________________
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧ | અધ્યાય-૧ | સૂત્ર-પપ, ૫૬
૧૦૯ આરંભાયેલા શ્રેષ્ઠ એવા સંગીતને જે પ્રકારના રસથી તે સાંભળે છે તેનાથી અધિક રસપૂર્વક ધર્મશાસ્ત્રનું શ્રવણ કરવું જોઈએ જેથી શાસ્ત્રવચનના યથાર્થ તાત્પર્યનો બોધ થાય. તેમાં સાક્ષી આપે છે –
સંસારી જીવોનું ચિત્ત કોઈક શારીરિક, આર્થિક કે સાંયોગિક સ્થિતિમાં ક્લાન્ત થયેલું હોય અર્થાત્ ખિન્નતાને પામેલું હોય તો વિવેકવાળા ધર્મના શ્રવણથી ખેદ દૂર થાય છે; કેમ કે ધર્મના શ્રવણથી તે મહાત્માને વિવેક પ્રગટે છે કે તુચ્છ એવા બાહ્ય પદાર્થોનું મહત્ત્વ નથી પરંતુ ભગવાનનાં વચનથી ભાવિત ઉત્તમચિત્તનું મહત્ત્વ છે, તેથી અસાર એવા બાહ્ય નિમિત્તોને ગ્રહણ કરવાનું છોડીને “હું પ્રાપ્ત થયેલા મનુષ્યભવને જિનવચનથી ભાવિત કરું.” આ પ્રકારના ઉત્સાહથી ચિત્તનો ખેદ દૂર થાય છે.
વળી, કોઈક નિમિત્તથી ગૃહસ્થનું ચિત્ત કષાયોથી તપ્ત હોય તોપણ ધર્મશાસ્ત્રના શ્રવણથી શાંતરસને પ્રાપ્ત કરે છે.
વળી, કોઈક જીવનું ચિત્ત ઉચિત અનુચિત પ્રવૃત્તિવિષયક વિવેક વગરનું મૂઢ હોય તો વિવેકપૂર્વકના ધર્મશાસ્ત્રના શ્રવણથી તેઓની મૂઢતા દૂર થાય છે અને સર્વત્ર વિવેકપૂર્વકની પ્રવૃત્તિ થાય છે.
વળી, કોઈક જીવોનું ચિત્ત સંસારની અનેક પ્રવૃત્તિઓમાં સદા વ્યાકુળ રહેતું હોય, તેથી ધર્મક્રિયામાં પણ સ્થિરતાની પ્રાપ્તિ થતી ન હોય તેવા જીવો વિવેકપૂર્વક ધર્મશાસ્ત્રનું શ્રવણ કરે તો શાસ્ત્રવચનથી ભાવિત થયેલી મતિ હોવાના કારણે સ્થિરતાપૂર્વક ઉચિત અનુષ્ઠાનો કરીને હિત સાધી શકે છે માટે ગૃહસ્થ પ્રતિદિન ધર્મશ્રવણ કરવું જોઈએ. પપા અવતરણિકા :
તથા –
અવતરણિકાર્ય :
અને – સૂત્ર :
[૩૩] સર્વત્રામનિવેશ: Tદ્દા સૂત્રાર્થ :
(૩૩) સર્વત્ર સર્વકાર્યોમાં અનભિનિવેશ કરવો જોઈએ એ ગૃહસ્થનો ધર્મ છે. પછી ટીકા :
'सर्वत्र' कार्ये प्रवर्त्तमानेन बुद्धिमता अनभिनिवेशः' अभिनिवेशपरिहारः कार्यः, नीतिमार्गमनागतस्यापि पराभिभवपरिणामेन कार्यस्यारम्भोऽभिनिवेशः, नीचलक्षणं चेदम्, यनीतिमतीतस्यापि कार्यस्य चिकीर्षणम्, पठन्ति च -
