________________
૧પ૦
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧) અધ્યાય-૨ | સૂત્ર-૧૧ (૬) સ્થિરીકરણ: ધર્મથી સીદાતાઓને ત્યાં જધર્મમાં જ સ્થાપન. (૭) વાત્સલ્ય : સમાનધાર્મિકજનોના ઉપકારનું કરવું. (૮) પ્રભાવના : ધર્મકથાદિ દ્વારા તીર્થની ખ્યાપના=તીર્થની વૃદ્ધિ થાય તેવી પ્રવૃત્તિ.
આ પાછળના ચાર બતાવ્યા એ ગુણપ્રધાન નિર્દેશ ગુણ ગુણીનો કથંચિત ભેદ બતાવવા માટે છે; કેમ કે એકાંત અભેદમાં ગુણનિવૃત્તિમાં ગુણીની પણ નિવૃત્તિ થવાથી શૂન્યતાની પ્રાપ્તિ છે.
ત્તિ' શબ્દ દર્શનાચારના ભેદની સમાપ્તિ માટે છે. ચારિત્રાચાર : ચારિત્રાચાર પણ આઠ પ્રકારનો છે. કઈ રીતે આઠ પ્રકારનો છે? તેથી કહે છે – પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિના ભેદથી આઠ પ્રકારનો છે, એમ અવય છે. અને સમિતિ ગુપ્તિનું સ્વરૂપ પ્રતીત જ છે. તપાચાર : વળી, તપાચાર બાર પ્રકારનો છે. કઈ રીતે બાર પ્રકારનો છે ? તેથી કહે છે –
બાહ્ય અને અત્યંતર તપ ષકદ્રયના ભેદથી બાર પ્રકારનો છે, એમ અવય છે. ત્યાં=બારભેદમાં ઉદ્ધરણ બતાવે છે –
(૧) અનશન (૨) ઊણોદરતા (૩) વૃત્તિનો સંક્ષેપ (૪) રસનો ત્યાગ (૫) કાયક્લેશ (૬) સંલીનતા એ બાહ્ય તપ કહેવાયેલું છે.
(૧) પ્રાયશ્ચિત્ત (૨) ધ્યાન (૩) વૈયાવચ્ચ (૪) વિનય (૫) ઉત્સર્ગ=કાયોત્સર્ગ (૬) સ્વાધ્યાય એ છ પ્રકારનું અત્યંતર તપ છે. I૬૨-૬૩મા” (પ્રશમરતિપ્રકરણ શ્લોક-૧૭૫-૧૭૬)
વળી, વીર્યાચાર નહિ ગોપવાયેલા બાહ્ય અને અભ્યત્તર સામર્થ્યવાળા છતા પુરુષના અનંતર કહેલા જ્ઞાનાચાર-દર્શનાચાર આદિ છત્રીસ આચારમાં યથાશક્તિ સ્વીકારાત્મક પરાક્રમરૂપ અને સ્વીકારાયેલામાં યથાબળ પાલનરૂપ છે.
ત્તિ” શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ અર્થે છે. II૧૧/૬ ભાવાર્થ:(૨) દર્શનાચાર:
સર્વજ્ઞનું વચન આગમ છે અને જ્ઞાનાચારના સેવન દ્વારા સર્વજ્ઞના વચનનો જ યથાર્થ બોધ કરવામાં આવે છે. તે બોધ સર્વજ્ઞના વચનથી થયેલો હોવાથી લેશ પણ અન્યથા નથી તેવી સ્થિર બુદ્ધિ કરવા અર્થે દર્શનાચારનું સેવન કરવામાં આવે છે અને ઉપદેશક યોગ્ય શ્રોતાને કહે કે સર્વજ્ઞના વચનમાં પણ કેટલાંક વચનો હેતગ્રાહ્ય છે અને કેટલાંક વચનો હેતુથી ગ્રહણ થઈ શકતાં નથી; કેમ કે કેવળજ્ઞાન થાય
