________________
૯૭
મોક્ષમાળા-વિવેચન (૨) સહસાકાર દોષ – આ વચનથી કેઈ હિંસા કરવા જશે, કે કેઈને ખોટું લાગશે, કે મેં પાપના ત્યાગનું વ્રત સામાયિક લીધું છે તે વ્રત તૂટશે અથવા આને શું ફળ આવશે ? વગેરે વિચારવા ન ભે, પણ કેઈ બોલે કે તરત જવાબ બેલી નાખે તે સહસાકારદેષ.
(૩) અસદારોપણદેષ – બેટી વાત બીજાને ઠસાવે તે અસદારોપણદેષ.
(૪) નિરપેક્ષદોષ – ભગવાને કહ્યું છે એમ કહેવું છે એ લક્ષમાં રાખ્યા વિના બેલે. “આત્મા નિત્ય છે” એમ કહેતાં પર્યાયે તે અનિત્ય છે એ વાત ગૌણ રાખીને બલવું જોઈએ તેમ ન બોલે તે નિરપેક્ષષ.
(૫) સંક્ષેપદેષ - સૂત્રને પાઠ ઈત્યાદિક ટૂંકાવીને બેલે અને સ્પષ્ટ ઉચ્ચાર ન કરે તે સંક્ષેપષ.
(૬) કલેશદેવ – ચિત્ત પ્રસન્ન થાય તેમ ન બેલે, કેઈથી ક્લેશ કરે તે લેશદષ.
(૭) વિકથા – આત્માને ભૂલીને બીજી વાતે કરે, દેશ, રાજ, સ્ત્રી, ભક્ત ઈત્યાદિક સંબંધી કથા કરે તે વિકાદેવ.
(૮) હાસ્યદેષ – કેઈને ખોટું લાગે તેવી હાંસી કરે તે હાસ્યદેષ.
(૯) અશુદ્ધદેષ – પાઠ પૂનાધિક કે અશુદ્ધ બેલે તે અશુદ્ધદોષ.
(૧૦) મુણસુણદોષ – બીજા ને સમજી શકે તેમ પાઠ બેલે તે મુણમુણદોષ.
