________________
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૨ / સૂત્ર-૬, ૭
૧૩૫
શાસ્ત્રના ૫૨માર્થને જાણીને તે ૫૨માર્થ અનુસાર ઉચિત યત્ન કરવા માટે છે, તેથી મનુષ્યભવને સફળ ક૨વો જોઈએ.” આ પ્રકારે ગંભીરતાપૂર્વક ઉપદેશકે ઉપદેશ આપીને શ્રોતાને સાસ્ત્રોના પરમાર્થની જિજ્ઞાસા ઉત્પન્ન થાય તેવો શુશ્રુષા ગુણ તેનામાં પ્રગટ કરવો જોઈએ. અન્યથા તેને અપાયેલો ઉપદેશ તેના હિતનું કારણ તો થશે નહિ પરંતુ તે ઉત્તમ શ્રુત પ્રત્યે અનાદરભાવવાળો થવાથી તે શ્રોતાનું અહિત થશે. માટે શ્રોતામાં શુશ્રુષા ગુણ પ્રગટ કર્યા વગર જે ઉપદેશકો ઉપદેશ આપે છે તે અનુચિત પ્રવૃત્તિરૂપ છે. II૬/૬૪॥
અવતરણિકા :
तथा
-
અવતરણિકાર્થ ઃ
અને
સૂત્રઃ
—
સૂર્યો સૂય ઉપવેશઃ ।।૭/૬||
સૂત્રાર્થ
ફરી ફરી ઉપદેશ આપવો જોઈએ. 1૭/૬૫]I
:
ટીકા ઃ
'भूयो भूयः' पुनः पुनः उपदिश्यते इति 'उपदेश: ' उपदेष्टुमिष्टवस्तुविषयः कथञ्चिदनवगमे सि कार्यः, किं न क्रियन्ते दृढसंनिपातरोगिणां पुनः पुनः क्रिया तिक्तादिक्वाथपानोपचारा इति
II/II
ટીકાર્ય ઃ
‘મૂવો મૂવઃ’ સ્વાથપાનોપચારા કૃતિ ।। કોઈક રીતે શ્રોતાને બોધ ન થાય તો ફરી ફરી ઉપદેશ આપવો જોઈએ=શ્રોતાને ઉપદેશ આપવા યોગ્ય વસ્તુવિષયક ફરી ફરી ઉપદેશ આપવો જોઈએ. તેને દૃઢ ક૨વા અર્થે કહે છે –
દૃઢ સન્નિપાતવાળા રોગીઓને ફરી ફરી તિક્તાદિ ક્વાથના પાનના ઉપચારરૂપ ક્રિયા શું નથી કરાતી ? અર્થાત્ કરાય છે. તે ગાઢ રોગવાળા જીવને ફરી ફરી ઉપદેશ આપવારૂપ ઔષધ આપવું જોઈએ.
‘કૃતિ' શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ અર્થે છે. ।।૭/૬૫
