________________
મેાક્ષમાળા–વિવેચન
૬૧
શરત કરી. વસુ, રાજા થઈને, સત્યવાદી કહેવાઈને જૂઠું ખેલ્યા તેથી વધારે શિક્ષા પામ્યા. જમીન ફાટી અને વસુ સિંહાસન સાથે તેમાં દટાઈ ગયા. નારદ નારદ સાચા પડ્યો. પરંતુ પર્યંત પણ કહે કે વસુએ બાકડા' કહ્યો માટે હું જ સાચું કહું છું. પર્યંત અસત્ય અને હિંસાના પ્રચારથી જગતમાં મહા ઉપદ્રવ કરાવીને સાતમી નરકે ગયા. નારદ ગુરુના ઉપદેશ પ્રમાણે વર્તીને, અને તેટલા અહિંસા અને સત્ય માટે પ્રયત્ન કરીને છેવટે ચારિત્ર પાળી સર્વાર્થસિદ્ધિમાં ગયા. સ્વસ્તિમતિએ પુત્રના માહથી રાજાને અનર્થમાં પ્રેર્યા તેથી તે નરકે ગઈ.
ખેલવું અને સત્ય હતી તેને દુર્ગંધન
“ સત્યના જય
માટે આપણે સત્ય હોય તે જ જ આચરવું. દુર્યોધનની મા ગાંધારી નમસ્કાર કરવા આવ્યો ત્યારે તેણે કહ્યું થાઓ, ” પણ “ તારા જય થાએ ” એમ ન કહ્યું. એમ આપણે પણ કોઈના ખાટો પક્ષ ન કરવા. પર્વતની જેમ અસત્ય ખેલાઈ જાય તેા તેથી પાછા વળવું, તેને આગ્રહ ન કરવા; નહી તે નાની વાતમાંથી કેટલા અનર્થની પરંપરા ચાલી ? માટે નાની ભૂલ થાય ત્યારે પણ વિચારી પાછા વળવું, ખમાવી લેવું અને ફરી તેવી ભૂલ ન થાય તેમ વિચારી વર્તન કરવું.
-
અહિંસા એ જ મુખ્ય ધર્મ છે. તેની રક્ષા માટે બાકીના ચાર વ્રત વાડરૂપે છે. અહિંસા પછી સત્ય એ
ખીજું મહાવ્રત છે. એનાથી અહિંસાવ્રત હિત મિત અને પ્રિય, શાસ્ત્ર
અનુસાર,
રક્ષાય છે. સત્ય ધમાનમાયાલાભ
~ -
