________________
૧૨૦
મોક્ષમાળા-વિવેચન એક ભાવ બગડ્યો તે અટકી જાય. સામાન્ય બુદ્ધિથી આ વાત ન બેસે પણ આત્માને વિચાર કરે તે સમજાય. લવ સત્સંગથી તરી જાય છે. અને ચૂક્યો સે વર્ષ જીવે તેમ પળપળને હિસાબ છે. આ મનુષ્યભવને અવસર આવ્યો છે, તેમાં સમકિત પામવાને અવસર આવ્યો છે, મુનિપણું પામીને કેવળજ્ઞાન કરી લેવાને અવસર આવ્યો છે. માટે એ અવસર ચૂકે નહીં. શું કરવા આવ્યો છે ને શું કરે છે? એ વિચારી પ્રમાદ તજ.
શુદ્ધભાવ થવાના કારણરૂપ શુભભાવ જેથી થાય તે વિશુદ્ધ ઘર્મકર્તવ્ય છે. તેમાં કાળ ગાળતાં શુદ્ધભાવ પ્રાપ્ત થાય તે તે પળ અમૂલ્ય છે. એથી આત્મા આગળ વધતાં મક્ષ પામે અને પ્રમાદ કરે તે તે ભાવ અટકી જાય. એક પળ પ્રમાદ કરીએ અને તે જ વખતે જે આયુષ્ય બંધાય તે નીચી ગતિ બંઘાય અને પછી પડતાં પડતાં નિગેટ સુધી પહોંચી જવાય છે. આયુષ્ય કયા વખતે બંધાય એ તે આપણને ખબર નથી માટે આપણી દરેક પળ જ્ઞાનીની આજ્ઞાએ ગળાય તે અધોગતિએ ન જવાય. જેમ ટપાલી કેઈ પણ કાગળ છાપ માર્યા વગર જવા ન દે, તેમ આપણે પણ દરેક પળમાં “સ્મરણની છાપ મારી જ લેવી કે જેથી પછી પસ્તાવાનું ન થાય. શિક્ષાપાઠ ૫૧. વિવેક એટલે શું?
સત્યને સત્ય અને અસત્યને અસત્યરૂપે સમજે તેને જ્ઞાનીએ વિવેક કહે છે. વ્યવહારમાં - આવકાર આપે વગેરે ડહાપણથી વર્તે તેને “વિવેક કહે. વિવેક એ જ્ઞાનને ભેદ છે.
