________________
૨૩૬
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ | સૂત્ર-૧૮, ૧૯ તેથી જીવાદિ પદાર્થના યથાર્થ રુચિના બળથી, તે મહાત્મા સદા જિનવચનનું અવલંબન લઈને, સ્વશક્તિ અનુસાર સંસારના ઉચ્છેદમાં સદા પ્રવર્તે છે, તે વરબોધિલાભનું સ્વરૂપ છે. II૧૮/૧૨કા અવતરણિકા -
अथ फलत एनमेवाह - અવતરણિકાર્ય :
હવે ફલથી આને જ=વરબોધિલાભને જ, કહે છે – ભાવાર્થ :
સૂત્ર-૧૭માં કહેલ કે ઉપદેશકે હેતુથી, સ્વરૂપથી અને ફળથી વરબોધિલાભની પ્રરૂપણા કરવી જોઈએ. તેમાં સૂત્ર-૬૮માં હેતુથી વરબોધિલાભની પ્રરૂપણા બતાવી, અને ટીકાકારશ્રીએ ટીકાના અંતે સ્વરૂપથી વરબોધિલાભને બતાવેલ. હવે સૂત્ર-૭૫ સુધી ફલથી વરબોધિલાભને જ બતાવે છે – સૂત્ર :
ग्रन्थिभेदे नात्यन्तसंक्लेशः ।।६९/१२७ ।। સૂત્રાર્થ -
ગ્રંથિભેદ થયે છતે અત્યંત સંક્લેશ થતો નથી=સમ્યક્તથી પાત થયા પછી પણ અત્યંત સંક્લેશ થતો નથી. II૯/૧૨૭ll ટીકા :
इह ग्रन्थिरिव ग्रन्थिः दृढो रागद्वेषपरिणामः, तस्य 'ग्रन्थेः भेदे' अपूर्वकरणवज्रसूच्या 'भेदे' विदारणे सति लब्धशुद्धतत्त्वश्रद्धानसामर्थ्यानात्यन्तं न प्रागिवातिनिबिडतया 'संक्लेशो' रागद्वेषपरिणामः प्रवर्तते, न हि लब्धवेधपरिणामो मणिः कथञ्चिन्मलापूरितरन्ध्रोऽपि प्रागवस्थां प्रतिपद्यत इति Tદ૨/૧૨૭ ટીકાર્ચ -
ફ ... રિ અહીંગ્રંથિભેદ શબ્દમાં, ગ્રંથિ જેવી ગ્રંથિ છે=દઢ રાગદ્વેષનો પરિણામ છે. તે ગ્રંથિનો ભેદ કરાયે છતે અપૂર્વકરણરૂપ વજની સોયથી વિદારણ કરાયે છતે, પ્રાપ્ત થયેલા શુદ્ધ તત્વના શ્રદ્ધાનના સામર્થથી પૂર્વની જેમ અતિ નિબિડાણાથી અત્યંત રાગદ્વેષતા પરિણામરૂપ સંક્લેશ થતો નથી. જે કારણથી લબ્ધધપરિણામવાળો મણિ કોઈક રીતે મલથી પુરાયેલા છિદ્રવાળો પણ પૂર્વની અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરતો નથી. ‘ત્તિ’ શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ અર્થે છે. ૬૯/૧૨૭
