha thAya; tyAM mokSamArga nA hoya. jyAM phula vyavahAra ane phula niya hoya tyAM mokSamArga che ! ApaNe ahIM to vyavahAraniya banneya phula che. mokSamArga kyAM che ? badhI nAtanAM jyAM beThA hoya chatAM koine vANIno vAMdho nA Ave tyAM. vAdharI beThA hoya, cora beThA hoya ke pachI koi yuropiyana hoya ke muslima hoya, chatAM koine ahIM vANIno vAMdho nA Ave ! sahu koi sAMbhaLe. AvuM to kyAMya baneluM ja nahIM ! eka mahAvIra bhagavAna pAse AvuM baneluM ane ahIM banI rahyuM che !! bhagavAna nirAgrahI hatA !!! mokSa pachI AtmAtI sthiti praznakartA : mokSa thayA pachI AtmAnI zI gati thAya ? dAdAzrI : muktabhAva ! siddhagati !! AtmA siddhakSetramAM jAya che, tyAM pratyeka AtmA chUTA rahe che ane jJAtA-draSTA ne paramAnaMdamAM rahe che. A tame hAtha UMco karo to te siddha bhagavaMtanA jJAnamAM AvI jAya, paNa temAM te jJeyAkAra nA thAya, jJAnAkAra ja rahe ! temane baMdhana nA thAya. A to mAnA peTe pharI vedanA levA koNa Ave ? e vedanA to bhagavAna jANe! A to badhI vedanAo bebhAnapaNe bhogavAya che. mANasa jAti amuka ja limiTa sudhI du:kha bhogavI zake, enAthI vadhAre jo duHkha paDe, tenI sahanazaktithI bahAra duHkha jAya to te bebhAna thai jAya.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga 433 434 AptavANI-2 praznakartA: je mANasa bhagavAnanuM nAma laine mare, tenuM zuM thAya? dAdAzrI : je mANasa bhAnamAM mare te manuSyamAM pharI Ave ne maratI vakhate bebhAna hoya te to jAnavaramAM jAya, enuM manuSyapaNuM jAya ane A manuSya kyAM jaze e to maratI ghaDIe khabara paDe. ane bIjuM, ThAThaDI bAMdhIne jatA hoya tyAre sajjana ne taTastha mANasa vAta kare ke, 'bhAi to bhalA hatA.' to jANavuM ke pharI manuSyamAM Avaze, ne kahe ke, "javA done enI vAta." to jANavuM ke e bhAi pharI manuSyamAMthI gayo! A to ahIMnuM ahIM ja badhuM samajAya evuM che. jAya che, paNa AkhA brahmAMDanA pramANamAM Ano to hisAba ja nahIne ! ane A bharatakSetramAMthI to traNa ke cAra ja jaNa mokSe jAya, paNa teya atyAre A kALamAM baMdha thai gayuM che ane AvA cAra ArA kALanA baMdha raheze! jJAtI, mokSamArge tetA dAdAzrI : tamAre mokSe javuM che ke ? praznakartA: mANasa marI gayA pachI pharI jIva Ave che, e zuM ? dAdAzrI : nA. AtmA dehamAMthI jAya te pachI pharI dehamAM nA Ave. kadAca evuM bane ke AtmA brahmaraMdhramAM caDhI gayo hoya to nADI-bADI baMdha thAya ne tALavethI AtmA Utare tyAre pharI jIva Avyo evuM lAge. praznakartA : A kALamAM mokSa nA thAya ? dAdAzrI : nA. 2500 varSa pahelAM mokSa thai zakato hato. A kALamAM moNa zAthI baMdha che ? karmo eTalAM badhAM laine AvelA che ke sAikala, moTara, basa, plena, TrenamAM phare che, chatAM kAma pUrAM thatAM nathI. te karmo kompaleksa thaine AvelAM che tethI A kALamAM ahIMthI mokSa thato nathI. koi kALe manuSyonuM AvuM pUraNa nahotuM thayuM, te A kALamAM manuSyonuM pUraNa evuM thayuM che te have galana thai raDyAM che. A badhA manuSyo vadhAre kyAMthI AvyA ? tyAre kahe, tiryaMcanI rITarna TikiTa laine moTA bhAganA ghUsI gayA che ! 32 mArka gadheDo thAya ne 33 mArka mANasa thAya, to emAM eka mArka to dehamAM vaparAi gayo. mAtra manuSyano phoTo paDe, paNa mahIM guNa to pazunA ja rahe ! evuM vicitra A kALamAM thai gayuM che. mokSanI keDI eTalI badhI sAMkaDI che ke eka jIva mahAparANe mokSe jAya. chatAM paNa niyamanA hisAbathI eka samayamAM 108 jIva praznakartA: mokSe javAnA vicAro Ave che, paNa mArga jaDato nathI. dAdAzrI : 'jJAnI puruSa' atyAre ApanI samakSa pratyakSa che to mArga paNa maLe; nahIM to A lokoya ghaNA vicAro kare che, paNa mArga jaDe nahIM ne avaLe raste jAya. 'jJAnI puruSa' to ko'ka phero ekAda hoya ane enI pAse jJAna maLe ne AtmAnubhava thAya. mokSa to ahIM rokaDo thavo joie. koi kahe ke, 'tamArI deha chUTaze ne tyAM tamArI mokSa thaze.' to ApaNe kahIe ke, "nA, evo udhAra mokSa mane nA joie.' mokSa to rokaDo joie, ahIM ja sadehe mokSa vartAvo joie. te A akrama jJAnathI rokaDo mokSa maLI jAya ne anubhava paNa thAya evuM che !!! bhagavAne kaheluM ke, "mokSano mArga nA jaDe to azubhamAM nA paDIza, zubha rAkhaje, mokSamArga maLe to pachI zubhAzubhanI jarUra nathI.bhagavAnano mArga to zuddha mArga che, tyAM zubhAzubha nathI, tyAM pApa-puNya nathI. pApapuNya e banneya beDI che. jo mokSano mArga nA maLe to zubhamAM paDyo raheje, azubhamAM paDIza to tuM azubhanuM phaLa sahana nahIM karI zake. tuM to hindustAnamAM UMcI nAtamAM janmelo che, mATe sAdhu-saMtanI sevA, devadarzana karIne, pratikramaNa sAmAyika, upavAsa e badhuM karIneya zubhamAM paDyo raheje. zubha e kriyAmArga che ane zubha kriyAnuM phaLa puNye maLaze. azubha kriyAnuM phaLa pApa maLaze, purthyathI kyAreka 'jJAnI puruSa' maLI zake ane 'jJAnI puruSa" to cAhe so karI zake, tane rokaDo mokSa ApI zake, kAraNa ke pote saMpUrNa akartA che !
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga 435 436 AptavANI-2 jJAta kriyAbhyAm mokSa mAtra zubha kriyA karavAthI mokSa nA maLe. enAthI purve baMdhAya kharI, te pachI AvatA bhavamAM moTara, baMgalA, vaibhava maLe; paNa tAre jo mokSa joito hoya to bhagavAna kahe che, tema kara. bhagavAna zuM kahe che? 'jJAnakriyAbhyAm mokSa !' A pratikramaNa, sAmAyika kare che te ajJAna kriyA che. mokSa A bAkI kriyAothI nA thAya. mokSa to jJAnakriyAthI hoya. jJAnakriyA eTale jJAtA-draSTArUpa upayoga rAkhavo ane tenuM nAma ja mokSa! joyane jANavuM tenuM nAma jJAnakriyA ane zeyane samajavuM tenuM nAma darzanakriyA. baMdhata zAtAthI ? A baMdhAyA cho zAnAthI ? kriyAthI ? strIthI ? tapathI ? e to tapAsa karavI paDe ne ? e tapAsa karIe to kaMika mArga jaDe ke zI rIte chUTavuM ! A to mAtra potAnA svarUpanuM ajJAna che tenAthI baMdhAyA cho, te ajJAnathI baMdhAyelo A bAjA kriyAothI chUTe ? bairAMthI chUTe ? gharavALI choDe to gharathI chUTe ? ane parigraho bALe to pote chUTe ? "ajJAnathI baMdhAyelo mAtra jJAnathI ja chUTe.' jyAM sudhI mane 'tAruM' che, tyAM sudhI tuM parigrahI che, ne jo manano tuM jJAtA-draSTA che, evuM thAya to te aparigrahI che. ame parigrahonA sAgaramAMya aparigrahI chIe! baMdhana to kone game ? A samasaraNa mArga Akho jelasvarUpa che. zarUthI te chelle sudhI jela che ane jayAre 'huM chUTo chuM' evuM bhAna thAya to jelamAMthI chUTe. mithyA darzana jAya ane samyak darzanamAM Ave to chUTako thAya ! ane 'jJAnI puruSa' ja 'huM chUTo chuM' enuM bhAna karAve. 'jJAnI puraSa' kyAreya dehamAM rahetA nathI. A sAdhano ja baMdhana thai gayAM che. A ilekTrikasiTI liphTa e badhAM sAdhano je UbhAM karyA che te ja baMdhanarUpa thai gayAM che. sAdhano to svataMtra hovAM joie. darekane potAno joga svataMtra hovAM joIe, ANe (sAdhanoe) to parataMtra karI dIdhAM che. te have e sAdhano ja enI meLe ja ochAM thai jaze ane enI ochAM thavAnI ja jarUra che. chUTavAnI icchAvALAne jo sAco mArga nA maLe to e chUTavAnAM sAdhano ja baMdhanarUpa thai jAya che. A loka chUTavA mATe jeTalAM sAdhano karI rakSA che e ja ene bAMdhaze; kAraNa ke sat sAdhana nathI. sAcAM sAdhana hota to baMdhanarUpa nA thAya, nahIM to Arta ne raudradhyAna cAlu ja rahe. A baMdhana to janAvaraneya pasaMda nathI hotuM. Aje ame AvatA hatA tyAre rastAmAM eka baLadane TrakamAM keTalAka loka caDhAvatA hatA, te baLada to enI bhASAmAM samaje ke, "mane zuM karatA haze ? mane kyAM laI jaze ?" te baLada ADAi kare, e nA caDhavAnAM phAMphAM mArato hato, te pAMcaso mANasa rastAmAM bheguM thai gayuM ! jANe mukti-sukha nA vaheMcAtuM hoya ! baMdhananI to bhayaMkara vedanA che. hakIkata-svarUpa jANavA nA maLyuM teno Aje ApaNe pote ahIM chIe e pratyakSa purAvo che ! jo hakIkatasvarUpa jANavA maLyuM hota to upara moze pahoMcI nA gayA hota? ! A manuSya avatAramAM ja mokSano mArga prApta thAya tema che. A avatAramAM cAreya gatimAM jai zake che, ane mokSa paNa A manuSya gatimAMthI ja maLe ema che. je mokSa Ape, mukti Ape te dharma sAco, bAkI bIjA to adharma ja che. bhagavAne kaLAM ke 'A kALamAM, mokSa baMdha che paNa mokSamArga baMdha rAga-dveSathI baMdhAyA cho? nA. ajJAna mAtrathI baMdhAyA cho. ajJAna e to rUTa kaoNjha che. vedAMtamAM kahe che ke maLa, vikSepa ne ajJAna kADha. jainomAM kahe che ke rAga, dveSa ne ajJAna kADha. ajJAna banneyamAM kaoNmana che. ajJAna e to rUTa kaoNjha che ane rAga-dveSa ke maLa, vikSepa e to kaoNjhIjha che. rUTa kaoNjha jAya eTale bIjAM kaoNjhIjha enI meLe ja tUTatAM jAya. rUTa kaoNjha tUTe, ajJAna jAya, eTale AvatA bhavanAM bIja paDatAM baMdha thai jAya. jyAM sudhI ajJAna che tyAM sudhI baMdha paDavAnA ja. jiMdagI eka nakAmI jAya teno vAMdho nathI, ke cAlo bhai, eka nakAmI gai; paNa e to bIjI 100 jiMdagInAM baMdha pADI de che teno vAMdho che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga 437 438 AptavANI-2 nathI thayo, mokSamArga cAlu che.' lokoe jANyuM ke mokSa baMdha thai gayo, eTale ADA mArge cAlavA mAMDyuM che. ekavIsa hajAra varSa jenuM zAsana che, to mokSamArga baMdha thai gayo hota to te zAsananI jarUra ja zI che?! te samajyA nahIM. ahIM "kAraNa-mokSathai jAya che. mokSamArgathI 'kAryamo' nathI thato, te mokSa 99,999 sudhI pahoMce che, lAkha pUrA thatA nathI. mokSa be prakAranA che : (1) kArya-mokSa (2) kAraNa-mokSa. A kALamAM 'kAraNa-mokSa' cAlu che ane kArya-mokSabaMdha che. kAraNa-mokSa' thayA pachI eka avatAra karavo paDe. ame kalAkamAM 'kAraNa-mokSa" ApIe chIe. atyAre to gajabano mokSamArga cAlu che. 'ame' zAsananA zaNagAra chIe ! samakitano daravAjo Ave tyAM badhA dharmo eka thai jAya che. pachI mokSano moTo daravAjo Ave. matabheda maTe to samakita thAya. matabhedane laine samakita nahIM thAya, ema bhagavAne kahyuM che. sAdhuoe viSayo jItyA che, paNa viSayo to svataMtra che. anaMta avatArathI matano moha ke jenA AdhAre laTakyo che te to jIvato che ! matiyo thai gayo che ! nathI jItavAno tene jIve che ane jItavAno che tene jANatA nathI. A badhAe moha paNa jItyA che, paNa eka potAnA matano moha jItyo nathI !!! matAbhiniveSa thai gayA che ! matAbhiniveSathI saMsAramAM pApa UbhAM rakA che. "jJAnI puruSa' ane temanA mahAtmAo na hoya tyAM matAbhiniveSa avazya hoya ja ane matAbhiniveSa hoya tyAM AtmA zodhyoya nA jaDe. AtmA pote ja matAbhiniveSathI DhaMkAi gayelo che. koi matanA AgrahathI chUTatA nathI. bhagavAne viSayone moha nathI kakko, matane moha kakko che. vItarAga mArga virodha vihIna vItarAgano mArga hoya tyAM virodha nA hoya. praznakartA: A mahAvIra jayaMtI ujavAya che temAM keTalAka virodha kema kare che ? nahIM. A kaMi badhA jJAnIo che ? e to badhA matAMdho che, matanuM pUMchaDuM pakaDI rAkhe, potAno ahaMkAra poSavA mATe ! A to khoTI mamata che, tethI kAgano vAgha karI mUke che ! vItarAga mArga upara AcArya kevA hoya tenI vyAkhyA kahuM. game tenI, game tevI vAta hoya to te sAMbhaLavA taiyAra thAya, koi kaMi saMbhaLAvavA Ave to zAMta bhAve kaheze ke, 'hA, vAta karo. A amArI vAta jarA kaThaNa paDaze, paNa jo tamAre mokSe javuM hoya to AvaDuM AvaDuM, moTuM moTuM, tolI tolIne amAre ApavuM paDaze; ane jo tamAre mokSe nA javuM hoya ne saMsAramAM rahevuM hoya to ame tamane phUlahAra caDhAvIe. mATe tame ja nakkI karIne je joie te pasaMda karaje. tamArI ADAi ja mokSe jatAM naDe che. potAnI jAtanI ADAI ja naDe che, bIjuM kazuM ja A jagatamAM naDatuM nathI, viSayo naDatA nathI. mATe pAMsaro thai jA, sAdhu thavAnI jarUra nathI, sIdhA thavAnI jarUra che. mokSanI galI eTalI badhI sAMkaDI che ke tyAM tuM ADo cAlIza to nahIM nIkaLAya, sIdhA saraLa thavuM ja paDaze tyAM to ! tamAre jo kharekhara mokSe javuM hoya to mArA kaThaNa zabdo sAMbhaLavA paDaze. anaMtakALano roga te ghUMTIthI mAMDIne TheTha gaLA sudhI bharAI gayo che, have mAre oparezana karIne, mahIM cIpiyo nAkhIne e roga kADhavo paDaze. mATe pahelethI bolI dejo, eka vAra cIpiyo nAkhyA pachI oparezana adhUruM nahI mukAya, pachI 'o o' karazo to nahIM cAle. mATe tamAre zuM joie che ? mokSa ke saMsArano vaibhava? je joie te ame ApavA taiyAra chIe. praznakartA : amAre to mokSa ja joie che. dAdAzrI : to A amArA zabdo pacAvavA paDaze, samajavA paDaze. A vItarAganA sAdhuo to kevo hoya ? badhA matabhedamAM paDyA hoya to te matabheda dUra kare. saMghapati, sAdhu, saMnyAsI, jaino badhA bhegA maLIne carcAvicAraNA kare. gharaDA sAdhu hoya tene khurazI Ape ane javAna sAdhu bhale nIce bese, eTaluM to karavuM joie ne ! badhAe carcAvicAraNA joDe besIne karavAnI hoya. vItarAga dharma kone kahevAmAM Ave che ? koi mahAmuni hoya ne tyAM nAno, navo ziSya pUchavA jAya ne mahAmuni teno dAdAzrI : jJAnIo kazAno virodha nA kare, cAlatI gADIne aTakAve
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga na javAba nA Ape to e muni na hoya, mahAmuni na hoya ne kazAmAMya na hoya ! bhale sAmo game teTaluM khoTuM bolato hoya, paNa tenuM eka vakhata to sAMbhaLe ane pachI carcAvicAraNA kare, carcAvicAraNAthI e kaMika pAmaze. eTale bhagavAne kahyuM ke, Agraha kadAgraha nA karazo, carcAvicAraNA karajo ke ApaNI bhUla zI thAya che ? A duSama kALanA tame sAdhuo cho mATe tame ekalA besazo nahIM, joDe saMghapati ne saMghane rAkhajo, kAraNa ke bhagavAne saMgha e paccIsamo tIrthaMkara che ema kahyuM che. kharA-khoTAno nyAya e kamiTi karI Ape. jyAM bhUla vagaranuM hoya tyAM saMghapati kahI Ape ke A satya che, kAraNa ke mahIM AtmA che ne eTale A sAcuM che enI ene tarata khabara paDI jAya, paNa satya nIkaLavuM joie ane asatya nIkaLe toya samajAi jAya ke A asatya che. badhA bhegA besavAmAM vAMdho zo che ? badhA saMpradAyovALA kyAreya paNa carcAvicAraNA mATe, satya jANavA mATe bhegA thayA ? badhA bhegA thAya, nahIM to e mahAvIranA virodhI che, evuM ja DIsijhana AvI gayuM ! 439 vItarAga mArgamAM saheje paNa Agraha nA hoya. A to durAgrahe ne haThAgrahe caDhyA che ! je sAdhuo satya, asatyanI carcAvicAraNA sAthe besIne nA karI zake e mahAvIranA sAdhu na hoya. mahAvIrano ziSya to eka game tevo hoya, 45 Agama bhaNIne beTho hoya ane bIjo be ja Agama vAMcIne beTho hoya toya banneya joDe besIne carcAvicAraNA kare ane koi game teTalI bhUla kare, paNa te kaSAya nA kare. jhaghaDA nA kare ane joDe besIne carcAvicAraNA karIne satyanuM dohana kare te kAmanuM! amane kahe ke, 'paTela, tame ahIM amane sAcI vAta samajAvavA mATe padhArazo ?" to ame jaie ane kahIe ke, 'mahAvIra zuM kahevA mAgatA hatA !' 'ame' tenA te ja mahAvIranA zabdo tamane kahIzuM, paNa jo pAMsarA beso to ! 'huM AcArya', 'huM suri' ema rAkhIne nA bese to! judAi nA lAge e mahAvIrano mArga. A to pAMca jaNA bhegA nA rahe, mahIM ne mahIM vahyA kare. bahAra laDho cho te to ame jANatA hatA, paNa A to mahIMnA mahIM paNa laDhe che ! 440 AptavANI-2 niSpha tyAM mokSa ame amadAvAda gayelA, tyAre eka AcArya mahArAja bhegA thayelA. paryuSaNanA divaso hatA. hajAro loko AcArya mahArAjane vaMdavA AvatA hatA emane amAruM oLakhANa karAvyuM ke, A 'jJAnI puruSa' che. to tarata ja emaNe amArAM darzana karyAM ane pATa uparathI nIce UtarIne besI gayA ! ame kahyuM, 'A to tamAruM kAma kADhI nAkhaze,' Avo suMdara vinaya to kAma kADhI nAkhe, tyAre temaNe kahyuM, 'mane aMdarathI thayuM tethI nIce besI gayo.' pachI temane ame pUchyuM ke, 'zAstro vAMco cho ?' temaNe, 'zAstro to bahu vAMcyAM.' ame kahyuM, 'zAstro to Ape bahu vAMcyAM, paNa e zAstro bhagavAnanI AjJApUrvaka vAMcyA ke pachI emane ema vAMcyAM ?!' bhagavAna zuM kahe che ke, 'je zAstra vAMce che enAthI kepha vadhe to nA vAMcIza ne kepha chUTato hoya to vAMcaje.' jo kepha vadhato hoya to nAkhI deje e pustaka. zuM pustakano guNa kepha vadhAravAno che ? nA. e to potAnI mahIMnA bIjano guNa che ! A bAvaLiyAne zULo cItaravI paDe ? nA, e to bIjaguNathI DALe DALe zULo Ave. pachI AcArya mahArAjane kahyuM ke, 'e kepha utArazo kevI rIte ?' tyAre temaNe pUchyuM, 'A kriyAo to karIe chIe ne !' tyAre meM kahyuM, 'je kriyAthI kepha caDhe e badhI ajJAna kriyA che, bhagavAnanI kahelI kriyA nathI. bhagavAnanI kahelI kriyA to kepha utAranAra che, enAthI kepha caDe nahIM !" A badhuM karavAthI koi dI' zukkaravAra vaLe nahIM ne zanivAra thAya nahIM! lIMboLI vAvI che te phaLa Apaze. vItarAgano mArga sahelo che, saraLa che ne sahaja che, paNa lokoe kaSTasAdhya karI nAkhyo che. A cAlu mArgamAM je vItarAga dharma che tyAM kAMi tathya hota to jagata Aphrina thai jAta; paNa loko jue che ke, tyAganA khUNAvALo ekalo tyAganA khUNAmAM paDyo che ane e ja vALa vALa kare che ne tapavALo ekalo tapano khUNo vALa vALa kare che ! badhAya khUNA vALe to ja ukela Ave tema che !
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga jara AptavANI-2 tirmamata tyAM mokSa kavirAja zuM gAya che : 'kyAMya na hojo mamata lagAra." mamata keTalI jagyAe hoya ? A pyAlo koi lai jato hoya to zuM mamata nahIM rAkhavAnI ? evuM che, ke e lai janArane kahIe ke, "jo bhAi, tuM lai jAya che, paNa A nA maLe, AmAM to mAruM nAma che." ane pachI e vAMce ane kahe ke, 'hA ApanuM ja nAma che ne lai lo.' to jo te Ama Ape to ThIka, ane e nAma vAMcIne paNa kahe ke, "nA, huM nahIM ApuM to tyAM mamata nahIM karavAnI. mamata eTale zuM ? Agraha kare te. nATakI bhASAmAM kahevAnuM hoya ke, 'bhAi, mAruM nAma pyAlA upara che" ne nAma vAMcIne te Ape to ThIka, paNa jo sAmo kheMca rAkhe to ApaNe te ApI devuM. tyAM mamata nahIM rAkhavAnI. paNa A lai jato hoya to cupacApa tene lai javA de evA vItarAga na hoya. cUpacApa nA laI javA de, ene 'vItarAga nathI' ema nathI kavAM. nahIM to A to potAnI choDIne uThAvI jAya, paNa tyAM kahe, 'mArI choDI che, mAre ene sAre ThekANe paiNAvAnI che." badhuM kahe; paNa te kampalITa DrAmeTika hoya te vItarAga che. paNa A nathI kahetA ke mamate caDhyA che ? ! mamata eTale Agrahe caDhe te. vItarAga mArgamAM mamata nA hoya, bIjA mArgamAM mamata hoya. eka ja phera DrAmeTika rIte kahe ke, "bahAra aMdhAruM che' ne tame kaho ke, 'nA ajavALuM che ? huM pharI kahyuM ke, "juone bhAi, hajI aMdhAruM che." ema vinaMtI karI jouM; chatAM paNa tame nA mAno to huM pachI mamata nA pakaDuM. jo koi koino uparI hota to huM mArI ThokIne manAvuM, paNa koi koino uparI nathI ! bhagavAne vyavahAradharmane zuM kakko che ? bahAra to badhe niyadharma cAlato nathI. e to ekalo ja ahIM che. vyavahAradharma eTale zuM ? ke, lokamata. lokamatanA virUddha jAya e mamata kahevAya. A to dareka mANasa kaheze ke, "A to saMkucita dharma che." A to eka mahArAja kahe ke, "Aje sAtama che" ne bIjA kahe ke, 'AThama che'; to beune kADhI nAkhavA joie. A to mamate caDhe ne tenI vaDhavADa ? A sAtama-AThamano prakAza kare che evo candramA, te ene koi vaDhavADa nathI ane A lokone vaDhavADa che ! - darivAdI, kadAgrahI, durAgrahI, abhinivezI e badhA zuM ApaNuM dhoLavAnA che ? emanuM potAnuM ja dhoLI rahnA nathI ne ! A to emane saMjoga bAjhayo nathI eTale emAM emano doSa nathI. ahIM badhA khulAsA meLavI levA to ukela Ave ema che. A to badhA pajhala che! vItarAgoe zuM karavuM ke bIjA game te karatA hoya te tuM nA karIza, mAtra tArAM hitanuM ja karaje. A bIjA loko guno kare, e to nA jANato hoya paNa tuM to jaina che. vakIla thaine cArasovIsIno guno kare che ? vakIla cArasovIsI kare to zuM thAya ? jo roga peThA che ! jainamAM AvyA te to vakIla kahevAya, kAyadA jANato hoya te ja kApaDa kheMce to zuM thAya?! A amAre bhAge pUMjo vALavAno che ! amane te vaLI 'AvaDI AvaDI" ApavAnI gamatI haze ? AvA zabdo amane zobhe ? jenI vANI 'pratyakSa sarasvatI' che evA "jJAnI puruSa'ne bhAge A kALamAM paMjo vALavAno Avyo che ane te nIkaLazeya kharo. A kALamAM badho saDI gayelo mAla ! A amArI vItarAga vANI ja badho kacaro sApha karI Apaze ! amAre jAte javuM nA paDe. ame kahIe chIe ke 205nI sAlamAM to bahAranA badhA dezo hindustAnane varlDanuM kendra gaNI ahIM dharma zIkhavA Avaze ! ane tyAre bhraSTAcArano eka vALeya nahIM hoya ane koi kALe je sukha nahotuM evuM satyuganuM sukha loko bhogavaze ! bhagavAna mahAvIranuM zAsana bIjA tIrthaMkaro karatAM ajoDa evuM UbhuM thaze ! bIjA koi paNa tIrthaMkaronuM zAsana AvuM ajoDa nahIM hoya ! sAcI dIkSA praznakartA : mahArAja kahe che ke dIkSA vagara mokSa nathI e vAta kharI? dAdAzrI : vAta sAcI che, dIkSA vagara mokSa nathI; paNa dIkSA kone
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga kahevI ? dIkSAnI vyAkhyA to hovI joie ne ? kai dIkSAthI mokSa thAya? ApaNe e kabUla karIe chIe ke dIkSA vagara mokSa nathI, paNa kharI dIkSAne e samajyA nathI. mahAvIra bhagavAne kahelI dIkSA ame ja ApI zakIe chIe. 443 praznakartA : dIkSA eTale zuM ? dAdAzrI : 'jJAna'ne 'jJAna'mAM besADavuM ane 'ajJAna'ne 'ajJAna'mAM besADavuM enuM nAma dIkSA. te 'dAdA' ekalA ja sAcI dIkSA ApI zake. pote dIkSita thayo nathI, te kyAMthI dIkSA ApI zake ? ane kaheze ke, 'meM dIkSA lIdhI.' be jAtanAM motI hoya, eka sAcA ne bIjAM kahyarDa. atyAre to banAvaTI motI cAle che ne ! mATe, janma pahelAM kono thayo? praznakartA : sAcAno. dAdAzrI : mATe sAcA motI hatAM to banAvaTIno janma thayo, tema pahelAM dIkSA sAcI hatI tyAre ja A kalcarDa dIkSAno janma thayo che ne! A akrama mArga che, eTale koine tarachoDa nahIM mAravAnI, vahu chokarAMneya tarachoDa nahIM mAravAnI; UlaTuM roja bairI joDe jhaghaDato to eya baMdha thai jAya ! bhagavAne dIkSA zabda khoTo nathI mUkyo, paNa dIkSA kone kahevI e jANavuM paDe ne ? bhagavAnanA vakhatamAM dIkSA ApatA hatA tyAre 'A' bolAvatA hatA. zabdo enA e ja racyA che paNa dIkSA banAvaTI thai gai che. "ego me zASao appA, nAg2a daMsaNa saMjjuo, zeSAme bAhIrAbhAvA, savva saMjoga lakhkhaNA, saMjoga mUlA jIvaNa, pattA du:kham paraMparA, tanhA saMjoga saMbaMdham, satvam tivIheNa vosarIyAmi.' atyAre to dIkSA lIdhI ane kalAka pachI ciDhAyA kare. satvam 444 AptavANI-2 tivIheNa vosarIyAmi karyuM pachI zuM kAma ciDhAyA kare che ? badho kalyarDa mAla ! A dIkSA to pAchI baMdhanamAM bAMdhe, ahIM 'ame' dIkSA ApI dai e chIe eTale saMsAra roga badhoya maTI jAya ! ame tamane AtmA hAthamAM rokaDo ApIe chIe, te dahADe ja dIkSA ApIe chIe; dIkSita karIe chIe. loka dIkSAne emanI lokabhASAmAM samaje che, paNa e to dIkSA kahevAya nahIM. tame AvuM kaho to koi mAne nahIM, kAraNa ke jyAM bhASAno artha ja e ja thai gayo ane jyAM je bhASA cAlatI hoya to tyAM te bhASA calAvavI paDe ! atyAre to ATha AnI ghauM ane ATha AnI kAMkarAvALuM thai gayuM che. A AkhI nahIM paNa TukaDAvALI sopArI Ave che ne, upara kazuMka copaDe ne mIThI lAge paNa e to bagaDelI saDelI sopArI hoya, tene bhegI gaLyA pANImAM nAkhe. bhAna ja nathI lokone ke sopArI khAvI che ke svAda khAvo che ? svAda joito hoya to mIThAi khAne. alyA, svAda mATe sopArI khAuM chuM ? mANasanAya bhAnamAM nathI, sopArIno svAda cAkhavo hoya to sopArIne ja khA. sAcI cIja ApaNA hAthamAM ja nA AvavA de ne ! A to DaphoLo che, tenAthI DaphoLAivALI cIja DaphoLane khAvA maLe ane sArI cIja sArAne maLe. eTale ame kahyuM ke A DaphoLono upakAra mAnajo ke emane lIdhe ApaNane sArI vastu maLe che. DaphoLa zAthI kajJA ? ke paisA ApIne uparathI DaphoLAivALo mAla lai AvyA ! vItarAgotI jhINI vAta atyAre to dIkSAe nathI rahI ne mahAvrateya racyAM nathI. are, aNuvrateya rahyA nathI; enA badale badhuM kalcarDa peThuM ne sAcuM gayuM. vrata kone kahevAya ? varte tene vrata kahevAya. emAM koi vastu yAda ja nA Ave, 'zuM choDavuM che ne zuM chuTyuM che' te yAda ja nA rahe. 'A choDyuM ne te choDyuM' e yAda rahyuM to tenAthI to jokhama Ave. kyAM bhagavAna mahAvIranuM eka vAkya ! te samajyA nahIM, chevaTe
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga muhapatti bAMdhI ! ekaDA pachI bagaDo hoya to te barobara che, ema ApaNe kahIe, paNa A muhapatti to chellI dazAmAM mANasa vicarato hoya to hAthamAM eka kapaDuM rAkhavAnuM ke jyAM bahu jIva UDatAM hoya to moDhA pAse kapaDuM DhAMkavAnuM. e kapaDuM rAkhavAnuM te jIvane bacAvavA mATe nahIM, kAraNa ke koi jIva bIjA jIvane bacAvI zake ja nahIM; paNa A to jIvaDAM moDhAmAM ke nAkamAM pesI nA jAya ne prakRtine nukasAna nA kare eTalA mATe muhapati rAkhavAnI. A muhapatti e to chelluM kAraNa che. enI AgaLa 'kevaLa- jJAna'nAM ane evAM badhAM bIjAM ghaNAM kAraNa sevavAM joie. A to chelluM kAraNa paheluM sevavAmAM Ave to zA kAmanuM ? A to bhayaMkara bhUlo thai rahI che. 45 eka kSaNa vAra paNa gAphela rahevuM nA joie. gADImAM gAphela nathI raheto ne jyAM anaMta avatAranI bhaTakAmaNamAM che tyAM gAphela rahe che ! bhagavAne kahyuM, 'he jIvo bujho, bujho. samyak prakAre bujho.' bhagavAnanI kahelI vAtonI virodhI vAtothI mukta thAya to ja mokSa che. sAco mArga jaDe to ukela praznakartA : mAre haMmezAM vyAkhyAnamAM javAnuM evo niyama che. dAdAzrI : roja nAhIe ne zarIrano mela nA jAya to zA kAmanuM? A to roja vyAkhyAnamAM jAya; paNa manano, vANIno, buddhino mela nA jAya te zuM kAmanuM ? ApaNuM daLadara nA phITe to zuM kAmanuM ? vyAkhyAna ApanAra game teTaluM jANatA hoya, paNa ApaNuM duHkha nA ghaTe to nakAmuM ja ne ! ApaNAM du:kha gayAM e darzana karelAM kAmanAM, nahIM to darzana karelAM kAmanAM nahIM. sAmane ghera pacAsa baMgalA hoya, paNa enAM darzanathI ApaNane jhUMpaDuMya nA maLe to e darzana nakAmAM ja ne ? je mahArAjanAM darzana kare ne duHkha nA jAya to e pote keTalA duHkhI haze ? ! A ghAMcIno baLada joyo che ne ? e dAbaDo paherIne manamAM mAne ke, 'huM cAlyo chuM' ne dAbaDA khole to enI e ja jagyA ! evuM A AptavANI-2 jagata ghAMcInA baLada mAphaka cAlyA kare che ane mahenata nakAmI jAya che. jyAM sudhI yathArtha jJAna prApta nA thAya tyAM sudhI mahenata badhI nakAmI jAya che. A sTezanano rasto huM jANato nA houM to bhUlo paDuM, ne cAragaNo rasto thAya toya ThekANuM nA paDe. A to sTezananA rastAmAM bhUlA paDAya che, to A sAco rasto jaDavA mATe evI keTalI badhI bhUlo thAya ? mATe tapAsa to karavI joie ne ? potAne saMtoSa nA thAya to e rasto baMdha karI bIjo rasto khoLI kADhavo paDe ! mokSanI eka ja keDI che, ne taiya pAchI bhulabhulAmaNIvALI che ! anya mArga aneka che, ne pAchA ornAmenTala che ! koi sAcA bhomiyA hoya tene ja mokSano mArga puchAya ane eya pAchA niHsvArthI bhomiyA hovA joie. dharmamAM vepAra ta ghaTe 446 pote kaMi paNa tyAga kare che ane bIjA pAse karAvaDAve che e badhA abhyAsI kahevAya. guru ye tyAge kare ne ziSya pAseya tyAga karAvaDAve eTale ApaNe nA samajIe ke A sTAnDarDamAM che ? ! A mALA pheravatA hoya to ApaNe nA samajIe ke A dhoraNamAM bhaNe che? emane ApaNe pUchIe ke, 'sAheba, bhaNI rA ke ?' to e kahe, "bhaNI to rahyo chuM, paNa mALA to pheravavI ja paDe ne ? !' nA, mokSe javuM che, ne lAkaDAnI mALAne ne mokSane vera che. mokSa mATe to svarUpanI ramaNatA joize. A to lAkaDAnI ramaNatA thAya che, ethI mokSa nA thAya. A to vepAra mAMDI beThA che, ene cetavavA kahevuM paDe che. dharmamAM vepAra nA hovo ghaTe, vepAramAM dharma hovo ja joie. jyAM dharmamAM vepAra peTho, paisA-vyavahAra peTho to samajI javuM ke A rIyala dharma na hoya, sAco dharma na hoya. ko'kanA ko pramANe cAle toya mokSe javAya paNa teya cAlato nathI, potAnA DahApaNathI ja cAlyo che. tethI guru rAkhavAnuM kaheluM, paNa guru ThAma-ThekANA vagaranA maLe-mArkeTa maTerIala te zuM thAya ? A to guru joDe karAra nathI karyo eTaluM sAruM che, nahIM to kahe, 'kema, pAMca varSanA karAra hatA ne be varSamAM cAlyA jAva cho ?' vItarAga mArga Avo nA hoya.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja8 AptavANI-2 niSpakSapAtI mokSamArga 447 gurukillI vINa guru kevA ? A jagatamAM sAco guru maLavo muzkela che. guru ziSyanA ghATamAM ne ziSya gurunA ghATamAM niraMtara rahe, te beu DUbavAnA. guruno artha zo? guru eTale bhAre, te pote DUbe ne bIjAne paNa DUbADe ! mATe ema ne ema je guru thai beThA che te pote to DUbe ne bIjAne paNa DUbADaze. gurukillI vagara guru thavAya tema nathI. praznakartA : gurukillI eTale zuM ? zuddhAtmAnuM lakSa ? dAdAzrI : nA, to to mokSa thai jAya. bhagavAnanA vakhatamAM gukillI apAtI hatI. A guru to koi paNa thAya, paNa te viSayomAM nispRha hovo joie. A jagata to rogiSTa ne rogIonuM che, tyAM to guru thatAM pahelAM gurukillI hAthamAM hovI joie. A to guru thAya tene be-pAMca ziSyo hoya, ne e ene bApajI, bApajI kare eTale kepha vadhI jAya, paNa gurukillIthI normalamAM rahe. gurukillI vagara zuM joine guru thai beThA che ? jyAM sudhI 'jJAnI puruSa' gurulliI nA Ape tyAM sudhI guru kema thavAya ? 'jJAnI puruSa' 'gurutama' hoya, enAthI koi moTo nA hoya ane pote 'laghutama' puruSa paNa che, emanAthI nAnuM koi nA hoya ! tame kaho ke, 'tame AcArya cho.' to ame kahIe ke, 'ethI paNa gurUtama chIe." bhagavAna kaho to ame kahIe, "ethI ame paNa gurutama chIe." ane tame amane kaho ke, 'tame gadheDA cho.' to ame kahIe ke, "ame ethI paNa laghutama chIe.' AvA 'laghutama' 'gurutama' puruSanI zI rIte oLakhANa paDe ? ne oLakhANa paDe to kAma nIkaLI jAya tema che ! svacchede rokAyo mokSa mokSe javuM hoya to svachaMda nAmano anaMtakALano roga kADhavo ja paDaze. 'jJAnI puruSa' vItarAgI zabdo bole tenAthI sAmAno roga jAya. mATe amAre kahevuM paDe che ke kai jAtanA cho ? eka vakhata to pAMsarA thAva. 'huM chuM. huM chuM,' te zemAM che tuM ? ko'kanA AdhIna rahone ! game tenA AdhIna rahe to potAne svachaMda to nA rahene ! tethI ja to kRpALudeve kAM ke : 'roke jIva svachaMda to pAme avazya mokSa." ane AgaLa pAcho svaccheda kADhavAno upAya batAvyo ke, 'pratyakSa sadguru yogathI svachaMda te rokAya, anya upAya karyA thakI prAye bamaNo thAya.' sAco guru - sAco ziSya A sAdhu-saMnyAsIone zuM che ke koine AdhIna ja nathI. jo koine AdhIna hoya to banne vacce kleza nA thAya. guru ziSyane AdhIna rahe kAM to ziSya gurune AdhIna rahe to ukela Ave. guru ziSyane AdhIna rahe to zo vAMdho che ? AMkho nA hoya tyAre guru ziSyane AdhIna rahe che ja ne ? te eka avatAra chatI AMkhe ziSyane AdhIna raho ne, to ukela Ave ! manamAM gurune thAya ke ziSya durupayoga karaze. e zo durupayoga tAro karavAno che ? enA hAthamAM zI sattA che ? e ja prakRtino nacAvyo nAce che ne ! e ja bhamaraDo che ne ! paNa Aje to sAcA nispRhI guru ja maLavA muzkela che. guru ziSyanA ghATamAM ne ziSya gurunA ghATamAM, te ghATamAM ne ghATamAM ja rahe. koine mokSanI paDI ja nathI. mokSanI paDI hoya to tenA bApanA sama ! ziSyo vadhAravAnA ne pUjAvAnA ja kAmI thaI gayA che ! emAM seMkaDe be-pAMca ekasezana kesa hoya paNa kharA. bhagavAne zuM kahyo ke, "saMsAramAM badhuM karaje, jUThuM bolaje, paNa dharmamAM avaLI 'prarUpaNA' nA karIza." enI bahu moTI javAbadArI che. bhagavAne kahelAM AvAM vAkyone dAbI dIdhAM che, kAraNa ke jANe ke loko jANI jaze to zuM thaze ? bhagavAne to ghaNuM kahyuM che! vItarAgonA vakhatanA AcAryo, mahArAjo kevA DAkA hoya ? 80 varasanA AcArya mahArAja hoya ane 18 varasano navo dIkSita sAdhu hoya te moTA AcAryane kahe ke, "mahArAja, mAruM jarA sAMbhaLazo ?" tyAre
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga 49 50 AptavANI-2 mahArAjane mahIM eTaluM badhuM lAgI Ave ke mArI ATalI badhI ajAgRti ke sAmAne, nAnAne, AvuM kahevAno vAro Avyo ! jainanA AcArya to sAmAnuM sAMbhaLe. are, vidharmInuMya ThaMDe kaleje, jarAya kaSAya karyA vagara sAMbhaLe. Aje to koi koinuM sAMbhaLavA ja taiyAra nathI ! AcAryo to kevA hoya ? eka AMkha kADhe to so ziSyone parasevo chUTI jAya. temane vaDhavuM nA paDe, khAlI AMkhathI ja kAma thAya. zIla ja kAma kare, AcArya to zIlavAna hoya. A ziSyone mAthe to bhaya joie. polIsavALAno bhaya nA joie, paNa zIlano bhaya joie. khAlI havAthI ja bhaya rahe, A amArI pAse koi kAyado nathI. chatAM, badhAM zenAthI kAyadAmAM rahe che ? amArA zIlathI. vItarAgane tyAM kAyado nA hoya, e to pakSApakSIthI dUra hoya. tamane be upavAsa karavAnI icchA hoya to mahArAja AzIrvAda Ape ke 'be upavAsa kara.' to pelAne mahIM rakA ja kare ane gapoliyuM nA mAre, tene vacanabaLa kahevAya. A to ziSya mahIM babaDatA mahArAjanI AjJA pALe. sAcA guru ane sAcA ziSya vacce premano evo AMkaDo hoya ke guru game te bole paraMtu ziSyane bahu game. jyAM jaina tyAM kaSAya nahIM ne jyAM kaSAya tyAM jaina nahIM. vItarAgono mArga to kaSAya rahita thavuM te. chellA paMdara avatAra rakSA tyArathI ja vItarAga dharma pAmyA kahevAya. jinanuM sAMbhaLe te jaina. jainane to karArapatra nA hoya, ene to vacanathI ja kAma thAya. A lazkara, polIsa e badhuM jaino mATe nA hovuM joie, vero ja ekalo jaino mATe hovo joie. have A badhAMno aMta AvI jaze. A duSamakALano aMta AvI rako che. sattA duSamakALanI raheze, paNa eno aMta AvI rajA che! hajI A baphAro sAta varasa sudhI thaze. baphArA pachI dharmonnati keTalAka mane pUche che ke, 'dAdA, A hindustAnanuM zuM thai rahyuM che? A bhraSTAcAra virodhanI krAMti, A relave haDatALa, A badhuM zuM thai rahnAM che? A kyAre pUruM thaze ?" tyAre emane huM samaja pADuM chuM ke, "A to baTAkA baphAvA mUkyA che te pAMca ja miniTa thai che. hajI to mAMDa chotaruM ja baphAyuM che. have evA baTAkAne kADhI lo to zuM thAya ? e kazAya kAmamAM nA Ave. enA karatAM nirAMte baTAkA baphAvA do, pachI majAnAM baTAkAvaDAM thaze, te khAjo. hajI to A hindustAna kaMika baphAvAnuM che, paNa pariNAma suMdara AvavAnuM che, jyAM 'jJAnI puruSa' ane temanA hAthe 2103 jJAnIo thayA, ne bIjI paNa keTalIka 'TikiTo' Avela che, je koi kALe utpanna na hotA thayA te Aje thayA che ! A badhA dharmone upara lAvaze. A badhA dharmo apaseTa thai gayA che tene ame pharIthI apaseTa karI nAkhIzuM ! eTale zuM thai jaze ? seTa apa thai jaze ! asaMsArI koNa ? keTalAka sAdhuo gRhasthIone, "saMsArI cho, saMsArI cho' - ema kahIne tiraskAra kare. paNa te sAdhuo, tame paNa saMsArI ja cho. tamane asaMsArI koNe kadI ? tame tyAgI kharA, ene mATe ApaNe kaMi nA kahIe chIe ? emaNe strI tyAgI che, kapaDAM-bapaDAM, veza tyAgyo che. e badhuM jANIe kharA, paNa mahArAja saMsArI to kharA ja ne ! bhagavAne jIva rAzInA be bhAga pADyA; eka saMsArI ane bIjA siddha. siddha sivAya bIjA badhA saMsArI. emAMthI bhagavAne kahnAM ke, 'kAraNa-siddha thayelA hoya eTalAne ame ekaseTa karIe chIe, ne emane asaMsArI kahIe chIe.' he bhagavAna ! pelA upara gayA te asaMsArI ane ahIM AgaLa manuSyomAM paNa hoya che teya asaMsArI ?" to e kahe, 'hA, je kAraNa-siddha che temane ame A pada ApIe chIe,' tyAre tame kaho ke, 'he, bhagavAna, kAraNa siddhavALAne A pada Apo cho, to bIjAoe zo guno karyo ?" tyAre e samaja pADe che ke, 'kAraNa-siddha' eTale to e siddha thavAnA che, thoDAka ja vakhatamAM, mATe emane atyArathI ja A 'sITanuM rIjharvezana' ApI daie chIe !" "bhagavAna, A badhAmAM bheda kema pADyo ?" tyAre bhagavAna kahe, 'bhedamAM to ene aMdara bheda varte che mATe. kAraNa-siddhane bheda nA varte, kAraNa-siddhane to aMdara mokSa ja varte che. mATe jene mokSa varte tene saMsArI kema kahevAya ?
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga 51 spara AptavANI-2 raghavATa ane pramAda game tevA saMjoga Ave, paNa raghavATiyo nA thaiza. AtmA raghavATiyo nathI, AtmA paramAtmA che, tyAM raghavATanI jarUra hoya ? cA pIo, nAsto karo, vAjAM vagADo, badhuMya karo, paNa A to raghavATa, raghavATa ne raghavATa ne A kramika mArganA jJAnIo to pANI nA pIvA de, gaLe UtaravA nA de. ApaNe jo pANI pItA hoie ne thoDI vAra karIne to kaheze, "khasa khasa ahIMthI jA, pramAda kare che ?" mela tAro pramAda ! pramAda tAre ghera lai jA, nathI javuM evuM mokSamAM ! evuM mokSamAM javAtuM haze ? mahArAja pANI pIvA nA de, gaLe UtaravA nA de, evuM te mokSamAM javAya ? tame evuM joyeluM ? raghavATa nahIM joyelo ? praznakartA: joyelo ne huM to be varSa sAdhuomAM rahI Avyo chuM, dAdA. bhagavAna mahAvIra nAnI uMmaramAM paNa bahu DAhyA hatA !! 7ra varSe gayA, paNa bahu DAlAA hatA. kevA DAlAA hatA ! 30 varSa to bhagavAnanuM DahApaNa ApaNane AnaMda pamADe tevuM hatuM ! jyAre ghara choDIne nIkaLyAchoDyuM nahotuM emaNe; e to saMyogI purAvA hatA, jema huM sAntAkrajhathI ahIM dAdara Avyo, te emAM meM kaMi sAntAkrujha choDI dIdhuM ? nahIM, evuM e to saMyogI purAvA hatA. mahIM 'vyavasthita' dorAve che tema doravAya che, emane potAne kazuM karavAnuM rahyuM nathI, karavApaNuM raDyAM nathI. jene karavApaNuM rajAM nathI tene bhogavavApaNuM nA rakAM ! karavApaNuM jene bAkI nA rahe ene bhogavavApaNuMya nA rahe. bhagavAne kahyuM te A mahArAjoe pakaDI lIdhuM ke ame jainanA sAdhu chIe ne ? bhagavAne kAraNa-siddha kone kone kakSA ? sAdhune, upAdhyAyane, AcAryane ane tIrthakara bhagavAnone, A cArane kAraNa- siddha kalo. e saMsArI dekhAya che kharA, dekhAvamAM saMsArI jevA ja che, paNa bhogavaTAmAM phera che. A cAra siddhapaNAnAM sukha bhogave che ne tame saMsArIpaNAnA sukhadu:kha vedo cho ! A AcArya mahArAja badhA kahe, "ame saMsArI nA kahevAie.' 'mahArAja, zA AdhAre saMsArI nA kahevAo ? amane purAvo dekhADo to amane kabUla che. kasoTImAM jo sonuM Utare, 25 TakA sonuM Utare to paNa ame 100 TakA sonuM mAnIzuM !' pachI ame ema keTalIka chUTa ApIe, 25 TakAnA 99 TakA mAnIe tyAM sudhI calAvI levAya, paNa pachI ame samajaNa pADIe to e ja kaheze ke ame kAraNa-siddha nA kahevAie.' tame siddhane bhogavo cho kyAM ? kaSAya to UbhA rahelA che. pUcho ke, "mahArAja, tamArAmAM kaSAya kharA ne ?" to kaheze, 'hA, kaSAya to kharA ja ne.' tyAre ApaNe kahIe ke to, 'mahArAja kAraNa-siddha tame nahIM !" tyAre mahArAja ja kaheze, "nA, ame saMsArI, saMpUrNa saMsArI !" ApaNe badhAne pUchIe to badhA kahe ke nA kahe ? kahe ja ne ! nA kahe to ApaNe saLI karIe to tarata ja khabara paDe. paNa saLI karatAM pahelAM ja ciDhAtA hoya, vAta karatAM ja ciDhAtA hoya ! kAraNa ke raghavATiyA mANasa to vAta karatAM karatAM paNa ciDhAi jAya ! dAdAzrI : tyAM pramAda nAmano zabda hoya che ne te badhAne raghavATa raghavATa karAve che. enA karatAM to pramAda karane, to raghavATa maTI jAya! keTalo virodhAbhAsa che ? A to 'A' sAyansa, ajAyaba sAyansa UbhuM thayuM che ! A sAyansa ! AkhuM jagata moMmA AMgaLAM ghAlaze evuM sAyansa pragaTa thayuM che, "jema che tema" khulluM thayuM che, nahIM to ahIya raghavATa hoya ne, to dAdA tamane cA-bA pIvA nA de, 'alyA, cA pI zakAya ke nahIM? UTho, heMDo, ThaMDo gAva, cAlo thabAko pADo' ema kare; paNa ahIM raghavATabaghavATa nahIM ne ! AtmA tevo raghavATiyo nathI, AtmA paramAtmA che, evo kaMi gAMDo haze, Avo ? ApaNe AtmA jevA thaie, to AtmA prApta thAya. have mArI A vAtano badhAne zI rIte meLa khAya ?! huM pramAda zabda ja kADhI nakhAvA pharuM chuM. A to te pramAdI AtmA choDyo ane have raghavATiyo AtmA Ubho karyo ! te alyA mULa AtmA kyAre tuM pAmIza ? pramAdI AtmA hato te pAcho raghavATiyo AtmA Ubho karyo, enA karatAM to pramAdI AtmA sAro hato ke koIne DhekhALo to nA mAre. A
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpakSapAtI mokSamArga 53 454 AptavANI-2 raghavATiyAthI to koikane dhakko hau vAgI jAya. pramAdiyAne kazuMya nahIM, bicAro Aste cAle. tethI karIne pramAdane ApaNe pasaMda karIe chIe evuM nathI, paNa pramAda upara tame dveSa kema karyo che ATalo badho? ane raghavATa upara rAga kema karyo che ? have A rAga-dveSa choDavA hoya ne rAga-dveSa karo, te kema cAle ? atyAre cA pItA ho to nA pIvA de, dUdha reDatAM pahelAM dhakko mAre, have Amane kyAM pahoMcI vaLAya ? kramika mArga ja evo kaThaNa che, bahu kaThaNa mArga. kRpALudeve prabhuzrIne kahnAM ke, "saMskRta zIkhI lAvo." te prabhuzrI kahe ke, 'have 46 varasa thayAM, have huM kyAre A uMmare zIkhuM ne mane AvaDe ? enA karatAM mane bIjo rasto dekhADo ne !' tyAre kRpALudeve kahyuM ke, 'vikToriyA rANI badhI bhASA zIkhe che; ATalI 76 varSanI che toya te 76 varase ApaNI bhASAo zIkhe che ne tamane ApaNI potAnI mAtRbhASA kaMi nahIM AvaDe? zIkhI lAvo." te AjJA thai eTale zIkhavuM paDyuM. te prabhuzrI kahetA hatA ke, 'huM thAMbhalo jhAlIne, gama gacchati Tu go, gama gacchati Tu go" ema bolato, ke jethI karIne UMgha nA AvI jAya, pramAda nA thAya. have kyAre pAra Ave ? ane temane bAvIsa pustaka lakhI ApelAM AvaDAM jADAM ane kaheluM ke, "ene joDe ne joDe rAkhajo ne mahIM vicAra Ave ke tarata ja mahIM joI lejo !" A kramika mArga ! kapALudeva 'jJAnI puruSa' hatA ane emano mArga paNa sAco che, duSamakALanA sAcA jJAnI thai gayo. paNa vastu sthitimAM kramika mArga keTalo badho kaSTadAyI che ! ane A ApaNo to akrama mArga, saraLa mArga prApta thayo tyAre loka Ane alekhe karI nAkhe che, eTale kharo TAima Avyo che. eka miniTa to eka miniTa, paNa ahIM to eka miniTanI vadhu kiMmata che. pharI A 'dAdA" eka miniTa paNa darzana karavA nahIM maLe ! eka dahADo evo Avaze ke dahADAmAM eka miniTa paNa darzana karavA A 'dAdA' nahIM maLe ! 'A' pragaTa sAyansa je ghaDIe bahAra jagatamAM pragaTa thayuM te ghaDIe jagata jhAlyuM raheze ?! be jAtanA mokSamArga : eka cAlAka mANasane maLelo mokSamArga ne bIjo ALasu mANasane maLelo ezaArAmavALo mokSamArga. saMsAramAM cAlAka vadhAre hoya che, ezaArAmI jarA ochA hoya che. A loko ezaArAmI nA kahevAya, paNa loko samajyA vagara A zabda vApare che. 'A' te juduM ja kahevAya, AmAM saMsArI moha nA hoya, ezaArAma kharo, paNa saMsArI moha nahIM. eTale A ApaNo ezaArAmavALAno mokSamArga che ane bIjo cAlAkano mokSamArga, e beno judo rasto ! ezaArAmavALo moDo nIkaLe pachI rasto TUMko khoLI kADhe ! sUto sUto bahu kAma kADhI nAkhe e to. eTale ApaNo liphTa mArga judI jAtano che, te badhI rIte khIlyo che. tethI kavi lakhe che ne ke, 'jJAnI vikrama Toca, aizvarya hAhAkAra." akrama jJAnI che ane vikrama Toca para beThA che ne hAhAkAra vartAvI dIdho che ! bhale ezaArAma karyA haze, paNa mArgaya ezaArAmI maLyo che ne ! tyAM 'pramAda nA karo, pramAda nA karo' kahe to zI dazA thAya ? raghavATa, raghavATa ne raghavATa, khAvApIvAmAMya raghavATa, zAnA hAru e raghavATa kare che ? pramAda kADhavA ? pramAda gayo ne raghavATa peTho, ekanuM eka bhUta che. UlaTuM, A raghavATanuM bhUta khoTuM che. A amuka sAdhuone ko'kane tyAM jamavA bolAvyA hoya, lADavA khAvA, to te ArAmathI jAya; raghavATabaghavATa emanAmAM nA hoya ! ane A keTalAka sAdhuo to raste heMDatA hoya ne ApaNe kahIe ke, 'hamaNe huM AvuM, A sUryanArAyaNanAM darzana karIne.' te Ama darzana karIne Ama joie tyAra sudhImAM to kyAMya dUra pahoMcI gayA hoya ! enuM zuM kAraNa ? raghavATa, raghavATa. saMDAsa jatAM raghavATa ne pezAba karatAMya raghavATa, cAlatAM raghavATa, khAtAMpItAM raghavATa; badhe raghavATa, raghavATa, raghavATa, raghavATa ! enA karatAM to A lADavA khAIne rahe, peTa upara hAtha-bAtha pherave zAMtithI, to ApaNane ema lAge ke AmanAM darzana karo bicArAnAM, ne A raghavATiyAnAM to darzana karavAnuM mana nA thAya. A pramAda kADhatAM raghavATa peTho, enA karatAM pramAda sAro hato. je bhUta pahelAMnuM hatuM te sAruM hatuM, ApaNA paricayavALuM to kharuM ! A raghavATanuM to aparicayavALuM bhUta peThuM ! have pramAdane samajatAM nathI ne ThokAThoka badhuM kare che.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 AptavANI-2 niSpakSapAtI mokSamArga papa raghavATanuM kAraNa zuM ? tyAre kahe, pramAda choDyo che emaNe. alyA, dehano pramAda nathI choDavAno, dehano prasAda to rAkhavAno che. nirAMte palaMgamAM besavAnuM che, palaMga kacakaca kare toya besavAnuM. cho ne kacakaca kare, e palaMga che, kaMi jIva che e ? koi jIva dabAyo hoya to ApaNe UbhA thai jaie, paNa palaMga cho ne kacaDyA kare. besI jaze to ApaNe bIjo lAvIzuM. paNa kaheze, "nA, pramAda thai jAya eTale bese toya nirAMta vALIne nA bese; raghavATiyo raghavATiyo rakSA kare ! ane tame kazI vAta pUchavA jAva to teya raghavATamAM ne raghavATamAM ciDhAi jAya, e "chITa, chITa' kare. AvuM zobhe ?! bhagavAne AvuM nathI kaLAM. bhagavAna vItarAgo AvA haze ? A loko ghaDIvAramAM kyAMnA kyAM jatA rahe che, te mahAvIra AvuM cAlatA haze ? e to eya.... ArAmathI, ArAma karatAM karatAM cAle, A to mahIM jo AkuLa-vyAkuLa thai jAyane to bahAreya AkuLa-vyAkuLa thai jAya, mahIM raghavATa thayo ke bahAra raghavATa, pachI A jhADo-bADo badhuM ene hAlatuM dekhAya, nA hAlatA hoya toya dekhAya; kAraNa ke raghavATiyo pote che! A oliyA hoya che emane raghavATa-baghavATa kaMI nahIM, nirAMta hoya. ApaNe kahIe ke, 'alyA, AkAza giranavAlA nahIM?" to kaheze ke, "nahIM sA'ba, giranevAlA nahIM. vo to khudAne banAyA hai, kese giregA ?' ane A loko to "mAruM ja kareluM ne mAre ja bhogavavAnuM.' eTale AkAza paDe to zuM thAya? A savaLI samajaNa avaLI thai gai ne tenAM phaLa kaDavAM AvyAM, nahIM to AvuM te hotuM haze ? haMmezAM raghavATI mANasa jJAna pAme, toya upayoga zuddha ane rahe nahIM, "zuddha upayoga" ApIe toya raghavATiyA pAse rahe nahIM, kAraNa ke raghavATiyo che ne ! tame A khAva, pIo, haro-pharo paNa upayogapUrvaka karo. A raghavATiyo jANe ke, "AmAM to zuddha upayoga jato rahe ja." nA, e to zuddha upayoga rahe ja. cA sArI che ke khoTI che, kaDaka che ke mIThI che, temAM ApaNo zuddha upayoga ja rahe. pramAda zabda mArI nAkhyA che. A pramAda zabdane samajayA ja nathI. ATalo raghavATa kare che, cAra vAgye UThe che toya jo kadI mahAvIrane pUche to kaheze, "A badhA pramAdI che, saMpUrNa pramAdI che, eka aMza paNa pramAda gayo nathI.' pramAda zuM che ? A jagatamAM koNa pramAdamAM che ? AkhuM jagata ja pramAdamAM che. e pramAda kyAre jAya ? Aropita bhAva jAya tyAre pramAda jAya. mada to caDhyo che ne A pAcho pramAda. eka to Aropita bhAva che, 'huM caMdulAla chuM" mAne che e mada che ne lagnamAM lahera kare che e pramAda. je avasthA hoya e sArI hoya te ThaMDaka bhogavato hoya ne kharAba avasthAmAM ukaLATa bhogave e pramAda. Aropita bhAvamAM sthiratA kare e mada ane Aropita bhAvamAM raMjana kare ene pramAda kakSA. have A loko, vahelo UThato nathI tene pramAda kahe che, paNa e to ALasa kahevAya. vahelo UThato nathI e to ALasu mANasanuM viTAmina che. eka to UThe moDo ane chellI ghaDIe gADI Ave tyAre evo doDe ! eTale e ALasu mANasanuM viTAmina che. have sAdhuo emanI bhASAmAM pramAdano artha lai gayA ane bhagavAne juduM kaLAM, bhagavAnanI bhASA ApaNane kAmanI. jJAnInI saMjJAo cAlavuM, e dhRvakAMTo barobara che, emanuM jJAna kharI uttara dizA batAve. bIjA to uttarane badale dakSiNamAM lai jAya, kAMTo uttarano dekhADe ne lai jAya dakSiNamAM. jJAnIne vize yathArtha ja kahevAyuM che ke, mokSa mArganettAya bhestAra karmabhubhutA, jJAtAra sarva tatvAnAm, vaMde taddaguNa labdhaye."
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 AptavANI-2 svamaNatA : paramaNatA jeNe lagna nAilAja thaine karyuM hoya tene mATe vItarAgonuM jJAna che ane rAjIkhuzIthI sahIo karIne, traNa traNa sahIo karIne lagna karI nAkhyuM te vItarAgonA jJAnane kema pAme ? nAchUTake jeNe zAdI karI che, nAchUTake je khAya che, nAchUTake je pIe che tene mATe vItarAgonuM jJAna che ! 'nAchUTako' A eka pada che, sTeja che; nathI ja gamatuM chatAM karavuM paDe che. tamane ekAda cIja gamatI to haze ne ? evI tamane khabara haze ne ? praznakartA gamatI che kharI, paNa A ja che evuM AMgaLI cIMdhIne huM batAvI zakuM nahIM. dAdAzrI: 'che" kharuM ne ? e 'che' nA AdhAre jIve che. A jIve che zAnA AdhAre ? 'che'nA AdhAre ane 'che'nA AdhAre nA jIve to AtmA prApta thaI jAya ! atyAre AtmAnI ramaNatA 'che" emAM che. jo 'che'vALI ramaNatA nA gamatI thai jAya to ene AtmA prApta thaye ja chUTako, nahIM to deha rahe ja nahIM ! paNa 'che' emAM ramaNatA che, tyAre AtmA kahe che, 'tamAruM barobara che. tame tamArA gAmamAM barobara cho ne huM mArA gAmamAM barobara chuM !' koIka jagyAe ramaNatA varyA kare, A bIjI jagyAe ramaNatA che tenA AdhAre jIvAya che. jo ramaNatA koi paNa jagyAe-eka paramANu mAtramAM, pudgalamAM paudgalika ramaNatA nA hoya to ene AtmA prApta thaye ja chUTako ! amane eka paramANu upara paudgalika ramaNatA nathI ! Atma-ramaNatA sivAya eka kSaNa paNa ame rakA nathI ! A deha 'mAro che" evuM amane bhAna rahetuM nathI, pADozI tarIkenuM bhAna rahe che, A deha nebara che, pharsTa nebara che. paudgalika ramaNatA ja kiMcit mAtra kadI hoya tyAM sudhI AtmA prApta thato nathI. AtmAnA aNasAra dekhAya che, paNa tathArUpa nA thAya. tathArUpa eTale bhagavAne jevo AtmA kakko che, tevo nA thAya. tathArUpa AtmA e to acaLa AtmA che ! A badhA caMcaLa AtmA che ! jayAM sudhI paugalika ramaNatA che tyA sudhI caMcaLa AtmA che. bhagavAne kanAM ke be jAtanI ramaNatA hoya. eka "zuddha cetana'nI ramaNatA, e paramAtma ramaNatA kahevAya che; ane nahIM to bIjI pudgalanI ramaNatA, e ramakaDAMnI ramaNatA kahevAya che, ramakaDAM ramADe che ema kahevAya che. badhI ye ramakaDAMnI ramaNatA hA, bALakoya ramakaDAM ja ramADe che ne ? be varSanA bALakanAM ramakaDAM pAMca varSanA bALakane Ape to te le kharo ? nA le. e to kaheze, "A to nAnA bAbAnAM che, mArAM na hoya !' eTale nAnA bAbAnAM ramakaDAM moTo bAbo nA vApare ne moTAnAM ramakaMDA nAno nA vApare. pachI pAMca varasanA bAbAnAM ramakaDAM hoya te moTo agiyAra varSano nA le, kaheze, 'ame to krikeTa ramavA jaizuM' pachI che te cauda varSano thAya tyAM sudhI krikeTa ne phUTabola ne volIbola ne phalANA bola ne Amatema, badhAM ramakaDAM ramADyA kare. pachI aDhAra varSano thAya teya bhaNatAM bhaNatAM copaDIo ramADe. copaDIo eya ramakaDAM kahevAya. je copaDIo upara ruci che e zuM kahevAya ? jyAM ruci che tyAM ramaNatA kahevAya. eTale copaDIo ramakaDAM, phUTabola ramakaDAM, DhIMgalA-DhIMgalI e badhAMya ramakaDAM ja kahevAya ! pachI vIsa-bAvIsa varSano thAya tyAre kaheze ke, 'have mAre DhIMgalI nahIM cAle, mAre moTI jIvatI DhIMgalI joize.' 'mera gAMDiyA, pelI DhIMgalI zI khoTI che ? lAvI ApavA dene tane, ahIM AgaLathI jApAnIjha Ave che te, moTI, sADI paherelI Ave che te ?" to te kaheze, "nA, mAre jIvatI joie.' te pAcho jIvatI DhIMgalI lai Ave ! have ApaNe tene kahIe ke, 'have to saMtoSa thai gayo ne ? ramakaDAMne kaMi baMdha karIza have ?" to e kaheze ke, 'have mAre vAMdho nathI.' tyAra pachI hoMze hoMze be-cAra varasa thAya, eTale loka pUcha pUcha kare ke, 'bhAi cAra varasa thayAM paiye, zuM che ? bebI che ke bAbo ? nathI, kaMi kazuM ?" eTale pAchuM manamAM thAya ke A
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaramaNatA : pararamaNatA 459 460 AptavANI-2 ramakaDuM khUTe che, eTale pAcho e ramakaDAMmAM paDyo. tyAre bIjo eka chokaro bAvIsa varSano thAya, tyAre kaheze, "nA, mAre to dIkSA levI che !" 'tane A jIvatI DhIMgalI nahI phAve ?" to te kaheze, "nA, mane e ramakaDuM nahIM phAve, huM to tyAgI ramakaDAM khoLIza. je AvI jIvatI DhIMgalI nA vAparatA hoya te ramakaDAM amArAM !' keTalAka lagna thAya, chokarAM thAya, pachI emane udaya evA AvyA, ke bairI joDe jhaghaDA thavA lAgyA. eTale ene udaya tyAgano Avyo, eTale pAcho e zuM kare ke bairI pAse mArI-ThokIne lakhAvI le ke "huM rAjIkhuzIthI mArA dhaNIne mokSanuM kAma kADhI levA javA dauM chuM,' Ama bairI-chokarAMne raDAvIne lakhAvI le ! A badhA bairI-chokarAMne raDAvI raDAvIne AvyA che. thoDA ghaNA haze ke je paiNyA ja nA hoya ane bIjA keTalAka haze ke jemane paiNavAnuM maLatuM ja nA hoya ! bIjA thoDA ghaNA che ke jene ghera khAvAnuM ja hatuM nahIM. bIjA thoDA ghaNA che te DaphoLa, bhaNavAmAM DaphoLa, bIjA badhAmAM DaphoLa, paNa ATalI A akkalamAM pahoMcelA ke ahIM A saMsAramAM roja rezana levA javuM paDe, nokarI karavA javI paDe, te A upAdhi temane game nahIM, eTale kaheze ke, 'A tyAM sAdhupaNAmAM to khAlI ughADe page pharavAnuM eTaluM ja du:khane ! ne loka bApajI bApajI to karaze ! AvaDyuM, nA AvaDyuM koNa pUche che ? eTale A keTalAka to evI rIte pasI gayA che ! ane emAM sAcA sAdhuo kharAM, pAMca-daza TakA ! keTalAka karoDo rUpiyA mUkIne paNa Ave che. temane pUchIe ke, 'tamane rUpiyA ramADavAnA nA gamyA, sAkAbI ramADavAnI nA gamI, bAi ramADavAnI nA gamI ? ahIM zuM karavA, zAM ramakaDAM ramADavA AvyA cho ?" tyAre e kaheze ke, 'samAjakalyANa karavuM che.' 'alyA, kayA avatAramAM samAjanuM kalyANa karyA vagara tuM raTTo che ? tuM tAruM ja kalyANa karane ! tArA potAnuM kalyANa karyA vagara samAjanuM zI rIte kalyANa thaze, alyA ?" have AvI badhI avaLI samaja kyAM sudhI cAlaze ? vItarAgonI sAcI samajathI to cAlavuM paDaze ne ? ane pAchA gAya paNa kharA, 'paramaNatA dUra kare, pararamaNatA dUra kare." alyA, pararamaNatA eTale tuM zuM samajyo ? tuM A ramADe che te ja pararamaNatA che ! te to zI rIte tuM dUra kare keTalAka kahe ke, 'samAjakalyANa karIe chIe, jainone vadhArIe chIe." alyA, jaina vadhe ke ghaTe emAM tAre zI pIDA ? mahAvIra bhagavAnane AvI ciMtA nahotI to tane to kyAMthI peThI ? tArA gurunA guru, enA guru ane AkhI duniyAnA guru evA mahAvIra, temaNe ciMtA nathI karI ke jaino vadhe, to tuM Avo kyAMthI pAkyo che ke jaino vadhAravA paDyo che te ? tAruM citta cagaDoLe caDyuM che ke zuM ? enA karatAM ghera chokarA vadhAya hoya to Dajhana ke pAMca, vadhata ne ? paNa A to chokarAMne nirvaza karyo ! Ane jaina kema kahevAya ? samajavuM to paDaze ja ne sAcuM? kyAM sudhI AvuM ThokAThoka cAlaze ? sAcuM samajavuM paDaze. sAcuM jANavuM paDaze to AtmA jANavAne maLe. pararamaNatA jAya to svaramaNatA utpanna thAya. tamane ramaNatA zAne kahevAya e samaja paDI ne ? TheTha sudhI zAstro ramADe. guruo ziSyone ramADe ne ziSyo guruone ramADe ne kahe zuM ke, 'A mokSano rasto che." alyA, nA hoya e mokSano rasto ! guruone ramADe ane zAstrone ramADa ramADa kare roja ! sAdhu. mahArAjo, AcAryo badhA zAstrone ramADa mADa kare. bhagavAne kahyuM ke, tuM TheTha sudhI ramakaDAM ja ramADe che, temAM tAro zo zukkaravAra vaLyo ? te ramakaDAM ramADyAM che, mATe mokSa mATe geTa AuTa, tyAre pelo kaheze, 'bhagavAna A tamArAM zAstro, Agamo badhuM huM ramADuM chuM ne !' tyAre bhagavAna kahe, paNa tuM geTa AuTa, teM ramakaDAM ramADyAM che, eka kSaNa paNa AtmAne ramADyo nathI." ame svaramaNatAthI mokSa ApIe chIe ! tethI to ame tamane badhAne pustaka jhAlavAnI nA kahI che ne ! svamAM ramaNatA karyA kare. jene sva prApta nathI thayuM te badhAM ramakaDAM ramADa ramADa kare che. A badhA AcAryo-AcAryo je AkhA varlDamAM che, te badhAM ja ramakaDAM ramADe ramADa kare che. ApaNA ahIMnA mahAtmAo ja eka AtmAne, svane ramADe che, svaramaNatA kare che. have A ATalI jhINI vAta samaje nahIM te Akho dahADo pustaka ne pustaka ramADyA kare ! pustaka nA jaDe to ciDhAyA kare. Akho dahADo badhA upara ciDhAyA kare, 'tamArAmAM
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaramaNatA : pararamaNatA 461 462 AptavANI-2 akkala nathI' ema badhAne kahe. A akkalano kothaLo Avyo ! bhagavAne pustakamAM cokhkhuM nA kaLAM che ke koinI upara ciDhAiza nahIM, koIne duHkha daiza nahIM; paNa enuM e ja kare, pustakamAM zuM AvuM ciDhAvAnuM kahyuM hoya? paNa jo eka pustaka khovAi jAyane, je pustaka ciDhAvAnuM nA kahenAruM hoya te ja pustaka khovAi jAyane, toya ciDhAyA kare ! A badhAM ramakaDAM ramADe che, pachI e bUma pADe emAM zI bhalIvAra Ave ? zAstro karoDa avatAra vAMca vAMca karene toya e to UlaTo zAonAM baMdhanamAM paDyo. pelI saMsAranI ramaNatAmAM paDyo to emAM baMdhanamAM paDyo. olAmAMthI cUlAmAM ne cUlAmAMthI pAcho olAmAM ! pustakoya ramakaDAM che. AtmA jANavA mATe pustako che mATe e hetu khoTo nathI; paNa AtmAnI ramaNatA e ja kharI ramaNatA che, bIjI badhI pararamaNatA che. eka sAdhu AvelA te kahe ke, 'mAre bilakula, ekya parigraha nathI, to mAro mokSa thaze ne ?" ame kat, "nA, tamAro mokSa nathI. jyAM sudhI AtmAnI ramaNatA nA thAya tyAM sudhI mokSa nathI. A to badhAM ramakaDAMnI ramaNatAmAM che, zAstro vAMce ke kriyAkAMDa vagere kare te badhI ramaNatA che. parigraha kaMi naDatA nathI. parigraha game teTalA hoya, paNa jo te pote AtmAnI ramaNatAmAM rahe to mokSa ja che ! evuM noMdhAruM nA bolAya ke aparigrahathI ja mokSa che.' tane jo svaramaNatA prApta thai hoya to paNane 1300 rANIo ! amane vAMdho nathI, tArI zakti joIe. svaramaNatA tane jo prA thai to tane zo vAMdho che ? svaramaNatA utpanna thayA pachI koi paNa jAtano vAMdho sparza nahIM. ramaNatA : avasthAtI te avinAzInI ATalI jhINavaTanI vAto lokone samajAya nahIM, "A svaramaNatA" ane 'A pararamaNatA' evuM kazuM bhAna ja nahIM. be jAtanA mANasa : eka avasthAomAM paDyA che, e pachI sAdhu hoya ke saMnyAsI hoya, AcArya hoya ke sUrI hoya, badhAM avasthAomAM paDelA che ane bIjA svarUpamAM paDelA che te 'dAdA'e jemane 'svarUpanuM jJAna' ApyuM tyAra pachI te potAnA svarUpamAM paDelA che. avasthAo vinAzI che, vinAzI che eTale ekadama kaMi pA kalAkamAM vinAza thai jAya evI nathI. koi traNa klAka nabhe, koi cAra kalAka nabhe. juvAnI dasa varSa ke paMdara varSa nabhe, paiDapaNa vIsa varSa nabhe. te emAM bALapaNa, yuvAnI ane paiDapaNa e traNa avasthA moTI ane bALapaNamAMya keTalI AvasthA UbhI thAya. nAno be varSano hato tyAre nAgo pharato hato, kapaDAM nahotAM paherato, to te cAlatuM hatuM. pAMca varSano thayo te kapaDAM badhAM paherAve tyAre AvaDAM ramakaDAM mArga ane agiyAra varSano thAya tyAre pAMca varSanA ja bAbAnAM ramakaDAM ApIe to nA le, "mAre to bola ne beTa ja joie" ema kaheze. 'alyA, kema ramakaDAM badalyAM ?" tyAre kaheze, 'mArI avasthA badalAi, huM moTo nA thayo ?" avasthA badalAi te moTo thayo e ! ema karatAM karatAM e TheTha sudhI ramakaDAM ramADe. je ramakaDAM ramADe e avasthAmAM mukAma kare ane je AtmAnI ramaNatA kare e AtmAmAM mukAma kare. avasthAmAM mukAma kare eTale asvastha rahe, AkuLavyAkuLa rahe ane AtmAmAM ramaNatA kare eTale svastha, nirAkuLa rahe ! "jJAnI puruSa' tamane avasthAnI ramaNatAmAMthI uThAvI lai AtmaramaNatAmAM besADI de, pachI A anaMta avatAranI avasthAonI ramaNatAno aMta Ave che ne niraMtaranI AtmaramatA kAyama mATe utpanna thai jAya che. 'jJAnI puruSa' zuM nA karI zake ? AtmAnI ramaNatA thai pachI kazuM kAma bAkI rahetuM nathI, nahIM to tyAM sudhI ramakaDAM ja ramADavA paDe ne ? kAraNa ke tyAM sudhI cittane mUkavuM zemAM ? jyAM sudhI svarUpanuM bhAna nathI tyAM sudhI cittane zemAM mUke ? kAM to aMdara mUke; paNa aMdaranuM 'svarUpanuM bhAna' nathI eTale tyAM sudhI pote bAkA ramakaDAM ramADe, nahIM to citta bhaTakyA kare; te ramakaDAM ramADe tyAM sudhI to citta sthira rahe ! ramakaDAM kone kahevAya ? je khovAya to dvaSa thAya ne maLe to rAga thAya ! sAme eka phero 'jJAnI puruSa'no bheTo thai gayo ne sAMdho maLyo, AtmA prApta thaI gayo, 'svarUpanI ramaNatAmAM' Avyo tyAra pachI rAgadvaSa maTayo ne thai gayo vItarAga ! nahIM to tyAM sudhI prakRtimAM ne prakRtimAM ja ramaNatA ! e prakRtinuM pArAyaNa pUruM thayuM, to thai gayo vItarAga ! - jaya saccidAnaMda
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dAdA bhagavAna prarUpita AdhyAtmika prakAzato) 1. bhogave tenI bhUla 24. satya-asatyanA rahasyo 2. banyuM te ja nyAya 25. ahiMsA 3. eDajasTa evarIvhera 26. prema 4. athaDAmaNa TALo 27. camatkAra 5. citA 28. vANI, vyavahAramAM.... 6. krodha 29. nijadoSa darzanathI, nirdoSa 7. mAnavadharma 30. guru-ziSya 8. sevA-paropakAra 31. AptavANI - 1 9. huM koNa chuM ? 32. AptavANI - 2 10. dAdA bhagavAna ? 33. AptavANI - 3 11. trimaMtra 34. AptavANI - 4 12. dAna 35. AptavANI - 5-6 13. mRtyu samaye, pahelAM ane pachI 36. AptavANI - 7 14. bhAvanA sudhAre bhavobhava 37. AptavANI - 8 15. vartamAna tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmI 38. AptavANI - 9 16. paisAno vyavahAra (caM., saM.) 39. AptavANI - 10 (pU..u.) 17. pati-patnIno divya vyavahAra (caM., saM.) 40. AptavANI - 11 (pU.u.) 18. mA-bApa chokarAMno vyavahAra (caM., saM.) 41. AptavANI - 12 (pU..u.) 19. pratikramaNa (graMtha, saMkSipta) 42. AptavANI - 13 (pU.u.) 20. samajathI prApta brahmacarya (graM., saM.) 43. AptavANI - 14 (bhAga 1-2) 21, vANIno siddhAMta 44. AptasUtra 22. karmanuM vijJAna 45. kleza vinAnuM jIvana 23. pApa-puNya (caM.-graMtha,saM.-saMkSipta, pU.-pUrvAI, u.-utarArdha) - hindI, aMgrejI, marAThI, telugu, malayAlama tathA spenIza bhASAmAM bhASAMtarita thayelA pa.pU. dAdA bhagavAnanA pustako paNa upalabdha che. dAdAvANI' megejhina dara mahine gujarAtI, hindI) ( tathA aMgrejI bhASAmAM prakAzita thAya che. ) (saMparkasUtra) dAdA bhagavAna parivAra aDAlaja : trimaMdira, sImaMdhara sITI, amadAvAda-kalola hAIve, aDAlaja, jI. gAMdhInagara-382421. phona : (079) 3983010 e-mail: info@dadabhagwan.org amadAvAda : dAdA darzana,5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta kolejanI pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-14. phonaH (09)2754408, 27543979 rAjakoTa : trimaMdira, amadAvAda-rAjakoTa hAIve, taraghaDIyA cokaDI pAse, mAliyAsaNa, rAjakoTa. phona : 9274111393 amarelI :94ra69 85638 mahesANA : 992560534pa bhAvanagara : 98242 48789 bhAdaraNa trimaMdira : 9924343729 surendranagara : 98792 32877 vaDodarA : 98250 32901 porabaMdara : 94272 59345 bharUca : 99747 05866 jAmanagara : 93777 1656 1 naDIyAda : 0268-2559314 jUnAgaDha : 94269 15175 surata : 93747 16989 aMjAra : 99243 04014 valasADa : 98241 0961 gAMdhIdhAma : 99243 04053 muMbaI : 93235 28901-03 bhUja : 99243 43764 punA : 9822037740 morabI : 94269 32436 beMglora : 9341948509 godharA : 99243 43468 kolakattA :033-32933885 U.S.A. : Dada Bhagwan Vignan Institue : Dr. Bachu Amin, 100, SW Redbud Lane, Topeka, Kansas 66606, U.S.A. Tel: 785-271-0869, E-mail: bamin@cox.net Dr. Shirish Patel Tel. : 951-734-4715, U.K. : Dada Centre 236 Kingsbury Road (Above Kigsbury Printers), Kingsbury, London, NW9 OBH Tel.: 07956476253, E-mail: dadabhagwan_uk@yahoo.com Canada:4I6-675-3513; Australia:H3zii778; Dubai:506754832 Singapore: 81129229; Malaysia : 126420710 (Website : www.dadabhagwan.org & www.dadashri.org