________________
૧૭૪
મેાક્ષમાળા–વિવેચન
તે પાછા ફર્યાં. ત્યાર બાદ સાધુપણામાં ૧૬ રોગ ૭00 વર્ષ સુધી તેમણે સહન કર્યાં. અહીં પાઠમાં સામાન્યપણે મહારોગ થયા એમ કહ્યું છે. પુણ્ય સાથે પાપના પણ ઉદય થાય છે. શ્રીપાળરાજાના રાસમાં આવે છે કે શ્રીપાળ પુણ્યથી કન્યાઓ પરણે છે ને વળી તેને દરિયામાં નાખી દે છે તેમ. કર્માગ ન ટળે ત્યાં સુધી એક યા બીજે રૂપે ભોગવવું પડે છે. થૂંકવાળી અંગુલિ = લબ્ધિથી થૂંક પરસેવા વગેરે દવારૂપ બને છે.
કાયા કેવી છે? તા કે જેનાં પ્રત્યેક શમે પાણા બબ્બે રાગ રહ્યા છે. એકલી આંખમાં ૯૬ રંગ રહેલા છે, એમ વિવેકથી સિદ્ધ છે. મળ, મૂત્ર, શ્લેષ્મ વગેરે એકઠાં થઈને શરીર ટયું છે. એવી કાયા પર માહ મમતા રાખવી – તેને મારી માનવી તે ખરે વિભ્રમ એટલે ભ્રાંતિ કે ભ્રમણા જ છે. કાયાના માહુ મંગળદાયક નથી; પાપદાયક છે. કાયાને માઠુ હાય ત્યાં સુધી મેક્ષ થાય નહીં.
શિક્ષાપાઠ ૭૨. બીશ યોગ
મેાક્ષની સાથે જોડે તે ચેગ. માક્ષે લઈ જાય તેવાં સાધન તે યાગ. અથવા મોક્ષ સાધવાના પ્રકાર તે યાગ છે. ચેગનું કામ આત્માને ઉજજવળ – શુદ્ધ કરવાનું છે. “માક્ષ કહ્યો નિજશુદ્ધતા, તે પામે તે પથ.” યાગતો અસંખ્ય પ્રકારના છે. તેમાંથી આ ખત્રીશ યાગ બતાવ્યા છે.
(૧) આચાર્યે શિષ્યને ચાગ્ય બનાવવા તે એક પ્રકારના યાગ છે. જેમ સંસારમાં પિતા, પુત્રને મથું
