________________
મેાક્ષમાળા–વિવેચન
૧૮૫
(૨૯) ગજસુકુમારની સમાન મરણાંત દુ:ખથી પણ ભય ન પામે એ એક ચાગ છે. સાપ કરડે, વીંછી કરડે પણ ભય ન પામવા. આત્મા મરે નહીં. વેદ્યના સહન કરે, ભય ન પામે, એમ પરિષદ્ધ જીતે તેા યાગ કહેવાય. “નિઃશંકતાથી નિર્ભયતા અને તેથી નિઃસંગતા પ્રાપ્ત હાય છે.” (૨૫૪) નિઃશંકતાથી નિર્ભયતા થાય એ સમ્યગ્દર્શનનું અંગ છે. સત્પુરુષના ખાદ્ય પરિણમે તેમ નિઃશંકતા થાય. આત્મા ભિન્ન છે એમ નિશ્ચય થાય, પછી ભય ન થાય. નિર્ભયતા થાય ત્યારે આકુળવ્યાકુળતા મટી જાય. તેથી પરિગ્રહ છૂટે ને અસંગ થાય.
(૩૦) જે વિકારના કારણ છે તેવા શ્રી આફ્રિકના સંગને ત્યાગવા. ખરાબ સંગને ત્યાગવા એ પણ ચેાગ છે. અસંગ થવું હાય તેણે વિકારનાં સ્થાન તજવાં. ભયને લઈને સંગ, પરિગ્રહ વગેરે એકઠો કરે છે. ભય નથી તે પછી પરિગ્રહ એકઠો શું કામ કરે ? ભય ન હાય તા નિઃસંગ થાય. પરવસ્તુ પ્રત્યેના વિશ્વાસ ઊઠી જાય. સચ્ચે સંજ્ઞા મહાલયઃ ।” સ્રી આદિક અનેક સગાં, ધન વગેરેના સંગ અને તેની આસક્તિને ત્યાગે એ યેાગ છે.
(૩૧) દોષો થયા હાય તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત લઈને આત્માની વિશુદ્ધિ કરવી. પ્રાયશ્ચિત્ત વડે વિશુદ્ધિ કરવી એમ અહી અર્થ છે. એ પ્રતિક્રમણ પ્રાયશ્ચિત્ત અગ્નિ ક્રિયા અવશ્ય કરવા ચેાગ્ય છે.
માક્ષસાધક યોગ માટે શિષ્યે આચાર્ય પાસે આલેાચના કરવી. આચાર્યે આલેાચના ખીજા પાસે પ્રકાશવી નહી.” એ પાઠાંતર ૧-૨ અહીં ગર્ભિત છે.
