________________
-
-
-
-
-
.
.
મોક્ષમાળા-વિવેચન
૧૪૭, છે. એક વસ્તુને પ્રમાણપૂર્વક સંપૂર્ણપણે કહેવા માટે સ્યાદ્વાદ જોઈએ તે બીજા ધર્મમાં નથી. આત્મજ્ઞાન, તેની કેટિએ એટલે ગુણસ્થાન, જીવનું એક દેહ છોડી બીજા દેહમાં જવું, વિગ્રહગતિ, ઉત્પત્તિસ્થાન, પ્રદેશ એટલે અરૂપી વસ્તુને અવિભાગ અંશ, કાળ, પર્યાપ્તિ, કર્મબંઘ, મેક્ષ વગેરે વિશ્વના દરેક તત્ત્વ વિષે સૂક્ષ્મ બોધ જિનેશ્વરપ્રણીત શાસ્ત્રોમાં છે. તત્ત્વાર્થસૂત્ર આદિ ગ્રંથમાં જે સિદ્ધાંતે છે તે ફરે નહીં એવા છે. તેમાંના એક એક સૂત્રને વિચાર કરતાં પાર ન આવે એવું છે. આગળ તત્તાવધના પાઠમાં એ સંબંધી કેટલુંક કહેવાશે.
જિનેશ્વરના કહેલા ઘર્મતત્વથી સર્વ આત્માની રક્ષા થાય છે, કેઈને લેશ પણ દુઃખ ઊપજવાનું કારણ થતું નથી. તેનું તત્ત્વજ્ઞાન સૂમપણે વિચારવાથી આત્માની સર્વ શક્તિઓ પ્રકાશ પામે છે. તેથી એ જેનદર્શન સર્વેમાં ઉત્કૃષ્ટ છે એ માન્ય કરવું પડે છે. સર્વ ધર્મમતને બહુ મનનપૂર્વક જાણું લીધા પછી તુલના કરનારને આ કથન અવશ્ય સિદ્ધ થશે.
શિક્ષાપાઠ ૬૧. સુખ વિષે વિચાર, ભાગ ૧
એક ગરીબ બ્રાહ્મણ હતું. તેને લક્ષમી મેળવવાની ઈચ્છા થઈ, પરંતુ વિદ્વાન હોવાથી વિચાર કર્યો કે તપ કરીને પછી કયું સુખ માગવું ? તે માટે આખા દેશમાં પ્રવાસ કરી સુખી કહેવાતા એવા મહાપુરુષના ધામ, વૈભવ વગેરે જેયા. પણ એનું મન કેઈ સ્થળે માન્યું નહીં.
