________________
૧ ૨૫.
મોક્ષમાળા-વિવેચન ચક્રવર્તી શ્લાઘાપુરુષ એટલે પ્રશંસા કરવા ગ્ય શલાકા પુરુષ છે. પણ જે ત્યાગ ન આવ્યો તે સાતમી નરકે જાય. ભૂંડથી પણ વધારે દુઃખ પામે. ચક્રવર્તી પણાનું પુણ્ય બાંઘતી વખતે સમ્યક્ત્વ સહિત હોય તેથી કલાઘાપુરુષ કહેવાય છે. એક બે ભવ કે ઘણું ભવ કરી છેવટે મેસે જાય. મહાવીર સ્વામીના જીવન ચક્રવર્તી થયા પછી પણ ઘણું ભવ કરવા પડ્યા. સમક્તિ થયા પછી પણ વધુમાં વધુ અર્ધપુદ્ગલપરાવર્તન પણ થાય છે. સમકિત વમે તેથી ઘણે કાળ ભમે. કેઈ આખી બાજી જીતીને પછી હારી જાય તેવું થાય. સંસારમાં ઉત્તમમાં ઉત્તમ પદવી ચક્રવર્તીની છે, તેમાં પણ કેટલું દુઃખ રહ્યું છે? રેગ, વૃદ્ધાવસ્થા અને મરણ તેમાં પણ રહ્યાં છે. ચક્રવતીનું સુખ તે સુખ નથી તે પછી બીજે સુખ શા માટે ગણવું? ઘણું વિચાર કરતાં જ્ઞાની પુરુષોને લાગ્યું કે સંસારમાં અનંત ખેદ, અનંત શેક અને અનંત દુઃખ છે. એમ જીવને લાગે છે સંસાર ત્યાગે અને તેના ફળરૂપે ફરીથી એવા સંસારસુખની ઈચ્છા ન કરે કે દેવલોકમાં તે સુખ હશે ને? એમ ત્યાગીને પછી એની ઈચ્છા કરે તે પાછું વાળી જોયું કહેવાય. “એ આ આ ત્યાગું' એમ વિચારે તે પણ પાછું વાળી જોયું કહેવાય. સંસારમાં સુખ માને છે ત્યારે જ મુનિપણું છોડી દે છે. સંસારમાં ક્યાંય સુખ છે જ નહીં. ફરી સંસાર સેવવાને ભાવ જ ન કરે. સંસારમાં દુઃખ જાણે તે પછી એને ન ઈચ્છે. રાયણદેવીના કહેવાથી પાછું વાળી જોયું તે ભાઈ નાશ પામે. સંસારમાં સર્વત્ર દુખ જ છે. સંસાર એ દુઃખને દરિયે છે. દેવલેકમાં
* *
*
*
