________________
મેાક્ષમાળા–વિવેચન
૫૩
તે કોઈની થઈ નથી. કુટુંબથી સુખ માને, પણ પછી જ્યારે તેમાંનું કોઈ મરી જાય તે ઝૂરે. પરિવાર એટલે નાકર, લશ્કર વગેરે ઘણા હાય પણ મરતી વખતે કોઈ ખચાવે નહીં. શરીર, વૈભવ, લક્ષ્મી, કુટુંબ વગેરે કંઈ સાથે જવાનું નથી. અમુક વખત સુધી મળ્યું છે. સંચાગ છે, તેના વિયાગ થવાના છે. બધું નાશવંત છે. આત્માને હિતકારી નથી. એ બધાં તાત્કાલિક અનુકૂળતા આપનારાં, સુખનાં કારણુ જણાય; પરંતુ તે આત્માનું ખરું હિત લૂટી લે છે. નાશવંત અને અવિનાશીમાંથી કયું લેવા જેવું છે? ઘડો લેવા હાય તટકારામારીને લે છે. તેમ આત્મા અવિનાશી છે તે તેની કાળજી લેવાની છે. પહેલાં ‘આત્મા છે' એવું થાય, તેા પછી ‘તે નિત્ય છે’ એ લક્ષ થાય. અનિત્યભાવના દૃઢ કરી હોય તેને મરણના
ભય ન થાય.
4
(૨) અશરણભાવના સંસારની બધી સામગ્રી હાવા છતાં મરણુ વખતે તે બચાવી શકે નહીં'. ઇંદ્ર જેવા પશુ, ઇંદ્રાણી મરી જાય તેને બચાવી શકતા નથી, તે પછી ખીજાને તે શું બચાવી શકે ? એક સદ્ધર્મનું જ શરણુ સત્ય છે.
(૩) સંસારભાવના • આત્માને માટે બધી ભાવના કરવાની છે. સંસાર મારા નથી, હું મેાક્ષમયી હું એમ ભાવના કરે. બધી વસ્તુ પરથી મેહ મટી જાય ત્યારે માક્ષસુખ માટે પુરુષાર્થ કરે. આ ભાવનામાં પેાતાની યા વિચારે છે. સંસારમાં પર્યટન કરતાં કરતાં અનાદ્રિથી જન્મમરણ કર્યાં છે તે સંસારી જંજીરથી હું ક્યારે છૂટીશ?
