________________
૨૨૧
- -
મનન કામ
જાતકોને નારા- : :
*
મોક્ષમાળા-વિવેચન શિક્ષાપાઠ ૯૩. તસ્વાવબોધ, ભાગ ૧૨
નવતત્ત્વના નામ અનુક્રમે લખતાં જીવથી મેલ દૂર જણાય અને ચકરૂપે – ગળાકારે લખતાં જીવથી મિક્ષ નિકટ જણાય; તેમ અજ્ઞાન દ્રષ્ટિથી પિતાને અજીવ – દેહરૂપ માને તે મોક્ષ દૂર જણાય છે. દેહ ઈન્દ્રિયે આદિ અજીવરૂપ પિતાને માને, પુણ્ય પાપના ઉદયમાં એકરૂપ થઈ શુભાશુભ ભાવ કરે તે આસવ તત્વ છે. તેથી બંધની પરંપરા ચાલુ રહી અનંતકાળ જીવ સંસારમાં જન્મમરણ કરતે રહે છે. પરંતુ જ્ઞાનવૃષ્ટિથી વિચારે તે પિતાને જડદેહથી જુદો મોક્ષરૂપ જાણે, અને શુદ્ધભાવમાં આવે ત્યારે આસવ ટળી સંવર થાય. પછી સત્તામાં કર્મ ખપાવવા આત્મસ્થિરતારૂપ તપ કરે તે ઘણી નિર્જરા થાય. પરંતુ સત્તામાં કર્મ રહ્યાં છે ત્યાં સુધી બંઘ થયા કરે છે, તેથી મેહનીયની પ્રકૃતિઓને ઉપશમ, ક્ષયે પશમ કરતાં છેવટે ક્ષય કરે ત્યારે કેવળજ્ઞાન પ્રગટે. પછી એક શાતવેદની બંધાય, તેને તેરમાં ગુણસ્થાનકને અંતે સંવર અથવા બંધબુચ્છિત્તિ થતાં જીવ મોક્ષ પામે. એમ જીવ અને મક્ષની દ્રવ્ય-નિકટતા ઉપરથી ભાવ-નિકટતા કરે ત્યારે સર્વ સિદ્ધિ થાય. અજ્ઞાન દશામાં મેક્ષ દૂર છે. જ્ઞાન થયા પછી મેક્ષ નિકટ જણાય છે. - જ્ઞાનવૃષ્ટિથી વિચારે તે જીવ પિતાને દેહરૂપ નહીં પણ મેક્ષરૂપ માને, તેથી છૂટવા માંડે. તેમ થવા પ્રથમ સદ્દગુરુ મળવા જોઈએ. તેઓ સદુદેવ અને સઘર્મને ઓળખાવે. એ ત્રણ સાધનરૂપ છે અને સાધ્ય સમ્યકજ્ઞાનદર્શન-ચારિત્ર છે. કેવળ એક જ રૂપે – સહજાભસ્વરૂપ
