________________
૧૨૬
મોક્ષમાળા-વિવેચન પણ ઊના ઘી જેવું, બળતરા કરાવે એવું સુખ છે. તેથી ખરું સુખ સંસારમાં નથી.
આ પાઠમાં સંસાર, શરીર અને ભેગનું વર્ણન કર્યું છે. તેને વિચાર કરે તે વૈરાગ્ય આવે. વૈરાગ્ય શા માટે છે ? એ અનંતસુખ–મોક્ષમાં લઈ જનાર ઉત્કૃષ્ટ ભૂમિ છે માટે. વૈરાગ્ય હોય તે સીધા મોક્ષે જઈ શકાય.
શિક્ષાપાઠ ૫૩. મહાવીર શાસન
ભગવાન મહાવીરનું મૂળ નામ વિદ્ધમાન હતું. મહાવીર નામ દેવે આપેલું. એક વાર દેવ નાગ થઈને આવ્યો ત્યારે બધા છોકરા ડરી ગયા, પરંતુ વિદ્ધમાને તેને પકડીને ફેકી દીધે. પછી દેવે રાક્ષસનું રૂપ લીધું ત્યારે એક મુઠ્ઠી મારી તેને શક્તિહીન કર્યો, તેથી તે દેવે ભગવાનનું નામ મહાવીર પાડયું. ઈન્દ્ર ભગવાનના વખાણ કર્યા તેથી તે દેવ પરીક્ષા કરવા આવ્યો હતે. પછી તેણે કહ્યું કે જેવું સાંભળ્યું હતું તેવું જ બળ છે, વઘારે છે પણ ઓછું નથી. શાસ્ = શિખામણ આપવી. મહાવીરે ઉપદેશ કર્યો એ જ શાસન છે. જે એમને ઉપદેશ માને તે એમની પ્રજા. શાસ ઉપરથી શાસ્ત્ર. ભગવાનને ઉપદેશ જેમાં હોય તે સશાસ્ત્ર છે.
શ્રમણ એટલે મોક્ષને માટે પુરુષાર્થ કરનારા સાધુ. નિર્વાણ = વાન એટલે વર્ણ, રૂપ, તેથી રહિત થવું – અરૂપી થવું તે નિર્વાણ અથવા મક્ષ. શ્રેણિક રાજાના જ રાજ્યમાં મગધ દેશમાં ક્ષત્રિયકુંડ નગર હતું. નાના રાજ્ય સ્વતંત્ર
