________________
૨૨૬
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨| સૂત્ર-૧૨, ૬૩ ટીકા - ___ यदि च देहाद् भिन्न एव आत्मेत्यभ्युपगमः तदा 'आत्मकृतस्य' कुशलादकुशलाद्वाऽनुष्ठानादात्मसमुपार्जितस्य शुभस्याशुभस्य च कर्मण इहामुत्र च 'देहेन' कर्ताऽनुपभोगः अवेदनं प्रसज्यते, મચાવત્ દર/૨૨૦ ટીકાર્ચ -
વિર.... સાવૃતત્વાન્ ા અને જો દેહથી ભિન્ન જ આત્મા છે એ પ્રમાણે સ્વીકાર છે તો આત્મા વડે કરાયેલા કુશલ-અકુશલ અનુષ્ઠાનથી આત્મા વડે ઉપાર્જિત શુભ-અશુભ કર્મોનું આ ભવ અને પરભવમાં દેહ વડે કર્તાને અનુપભોગ છે અવેદન પ્રાપ્ત થાય છે; કેમ કે અવ્યકૃતપણું છે=દેહથી ભિન્ન એવા આત્મકૃતપણું છે. li૬૨/૧૨૦ || ભાવાર્થ :
વળી એકાંત દેહથી ભિન્ન જ આત્મા છે એમ સાંખ્ય દર્શન સ્વીકારે છે એમ સ્વીકારવામાં આવે તો આત્મા જે ધર્મઅનુષ્ઠાન કરે છે અથવા આત્મા જે પાપઅનુષ્ઠાન કરે છે તેનાથી બંધાયેલાં શુભ અને અશુભ કર્મો અહીં આ ભવમાં અને પરભવમાં દેહથી વેદન થતાં દેખાય છે તે સંગત થાય નહિ.
વસ્તુતઃ સંસારી જીવો ચોરી આદિ કરે છે તેનાં ફળ ક્યારેક આ ભવમાં પ્રાપ્ત કરે છે અને તે દેહથી વેદન થાય છે તે પ્રત્યક્ષથી દેખાય છે તે સંગત થાય નહીં અને ક્યારેક તે અકાર્યનું ફળ જન્માંતરમાં મળે છે તે સંગત થાય નહિ માટે દેહથી કથંચિત્ આત્માનો અભેદ સ્વીકારવો જોઈએ. એ પ્રકારે ઉપદેશક યોગ્ય શ્રોતાને ઉપદેશ આપે છે. IIકર/૧૨૦II અવતરણિકા -
यदि नामैवमापद्यते तथापि को दोष ? इत्याह - અવતરણિકાર્ય :
જો આ પ્રમાણે=સૂત્ર-પ૭થી અત્યાર સુધી કહ્યું એ પ્રમાણે, પ્રાપ્ત થાય તો પણ શું દોષ છે ? એથી કહે છે –
સૂત્ર :
કૃષ્ટટવાધા Tદરૂ/9ર97 સૂત્રાર્થ - દષ્ટ ઈષ્ટ બાધા છે. II૬૩/૧૨૧II
