________________
૧૩૨
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ / સુત્ર-૪, ૫ ટીકા :
'सम्यग्' अविपरीतरूपतया तेभ्यः साधारणगुणेभ्यः 'अधिका' विशेषवन्तः ये गुणाः तेषाम् ‘આધ્યાન થનમ્, કથા“पञ्चैतानि पवित्राणि सर्वेषां धर्मचारिणाम् ।
अहिंसा सत्यमस्तेयं त्यागो मैथुनवर्जनम् ।।५०।।" [हा० अष्टके १३/२] इति ।।४/६२।। ટીકાર્ય :
સી' મૈથુનવર્ઝનમ્” , સમ્યગુ=અવિપરીતરૂપપણાથી, તેનાથી=પૂર્વસૂત્રમાં બતાવેલા સાધારણ ગુણોથી, અધિક=વિશેષવાળા, જે ગુણો તેનું કથન ઉપદેશકે યોગ્ય શ્રોતા પાસે કરવું જોઈએ. જે પ્રમાણે –
“સર્વ ધર્મચારીઓના આ પાંચ પવિત્ર ગુણો છે. અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, ત્યાગ પરિગ્રહ અને મૈથુનનું વર્જન. h૫oli" (હારીભદ્રીય અષ્ટકપ્રકરણ શ્લોક-૧૩/૨)
તિ’ શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ અર્થે છે. I૪/૬રા ભાવાર્થ -
સૂત્ર-૩માં ગ્રંથકારશ્રીએ કહ્યું કે શ્રોતાની પ્રકૃતિ આદિ જાણીને પ્રથમ તેને સાધારણ ગુણોનો ઉપદેશ આપવો જોઈએ. જેથી તે ગુણોના પક્ષપાત દ્વારા તે શ્રોતા ગંભીર આદિ ભાવોને પ્રાપ્ત કરે અને વિશેષ પ્રકારના ધર્મને સેવવા માટે યોગ્ય બને. ત્યારપછી તે શ્રોતાને પૂર્વમાં જે સામાન્ય ગુણો કહ્યા તેનાથી વિશેષ પ્રકારના ગુણોનું અવિપરીતરૂપે કથન કરવું જોઈએ, જેથી તે વિશેષ ગુણોના પરમાર્થને જાણીને તે ગુણોને સેવવા માટે ઉદ્યમ કરી શકે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે કેવા પ્રકારના વિશેષ ગુણોનું કથન કરવું જોઈએ ? તેથી અષ્ટકપ્રકરણના શ્લોકના ઉદ્ધરણથી બતાવે છે –
ધર્મી જીવોએ પવિત્ર એવા અહિંસા આદિ પાંચ વ્રતોમાં ઉદ્યમ કરવો જોઈએ. તેમ કહીને તે અહિંસાદિ પાંચ વ્રતોનું શ્રોતાને તેની બુદ્ધિ અનુસાર સૂક્ષ્મબોધ થાય તેવું વિશેષ વર્ણન કરવું જોઈએ, જેથી તે વ્રતોનો યથાર્થ બોધ કરીને તે શ્રોતા તે પ્રકારના વિશેષ ધર્મને સેવવા માટે શક્તિ અનુસાર યત્ન કરી શકે. I૪/કશા
અવતરણિકા :
તથા -
અવતરણિકાર્ય :અને –
