________________
૧૭૮
મોક્ષમાળા-વિવેચન જે આત્મામાં હોય તે તત્ત્વ પામવાનું ઉત્તમ પાત્ર છે.” (૪૦) હૈયે હોય તેવું હેઠે આવે, બોઘ પરિણામ પામે એવી દશાને સરળતા કહેવાય. ગમે તેનું માની લે તે સરળતા ન કહેવાય.
(૧૧) સંયમ ૧૨ પ્રકારે, ૧૩ પ્રકારે, ૧૭ પ્રકારે કહેવાય છે, તે દ્રવ્યસંયમ છે. “સર્વ ભાવથી વિરામ પામવારૂપ સંયમ” (૮૬૬) તે ભાવસંયમ છે. આત્માને આત્મામાં રેકે તે કઈ બીજા અર્થે નહીં, પણ આત્માર્થે. તેથી શુદ્ધ નિરપેક્ષ આત્મસંયમ થાય. આત્મસંયમ શુદ્ધ પાળે તે એક ગ છે. એ મોક્ષનું કારણ છે.
(૧૨) સમકિત શુદ્ધ રાખવું. શુદ્ધ એટલે દેષરહિત. સમકિતને રપ દોષ કહ્યા છે તે ન લાગવા દે. શંકા કંખા આદિ ૮, મદ ૮, ૬ અનાયતન અને ૩ મૂહતા.
મત દર્શન આગ્રહ તજી, વર્તે સદગુરુ લક્ષ; લહે શુદ્ધ સમકિત છે, જેમાં ભેદ ન પક્ષ.”
શ્રદ્ધા મલિન ન થવા દે. શ્રદ્ધા મલિન થવામાં અંતરંગ કારણ સમ્યક્ત્વ-મોહનીયને ઉદય છે. તેથી પુરુષાર્થ કરે પડે જ્ઞાનીની આજ્ઞાએ વર્તવું એ મુખ્ય પુરુષાર્થ છે. એથી ઉદય આવીને મિથ્યાત્વમેહનીય નિર્જરે, પછી મિશ્રમેહનીય અને છેલ્લે સમ્યક્ત્વમેહનીય ઉદય આવીને નિર્જરી જાય. ત્યાં સુધી ચલ, મલ અને અગાઢ દેષ લાગે. પણ ત્યાં પુરુષાર્થને અવકાશ છે. આ કાળમાં ન થાય એમ ન માનવું. મિક્ષ થાય જ એમ નક્કી રાખવું. મહેનત કરેલી લેખે છે. સમકિત થયું હોય તે શુદ્ધ રાખવું, નહીં તે મલિન થતું થતું જતું રહે. માટે
