________________
૧૭૧
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ | સૂત્ર-૨૬, ૨૭
અસદાચારના પરવશથી જીવો દુષ્કુલમાં ઉત્પન્ન થાય છે ત્યાં દુષ્કુલમાં અસુંદર વર્ણ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ શરીરવાળા એવા તેઓને દુઃખને દૂર કરવાના કારણ એવા ધર્મનું સ્વપ્નમાં પણ અનુપલંભ હોવાથી હિંસા, જૂઠ, ચોરી આદિ અશુભકર્મ કરવામાં તત્પર એવા તેઓને નરકાદિ ફલવાળા પાપકર્મના ઉપચય જ પ્રાપ્ત થાય છે અને તેનાથી અભિભૂત એવા તેઓને પાપકર્મથી ઘેરાયેલા એવા તેઓને આ ભવમાં અને પરભવમાં અવિચ્છિન્ન પ્રવાહવાળી એવી દુઃખતી પરંપરા પ્રાપ્ત થાય છે. જે કહેવાય છે –
તે કર્મો વડે વિવશ એવો તે જીવ સંસારચક્રને પરાવર્તન કરે છે. દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવથી ભિન્ન એવા ઘણા આવર્તામાં ભટકે છે. ૭પા" () i૨૬/૮૪ ભાવાર્થ :
ઉપદેશક યોગ્ય શ્રોતાને કહે કે પ્રમાદને વશ પંચાચારના પાલનને છોડીને અસદાચારનું સેવન કરવામાં આવે તો અથવા પ્રમાદને વશ યથાતથા પંચાચારનું સેવન કરવામાં આવે તો તેના ફળરૂપે ખરાબ કુલોમાં જન્મ થાય છે. આવા ખરાબ કુલોમાં તે જીવોને સ્વપ્નમાં પણ ધર્મના સેવનનો વિચાર આવતો નથી પરંતુ હિંસાદિ પાપો સેવીને નરકાદિ ફલોને પ્રાપ્ત કરે છે. અને તે રીતે ઘણા ભવો સુધી દુઃખની પરંપરાને પ્રાપ્ત કરે છે. માટે સંસારનું આ પ્રકારનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ વિચારીને તે અનર્થોની પરંપરાના નિવારણ અર્થે પંચાચારમાં ઉદ્યમ કરવો જોઈએ. ll૨૬૮૪
અવતરણિકા :
તથા –
અવતરણિકાર્ચ -
અને –
સૂત્ર :
ઉપાયતો મોનિન્દા સાર૭/૮
સૂત્રાર્થ :
ઉપાયથી મોહની નિંદા કરવી જોઈએ. ૨૭/૮પI. ટીકા :
'उपायतः' उपायेन अनर्थप्रधानानां मूढपुरुषलक्षणानां प्रपञ्चनरूपेण 'मोहस्य' मूढताया 'निन्दा' अनादरणीयता ख्यापनेति, यथा -
