________________
૧૧૫
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૧શ્લોકઅર્થિતા પ્રાપ્ત થાય. ત્યારપછી ધર્મના અર્થી જીવોને ધર્મનો બોધ કરાવવા અર્થે શ્લોક-૩માં ધર્મનું લક્ષણ બતાવ્યું. અને શ્લોક-૩માં અવાંતર સૂત્રો દ્વારા અત્યાર સુધી સેવવા યોગ્ય સામાન્ય ગૃહસ્વધર્મનું સ્વરૂપ બતાવ્યું. તે સ્વરૂપને સમ્યક અવધારણ કરીને જે ગૃહસ્થ આ પ્રકારના સામાન્ય ગૃહસ્થધર્મનું સેવન કરે છે તેઓને શું ફળ પ્રાપ્ત થાય તે બતાવે છે – શ્લોક :
एवं स्वधर्मसंयुक्तं सद् गार्हस्थ्यं करोति यः।
लोकद्वयेऽप्यसौ धीमान् सुखमाप्नोत्यनिन्दितम् ।।४।। શ્લોકાર્ચ -
આ રીતે પૂર્વમાં વર્ણન કર્યું એ રીતે, સ્વધર્મથી યુક્ત એવું સદ્ગહસ્થપણું જે પુરુષ કરે છે બુદ્ધિમાન એવો એ=એ પુરુષ, લોકદ્ધયમાં પણ આ લોક અને પરલોકમાં પણ અનિદિત સુખને પ્રાપ્ત કરે છે. IIII. ટીકા -
"एवम्' उक्तन्यायेन यः 'स्वधर्मः' गृहस्थानां संबन्धी धर्मः तेन 'संयुक्तं' समन्वितम्, अत एव 'सत्' सुन्दरं 'गार्हस्थ्यं' गृहस्थभावं 'करोति' विदधाति 'यः' कश्चित् पुण्यसंपन्नो जीवः 'लोकद्वयेऽपि' इहलोकपरलोकरूपे, किं पुनरिहलोक एवेत्यपिशब्दार्थः, 'असौ' सद्गार्हस्थ्यकर्ता धीमान्' प्रशस्तबुद्धिः “સુ” ‘ગાખોતિ' તમને નિશ્વિત રામાનુવન્વિતયા સુધિયામાળીમતિ ૪ ટીકાર્ય :
વિ'. સુધિયામvમતિ || આ રીતેaઉક્ત વ્યાયથી શ્લોક-૩માં અવાંતર ૫૮ સૂત્રો દ્વારા વર્ણન કર્યું એ પદ્ધતિથી જે સ્વધર્મસંયુક્ત=ગૃહસ્થોના સંબંધી ધર્મથી યુક્ત છે, આથી જ સુંદર એવા ગૃહસ્થભાવને જે કોઈ પુણ્યસંપન્ન જીવ કરે છે બુદ્ધિમાન એવો એ=પ્રશસ્ત બુદ્ધિવાળો એવો સદ્દગૃહસ્થપણાનો કર્તા, લોકદ્રયમાં પણ આ લોક અને પરલોકરૂપ લોકદ્રયમાં પણ, અતિદિત શુભાનુબંધીપણું હોવાના કારણે બુદ્ધિમાનોને અગહણીય એવું સુખ પ્રાપ્ત કરે છે.
તિ' શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ અર્થે છે. Imજા
‘નોડ'માં ‘મપિ'થી એ કહેવું છે કે પરલોકમાં તો અનિન્દિત સુખ પામે છે પરંતુ આ લોકમાં પણ અનિન્દિત સુખને પામે છે. ભાવાર્થ :
શ્લોક-૩માં ધર્મનું લક્ષણ બતાવ્યું અને તેવા લક્ષણવાળો ધર્મ શ્રાવકધર્મરૂપ અને સાધુધર્મરૂપ બે
