________________
માક્ષમાળા–વિવેચન
૧૧૭
લેશે એમ થઈ રહ્યું છે = તરત મરવાનું હોય તા ‘લીધા’ કહેવાય, અને ઘેાડી વાર પછી મરવાનું હાય તા લેશે’ એમ કહેવાય, પણ વહેલા કે મોડો ઝડપી લેશે. એમ જાળ થઈ રહી છે એટલે કાળશિકારી બધે પ્રવૃત્તમાન થઇ રહ્યો છે. આત્મવિચાર કર્તવ્યરૂપ ધર્મ કહ્યો છે તે પ્રમાદથી રહી જશે. માટે બિલકુલ પ્રમાદ ન કરવા.
“સમર્થ ગોયમ મા માલે” એ વાક્યના કૃપાળુદેવે એ અર્થ કર્યો છે. ૧. અવસર આવ્યો છે તે ચૂકીશ નહીં, મેાક્ષનું કામ કરી લે. ૨. સમય સમય આત્માને ભૂલી જાય છે તે જ ભાવમરણ છે. સમયનું માપ પુદ્ગલ પરમાણુથી થાય છે એટલે આકાશના એક પ્રદેશથી તેની જોડેના ખીજા પ્રદેશ પર પરમાણુને ચંદ્ર ગતિથી જતાં જે વખત લાગે તેને સમય કહે છે. શો + થમ = મન તથા ઇંદ્રિયાને સંયમમાં રાખનાર. ગૌતમને કહ્યું છે તે આપણને જ કહ્યું છે. પાસે જ કાળ આવીને ઊભા છે એમ વિચારવા કહ્યું છે. લીધે કે લેશે એમ સમજે તે પ્રમાદ ન કરે.
પ્રમાદ કેવા પ્રકારે દૂર કરવા ? જે તેને દૂર કરવા તૈયાર થયા છે તે શું કરે છે ? (૧) અતિ વિચક્ષણ પુરુષા -એવા જ્ઞાની મુનિએ સંસારની સર્વ ઉપાધિ ત્યાગીને અહારાત્ર ધર્મમાં સાવધાન થાય છે. તેઓ પ્રમત્ત અપ્રમત્ત ગુણસ્થાનમાં હોય છે ત્યાં જરા પ્રમાદ કરે તે પ્રમત્તથી પણ નીચે ચાલ્યા જાય. રાતદેિવસ વીતરાગની આજ્ઞામાં જ મનને બાંધી રાખે છે એ તા જાણે સર્વોત્કૃષ્ટ ગણાય. મુનિતા આત્મભાવમાંસાય જાગ્રત રહે. ‘નિરંતર
