________________
મેાક્ષમાળા–વિવેચન
૧૫૭
લાભ, કપટ અને માયામાં મૂંઝાયા પડ્યા છે. તે બહુ દુ:ખી છે. લક્ષ્મીના સંગ્રહ કરતાં તેને તે પૂરા કે અધૂરા પણ ઉપયોગ કરી શકતા નથી. લક્ષ્મી મેળવવાની, સાચવવાની ઉપાધિ કરે છે. તે પાપ બાંધી લેાભમાં ને લાભમાં બિચારા મરીને અધોગતિએ જાય છે. નરક, તિર્યંચ એ અધોગતિ છે. અમૂલ્ય મનુષ્યદેહ મેાક્ષને માટે છે તે લક્ષ્મીને અર્થે વેડફી નાખી નિર્મૂલ્ય—નકામા કરી નાખે છે. તેમને મળેલા મનુષ્યદેહ અફળ જાય છે. એવા જીવા નિરંતર દુઃખી જ છે. હવે જગતમાં સુખી કાણ છે તે કહે છે.
૨. પ્રથમ શ્રાવકની દશાનું વર્ણન કરે છે. જેએ ગૃહસ્થઘર્મ પાળે, જે પાપ બહુ ન થાય એવા ધંધામાં નીતિથી કમાય, જરૂર પૂરતું મેળવે, પરિગ્રહની મર્યાદા કરે, સદાચાર પાળે, શુદ્ધ એકપત્નીવ્રત પાળે, સંતાષ રાખે, સર્વે જીવાની રક્ષા કરે, વ્રતનિયમ પાળે, પરોપકાર કરે, જ્યાં-ત્યાંથી રાગદ્વેષ આછા કરે, લક્ષ્મી પૈસામાં અલ્પ મમતા રાખે, કંઈ ખાવાઈ જાય, કાઈ લઈ જાય તા માણેકજી શેઠની પેઠે હે કચરા ગયા”, સત્ય ખેલે, શાસ્ત્રાધ્યયન કરે, સત્પુરુષોને સેવે એટલે સત્પુરુષોનું કહેલું આરાધે અને પોતાનું જીવન સુધારે, નિગ્રંથતાના મનારથ એટલે મુનિ થવાની ઇચ્છા રાખે અને તે માટે તૈયારી કરે, જેની સંસારમાં પ્રવૃત્તિ પણ ત્યાગી જેવી હાય, જેના વૈરાગ્ય અને વિવેક ઉત્કૃષ્ટ હાય, એવા જીવા કર્મથી જે રીતે મુક્ત થવાય તે રૂપ પવિત્રતામાં સુખપૂર્વક એટલે મનની શાંતિપૂર્વક કાળ નિર્ગમન કરે છે. સર્વ
