________________
૧૪૧
મોક્ષમાળા-વિવેચન કરાવનારા છે. માટે કહ્યું છે કે સંસાર પ્રત્યે વૈરાગ્ય લાવ, સંસારના ભેગો અપવિત્ર જાણવા અને શરીર અશુચિથી ભરેલું છે એમ વિચારી, છૂટવા માટે જે ઘર્મ સત્ય હોય તે આદરે.
શિક્ષાપાઠ ૫૮. ધર્મના મતભેદ, ભાગ ૧
વૈરાગ્ય એ ઘર્મનું સ્વરૂપ છે એમ કહી, હવે જગતમાં જે અનેક ઘર્મો ચાલે છે તે સંબંધી વિચાર કરવા કહે છે. એવા અનેક પ્રકારના ઘર્મો એક અથવા બીજા રૂપે અનાદિકાળથી ચાલ્યા આવે છે. કૃપાળુદેવે નાની વયમાં, વર્તમાનમાં જે બઘા ઘર્મો પ્રવર્તે છે તે સર્વને મધ્યસ્થતાથી વિચારી તુલના કરેલી, તે સેળભે વર્ષે લખેલી મોક્ષમાળામાં આ ઘર્મના મતભેદ નામના ત્રણ પાઠમાં દર્શાવી છે. જુદા જુદા ધર્મોમાં શું કહ્યું છે તે જાણી લીધા પછી તેની સમાલોચના કરી છે–
કેટલાક ધર્મો પરસ્પર મળતા છે. કેટલાક પરસ્પર વિરુદ્ધ છે. કેટલાક તે આત્માને પણ માનતા નથી તેથી નીતિરીતિ કંઈ પાળતા નથી. કેટલાક કહે છે કે નીતિ પાળીએ છીએ તે બહુ છે. કેટલાક તે પુસ્તક વાંચવાં, ભણવા તેને ઘર્મ કહે છે. તે કેટલાક કંઈ ન જાણવું એમાં સુખ માને છે, તેથી અજ્ઞાનને જ ઘર્મ કહે છે. કેટલાક ભક્તિ કરવી તેને ઘર્મ કહે છે. કેટલાક ક્રિયા કરવી તેને ઘર્મ કહે છે. કેટલાક વિનય કરે એ જ ઘર્મ છે એમ કહે છે. કેટલાક તે શરીરને સાચવવું એને જ ઘર્મ માને છે.
વી ટકકર સાથે
