________________
૨૨૬
મોક્ષમાળા-વિવેચન બેસી જાય છે. જેને ઈશ્વરને તે માને છે, પરંતુ જગતકર્તારૂપે ઈશ્વરને નથી માનતા; તે પરથી ઈશ્વરને જ નથી માનતા એમ બેટી વાત ચલાવી. પણ તેઓ વિચાર કરતા નથી કે શા કારણથી જેન જગતર્તાની ના પાડે છે ? એમ એક પછી એક ભેદરૂપ વિચારથી એટલે રહસ્ય વિચારવાથી અથવા જુદા જુદા પ્રકારે વિચારવાથી, જેનની પવિત્રતા સમજી શકે. ઉપરછલું વિચારવાથી સમજાય નહીં પણ વિસ્તારથી ઊંડા ઊતરીને વિચારે તે જેનની મહત્તા સમજાય. વિચારવું જોઈએ કે જે મુક્ત થયા તે ઈશ્વર, જગત શા માટે રચે ? એમને જગત રચવાની જરૂર શી હતી ? કોઈ કહે લીલા રે અલખ અલખ તણી રે. લખ પૂરે મન આશ; દોષ રહિતને રે લીલા નવિ ઘટે રે લીલા દોષ વિલાસ. ત્રઋષભ”
| (આનંદઘનજી – ૧) કેઈ એમ કહે છે કે અલખ એટલે જેનું સ્વરૂપ ઓળખવાને લક્ષ ન થઈ શકે એવા ભગવાને આ જગત રચવાની અલખ લીલા કરી છે અને તે અલક્ષ ભગવાન સૌની ઈચ્છા પૂરી કરે છે. પરંતુ એવા દોષરહિતને લીલા કરવી કેમ ઘટે ? લીલા એ તે દેલવાનનું કામ છે.
જગતમાં ઉત્તમમાં ઉત્તમ ઈશ્વર તે દુઃખી કેમ કરે? કેઈ કહે કે કર્મથી જગત દુઃખી છે. તે પછી ઈશ્વરની જરૂર શી? જગત રચીને એમાં મોત જન્મજરામરણ શા માટે મૂક્યાં? કેઈ કહે એ ઈશ્વરની લીલા હતી. લીલા-નાટક તે કેઈને બતાવવા કરે. પણ ઈશ્વરને એ લીલા બતાવવી કેને હતી ? ભગવાનને જગતકર્તા માને તેને ઘર્મ કર્મ કંઈ | વિચારવાની જરૂર રહેતી નથી, કારણ બધું ઈશ્વર કરે છે.
