________________
મોક્ષમાળા-વિવેચન ત્યારે વિદ્યા સિદ્ધ થઈ. શ્રેણિકની આ કથા બોઘ લેવા માટે છે. કથામાંથી બધું ગ્રહણ કરવાનું નથી. વાત ખરી છે કે બેટી એ જરૂરનું નથી. ઝાડ નમાવવા વગેરેની વિદ્યા માટે પ્રયોજન નથી. પરંતુ આત્મવિદ્યા પામવા નિગ્રંથ ગુરુને વિનય કરીએ તે કેવું મંગળદાયક થાય? વિનય =કર્મને વિશેષપણે દૂર કરવા તે વિનય. ગુરુને વિનય કરે, બીજાને માન આપે તેથી કર્મ છૂટે છે. વિનય એ ઉત્તમ વશીકરણ છે. “વને વેરીને વશ કરે એમ પ્રભુશ્રીજી કહેતા.
“એવા માર્ગ વિનય તણો, ભાખે શ્રી વીતરાગ;
મૂળ હેતુ એ માર્ગને, સમજે કોઈ સુભાગ.” વિનય મૂળ કારણ છે અને વિવેક એટલે આત્મજ્ઞાન એ તેનું કાર્ય અથવા ફળ છે.
ગુરુને આત્મપ્રત્યયી ઉપકાર છે તે અપેક્ષાએ પહેલા ગુરુને વિનય કરવાનું કહ્યું. મુનિને ચારિત્રની અપેક્ષાએ, વિદ્વાનને જ્ઞાનની અપેક્ષાએ, માતાપિતાને મનુષ્યજન્મ પામવામાં અને સંસારપ્રત્યયી ઉપકારની અપેક્ષાએ, બીજા મેટા કાકા, દાદા વગેરે મોટાને વયની અપેક્ષાએએમ બધાને યથાયોગ્ય વિનય કરે એ આત્માને ઉત્તમ થવાનું કારણ છે. જીવ અનાદિકાળથી રખડ્યો છે, તેનું કારણ માને છે. વિનય કરે તે માન ઓછું થાય. શિક્ષાપાઠ ૩૩. સુદર્શન શેઠ
સુદર્શન નામના એક મહાપુરુષની આ કથા છે. એના નામ પ્રમાણે એનામાં ગુણ હતા. મહાવીરસ્વામી
