________________
૧૮૪
માક્ષમાળા–વિવેચન
વગેરે થાય છે માટે ઉત્સાહપૂર્વક કરવા કહ્યું. મુનિપણું પણ ઉત્સાહપૂર્વક પાળવા કહ્યું છે. કારણ કે તે અઘરું છે.
(૨૬) મુનિ થયા પછી બેસી રહેવાનું નથી. પ્રમાદરહિત થઈને જ્ઞાન, ધ્યાનમાં પ્રવર્તન કરે. ધ્યાન ન કરી શકે ત્યારે સ્વાધ્યાય કરે. શીખે, વાંચે, વિચારે. એ અપ્રમત્ત થવાને માર્ગ માક્ષમાર્ગ છે. પ્રમાદ મોટામાં મેટો શત્રુ છે, તે મનુષ્યભવ લૂટી લે છે. માટે પ્રમાદરહિત જ્ઞાન, ધ્યાનમાં પ્રવર્તવું.
(૨૭) માક્ષમાર્ગમાં અત્યંતર દૃષ્ટિ કામની છે, તેથી આત્મચારિત્ર કહ્યું. વેશ વગેરે બાહ્ય ચારિત્ર છે. સૂક્ષ્મ ઉપયાગ—વૃત્તિ ક્યાં જાય છે તેની તપાસ રાખે. પોતાનું વર્તન સૂક્ષ્મ ઉપયાગથી તપાસે. સૂક્ષ્મ ઉપયાગ ન રાખે તા મહાવ્રત લીધાં હોય તે પણ અવિરતિમાં જતા રહે. સમિતિ-ગુપ્તિ પાળે, સમિતિમાં આજ્ઞાએ વર્તે. યાગની પ્રવૃત્તિમાં પણ સ્થિરતાના-ગુપ્તિના લક્ષ રાખે. સ્વાધ્યાય વગેરેમાં પણ આત્મલક્ષે વાંચે, ખેલે. એમ સમિતિપૂર્વક વર્તવામાં પણ સૂક્ષ્મ ઉપયાગપૂર્વક વર્તે. કેવળ અંતર્મુખ થવાના જ્ઞાનીના માર્ગ છે.
(૨૮) ધ્યાનમાં પણ સૂક્ષ્મ ઉપયાગપૂર્વક વર્તે. આત્મામાં પ્રેમ વધે તા ચિત્ત ત્યાં જોડાય. ધ્યાન શા માટે અને કેવી રીતે કરવું ? માઠુ જવા, જિતેન્દ્રિયતા થવા અર્થે, એકાગ્રતાપૂર્વક કરવું. ઉપયાગ કાર્ય વિષયમાં ન જવા અર્થે એકાગ્રતાપૂર્વક કરવા કહ્યું. એકાગ્રતાપૂર્વક આત્મામાં રહે તે ચાગ છે.
