________________
માક્ષમાળા–વિવેચન
૧૪૫
કરતાં વિશેષ હાવાથી તેને પછી ભગવાનરૂપ જ માની લીધા. કેટલાકે પ્રથમ વૈરાગ્યથી શરૂ કરીને પછી સુખ મળે એવાં સાધના ઉમેરી દીઘા. મૂળ પ્રવર્તકે કહ્યું હાય તેમાં કાઇએ પેાતાના ખેઘ ખાસી દીધા. બીજાનું કહેલું પોતાને ન રુચ્ચું એટલે પાતે જુદો જ મત ચલાવ્યો. આમ અનેક મતમતાંતરની જાળ થતી ગઈ. ચાર પાંચ પેઢીએ એકના એક ધર્મમત પાળ્યા એટલે પછી તે કુળધર્મ થઈ પડ્યો. આવી રીતે સ્થળે સ્થળે થતું ગયું. જગતમાં આટલા બધા ધર્મમતા પડ્યા એનું કારણ આ જ છે.
શિક્ષાપાઠ ૬૦. ધર્મના મતભેદ, ભાગ ૩
8.
જૈનદર્શન અનેકાંત હાવાથી સંપૂર્ણ છે. તેમાં ગૌણુમુખ્યતાથી બધા ગુણાને વિચાર કરેલા છે. બીજા ગુણાને લક્ષમાં રાખીને એક ગુણને કહે તે સ્યાદ્વાદ છે. જેમકે દ્રવ્યથી આત્મા નિત્ય છે, પર્યાયથી અનિત્ય છે, જૈનદર્શન વિષે સંપૂર્ણ જાણ્યા પછી તેની સાથે બીજા મતાને સરખાવતાં તે બીજા મતા અપૂર્ણ અને એકાંતિક જણાય છે. તત્ત્વજ્ઞાન જેવું જૈનમાં છે તેવું સૂક્ષ્મ આત્મા સંબંધી જ્ઞાન ખીજામાં નથી. કેવલી ભગવાને જેમ છે તેમ વિસ્તારથી તત્ત્વજ્ઞાન વર્ણવ્યું છે. તેમાં ભૂલ નથી. ખીન્ન ધર્મોમાં જગતકર્તા ઈશ્વર માને છે તે સત્ય જ્ઞાનથી જોતાં સિદ્ધ થઈ શકતા નથી. વળી જૈનમાં સ્યાદ્વાદથી ખન્ના ગુણાનું ગ્રહણ છે, જ્યારે ખીજામાં એક ગુણનું ગ્રહણ અને અન્ય ગુણાના નિષેધ છે. કેટલાક જ્ઞાનથી મેાક્ષ છે એમ કહે છે તે એકાંતિક
૧૦
