________________
મેાક્ષમાળા–વિવેચન
સંગપરિત્યાગના ઉદય ન આવે ત્યાં સુધી સ્વાધ્યાય, ધર્મધ્યાનમાં કાળ ગાળે છે, તે
૧૫૮
ગૃહસ્થપણે સુખી છે.
૩. મુનિર્દેશામાં વિશેષ સુખ છે તે કહે છે. જે સર્વ પાપ અને લાભના કામથી રહિત થયા છે, કોઈ દ્રવ્યક્ષેત્રકાળભાવ જેમને રોકી શકતા નથી અર્થાત જે અપ્રતિબંધ પણે વિચરે છે, મરણુ પાસે છે એમ જાણી અસંગપણે વર્તે છે, શત્રુમિત્ર પ્રત્યે જેમનું ઊંચું નીચું મન થતું નથી, આત્મામાં એકાગ્ર થવાની ભાવના રાખે છે, શુદ્ધ આત્મધ્યાનમાં અથવા સ્વાધ્યાય ધ્યાનમાં રહે છે, જે ઇન્દ્રિયાના વિષયમાં રાગદ્વેષ કરતા નથી તેથી જિતેન્દ્રિય છે, અને કષાયના ઉયમાં એટલે કષાય થાય તેવાં નિમિત્તમાં પણ શાંત, સ્વસ્થ રહે છે તેથી જિતકષાય છે. પહેલાં ઇન્દ્રિયા અને કષાયને ક્રમે ત્યારે ખળ વધારે કરવું પડે છે, પછી સહજ સ્વભાવે જીતે ત્યારે જિતેન્દ્રિય અને જિતકષાય કહેવાય. ઇંદ્રિયાના વિષયમાં ઇષ્ટ–અનિષ્ટભાવ થતાં કષાય થાય છે. તે વિષયોમાં સમભાવ રાખે અને ક્રેઘાર્દિને ઉપશમાવે એવા નિગ્રંથ સાધુઓ, આત્માનું જે પરમસુખ છે તેને અનુભવે છે તેથી પરમ સુખી છે.
૪. જેમણે ચાર ઘાતીકર્મ ક્ષય કર્યો છે અને ચાર અઘાતીકમેં જેમનાં પાતળાં પડ્યાં છે એવા દેહધારી પરમાત્મા અરિહંત, કેવલી સંપૂર્ણ સુખી છે. જે સર્વ કર્મથી મુક્ત થઈ મોક્ષમાં અનંતચતુષ્ટયસહિત સર્વ કાળ વિરાજે છે તે સિદ્ધો પણ સંપૂર્ણ સુખી છે.
કાણુ કાણુ સુખી છે તે કહ્યું. શ્રાવક થાડા ભાગે
