________________
૨૦૦
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨| સૂત્ર-૪૩, ૪૪ છેદશુદ્ધ વચનો પણ નિષ્ફળ છે. માટે બુદ્ધિમાન પુરુષ તાપથી અશુદ્ધ એવા આગમમાં કષ-છેદની પરીક્ષા માટે યત્ન કરતા નથી એમ સૂત્ર ૩૯-૪૦ સાથે સંબંધ છે. II૪૩/૧૦૧TI અવતારણિકા :
आह - अवगतं यथा कषच्छेदतापशुद्धः श्रुतधर्मो ग्राह्यः, परं किम्प्रणेतृकोऽसौ प्रमाणमिति व्यतिरेकतः साधयन्नाह - અવતરણિતાર્થ -
શંકા કરે છે – જણાયું – જે પ્રમાણે કષ-છેદ-તાપશુદ્ધ મૃતધર્મ ગ્રહણ કરવો જોઈએ પરંતુ કેવા પ્રણેતૃક એવો આ મૃતધર્મ પ્રમાણ છે એથી વ્યતિરેકથી બતાવતાં કહે છે – ભાવાર્થ -
પૂર્વમાં કહ્યું કે ઉપદેશક યોગ્ય શ્રોતાને શ્રુતધર્મની કષ-છેદ-તાપથી પરીક્ષા કરીને, તે ત્રણેયથી શુદ્ધ એવા શ્રતધર્મને સ્વીકારવો જોઈએ તેવો ઉપદેશ આપે. તે ઉપદેશ સાંભળીને કોઈ યોગ્ય શ્રોતા કહે કે કષ-છેદતાપથી શુદ્ધ એવો શ્રુતધર્મ સ્વીકારવો જોઈએ તેવો નિર્ણય મને થયો છે પરંતુ તેવા કૃતધર્મના પ્રણેતા કોણ છે કે જેમનો શ્રુતધર્મ પ્રમાણે બને તે પ્રકારની શ્રોતાની જિજ્ઞાસામાં વ્યતિરેકથી ઉત્તર આપતાં કહે છે – સૂત્ર :
नातत्त्ववेदिवादः सम्यग्वादः ।।४४/१०२।। સૂત્રાર્થ :
અતત્ત્વવેદીનો વાદ સમ્યગ્વાદ નથી. ll૪૪/૧૦રા ટીકા :
'न' नैव 'अतत्त्ववेदिनः' साक्षादेव वस्तुतत्त्वमज्ञातुं शीलस्य पुरुषविशेषस्य अर्वाग्दर्शिन इत्यर्थः 'वादः' वस्तुप्रणयनम् अतत्त्ववेदिवादः, किमित्याह-'सम्यग्वादो' यथावस्थितार्थवादः, साक्षादवीक्षमाणेन हि प्रमात्रा प्रोक्तं जात्यन्धचित्रकरनरालिखितचित्रकर्मवद्यथावस्थितरूपविसंवादेन असमञ्जसमेव शास्त्रं स्यादिति कथं तद्भाषितं वस्तु अविपरीतरूपतां प्रतिपत्तुमुत्सहते? इति ।।४४/१०२।। ટીકાર્ચ -
“ર' વ ... રિ II અતત્વવેદીનોસાક્ષાત્ જ વસ્તુતત્વને નહિ જાણવાના સ્વભાવવાળા એવા પુરુષવિશેષરૂપ અર્વાગ્દર્શીનો સામે દેખાતી વસ્તુ માત્ર જોઈ શકે તેવા છપ્રસ્થનો વાદ વસ્તુતત્વનું કથન એ અતત્વવેદીવાદ છે. અને એવો અતત્વવેદીવાદ સમ્યગ્વાદ નથી જ યથાવસ્થિત અર્થવાદ
