________________
૪૧
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૧ | સૂત્ર-૧૨ (૮) પિશાચવિવાહ: સુપ્ત અને પ્રમત્ત સૂતેલી અને પ્રમાદવાળી, કન્યાના ગ્રહણથી પિશાચવિવાહ
આ ચારેય પણ અધર્મ વિવાહો અધર્મ નથી, જો વધુ અને વરતા અપવાદ=સ્વાભાવિક પરસ્પર રુચિપણું છે.
કેમ અધર્મરૂપ નથી ? એથી કહે છે – શુદ્ધ સ્ત્રીના લાભ ફળવાળો વિવાહ છે અને તેનું ફળ શુદ્ધ સ્ત્રીના લાભનું ફળ, સુજાતચુત સંતતિ ગુણવાળા પુત્રની પ્રાપ્તિ, અનુપહત ચિત્તની નિવૃત્તિ=સંક્લેશ વગરની ચિત્તની પ્રાપ્તિ, ગૃહકૃત્યોનું સુવિહિતપણું=સગૃહસ્થોના ઉત્તમ કૃત્યોનું સુંદર સેવન, આભિજાત્ય આચારનું વિશુદ્ધત્વપણું ઉત્તમ કુળના આચારોનું સમ્યફપાલન, દેવતા-અતિથિ-બાંધવતા સત્કારનું અનવદ્યપણું-દેવતા આદિની વિવેકપૂર્વકની ભક્તિ, આ સર્વ શુદ્ધ સ્ત્રીનાં લાભનાં ફલ છે.
કુલવાન સ્ત્રીના રક્ષણના ઉપાયો આ છે : (૧) ગૃહકાર્યમાં નિયોજન. (૨) પરિમિત અર્થનો વ્યાપાર=પરિમિત ધન કમાવાની પ્રવૃત્તિ (૩) અસ્વાતંત્ર્ય અને (૪) સદા માતૃતુલ્ય સ્ત્રીલોકોનો અવરોધ=માતાતુલ્ય સ્ત્રીઓની વચમાં રાખે.
પૂર્વમાં લગ્ન પછી કુલીન સ્ત્રીના શીલના રક્ષણનો ઉપાય બતાવ્યો. હવે જો તે પ્રમાણે કુલવધૂનું રક્ષણ કરવામાં ન આવે અને કોઈક રીતે તે સ્ત્રી વેશ્યા જેવી બને તો સગૃહસ્થનું જીવન નાશ પામે, તેથી કહે છે –
ધોબીની શિલા અને કૂતરાના આહાર માટે અપાતા ઠીકરા સમાન વેશ્યા છે. કોણ કુલીન પુરુષ તેવી સ્ત્રીમાં રાગ રાખે ? કેમ તેવી સ્ત્રીમાં રાગ ન રાખે ? તેથી કહે છે –
જે કારણથી દાનમાં=વેશ્યાતુલ્ય સ્ત્રીને ધન આપવામાં, દર્ભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. સત્કાર કરવામાં અલંકારાદિ આપીને સત્કાર કરવામાં, પરઉપભોગ્યપણું પ્રાપ્ત થાય છે, આસકિતમાંeતે સ્ત્રી વ્યભિચારી છે તેમ જાણવા છતાં તેમાં આસક્તિને કારણે તેનો ત્યાગ કરવામાં ન આવે તો, પરિભવ અથવા મરણ થાય છે. મહાઉપકારમાં પણ=તે સ્ત્રી ઉપર ઘણો ઉપકાર કર્યો હોવા છતાં પણ, અનાત્મીયપણું પ્રાપ્ત થાય છે. ઘણા કાળના સંબંધમાં પણ પુરુષથી ત્યજાયેલી એવી તે સ્ત્રીનું ત્યારે જ પુરુષાતર સાથે ગમન થાય છે. આ પ્રકારનો વેશ્યાઓનો કુલઆગત ધર્મ છે.
‘ત્તિ' શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ અર્થે છે. II૧૨ા. ભાવાર્થ - સ્ત્રીઓને શીલસંપન્ન કરવા અર્થે અને પુરુષોનું અનાચારની પ્રવૃત્તિથી રક્ષણ કરવા અર્થે, લૌકિક નીતિથી
