________________
ધર્મબિંદુ પ્રકરણ ભાગ-૧) અધ્યાય-૧ | સૂત્ર-૫૪, પપ
૧૦૭ વળી, ધર્મ પણ ઉત્તમ સામગ્રીના બલથી ભગવદ્ભક્તિ આદિ કે સુસાધુની ભક્તિ આદિ દ્વારા થઈ શકે તેવી ચિત્તની ભૂમિકા હોય પરંતુ સર્વસંગના ત્યાગથી ધર્મનું સેવન થઈ શકે તેમ ન હોય ત્યારે ધનઅર્જન કરીને ઉત્તમ સામગ્રી દ્વારા ભગવદ્ભક્તિ આદિમાં યત્ન કરવો જોઈએ અને સ્વશક્તિ અનુસાર શીલ આદિમાં પણ યત્ન કરવો જોઈએ. જેમ જેમ ધનના અવલંબન વગર પણ શીલ-તપ અને ભાવધર્મમાં યત્ન કરવાની શક્તિ સંપન્ન થતી જાય તેમ તેમ ધનઅર્જનની પ્રવૃત્તિને પણ ગૌણ કરીને સર્વવિરતિને અનુકૂળ ચિત્તનિર્માણનું કારણ બને તેવી વિશેષ પ્રકારની આચરણારૂપ ધર્મનું સેવન કરવું જોઈએ.
વળી, જેઓ ધર્મ-અર્થ અને કામ પુરુષાર્થવિષયક કઈ પ્રવૃત્તિ અત્યારે ત્યાગ માટે ઉચિત છે અને કઈ પ્રવૃત્તિ અત્યારે કરવા માટે ઉચિત છે તેનો નિપુણતાથી ઊહાપોહ કર્યા વગર કામની આસકિતથી કામમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે, તેઓની વિદ્યમાન પણ ધર્મની શક્તિ નિષ્ફળ જાય છે, તેથી તે કામપુરુષાર્થ પણ આ લોક અને પરલોકનું હિત બને નહિ.
વળી, અતિધનના અર્થી થઈને જેઓ વિદ્યમાન પણ ધર્મને અનુકૂળ શક્તિને ગૌણ કરીને અર્થઉપાર્જનમાં રત રહે છે તેઓની શક્તિ અર્થઉપાર્જનમાં વ્યર્થ જવાથી આ લોકમાં અને પરલોકમાં તેઓનું હિત થતું નથી.
વળી, જેઓ જે ભૂમિકાની બાહ્ય આચરણારૂપ ધર્મ અનુસાર શક્તિનો સંચય કરી શક્યા નથી તે ભૂમિકાના બાહ્ય આચરણારૂપ ધર્મનો સ્વીકાર કરે છે તેઓની તે ધર્મની આચરણા પણ ગુણસ્થાનકની વૃદ્ધિરૂપ ધર્મ નિષ્પન્ન કરી શકતી નથી. તેથી તેઓનો ધર્મ માટે કરાયેલો યત્ન પણ નિષ્ફળ જાય છે. આથી આ લોક અને પરલોકનું હિત થતું નથી.
વળી, જેઓ નિપુણ ઊહાપોહપૂર્વક તે તે પુરુષાર્થના ઉચિત કાળનો વિચાર કરીને સર્વપુરુષાર્થ સેવે છે તેઓ ત્રણે પુરુષાર્થના સેવન દ્વારા પણ ધર્મ પુરુષાર્થની અધિક અધિક શક્તિનો સંચય કરીને સ્વભૂમિકા અનુસાર ઉત્તર ઉત્તરનાં ગુણસ્થાનકને પ્રાપ્ત કરે છે જેથી તેઓને ગુણસ્થાનકની વૃદ્ધિકૃત થયેલ નિર્લેપ પરિણતિથી વર્તમાનમાં સુખ થાય છે, વિવેકમૂલક ત્રણે પુરુષાર્થો હોવાથી પુણ્યાનુબંધી પુન્ય બંધાય છે અને વિવેકપૂર્વક સર્વપ્રવૃત્તિ કરવાના ઉત્તમ સંસ્કારોનું આધાન થાય છે જેથી તે પુણ્યાનુબંધી પુન્યના વિપાકના બળથી અને ઉત્તમ સંસ્કારોના બળથી જન્માંતરમાં વર્તમાનના ભવ કરતાં વિશેષ પ્રકારનો યોગમાર્ગ તેઓમાં પ્રગટ થશે. જેથી ઉત્તર ઉત્તરના ભવમાં સુખની વૃદ્ધિ થશે અને અંતે પૂર્ણ સુખમય મોક્ષને પ્રાપ્ત કરશે. પિઝા
અવતરણિકા :
તથા –
અવતરણિકાર્ય :
અને –
