________________
મેક્ષમાળા-વિવેચન થાય. ભવ - તન - ભેગને વિચાર કરવાથી વૈરાગ્ય થાય કે સંસાર તજવા ગ્ય છે. વૈરાગ્ય હોય તે સંસારમાં ક્યાંય સુખ નથી એમ લાગે. ચારે ગતિમાં દુઃખ છે એમ જાણે તે સંસાર સુખરૂપ ન લાગે.
એવા ગુરુના લક્ષણ કયાં કયાં ? જેથી વસ્તુ ઓળખાય તે લક્ષણ. જેમ આત્માના લક્ષણ હોય છે તેમ ગુરુના પણ લક્ષણ હોય છે. તે લક્ષણ આ પ્રમાણે છે (૧) ભગવાનની આજ્ઞા કર્મથી છૂટવાની, રાગદ્વેષરહિત સમતા ક્ષમા ઘારણ કરવાની છે, તે જાણે અને પાળે. બીજાને બેઘ કલ્પનાથી આપે નહીં, પરંતુ ભગવાને કહ્યું છે તેવું જ કહે. સદ્ગુરુને ઓળખવા માટે આ મુખ્ય વાત કહી. હવે ભગવાને સાધુને આજ્ઞા કેવી કરી છે તે કહે છે (૨) કંચન અને કામિની એ બેથી સંસાર ટક્યો છે. સુવર્ણ અને સ્ત્રીના તે સર્વેભાવથી એટલે મન વચન કાયાથી ત્યાગી હોય અર્થાત્ એ બન્નેના પ્રલેભનથી સર્વથા છૂટ્યા હોય. (૩) ભાવની શુદ્ધિ માટે વિશુદ્ધ એટલે કેઈ પણ દોષ આવે નહીં એવા આહારજળ લેતા હોય. (૪) બાવીસ પરિષહ સહન કરતા હોય. (૫) શાંત = ક્ષમાવાળા. દાંત = દમન કરનાર, ઇદ્રિને વિષયમાં ન જવા દે તે. નિરારંભી = આરંભ ઉપાધિથી રહિત હેય. જિતેન્દ્રિય = ઇંદ્રિને જીતી લીધી હોય. (૬), સ્વાધ્યાય આદિમાં કાળ ગાળે. (૭) શરીરને નિર્વાહ, ઘર્મને માટે પુરુષાર્થ કરી શકે તે માટે કરતા હોય, પણ કીર્તિ કે શરીરને પુષ્ટ કરવા અર્થે નહીં. (૮) ભગવાને મોક્ષને પંથ કહ્યો છે તે નિગ્રંથ સાધુને આચાર પાળતાં કાયર ન હોય
