________________
મેાક્ષમાળા–વિવેચન
૧૭૯
મરતાં સુધી ટકાવી રાખવું. ચરણ શરણ ધીરજ નથી, મરણ સુધીની છેક.” મરણ વખતે નિયાણું થઈ જાય તે બગડી જાય. ક્ષાયકસકિતીને સહેજે નિર્મલતા રહે,
''
(૧૩) “ ચિત્તની એકાગ્ર સમાઘિ રાખવી.” “ આત્મપરિણામની સ્વસ્થતાને શ્રી તીર્થંકર સમાધિ કહે છે.’ (૫૬૮) આત્મપરિણામની સ્વસ્થતા રાખે, સંકલ્પવિકલ્પ ન થવા દે. જ્યાં હિત માન્યું ત્યાં શ્રદ્ધા થાય ને ત્યાં ચિત્ત લય પામે. સંસારમાં હિત માન્યું તેા તેના વિચારમાં રહે. આત્મામાં હિત માન્યું તે તેમાં રહે. એક વસ્તુમાં લીન કરવું તે એકાગ્ર. ચિત્ત એકાગ્રપણે આત્મભાવમાં રાખવું. તેમાં ઘણા કર્મ ખપે તેથી માક્ષ માટેના યોગ કહેવાય. ઉપાધેિથી મન ભટકે તેથી ઘણાં કમે આવે. સમાધિથી જગતનું વિસ્મરણ થાય અને કર્મ છૂટ. ઉપાધિ અને સમાધિને વિરોધ છે.
66
(૧૪) કપટ રહિત આચાર દેખાડવા કરે તે કપટ છે, યોગ નથી. રહિત આચાર પાળે તે યોગ છે. ઉપરથી કરે પણ અંતરમાં ભાવ ન હાય, વાસના બીજી ડાય તા તે ક્રિયા કપટવાળી છે. દેખાય ધર્મક્રિયા અને ફળ આવે સંસાર તે વંચાક્રિયા છે. સદ્ગુરુ મળે, તેમનું અહુમાનપણું કરે, પછી અવંચકક્રિયા થાય તેનું ફળ માક્ષ આવે. વંચકપણું એટલે જેટલું જોઈએ તેટલું બહુમાનપણું સત્પુરુષ પ્રત્યે નહીં, અને પાતાનું અહંપણું રહે તે વંચકપણું એમ કૃપાળુદેવે વ્યાખ્યા કરી છે. પૂજાનું ફળ ચિત્તપ્રસન્નતા છે. તે ક્યારે થાય ? તા કે કપટરહિત થાય ત્યારે.
- mara
પાળવા.” લોકને આત્માર્થે કપટ લાકને દેખાડવા