________________
૧૭૦
મેક્ષમાળા-વિવેચન પાળે પરંતુ મન વશ નથી તેથી સાધુપણું નથી. ગમે તેવું ચંચળ મન હેય તે પણ અભ્યાસ કરીને વશ કરવું. મનને વાંચવા વિચારવામાં રેકી અવશ્ય આત્મહિત કરવું.
શિક્ષાપાઠ ૬૯. બ્રહ્મચર્યની નવ વાડ
પાંચ મહાવ્રતમાં બ્રહ્મચર્ય મુખ્ય છે. બ્રહ્મચર્ય ઉપર અનેક પુસ્તક લખાયાં છે. પરંતુ આ પાઠ ટૂંકામાં પણ અતિ ઉપકારી છે.
જગત પ્રત્યે ઉદાસીન ન થાય તે બ્રહ્મચર્ય પાળવું દુષ્કર છે, તેથી જિતેન્દ્રિયતાના પાઠ પછી બ્રહ્મચર્ય કેમ પાળવું તેની વિધિ આ પાઠમાં બતાવી છે.
નવ વાડ ઉપર તે ગ્રંથ લખાય, પણ અહીં થોડા શબ્દમાં, તે ભેદો અને તેનું સ્વરૂપ બતાવ્યું છે. એક પછી એક નવ વાડ! કેઈને નવાઈ લાગે કે આ શું કહ્યું છે? વાડ કહી તે શા માટે? વાડ તે ઝાડ સાચવવા હેય. માટે બ્રહ્મચર્યને સુંદર ઝાડની ઉપમા આપી છે અને તેની રક્ષા કેવી રીતે થાય છે તે જણાવવા નવ વિધિઓને નવ વાડની ઉપમા આપી છે. આંબા વગેરેને એક વાડ હોય છે, ત્યારે આને નવ વાડ. બ્રહ્મચર્ય ઉત્તમ હેવાથી તેને સાચવવા નવ વાડ છે. મનના વિકારે રોકવા માટે વાડે છે. તે વિસ્તાર કર્યા વિના જેમ ભગવાને કહી છે તેમ ટૂંકામાં અહીં કહી જઉં છું –
૧. વસતિ – સાધુ, સાધ્વી ઊતરે તે જગ્યા, રહેવાનું સ્થાન. સાદી કે બ્રહ્મચારિણીએ પુરુષ વગેરે હોય ત્યાં
