________________
૨૦૧
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ / સૂત્ર-૪૪, ૪પ નથી જ. “દિ'=જે કારણથી સાક્ષાત્ નહિ જોનારા એવા પ્રમાતાથી કહેવાયેલું જાયધૂચિત્રકારપુરુષથી આલિખિત ચિત્રકર્મની જેમ યથાવસ્થિત સ્વરૂપના વિસંવાદને કારણે અસમંજસ જ શાસ્ત્ર થાય, એથી તેમના વડે કહેવાયેલી વસ્તુ અવિપરીતરૂપતાને પ્રાપ્ત કરવા માટે કેવી રીતે ઉત્સાહિત થાય ?= તેમના વડે કહેવાયેલી વસ્તુ અવિપરીતરૂપતાને પામે નહિ.
તિ' શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ અર્થે છે. I૪૪/૧૦૨ાા ભાવાર્થ :
જેઓ અતીન્દ્રિય પદાર્થો સાક્ષાત્ જોઈ શકતા નથી એવા છબસ્થ જીવો અતીન્દ્રિય એવા મોક્ષમાર્ગને કહેવા માટે શાસ્ત્રોની રચના કરે તો તેઓથી કહેવાયેલાં તે શાસ્ત્રો સમ્યગ્વાદ બને નહિ, પરંતુ જેઓનાં સર્વ જ્ઞાનાવરણીય કર્મોનો ક્ષય થયો છે તેવા કેવલજ્ઞાનને પામેલા તીર્થંકરો, પોતે જે યોગમાર્ગને સેવીને કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શનને પામ્યા છે અને આ યોગમાર્ગને સેવીને અનંતા જીવો સિદ્ધ અવસ્થાને પામ્યા છે, તે સર્વને સાક્ષાત્ હાથમાં રહેલા આમળાની જેમ કેવળજ્ઞાનરૂપી ચક્ષુથી જોનારા છે તેઓ વડે મોક્ષપ્રાપ્તિના ઉપાયભૂત જે શાસ્ત્રો રચાયેલાં છે તે સમ્યગ્વાદ છે. અન્ય કોઈ છદ્મસ્થનાં વચનો સમ્યગ્વાદ નથી. આથી જ તે સર્વજ્ઞ વડે કહેવાયેલા શાસ્ત્રના પરમાર્થને જાણનારા એવા છદ્મસ્થો પણ તે સર્વજ્ઞના વચનને અનુસરીને યથાર્થ બોધ કરે અને યથાર્થ બોધ કર્યા પછી તે સર્વજ્ઞના વચન અનુસાર જ કથન કરે તો તેવા છમસ્થ મહાત્માનું વચન પણ સર્વજ્ઞના વચનને અનુપાતી હોવાથી યથાર્થવાદ બને, અન્યથા તે મહાત્માનું વચન પણ અસમ્યગ્વાદ બને. II૪૪/૧૦ચા અવતરણિકા :सम्यग्वादताया एवोपायमाह
અવતરણિકાર્ય :સમ્યગ્વાદતાના ઉપાયને જ કહે છે –
ભાવાર્થ :
સાક્ષાત્ જાણનારા એવા સર્વજ્ઞકથિત સમ્યગ્વાદ કયો છે ? તેના નિર્ણય કરવાના જ ઉપાયને કહે છે – સૂત્ર :
વન્યમોક્ષોપત્તિતસ્તમ્બુદ્ધિઃ II૪/૧૦રૂ II સૂત્રાર્થ :
બંધ-મોક્ષની ઉપપત્તિથી તેની શુદ્ધિ છે. ll૪૫/૧૦૩II.
