________________
૧૩૨
મોક્ષમાળા-વિવેચન
જીવેને દુઃખી કરવા કહ્યું નથી પણ રસગારવલુબ્ધતા ઘટાડવા કહ્યું છે. તેમાં ભગવાનને આશય ઈન્દ્રિયે જીતવાને છે.
આ વિષય – ભગવાનના વચનમાં દેષ લગાડવા સંબંધીને ઘણે મેટો છે. ટૂંકમાં સમજવાનું કે આપણે મતભેદમાં પડવું નહીં. ઉત્તમ અને શાંત મુનિ – જેને સમ્યક્દર્શન થયું હોય તે ઉત્તમ અને સમ્યક ચારિત્ર એટલે કષાયરહિત હેય તે શાંત, એવા મુનિને સમાગમ કરવો. વિમલ આચાર એટલે અતિચાર ન લાગે એવી રીતે વ્રત પાળવા. વિવેક એ દીવે છે. તે હોય તે સંસારના સુખે ત્યાજ્ય લાગે. જ્ઞાનદર્શન આદિ સ્વભાવને પિતાનું સ્વરૂપ જાણે, ભેદજ્ઞાન કરે, અજ્ઞાન-અદર્શનને છોડે તે વિવેક છે. દયા–બીજાને સુખશાંતિ આપે તે પરયા, પિતાને સુખશાંતિ પમાડે તે સ્વદયા. ક્ષમા = ખમવું, સહન કરવું. એ હોય તે કેઘ ન થાય. જ્યારે દયાભાવ વધારે બળવાન થાય ત્યારે નિમિત્ત મળતા પણ મેઘ ન આવે. દયાની પાળ ન તૂટે તે ક્ષમા છે.
મહાવીરતીર્થને અર્થે બને તે વિવેકી બેઘ કારણ સહિત આપે – બીજાને એ વાત ગળે ઊતરે એવી રીતે કહેવી. શંકાને ઉદય ન થાય અને શ્રદ્ધા બળવાન થાય તેમ કરવું. ‘સંશય બીજ ઊગે નહિ અંદર, જે જિના કથને અવઘારું શંકાથી સંતાપ થાય. શંકા એ સમકિતને દૂષિત કરનાર છે. મહાપુરુષના વચનમાં શંકા થાય તે મહાપુરુષમાં શંકા થાય અને મહાપુરુષમાં શંકા થાય તે તેમના વચનમાં શંકા થાય એમ અન્ય છે. માટે
