________________
૨૩૦
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ / સૂત્ર-૬૫, ૬૬ દેહથી કથંચિત્ ભેદ છે અને અભેદ છે તે સર્વ વિષયક શ્રોતાની બુદ્ધિ અનુસાર સમજાવ્યું અને કહ્યું કે આ રીતે અનુભવને અનુરૂપ તત્ત્વ સ્વીકારવામાં આવે તો બંધ અને મોક્ષ અર્થાત્ સંસા૨ અને મોક્ષ સંગત થાય. જેના પરમાર્થને જાણીને શ્રોતાને સ્થિર નિર્ણય થાય કે “મારા તેવા પ્રકારના પરિણામને કારણે હિંસાદિ થાય છે અને તેનાથી સંસાર નિષ્પન્ન થાય છે અને તત્ત્વના યથાર્થ નિર્ણયપૂર્વક સંસારના ઉચ્છેદના ઉપાયોને શાસ્ત્રવચનથી સમ્યક્ જાણીને તે પ્રકારના મારા યત્નથી ક્રમસર સંસારનો ઉચ્છેદ થાય છે અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.” ઉપદેશકના આ વચનથી શ્રોતાને અનેકાંતવાદની રુચિ થાય છે અને તે રુચિ પણ શ્રવણ માત્રથી નહિ પરંતુ પદાર્થના સમ્યક્ અવલોકનથી થઈ છે, તેથી પ્રસંગે પ્રસંગે એકાંતવાદ પ્રત્યે તેને અરુચિ સ્પષ્ટ થતી દેખાય અને અનેકાંતવાદ પ્રત્યે જ પક્ષપાત થાય તથા અનેકાંતવાદના મર્મને જાણવા માટે શ્રોતાને તીવ્ર જિજ્ઞાસા થાય તેનો નિર્ણય ઉપદેશકે કરવો જોઈએ. જેથી અનેકાંતવાદના પક્ષપાતી એવા તે શ્રોતાને વિશેષ ધર્મ પરિણમન પામે. II૬૫/૧૨૩
અવતરણિકા :
ततोऽपि किं कार्यमित्याह
-
અવતરણિકાર્ય :
ત્યારપછી પણ=શ્રોતાને તત્ત્વવાદ સમ્યક્ પરિણમન પામ્યો છે તેવો નિર્ણય કર્યા પછી પણ શું કરવું જોઈએ ?=ઉપદેશકે શ્રોતાને શું કહેવું જોઈએ ? તે કહે છે
સૂત્ર ઃ
શુદ્ધે વન્યમેવથનમ્ ।।૬૬/૧૨૪||
-
-
સૂત્રાર્થ
શુદ્ધ પરિણામ હોતે છતે=શ્રોતાને તત્ત્વવાદનો પરિણામ શુદ્ધિને પ્રાપ્ત થયેલો હોતે છતે, બંધના ભેદનું કથન કરવું જોઈએ=કર્મના બંધના જે ભેદો છે તેનું વર્ણન કરવું જોઈએ. ||૬૬/૧૨૪॥
ટીકા ઃ
'शुद्धे' परमां शुद्धिमागते परिणामे 'बन्धभेदकथनम्' 'बन्धभेदस्य' मूलप्रकृतिबन्धरूपस्याष्टविधस्य ઉત્તરપ્રકૃતિવન્યસ્વમાવસ્ય ચ સપ્તનવતિપ્રમાળસ્ય [+૧+૨+૨૮+૪+૪+૨+=૧૭] ‘થનં' प्रज्ञापनं कार्यम्, बन्धशतकादिग्रन्थानुसारेणेति । । ६६ / १२४ ।।
ટીકાર્ય ઃ
‘શુદ્ધે’
• પ્રથાનુસારેખેતિ ।। શુદ્ધ પરિણામ હોતે છતે=પરમશુદ્ધિને પામેલો પરિણામ હોતે છતે=
