Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtanuM paramadhana nija virAja lekhaka: mULajIbhAi pI. zAha
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ " mahArAjazrIe tapomaya saMyamI ane jaina sAdhuone upayukta jIvana gujAryo chatAM emanI pravRttio lokakalyANa ane paropakAramAM khUba tanmaya thAya che. " 86 je mAge A divya purUSa jaI rahyo che, te mAga vIra bhagavAna mahAvIrano che, prANI mAtra pratye premathI pekhato karmacAganA dhorI mArge vicaratA e pavitra purUSa keNa haze ? jene khItAba ye nathI, AgaLa pAchaLa pUchaDAno bhAra paNa nathI, padavInI abhilASA nathI, evA e narapuMgava * vidyAvijaya ' je jIvananA paMthe prakAza pAthare che. e premaLa jyotinA teja amara rahA ! haTAlIda dinATa re ;
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtanuM paramadhana
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Lives of great men all remind us That we can make our lives sublime, And by their overflow, Raise us from what is low. -Longfellow
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ' navayugapravartaka, zAstravizArada-jainAcArya zrI vijayadharma sUri
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijayadharmasUrijana granthamALA putra dUra gujarAtanuM paramadhana munirAja vidyAvijayajI lekhakaH mULajIbhAI pItAmbaradAsa zAha vira saM. 247pa dharma saM. 27 vi. saM. 2005 mUlya : 76-0
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI rAyacurA golDana jyubilI prinTiMga varkasa, rAvapurA, vaDedarA, prAptisthAna : satyanArAyaNa paMDayA maMtrI : zrI vijayadharmasUri jana granthamAlA zivapurI (gvAlIyara) rAyacurA bUka DIpa rAvapurA : vaDedarA. mudraka : mudraNa thAna kuladAsa dvArakAdAsa rAyacurA, zrI rAyacurA golDana jyu. pri. varkasa, vaDodarA, tA. 30 : 8 : 49
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka kiraNa che UtaryuM AkAzathI re lola, enAM devadIdhAM vizvameghAM teja je!' ---kavizrI khabaradAra
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanajogI mAnavabhakti maMtrathI raMgyAM, nijanAM ura ne aMga; e ane jIvanagI, chatiye jIvana-jaMga. devabhUmithI deva ke A , mAnava sevA kAja; ciMtana citte dharmanuM nitya, sajiye sAdhu sAja. sevanA kerAM piyUSa pAtAM, veriyAM jIvana-phUla; utkarSa kAje lekanA jeNe, dAkhavI zakita atUla. raMganI chAlaka Aja chaTA, phUlaDAM nAMkhe sUra; Aja ze utsava ura umaMga, ujave leka Atura. mAnavatAnI divya pratimA, pUjana enAM thAya; bhAvane siMdhu uchaLe Aje, prANanAM puSpa verAya. tyAga che jene janatA jANe, jANe jIvana ma; jIvaje jogI ! janatA kAje, zIkhavI vIrane dharma. - mULajIbhAI pI. zAha
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92118 'in file a Ile Drills
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana SjarAtanAM parama dhana samA vidvAna muni mahArAja zrI. vidyA 9 vijyajInA jIvana paricayano A vistRta graMtha taiyAra karI gurjara janatA samakSa rajU karatAM mane AnaMda thAya che. munirAjanuM AkhuM ye jIvana abhyAsa karavA jevuM che. zraddhA ane sAdhanA dvArA mAnavI kevI apUrva siddhi prApta karI zake che-mAnavatAnA kevA anokhA zikhare jaI bese che-jJAnano parama prakAza kevI rIte pAmI zake che-e badhuM munirAjanAM jIvanadarzanamAM joI zakAya che. teozrIe racelA aneka graMtha gurjara prajAnA vArasA samAna che. emAM dharma ane jJAnanAM teja jhaLahaLe che. A jIvanaparicaya taiyAra karavAne aMge emanA tamAma graMthono abhyAsa karavAnI mane taka maLI ane tyAre ja mane lAgyuM ke AvA parama sAdhunAM jIvanamAMthI janatAe ghaNuM zIkhavAnuM che. A graMtha taiyAra karavAmAM paNa emanA e graMtho mane khUba sahAyabhUta thaI paDayA che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ [<] kartavyanI kaDI upara janatAne lai javI-sAcA jIvanadharma samajAvavA-saMsAramAM mAnavatA ane jJAnanAM ajavALAM pAtharavAMe pratyeka sAcA sAdhune dharmo che. munirAje saMsAranI suMdara sevA karI che. e jIvanasAdhanA A graMthamAM AlekhAi che. A graMtha jemanI preraNAthI huM taiyAra karI zakayA chuM e suprasidhdha ' zAradA mAsikanA taMtrI ane ApaNA jANItA lAkasAhityakAra zrI. rAyacurAbhAinA huM ghaNA AbhArI chuM. A graMthanI racanAne aMge munirAja jevA parama sAdhupuruSane huM paricaya pAmI zakayA eTaluM ja nahi, graMtha dvArA gurjara prajAne paNa huM emanuM jIvanadarzIna karAvavA zaktimAna thayA ethI mane vizeSa AnaMda thAya che. jIvana te gujarAta vadhAvI leze 2 AvA parama sAdhupuruSanA evI AzA rAkhI viramuM chuM. rAdhASTamI : sa* 2005 vaDAdarA H tA. 38-8-49 } mULajIbhAI pItAmbaradAsa zAhu
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke zrI. gokuLadAsa dvArakAdAsa rAyacurA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi vacana bhAratavarSanA ramaNiya bagIcA sarIkhuM gujarAna Aje jagatamazahura che. gujarAta saMta maMhatonI bhUmi hovAthI kavio ene puNyabhUmi kahe che ane sAce ja gujarAta e upamAne ujajavaLa banAve evA saMtanA ItihAsanI aNamUlI sAmagrI jagata samakSa Aje dharI zake tema che. trIseka varSa pahelAMnI vAta che. virAganI paramadazAe pahoMcelA jaina sAdhuonA kRpApAtra thavAnI e vakhate mane aneka taka sAMpaDatI. mahAvIra janmadina hoya ke jina dharmane lagatI anya koI paNa samAraMbha hoya emAM vyAkhyAna ApavA mATe vAraMvAra mATe javAnuM thatuM. bahu bhAvathI ane premapUrvaka samAraMbhamAM huM hAjarI Apato. mArAM custa vaiSNava gaNAtAM mAzIbA e vakhate mane kahetAM ke " dIkarA ! jainonA apAsarAmAM ApaNAthI na javAya." huM e
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] mAzIbAne vinayapUrvaka samajAvataH "mAzIbA ! jene dharma kahevAmAM Ave che emAM adharma na hoya. navo yuga Ave che. jemAM dharma dharma vacce jhagaDA na hoya, mata matAMtara na hoya, vAdavivAda na hoya, bhedabhAva na heya" mArA A zabdo para e vaSNava hRdaya vicAra karatuM thayuM. meM emane dharmonuM sAcuM darzana karAvavA vadhu prayatno karyA emAM huM saphaLa thayo ne pariNAme emaNe nIcenI mArI kAvya paMkatione vadhAvIH sarva dharmanA sUtramAM, satya prema ne neka; judA judA mArga che, aMte ekanuM eka. jana sAdhuonA kRpApAtra tarIke, vilepAralemAM potAnA ziSyamaMDaLa sahita padhArelA ApaNA mahAna jyotirdhara pU. vijayadharma surijI mahArAjanA vyAkhyAna prasaMge jana AgevAnoe mane bolAvyo. trIsa varSa pahelAMnAM e prabhAtanuM prathama darzana Aje paNa huM bhUlata nathI. dharmadharma vaccenI samAnatAnI mUrti samA e guruvAra vijayadharmasUrinAM vyAkhyAnoe tathA e mahAna gurunA vidvAna ziSyamaMDaLe huM vadhu ne vadhu AkarSAyo ne sAkSara sAdhuonI saMsthAne paNa huM kRpApAtra banyo. ekRpA mArA para cAlu rahI te Aja divasa sudhI e ja bhAva ane eja prema akhaMDita cAlu rahyo che. mArA para prabhunI e parama kRpA che ema huM mAnuM chuM.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11] prAtaHsmaraNIya zrI. vijayadharmasUri pachI emanA ziSya sAkSara sAdhuvarya zrI. vidyAvijyajI mahArAje potAnA vidvAna gurunI praNAlikA cAlu rAkhI gujarAtanA chellA pacAsa varSanA sAmAjika ane dhArmika ItihAsamAM mahatvanuM sthAna prApta kyuM che. lokakalyANanI aneka pravRttiomAM sakriya bhAga laI vidvAna gurunA A vidvAna ziSya bhAre zrama uThAvI parama sevA sAdhI che. vidyAviya' e nAmamAM ajaba vijaya samAyelo che. sAkSara samudAyamAM e nAma jeTaluM priya che eTaluM ja e nAma lokasamUhamAM paNa mAnItuM che. e nAma para hajAre loko ekaThAM thAya che. gujarAta, kaccha, kAThiyAvADa, siMdha, baMgAla ane madhyaprAMtanA sekaDo ne hajAro kuTuMbanuM munirAja vidyAvijyajI e mAruM nAma che. vidyAvijayajInI vANamAMthI preraNA jhIlI aneka kuTuMboe pitAnA jIvanamArgamAM saMskAranA phUlachoDa repyA che, paDyA che ane enAM phUlaDAMnI phorama Aje cAre kora maghamaghI rahI che. AvA sAkSara sAdhu, vidvAna vaktA, mahAna paMDita ane sarva dharma abhyAsI puruSa e janmabhUmi gujarAtanuM parama dhana che. gujarAtanA e paramadhana samA sAdhuvayaMno eka prasaMga AlekhavAnI lAlaca huM rokI zakato nathI. porabaMdaramAM gurUvara vijayadharmasUrijIno saMvatsarI mahotsava hato. huM tathA mArA mitra zrI. gaDhavI merUbhA e prasaMge porabaMdara gayA. jaina vADImAM savAre munirAja zrI. vidyAvijayajI mahArAjanuM vyAkhyAna hatuM. AkhI ye vADI strI purUSothI ubharAtI hatI.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] gujarAtanu vatRtva sAce svarUpe je vakatAoe khIlavyuM che emAM agrasthAnanA vakatAemAM munirAja zrI vidyAvijayajI eka che. hamezanI saumyavANIvALA vidyAvijayajInI AjanI vANI tAtI taravAranI dhAra jevI jaNAtAM meM zrI. merUbhAnuM dhyAna kheMcyuM. ame baMne sAvadha thayA ane lakSapUrvaka e mahAna samAjasudhAraka sAcA sAdhunI vANI sAMbhaLI. vAta ema hatI ke pAradara e zrImaMta vikAnuM mahAnagara. jaina vaNika gRhasthAnI sArI vasati pArabaMdaramAM che. vyAkhyAnamAM mATI sakhyAmAM Avela jaina strI samudAyanA AchAM vastra ane emAMthI jhaLakatAM hIrA metInAM AbhUSAthI A sAcA sAdhu akaLAyA hatA. eka mahAna dharmopadezaka ane sAcA samAja uttArakanI lAgaNIthI bharapUra e vyAkhyAnanA keTalAka bhAva Aje paNa huM bhUlyA nathI. huM A zuM beuM chuM ? tame sahu jaina muninA vyAkhyAnamAM AvyA che ke sinemAne khela jovA AvyA cheA? pAtapAtAnI DhIMgalIene zaNagArI potAnI lakSmInu pradarzana karavAnI harIphAi karatA heya tema zrIma te| . ahI ekaThA thayA che ke zuM ? huM kai samajatA nathI. vikAra utpanna karanArAM vaAbhUSaNothI sajjita aenAne joI. huM lAu chuM. A sthaLa atyAre kASTha dhArmika vyAkhyAnanuM lAgatuM nathI. paNa kA sinemAnA ze| jevuM lAge che kAraNa ke vikAranA agni saLagAve evI vastra ane AbhUSaNAnI sAmagrInuM ahIM pradarzana bharAyuM che. mArI sAthe mArA juvAna ziSyA che uparAMta vyAkhyAnamAM paNa juvAne ne samUha meTA che. e sahumAMthI ekAda jaNumAM paNa je ka aniSTa vikAsa janme te| A vyAkhyAnAnA athaze! ? '
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] A zabdomAM keTalAka mULa zabdo che jyAre keTalAka je bhAvathI e bolAvyA hatA enA sArarUpa che paNa Aje paNa e zabdo bolanAra e mahAna sudhAraka sAcA sAdhune mAruM zira koTi koTi vAra vaMde che. AvA sAdhu upadezake e samAjanuM, dezanuM ane rASTranuM sAcuM dhana che. bIje divase e vADImAM je oNne AvI e sarvee sAdAM vastro paridhAna karyA hatAM. dAgInAne ThaThere dUra thayo hato hato ane ene sthAne sAdAInI prabhutA jhaLakatI hatI. gujarAtanA e paramadhana samA munirAja vidyAvijayajInA jIvana prasaMge AlekhI gujarAtanA jAhera jIvanano pacAsa varSano itihAsa taiyAra karavAnA mArA varSo junA abhilASa hatA. e abhilASa gujarAtanA lokapriya rAsakavi ane jANItA lekhaka, vaDodarAnA mArA juvAna mitra zrI. mULajIbhAI pI. zAha samakSa meM jAhera karyA ane emaNe utsAhapUrvaka A kArya upADI laI gujarAtI bhASAnA jIvanacaritranA sAhityamAM A eka aNamUluM pustaka arpaNa karyuM che. jevA viziSTa che munirAja zrI. vidyAvijayajInA jIvanaprasaMgo eTalI ja viziSTatAthI zrI. mULajIbhAIe e prasaMgonI rajUAta karI AkhA e pustakanI saphaLa saMkalanA karI che. ApaNuM jIvanacaritranA sAhityamAM eka viziSTa pustakano umero karatuM A navina pustaka nUtana gujarAtamAM jarUra bhAta pADaze ane samagra gujarAta-mahAgujarAta e pustakano sAce satkAra karaze evI mArI daDha zraddhA che. zAradA kAryAlaya : vaDodarA re ) zrAvaNI pUrNimA : saMvata 2005 - - gekuladAsa dvArakAdAsa rAyacurA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ AbhAra pustakanA viSaya sabaMdhI te amAre zu kahevAnuM hoya ? A pUjyapAda mahArAjazrI vidyAvijayajI jevA tyAgI ane sayamI, lekhaka ane vakatA, sAhityakAra ane zikSApracAraka dha vIra sAdhupuruSanA AMtara ane khAdya jIvanane paricaya janatA kare ane emanA Adate Adara karI peAtAnuM jIvana banAve, e abhilASA ame niraMtara sevIe chIe. A abhilASAnI saphaLatAnA sAdhana tarIke mahArAjazrInuM Adarza ane ceAgya jIvanacaritra lakhI ApavAnI amArI vinaMtine svIkAra karI zraddA, bhakita temaja lekhanakaLAyukata AvuM apUrva jIvanacaritra lakhI ApavA mATe gujarAtanA prasiddha sAhityakAra, lekhaka ane kavi zrIyuta mULajIbhAi pI. zAhane; gujarAtI sAhityamAM peAtAnuM aneAkhuM sthAna meLavavA mATe nirmANa thayelA A graMtha upara vidvatApUrNa temaja ghaNA varSoMnA mahArAjazrInA aMgata paricayamAM AvI peAtAneA jAtIya anubhava
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15]. meLavI hRdayanA bhAvonA navanItarUpe suMdara prastAvanA lakhI ApavA mATe ApaNA lekasAhityanA uddhAraka ane prasidhdha "zAradA' patranA saMpAdaka zrIyuta rAyacurAbhAIno, temaja AvA suMdara graMthane suMdara AkAramAM chApI ApI enA mahatvamAM vadhAro karI ApavA mATe "zrI rAyacurA golDana jyubIlI prInTIMga vakarsa'nA menejara zrIyuta durlabhadAsa viThalANIno-ema A graMthanI sarvAga-suMdaratAmAM sAtha ApanAra tripuTI baMdhuone ame aMtaHkaraNathI AbhAra mAnIe chIe. tA. 4 : 8 : 49 ) zivapurI (gvAliyara) satyanArAyaNa paMDyA maMtrIzrI vi. dha. sUri graMthamALA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIranAM satAnA jai na saMdha eTale caturvidha saMdha. rAjasiMhAsananI peThe e dharmAM. zrAvikA. enuM akakeka aMga saramukhatyAra nahi; cAre dizAonI caturvida jyAta maLe tyAre te sa saMgama dharmAM'cakravartI thAya. puNya ne pApanA bheda e emaneA dharmopadeza; sadAcaraNa e emanI siddhi ne tI . paNa vairAgya te tapazcaryAnI jaina prathA navIna nirALI ne aneAkhI che. AyuSyabharanAM saMsAra tyAga na karAya, sadAnI saMnyasta dIkSA na levAya evI AtmaniLa vizALa mAnavatAne kAje mAsa mAsanA pakSapakSanA tithitithinA praharapraharanA tyAga ne tapazcaryAnAM vidhavidhanAM vidhAne emanA dI darzI saMsArazAstrIoe nirdhArelAM che. pratyeka mAnavI kAMi vairAgyayeAdha nathI ke sanI kAMcaLInI peTe saMsArane gADI de. bahudhA jateA ni`La che, manuSya svabhAva asthiratA raMgI che; jaina mahAtmAee e joyuM te upAyeA niyeAjyA. pagalAMnAM tera jeTaluM mAnavI cAle ne pAMkhamAMnAM vhera jeTaluM paMkhI uDe.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] nhAyA eTaluM puNya, ane ghaDIke saMsAra tyAgyA eTalA sanyAsa. e be vicAra te jaina sa`sArazAstrIoe AMkhela peAsaha upadhAna, upAzrayavAsa apavAsa niyeAjyA ne paLAvyA, ane ema vairAgyane ne saMsAratyAgane svAda janatAne cakhADayA. duniyA devAnI nathI, mAnavInI che, e jainAcAryAM vIsaryAM nathI, ane chatAM madhyavatI bhAvanI sALe kaLAmAMthI eka khaMDita thavA dIdhI nathI. te te jainaH hirapute, RtriyakuLanA mahAvegAne vaza kare te vIraputra. e bhAva te akhaMDa ja rAkhyA. saravALe te| . sAce jaina eTale jitendriya; bhISma pitAmahanA nAnerA bhAi. gujarAtanA jaina eTale mULa vatane binamAlanA zrImALI, eziyAnA esavAla, prAgavaTane pAravADa. ane gujara dezane tana kIdhe sUratanA gopIparAtA sAgarasapharI jhaverI, amadAvAdanA mANekacokane mahAbhAga mahAjinayA, ane aNahilapura pATaNaneA dhamavIra, rAjavIra, dhanavIra, sAgaravIra, te DahApaNavIra vaizyaratna. paNa enI mahAmAnavatAe gujarAtaneA jaina eTale padguNasa'panna saMnyAsI ne padguNasaMpanna gRhasthAzrama. saMnyAsIpakSe ApA kALamaMDapane sADhAvI gayA pAdaliptasUri, zIlaguNasUri, hemacaMdrAcAya, meraMtu MgAcAya, AnaMdaghanajI, ane hIravijayasUri ane gRhasthapaNe ApaNA kALamaMDapane seAhAvI gayA jagaDrazAha, vastupALa-tejapALa, zAMtidAsa nagaronI vaMzavela, haThIsiMha zeTha ane * sva. kavi nhAnAlAle rajU karelI e nAmAvilamAM ApaNe bIjA me nAmeA jarUra umerI zakIe-eka zrI. vijayadha sUrijI ane khIjA zrI. vidyAvijayajI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] emanAM sakhAvate bahAdura harakuMvara zeThANI. gujarAtanI jainasa'skRtinI e zikharamALa, e jeTalAM Abhane sApe eTalI jaina saMskRti Abhane mApe. jaina saMghanuM e jyeArtima`DaLa. evA samathaeN tyAga vairAgyanA avadhUtA ane evAM samathagRhasthAzramanAM mahAratne gujarAta ! tAre kheALe pAkayAM che, tenAM mArAM tane abhinaMdana che ! caturvidha jaina saMdha ! ApanA itihAsa yazaprabhALe che. vAMce, vicAra| . te navaitihAsa ghaDe. bhUtakALathI bhaviSya savAmAM saraLe. tyAgadhama` te saMsAra dharma banyeya ogavatAM ApanI saMskRtine AvaDayAM che. jaina eTale gujarAtanA rAjava zane rakSaNahAra ane gujarAtaneA zaNagAraNahAra. sva0 kavivara nhAnAlAla
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ a nuM krama 0 khaMDa 1 lo : vatanamAM khaMDa 2 jI : gurUkulavAsamAM 1 janma 5 14 mArgadarzaka mitranuM 2 kauTumbika jIvana - 9 punarmilana 3 prAthamika zikSaNa 13 15 kAzI-banArasa 4 svabhAva 18 16 mananI muMjhavaNa 5 pitAjInuM sukhaduHkha 24 17 pAThazALAnA vidyAthI 74 6 chappaniyo dukALa 28 18 gurujInI chatrachAyA 7 sAThaMbAnuM dhArmika jIvana 32 19 pAThazALAnI prasiddhi 8 anAthatA 37 20 prasthAna 9 dehagAmamAM 40 21 bhaktinI kasoTI 10 zaramALa prakRti 45 22 musApharImAM ghaDA ane 11 jIvana palaTo 48 gheTAnI ghaTanA 12 zraddhAno prabhAva para 23 dIkSAno nirNaya 13 vatanamAMthI vidAya 55 24 bahecaradAsanA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAvijaya 25 vaDI dIkSA [ 20 ] 99 103 khaMDa 3 jo : sAdhyasiddhi 26 pAThazALAne punaruddhAra 109 112 27. ArAdhanA 28 sAdhanAne mAge 118 29 aMtaranA udgAra 121 30 kAnI jIta ? meha ke 124 premanI ? kha'Da 4 thA : mAravADa mevADa ne gujarAtamAM garjanA 31 mAravADa 32 sagrAma 33 udayapuranuM adbhuta caturmAsa 34 pratijJAnI pUrNatA 75 amadAvAdane AMgaNe 76 gurUdevanA a'garakSaka tarIke 150 40 gurUdevanuM smAraka khaMDa pa meA : gurUdevanA svargavAsa ane smAraka 38 gurUdevanA svargavAsa 39 gurUdevane viyAga 196 khaMDa : 6 ThTho vIratattva pra ma`DaLa (saMskRta mahAvidyAlaya) 41 zivapurImAM 4ra vidyAvijayajInAM jamana ziSyA 43 jaMgalamAM maMgala 44 'AiDiyala maka'mAM zivapurInI saMsthA 45 zivapurIthI prayANu 175 180 183 187 190 131 136 46 gujarAtamAM punaHpraveza 198 47 munisammelananI prAthamika bhUmikA 143 48 sAdhusaMmelana 148 49 janmabhUmimAM 138 khaMDa 7 me H punaH gujarAtanI gAdamAM 200 208 214 khaMDa 8 mA : siMdhanA pravAsa 50. karAcInuM nima traNa 51 karAcInA nirNAya 155 para siMdhamAM pravezatAM 169 53 siMdhanI saphare 222 224 230 233
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ [21] 336 273 54 hAlA ne haidrAbAda 240 73 kacchanA pATanagaramAM 329 55 karAcIne kinAre 244 74 bhUjathI vidAya 333 56 praveza prasaMge 247 7pa mAMDavImAM mahAvIra 57 sajjanono saMparka 250 jayantI 58 samastajanono 76 vidyArthI pariSada 340 bhakti bhAva 256 77 bhUjamAM caturmAsa 342 59 karAcImAM vividha pravRtti ra63 78 kacchanAM anya gAmamAM 349 60 keTalAMka viziSTa 79 gAmaDAnI godamAM vyAkhyAno 270 (maMjala) 353 61 siMdha keleniomAM 62 kukkAnI pApI prathA ra77 khaMDa 10 me : bhramaNuM 63 jaina dharma pravRtti 281 zivapurI-zaraNuM ca 64 jIvadayA pariSada 283 80 pAlItANAnAM pavitra 65 navarAtri hiMsAniSedha dhAmamAM pravRtti 287 81 porabaMdaranuM caturmAsa 369 66 dIkSA pravRtti ra91 82 zaMkhezvara 67 sAmAjika pravRtti 297 83 amadAvAdane AMgaNe 376 68 vibhUttionI 84 dazavarSe pAchA jyantIo 301 dehagAmamAM 69 garIbanA sAthI 307 85 mALavAnI dharatI upara 382 70 mAMdagIne bIchAne 311 86 ujajaina 385 71 vasamI vidAya 316 87 IMdrapurIne AMgaNe 389 88 punaH zivapurImAM khaMDa 9 : kacchane pravAsa 7re kacchanA kinAre 323 khaMDa: 11me saMyama ane 373 380 394
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22] 493 jJAnane prasAda mAnapatra .9 vidyAviyajInuM , 10 vidyArthI pariSadanA vyaktitva 405 pramukhapadethI ApeluM 90 munirAjanA grantho 412 vyAkhyAna 498 91 zIla-saMyamano prabhAva 425 , 11 bhUjanI samasta prajA 92 vicArasAgaranAM motI 439 taraphanuM mAnapatra pa14 12 abaDAsAnI paMcakhaMDa 12 meH pariziSTo tIthI jautIrtha para pari 1 vidyAvijayajIe , 13 saMskAramUrti vi. vi. racelA graMtho 455 nuM eka vyAkhyAna para , 2 vidyAviyajInAM , 14 porabaMdaranI samasta caturmAsa 4pa8 prajAnuM mAnapatra para >> 3 baDanagaranuM mAnapatra 460 " 15 porabaMdaranA nA. , 4 dehagAmanuM mAnapatra 462 mahArANA sA. nuM 5 vidyAvijayajInuM pravacana 530 svAgata vyAkhyAna 466 " 16 madhyabhAratIya hindI - 6 sAdhusaMmelana saMbaMdhI sAhitya samiti mArgadarzaka lekha 470 taraphanuM mAnapatra pa33 , 7 sAdhusaMmelananuM siMhAvakana 479 sUci >> 8 karAcInI samasta prajA 1 nAmanI anukramaNikA taraphathI maLeluM 2 gAmanI anukramaNikA 17 mAnapatra >> 9 karAcI jaina saMghanuM 49o.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcI dIvAdAMDI samudranI sapATI para pharatAM pharI vahANe kharAbe lAdhe nahi eTalA mATe dIvAdAMDInI vyavasthA karavAmAM Ave che. A ja rIte A bhavasAgara tarI pAra UtaravAno prayatna karanAra mAnavI mATe paNa kharAba na lAve teTalA mATe dIvAdAMDIo hoya che. pahelI sthAvara hoya che tyAre bIjI jaMgama dIvAdAMDI. sAdhu saMnyAsI, saMta mahaMta, upadezake vagere ke jeo eka sthaLethI bIje sthaLe paribhramaNa karI, bhavAdadhimAM bhaTakatAM ane A saMsAra sAgara taravA mathatAM ApaNA jevA alpajJa mAnavIone mArgadarzana karAvavA pele pAra pahoMcADe che te jaMgama dIvAdAMDIo che. pUjya muni mahArAja vidyAvijayajI paNa Ama eka jaMgama dIvAdAMDI che ema mAruM mAnavuM che.' - hIrAlAla nArAyaNajI gaNAtrA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jogI jaMgama sevaDA, saMnyAsI daraveza binA prema pahuce nahi, durlabha satagurU deza. je tuM cAhe premadhana, viSaya thakI mana moDa; zraddhA tatparatA sahita, citta bhajanamAM joDa. - saMta kabIra bhIma vairAgyathI dhArIne, tajI che dehavAsanA; AlabI AtmalakSmIne, sajI che snehabhAvanA. mane bhAve nathI jeNe, durIcchA pApanI karI; zIlane sAcavyuM jeNe, sadAye sanehane varI. -sva0 kavivara nhAnAlAla
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtanuM paramadhana munirAja vidyAvijayajI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAja vidyAvijayajI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa : pahelA vatanamAM
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma 20) jathI sATha varSa pahelAMno e samaya hato. te vakhate * bhAratavarSamAM AjanI rASTrIyatAno juvALa nahoto Avyo. maiyA bhAratInAM baMdhana choDAvanAra eka sAdhu purUSe janma dhAraNa kare tera cauda varSa thaI cUkyAM hatAM, chatAM te vakhate koIne svane e khyAla na hato ke e puNya purUSanA pratApe AjathI sATha varSa pachI bhArata varSa gulAmInI zRMkhalAothI mukta thaze ! dezanuM sAmAjika vAtAvaraNa paNa evI ja gulAmI dazA bhogavatuM hatuM. ane dhArmika arAjaktA to dezamAM saikAothI ja cAlI rahI hatI. e samaye vi. saM. 1947nA Azvina vada cothane divase mahIkAMThAnA mahimAvaMtA pradezamAM AvelA sAThaMbA nAmanA gAmamAM AjanA ApaNA caritranAyaka munirAja zrI vidhAviyajIne janma dazA zrImALI jaina jJAtimAM thayo hato. emanuM mULa nAma to bahecaradAsa. emanA pitAjInuM nAma amathAlAla ane mAtAjInuM nAma parasanabAI. mu. 1
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 le amathAlAlane bIjA cAra bhAIo tathA eka bahena hatAM. teonAM nAmaH anukrame joItArAma gopALadAsa haragoviMda jeThAlAla ane jIvIbAI hatAM. vidyAvijyajIne janma sAThaMbAmAM thayo hato paraMtu emanA vatananA saMbaMdhamAM haju sudhI e pote nirNaya karI zakayA nathI. emanAM sagAMsaMbaMdhIonA kahevA uparathI ema lAge che ke temanA bApadAdAo dahegAmamAM rahetA hatA. keTalAkanuM ema paNa mAnavuM che ke munirAjanuM kuTuMba "nAramiyAnI muvADI" nAmanA eka nAnA gAmaDAnuM rahIza che. dehagAmanA munirAjanA saMsArI avasthAnA saMbaMdhIo gaurava le che ke "vidyAvijayajI mahArAja amArA gAmanA che." sAThaMbAvAsIo paNa Aja zabdomAM potAnA gAmanuM gaurava batAve che. ane ema gaurava darzana karavAmAM khoTuM zuM che ? hAthakaMkaNane ArasInI jarUra nathI hotI. AvI mahAna vibhUtio potAnA vatananA zaNagAra rU5 hovAnuM gaurava ke na le? pitAnAM jJAnatejathI munirAjanI kIrti comera, prasarI che. pitAnA vatanavAsIo e mATe potAnI jAtane dhanya mAne. emAM zI navAi ! dehagAma vaDedarA rAjyanuM amadAvAdathI araDha mAIlane aMtare AvelA eka paragaNAnuM mukhya zahera che. dazAzrImALI vaNika kAmanAM tyAM doDhaso-baso ghara che. "nAramiyAnI muvADI" dehagAmathI traNa-cAra gAune aMtare AveluM che. munirAjanA bApa-dAdAo dehagAmamAM AvIne rahyA hoya ke dehagAmathI tyAM jaIne vasyA hoya-game tema hoya paNa munirAjanA pitA amathAlAla potAnA jIvananirvAhAthe-sAThaMbA AvIne rahyA hatA.' amathAlAlanA pitA karasanadAsa "punAdarA sTeTanA kArabhArI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatanamAM hatA. sAThaMbA paNa eka nAnuM sarakhuM TeTa che. e vAta banavA joga che ke A baMne nAnAM rAjyonA parasparanA saMbaMdhone aMge amathAlAla keInI bhalAmaNathI sAThaMbAmAM AvIne vasyA hoya. kAraNa ke amathAlAlane rAjyanI sAtheno saMbaMdha ghaNo sAro hato. sAThaMbAmAM dazA zrImALI vaNika jAtinuM mAtra eka ja ghara hatuM. tyAMnA badhA jeno osavALa vANiyA che. ane te sau lekanI sAthe munirAjanA kuTuMbano saMbaMdha kuTuMba jevo ja hato. amathAlAla evA koI mAletujAra na hatA. sAmAnya sthitinA madhyama varganA ja e eka gRhastha hatA. sAdAI ane saraLatAthI pitAne jIvana gujAratA. te vakhatanI sAmAjika raheNI karaNIne aAjanA vAyarA vAyA na hatA. dezamAM soMghavArI hatI. nAnI AvakamAM paNa mANasa sArI rIte pitAnA kuTuMbana nirvAha calAvI zakato. amathAlAla aphINa ane bIjI paracuraNa vastune vyApAra karatA. A dhaMdho emaNe ghaNAM varSa sudhI jArI rAkhyo hato. tyAMnA darabAra sAthe amathAlAlane gharavaTa je saMbaMdha. mAtra rAjyakIya bAbatamAM ja nahi paNa kauTumbika kAryomAM paNa darabAra emanI salAha letA. Ama amathAlAlanI buddhimattAnAM teja TheTha darabAra sudhI pacI gayAM hatAM. amathAlAlane traNa saMtAna hatAM--eka putrI ane be putro. paNa bIjo putra to bAlyavayamAM ja mRtyuno mahemAna banyo hate. putrInuM nAma caMcaLabahena.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 lA amathAlAlanuM kuTuMba mULathI ja zvetAmbara jaina-mUrti pUjaka hovA chatAM kulaparaMparAthI devIdevatAonI mAnyatA cAlI AvI hatI. amathAlAla pAte paNa bahucarA mAtAnA upAsaka hatA ane ene kAraNe ja emaNe peAtAnA putranuM nAma bahecaradAsa rAkhyuM hatuM. ane emaNe khAdhA paNa rAkhI hatI ke jyAM sudhI ahucarAjInAM darzana karavA na jaie tyAM sudhI putranA vALa vadhAravA. ane emaNe e bAdhA pUrNa paNa karI-- bahucarAjInA sthAnake jaI putranA mAla utarAvyA paNa kharA. 8 hakIkata evI banI hatI ke mahucarAjI jatAM khUba pANI AvyuM ane bahecaradAsa emAM DUbI gayA. pitAnA zekanA pAra na rahyo. have thAya zuM ? dha karatAM dhADa AvI caDI, paNa kamanI gati kaiANa pArakhI zake che ? dIrgha AyuSya lai janmelA mahecaradAsa AvA apAra saMkaTamAMthI AbAda bacI gayA ane pitAne AnaMda thayA. tyAMthI te ahucarAjI gayA hatA. zraddhALunI sAcI zraddA sadA phaLyA vinA rahetI nathI.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 2: kauTumbika jIvana ca varSanI vaye bahecaradAsUnI mAtAe A phAnI 3. saMsAramAMthI kAyamane mATe vidAya lIdhI ane mAtAnuM mRtyu eTale bALakane mATe te jIvana sarvasvano lepa. je bALakanI mAtA enA zizuvayamAM ene mUkIne jAya enA lAlanapAlananuM zuM? enA jIvanaghaDataranuM zuM? enA saMskArasiMcananuM zuM ? mAtAnI zILI chAyA e to bALakano jIvanavizrAma che. mAtRtvanAM teja saMsArane ujALI rahyAM che. mAtAnI mamatAnAM mUlya jagatamAM keIthI mUlavAya ema nathI. mAtA pitAnI zILI chAMyaDImAM vAtsalyanAM jharaNAM vahetAM hoya evA saMjogomAM je bALakane ucharavAnuM hoya che te kharekhara bhAgyazALI gaNAya che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. khaMDa 1 le pitA karatAM paNa mAtAnA vAtsalyano pravAha adhika mAnavAmAM Ave che. mAtRtvanAM amI siMcanane mahimA kharekhara maTe che. rAmacaMdrajI ane kRSNacaMdrajIne pAraNe jhUkAvanArI mAtAo dhanyavAdane pAtra che. evI mAtAo saMsAranI zobhA che. bALakanI saMskAritAno AdhAra enI mAtA che. zAstramAM pitA karatAM mAtAnuM mahattva vadhAre varNavAmAM AvyuM che. dharmAcAryo karatAM paNa mAtAnuM sthAna zAstroe ucuM gaNyuM che upAdhyAyAn dazAcArya AcAryANAM zata pitaa| sahasraM tu pitRna mAtA, gauraveNAtiricyate // ane gRhajIvananA ApaNA lADIlA kavi sva. beTAdakare mAtRtvanAM guNa gAtAM lakhyuM che : mIThA madhu ne mIThA mehulA re lola; ethI mIThI te morI mAta re ! jananInI joDa sakhI! nahi jaDe re lola. dene dUdha enAM dohyalAM re lola; zazIe siMcela enI seDaya re! jananInI joDa sakhi ! nahi jaDe re lola, che ' gaMgAnAM nIra te vadhe ghaTe re lola, sarakhe e premano pravAha re ! jananInI joDa sakhI! nahi jaDe re lola,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kauTumbika jIvana 11 evI vhAlameyI mAtAnI zALA-moMghAmUlI chAMya je bALakane bALapaNamAM gumAvavI paDe enA nasIba mATe zuM kahevuM? mAtA e te| duHkhanA visAmeA che. preraNAnI parama jyAta che. zizukalyANanI jIvaMta smRti che--AzIrvAdanI anArI che. yA devI sarvabhUteSu mAtRrUpeNa saMsthitA / namastasyai namastasyai namastasyai namonamaH // AvI mAtAnuM vAtsalya-lAlanapAlana pAmavA maLe te te bALakanu sadbhAgya samajavuM. paNa kanI gahanatA AgaLa mAnavI lAcAra che. mahecaradAsane mATe A sukha naGetuM nirmAyuM. mAtAnI gerahAjarInI kheATa na sAle te mATe amathAlAlanAM mAtuzrI gharamAM rahevA lAgyAM ane dAdImA ane jIvI phAinI dekharekha nIce bahecaradAsanuM jIvana ghaDAtuM gayuM. emanAM mhena caMcaLa paNa bhAinI krAka krIka vakhata saMbhALa lai jatAM. hecaradAsanAM kAkI paNa emAM kuTuMba sAthe ja rahetA, paNa kAkIne mijAja jamarA. kAi dahADA ne kahevAi jAyaH * kAkI ! kAle khIcaDImAM mIThuM ochuM paDayuM hatuM. tA bIje divase joi leA enI majhA. jamavA bese eTale pUrA raMga jAme. kheAbhA bharIne mIThuM dhabakAyu" ja hAya ! khArI te khIcaDI eTalI badhI lAge ke dariyAnAM pANIthIe khArI. ane je bhUle cUkre kahevAi jAyaH
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 le * kAkI ! Aje mIThuM vadhAre paDayuM che hAM ! 'teA pachI bIjA divasanI rasAimAM mIThuM ja na maLe, emAM kAkIne doSa na hatA. e bicArAM gAMDAM - dAdhAra gAM jevAM hatAM. emanA mhena emane ghaNuM cAhatA. bhAne jue eTale hena aDadhIaDadhI thai jatI. 12 bhAisnanA pavitra prema jevA prema saMsAramAM virala che. e premanAM bhAvadana vANImAM vaNu vAya evAM nathI. emAM eka bIntanAM baMdhutvanI mIThAza che, AtmAnAM ejasa che, mAnavatAnI mRdutA che. bhAibDena eka khIjAne maLatAM tyAre peTa bharIbharIne vAta karatAM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 3 : prAthamika zikSaNa ma hecaradAse mAnAnuM vAtsalya gumAvyuM hatuM. jUnI para gayA hatA. kAkI pAgala hatI ane phAibbA tA kayAreka ja AvI zakatAM. AvA saMjegeAmAM enI saMbhALa levAnI javAbadArI amathAlAlane zira AvI hatI. pitA bALakanI game teTalI sabhALa rAkhe paNa mAtAnA badale te| kayAMthI vaLe? ane bALakanA haeNra mATe pitAne keTalu kaSTa veThavuM paDayuM haze tenI ApaNe jarUra kalpanA karI zakIe. amathAlAla eTale sAMbAnI eka ANItI vyakti. sAMbAnA hAkAra sAheba sAthe emane nikaTanA sabaMdha, eTale rAjakIya bAbatamAM emanI salAha levAtI. jaina samAjanA aMdaranA jhagaDAtA ata lAvavAnuM kArya paNa emane zire AvatuM. judI judI kAmeA ane vyApArI kSetromAMnA ragaDA jhagaDAe paNa emane patAvavA paDatA. TUMkANamAM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 khaMDa 1 le amathAlAla jANe sArvajanika milkata banI gayA hatA. je koIne salAha sUcanAnI jarUra paDatI te amathAlAla pAse doDI AvatuM ne amathAlAla para pakAranA kAryamAM keTalIka vakhata evA racyApacyA rahetA ke pitAnuM kArya paNa vIsarI jatA; chatAM potAnA putra pratyenI potAnI javAbadArInuM bhAna emanA haiyAmAM satata jAgrata rahetuM. ane AjathI sATha varSa pahelAMnA zikSaNanI paristhiti kalpI zake che ? te jamAnAmAM lAkaDAnI pATI upara dhULa nAkhIne eka moTA kattAthI akSaro ghuMTavAnI praNAlikA ghaNe khare sthaLe cAlu hatI. mAtra khAsa khAsa sthaLe nizALo bolAI hatI. sAThaMbAne sAre nasIbe eka nizALa tyAM zarU thaI hatI. emAM sAThaMbA temaja AsapAsanA gAmanA vidyAthIo zikSaNa levA AvatA. tyAM gujarAtI sAta copaDIo bhaNAvavAmAM AvatI. eka heDamAstara ane eka AsIsTaMTa mAstara evA be zikSakethI tAlukA zALA cAlatI hatI. e jamAnAnI vAta Aje karIe te hasavuM Ave. gujarAtI zALAnA mukhya zikSaka (Head master) ne mAsika pagAra bAra ke tera rUpiyAno, sahazikSaka ( assistant) no mAsika pagAra pAMca rUpiyA ane vaDAnizALiyAne pagAra mahine ATha AnA. paMdara varSanI vaya sudhI to bahecaradAsane sAThaMbAmAM ja rahevuM paDeluM. sAThaMbAmAM e gujarAtI cha dhoraNa bhaNatA hatA. emanI budhdhithI prasanna thaI zikSake emane vaDAnizALiyA - Moniter tarIke nimelA. ane koka vakhata emaNe vaDAnizALiyA hovA chatAM zikSaka tarIkenI kAmagIrI paNa bajAvelI. zALAmAM vaDAnizALiyA tarIke emane
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAthamika zikSaNa mAsika ADe AnA maLavA lAgyA. pahelI tArIkha Ave ne mar3ecaradAsanI hathelImAM cAMdInI AAnI ramavA lAge. mahecaradAsanA AnaMdaneA pAra nahi. amathAlAle paNa putranI prasannatAmAM peAtAnI prasannatA anubhavI. 15 paNa te jamAnAnI vAta Aje kayAM karavI ? AjanA jamAnAmAM tame tera rUpiyAnA heDamAstara ke pAMcanA pagArane mAstara kalpI zake che ? ane chatAM e te vyaktie e najIvA pagAramAM peAtAnI pharaja sAcA dilathI adA karatI. emAM emane satASa hatA--AnaMda hatA--jIvananI sAcI majhA hatI. Aje seA-cArasA rUpIyAne pagAra meLavanArAne paNa je AnaMda--je saMtAya nahi maLatA hoya te te jamAnAmAM AvI nAnA pagAravALI vyaktie anubhavatI. kAraNa ke te vakhatanuM sAmAjika jIvana sAduM hatuM. AjanA jevI hAyavarALa kAinA haiyAmAM na hatI. Aje te pAzcimAtya parvane dezanI havA ja pheravI nAMkhI che. asa ASanI Aga prakaTAvI che. irSyAnI cinagArIe paNa vyApaka manI gaya che. saMpa ane zAMtine sthAne kusapa ane azAMtinAM jANe sAmrAjya pravatI rahyAM che ane enuM punarUtthAna karavAne bhAratanA mahAna saMta-payagambara samA parama purUSe lAkha lAkha prayatnA karI bhAratane AjhAda karyuM ane prakaTelA hutAzanamAM peAtAnAprANa samaryA. e mahAna vibhUtinA balidAnamAMthI ApaNe sau emanA jIvana siddhAMtA jIvanamAM UtArI pAcho ApaNI Arya sa MskRti bhaNI vaLAe tA ja ApaNA udaya che. bAkI Aje tA rAjA ke prajA, garIba ke zrImata-adhAnA haiyAmAM lakSmInI lAlasA che- jIvananI hAya che. e vAta kharI ke te jamAnAmAM AjanA jevI meAMghavArInA ' hAu ' nasAtA. navI rakamamAM mANasa zAMtithI peAtAne uttara nirvAha
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 le calAvI zakato. paraMtu mAnavInAM haiyAne ekalI soMghavArI ja praphulla rAkhI zake che? sukhI banAvI zake che? unnata karI zake che? nA ! enI praphullitatAne, enA sukhane, enI unnatine AdhAra enI mAnasika vRtti upara avalaMbe che. enA AtmAnA saMskAra upara avalaMbe che. mAnavajIvanamAM Aje ghaNo ADaMbara vadhI gayo che. bahAranI TApaTIpane aMge ene jarUra uparAMtanA bIjA kharca karavA paDe che. khoTA caLakATa - ane bhapakAthI Ajane mAnavI aMjAI jAya che ane jema dIvAnI pAchaLa pataMga potAnI jiMdagI kurabAna kare che tema mAnavIo evA beTA caLakATanI pAchaLa khuvAra thAya che. vAstavamAM pazcimanA jaDavAde mAnavInA mana upara majabUta kAbu meLavyo che. Aja mAnavIe potAnI mAnavatA gumAvI che - dharma gumAvyo che-kama gumAvyAM che. vAsanAonI IdrajALamAM e evo phasAI gayo che ke enI zAMtienA cittanI prasannatA enA AtmAnI unnati e kayAMya meLavI zakato nathI. amRtanAM to darzana paNa karI zakato nathI ane pariNAme jherane amRta mAnI enuM pAna karI potAnA vinAzane e notare che. - te jamAne sAdAIne hatA. jIvananA dareka kSetramAM sAdAI ja pravartatI hatI. zikSaNa paNa AjanA jevuM AbarI ane kharcALa na hatuM. chatAM enI pAchaLa vidyArthInA utkarSanuM dhyeya hatuM. zikSakomAM potAnA gurudharmanuM bhAna hatuM-sevAnI vRtti hatI-ktavyaparAyaNatA hatI. AjanA zikSaNa pAchaLa koI nizcita dhyeya nathI. AjanI keLavaNI leDa mekolenA kahevA mujaba "gulAmo" pedA karavAnI keLavaNI che. ane tethI AjanuM zikSaNa gulAmI, svachaMdatA, niraMkuzatA Adi vRttio janmAve che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAthamika zikSaNa 17 paNa have e zikSaNanA kramamAM parivartana thavAne samaya AvI lAgyA che. ApaNI kAMgresa sarakAra vahelI take keLavaNInA pAyAmAM rahelA saDA sApha karanAra che. ane ApaNA zikSaNanA kSetramAM krAMti thai punaH ApaNe ane ApaNAM bALakane ApaNI sAcI saMskRti-ApaNA sAcA itihAsa ane ApaNA sAcA dhanuM rokSaNa Apaze. bahecaradAsane e nAnakaDI zALAmAM je zikSaNa maLyu. e zikSaNe emane Aje mahApurUSa banAvyA. sAcA gurU sadA mATImAMthI cAnavI sarje che. bahecaradAsanA zikSAgurUe paNa kharekhara emanA zikSaNanA pAyA jANe evA majabUta karyAM : Aje gujarAtane tee pAtAnA eka sAdhu-ziSya ApI gayA. emAMnA eka mukhya zikSakanuM nAma hatuM sadAziva dalasukharAma. teo jAte brAhmaNa hatA. bIjA zikSakanuM nAma hatuM lakhubhAi sadAbhAi. tee ate kSatriya hatA. sAcuM zikSaNa teA saMskAranI suMdara jyAta che. e lhANa maLatAM mAnavI pote prakAzamAna thai mIjAnAM jIvana urjALavA paNa zaktimAna thai zake che. hecaradAsanuM prAthamika zikSaNa emanA jIvananA utkamAM sAro phALe ApI zakayuM.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 4: svabhAva 2. kavivara nhAnAlAle eka sthaLe karyuM che : . jaDa jevI pRthvIne pATale; bALA cetananA phuvArA che; jaLabhara vatI vAdaLIe che; manukuLanA bhAtri bhaDAra che; 6 AzA chaeN, utsAha cheH bALakonA mahimA mahAna che.' kavivaranuM e daMna sAcuM che, bALakAnI nirdoSatA, mastI, AnaMda kuTuMbIone emanA bhAvi mATe AzA Ape che-utsAha Ape che. vaDIle karatAM , cetananA phuvArA ' sagA bALakonA ujjavaLa bhAvinI kalpanA emane Uchere che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAva zaizava kALamAM nathI hotA rAgadepanA dho. emAM to jIvananI narI saraLatA ja hoya che. paNa jema jema vaya vadhatuM jAya che; mAnavI - mAnavIne sahavAsa vadhato jAya che - vicArazakti vikAsa pAmatI jAya che tema tema "mArA " "tArAnI bhAvanA mUrta svarUpa letI jAya che ane pachI to jagatanI havA lAgatAM - bALapaNanI nirdoSatA e saratI jAya che. enuM jIvana navA vAghA dhAraNa kare che - ane e vAghA vAtAvaraNamAMthI jhIlelAM pratibiMbamAMthI taiyAra thayA hoya che. rogI samI bAlajIvananI nidonA adasya bane che. enuM zaramALapaNuM paNa adazya thAya che. A bahecaradAsanI paNa ghaNI zaramALa prakRti. zaramALa uparAMta bIkaNa paNa kahI zakAya. ene koInI sAthe bolavuM paDe ke javuM paDe to lajAmaNInA chADa mAphaka saMkoca tha. uparAMta gharamAM pitA ane zALAmAM heDamAstarano paNa khUba Dara lAgato. heDa mAstarano amathAlAla sAthe gADha saMbaMdha hato. te ghaNI vAra emane tyAM AvatA. keTalIka vakhata ema banatuM ke baMnemAMthI eka paNa zikSakanA pagalAM gharanA uMbarA upara paDe ke tarata ja davA AgaLa beThe beThe vAMcatA bahecaradAsa dIvo bujhAvI gharanA khUNAmAM chupAI jAya. gurUjI ene premathI bolAvatA. gurUnI kRpA ane mamatA to sadabhAgI zivo ja meLavI zake che ne ? gurUjI pRinAH "zuM bhaLo cho? kema abhyAsa kare che ?' paNa e zaramALa prakRtino ziSya nirUttara rahetA. te vakhate enAmAM lajA ane bhayanuM mizraNa hatuM.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 le te vakhatanA bahecaradAsanA sahAdhyAyIomAM vIracaMda karasanadAsa, lallu karasanadAsa, gevaradhana choTAlAla, kodaralAla kasturacaMda, vIracaMda chaganalAla, kurajI alArakha (muslIma ghAMcI) vagere hatA. A sahAdhyAyIo pichInA keTalAka hAla hayAta hoI vidyAvijyajI pratye khUba zraddhA ane bhaktibhAva darzAve che. amathAlAlanA sAthIdAromAM zeTha karasanadAsa ane dAmodaradAsa mukhya hatA. e baMne vyaktioe amathAlAla sAThaMbAmAM jyAM sudhI hatA, tyAM sudhI temanA kuTuMba sAthe gADha saMbaMdha rAkhyo hato. bALaka samajaNuM thayA pachI enAmAM amuka prakAranuM abhimAna praveze che --- pitAnI kauTumbika paristhiti anusAra pitA zrImaMta hoya to bALakamAM zrImaMtAIno garva tarI Ave che. pitA sattAdhIza hoya to bALakamAM paNa sattAnI kaMIka khumArI pragaTe che. amathAlAlanuM gAmamAM sAruM mAna - sanmAna hatuM. e rAjya ane prajAnI sAMkaLa jevA hatA. emanuM ghara saune mATe vizrAmasthAna hatuM. bahecaradAsanI udAra daza - bAra varSanI hatI te vakhate je ke ene svabhAva zaramALa ane bIkaNa hato paNa potAnA pitAjInI sattA ane sAmarthyane kAraNe te vakhate e kizoramAM paNa abhimAnanI rekhAo janmI hatI. bALako sAthe ramata ramatA kaMI TeTo kIsAda thato to tarata ja e kizora bIjA bALakone potAnA pitAne ja mAtra nahi paNa darabAra sudhIno paNa Dara batAvatA. khUba lADamAM ucharelAM bALake vadhAre paDatA lADane kAraNe temanAmAM keTalIka vakhata cArInI Adata pesI jAya che ane e Teva enA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAve 21 jIvanamAM bahu buro bhAga bhajave che. e vAta dareka mAtApitAe dhyAnamAM rAkhavA jevI che. bahecaradAsa paNa lAlana pAlanamAM ucharyA chatAM potAnA pitAjI ane gurUone pratApe evA kaI paNa durgaNamAMthI mukta rahI zakayo hato. pitAjI ane gurUonA aMkuza uparAMta pitAnA mitra karasana kAkAno bhaya paNa bhAre hatuM. teo keTalIka vakhata potAnA baMne putra - vIracaMda ane lallu sAthe amathAlAlane tyAM AvatA ane traNe vidyArthIone pAse besADIne prazna pUchatA : tame zuM bhaNo cho? dIkarA ! " eTaluM ja nahi paNa palAkhAM paNa pUchatAM ane je bhUla paDatI to kyAreka tamAcAne AsvAda paNa cakhADI devAnuM cUkatA nahi. hAthI jevA prANIne paNa aMkuzanI jarUra che je bAlyakALathI ja mAnavInA jIvana upara aMkuza mUkAyeluM rahe che te durguNono zikAra banato bacI jAya che. amathAlAlane AjubAjunA pradezamAM pitAnA dhaMdhArthe vadhAre javuM paDatuM. Ane kAraNe emaNe eka teja ghoDI rAkhelI. AMkha mIMcIne UghADe ne juo to e ghoDI namane laIne jANe dUra dUra ravAnA ja thaI hoya. e ghoDI hatI pavanapAMkhALI. ane gharane AMgaNe AvI suMdara ghoDI hAya pachI pUchavuM ja zuM bahecaradAsane paNa enA upara svAra thaI pharavAno zokha jAgyo. dazathI paMdara varSa sudhInI vayamAM e A ghaDI upara khUba pharyA ane svArInI moja mANuM.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 le emanuM vaya tera varSanuM hatuM te vakhatana A prasaMga che. tera varSanI eka kizora pANIdAra ghaDInI lagAma kAbumAM rAkhI enA upara savAra thaI e pavanapAMkhALIne doDAvato doDAvate dUra dUra saMcare e kumaLA kizoramAM keTalI tAkAta haze te kalpI lyo. AjanA kizeramAM ane yuvakemAM straNa AvI gayuM che. jIvananI raheNI karaNImAM mardAnagIne badale nAjukatAe praveza karyo che. AjanA keTalA juvAno AvI mANakIo upara savAra thaI chavananI sAcI maja mANe che ? Aje to e sthaLa sAyakala lIdhuM che. mAnavajIvanamAM ajaba parivartana thaI rahyuM che paNa e parivartana mAnavIne kayI dizAe ghasaDI jAya che te jovuM joIe. AtmA ane dehanA utkarSa mATe ja mAnavInA jIvana prayatno hovA joIe jethI deza ane prajane kaMIka jIvanato sAMpaDe. vijyAdazamInA e dhanya divase becaradAsa ghaDIne nadIe navarAvavA vAI gayo hato. pAchA pharatAM ghoDI camakI ane cAlatAM be lAto mArI. ane ghaDInI lAta vAge to zuM pariNAma Ave e to saheje kalpI zakAya evI vAta che. eka lAta bahecaradAsanA mane vAgI ane bIjI chAtI upara. chAtImAM te evI sajajaDa coTa lAgI ke e kizora muni thaI jamIna upara paDakAI paDyo. enA gurUjI lakhubhAInAM dharmapatnI-gurUpanI te vakhate nadIe kapaDAM dhotA hatAM. pitAnA vahAlasoyA vivAthInI avadazA joI teo doDI AvyAM ane kizorane potAnA bALAmAM lIdhA. gheDI doDIne sIdhI amathAlAlanI dukAne jai pahoMcI amathAlAla samajI gayA ke nakakI ghaDIe kaMI tophAna karyuM che, badhA loko nadI kinAre jamA thayA hatA. amathAlAla paNa AvI gyA. teo barAdAsa ghera laI gayA. A gAmamAM hAhAkAra thaI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAva gayo. te divase dazerAnI savArI nIkaLavAnI hatI te mAnanI khAtara baMdha rAkhavAmAM AvI hatI. te jamAnAmAM AjanA jeTalA vaidya ke dAkatara na maLe. ane temAM ya sAThaMbA gAmamAM to koI sama khAvAne ya vaidya-dAkatara na hato. prasaMgepAta suMTha, marI ne jAvaMtrIno ukALo anubhavIo banAvI jANatA. bahecaradAsane vAgelA bhayaMkara ghA upara eka anubhavI hajAmanA IlAja karAvavAmAM AvyA. eNe be traNa mahinA sudhI koI khAsa vanaspatinI paTTIo bAMdhI ne ghAva rUjhavyo. paNa e coTanuM nizAna Aje paNa vidyAvijyajInA hoTha upara mejuda hoI kAyamanuM smaraNa banI gayuM che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5: pitAjInuM sukhadu:kha hevAya che ke amathAlAle jyAre sAThaMbAmAM prathama padasaMcAra 7 karyo tyAre emanI sthiti ghaNI ja dIna hatI. emanI pAse koI paNa jAtanAM sAdhana na hatAM. paNa mANasa prayatnathI zuM nathI karI zakta ? sAThaMbAmAM AvyA pachI eka dAyakAmAM to amathAlAlanA nasIbanuM pAdaDuM pharI gayuM. kimate emane sArI yArI ApI ane emanI sthitimAM paNa sAruM parivartana thayuM-teo khAdhe pIdhe ThIka thayA. pitAnA saMsAra vyavahAra calAvavA mATe jarUriyAta pUratuM dravya temane maLatuM gayuM. kati paNa jhaLahaLavA lAgI. paNa ekalI saMpatti sukha nathI lAvatI. enI sAthe jIvananA susaMskAronI paNa jarUra hoya che. e hoya to ja AvelI saMpatti dvArA mArAM kAryo sujhe che nahi te mAnavI pAse e saMpatti aneka anartho karAve che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAjInuM sukha:dukha kharuM jotAM sAdhana e sukha nathI paNa sukhaduHkhano badhe AdhAra mAnavInI manovratti upara avalaMbe che. sAcuM sukha to te ja pAme che ke je sukha ane duHkhamAM-lAbha ane hAnimAM sadA sthiravRttithI ane bhatRharie kahyuM che tema nindatu nItinipuNA yadi vA stuvantu / lakSmIH samAviSatu gacchatu vA yatheSThama adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA nyAyyAt pathaH pravicalanti padaM na dhiiraaH| e rIte sukhaduHkhane sarakhA mAnIne garIbAI ke amIrAImAM paNa DAhyA mANaso potAnI pharaja cUktA nathI. ane kharA sukhI te ja kahevAya che. Ama to amathAlAla e rIte sukhI kahI zakAya paNa emanI kauTuMbika sthiti sArI na hatI. emanA bhAI raktapittanA rogI hatA. bhojAI pAgala hatI. eTale amathAlAlanuM jIvana kasoTI 35 hatuM. chatAM prajAmAM ane rAjadarabAramAM emanuM sArUM sanmAna hatuM - prati hatI--mobho hato. sau salAha saMpa mATe temanI pAse AvatA. emanAmAM vyavahAra kuzaLatAno eka suMdara ane moTo guNa hato ane sau koIne potAnA tarapha AkarSavAne mATe te pUrata hato. eka prasaMga noMdhavA jevo che. eka divasa kizora bahecaradAsa zALAmAMthI sAMje ghera Avyo tyAre eNe keTalAka sipAIone potAnA gharanI tapAsa karatA dIThA. amathAlAla bahAra beThA hatA. keTalAka sAmAna
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 khaMDa 1 le bahAra Amatema paDela hatA tapAsa karatAM jANa thaI ke koIke temanA upara dAvo karyo hato. tene kAraNe A prasaMga Avyo hato. paNa bahAra amathAlAla jaIne AvyA ane temanA AvyA bAda badho sAmAna gharamAM pAcho mUkI devAmAM Avyo ane sipAIoe vidAya lIdhI. e samayamAM janatAmAM rAjA-rAjyAdhikArI ke polIsano eTale badhA bhaya lekhAto hato ke koIne bAraNe polIsa Ave to e bhayaMkara chAta gaNAtI. polIsanuM nAma sAMbhaLI janatA kaMpI uThatI. amathalAlane darabAra sAthe paNa kayAreka Takkara jhIlavI paDatI. te dhakhate sAThaMbAmAM ThAkora vijayasiMhajIno amala hatA. teo baporanA samaye koka koka vakhata amathAlAlanI dukAne AvIne besatA, sUtA ane amathAlAla, karasanadAsa ane dAmodaradAsa sAthe duniyAbharanI vAto karatA. ApaNumAM eka kahevata che ke rAjA mitra kena dRSTo zruto vA rAja kAIno mitra banyuM hoya evuM koIe dekhyuM ke sAMbhaLyuM che ? A gujarAtImAM paNa eka evI ja kahevata che: "rAja vAnAM ane vAMdarA' A traNane mijAja gumAvatAM vAra nathI lAgatI. te vakhatanA sAdhAraNa sthitinA nAnA nAnA jamInadAro ke chokarI potAnI sattAnI madamAM sadA masta rahetA. eka prasaMga evo banyA hatA ke zeTha karasanadAsa ane dAmodaradAsane ThAkora sAhebanA julmane kAraNe potAnAM makAna khAlI karI nAsavuM paDyuM hatuM-hijarata karavI paDI hatI. pAchaLathI eka bIjA vacce samajutI thatAM teo gAmamAM parata AvyA hatA.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAjInuM sukhadu:kha ghaNIkavAra ThAkora sAheba ane prajA vacce paNa athaDAmaNa thatI ane ejansInA polITIkala ejanTanI pAse phariyAda naMdhAtI. rAjakuTuMbamAM kokavAra jyAre meTuM jamaNa karavAno prasaMga Avato tyAre darabAra taraphathI hukama nIkaLato ke ATaluM ghI, sAkara, prajA taraphathI maLavuM joIe. e pharamAnano amala kare ja chuTake ane je kaI e hukama na mAne te polIsa dvArA sakhata pagalAM levAmAM AvatAM. jyAre AvA jhaghaDAonA prasaMge upasthita thatA tyAre amathAlAla baMne vaccenI kaDI banI jaI samAdhAna karAvatA. AvI rIte amathAlAlanuM gAhaththa jIvana na to vadhAre sukhamaya hatuMna vadhAre duHkhAya. teo masta prakRtinA purUSa hatA eTale duHkhane paNa emane mana jarA e hisAba na hato. gAmaDAnA lekenI sAthe teo levaDadevaDane dhaMdho karatA ane dukAna cAlatI tenuM ghaNuM kharuM kArya emanA bhAI saMbhALatA kAraNa ke duniyAnI paMcAtamAM temane vadhu samaya vyatIta thato.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ chappaniyA duSkALa zamAM chappaniyAnA bhayAnaka duSkALa paDayo te vakhate bahecara dAsanuM vaya tera varSanuM hatuM. A dukALe ghaNAne herAna parezAna karI mUkelAM. anAjane trAsa dezane bharakhI rahyo hatA. mAnavInI mAnavatAe mAjhA mUkI hatI. jIvanamAMthI rasakasa sUkAi gayeA hate. dharatI paNa jANe rasakasa viheANI banI gaI hatI. jANe kudaratanA kApa ja duSkALanuM mUrtimaMta svarUpa laI na UtaryAM hoya ! samasta gujarAtamAM pANInuM TIpu` na maLe. mAnavI AzAthI TakI zake che. < AzA e te madhura kaDavA aza che jiMdagImA ( kalApI ) megharAja hamaNAM mahera karaze-hamaNAM dharatIne lIlIchama banAvaze. dhA~nI vAdaLIe AvI Aja vaze-kAla vaze ema janatA meghajInI zaha zvetI ja gai. je khAlI gayA. lokeAe dhAyu ke aSADhamAM
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ chappaniyo duSkALa Avaze paNa aSADha paNa kero karakaDato vI. janatAne lAgyuM ke zrAvaNa khAlI nahi ja jAya. sAmAnya rIte eka kahevata cAlI AvI che ke varasAda bIjA vakhatamAM paDe ke na paDe, jainonAM pajusaNamAM to jarUra Ave che. paNa anubhava siddha e lokekti paNa A varSe sAcI na paDI. bhAdaravo vItyo. Aso utaryo paNa comAsuM sAva khAlI gayuM. chappaniyAno duSkALa e paDe ke mAnavIne mAthe Aphato tUTI paDI. relve dvArA dukALavALA bhAgamAM anAja paDoMcADavAnI vyavasthA che ke karavAmAM AvI hatI. zrImaMtoe anAjanA dAna devA mAMDyAM hatAM. pratyeka sukhI saMsArI pitAnA gajA pramANe garIbone kAcu pAkuM anAja ApatA. AjanA jevI kALA bajAriyA nIti te vakhate zrImaMtAmAM na hatI. Aje to lAkho bhAI oMno bhUkhe mare: paheravAnuM vastro na maLe chatAM mAnavIe mAnavatAne dUra rAkhI kALA bajAre dvArA paisA kamAvAnI je adhamatA karI che tene Izvara kadI mApha karavAno nathI. AvI adhamatA te vakhate nahotI. duSkALa nivAraNa mATe zrIsaMtoe potAnuM kartavya banAvyA chatAM na jANe kema e bhayaMkara samayamAM eTalo badho mAnavasaMhAra kema thayo? bahecaradAsanuM vaya to te vakhate tera varSanuM hatuM. AvA kaparA saMjogo jevAne samaya Avyo hato. emanA gAmamAM ThekaThekANe maDadAMo paDyAM hatAM. bhIkhArIonI cIso saMbhaLAtI. bhUkhyA varUnI mAphaka bhIkhArIo mAnavInA kAcA mAMsane lapAI chupAIne khAtA. A hatI te vakhatanA bhayaMkara duSkALanI paristhiti. sAThaMbA e tAlukAnuM mukhya gAma hovA chatAM vAraMvAra tyAM dhADanA prasaMge banavA lAgyA. chuTI chavAI cerIo thavA lAgI. garIbo ane
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 lA dukALiyAe hAlatAM cAlatAM kAcuM mAMsa khAtA jovAmAM AvatA. gAmanI ahAra mAnavIonAM maDadAM ane hADakAM khAparIe phekaThekANe STigAcara thatI. 30 dukALiyAone judI judI jagAethI khAvAnuM apAtuM. evA annakSetrAmAM amathAlAlanI dukAnaneA paNa samAveza thatA. kavi vallabha bhaTTe peAtAnA kalikALanA garabAmAM varNana karyuM cheH-- linnuga Avyo kApate, hai| lAja maryAdA lApatA, hA dumatI dIdhI dezake, hA viparIta dhArI veSane, he| prathama pahANa varasAviyA, hA kALe dukALe AviyA, hA kumAraga sau ulaTe, hA kara kuma phaLe dhare, hai| dharama gaye dharaNI dhasI, hA pApa rahyuM saghaLe vasI, hA mANasa jayAM ghaNAM mUvAM, he| kaMika madira khAlI huvAM, heA bahucarI ! karavAne sa'hAra; bahucarI ! bhraSTa karavA AcAra. bahucarI ! sukha karAvyAM tA ja; bahucarI ! kavi kare che rAja bahucarI ! pache pRthvI DUbAI; bahucarI ! prazna na prAae kAMi. bahucarI ! tajI sumAraga pa; bahucarI ! are na Ave aMta. bahucarI ! puNya gayuM' pAtALa; bahucarI ! naranArI vRddha bALa. bahucarI ! parAM zahera nadIpAra; bahucarI ! bhU bhAse bhayakAra. kharekhara kivanAM e varNanamAM, dezamAM A samaye banatA banAvAnAM sAcA pratibiMba joi zakAya che. chappaniyAnA duSkALa vakhate deza bhAre musIbatAmAMthI pasAra thai rahyo hatA. Aje ApaNA deza anAjanI je taMgI bhAgavI rahyo che tethI aneka ghaNI taMgI te vakhate prajAne bhAgavavI paDatI. te jamAnA banArI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ chappaniyo duSkALa 31 Aje paNa keTalIka vyaktio mojuda che ane jyAre ApaNe e vakhatanI paristhitinAM varNana emanI pAsethI sAMbhaLIe chIe tyAre to kaleju kaMpAvI nAMkhe evI vedanA romaromamAM vyApI jAya che. amathAlAlane paNa A samaye potAnI kamAyelI saMpatti jatAM devuM thayeluM paNa e vAta jAheramAM bahu ochA jANatA. ane ema emanI AbarU jaLavAI rahI hatI. amathAlAle pAchalAM keTalAMka varSo daramiyAna potAno vyApAra zeka karasanadAsa khumAjI ane dAmodara meghAjI nAmanA osavALa gRhastha sAthe karyo hato.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 7 : sAThaMbAnuM dhArmika jIvana sa. zamA AvelA A bhAgamAM sAdhu - munirAjenA A samAgama te vakhate bahu eche. thatA. mahecaradAsane jyAre dahegAma javAnuM thatuM tyAre kAka kAka vakhata sAdhu mahArAjanAM darazananA meAkeA maLI jatA. dahegAmamAM eka * zrIpUjya ' rahetA hatA. te ' zrIpUjya 'te nAme ja eLakhAtA hatA. ema kahevAya che ke teo tionA nAyaka hatA. jainazvetAMbara samAjamAM gurUenA e va che. eka sAdhu ane bIjo yita. paraMtu baMnenA zabdArtha eka ja che. viTane kAraNe ja mane bhiAgA paDelA che. sAcA sAdhunAM lakSaNo A pramANe che. te dravya rAkhatA nathI; strInA spardhA sarakhA paNa karatA nathI. gADI, meTara, sAyakala, UMTa, gheADA, hAthI ke vimAnamAM paNa besatA nathI. pratidina ughADe page ane khulle mAthe page cAlIne paritrAjakanI mAphaka te
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbAnuM dhArmika jIvana 33 paribhramaNa kare che. temane nirvAha bhikSAvRttithI cAle che. te pacana - pAcananI kriyA karatA nathI. vanaspati, kAcuM pANI, agni vagerene upayoga paNa e nathI karatA. echAmAM echI jarUriyAta pramANe pAte varSeA rAkhe che. mAlIkInuM makAna. khetara ke evI bIjI koi asakayAmata emane hotI nathI. pAtra paNa lAkaDAnAM ja rAkhe che. tAMbA, pittaLa, sonuM, cAMdI Adi dhAtunI kAi vastu e rAkhatA nathI. emanuM dhyAna niraMtara tapasyA ane dharmopadezamAM rahe che. '' ATaATalo tyAga, ATaATalI vairAgyabhAvanA ane tapasyA sAcA sAdhu banelA mAnavIne jarUra deva banAve. tio uparanAM badhAM kAryo karavA lAgyA che. te badhuM ja rAkhI zake che. mAtra te lagna karatA nathI. badhAM kAryo gRhastha jevAM karavA chatAM teo gurU tarIke manAtA hatA. haju paNa kayAMka kayAMka manAya che. AmAM keTalAka yatie amuka maryAdAmAM paNa rahe che. ane keTalAka to vadhAre zithila banI lagna karavA sudhInI hade paNa pahoMcyA che. jAhera rIte lagna kare che chatAM gurU tarIke lekhAya che paraMtu bhikSArthe jatI vakhate sAdhunA badhAM cinho dhAraNa kare che ane gRhasthAne tyAM bhikSA mATe jAya che. vartamAna samayamAM keTalAka yatie maryAdAmAM rahI peAtAnuM kartavya pAlana kare che. dUra dUranA pradezamAM relve dvArA musApharI karI peAtAnI vidvatAnA upayoga janatAnA kalyANa mATe kare che. te vakhate A AtanA tionA amuka samudAyanA adhipati zrIvRttva ' kahevAtA. e jamAnAmAM sAdhuonI sakhyA bahu ochI hatI. ane zrIputsyAnuM vhera jhAjhu hatuM. kAyiAvADamAM temanI dhAka hatI. mu. 3 6
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. khaMDa 1 le dahegAmamAM je zrIpUjya rahetA temanuM nAma "cunIlAlajI" hatuM. emanuM yati tarIkenuM nAma "caMdrasiMha sUri " hatuM, amathAlAla e yati pratye sAre bhakitabhAva darzAvatA. sAThaMbAthI jyAre amathAlAla dahegAma AvatA tyAre zrIpUjyanAM darzana avazya karatA. zrIpUjaya pote vidvAna paNa hatA ane emano svabhAva zAMta ane vinamra hato. eka prasaMge himmatavimalajI nAmanA eka sAdhu dahegAma padhAryA hatA. amathAlAla emanAM darzane gayA ane temane sAThaMbA padhAravA vinaMti karI hatI. paribhramaNa karatAM karatAM himmatavimalajI sAThaMbA AvI pahoMcyA. rAtano samaya hato. gAma bahAra AvelA eka zivamaMdiramAM temaNe pitAne mukAma karyo. sAThaMbAnI dharatI upara eka tyAgI jaina sAdhunA pagalAM paDavAne A pahelo ja prasaMga hato. emanA Agamanane jainoe aMtaranA umaLakAthI vadhAvI lIdhuM hatuM. jANe sAThaMbAne AMgaNe sonAno sUraja Uge. prajA kalyANaka munirAjanAM pagalAM paDe tyAre bhAvika bhaktonAM aMtara AnaMdathI jarUra nAcI UThe che. savAramAM gAmamAM eka vAta phelAI. loko to sAMbhaLIne cakita thayA. ghara gharamAM munirAjanA camatkAranI-emanA prabhAvanI vAto thavA lAgI. sau kAI kahetuM: "rAtanA munimahArAja pAse vikarALa siMha Avyo hato ane emane vaMdana karIne cAlyo gayo hato.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAThaMbAnuM dhArmika jIvana 35. mAnavInI zradhdhA ene game tevI azakya vAto paNa mAnavAne majabUra kare che. zradhdhA e evI vastu che ke enuM baLa amApa che. ane e samaya paNa zradhdhAno hato. bahecaradAsa tathA bIjA bALake munirAja pAse Akho divasa besI rahetA. munirAja emane hasAvatA ane kathA vArtAnA prasaMge kahI saMbhaLAvatA. gocarIne samaye sau bALake mahArAjane hAtha pakaDI potapotAne ghera laI javAnI hoMsAtusI karatA. jaina munio potAnI sAthe rajoharaNa rAkhe che. A roharaNa UnanuM baneluM hoya che ane UThatAM besatAM koI jIvane IjA na pahoce te mATe tenAthI sApha karavAnA kAmamAM pote eno upayoga kare che. eka divasa bahecaradAse amathAlAlane pUchayuM: "bApu! A mahArAja bagalamAM mATaluM zA mATe rAkhe che !" amathAlAle javAba Apyo: "dIkarA ! e mATaluM nathI paNa e che.' bahecaradAse pUchayuM : "pitAjI ! ogho eTale zuM ?" amathAlAlane lAgyuM ke A nAdAna chokarA sAthe AvI bAbatanI carcA karavI nakAmI che. badhAM bALake jyAre munirAja pAse besatAM tyAre munirAja e o dekhADIne sau bALakone vAraMvAra pUchatA : "chokarAo ! A e tamAre levo che? jAo ghera pUchI Avo. kaho ke ame mahArAjano e laIe chIe." mahArAjanA e kathana pAchaLa jANe saune sAdhu banAvavAnI preraNu
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 - khaMDa 1 le hatI. keI kahetuM: "hA !' koI kahetuM "nA !" Aja ApaNe joI zakIe chIe ke.e munirAja pAse eka bALaka tarIke nirdoSa bhAve ramatA bahecaradAse jANe bhUtakALanI e preraNA jhIlI hAya ! - munirAja vidyAvijyajI banIne. sAThaMbA gAma Ama to nAnuM hatuM chatAM tyAM eka maMdira hatuM. tyAM pUjana, pATha Adi dhArmika vidhi thayA karatA. Ama lekenI dhArmika bhAvanA te samayamAM sArI hatI. joke saraLa svabhAvanA ane vivekI hatA. temanAM hadayamAM dayA ane zraddhAne vAsa hato. pitAnA najIvA svArtha mATe bIjAnA seMkaDo rUpIAnuM nukasAna karavAnI vRtti emanAM haiyAmAM jarA ye na udbhavatI. te samayamAM AjanAM jevA nATaka, sinemA na hatAM. jo ke moTAM zaheromAM nATaka maMDaLIo praveza karI cUkI hatI. paraMtu gAmaDAMomAM evo pavana vAyo nahato. varSamAM ekAda be vakhata 'taragALA' bhavAInA prayogo karI janamanaraMjana karI jatA. teo jAhera sthaLe svAge bhajavI batAvatA. kALI mAtAne veSa. bAbAnI maDhI, vAdIne svAMga, luhAra, suthAra Adino veSa, paNa bhajavAta. A badhA svAMga bhajavAtA paNa temAM AjanA jevuM bIbhatsa-tatva notuM. gArane atireka emAM kadI ja nahoto thato.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : anAthatA ne hecaradAsanA vAyadasavarSanuM hatuM ane vidyAbhyAsa che, zikSaNa letAM sAcA vidyArthInuM hRdaya sadA pulakita bane che. eka dahADA eka mANasa bahecaradAsane melAvavA mATe nizALe AvyA ane kahyuM : hecara ! cAla tane tArA bApu melAve che. ' ane zALAmAMthI ra1 lai ahecaradAsa ghera javA mATe ravAnA thayA. zerImAM dAkhala thatAM ja rUdananA sUra ene kAne paDayA. ane maheAllAnA lokAne rAtA joi ahecaradAsanAM haiyAmAM paNa karUNA vyApI gai. vAtAvaraNamAM rUdana sivAya bIjuM kAM! - dekhAtu nahi ahecaradAse vicAyuM. huM evI te zI ghaTanA banI haze ? paNa haiyAmAM eTalI badhI muMjhavaNa vyApI gai ke kAine paNa kai pUchI na zakAyuM ane jyAM dharane AMgaNe paga
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38 khaMDa 1 le mUko tyAM eNe potAnA pitAne rotA nihALyA. ane jANa thaI ke pitAnI bahenanA svargavAsanA samAcAra enA sAsarethI AvyA che. yuvAna putrInA svargavAse pitAnA hadayane AghAta lAge e svAbhAvika che. mAtAnA gujarI gayA bAda khene ja bhAInuM lAlana pAlana karyuM hatuM. e bahena pitAne mATe AzvAsananuM sthAna hatuM. bhAIne mATe vizrAmanuM sthAna hatuM.e blena ghaNI pratibhAvaMtI hatI. enI pratibhAne aMge rAjakuTuMbamAM, jJAti samudAyamAM sau koI ene Adara ApatuM. e jyAre bolatI tyAre jANe enI vANImAM bulabula bolatAM. zvasuragRhanI to lADakI thaI gaI hatI. eno paDyo bola jhIlavA sau koI tatpara thaI jatA. vadhAre AzcaryanI vAta to e hatI ke blenanI bimArInA keI jAtane samAcAra AvyA na hatA. ane A ociMtuM kema banyuM ? haju to thoDAka ja dahADA pahelAM bahecaradAsa bahenane ghera jaI AvyA hatA. te vakhate te enA nakhamAM ye roga na hato. mRtyunA samAcAra maLatAM ghaNI navAI lAgIghaNuM duHkha thayuM. jANe bApadIkarA upara vIjaLI na paDI hoya. baMnenI AMkhamAMthI zrAvaNa bhAdara karavA lAgyo. svajanonA viyoga sadA duHkhamaya hoya che-e duHkhanI kalpanA karavI azakya che. ane amathAlAlanA haiyAne A karuNa samAcAre jabare pharake mAryo. emanuM to haiyuM ja jANe bhAMgI gayuM. jANe aNadhArI Ata AvI paDI. ane pariNAme te ja divasathI e mAMdA paDyA. pathArIvaza thayA. ane emanI e bimArI dinapratidina vadhavA lAgI. gharamAM bahecaradAsa ane amathAlAlanI Dena jIvI pheI sivAya koI na hatuM. A samAcAranI jANa emanI plenane sAsare karavAmAM AvI. pitAjInI mAMdagInI khabara maLatAM bahecaradAsanI khevanA dIkarAne laI sva. caMcaLa bahenanA jeTha AvI pahoMcyA. sau keIe amathAlAlanI sArI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAthatA 39 sevA suzruSA karI paNa bimArI vadhatI gaI. ane bacadAsanA haiyAmAM dhyagratA vyApI. AkhuMye vAtAvaraNa duHkhamaya banI gayuM. - je tithie caMcaLabahenane svargavAsa thayo hato te ja tithiebarAbara eka mahinA bAda amathAlAlano paNa svargavAsa thayo ane pitAno svargavAsa thatAM bahecaradAse mAthAnuM chatra gumAvyuM; paNa bahecaradAsanI anAthanA mATe krUra vidhAtAne ochI ja lAgaNI hatI. eNe to enuM kArya karyuM. mAnavIne jyAre duHkha Ave che tyAre cogaradamathI Ave che. jANe e duHkhane samaya enI kasoTI rUpa banI jAya che. game tevo purUSArtha hiMmatavAna mAnavI paNa evA saMjogomAM lAcAra banI jAya che. enI buddhi bahera mArI jAya che. jenI jagatamAM jeDa jaDe ema nathI-evI mAtA bAlyakALamAM ja cAlI gaI hatI. bahena ane pitAjI paNa e ja mArga paravaryA hatA. jenI sAthe bAlyavayamAM killesa karyo hato evI ekanI eka bahena pitAne choDIne jAya-jenI chatrachAyAmAM pote UcharIne meTo thayo hoya evA pitAjI nirAdhAra dizAmAM mUkIne paraloka paMthe prayANa kare e ghaTanA keTalI duHkhada hatI. ane chatAM e duHkhada ghaTanA yAda karIne bahecaradAsane saMsAramAM potAnuM gADuM gabaDAvavAnuM hatuM, ane potAnI anAthatA sAlatI hatI.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 9: dehagAmamAM | hecaradAsa sAThaMbA cheDI dehagAma AvyA tyAre temanuM vaya paMdara varSanuM hatuM. bahecaradAsane have svAthI sagAone AdhIna thavuM paDyuM. saMsAranA citravicitra raMge levAnI have zarUAta thaI. yadyapi bahecaradAsanuM mukhya raheThANasALamAM hatuM, paraMtu kayAreka blena viheNa banevIne tyAM harakhajInA muvADe rahetA. ane kayAreka dehagAmamAM ja pheInuM ghara hatuM tyAM paNa jatA. mAtAnI mAtA - dAdImA haju jIvaMta hatAM. dIkarInA dIkarA bahecaradAsa upara emane prema sAro hato. pitAthI lagabhaga traNa varSa nAnA mAmA bulAkhIdAsa sAthe emano jIva khUba maLI gayo hato. eTale mAtA, pitA, bahena AdinA virahanuM du:kha dhIre dhIre ahi bhUlAvA lAgyuM hatuM.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehagAmamAM ( 41 pahelAM kahyuM tema, dehagAmamAM emanAM sagAM vahAlAne bahu moTo samUha hato. dazA zrImALI vaNika jJAtinAM savAsa - doDhaso jeTalAM ghara - lagabhaga badhAM ja emanAM e vatte aMze sagAM thatAM. paNa kavi vallabha bhaTTa sAcuM ja kahyuM che keH "lakSaNa ladhutAnAM vadhyAM, tuccha tarU phaLa thAya, nadIe nIra badhe ghaTayAM AyuSya alpa upAya. ApI thApaNa oLave, juThA khAye sama; bharame bhUlave bhoLave, kuMDAM kare sau kama.' bahecaradAsane paNa sagAvhAlAMnI svArthIbdhatAno have anubhava thavA lAgyA. svAthI sagAonA samudAyamAM paNa potAnAM dAdImAnuM vAtsalya ane mAmA bulAkhIdAsanI apAra mamatA, e emanA jIvanamAM AzvAsananuM sthAna hatuM. dehagAmamAM AgaLa abhyAsa karavAnI eTale sAtamI paDI bhaNavAnI paNa sagavaDa hatI. e sagavaDane paNa bahecadAsa lAbha levA lAgyA. mAtApitAnI chatrathI virahI banI eziyALA tarIke mosALamAM rahetA bahecaradAsane nyAta jAta ane sagAM saMbaMdhIo "anAtha'-- bicAro" samajatAM. teo mAnatAM hatAM ke A bicArAne koNa kanyA deze? ane chatAM paNa je kaI pitAnI kanyA ApavA taiyAra hoya to paNa kanyAnA pitAnuM gajavuM bharavA pAMca--sAta hajAranI muDI kyAM che ? amathAlAle pitAnI hayAtImAM pitAnA koI saMbaMdhIne tyAM potAnI thoDIka muDI mUkI hatI paNa have bahecaradAsane e muDI keNa parakhAve paristhiti A rIte viSama hatI. paraMtu bahecaradAsanI umara saLeka varSanI thaI hatI. have tenAmAM sArAsArane vicAra karavAnI zakti AvI hatI. mAnApamAnanI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 khaMDa 1 le bhAvanAo jAgRta banI hatI. sukha ane duHkhanA raMge oLakhatAM ene vAra na lAgatI. anAthAvasthAne lIdhe parataMtratA bhogavavI paDatI, chatAM e AtmAne DaMkha detI. muktino apUrva prakAza jevA enuM haiyuM jhaMkhI rahyuM hatuM. ane e yuvAne manamAM nirNaya karyo ke huM zaktizALI na banuMmArA paga upara na ubho rahuM - tyAM sudhI mAre lagna na karavuM. ane dehagAmanI tAlukAzALAmAM eNe praveza karI sAtamI paDI pAsa karI. zALAnA sau vidyAthIo.bahecaradAsa prati mamatA rAkhatA kAraNa ke enI budhdhi tIvra hatI, ane prakRti narama tema AcAramAM suzIlatA hatI. e uparAta zikSakonI maryAdA rAkhavI e pitAna-dareka vidyArthIne dharma che. e vAta eNe aMtaramAM utArI hatI. eNe pitAnI vidyArthI avasthAmAM vidyArthIonI tophAnI pravRtimAM bhAga lIdho hoya to te ekaja vakhata. kahevAya che ke-zALAmAM eka vakhata jIllAnA zikSakonuM saMmelana hatuM. sArA hoMziyAra vidyArthIone prArthanA saMvAdo, bhajano vagere zikhavADI e saMmelana mATe taiyAra karavAmAM AvyA. A utsavamAM bhAga levA mATe ghaNuM zikSako temaja keLavaNI khAtAnA inspekaTara vagere moTA adhikArIo paNa AvyA hatA. badhA vidyArthIone sUcanA ApavAmAM AvI keH "tame bahAra kompAunDamAM beso.' raMjana kAryakramamAM jenuM jenuM kAma Avaze temane bolAvavAmAM Avaze. AthI vidyArthIone khoTuM lAgyuM. badhA vidyAthI eka jhADa nIce bhegA maLyA ane temAM eka taphAnI chokarAe prastAva mUkayo ke " ApaNe A kAryakramamAM bhAga na le. kAraNa ke ApaNane raMjana phaLayakrama
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehagAmamAM 43 jevA mATe melAvyA nathI. ' ane emAM bhAga lenAra badhA vidyAthI eka eka AMbalInA jhADa upara jaI besI gayA. mahecaradAse paNa emAM saMmati ApI hatI. ane eka vidyAthI kAmpAunDanA dvAra pAse UbhA rahyo, ene kahevAmAM AvyuM hatuM ke zikSaka khelAve te kahevuM ke badhA kAM gayA che te huM nathI jANatA. ane saMmelananuM kArya zarU thayuM. zarUAtamAM prAthanA mATenA vidyAthI one eAvavAmAM AvyA. paNa kANu Ave ? A to pahele kALiye mAkha AvavA jevA ghATa thayA. saMmelananA saMcAlaka - ma`trIe bIjA kArya kramavALA vidyAthI ene khelAvyA paNa kAi na AvyuM. Ama eka paNa raMjana kAryakrama rajU na thai zakayA vAtAvaraNamAM sanasanATI phelAi gai. badhA vidyAthI e gayA kayAM ? zA mATe emaNe AjanA AnaMdotsavamAM bhAga na lIdhe. heDa mAstara teA garama thai gayA. ane te saMmelananu` kA` patyA bAda bIje divase badhA vidyAthI - Ane dhamakAvavAmAM AvyA. temanA vAlIone melAvavAmAM AvyA vAtAvaraNa taMga thai gayuM. Akhare mAphI maMgAvI e prakaraNa ATepI levAmAM Avyu. na vidyAthI enI dalIla evI hatI ke jyAre ame rjana kAryakrama karIe chIe te amane sabhAmAM zA mATe besavA devAmAM na Ave ? paNa hakIkata ema hatI ke saMmelananuM sthaLa-zALAnA hAla nAneA hateA. Amatrita gRhasthAthI ja e evA cIkAra bharAi gayA hatA ke temAM jarA jeTalI jagA khAlI na hatI. pachI vidyArthI one zI rIte
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 lo besADI zake? eTale emAM kharuM jotAM zikSako ke heDa mAstara kAI doSane pAtra na hatA. paNa juvAnI divAnI che ne keTalIka vakhata juvAnanI vivekabuddhi bahera mArI jAya che. A prasaMgamAM paNa AvuM ja banyuM hatuM. bahecaradAse bIjA vidyArthIonI sAthe, A avivekI prattimAM bhAga lIdhe. e emanA jIvanamAM DaMkha detI eka ja ghaTanA banI gaI. abhyAsanI bAbatamAM bahecaradAsa joIe tevA kuzaLa na hatA. bhUgaLa ane rekhAgaNitamAM temane rasa nahoto paDato. emanA eka sahAdhyAyIe emane rekhAgaNitanA keTalAka niyama mahAmuzkelIe zIkhavADyA hatA. gaNita sAruM AvaDatuM ne somAMthI paMcANuM guNAMka emaNe meLavyA hatA. jo ke maLavA to so ja joItA hatA paNa e pAMca guNAMka kema kapAyA e ja emane mana prazna hato.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 10: zaramALa prakRti SAnapaNathI bahecaradAsanI prakRti khUba zaramALa ane e potAnA zaramALa svabhAvane kAraNe koI paNa vaDIla pAse jaI bolavuM e emane muzkela lAgatuM. gharamAM eka pacIseka varSanI vidhavA bAI hatI. te temanI sagI mAmI' thatI, paraMtu bahecaradAse karI ene "mAmI" tarIke saMbodhI na hatI. e potAnI mAne enAM nAmathI - " zakarI ' kahIne ja bolAvatA. kaI TIkhala karavA pUchatuM : alyA ! e to tArI mAmI thAya che. pachI zakarIne TaMkArAjanaka nAme zA mATe saMbodhe che ?' bahecaradAsa taraphathI javAba maLato .
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 khaDa 1 lA " mArA pitAnA pakSamAM ame bhAi bahena thaie chIe.' peAtAnA kAkA, kAkI, mAmA, mAmI, dAdA, dAdI ne bIjA paNa koi sneDI saMbadhIne emaNe 18 varSanI vaya sudhI tA saMkheAdhanathI elAvyAMja nathI. bhAremAM bhAre kAma paDI jAya tyAre eTaluM ja kahetAH : , , 6 lyA, lAvA, ' ke * hA ! nA ! ' mAtra potAnI bahenane muna' ane phAine i' tarIke e prasaMgeApAta samAdhatA ane te paNa bAlyAvasthAmAM. kAraNa e emanA hAtha nIce UcharyAM hatA. kANa jANe zA kAraNe mahecaradAsanA haiyAmAM sagAMvhAlAMo pratye udAsInatA khUba rahetI. paDaze. kAinuM mRtyu thAya te| ye zuM te kAine tyAM janma thAya teA ye zuM ? enI emanA upara kAMi ja asara nAtI thatI. janmamRtyunAM cakro te anAdikALathI cAlyAM Ave che. jene janma tenuM mRtyu thavAnuM ja che. te mRtyu pAmelA pAtAnAM karma pramANe navA janma dhAraNa karavAtA ja che. Ama AvI UMcI vicArasaraNI emanAM haiyAmAM sadA ramyA karatI. eka divasa zALAethI ghera AvatAM zakarI mAmIe kahyuM : * aecara ! tAre nAvAnuM che. ' bahuja gaMbhIratAthI bahecare javAba ApyA : 6 ma cAle tema nathI ? * nA ! bahu najIkanA sagAmAM mRtyu thayuM che. tAre nahAvu ja tarataja bahecaradAse lugaDAM UtAryA ane pUchyuM: khela ! zarI ! phANu che ? '
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaramALa prakRti * tArA jeTA kAkA ! are ! emaNe paNa kayAM grahaNa vakhate sApa kADhaye ?' 6 " 47 kAi paNa sagAMvhAsAMne e nAma laine te khelAve ja nahi. e vAtathI sau mAhitagAra hatA. emanI mAtAnI zAnA-nAnI mA maravAM paDayAM. DesImAne prema agAdha hatA. mahecaranAM haiyAmAM ciMtA thavA mAMDIH DeAsImA marI jaze tyAre huM zuM kahIne pAka mUkIza ? ' bIjAM sagAMo paNa enuM e kautuka jovA talapApaDa thai rahyAM hatAM. ' bhANiyA zuM kahIne paNapAka pADe che ? ' ja ane DeAsImAnA deDotsarga thayA. rivAja pramANe te nikaTanA sabadhIee ja pAka muTTIne rAvuM joie. bulAkhI mAmA ane bIjA sagAMonI sAthe aecaradAse paNa kRtrima pAka mUkI; ane e DhIMcaNanI vacamAM meAM rAkhI hAthathI mAM DhAMkI rAkhyuM ane pAka mUkI. gheADIkavAramAM tyAM kheDelA bIjA leAkeAmAM carcA thavA lAgI ke gAmamAM khAMpaNa levA kANuM jAya che ? tarata ja bahecaradAme kahyuM : 8 e mATe huM jAuM chu. * Ama yuktipUrvaka e mArI dAdI re !' e mArI nAnI re ! ' evuM ka Mi ja kahyA vinA jUDI pAka pADIne loTTenA kautuka vacce e AbAda bacI gayA.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ :11 : jIvanapalaTo te hagAmamAM emaNe vi. saM. 1958 thI vi. saM. 1960 ja sudhI ema traNa varSa gALyAM A traNa varSanA TUMkA gALAmAM to emanA upara jAtajAtanA saMskAra paDI cUkyA. gujarAtI cha dhAraNa pasAra karI teo eka vakIlane tyAM nekarI rahyA ane ema jIvananI zarUAtamAM eka kAbela vakIla dvArA kaMIka tAlIma lIdhI. tyArabAda teo eka sarAkane tyAM nokarIe rahyA. tyAM temane mAsika rUpIA traNane pagAra maLato. te jamAnAmAM traNa rUpIone pagAra ThIka ThIka gaNato. tyArabAda temaNe eka vorAjIne tyAM dezI nAmuM lakhavAnuM kAma svIkAryuM. ahIM emane mAsika rUpIA pAMca pagAra maLavA lAgyA.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanapalaTe Ama jIvanaanubhavanAM pagathiyAM e krame krame caDatA gayA. vaDedarA rAjya taraphathI levAtI saraveyaranI parIkSA ApavAnuM emane eka vAra mana thayuM. abhyAsa karI e parIkSAmAM teo beThA. pepara lakhavAnI lekhita parIkSAmAM teo UtIrNa thayA, paNa mApaNanI parIkSAmAM niSphaLa nIvaDyA. eTale pachI e dizAno prayAsa mAMDI vALyo. eka vakhata dahegAmanA loko kesariyAjInI jAtrAe javA nIkaLyA. te vakhate emanA mAmAnuM kuTuMba paNa yAtrAe jatuM hatuM. emanI sAthe bahecaradAse paNa e yAtrAne lAbha lIdhe. ApaNAmAM kahevata che ke sobata tevI asara. tevI rIte potAnA mAmAnA bhAgamAM bIjA jugArIonI sAthe teo jugArane cALe paNa caDayA. ane e vAta to dIvA jevI spaSTa che ke mAnavIne eka vakhata je jAtano chaMda lAge che eTale e ene patanane paMthe ghasaDI jAya che. saMsAranAM AvAM AvAM pralobhanomAMthI to jenAM puNa heya teja UgarI zake. jugAranI badI mAnavIne keTalI pAyamAla kare che e kaMI kahevuM paDe ema nathI. Aje paNa ApaNA dezamAM jugAra ane sudharelA jugAra cheDe coka ramAtA thaI gayA che. have to ApaNI sarakAra AvI hoI prajA jIvanane bharakhI letAM evA aniSTa tatvone e vahelI take dUra karaze emAM zaMkA nathI. bahecaradAsanA jIvana parivartanano samaya jANe pAse AvI lAgyo naya. jANe DUbatA vahANane kaI dIvAdAMDIne prakAza mAgadarzaka na thaI paDe ema bahecaradAsanA jIvanano utkarSa karavA mATenI paLa AvI paDecI.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 1 lA dahegAmane eka Adarza yuvAna cunIlAla kAnunI muMbai rahetA. e bhAvanAzALI tyAgamUrti same yuvAna avAranavAra peAtAne vatana dahegAma AvatA. 50 ahecaradAsanI sAthe cunIlAlane maitrI thai. cunIlAle joyuM ke ahecaradAsamAM kaMika zakti che-daivata che. eTale eNe ene peAtAnI pAse besADI pratikramaNanA thADA ghaNe abhyAsa karAvyA. ane ema jugArane cALe caDelA mahecaradAsanuM citta e sajjane pUjA, pratikramaNa ane sAmAyika pratye vALyuM. te uparAMta e Adaza purUSa dehagAmamAM eka pAzALA sthApI ane tenu maMtrIpada hecaradAsane soMpyuM. vaLI eka sabhA paNa sthApavAmAM AvI te nAnuM jevuM eka pustakAlaya paNa UbhuM karavAmAM AvyuM. sabhAe bharAvA lAgI, pravacane thavA lAgyAM, paNa A badhu khAlizatAbhayuM" lAgatuM. emAMthI vitaMDAvAda jAgatA, aMdara aMdara jhagaDAe thatA chatAM e rIte mahecaradAsa mATe kaika dhArmika dizA ughaDI cUkI hatI. lagabhaga caudeka varSanI uMmaramAM sAbAmAM himmatavimaLajI nAmanA sAdhune piracaya thayA hatA. e vAta pahelAM kahevAmAM AvI che. te samaya AlivaneneA hateA. vAstaviktA athavA jIvanaparivartananI dRSTi na hatI, chatAM eka sAdhunA nAmanI adRzya paNa asara thayA vinA nathI rahetI. dehagAmamAM zrI cunIlAla kAnunInA piracaye, emanI preraNAe mahecaradAsanA jIvanamAM kharekhara palaTA karI dIdhe. AvA ja sogeAmAM dehagAmamAM eka sAdhu AvyA. emanI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanapalaTe * pI prabhAvazALI, tejasvI mukhAkRti game tevAnA dilane AkarSatI hatI. emanI madhura vANI game tevA kaThora hadayane paNa pIgaLAvatI hatI. emanI sAdhutA emanI pratyeka kriyAmAM nItaratI hatI. sagA saMbaMdhIo ane gAmanA vANiyA kahetA ke, "A sAdhu ApaNA nathI." bahecaradAsane bahu duHkha sAthe Azcarya thatuM. " AvA pratApI, tejasvI, kriyAkAMDI, vidvAna, tyAgI sAdhu, e vaLI ApaNa nahi? " vAta zI che? leke game tema kahetA rahyA, paNa bahecaradAsa barAbara emanI pAse jatA ja rahyA. e sAdhu mahArAja dvArA bahecaradAsanA jIvanamAM ghaNuM ja palaTo thayo. e sAdhu hatA zrI bhAtRcaMdrasUri. TUMkuM nAma hatuM bhAyacaMdajI mahArAja. teo pArdhacaMdragacchanA hatA. jyAre dehagAmamAM badhA tapAgacchanA hatA. jaina samAjamAM AvA gacchanuM bhUta paNa ghara karI rahyuM che, e vAtanI bahecaradAsane te vakhate khabara paDI ! te vakhatanA jaina, sAdhumAM sAdhutA na jotA, pahelAM "gaccha jetA. atyAre paNa keTalAka leke sAdhumAM sAdhutA jevA karatAM, e kayA gucchanA che ? e kyA saMghADAnA che ? e kaI TeLInA che? e sosAITI pakSanA che ke saMghI pakSanA? e jUnA vicAranA che ke navA vicAranA? enI zodha khoLa pahelAM kare che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 12: zraddhAne prabhAva ya nIlAla kAnunIne mitrI ane zrI brAtRcaMdrasUrijInA thaDA paraMtu mahatvapUrNa paricaye bahecaradAsanA jIvana na upara bhAre asara karI ane emanI dvArA zarU thayelI pravRttio emane mATe vadhAre ne vadhAre preraNAdAyI banatI gaI. emanA haiyAmAM emAthI eka divasa e bhAvanA jAgI UThIH "huM eka sArAmAM sAro vakatA kayAre thaIza ? hajAranI mAnavamedanIne pitAnAM pravacano dvArA kayAre maMtramugdha banAvIza ? rAjA mahArAjAo ne enA ja darajajAnI vyakitao pramukhapade hoya ane emanI sabhAone kujAvanAra prabhAvazALI vakatA huM kevI rIte banuM?" ApaNAmAM kahevata che ke "mana hoya to mALave javAya." * Where there is a will, there is a way.'
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAnA prabhAva 53 U~cIbhAvanA hamezAM mAnavIne urdhvagAmI banAve che. enAM haiyAmAM amara jyAti jagAvI enA prakAzathI e saMsArane AMjI nAMkhavA kitamAna thai zake che. gItAmAM zrI kRSNe spaSTa karyu che ke: dAvAna hamate zraddhAthI kareluM kAi kAma aphaLa jatuM nathI. mAtra ene mATe dhIraja joie che. jema UnAvaLe AMbA pAkatA nathI tema utAvaLathI TrAI kA saMpUrNa saphaLa banI zakatAM nathI. mAnavIne je kA` saMpUrNa saphaLatAthI pAra pADayuM. haya, te kA mATe eNe sAdhanA karavI joie ane te sAdhanA sAcI hoya te enI siddhi-apUrva siddhi prApta thai zake che. ane hecaradAsane mATe paNa ema ja banyuM. mAtra cha sAta gujarAtI cApaDIonuM jJAna lenAra jaina kAmaneA eka sAmAnya mAnavI zraddApUrvakanA parizIlanathI eka asAdhAraNa vakatA banyA. eNe vANInI evI teA siddhi meLavI ke bhalabhalA rAjA mahArAjAe paNa ena vAkcAtu upara mugdha thaI javA lAgyA. hajArA mAnavAnI medanImAM khulaa avAje jyAkhyAna ApatAM e leAkeA upara ajaba jAdu jamAve che. ane temAM ye jANe A purUSe te vAgIzvarIne prasanna karI vANInuM varadAna na meLavyuM hAya ! jyAre jyAre enA mukhamAMthI vIrarasabharI vANIne uccAra thAya che . tyAre vAtAvaraNane vIratAthI raMgI de che ane tevI ja rIte karUNarasanuM vyAkhyAna ApatI vakhate zrotAjaneAnI AMkhAne
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54. khaMDa 1 le AMsuthI chalakAvI zake che. tevI ja rIte nirdoSa hAsyarasa dvArA zrotAonAM manane ane raMjana karAvI zake che. AvI ajaba siddhine Aja e svAmI thaI zakyo che. paNa enI pAchaLa eno AtmavizvAsa, ane gurUdevanI apAra kRpAnAM ja teja camake che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 13: vatanamAMthI vidAya 8 hegAmamAM jyAre bhrAtRcaMdasUri AvyA tyAre temanA samAgamamAM teo sArI rIte AvyA hatA. emanI pratibhAe A navayuvakane AMjI nAMkhyo hato. e vAta pahelAM kahevAI che. jJAnanAM teja anerAM hoya che. enAM AkarSaNa paNa ajaba na hoya che. jJAnI purUSa potAnAM jJAna dvArA jagatanI suMdara sevA bajAvI zake che - bIjAMnAM ajJAnanuM haraNa karIne. bahecaradAsanA manamAM thayuM : "A sAdhupurUSa pAse dIkSA lauM to kevuM? paraMtu te samaye dIkSA zI ne vAta zI? ' saM. 1959nI sAla hatI. AcArya zrI vijayadharmasuri ((ta vakhatanA munirAja zrI dharmavijayajI) keTalAka sAdhuo ane vivAthI ene sAthe laIne pAThazALA sthApana karavA kAzI jatAM dahegAma AvyA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 khaMDa 1 le hatA. temanA samAgamamAM AvatAM bahecaradAsanI dhArmika bhAvanA sateja thaI. cunIlAla kAnunIo e bhAvanAnAM bIja ropyAM hatAM vijayadharma sUrijI dvArA enAM para amasiMcana thayAM ane enuM pariNAma kAI alaukika AvyuM te ApaNe sau joI zakIe chIe. bahecaradAsane mULathI ja saMsAranI svArthadhatA upara tiraskAra chuTayo hato. jIvanamAM keTalAka duHkhadAyaka prasaMgo paNa banI cUkyA hatA. ane AvA prakhara munirAjano samAgama thatAM haiyAmAM vairAgya jabhyoemanA haiyAmAM A saMta purUSanI jamAta sAthe kAzI javAnI abhilASA jAgI. paNa mAnavInI badhI abhilASAo ochI ja pAra paDe che? pratikuLa saMjogone aMge kAzI javAnuM na banI zakayuM. paNa manamAM eTalI gAMTha to jarUra vaLI ke kAzI jaine vidyAvyAsaMga jarUra vadhAro. pitAnA mesALamAM, balka aneka gharane paraNuM tarIke-ziyALuM jIvana vyatIta karavAmAM emano AtmA rUMdhAvA lAgyo hato. pIMjaranuM paMkhI pIMjaranAM baMdhanamAMthI chuTavA pAMkho phaphaDAvI rahyuM hatuM bahAranI vizALa duniyA dekhavAnI tamannA haiyAmAM jAgRta thayA karatI. jagata jANe sAda pADI na rahyuM hoya ema lAgatuM. AtmA paNa baMdhanamAMthI muktinAM teja nihALavA Atura thaI rahyo hato. keka keka vakhata kRpaNa nAnAjI (mAtAnA pitA) taraphathI nIkaLatAM bANathI A aDhAra varSanA yuvAnanI chAtI vIMdhAI jatI. ane ema thatuM ke ahIMthI huM cAlyo jAuM. AvA saMjogomAM enA bulAkhI mAmAM ene AzvAsana ApatA. ane kharekhara bahecaradAsane bulAkhI
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ vatanamAMthI vidAya pa7 - mAmA upara kaMI ajaba ja moha hato. eka taraphathI udAsInatA hatI, bIjI taraphathI bulAkhIdAsa upara agAdha prema hato-mitratA hatI, paNa Akhare vairAgyano ja vijaya thaze. eka divasa emaNe AtmanirNaya karI lI. dehagAma choDavAnI taiyArI karI. emane vidAya ApavA mATe sTezana upara emanA keTalAka mitramAM emanA bulAkho mAmA,moTA mAmAno putra maMgaLadAsa cakubhAI, bahenanA putranA putra harilAla mahAsukharAma, bulAkhIdAsa lAlacaMda, mehanalAla mahAsukha koThArI, aMbAlAla pAnAcaMda, semacaMda maganalAla modI vagereno samAveza thAya che. jatAM jatAM emaNe pratijJA lIdhI ke "kAM to paise Take khUba samRddha sukhI thaIne dehagAmanI dharatI upara paga mUkIza athavA sAdhu thaIne AvIza."
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa khIjo --gurukulavAsamAM----
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 14: mArgadarzaka mitranu punarmilana ma hecaradAse dahegAmaDI kaDI vAtA niya karyo. karatA hatA. emanAM nAma magaLadAsa jamanAdAsa ane cheTAlAla mAtIlAla. A bannenA emanA upara apAra snehabhAva hatA. temAM ya maMgaLadAsanA hasamukhA cahere, hRdayanI saraLatA ane nisvArtha prema DeyaradAsane AkarSavA mATe pUratAM hatAM. kharI rIte jotAM te maMgaLadAsa tenA gAmA thAya, ane IMDAlAla mAmAnA dIkarA thAya. paNa e kauTumbika sagAi karatAM ane sAthenI mitrAcAInA saMbaMdha vadhAre gADhA hatA. phaDI AvatAM ja paraspara saunA AnaMdanA pAra na rahyo. sAcAM hRdayanI maitrInAM AkarSaNa aneAkhAM hoya che. temaNe peAtAnA mitranu bhAvabhInu` Atithya karyuM.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 jo te arasAmAM dehagAmavALA veArA zeTha taraphathI samAcAra maLyA ke amArI amuka gAmanI dukAna upara hisAbI kAmakAja upara tame jAe te amuka pagAra maLaze. ra paNa aecaradAsa teA gherathI niNaeNya karIne ja nIkaLyA hatA. have emane taiAkarI karavA javuM pAlave ema na hatuM. emanA mukhamAMthI nekarInI mAgaNI sAMbhaLatAM ja udgArA sarI paDayAH ' jahAnnamamAM gai evI neAkarI te gulAmI, have teA nIkaLyA teA nIkaLI ja jANavuM. ' tyAMthI e peAtAnA mitrAnI vidAya lai muMbai AvyA. muMbaimAM emanA parama mitra ane upakArI cunIlAla nAragudAsa kAnunIne tyAM mukAma rAkhyA. kAnunInA AnaMdane pAra na rahyo. peAtAnA dhArmika saMskArane sateja karanAra gRhastha sAthe rahevAnuM thatAM bahecaradAsane paNa AnaMda thayA paraMtu muMbaimAM zarIra sArUM rahe ema na dekhAyuM. zarIre khasa khUba thai. Akhare emaNe kAzI javAnA nirNAya karyAM. mAnavIne purUSA pattharamAMthI pArasa sarjI zake che. lAhane suvaNu` banAvI zake che. emane AtmA paNa pArasa banavA mATe tapI rahyo hatA. zuddha suvarNa jevA banavA mATe te| kaseATIe caDavuM paDe ne ? ArasapahANane patthara-pUjAvAne lAyaka kayAre bane che ? krAi kasakhI zilpIne hAthe enI manerama mUrtine AkAra pAme che tyAre. mAnavajIvana paNa evuM ja che. anubhavanI eraNa para ghaDA kroi zilpI samA gurUnA sa`skAra siMcane e kAMcanasamuM zuddha banI
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgadarzaka mitranuM punarmilana bIjAne zuddha banAvavAne lAyaka thAya che-je enuM kartavya che-je ene dharma che te bajAvavA e zaktizALI bane che. . bahecaradAsanA jIvane paNa kalyANamArga lIdha-kAzI javAne. zeTha vIracaMda dIpacaMdanI bhalAmaNa ciThThI laI potAnA eka pichAnavALA yuvaka maNilAla nyAlacaMdanI sAthe abhyAsane nirNaya karI emaNe banArasano mArga lIdho. A navayuvAnanA manamAM saMkoca thataH "mArA jevo araDha ogaNIsa varSano yuvAna saMskRta bhaNavA jAya che te jarUra hAMsIne pAtra thaze. tyAM to nAnA nAnA chokarAo e devabhASA bhaNI rahyA haze emanI vacamAM huM ATale meTe ke dekhAIza?' ane A vicAra AvatAM haiyAmAM muMjhavaNa UbhI thatI ane evA aneka vicArane ramaNe caDatAM baMne mitra pavitra gaMgAjIne kinAre AvelA tIrthadhAma kAzImAM AvI pahoMcyA. emane mATe lAMbI musApharIne e prathama ja prasaMga hato chatAM ApaNAmAM kahevata che ke anubhava e mATe zikSaka che. emane paNa A pravAsa daramiyAna ghaNI ghaNI jAtanA anubhavo thayA. kAzInI dharatI upara paga mUkatA baMne mitrone khUba AnaMda thayo. bahecaradAsane lAgyuM ke have mAruM jIvana sArthaka thaze. vidyAvyAsaMganI mArI abhilASAo ahIM ja parIpUrNa thaze. ane kAzImAM te emaNe potAnAthI paNa cAra AMgaLa UMcA kadanA vidyArthIone dIThA eTale emanA manane saMkoca dUra thayo. - dIvaDe dIvo pragaTe che ema sAcA gurUnA samAgamathI AtmAne utkarSa sAdhI zakAya che. bahecaradAsane ahIMthI ja sAcA gurUjInuM
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 raNa sAMpaDayuM. jANe emanuM prArabdha ja emane ahIM AtmAnAM kalyANa mATe na kheMcI lAvyuM hoya ! be varSa pahelAM je munirAja dharmavijayajI mahArAja potAnA zikhyo ane gRhastha vidyAthIo sAthe kAzI jatAM dahegAma padhAryA hatA te ja gurU ahIM hatA. saMvata 1961 mAM emanA samAgamamAM-emanI chatrachAyAmAM- emanA zaraNamAM bahecaradAse zabdarUpAvatithI potAnA abhyAsane prAraMbha karyo. bahecaradAsane je joItuM hatuM te maLI gayuM. ene AtmA muktapaNe vihAra karavA lAge. ahIMnuM vAtAvaraNa ane abhyAsa mATe anukULa lAgyuM ane temAM ye pavitratAnI mUrtimAM dharmavijayajI jevA gurUnA sAnidhyamAM rahevAnuM eTale pachI pUchavuM ja zuM? have emanA AtmAne pAcho AvavA lAgI. jIvana parivartananAM jANe suMdara maMgalAcaraNa na thayAM hoya ! sAcA saMtane samAgama pattharamAM pI pArasa ghaDe che-mAnavImAMthI deva banAve che. gurU vinA jJAna kayAMthI saMbhavI zake ? prAcIna samayamAM meTA moTA rAjA mahArAjAothI mAMDIne sAmAnya sthitinA mANasonAM bALako paNa vidyAbhyAsa mATe gurUjInA Azrame jatA. sAMdipanI gurUjIne tyAM zrIkRSNa ane sudAmA vidyAbhyAsa mATe gayA hatA. te prasaMga sahu koIne vidita che. ane prAcIna kALanI e prathA haju bhAratavarSamAM kaI kaI rathaLe jIvaMta che ema kAzInagarInI mulAkAta letAM lAge che. ahIM gurUjI ane vidyArthI AzramanAM jevuM jIvana gujArI, vidyAbhyAsa, bhaNavA bhaNAvavAnuM kArya kare che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdaka mitranu punarmilana 65 sAcA gurU mATe Henry Adams nAmanA eka lekhake zuM che -. A teacher affects eternity; he can never tell where his influence stops. jJAnazALI gurUnAM jJAnane pratApa Ara hAya che. gurU tA baLanuM sAcuM saspeMskAradhana che. prajAnA naghaDataranA e teA sAcA ghaDavaiyA che. ane evA sAcA gurUe prajAmAM jyAre saMskAra siMcananI keAtAnI pharaja baLavo tyAre ja dezanA durbhAgyanA divasa viramI jaze, pa
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 15: kAzI banArasa : bhaya nAzAnagarInuM mahatva vadhu che. ane Aje " 6 paNa e mahatva e nagarIe TakAvI rAkhyuM che. ApaNAmAM te eka kahevata paNa paDI gaI che ke ' kAzInuM maraNa. kAzImAM mRtyu pAmavAthI meAkSa maLe che' evI 'bhAvanA paNa meTA bhAganA hiMduonAM haiyAmAM Aja varSothI vasI gai che. AvI e tInagarI Aje paNa saMskRtanA abhyAsa mATe jANItI che. tazikSA, nAlaMdA, kSatriyaku'Da, rAjagRhI jevAM keTalAMya prAcIna nagarAnI jAheAjalAlI Aje luptaprAya thai gai che, paNa kAzI nagarIe haju peAtAnI prAcIna mahattA jALavI rAkhI che. kAzInuM mahatva aneka draSTie AMkI zakAya ema che. bhAratavanuM e eka agatyanuM tI dhAma che. hajAro yAtrALuo dinapratidina kAzI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzI banArasa vikalezvaranAM darzana karI pAvana thavA kAzIne AMgaNe Ave che ne jAya che. vidyAbhyApa karanArA vidyAvyAsaMgIo mATe tyAM sAre avakAza che. prAcIna kaLAnI dRSTie paNa enuM mahatva kaMI ochuM nathI. hiMdu, baudhdha ane jaina dharmo mATe paNa A nagarI AdaraNIya che, ane patitapAvanI gaMgAnuM mahatva keNa nathI jANatuM ? A pavitra gaMgAjIne tIre vaseluM kAzI zahera-e kAraNe paNa enuM mahAbhya vadhAre che. "kaMkara eTalA zaMkara' e kahevata kAzIne ja lAgu paDe che. baMbhaLA" ane "harahara mahAdeva' jevA pavitra nAmeccAraNano mIThe guMjArava Aja paNa kAzI nagarIne gajAvI rahyo che. jainanA cAra tIrthakaronA soLa kalyANa ke kevaLa kAzI kSetramAM ja thayA che. A dRSTie samasta jene mATe paNa e dhArmika kSetra gaNAya. bhagavAna budhdhadevano prathama dharmopadeza paNa Aja mahAnagarInI sImamAM thayo hate--je Aje "sAranAya ne sohAmaNe nAme oLakhAya che. sArAye bhAratavarSamAM zerIe zerIe saMskRtano madhura kaMThanAda je I zaheramAM saMbhaLAto hoya te te kAzInagara ja . sAdhu saMta, mahaMto, sanyAsIo, brAhmaNa ke vaizya, saMskRta nahi bhaNanArA paNa saMskRtanA jANakAra thaI jatA. Aje paNa tyAM koI sAmAnyamAM sAmAnya brAhmaNa saMskRtanA saMrakArathI vaMcita nathI rahI jato. ane maNikarNikA ghATa-e ghATa upara paga mUktAM ja satyavAdI mahArAjA harizcaMdranuM prAtaH smaraNIya nAma yAda Ave che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 jo anya zradhdhAnA jamAnAmAM saMsArathI vidAya levA mATe mekSa pAmavA mATe keTalAka leAkeA kAzI jaI karavata" mukAvatA. arvAcIna samayamAM kAzImAM keTalAka saDA paNa pesI gayA che. ane eka kahevata thaI pachI che: . * rAMDa, sAMDa, sIDhI, sanyAsI; usase bace teA seve kAzI. ' kAzInAM paDAe yAtrALuone ThagavAmAM ghaNA jANItA thai paDayA che. kAzImAM Aje aneka dUSaNe heAvA chatAM enA bhUSaNarUpa sva. pa manameAhana mAviyAjInA parizramanA pratika samu* * hiMdu vizvavidyAlaya ' seAhI rahyuM che. e vidyAlaye kAzInI kAti vizvamAM phelAvI che. saMskRta bhASAnA dhuraMdharA Aja paNa kAzInagarImAM maLI Ave che. nyAya, vyAkaraNa, sAhitya, cappu, jyAtiSa, veda-vedAMta, Ayurveda Adi aneka viyAnA dhara dhara paDitAthI Aja paNa kAzI sehI rahyuM che. jyAM gAma hoya tyAM DheDavADA heAya e kahevata pramANe A nagarInI kALI bAju paNa che ane te paNa hada vinAnI che. anArasa e teA tIrthakSetra kahevAya. AvuM tIrthasthAna te pavitra hovuM jo e. para`tu kamanasIbe hAlanAM tIsthAne AtmakalyANanAM sAdhatAna badale pApAcaraNanAM dhAma banatAM jAya che. ekalA banArasamAM ja AvI ghaTanAo cAle che ema nathI. Aje ApaNA badhAM ja tI kSetromAM vAtAvaraNa azuduM thatuM jAya che. sAdhue peAtAnuM kartavya visaratA jAya che ane pariNAme asAdhutA vadhatI jAya che. Aje satra daMbhanuM sAmrAjya vyApatuM jAya che. AtmAnI vizuddhi vinA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzI banArasa badhA upacAro nakAmA che e vAta tarapha bahu ochAnuM dhyAna kheMcAya che. AvA vAtAvaraNamAM koI virala purUSo ja potAnAM jJAna ane sAdhanA dvArA vAtAvaraNane zuddha banAve che. ApaNAmAM kahyuM che ke anya kSetre kRtam pApama tIrtha kSece vinazyati / tIrtha kSetra kRtam pApama vagrA , aviSyati | e sAva sAcuM che. ane je ApaNe tIrthonI yAtrAe jatA sau sAdhuo ane saMsArIo A vAta samaje to tIrthakSetronI pavitratA akhaMDa jaLavAI rahe emAM jarA ye zaMkA nathI. kAzInuM bIjuM prAcIna nAma vArANasI che. zAstromAM A nAmano ullekha eTalA mATe che ke kAzI "varuNa" ane "asi" nAmanI be nadIonI vacamAM vaseluM che. Aje to kAzInagarInI AbAdI tathA kSetraphaLa ghaNuM vadhI gayuM che. asalanA vakhatamAM uttaramAM siMhapurI, sAranAtha, caMdrAvatI, A badhA kAzInA ja bhAgo hatA. dakSiNamAM bhelupura ane bhadaminIne Aje paNa kAzInA bhAga tarIke mAnavAmAM Ave che. kAzI, siMhapurI ane caMdrAvatImAM pArzvanAtha bhagavAna Adi cAra tIrthakaMrenAM soLa kalyANaka thayA hatA ane te sivAya traNaso varSa pahelAM Aja kAzInagaramAM nyAya vagerenuM parizilana karavA gujarAtathI zrI yazovijayajI ane zrI vinayavijayajI nAmanA be sAdhuo gayA hatA. Aja kAzInuM mahatva jenomAM zrI yazovijayajI jaina pAThazALAe vadhAryuM che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 - mananI muMjhavaNa kI, ii pahoMcatAM ja kAzInA lokonI DhagI karaNI, bhASA galIo vagere ndrei bahecaradAsanA manamAM ema thavA lAgyu` ke ahI" phrema rahevAro? AvA aneka vicAra| . prAra'bhamAM ja manamAM thavA lAgyA. tyAM pAThazALA AvI pahoMcI. makAnamAM paga mUkatAM ja eka tejasvI sAdhu purUSe bahecaradAsa ane sAthenA bIjA vidyArthIne pUchyuM: chekarAe tame kayA gAmanA che ? ' ane A bhadrapurUSanI gujarAtI vAta sAMbhaLatAM ja bahecaradAsanA haiyAne TADhaka vaLI. ene lAgyuM ke ahIM paNu gujarAta che. mar3ecaradAse javAma ApyA:
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ mananI muMjhavaNa mahArAjazrI ! ame dahegAmanA chIe.' "dahegAmanA cho?' ema pUchatAM e munimahArAje Azcarya anubhavyo, bahecaradAsane lAgyuM ke zuM A munirAje dahegAma joyuM haze? tyAM to temaNe kahyuM chokarAo! ame paNa dahegAma AvyA hatA e vAta tame jANo cho ?' saue mauna dhAraNa karyuM. bahecaradAse potAnAM smaraNo tAjA karyA. ene yAda AvyuM ke-traNeka varSa upara keTalAka vidyArthIo ane sAdhuo sAthe eka moTA mahArAja tyAM AvyA hatA ane keTalAka lokene brahmacaryanI bAdhA ApI hatI. zuM teo te A nahi hoya ? bahecaradAse hiMmatathI pUchayuM: mahArAja sAheba ! Apa te e nathI ne ?' ane e sAdhupurUSe premabhAvathI javAba ApeH "bhAI ! ame ja e sAdhuo hatA.' pachI emaNe eka vidyAthI tarapha aMgulinirdeza karIne kahyuM: "juo, te vakhate A chokare mArI sAthe hato. Aje e saMskRta bhaNIne moTo paMDita thayo che. tame baMne paNa thoDAMka varSo ahIM raheze to moTA paMDita thazo!' ane bahecaradAsanuM haiyuM pulakita banyuM. AzAnI jANe vAdaLI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 je varasI gaI. haiyAmAMthI nirAzA adRzya thaI. ene lAgyuM. "kharekhara have mAre udayakALa AvI lAge che.' ane e vizALa makAnanA cothe mALe bahecaradAsa tathA enI sAthenA vidyArthIno sAmAna mUkAvavAmAM Avyo. saM. 1961nI e sAla hatI. jANe bahecaradAsanA jIvana parivartananuM e varSa na hoya ! pAThazALAmAM te divase khIcaDI rAMdhI hatI. bahecaradAsane khIcaDI bhAvatI nahatI. bIjA paNa vidyArthInuM evuM hatuM. baMne jaNanI AMkhomAMthI zrAvaNa bhAdaravo varasavA mAMDayA. bahecaradAsanA dilamAM to thayuM. "ahiMyA kayAM Ama phasAyA ? sukhanI zodhamAM nIkaLyo tyAre kameM to duHkhanuM duHkha rahyuM. ane Aje prathama divase ja khIcaDIthI apazukana." paNa sAMje dUdhapAka pUrInuM jamaNa hatuM. tyAMnA eka vidyArthIe kahyuMH " Aje teraza che. terasane divase haMmezA sAMje A jamaNu maLe che.' ane ahIM AvyA pachI bahecaradAsanAM haiyAmAM aneka taraMge AvavA lAgyA. jAtajAtanI kalpanAo manamAM uddabhavavA lAgI. manamAM praznonI paraMparA jAgavA lAgIH paMDita banavAthI mane zo phAyado? meM tA lakSAdhipati banavA para choDayuM che.' bahecaradAsane mana te vakhate paMDita eTale brAhmaNa. brAhmaNa ja pati thaI zake ? enA manamAM thatuM huM vANiyAno dIkaro brAhmaNa banIne
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ mananI muMjhavaNa 93. zuM karIza? zuM kAI maMdirano pUjAza thaIza ? varakanyAonA vivAha karAvIza ? zuM Aja kArya mAre karavuM paDaze ? saMskRta bhaNIne mAre Aja dhaMdho Adara paDaze ? ATalI moTI uMmare saMskRta kema bhaNAze ? AvA AvA aneka vicArataraMge bahecaradAsa ane emanA sAthI maNilAlanAM haiyAmAM jAgatA hatA.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 17 : pAThazALAne vidyAthI vijayadharmasarijI mahArAje kevaLa saMskRtanA pracAra ' mATe ja A saMsthA sthApI hatI. teo daDhatApUrvaka mAnatA hatA ke jaina samAjamAM saMskRtanA pracAranI khAsa AvazyakatA che. prAcIna jainabhaMDAramAM lAkho balake kareDonI saMkhyAmAM tamAma viSayonA mahAmUlA graMtho vidyamAna che. e saMskRta ane prAkRta bhASAmAM ja che ane saMskRta-prAkRtabhASAnA vidvAno ja e amUlya graMthano upayoga karI zake. prAcIna sAhityanuM vartamAna samayamAM navIna dRSTithI saMzodhana karI enA upara prakAza nAMkhavAnuM kAma sAcA vidvAne sivAya koNa karI zake? mAnavI sAdhu thavA chatAM vidvAna na hoya te enI sAdhutA zobhatI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAThazALAne vidyArthI nathI. vikatAnA vAghA sajyA vinAne sAdhu e sAco sAdhu nathI. na te e dezane upayogI thaI zake che ane samAjanuM zA mATe-enI jAtanuM paNa zreya enAthI thaI zakatuM nathI. bhAratavamAM eka jamAno e hato ke panihArIo paNa saMskRta - bhASAmAM vArtAvinoda karatI hatI. Aje te saMskRta bhASAne mRtabhASA Dead language gaNavAmAM Ave che. AvI paristhitimAM munirAja vijayadharmasurijIe saMskRta ane prAkRtanA pracAra mATe mahAna kaSTa uThAvI kAzInagaramAM A pAThazALA sthApana karI saMskRtanI saMskRtine punaH saMjIvanI chAMTavAnAM puNyakAryamAM pitAno amara phALo noMdhAvyo hato. gurUdevanI IcchA to vartamAna jaina samAjamAM asAdhAraNa vidvAnanuM sarjana karavAno hato ane te mATe A pAThazALAmAM prAcIna paddhatithI prAraMbhamAM vyAkaraNa ane te pachI nyAya ane kAvyonuM jJAna ApavAmAM AvatuM hatuM. bahecaradAsane paNa saMsthAnA niyamAnusAra saMskRta bhASAnA sopAne caDhavuM paDayuM ane "rAma rAma rAmA' nuM maMgalAcaraNu gudevanA zrImukhethI zarU karyuM. ane gudevane ziSyo upara vAtsalyabhAva ane hatA. prAcIna kALanA gurU-vidyArthInA saMbaMdho A pAThazALAmAM paNa jovAmAM AvatA. vidyArthIone gurU pitAnA putra samAna gaNatA. emane zuM duHkha che? khAdhuM ke nahi ? ghara te nathI sAMbharatuM ? abhyAsamAM citta
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ sono khaMDa 2 jo coMTe che ke nahi ? vagere bAbate upara te pUratuM lakSa ApatA ane premapUrvaka kahetAH dIkarAo ! gabharAze nahi. je kai joe te mAMgI lejo. ' ane e premALa gurUdevane varada hAtha jyAre vidyAthI enI pIDa upara pharatA tyAre te jANe AzISanI vAdaLI varasI jatI, ' gurUdevanI dRSTimAM paNa jANe ajaba jAduM hatuM. emanI sAme nihALatAM ja vidyArthInAM haiyAMmAM cetana jAgatuM--bhakitabhAva UbharAtA. sau peAtAnA saMtApanA tApa visarI jatA. ahecaradAsanAM haiyAne te gurUdeve ajaba kAmaNa karyAM hatAM. jyAre tyAre e gurUdevanA khaMDamAM jai pahoMcatA. A badhA vidyArthI enI maMDaLImAM eka harakhacaMdabhAi karIne sauthI vaDA vidyAthI hatA. emane svabhAva zAMta ane dhIra gaMbhIra hatA. navA navA vidyArthI ene e bhaNAvatA, mArgadarzana ApatA, enA utsAha vadhAratA eTaluM ja nahi paNa be kAne kAi vastunI jarUra lAgatI tA . teo te mATe potAnA gharanA paisA paNa A patA hatA. hecaradAse sArasvata vyAkaraNanA abhyAsa temanI pAse karyAM hatA. ahecaradAsane zlokA bhaNavAnA mULa zAkha jAgyA. tethI vyAkaraNa karatAM kAvyamAM emanuM mana vadhAre gAvA lAgyu. vairAgya zataka Adi graMthAnA zleAkeA eka stha karavA lAgyA gurUmahArAjanI zlAka khelavAnI paddhati ghaNI suMdara hatI--AkarSIka hatI. zA vivati vagere chaM, teA e peAte evI dhIra gaMbhIra rIte
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAThazALAnA vidyAthI co ucAratA ke sau koI e sAMbhaLatAM mugdha banI jatuM. bhagavatI vAgIzvarInuM jANe e varadAna pAmI na cUkyA hoya ema lAgatuM. emanI jIbhe jANe sarasvatI AvIne besI jatI. gurUdeva bahecaradAsa upara anahada kRpA rAkhatA. pAThazALAmAM sAta sAdhuo hatA. gurUdevanA eka sauthI nAnA ziSyanuM nAma vallabhavijayajI hatuM. teo paNa bahecaradAsa upara apUrva mamatA rAkhatA. eTaluM ja nahi paNa emanA abhyAsamAM paNa e sArI madada karatA hatA.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ :18: gurUjInI chatrachAyA ma hApurUSanI chAyA jenAM jIvanane maLe che, tenuM jIvana sadA ' dhanya bane che. A pAThazALAnA vidyArthIo paNa gurUdevanI chatrachAyAmAM sukhI hatA. savAre ghaMTa vAgatAM ja badhA bhegA thaI jatA. pahelAM maMdiramAM darzana-vaityavaMdana karIne pachI sau vidyArthIo gurUdeva pAse AvanA, paNa AgaLanI bAjue UbhA rahevAmAM saune saMkoca thato. gurUdevanA pratApanuM teja eTaluM badhuM hatuM ke sau juvAniyAne emanI bIka lAgatI ke rakhene covIsa kalAkamAM kareluM keI tophAna kadAca gurUjInAM dhyAnamAM AvyuM haze to teo zuM kaheze ?
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUjInI chatrachAyA L ane A gurUdeva kevaLa sAdhujana na hatA. paraMtu te navA navA vidyAthI enA jIvanaghaDavaiyA hatA. mahAna zilpI hatA. pattharamAMthI paNa pArasa karavAnI temanAmAM ajaba zakita hatI. vidyAthIonAM jIvananI jyota pragaTAvavA mATe sadA teo ciMtanazIla rahetA. kartavyaparAyaNa anatA. kAi kAi vakhata to khistara bAMdhIne ghera javA taiyAra thayele vidyAthI gurUdevanA upadezAmRtanuM pAna karatA ke tarata ja peAtAnI Ara DImAM jaI bistara cheADI nAMkhatA. sarvodaya sAdhunI sAdhutA, Ada pitAnuM vAtsalya ane kakkAra zikSakanuM zikSakapaNuM--e badhuM temanAmAM hatuM. teo mATImAMthI mAnavI satA. mAnavImAMthI sAdhu sarjatA--deva banAvatA ane ATaATalI pravRttiomAM racyA pacyA rahevA chatAM teo e badhAnAthI para jaLakamaLavata alipta rahetA. pacAseka vidyArthInu vruMda Ama gurUdevanI caraNaraja lai abhyAsa karI potAnI jAtane dhanya mAnatuM. A badhA paikI eka kuzAgra vidyArthI -aMdha hatA--prajJAcakSu hatA. temanuM nAma sukhalAlajI-eka vidyAthI emane vAMcI saMbhaLAvatA. sukhalAlajI eka hADanI muThThI vALIne bIjA hAthanI be AMgaLIethI te muThThI upara tAlu lagAvatA jatA. e drazya kharekhara jovA jevu' banI jatuM. paNa emanI grahaNa zakita ajaba hatI. eka vakhata je sAMbhaLe te temane kaMTha stha thaI jatuM. haracaMdabhAi, saubhAgyacaMdabhAi, narisaMhadAsa, velazIbhAi, matalAla, haragoviMdadAsa, DecaradAsa, tribhuvanadAsa, amRtalAla,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 khaMDara jo bhImajIbhAI vagere aneka vidyArthIe te vakhate tapeAtAnI budhdhi razakita anusAra vyAkaraNa, nyAya, sAhitya AdinA abhyAsa karatA hatA. * " te vakhate banArasa pAMDazALAmAM eka adbhuta vyakti hatI. khUba tejasvI, prabhAvazALI ane vidvAna. emanu nAma hatuM. zyAma suMdaradAsa vaizya. pAMca hAtha lAMbA, paheALA te meTA-gaurava nA. bAlyakALamAM khUba kasarata karI vandramuSTi banelA. pacIsa trIsa varSanI vayanA e yuvAna rAmaH rAmau rAmAH ' thI saMskRtanA abhyAsanI zarUAta karI ne dhuraMdhara vidvAna banyA hatA. gurUdevanA e parama bhakta hatA. pAThazALAmAM ja emanA nivAsa. kapaDAM lattA ane DrAmAnA e pUrA zeAkhIna. rAjA--mahArAjAenI mulAkAte javu hoya te! jarIthI bharela aMgarakhuM, jarInI pAghaDI, teo dhAraNa karatA. emanu lalATa vizALa hatuM ane e vizALa lalATamAM rAmAnuja saMpradAyanu lAMbu beraMgI tilaka roAbhI UtuM. e jatA hoya tyAre AgaLa ane pAchaLa vidyAthI hAya jamAta sAta daravAjAmAMthI kAi paNa daravAjAne paheregIra emane rokIne ema pUchavAnI hiMmata na ka zakatA ke: kayAM javuM che ? ' pAzALAnI nIcenA bhAgamAM eka bhAya hatuM. e bhAyarAMnI AchA prakArAvALI eka eraDImAM lageTa paherIne tee sui rahetA. A bhoMyarAmAM dhoLe dahADe javuM hoya te paNa sAmAnya vidyArthI DarI jatA. eve sthaLe rAtanA khAkhare vAge zyAmasuMdaradAsa ekalA jatA ane sUi rahetA. bIjA upara prabhAva pADI zake evI traNe vastuovidyA vapu ane vANI A purUSe saMpAdana karI hatI.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUjInI chatrachAyA teo gurUpUrNimAne divase gurUpUjana karavA jatA. bIjA vidyAthIo temane pUchatA paMDitavarya! keTalA gurUo pAse jaI AvyA?" teo prasanna citte javAba ApatAH "chatrIsa." emanI gurUnI vyAkhyA manana karavA jevI hatI. eka paNa divasa jemanI pAse pATha lIdhe hoya tene paNa teo potAnA gurU tarIke gaNatA hatA. sau vidyArthIonA sukhaduHkhanA te sAthI hatA-jaNe vaDalAnI zILI chAMya. game tevA gamagIna banelA vidyAthInA aMtaramAM teo navacetanA kurAvatA tenA prANane praphullAvatA. vijyadharmasUri mahArAja ghaNu vakhata vidyArthIone pitAne jIvana prasaMge kahI saMbhaLAvatA. teo potAnI nAnI uMmaramAM moTA jugArI hatA. ane jugAramAMthI temanA haiyAmAM vairAgyane anurAga janmyo hato. ane vIsa varSanI vayamAM dIkSA laI teo sAdhu banyA hatA. dIkSAne mATe AjJA ApanAM emane emanA pitAe AzIrvAda ApatAM kahyuM hatuM: "jIta nizAna caDhAvajo re ? mohanI karI cakacUra, hAhA !" banArasa hiMdu vidyApIThanA sthApaka paMDita madanamohana mAlaviyAjInA AgrahathI "sanAtana dharma mahAsabhA" nA adhivezanamAM saM. 1962 mAM gurUjI badhA vidyArthIone laI alAhAbAda gayA hatA. A prasaMge dezadezanA dhuraMdhara vidvAno, sAdhuo padhAryA hatA. temAM guruvaryo ApelA pravacanano addabhuta prabhAva paDyo hato.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 19 : pAThazALAnI prasiddhi 2] DAka samayamAM A pAThazALAe kAzI kSetramAM sArI ke nAmanA meLavI. kAzImAM ja nahi paNa dUra dUra sudhI e pAThazALA ane enA sthApakanI suvAsa maghamagha mahekavA lAgI. bhArata dharma mahAmaMDaLanA adhiSThAtA svAmI jJAnAnaMdajI, misIsa enI bIsenTa, paMDita madanamohana mAlaviyA, rAjA motIcaMdajI vagere sthAnika keTalIya prasiddha vyaktio gurudevanI prasaMzaka banI hatI. pAThazALAnI zubhecchaka banI hatI. - hiMdI bhASAnA kavisamrATa maithilIzaraNa gupta ane "sarasvatI 'nA saMpAdaka zrI mahAvIra prasAda trivedI jevAo paNa gurUdevanI kAryazakti joI mugdha thaI gayA hatA. te vakhatanA kAzInareza mahArAjA prabhunArAyaNasiMhe paNa gurUdevane nimaMcyA hatA ane dharmacaryA karI AzIrvAda meLavyA hatA.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAThazALAnI prasidhi 83 eka vakhate kAzInarezanA pramukhapade pAThazALAne vArSikotsava khUba dhAmadhUmathI ujavavAno hato. paNa keTalAka anivArya kAraNasara teo AvI zakyA na hatA ane pramukhasthAna temanA putre lIdhuM hatuM. vidyArthIo nirUtsAha thayA. lokomAM nirAzA vyApI gaI gurUdevane paNa du:kha thayuM. bIje divase tapAsa karatAM ema jANa thaI ke kAzInareza AvatA hatA te vakhate mArgamAM brAhmaNoe rekI karyuM hatuM: "amArA mAthA vADhIne Apa jaina pAThazALA mAM jaI zake cho. ame Apane nahi javA daIe. Apa te mahAdevanA avatAra che. tamArAthI jena sAdhu pAse zI rIte javAya ? " eTale kAzInareze A dharma saMkaTa TALavA pote na AvatAM pitAnA putrane mokalyo hato. A jAtanI brAhmaNanI Abudi gurUdevanA prabhAvathI samaya jatAM naSTa thavA pAmI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 20 : prasthAna pra kAza pachI aMdhAruM te aMdhArA pachI prakAza--ema saMsAranuM cakra paNa dareka viSayamAM cAlyA kare che. bahecaradAsa pAzALAmAM abhyAsa karI rahyA hatA, ane je sasthA zrIdharmavijayajI mahArAja jevA mahApratApI saMtapuruSanI chatrachAyA nIce cAlI rahI hatI. ane jenI khyAti AkhA bhAratavarSamAM ja nahi, yuropa amerikA sudhI phelAI hatI, e saMsthA upara paNa azAntinAM vAdaLa caDhI AvyAM. mAnavInA hRdayamAM irSyA, dedha, abhimAnanI jvALA jyAre prakaTa thAya chaeN, tyAre te lIluM ke sukuM saune bALI bhasma kare che. sArA narasAnA ke nyAya anyAyanA khyAla ene rahetA nathI. zrIdharmavijayajI mahArAjanI sAthe rahetA sAdhue paikI keTalAka sAdhuone temanA upara irSyA thai. temaNe khaTapaTa ubhI krarI.. keTalAka svArtha sAdhu vidyArthI ene temaNe pakSamAM lIdhA. pariNAme suMdara rIte cAlI rahelA kAryane dhakakA pahoMcyA. te sAdhue te cAlyA gayA te gayA, paNa aneka kaSTo uDAvI kAzI jevA kSetramAM pADazALAne
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasthAna 8pa sthApana karanAra, zrI gurudevanuM mana paNa udAsa banyuM, ane temaNe paNa magadha ane baMgALa pradezamAM javAno nirNaya karyo. Akhare saM. 1963mAM zrI dharmavijayajI mahArAje sameta zikhara ane kalakattA tarapha prayANa karyuM. temanI sAthe pacIsa vidyArthIoe paNa prayANa AdaryuM hatuM. e pacIsa paikInA bahecaradAsa paNa eka hatA. zrI dharmavijayajInA eka ziSya vallabhavijaya sAthe bahecaradAsane sAre sneha baMdhAyo. temanI sAnidhyamAM teo vadhu samaya gALatA. ane Ama gurUdevanI sAthe sAthe pUrvadezIya tamAma nagarIonI yAtrAo karI. musApharImAM ghaNuM ghaNuM jANavAnuM maLe che. abhyAsavRtti hoya to emAMthI ghaNe bodhapATha bhaNI zakAya che. enAM kaSTo paNa aneka che. e paNa bhogavatAM pravAsIe zIkhavuM joIe. A pravAsa daramiyAna judAjudA dezanI bhASA, rItarivAjo, raheNI karaNI, khAnapAna, judI judI jAtionI saMskRti vagereno abhyAsa karavA maLe che. temAM ya etihAsika-purAtana nagarIonA pravAsa daramiyAna aitihAsika abhirUcivALAne prAcIna sthaLonuM vihaMgAvalokana karavAnI taka maLe che. te sivAya judI judI rUcinA mAnavIonA saMparkamAM AvavAnuM maLatAM emanA svabhAvane paNa abhyAsa karavA maLe che. gurUdevanA ziSya muni dravijayajI itihAsanA sArA jJAtA hatA. teo ItihAsanI vAto, prasaMgo sau vidyArthIone samajAvatA hatA. gurUdevanuM e te lokemAM ahiMsA ane jJAnane pracAra karavAnuM hatuM. nAnAmoTA gAmamAM A rIte pravacana karavAthI khUba lAbha thayo. te
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 je taraphanA lekane jaina sAdhuone paricaya thayo. jaina dharmanA udAra sidhdhAMta jANavA maLyA. jaina dharma viSe keTalAka mithyA bhramaNA sevatA hatA te dUra karavAmAM AvI. keTalAka lekae mAMsa macchIne tyAga karyo. A zuM ekI sevA hatI ? gurUdevanI A pracArapravRtimAM bahecaradAsane ghaNo phAyado thayo. nAnapaNathI ja enI vRtti hatI ke "huM moTI moTI sabhAomAM pravacana karata kema karIne thAuM?" Aje e taka bahecaradAsane sAMpaDI hatI, gurUdeva jyAre jyAre pravacana karatA tyAre tyAre bahecaradAsa enI noMdha letA. je kathA kahevAya, je leka bolAya, je dRSTAMto rajU thAya te sau yAda rAkhI pote potAnI noMdhapothImAM lakhI letA ane bIje divasa gAma javAnuM thatAM AgalA gAmamAM gurUdeve kahelI vAta, kathAo, dRSTAMta bIjA gAmanI sabhAmAM bahecaradAsa potAnI bhASAmAM rajU karatA. lekene rasa paDe ke nahi paNa gurUdevanA pravacana pahelAM pAMca dasa miniTa kaMika bolavuM e emane krama upakrama thaI paDyo hato.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 21 : bhaktinI kasoTI vi ratavarSanA prasiddha pahADamAM baMgAlanA sameta - zikharanuM paNa sthAna che. tenI uMcAI ane laMbAI arADha mAIlanI kahevAya che. A pahADa bagAlanA hajArIbAga jIllAmAM Avela che. e "pArzvanAtha hala" nAmathI prasiddha che. ene madhuvana paNa kahevAmAM Ave che. pahADa atyaMta ramaNIya che. ane nizadina lIluMchama rahe che. jeno mATe A sthAna tIrthakSetra manAya che. covIsa tIrthaMkaramAMthI vIsa tIrthakaree Aja pahADanI UMcI UMcI TekarIo upara anazana AdaryuM hatuM ane mokSa prApti karI hatI. sameta zikharamAM gurUdeva mAMdA paDyA. kharacI khUTI. divase duHkha bharelA lAgavA mAMDyAM. jANe emane mATe kasoTIno ja samaya na AvI. pahoMcyuM hoya ! kharekhara du:kha e to mAnavajIvananI kasoTI che. jema agnimAM tavAIne kuMdana zuddha bane che tema mAnavajIvana paNa duHkha rUpI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 je agnimAM tavAIne vizuddha bane che. ane kahyuM che ke Sweet are the uses of adversity. atyAre badhA vidyArthIonI sthiti karuNAjanaka hatI. emanI pAse kharca mATe sAdhana hatuM te khUTI gayuM. dukAnadAra pAsethI sIdhuM-sAmAna leTadALa, udhAra levAnuM zarU thayuM hatuM. e vyApArIne jANa thaI ke A sAdhu ane tenA vidyArthIo pAse paisA nathI eTale eNe paNa ugharANI zarU karI. ane gAmamAM eka ja dukAna hatI. have karavuM zuM? temAM ya pAchI gurUvayanI bimArI. A vAta gurUdevanA kAne na pahoMce te mATe badhA vidyAthIo kALajI rAkhatA, paNa kyAM sudhI e vAta chUpI rahe ? eka divasa saMdhyAkALe gurUjIe badhA vidyArthIone potAnI pAse belAvI kahyuM: "bhAIo ! huM mAMdo chuM. mane kayAre sAruM thaze e cekakasa nathI. meM sAMbhaLyuM che ke tamArI pAse khaca khuTI gaI che. meM tamAre mATe bahArathI rUpIA maMgAvyA che, paNa haju sudhI te AvyA nathI. ame te sAdhu kahevAIe. game tema nirvAha calAvI laIzuM. paNa tame ? tamAruM saunuM zuM ? A pahADa upara vIsa tIrthaMkare ane hajAro munioe anazana karI pitAnuM AtmakalyANa karyuM hatuM. e rIte ame paNa anazana karavAmAM amAruM sadbhAgya mAnIzuM. paNa tame badhA haju gRhastha cho. tamArA mA-bApa, bhAI bahena, sagAMsaMbaMdhI, tamArAM duHkhanI vAto sAMbhaLI duHkhI thaze. samAjamAM hAhAkAra thaze. tame ema kare ke badhA banArasa jAva ne pAThazALAmAM bhaNe. tema na karavuM hoya to potapotAne sthaLe jAva." vidyArthIonI muMjhavaNane pAra rahyo nahi. badhA ekadama raDu raDu
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktinI kasoTI thaI gayA. temanAM hRdaya bharAI AvyAM. gurujIne AvA jaMgalamAM choDIne javuM? e amAruM kartavya Deya? vidyArthIo paikI eke kahyuM - gurUdeva ! Apa amArI ciMtA na kare. Apane AvI mAMdagImAM mUkI amArAthI kema javAya ? Apa ja amAruM sarvasva cho. ApanA upakArano badale amArAthI vALI zakAya ema nathI. Apa jarA paNa phikara na karazo. amAruM jIvana ApanI sAthe ja che. ame paNa jaMgalanAM phaLaphUla khAI jIvana vyatIta karIzuM, paNa Apane chADIne te nahi ja jaIe." modInI pAMcaso rUpIA jeTalI rakama caDI gaI hatI. badhA vidyArthIoe pitA potAnI pAse je kaMI hatuM te ekaThuM karyuM. banArasa choDatAM pahelAM thoDA divasa agAu bahecaradAse potAnA mesALathI eka senAnI kaDI maMgAvI lIdhI hatI. te paNa temaNe A rakama cUkavavAnA phALAmAM ApI dIdhI. ane maMdiranI peDhImAM A badhuM bheguM karI mUkI rUpIA levAno nirNaya karyo te ja divase kalakattAthI keTalAka mAravADI gRhastha sameta zikharanI jAtrAe AvyA ane Aja dharmazALAmAM utaryA. gurUdeva ane bIjA munirAjenAM darzana karI teo pitAnI jAtane dhanya mAnavA lAgyA. ahIMnI paristhiti temanA jANavAmAM AvI. temaNe medInuM devuM cUkAvI dIdhuM eTaluM ja nahi paNa pitAne kharca badhAne kalakattA AvavA notaryA. bIjI bAju gurUdeve muMbaIthI maMgAvelI eka hajAranI rakama paNa AvI pahoMcI.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 jo kharekhara saune mATe A kaseTIne kaparA samaya hato. paNa sAcA dilanI sevA jarUra phaLe che. kasoTImAMthI sau bhakto jANe pasAra thayA. jANe adbhuta camatkAra thayA. gurUdevanI kRpA utarI ane AtamAMthI sau phrAI ugaryAM. gurUdevanI tabiyata paNa have sArI thavA lAgI.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ : rara : musApharImAM ghoDA ane gheTAnI ghaTanA i meta zikharathI vidAya lIdhI te vakhate vidharmasUri Gha maharAjane pUro ArAma thayo na hato. teo cAlI zake e sthitimAM paNa na hatA. vidyArthI saMghe nirNaya karyo ke jyAM sudhI gurUdevathI cAlI na zakAya tyAM sudhI temane DolImAM upADavA. gurUdevanI prakRti sArI na hatI chatAM jyAM jyAM mukAma karavAmAM Avato tyAM tyAM teo pravacana karatA hatA. A mAMsAhArI pradezamAM ahiMsA ane mAMsAhAranA nidhino pracAra karavo e to emanuM mukhya dhyeya hatuM. gurUdevane DolImAM besADI cAra cAra vidyArthIo avAranavAra uMcakI pravAsa karatA paNa temAM e A vidyAthIo AvA kAmathI TevAyelA na hatA. temane khUba takalIpha paDatI. eTale gurudeva tema tema nahi karA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa bIjo jaNAvatA. paNa sau vidyArthIoe potAnuM kartavyapAlana samajI DelI uThAvavAno kama cAlu rAkhyo hate. gurUjInI tabiyata sArI thayA bAda DelIne vidAya ApavAmAM ApI. eka divasa bahecaradAsane evI IcchA thaI ke ghaDo kharIdavAmAM Ave to sAruM. ghoDe caDhavAno zokha temane nAnI uMmarathI hato ja ane pachI to raste cAlatAM je kaI ghoDAvALo maLe tene bahecaradAse pUchavA mAMDayuM: "dheDA vecavo che ?' AvA pradezamAM ghaDA upara musApharI karanAra kadIe ghoDe na ja vece. paNa e vicAra te vakhate bahecaradAsane na Avyo. keTalAka ghaDAvALA javAba ja na ApatA ane keTalAka tiraskArayukta vANI uccAratA. eka divasa evuM banyuM ke eka mANasa ThIMgaNa ane kapA Ta6 upara besIne pasAra thatA hatA. bahecaradAse tene pUchayuM : ghaDe vecavAne che ?" - teNe paNa vilaMba karyA vinA ja javAba ApeH "hA." ane pachI to enI agiyAra rUpIyA kiMmata paNa nakkI thaI. ane bahecararase agiyAra rUpIA gaNI ApyA eTale e mANasa pitAne mArge paDyo. bahecaradAsane mazkarI karatAM mAthe paDayuM. ane pachI te badhA vidyArthIoe eka pachI eka TaTTa upara besavAnuM zarU karyuM.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ musApharImAM DA ane gheTAnI ghaTanA paNa e Ta te vicitra prakAranuM nIkaLyuM. tenA upara kaI savArI kare ke tarata ja gherI raste mUkI e kAMTAnI jhADImAM ke moTA khADAmAM jaIne ja besanArane paTakI nAMkhe. AkhI ye maMDaLImAMthI bhAgye ja keI. enI A sajAmAMthI bacavA pAmyuM haze. gurUdeva A badhuM nihALI pUchatA "kema Aje kono vAro che?" ane kaTAkSamAM kahetAH "ghaDA upara besavAno svAda te sarasa cAkhavA maLe che.' badhA vidyAthIo thAkI gayA. have te e gheDuM ke maphata le to paNa ApI devuM evo vicAra bahecaradAse nakkI karyo. eka divasa akasmAta ekajaNa maLI gayo. kismata karAvatAM eNe gajavAmAMthI nava rUpIA kADhI becaradAsanA hAthamAM mUkyA ane TanI lagAma pakaDIne e cAlato thayo." Ama AnaMdapUrvaka musApharI karatA Akho saMgha vardhamAnapura AvI pahoMcyo. A pravAsamAM eka vicitra ghaTanA banI gaI hatI. eka prasaMge gurUdeva ane bahecaradAsa sAthe cAlI rahyA hatA. mAthe dhoma dhakhI rahyA hatA. gurudevane tRpA lAgI baMne jaNa eka vizALa vRkSanI zItaLa chAyAmAM jaIne beThA. ukALeluM pANI sAthe hatuM ja. gurUdeva pANI pItA hatA tyAM emanI najare AghethI AvatuM seMkaDe gheTAnuM eka ToLuM paDyuM. emAMthI eka gheTuM ToLAne sAtha choDI bhAgyuM ne guru-ziSya beThA hatA tyAM gurUdeva sAme AvI paDI gayuM.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 khaMDa 2 jo gurUdeve mahecaradAsane kahyuM: 8 bahecara ! e bicArUM marI rahyuM che. " ( , navakAra maMtra ' saMbhaLAva. zuM joi rahyo che ? jA urdU te tenA kAnamAM bahecaradAse tenI pAse jai tenA saMbhaLAvyA. badhAM gheTAM Ave tyAM sudhImAM te thaI cUkayuM hatuM. A eka AzcaryakAraka ghaTanA kahevAya ! kAnamAM ' navakAra maMtra ' e bicAruM mRtyunuM mahemAna
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSAne nirNaya mahecaradAsane gurUdevanI sevAmAM parama AnaMda maLato. * emanA upara gurUdevanA aheniza AzIrvAda varasatA paNa emane ghaNIvAra vicAra udabhavataH "meM ghara choDayuM-zA mATe ? meM dahegAmanA sTezana uparathI pratijJA lIdhI hatI?--kAM to lakSAdhipati thaIne dahegAmane pAdara paga mUkIza kAM to sAdhu thaIne.' vaLI emane vicAra paNa Avato: "zuM thavAnI mArAmAM gyatA che ?" Aje jagatamAM sAcA sAdhuo bahu ochI che. bAkI sAdhutAne svAMga sajI jagatane chetaratA DoLaghAlaonI kayAM khoTa che? evA sAdhuo mATe kahyuM che ke : muMDa muMDAve tIna guna, miTe zIza kI khAja. khAne ku laDu male, loka kahe mahArAja."
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 jo paNa traNa gaggAnI gaLI urphe lADavA khAI tAgaDadhInnA karanAra sAdhuonI duniyAne muddale jarUra nathI. duniyA te Aje e sAdhuvarone jhaMkhI rahI che ke je eno uddhAra kare-patanane paMthe vicarI cUkelA mAnavIone kalyANane rAha batAve. AtmAne mAnavatAne raMge raMgI jIvanane dhanya banAve. lekasevAmAM ja potAnuM jIvatara kharacI nAMkhe. bahecaradAsanA manamAM thatuM ke "je A prakArano sAdhu banAya te - jiMdagI sArthaka thAya." bhAratavarSanI janatA pArvathI sAcI sAdhutAne vaMdana karatIpRtI AvI che. bhAratI maiyAnA lADIlA sAcA sAdhuoe potAnAM jIvanadhana prajAkalyANamAM khacI pitAnI jAtane dhanya banAvI che. ane tethI ja samAjamAM sAdhupuruSanuM sthAna sadA UMcuM che. ane dharmamAM paNa gurUnuM gaurava ghaNuM mAnavAmAM Ave che. ke jaina dharmanA gurU tyAgI hoya che; saMyamI hoya che. ahiMsA eno jIvanamaMtra heya che. AvA sAdhu banavAnI bahecaradAsane laganI lAgI hatI ane jyAM mana cakakasa manasUbo kare che pachI e nathI pharate. sameta zikharathI kalakattA tarapha javA mATe AkhA saMgha ravAnA thayo teja divase pahele mukAma cAsacaThThI nAmanA eka nAnakaDA gAmamAM thayo hate. sAMje jamI rahyA bAda gurUdevanA eka ziSya zrI. bhakitavijayajI mahArAje bahecaradAsane potAnI pAse bolAvIne kahyuM: 'tuM AjakAla pratikramaNa nathI karatuM. sAmAyika paNa nathI karatA. kaMIka te dharmadhyAna karavuM joIe."
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSAnA niya ane rAtanA emaNe becaradAsane be-cAra stavana sajajhAyanA AsvAda paNa cakhADayo. khIje divase pravAsa AgaLa zarU thayA ! rastAmAM mahecadAsane vicAra AvyA ke jo gurUdeva dIkSA Ape te ThIka ! nahi te gujarAtamAM kAi anna sAdhunI pAse jaine dIkSA levI. paNa gurUdeva AgaLa A vAta jaNAvavI zI rIte ? Akhare eka ciTTo lakhI temaNe gurUdevane sAdara karI peAtAnA hRdayanA bhAva darzAvyA. gurUdeve mahecaradAsane AzvAsana ApatAM jaNAvyuH bhaviSyamAM kAi sArA saMyAga Ave jarUra dIkSA ApIza. utAvaLa karavAnI jarUra nathI. ' mu. cha eka divasa sAMre hugalInA dariyA kinAre ThaMDI havAmAM bahecaradAsa ane emanA bIjA cAra mitro kheA hatA. te vakhate emaNe peAtAnA haiyAnI vAta bIjA mitrAne paNa jaNAvI. dAkSA levAnI bhInna mitrAne paNa emaNe ke NA karI. pariNAme khInna cAra mitro paNa dIkSA grahaNa karavA taiyAra thayA. saubhAgyacada ( si'vijaya ) jeAbhAI ( guNavijaya ) matalAla ( mahendravijaya ) ane narisaMha ( nyAyavijaya ) tathA pote-vidyAvijaya-ema pAMca jaNAe dIkSA levAnA pAkA ni ya karyo. X 'sa'sAranA maLa vAi nAMkhA, azuddhi tra vizuddhi eDhA, kuMdanane agninI vAlA tAve che, X 97 f * " X
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 2 je tamArA AtmatatvanAM kuMdana prakAzavA dyo* ane e pAMca mitronI dIkSA mATenI saMpUrNa taiyArI joI keTalAka sAdhuo A pAMcamAMthI kaI kaIne potAnA ziSya karavA mATe talapApaDa thaI rahyA, ane ene mATe prayatna paNa karavA mAMDayA. paNa A pAMce mitra makakama vicAranA hatA. zrI dharmaviyajIne gurUpade sthApavAne-emanI pAse dIkSA levAno nirdhAra e karI cUkyA hatA. sava. kavivara nehAnAlAlanAM 'citradarzanamAMthI
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 24: bahecaradAsanA vidyAvijaya ja lakattAmAM gurUdevano prabhAva sAro paDyo hato. sAraye - jainasaMghamAM utsAhanAM pUra ulaTayAM hatAM. eka divasa jenonI eka moTI sabhA bharAI hatI. gurUdeva pravacana karI rahyA hatA. pravacana daramiyAna emaNe jaNAvyuM ke--mArI pAse je vidyArthIo che te paikIne pAMca vidyArthIo dIkSA levA utsuka che. je zrI saMghanI anumati heya ane saMgha Icchato hoya to temane kalakattAmAM ja dIkSA ApavAmAM Avaze." ane gurUdevanuM vacana pALavA jainasaMgha utsuka banyA. bhAvanI bharatI Ave pachI pUchavuM zuM? kalakattAnA te samayanA jaina itihAsamAM dIkSAnuM nAmanizAna na maLe.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 khaMDa 2 je saMghanA netAo sAme eka prazna upasthita thayA. emaNe dIkSA lenArAonI yogyatA viSe khAtarI karavAnA nirNaya karyo. ane e nirNaya thatAM ja saMghanA AgevAnoe pAce vidyAthIonI zakya teTalI badhI rIte kasoTI karI joI. aMte emane vizvAsa beTho ke A pAMce vidyArthIo dIkSA levA yogya che. e mATe mudra kADhavAmAM AvyuM. - saM. 1963 nA citra vada pAMcamano e dhanya divasa hato. vAtAvaraNa dhama maMtrothI gAjI rahyuM hatuM. AnaMda ane utsAhanAM pUra ulaTayAM hatAM. na sUtAM ja maviSyati e apUrva utsava A pAMcenI dIkSA nimitte kalakattAmAM thayo. piso pANInI mAphaka kharcAya. saMghano utsAha anokha hato. A pAMce yuvake bhaNelA gaNelA, hoMziyAra, khAnadAna kuTuMbanA nabIrA, sukhI, bhalA-AvAo dIkSA le e saMsAranA raMgamAM raMgAyelAthI kema sahana thAya? ane temAM paNa pelI banArasa pAThazALAnA karmacAriye-emane to jANe A duniyAnA sarvanAza thatuM na hoya ema ja lAgyuM. Ane aMge ghaNe uhApoha thayo. seMkaDe tAro chuTayA-saMkhyAbaMdha patro AvyA. sabhAo bharAI. lekho lakhAyA paNa dIkSA grahaNa karanArA makakama hatA. temaNe pitAnuM nivedana rajU karyuM: * ame amArI jiMdagI keIne vecI nathI. ame pAThazALAthI chUTA thaI gayA chIe.' kalakattAne saMgha-ane e saMghanA AgevAne rAyabahAdura balIdAsa, rA mahi" muiipatA dahiyAe te mama hatA.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahecaradAsanA vidyAvijaya 101 dIkSA lenArA pAMce jaNa makkama hatA. pachI bIjAone virodha karavAno zo hakaka che? jaina saMgha ane gurUdeva upara tAra ane kAgaLono varasAda varasavA mAMDyo. khabaradAra, dIkSA na Apaze.' paNa gurUdevano nirdhAra makakama hatA. e Aje pitAnuM sAcuM kata vya karI rahyA hatA. dezane ane samAjane Aje sAgA navasAdhuonI bheTa dharI rahyA hatA. emaNe udaghoSaNA karIH pAThazALA sAthe saMbaMdha rahe tyAM sudhI huM pAThazALAnA vidyArthIne dIkSA na ApI zakuM e mAre niyama hato. pAThazALAthI mAro saMbaMdha chuTayA che. dIkSA lenArA paNa pAThazALAthI chUTA thayA che. have mane dIkSA ApavAmAM koI jAtano bAdha nathI. koI mane aTakAvI zake ema nathI.' jaina samAjamAM AnaMda vyApI rahyo hato. pAMce yuvAnonA mAtApitA banIne potAne gherathI varaghoDo kADho, dIkSA mATe AzIrvAda ApI vidAya devI Adi kriyAo kayAMthI karAvavI e nakkI karavAnuM hatuM. A apUrva lAbha levA mATe nagRhasthamAM aMdara aMdara spardhA thavA lAgI. aMte zeTha aganacaMda0 dhULiyA ane temanAM dharmapatnIne , zrIsaMghe e maMgala kArya karavAno Adeza ApyA. e mahAnubhAve A apUrva prasaMge dravya kharcavAmAM koI jAtanI khAmI na rahevA dIdhI.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 khaMDa 2 je dIkSAnA muhUrtano dina najadIka AvI lAgyo. munirAjemAM gupta carcA thavA lAgI ke koNa keno ziSya bane? gurUdeva ane bIjA eka be munirAja A bAbatathI para hatA paNa be traNa munirAja cAhatA hatA ke "amuka mAro ziSya bane;' amuka tAro ziSya bane." paNa A pAMce dIkSA lenAra vidyArthIoe te gurUdevanA ziSya banavAno nirdhAra kayArane e karI nAMkhyo hato. emanAM mana have Dage tema na hatAM. gudeve dIkSA ApIne jevI rIte e pAcenuM vela parivartana karI nAMkhyuM hatuM tevI rIte temanAM nAmamAM paNa parivartana karavAmAM AvyuM. saubhAgyacaMdamAMthI siMhavijyajI jeThAbhAImAMthI guNavijayajI becaradAsamAMthI vidyAvijyajI, maphatalAla mAMthI mahendravijyajI ane narasiMhadAsamAMthI nyAya vijyajIno navo janma thaI cUkyo hato. ane ema e pAMce mitroe dIkSA laI zrI dharmavijyajInuM zaraNu svIkAryuMemane gurUpade sthApyA. A pAMce jaNA Aja sAdhutAne raMge raMgAyA. emanA aMtara ane AtmAne raMganAra koI ajaba raMgareja hate. eNe lagADele raMga vastra phATe paNa phITe nahi" evo hato ane kharekhara e mahApurUSe kartavyanI keDI upara Aje pAMca pAMca jaNane pagalAM bharatA karI dIdhA hatA. ane pachI vidyAvijaya upara to gurUdevanI kRpAnAM amI sadA varasatAM ja gayAM.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahecaradAsanA vidyAvijaya thayA tyAre -
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5 : vaDI dIkSA vata 1963 nuM cAturmAsa pUruM karIne gurUdeve samasta sAdhu , maMDaLa ane vidyArthIonI sAthe navadvIpa (nadiyA) tarapha prasthAna AdaryuM.. dakSiNa" kAvyane mATe "kAzI vyAkaraNane mATe ane "nadiyA' nyAyane mATe prasidhdha che. baMgAlamAM vicAravAnuM kArya muzkelI bharyuM che ane temAM ya nadiyA jevA vistAramAM javAnuM kArya ati vikaTa che. tyAMnI janatA "jaina" nAmathI to aparicita hatI. moTA moTA dArzanikoe mAtra darzanazAstranA graMthamAM ja "jaina" zabdanAM darzana karyA hatAM paNa vAstavika jainone
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 khaMDa 2 je to temaNe joyA na hatA ke na to koI jaina sAdhu te tarapha viryo hato. hiMsAnI to A prAMtamAM parAkASTA hatI. mArgamAM aneka muzkelIo naDI hatI. keTalIka vAra pilIsa adhikArIo sAdhu maMDaLIne polIsa thANAmAM laI jatA ane pAchaLathI jyAre pUchaparacha karI sAdhuo viSenI khAtarI thatAM sAdhu maMDaLIne potAnA atithi batAvI bhaktibhAva paNa darzAvatA. nadiyA' ghaNA prAcIna samayathI saMskRta vivAnuM kendrasthAna rahyuM che. I. sa 1108nI AsapAsa vijayasenanA putra vallabhasane "kasiyAra' nAmanA gAmamAM rAjyAdhikAra prApta karyo hato ane teNe ja navadIpamAM vidyApIThano zilAnyAsa karyo hato nAlaMdA, takSazilA, kAMcI, vallabhapura vagere bhAratIya aneka vidyApIThamAM "nadiyA'nuM vidyApITha paNa madira hatuM. te vakhate navadvIpamAM mahAmahopAdhyAya paM. yadunAtha sArvabhauma cakravata, mahAmahopAdhyAya paM. rAjakRSNa tarkapaMcAyana vagere dhuraMdhara vidvAno vidyamAna hatA. A vyaktio prakhara paMDita hovA chatAM sAdAI ane namratAnI pratimA samI hatI. prAcIna bhAratavarSamAM gurUonI pAsa vidyArthIo AzramamAM rahI abhyAsa karatA hatA tevA Azramo "nadiyA'mAM jovAmAM AvyA. galI galIe pAThazALAo daSTigocara thatI--kahevAya che ke aMgrejoe jyAre baMgAlano kabaje lIdhe te vakhate kevaLa baMgAlamAM AvA eMsIhajAra Azramo hatA. - prAcIna samayanA AvA Azramoe ja bhAratavarSane aneka mahApurUSanI lhANa ApI che. sAcuM jJAna, sAcI mAnavatA, sAcI paMDitAI mAnavIne AvA AzramomAMthI ja prApta thatI hatI.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDI dIkSA 105 tyAMthI muzadAbAda gayA ane tyAM gurUdevanAM pravacanonI janatA upara bhAre asara thaI. muzadAbAdathI pravAsa AdarI AkhI ye maMDaLI bhAgalapura thaI pAvApurI AvI. pAvApurI bhagavAna mahAvIra svAmInuM niNasthAna che. samaya ane sthaLanuM mahatva joI vidyAvijaya ane bIjA pAMca navA dIkSitane 'vaDI dIkSA' ApavAno utsava A puNyatIrthamAM karavAmAM AvyA. A prasaMge gujarAtathI vihAra karatA gurUdevanA eka mitra paMnyAsa zrI vIravijayajI ziSya maMDaLI sAthe padhAryA hatA. AthI ahIM sAdhu samudAya sArI saMkhyAmAM ekatrita thayo hato. kalakattAmAM gurUdeva pAse vidyAvijaya ane bIjA cAra jaNe dIkSA lIdhI hatI ane te bAda pAchaLathI vidyAthIo paikInA eka maganalAla nAmanA bhAIne kapaDavaNajathI temanA bhAIe AvI gurUjI pAse dIkSA apAvI hatI. tenuM nAma mahendravijayajI rAkhavAmAM AvyuM hatuM. A navA sAdhunuM vaya nAnuM hatuM chatAM enAmAM vidvatA ghaNI hatI.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa trIjo sAdhya-siddhi
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 26 : pAThazALAne punarUdhdhAra C) nArasa pAThazALAnI paristhiti atyAre karUNAjaka banI -: gaI hatI. avyavasthA vyApI gaI hatI. keAI agresara nahi hevAne kAraNe vidyArthIo dhIme dhIme ravAnA thaI gayA hatA. mAtra pAMca ke cha vidyArthIo tyAM rahyA hatA. pAMcaso vidyArthIo nivAsa karI zake evI AlIzAna aMgrejI keDIjenArane jANe khAvA dhAtI hatI. je sthaLe rAtadina saMskRtinuM vAtAvaraNa guMjI UThatuM, jyAM nAnA moTA aneka paMDita, sAdhu sanyAsIo ane ane netAonAM pagamAM paDatAM, temanA AgamanathI dharatI pAvana thatI te sthAna Aje bhUtakhAnA sama banI gayuM sevA ane sattA baMne paraspara virodhI tatva che. sattAthI sevA sadA dUra rahe che. banArasa pAThazALAnuM paNa evuM thayuM.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 khaMDa 3 je ane jyAre gurUdeve pADazALAnA karUNa hAla viSe sAMbhaLyuM tyAre emanA haiyAmAM apAra vedanA thaI emane roma roma vIMchInA DaMkhanI vedanA thavA lAgI. gurUdevane lAgyuM ke pote je kumaLA choDane AtmAnAM amRta siMcana karI repyo hato te sAcA mALInI dekharekha vinA pAcho karamAI gayo che. ene have saMjIvanI chAMTavAnI jarUra che. nahi to eno vinAza thaI jaze. A pAThazALA mATe gurUdeve ghaNAM kaSTo UThAvyAM hatAM. banArasa pAThazALAnA poSaka ane rakSaka zeTha vIracaMda dIpacaMda ane zeTha maNilAla gokulabhAI gurUdevanI ekaniSThAthI-kartavyapAlanathI-AtmatyAgathI suparicita hatA. zrI vidharmasurijIno vicAra pAvApurImAM gurUkULanI A janA karavAno hato, ane tene lagatI prathama bhUmikA taiyAra karavAmAM AvI hatI. e arasAmAM ja muMbaIthI zeTha vIracaMda dIpacaMda ane zeTha maNilAla gokulabhAIe vijayadharmasUri mahArAjane pharI banArasa jaI pAThazALAno punarUddhAra karavAnI AgrahabharI vinaMti karI. eTaluM ja nahi paNa, teonA kAryamAM koI paNa dakhalagIrI nahi kare evI bAMhedharI ApavAmAM AvI. pariNAme gurUkULanI badhI yojanA sthagita karIne pAvApurathI kAzI tarapha prayANa karavAmAM AvyuM. jeTaluM jaladI kAzI javAya teTaluM sAruM hatuM. paNa mANasa dhAre che kaMIka ne kudarata kare che kaMika. paTaNA AvatAM ja vijayadharmasurijI mahArAjanI tabiyata bagaDI gaI. tethI temaNe potAnA pAMca ziSyone jaladIthI banArasa javAnI AjJA ApI. ane gurUdevanI AjJA
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAThazALAne punarUddhAra 111 maLatAM ja maMgaLavijyajI, siMhavijayajI, guNavijyajI, mahendravijayajI, ane vidyAvijyajI e pAMce jaNAe banArasa prati prayANa AdaryuM. A vakhate keTalAka vidyArthIo paNa A pAMce sAdhuo sAthe banArasa javA ravAnA thayA hatA. banArasa pAThazALAnA te vakhatanA vyavasthApake bahAnuM kADhayuM ke banArasamAM plega cAle che. enI icchA evI hatI ke A sAdhu maMDaLI pAThazALAmAM na Ave to sAruM. paNa sAdhumaMDaLIe pleganI paravA na karI. gurUdevanI AjJA hatI pachI pleganI bIka rAkhavAnuM kAraNa ja zuM? ane teo banArasa AvI pahoMcyA. te vakhate pAThazALAmAM pAMca cha vidyAthIo hatA. ATha dasa vidyArthIo sAthe AvyA hatA. vidyAvijayajIe pahelAMnI mAphaka pAThazALAno dainika kAryakrama zarU karyo. gurUdevanI punaH banArasa khAte padhArAmaNa thatAM jaMgI sAmaiyAnI janA karavAmAM AvI hatI. emanuM svAgata apUrva ane bhAvabhInuM thayuM hatuM. kAzInareze paNa emAM sAtha Apyo hato. A badhAM kAmamAM vidyAvijaye bhAre zrama UThAvyo hate. pitAnA gurUjInAM AvAM apUrva svAgata thAya e kone na game?
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 27 : ArAdhanA e nArasamAM vidyAvijayajIe potAno saMskRta vyAkaraNa ane sAhityane abhyAsa AgaLa vadhAravA mAMDyo. sAhityanuM satata ciMtana e te pratyeka vidyArthIne parama dharma che. kalakattAmAM dIkSA lIdhA pachI vidyAvijyajIne mAthAnuM darda lAgu paDayuM hatuM. zirovedanAnuM A darda asahya hatuM. ghaNA ghaNuM upacAro ane vaidyonI davA karavAmAM AvI hatI, paraMtu keIthI kaMI phAyado thayo nahoto. - eka divasa vidyAvijyajI pitAnA gurUdeva pAse beThA hatA. eka brAhmaNa gurUdevanAM darzanArthe Avyo. gurUdeve vidyAvityanI zirovedanA viSe emane vAta kahI. te brAhmaNa UbhuM thayuM ane thoDIka ja vAramAM bahAra jaI pAchA Avyo. eNe vidyAvijyane suvADIne nAkamAM koI jAtanA pAMdaDAnA rasanAM
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArAdhanA 113 TIpAM pADayAM ane mAthAnI nasene mAlIsa karI vidyAvijayajIne lAgatuM hatuM ke mAthAmAM kaMi pharI rahyuM che. lagabhaga aDadhA kalAka pachI emane saLekhama zu. gAMDInI gAMDA nAkamAMthI nIkaLavA lAgI. AkhA divasa AvI ja paristhiti cAlu rahI. paraMtu te divasathI emanI ziAvedanA kAyamane mATe adRzya thai gai. gurUdeve A brAhmaNane jIjJAsAthI puchyuM : brahmadeva ! kaheze ke A vanaspati kayI hatI ? ' 6 paNa e bhUdeve e vanaspatinuM nAma na ApyuM te na ja ApyuM. zireAvedanAmAMthI mukta thayA bAda virNavajayajIe nididhyAsanamAM peAtAne prANa parAvavA mAMDayeA. te uparAMta phaiTalAMka jaina sutrone abhyAsa paNu gurUdeva pAse karavA mAMDayeA. A vakhate vidyAvijayajInI prati bhaNavA karatAM lekhana tarapha vizeSa hatI. lekhanakaLA ane vakatRtvakaLA A baMne viSayamAM pAraMgata thavA mATenI emanI mahecchA hatI. ! te divaseAmAM lAAna-zivanA jhagaDA cAlatA hatA. dhama ke samAja virAdhI kAryaM teoe kayu" ke nahi te te jANakAra jANe; paraMtu samAjamAM te vakhate bhAre AMdolana jAgyAM hatAM. vidyAvijayajI paNa kalamanA e saMgrAmamAM kUdI paDayA ane ene aMge keTalAka lekhA temaNe lakhyA hatA. paMDita lAlane jainazAstromAM pratipAdita brahmacaryanI nava vADA e viSaya upara eka lekha lakhAne pratipAdana karyuM. brahmacarya pALavA mATe te nava vADAnI jarUra nathI. ' ** mu. 8 -1
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 khaMDa 3 jo tenI virUddhamAM vidyAvijayajIe paNa ghaNuM lakhyuM hatuM. paM. lAlane eka vakhate jainazAstrokta paMca pratikramaNa"ne badale ' sAta pratikramaNa ' nuM pratipAdana karyuM. enI viddhamAM paNa vidyAvijayajIe ghaNuM lakhyuM hatuM. A arasAmAM zAMtivijayajI nAmanA eka jaina sAdhu relvemAM pravAsa karatA hatA. temaNe jaina sAdhuete mATe 'relve vihAra'nuM pratipAdana samAcAra patromAM karyuM. tenA uttara pakSamAM UbhA rahI vidyAvijayajIe e carcAne ugra svarUpa ApyuM. teja samayamAM alAhAbAda khAte bharAyalI 'sarvadharma pariSada'mAM gurUdeva sAthe vidyAvijayajI ane khIjA e ziSyA gayA hatA. je vakhate teo sau relvenI saDake saDake jai rahyA hatA te vakhate temaNe eka vyaktine relvenA jhAMpAmAMthI bahAra nIkaLatAM joi. e vyaktineA hADa jabarA hatA. sAdhu hovA chatAM sAdhutAnAM lakSaNAne emAM abhAva lAgyA. pagamAM khUba suMdara mukhabalanI ca palA hatI. ra`gaberaMgI rezamI vastre aga upara sAdhunI mAphaka vIMTAyelAM hatAM. citravicitra eka rUmAla khabhA upara pavanamAM lheriyAM letA hatA. AMkhA upara suMdara sonerI premanAM casmA mAhI rahyA hatA. mAthu khulluM hatuM. sugaMdhI telathI suMdara rIte eLelA vALa camakI rahyA hatA. hAthamAM cAMdInI muvALI suMdara lAkaDI ramI rahI hatI. temanI pAse jatAM tA vAtAvaraNa attaranI mheka mheka thatI khuzamethI maghamaghI rahyuM hatuM. vidyAvijayajIe gurUdevane dhImethI kahyuM: relve dvArA vihAra karanAra A zAMtivijayajI hoya ema lAge che.' pAse AvatAM ja emaNe gurUvarane oLakhI lIdhA. sukhazAMtinA samAcAra pUchyA bAda temaNe gurUdevane pUchyuM:
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ aArAdhanA ApanA koI vidyAvijayajI nAmanA ziSya che ne?' gurUdeve javAba ApyoH "hA ! e tamArI sAme ja UbhA che.' zAMtivijyajIe vidyAvijyajIne udezIne kahyuM: "juo bhAI! tame haju UgatA juvAna che. navA lekhaka cho. tamArA pAchaLanA beeka lekhonA javAba lakhIne meM taiyAra rAkhyA che. paraMtu ApaNe sAdhuo ja Apasa Apasama A rIte carcAmAM utarIe to gRhastha upara AnI zI asara thaze ? tethI mArA lekho meM chApavA nathI mokalyA." A sAMbhaLI vidyAvijyajIe kahyuM: "Apa kAle, chApavA mekalavAnA hoya, to Aje ja mokalo. athavA to mane Ape to huM chApavA mokalI ApuM. A jAtanI carcAomAMthI samAjane ghaNuM ghaNuM jANavAnuM-zIkhavAnuM maLaze. ane e javAba sAMbhaLI zAMtivijyajI cUpa rahyA ane tyAMthI teo chuTA paDyA. vidyAvijayajIe "jaina-zAsana' patramAM lekha lakhavAnI zarUAta karI hatI. te uparAMta "sarasvatIane "mAdhurI' nAmanA hiMdI sAhityanA UMcI kakSAnA mAsikamAM prasiddhino prakAza jotI kavitAono gujarAtImAM anuvAda karIne teo chapAvatA. vidyAghara' ke vidyAvijya' A nAmathI emanI maulika ane anuvAdita ghaNI kavitAo e samayamAM pragaTa thaI hatI. pavuM paNa vicAra ' e vidyAvijayajIne pustikA svarUpe chapAyo sarva prathama lekha. Aja arasAmAM "vijayadharmasari caritra' nAmanI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 3 je eka nAnakaDI pustikA paNa temaNe chapAvI hatI. gurUdevanAM caritro ghaNI bhASAmAM pragaTa thayAM che paNa sauthI prathama e caritra lakhavAnuM sadbhAgya vidyAvijayajIne prApta thayuM hatuM. tyArabAda e ja pustikAne AdhAre hiMdImAM "Adarza sAdhu" lakhI pragaTa karyuM hatuM. banArasa khAte racAyelI vidyAvijayajInI kRtiomAM "zANuM sulasA ne samAveza thAya che. AjathI aDhI hajAra varSa pahelAM bhagavAna mahAvIranA samayamAM thaelI bhagavAna mahAvIranI parama zraddhALu zrAvikA "satI alasAnuM caritra navalakathAnA svarUpamAM vidyAvijayajIne hAthe taiyAra thaI jaina zAsananA grAhakone bheTa tarIke apAyuM hatuM. zrI vidyAvijayajI, Ama gurUdevanI chatrachAyAmAM, banArasa pAThazALAmAM rahIne sAhitya pravRttinI ArAdhanA karI rahyA hatA. zrI vijayadharmasUrijInA pradhAna ziSya zrI vijayajI-itihAsanA prakhara vidvAna, temane paNa vivAvijayajI upara khUba prema. eTale banne sAhityika pravRttimAM maLI teja kAma karatA. zrI idravijayajInA sahavAsathI, temanI preraNAthI, sahAyatAthI vidyAvijayajIe te samayamAM jainazAsanamAM etihAsika lekho paNa khUba lakhyA. Ama ItihAsanA kSetramAM paNa emaNe sArI pragati sAdhI. zrI vidya vijayajI upara gurUdevanI apAra kRpA hatI ane e kRpAnA pariNAme vidyAvijayajI, vijayadharmasUrijInA "vizvAsapAtra ziSya banyA hatA. ane tethI zrI vijayadharmasurijIe potAnI TapAlanuM kAma paNa vidyAvijayajIne ja sepyuM hatuM. vijayadharmasUrijI je kaMI lekho lakhatA, te paNa pahelAM vidyAvijayajIne saMpatA ane
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ AArAnA 117 tee tapAsI lei le pachI ja pragaTa karavAmAM AvatA. A krama te| zrI vijayadhama saritA svavAsa sudhI cAlu rahyo hato. gurUdeva jyAre jyAre A ADa dasa dasa divasanuM mauna pALatA, tyAre temanu badhu N ja kAya vidyAvijayane soMpAtuM. TapAla game tevI hoya, vidyAvijaya ja kholI zake, ane ene javAthya paNa peAtAne ceAgya lAge te ApI zake, paNa ema sAcA ziSya upara gurUdevano anahada kRpA UtaravA lAgI, kAraNa ke emanI gurUbhakti sAcA hRdayanI hatI. ziSyaste'ham zAdhi mAm tvAm prapannam / e ja emane jIvanaparyaMtra hatuM.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 28: sAdhanAne mAge kSA grahaNa karyA pachI potAnA jIvanane kaye mArge laI javuM ene nirNaya dIkSA lIdhA pahelAM vidyAvijayajIe naheta karyo. manamAM vicAra Avyo ke dIkSA levI che eTale dIkSA laI lIdhI. te samaye draSTi sAme bIjuM kaI khAsa dhyeya na hatuM. paraMtu abhyAsa karavA mATenI emanI abhirUci prabaLa hatI. dIkSA lIdhA bAda eka vAtane manamAM nirNaya thaI cUka ke AdhyAtmika jIvana jIvavuM. dIkSA letAM pahelAM khAvApIvAnI bAbatamAM manovRtti rasa letI hatI paraMtu dIkSA letAMnI sAthe ja mananuM addabhuta parivartana thayuM. dakSiA pahelA rAga vairAgyamAM pariNamyo. jANe AtmAe
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhanAne mAge 119 navA vAghA na sajyA hAya-navuM zarIra ja dhAraNa karyu hoya ema AtmAne kAi ane| ja raMga lAgI cUkayA. sAdhunuM te| e kartavya che ke AtmAne bhaktinA raMge raMgavA ane bIjAnuM kalyANa karavuM, ane sAdhunI vRttionuM parivartana thayuM pachI ene sArU zuM te narasuM zuM ? mahi - tuSTa haiADa vAna ko daridraH je mana saMteAdhI che te pachI dirakI kANu ane nika kANuM ? mana eja mAnavInA sukhaduHkhanuM kAraNa che. gItAjImAM paNa zrIkRSNa bhagavAne kahyuM che ke mana e ja manuSyanAM baMdhana ane mekSanuM kAraNa che. manamAM lAlasA lAlupatA na hoya te jArane roTalA paNa mAnavIne mITha madha jevA lAge che. gurUdevanI kRpAthI dIkSA lIdhA bAda vidyAvijayajInAM jIvanamAM ajaba jevuM parivartana thavA lAgyuM. koi paNa prasaMga AvatAM ja aTTamanI vidyAvijayajIne mana ramata vAta thai paDI hatI. jainazAstrAmAM traNa upavAsane aTTama kahe che ane, ane e upavAsane chaThTha kahe che amane mahimA jainazAstrAmAM varNavAyeA che. tenAthI game tevuM vighra paNa dUra thaI jAya che--ne vidhi ane sAdhanApUrvaka karyAM hoya tA. te sivAya vidyAvijayajI pratyeka zukala paMcamIne divase upavAsa AdaratA. pratyeka zukala paMcamIne upavAsa karavAthI jJAnAvaraNIya kA nAza thAya che-jJAnanI prApti thAya che. niyama te pAMca varSoM ane pAMca mahinA e vrata karavAne; paNa vidyAvijayajIe tA thaiMka varSo sudhI e vrata cAlu rAkhyuM hatuM. eja rIte caudazanA upavAsa paNa vidyAvijayajIe akhaMDa bAvIsa varSa sudhI cAlu rAkhyA hatA. jaina dharmAnusAra eka upavAsa
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ OJAS khaMDa 3 ja 120 chatrIsa kalAkanA heAya che. A mahatvanI vAta dareka dhyAnamAM rAkhavA jevI che. upavAsane agale dahADe sUryAsta pahelAM pAMcacha vAge bhAjana karI levu' joie. AkhI rAta na kAMi khAvuM ke na kAMi pIvuM. pachI bIje dahADe kaMi na khAvuM. tRSA lAge te ukALeluM pANI karIne pIvuM te te paNa divasanA bhAgamAM ane trIo divase savAre sUryodaya pachI aDatAlIsa miniTe te upavAsa pUrNa thayA gaNuma che. tyAganI apUrva bhAvanAmaya karelI tapazcaryAM ja AtmakalyANa mATe upayegI thAya che. e tapazcaryA karavAmAM traNa vastuno tyAga karave joie-viSaya, kaSAya ane AhAra. viSaya- kaSAya- AhAra tyaage| yatra vidhIyate / upavAsaH lavijJeyaH zeSalaMghanaka fag || pAMca iMdriAnA viSaya, krodha, mAna, mAyA te leAbha. e cAra kAyA ane AhAra, bheAjana, A traNa vastune tyAga thAya, te ja te upavAsa kahevAya. jo A tyAga na hoya te te eka prakAranI lAMdhaNa che. AvA prakArathI tapo karavA sAthe kone sahana karavAnI bhAvanA paNa vegavAna banatI gaI. mAtra gaNyAM gAMThyA vastra e peAtAnI pAse rAkhatA. gALanI bhayaMkara ThaMDImAM pazu eka pAtaLI kAmaLI amane khasa thatI. kSeAnI nIce mukama karyAM huMya te uparathI jhAkaLanAM bi' pakatAM hoya tevI sthitimAM paNa e eka ja kAmaLIthI calAvI letA. gurUdeva vidyAvijayajIne kahetAH Ama karavAthI tuM mAMdA paDIza.' paNa vidyAvijayajInuM mana majabUta hatuM- emaNe karelA saMkalpa vRddha hatA e sAdhanAne mAge vaLI cUkayA hatA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtarane uddagAra ka vakhata gurUdeva mirajApura gayA hatA. sAthe vidyA vijayane paNa laI gayA hatA. tyAMnI janatAe emanA pratye apUrva bhakitabhAva darzAvyuM. vyAkhyAnonI jhaDIo thavA lAgI. ekaMdare che vyAkhyAne jovAmAM AvyAM hatAM. vidyAvijaye paNa pravacane ApyAM hatAM. gurUdevane vidyAviyanI zakita mATe pUrepUrI zraddhA hatI. kartavya parAyaNa AtmAne emaNe oLakhyo hato. sAcA sevakanI sevAne emaNe pichANI hatI. ziSyano samarpaNa bhAva emaNe anubhavyo hato. emaNe mirajApura jatI vakhate mArgamAM vidyAvijyane kahyuM
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 3 jo vidyAvijaya ! mArI khAtarI che ke tuM atyAre jevI rIte rahe che, ane je utsAhathI kAya kare che, te utsAhathI karatA rahIza jainazAsananI apUrva sevA bajAvIza ane apUrva kati pedA karIza.' 122 " gurUdevanA e AzIrvIda Aje ApaNe mUrtimaMta svarUpe joi zakIe chIe. enuM ja nAma gurUbhakti, enuM ja nAma ziSyadharmAM enuM ja nAma tyAgabhAva. dIkSA lIdhA pachI vidyAvijaye peAtAnAM jIvanane tyAgamaya banAvyuM. peAtAnI badhI RdriyeA upara emaNe sayama meLavyeA ane saMyamanA killA majabUta hoya te| pachI vijaya tA ApeAApa enI meLe doDatA Ave che. emAM praleAbhane| rUpI zatrue kadI praveza pAmatA nathI. UlaTI emanI sakhata hAra thAya che. sAdhutAnA aMcaLA eDhayA pachI vidyAvijaya sAdhutAne ja rage raMgAI gayA hatA. sAdhunAM vastro pahere sAdhu thavAtuM nathI--haiyAne paNa sAdhutAne raMge raMgAvuM paDe che. tyAre ja sAcI sAdhutA varI zake che. vidyAvijaye paNa deha ane AtmAne sAdhutAne raMge raMgyAM hatAM. sAdhutAne gherA raMga emane lAgI cUkayA hatA. jaina sAdhunA niyama pramANe ja mAtra parimita kapaDAM rAkhavAM, rAja ekAsaNAM karavAM, caturdazI, pacamI Adi tithienA upavAseA karavA vagere vrata emaNe dhAraNa karI lIdhAM hatAM. lAMbA lAMbA vihArAmAM paNa caturdazI AdinA niyamita thatA upavAse teo kadI kheDatA nahi. upavAsane divasa hoya-vIsa vIsa
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtarane uddagAra 123 mAIlane pagapALA pravAsa thAya ane bIjA divase bAra-paMdara mAIle pAraNuM thAya chatAM emanA mukha upara sadA e vrata pAlanathI prasannatA ja anubhavAtI. saM. 1968 mAM banArasa choDayuM ane te sAlanuM cAturmAsa gurUdevanI AjJAthI lakhanau khAte karyuM. e sivAyanAM badhAM cAturmAsa-cheka gurUdevanA svargArohaNa sudhInAM-gurUdevanI sAthe ja thayAM hatAM.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 382 kenI jIta? mohe ke premanI ? e 198nI sAlamAM, banArasathI gujarAta jevA zrI. G vijayadharmasUrijIe ziSyamaMDaLI sAthe prasthAna karyuM hatuM. ayodhyA Adi sthAne thaI sau lakhanau AvyA hatA. ahIM zrI vidharmasUrijImAM aneka vyAkhyAno thayAM hatAM. vidyAvijayajInI vyAkhyAnakaLAne paNa lakhanaunI janatAe khUba lAbha lIdho hato. saMsAramI raMgabhUmi upara premane nAme aneka jIvanamAM cAma khelAtA jovAmAM Ave che ane enAM pariNAmo evAM te vighAtaka Ave che ke keTalIka vAra ene aMge mAnavIne AtmahatyA karavAnA prasaMge paNa upasthita thAya che.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnI jIta ? meha ke premanI ? 125 sAcA prema nirdoSa che, nirmALa che, nirvikArI che, dveSa rahita che. premamAM puNya che--vijaya che-utkarSa che. emAM pApa nathI, pazcAtApa nathI. prema teA pArasamaNi che, e premamAM ja mukti che, mAnavatA che, prakAza che, paNa sa`sAra je premane nAme pAgala bane che te prema nathI-meAha che, rAga che, vAsanA che, vikAra che, nazA che, aMdhApA che, madirA che. mehanI eka avasthAnuM nAma rAga che. rAganA traNa praqAra che. kAmarAga, sneharAga, dRSTirAga vastu sAme hoya ke na hoya, dRSTi rAgI mAnava AsaktipUrvaka tene ja jue che. tene ja prApta karavA mATe e pAgala bane che. je vastu pratye mAnavIne draSTirAga thayA hoya te vastu gheADIvAra mATe je enI draSTithI dUra thAya te te mAnavI AvarA ane che. ane pariNAme meAtane mahemAna bane che. kAmarANa te| mAnavIne vinAza karI nAMkhe che. emAM jarAye saMdeha nathI. sneharAga paNa tAjya che. rAga mAtra tyAjya che. bhagavAna mahAvIra svAmInA upara temanA mukhya ziSya gautamane ' sneharAga ' hatA eTale jyAM sudhI e sneharAga rahyo tyAM sudhI tee kevaLa jJAna prApta karI zakayA na hatA. paNa jyAre emane satya vAtanuM bhAna thayuM, pazcAtApa thayA ane te rAmane dUra karyo tyAre ja e * dhruvaLa bhAna ' prApta karI zakayA hatA. 6 lakhanauthI AgaLa prayANa karavAnA samaya Avye te vakhate vidyAvijayajInAM mana upara paNa eka bhUte jANe svArI karI na hoya ema banyu.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 khaMDa 3 je bhara yuvAnIne samaya hato. gaMbhIra jJAnane abhAva hato. mananI vRttio paNa keka caMcaLa hatI. te samaye emanI samakSa eka vikaTa samasyA UbhI thaI ke "huM gurU mahArAja sAthe jAuM ke vallabhavijayajI sAthe rahuM ?" vallabhavijyajI, zrI vijayadharmasUrinA ja ziSya hatA. paraMtu teo game te kAraNe potAnA gurUthI judA paDavA cAhatA hatA. ane vidyAvijayajIne preraNA karI rahyA hatA ke te paNa temanI sAthe rahe. paNa vidyAvijayajI gurUjInI apAra kRpAne samajatA hatA. emaNe karelA upakArane badale vaLI zake ema na hato. pattharamAMthI emaNe pArasanuM sarjana karyuM hatuM. chatAM atyAre koNa jANe kayuM pralobhana Aje vidyAvijayajIne AkarSI rahyuM hatuM te temane paNa na samajAyuM. " javuM" ke "rahevuM" e vAta keTalAka divasa sudhI emanAM manamAM ghoLAyA karI. keTalIya vAra sudhI ekAMtamAM besI roI roI vidyAvijayajI potAnA manano bhAra haLa karavAno prayatna karatA. ane ema karI AMsu vATe dilanAM du:kho bahAra kADhavAne prayatna karatA. vidyAvijayajI samajatA hatA-aMtarano avAja sAMbhaLatA hatA. mAre gurUdevane sAtha na choDavo joIe. jyAre bIjI taraphathI vallabhavijayajInA Agrahane paNa teo tarachoDI zakatA na hatA. zAstranA abhyAsI A yuvAna sAdhune bhAna hatuM ke lAbha zAmAM che ? rahevAmAM ke javAmAM ? A prasaMge A spaSTa hatuM ke eka tarapha nirdoSa prema hatA, bIjI tarapha daSTirAga hatA. bannenuM gharSaNa hatuM. Akhare ghaNuM vAra bane che tema ahIM mehano vijaya thaye- dRSTirAga jItI gaye. ane baMne gurUbhAIo rahI gayA. gurUdeva ane bIjI maMDaLInuM prayANa AgaLa thayuM.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kenI chata? meha ke premanI ? 127 gurUdeve AgrAmAM jaIne cAturmAsa karyuM ane A baMne gurUbhAIee lakhanaumAM karyuM. gurUvirahanI vedanA vidyAvijayajIne khUba divasa sudhI pIDI rahI. smaraNa thatAM ja gurUdevanI punita pratimA daSTi AgaLa khaDI jaI jatI. hadaya bharAI AvatuM ane A AMsuthI bhInI thaI jatI. A AkhuM ye cAturmAsa lagabhaga vidyAvijayajIe bimArImAM pasAra karyuM. evA paNa eka be prasaMgo AvyA ke jANe have jIvanano aMta AvI jaze. A sthaLe emaNe "zANI sulasA pustakane hiMdI anuvAda karyo temaja vijaya prazastisAra' nAmanuM aitihAsika pustaka paNa emaNe Aja sthaLe racyuM ane pragaTa karAvyuM. te uparAMta jaina zAsana patramAM aitihAsika, sAmAjika ane dhArmika lekho tathA kavitAo vagere sAmagrI pragaTa karI. "dharmAbhilASI dharmasiMha" e nAmanI eka kathA "jaina zAsana' patramAM keTalAya mahinA sudhI pragaTa thatI rahI. gurUbhAInI sAthe rahevAmAM vidyAvijayajIne eka mahAna phAyado e thayo ke emane vAstavikatA ane kRtrimatAne bheda barAbara samajAyo. gurudevanI pUrNa kRpA na hota to kadAca vivAviyajI patananI khAImAM gabaDI gayA hota. ahIM emaNe manamAM nirNaya karyo ke te sadA gurUjInAM sAnidhyamAM ja rahevuM. cAturmAsa purUM thatAM ja baMne gurUbhAIo lakhanathI kAnapura AvyA. ahIM emaNe potAnA gurUbhAIne gurUjI pAse laI javAno prayatna karyo paNa temAM vidyAvijayajIne niSphaLatA ja maLI.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 khaMDa 3 je gurUdeve AgagrAnA cAturmAsamAM dharmanI khUba prabhAvanA karI hatI. gurUdevanI asAdhAraNa vidvatA, apratima prabhAva vagerene lAbha tyAMnA dAnavIra udAracarita zeTha lakSmIcaMdajI vaigha, temanA traNa putro zeTha amaracaMdajI, mohanalAlajI ane phUlacaMdajIe lIdho hato. te uparAMta zeTha tejakaraNajI, cAMdalajI, bAbu dharmacaMdajI caudharI vagere keTalAye zrImaMta gRhastha gurUdevanA bhakta banyA hatA ane temaNe dharmanA kAryamAM lAkho rUpiyA kharca karyA. ahIMthI eka sAdhune gujarAta mokalI pAlItANAmAM "zrIyazovijaya jaina pAThazALA sthApanA karI. te mATe kharcanI pUrI vyavasthA gurUdeve ahIMnA gRhasthane upadeza ApI karI hatI. kAnapuramAM vidyAvijyajIe, zrI vallabhavijayajIthI chuTA paDavAne nirNaya karI gurUdevane khabara ApI. eTale eka mANasa levA mATe Avyo. eka divase baLabaLatA bapore vallabhavijayajIne vidyAvijayajIe chelle vaMdana karI vidAya lIdhI. vidyAvijyajI, vaizAkha jenI sakhta garamI hovA chatAM, lAMbA lAMbA vihAra karI, eka aThavADiye AgrA pahoMcyA. tyAM thoDAka divasanI sthiratA karI, ane jAhera vyAkhyAna dvArA AgrAnI janatAne khUba lAbha Apyo ane tyAMthI vihAra karI cAturmAsa besatAM pahelAM gurUdevanI sevAmAM khyAvara (nayA zaheromAM vidyAvijayajI AvI pahoMcyAM. vidyA : vijayajInA dilamAM vicAraNA thavA lAgIH "kenI chata? premanI ke mehanI ?'
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa cAthA mAravADa-mevADa ne gujarAtamAM ganA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 31 : mAravADa gu rUvanI sAthe be varSa sudhI vidyAvijayajIe mAravADamAM paribhramaNa karyuM. A samaye mAravADamAM bahu echA sAdhue jatA hatA. ane keTalAka to evA sAdhue vicaratA hatA ke jemaNe potAnA duvyaritrane kAraNe mAravADI gRhasthAmAM sAdhu pratyenI zradhdhAmAM uNapa ANI hatI. ApaNAmAM kahevata che ke * dUdhano dAjhayA chAza phuMkIne pIe. ' evA ja ghATa tyAM thayA hatA.. bIjI paNa eka vAta mAravADamAM jovAmAM AvI. tyAMnI janatAmAM ajJAnanuM pramANa ghaNuM hatuM. tyAM eka paNa gAma evuM na hatu` ke jyAM khe cAra ghara hoya chatAM emAM jhagaDA-taDa na hoya. ApaNAmAM kahevata che ke
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 khaMDa 4 thI pADAnuM pUchaDuM pakaDayuM te pakaDayuM" te pramANe mAravADI prajA paNa lIdhelI jIda kadI mUktI nathI. mAravADamAM be cAtumAsa thayAM-eka khyAvaramAM ane bIjuM zivagaMjamAM. te divasomAM AbunAM jaina maMdiromAM aMgrejo joDA paherIne jatA. te sAme prabaLa virodha jAgyo hato. jenA samAjanI be moTI saMsthAo "ANaMdajI kalyANajInI peDhI' tathA jaina vetAMbara konpharansa' Abu tIrthanI AzAtanA dUra karavA mATe prayatna AdarI rahI hatI. cALIsa cALIsa varSonI apAra mahenata karavA chatAM emAM saphaLatA maLI na hatI. gurUdeve A kArya hAthamAM lIdhuM. teo jAte "e. jI. jI. ne maLyA. vilAyatamAM khAsa adhikAra dharAvanArAo sAthe patravyavahAra karyo. e pachI DaoN. epha. Dabalyu thomasa mukhya hatA. te lokonI sahAnubhUti ane sahakArathI gurUdevanI mahenata saphaLa thaI. joDA paherIne aMgrejo maMdiramAM pravezatA e vAta sadA mATe baMdha thaI. khyAvaramAM padavI-pradAnano utsava suMdara rIte ujavAyo. ItihAsanA prakhara vidvAna zrI. iMdravijyajI mahArAjane "upAdhyAya" nI padavI ane zrI. maMgaLavijayajI mahArAjane pravartakanI padavI enAyata karavAmAM AvI. A prasaMge banArasa pAThazALAmAMthI nIkaLelA paM. haragoviMdadAsanA bhAI zrI vRddhilAlane paNa dIkSA ApavAmAM AvI ane temanuM nAma vizALavijyajI rAkhavAmAM AvyuM. jodhapura khAte apUrva jaina sAhitya saMmelana bharAyuM hatuM. A saMmelananuM pramukhasthAna kalakattA saMskRta kelejanA prinsipAla, mahAmaha
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAravADa 133 pAdhyAya DaoN. satIzazcaMdra vidyAbhUSaNe lIdhuM hatuM. emAM jodhapura rAye paNa sAro sahakAra Apyo hato. jodhapuramAM jarmanInA jUnA ne jANItA jaina vidvAna Do. yakebI gurUdevane maLavA ane jaina dharma viSe vizeSa anubhava prApta karavA AvyA hatA. jodhapura AvatAM pahelAM ajameramAM sthAnakavAsI jaina bhAIonI eka sabhAmAM e vidvAne mUrti-pUjAnuM khaMDana karI temane rAjI karyA hatA. jodhapuramAM temane samajAvavAmAM AvyuM ke mUrtipUjA" jaina sUtrokata che. e vidvAne potAnI bhUla kabUla karI ane te bAbatano khulAso vartamAna patromAM pragaTa karyo hato. zivagaMjanA cAturmAsa daramiyAna gurUdevanA eka iTAliyana ziSya DaoN. ela. pI. TesorI gurUdevanAM darzane AvyA hatA. eka iTAlIyana jaina dharmanI prazaMsA kare, jaina sAhityane gauravabharI daSTie nihALe, vidharmasUri mahArAjane potAnA gurU mAne, e kharekhara adbhuta kahevAya. A sthaLe eka vicitra ghaTanA banI gaI. sauthI eka nAnI uMmaranA vidvAna sAdhu mRgendravijyajI keTalAka samayathI pAgala banI gayo hatA. saune enI khUba saMbhALa rAkhavI paDatI hatI. e pharavA nikaLe to eka mANasa enI sAthe avazya rAkhavo paDe. eka divasa e potAnAM badhAM vastro kUvA kAMThe mUkI phUvAmAM kUdI paDyo. kUvAmAM pANI na hatuM. kAMTA ane kAMkarAthI ene ghaNI IjA thaI paNa Akhare bacI javA pAmyo hato.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 khaMDa 4 thI gurUdeva ane vidyAvijayajI ene sUtI vakhate pitAnI sAthe suvADatA. te paNa eka divasa aDadhI rAte e UThIne cAlato thayo. enI zaidhane mATe mANaso doDAvyA, polIse tapAsa karI paNa patto na lAgyo. eka jeThamala nAmanA mANasane UMTa upara besADIne dUra dUra enI zodha karavA mokalyo. trIje divase UMTavALo ja ekalo pAcho Avyo. tene joine vidyAvijayajIe pUchayuM: "bhAI ! sAdhunI bhALa maLI ?" teNe kahyuM: "ne che !' vidyAvijayajIe pUchayuM: "tArI sAthe jeThamalajI hatA te kyAM che ?' UMTavALAe karUNAbharyA avAje uttara ApyoH "emane te sirohI rAjyanA bahAravaTiyA pakaDIne pahADonI guphAmAM laI gayA che." eka te mRgendravijayanI ciMtA mAthA upara hatI tyAM A bIjI upAdhi UbhI thaI. gurUdevane te ghaNI ciMtA thavA lAgI. rAjapUtAnAnA e. jI. che. gurUvaryane mitra hatA-bhakta hatA. temane gurUdeve tAra karI jaNAvyuM: "mArA sAdhune zodhavA gayelA jeThamalajI nAmanA gRhasthane sirohI rAjyanA bahAravaTiyA pakaDI gayA che. tene choDAvavA mATe Apa ApanAthI bane teTalI kozISa jarUra kare.' hakIkata ema jANavA maLI hatI ke sirohInA darabAre traNa jAgIradArone hirAsatamAM laI lIdhA hatA ane A ja kAraNe keTalAka leke bahAravaTe nIkaLI paDayA hatA. je te jAgIradArone mukta karavAmAM Ave te bahAravaTiyA bahAravaTuM choDI mUke ane jeThamala chuTIne pAcho Ave.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAravADa 135 pariNAme thayuM paNa ema ja, jAgIradArone baMdhanamAMthI mukti maLI ke tarata ja bahAravaTiyAoe bahAravaTuM mUkI dIdhuM ane jeThamala chuTIne AvI pahoMcyo. eka dahADe e jAgIradAra ane bahAravaTiyA ekatra thaI gurUdevanI pAse AvyA ane temane vaMdana karI emano ghaNo AbhAra mAnyo. bIjI bAju cAra pAMca divasa jaMgalamAM rakhaDIrajhaLI mRgendra. vijaya potAnI meLe ja pAchA AvI gayA. siMha ane vAgha jevA pazuothI bharelAM jaMgala ane pahADamAM nirbhayatAnI nobata vagADato ghUmato sAdhu sahIsalAmata pAcho Ave e zuM samajavuM? e munine "pAgala' nAme saMbodhavA ke sAco yogI kahe cAturmAsa pUrNa karyA bAda nADola, nADalAI, desurI, ghANerAva, varakANA, sAdaDI, ane rANakapura vagere paMcatIrthanI yAtrA karatI sau sAdhumaMDaLI mevADa AvI pahoMcI.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgrAma sa. 1914mAM yuropamAM jAdavAsthaLI zarU thaI cUkI hatI. O, e mahAyudhe AkhA ye jagatamAM bhayanAM vAdaLAM chAI dIdhAM hatAM. nAnAM moTAM sau yudhAnI pAchaLa kAraNa rUpa hoya che IrSyA, lebha ane svArtha. ane e ja kAraNasara jaina samAjamAM paNa te ja vakhate eka yudhdha macI rahyuM hatuM. samAjamAM e vAta prasiddha thaI cUkI hatI ke kAzathI pitAnA dhuraMdhara vidvAnane laI zrI vijayadharmasUri mahArAja gujarAtanI dharatI upara AvI rahyA che. pratyeka gAmamAM samasta janatA taraphathI temaja rAjAmahArAjAo taraphathI emane bhAvabhIne satkAra thaI rahyo che.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgrAma 137 gAmegAma jAhera pravacaneA yeAjAya che ane hajArAnI mAnavamedanI e lAbha levA umaTe che. jodhapuramAM maLelA sAhitya samelananI vAte gujarAta sudhI pahoMcI gai hatI. AjInAM jaina madirAmAM joDA paherIne aMgrejonu javAnuM baMdha karavAnuM kA khUba sahelAithI zrI.vijayadha`sUri mahArAje karI batAvyuM hatuM. A badhI kIrtine prakAza sarvatra phelAI gayA hatA. keTalAka sattAvAdI sAdhuonI sattAnA pAyA zrI.vijayadha suri mahArAjanI maMDaLInA gujarAta-pravezathI DagamagI UThaze eve| bhaya paNa keTalAka dveSI sAdhuonA manamAM jAgyA. ane me pakSo paDI gayA-jANe sAmasAmA saMgrAma khelavA mATe na sajja thayA hoya ? ane ene vega ApavA mATe e jaina vartamAnapatro kaTibadhdha thayA-jaina eDaveAkeTa ' ane ' jaina zAsana ' ane kalamane saMgrAma zarU thayA. gurUdeva kAi kAi vakhata peAtAnI ma`DaLIne prameAdhatA hatAH 4 sAdhue ! zAMta besI rahe. tamArI kAi irSyA kare, niMdA kare paNa tame te tarapha jarA ce dhyAna Apaze nahi. tame tamArUM kartavya kare jAva. samaya AvavA de. e enuM kAma karaze. pApI vAvena yate| pApane-daMbhane ghaDe| jyAre phUDhaze tyAre ja jagatane jANa thaze ke sAcuM kANa ane huM krANu ? ' ane mRtyu paNa temaja. keTalAka samaya bAda dveSI sAdhuenA pApane ghaDo phUTatAM jagatane satya jANavA maLyuM, satyanA sadA vijaya che.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 33 : udayapuranuM adbhuta cAturmAsa dhADa e te bhAratavarSanuM eka aitihAsika smRtidhAma. mevADanuM nAma letAM ja mahArANA pratApanuM puNya nAma smaraNe caDyA vinA rahetuM nathI. bhAmAzAnI rAjabhakti ane svadezabhaktie mevADanI dharatI pAvana thaI che. jaine ane hiMduo mATe mevADa devabhUmi che, tIrthasthAna che delavADA, nAgadA, ADa, kuMbhalagaDha, citoDa gIlavADA, kelavA tathA kelavADA vagere sthaLonAM bhavya ane prAcIna maMdiro ane e maMdiro paikI keTalAMka maMdiranAM keTaleka sthaLe najare paDatAM khaMDere-e badhAM prAcIna jaina vibhutionAM javalaMta smAraka che. kesariyAjI, kaDA, adabadajI, delavADA ane dayALazAhano killee pAMce jatanAM mahAtIrtho che. jaina dharmanA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ udayapuranuM abhuta cAturmAsa 139 dAnavIro, karmavIre, ane dharmavIronI kIrtidhvajA Aja paNa jANe dUra dUra pharapharI rahI che. sAdhumaMDaLIe mevADanI yAtrA karavAno nizcaya karyo ane rANakapura jevA mahAtIrthanI yAtrA karI mevADanI dharatI para paga mUkyA. udayapuramAM gurUdevanAM ane ziSyanAM keTalAMya pravacano thayAM. tyAM zrIsaMghe A sAdhu maMDaLI upara apUrva bhakitabhAva pradarzita karyo. ane cAturmAsa tyAM ja karavA mATe Agraha karyo, paraMtu sAdhumaMDaLI na rokAI zakI. lagabhaga pAMcaso bhAI oMnA kesariyAjI sudhI sAthe AvyA. ane emaNe potAne Agraha cAlu rAkhyo. eka dahADe udayapurathI AvelA samasta saMghe pratijJA karI ke jyAM sudhI udayapura pAchA padhAravAnuM maMjura karavAmAM nahi Ave, tyAM sudhI ame bhojana nahi karIe. eTaluM ja nahi paNa tyAMnA AgevAna gRhasthAe gurUdevanA caraNamAM potAnI pAghaDIo utArI mUkI. gurUdevanuM dayALuM haiyuM dravI uThyuM. emanAthI A dazya na jevuM gayuM. A karUNa prasaMge saunAM haiyAM hacamacI uThyAM. te divase AhAranA samaye gurUdeve badhA sAdhuone udezIne kahyuM: " bhAI! ApaNe to sAdhuo-parivrAjako. ApaNe bIjuM zuM karavuM che? gujarAta zuM ane kAThiyAvADa zuM ? mAravADa zuM ane mALavA zuM ? jyAM dharmanI unnati thAya tyAM rokAI javuM.' e ja ApaNo dharma. mana caMgA te katharoTamAM gaMgA. manamAM bhaktibhAva che to jyAM jozo tyAM tamane siddhAcaLanAM ja darzana thaze. tIrthayAtrA karatAM ye sAdhuone
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. khaMDa 4 the mATe te saMyamayAtrA ati mahatvanI che. jaina saMghanA AgevAnono bhaktibhAva tamane nathI AkarSato? keTalAka loke dharmathI vimukha banI jaze. enuM pApa ApaNane nahi lAge ? jyAM seMkaDe sAdhu-sAdhvIo vicare che tyAM thoDuM meNuM pahoMcAze to zuM bagaDI javAnuM che?" gurUdevane khabara hatI ke keTalAka sAdhuone gujarAta javAnI tAlAvelI lAgI che. eTale emaNe potAne je kaMI kahevuM hatuM te saMbhaLAvyA pachI kahyuM jemane gujarAta javuM hoya teo jaI zake che. huM udayapuramAM ja comAsuM karIza." soLa sAdhuomAMthI ATha sAdhuoe gujarAta bhaNI prasthAna karyuM ane bAkInAoe gurUdevanI sevAmAM udayapura javAno nirNaya karyo. udayapuranA saMghane AnaMda mAto na hato. Ama gurUdevanI sAthe e sAdhumaMDaLIe saM. 1971nuM cAturmAsa udayapuramAM karyuM. A cAturmAsa bhAratIya jaina itihAsamAM ullekhanIya banI gayuM. kAraNa ke te vakhate jaina zvetAmbara samAjanA traNe phIrakAnA AcAryonA cAturmAsa udayapuramAM thayAM hatAM. mUrtipUjaka saMpradAyanA AcArya gurUdevazrI vijayadharmasUrijI mahArAja, sthAnakavAsI saMpradAyanA zrI lAlajI mahArAja ane terApaMthInA AcArya zrI kAlurAmajI traNane mukAma tyAM hato. te sivAya zrI zaMkarAcAryajInuM cAturmAsa paNa A varSe udayapuramAM thayuM hatuM. tyAre saMpradAyanA cAre AcAryonuM cAturmAsa eka ja sthaLe eka ja sAthe thavuM e prasaMga ghaNe addabhuta hata-advitiya-hata apUrva hato.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ udayapuranuM adbhuta cAturmAsa 141 A prasaMge pratispardhI khUba thai. zrI vijayadha sira mahArAjanI maMDaLI ane tarApathIenI carcAe teA AkhA mevADamAM sanasanATI phelAvI dIdhI Ane aMgeja zrI vidyAvijayane " terApathI hitasamIkSA ' terApaMthI matasamIkSA ' tathA ' zikSAzataka 'e nAmanAM traNa pustakA Aja cAturmAMsa daraziyAna taiyAra karavAM paDayAM. 6 6 te samaya udayapuramAM mahArANA phattesiMhajI gAdI upara hatA. emaNe gurUdevanA upadeza ghaNI vakhata sAMbhaLyA eTalu ja nahi paNa temana upadezathI prerAi temaNe keTalIka devI AgaLa thatA pazuvadhane kAyamane mATe baMdha karAvyA. udayapuranA cAturmAsa daramiyAna eka du:khada ghaTanA banI gaI hatI. eka divasa bhAjana karyAM bAda gheADIka vAre gurUdevanA zarIramAM kaiMka mecenI mAlUma paDI. emane cakkara AvavA lAgyA. emanI mukhAkRti zvetAM vidyAvijayajInA dilamAM bhayanI lAgaNI utpanna thai. bIjI bAjI upAdhyAya zrI iMdravijayajI mahArAjanI paNa evI sthiti thai. nainA zarIra zithila thavA mAMDayAM badhA ziSya samudAya gabharAi UyA. DAkaTara-vaidyo AvI pahoMcyA ane temaNe upAyeA ajamAvavA mAMDayA. emaNe abhiprAya vyakata karyo ke aMtenAM peTamAM jhera che. keTalAka kalAka pachI gurUdeva zudhdhimAM AvyA eTale temaNe vidyAvijayajIne kahyuM: geAcarI javAvALA sAdhune pUche| / pAtramAM sauthI uparanI roTalIe kAne tyAMthI AvI hatI? jene tyAMthI AvI hoya tene tyAM tapAsa karAvA ke tyAM te kai Ama garabaDa nathI ? ' ane vidyAvijayajIe eka jaNane e gRhasthane tyAM tapAsa karavA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 khaMDa 4 the meka te tyAM paNa gharanA tamAma mANasone jhera caDhayuM hatuM. tabIbI tapAsane aMte mAlama paDyuM ke te gRhasthanA gharanA loTamAM semala-zaMkhiye hato. A zaMkhiye kyAMthI Avyo? koNe nAMkhe ? vagere prazno udbhavavA lAgyA. dharmanA prabhAvathI-gurUdevanI kRpAdRSTithI te gharanA paNa badhA bacI gayA. paNa gurUdevane te jheranI asara vadhAre vakhata lagI rahI. paraMtu udayapuranA saMdhanI apUrva bhakti, tabIbenA IlAje ane paramAtmAnI dayAthI A bhayaMkara saMkaTa dUra thaI gayu. jhera saMbaMdhI te evI vigate jANavA maLI hatI ke be gRhasthane paraspara vera hatuM, ane eka bIjAnA vinAza mATe A pApa AdaryuM hatuM. temAM nirdoSa dharmagurU paNa ene bhegA thaI paDe evI sthiti AvI gaI hatI. paNa prabhu rahe tene koNa IjA karI zake ema che ? udayapuramAM, banArasa pAThazALAnA vidyArthIonA vaDIla zAnta prakRtinA mAstara harSacaMdra bhUrAbhAInI dIkSAne utsava adbhuta thayo hato. A utsavamAM gurUdevanA iTAlIyana ziSya Do. ela. pI. sIrIe paNa hAjarI ApI hatI. zrI. harSacaMdrabhAInAM mAtAjIe svayaM utsavamAM hAjara thaI, potAnA putrane kalyANanA mArga tarapha javAnI AzISa ApI hatI. udayapuramAM zeTha rezanalAlajI catura, zeTha moDIlAlajI mAravADI, zeTha maganalAlajI puMjAvata vagere aneka gRhasthoe zrI vijayadharmasUri ane temanI sAdhumaMDaLInI ananya bhAvathI sevA karI hatI, tema ja dharmanI unnatinAM kAryomAM paNa utsAhathI bhAga lIdho hato.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34: pratijJAnI pUrNatA 2. vADa choDIne have gujarAtamAM praveza karavAno hato. gujarAtamAM - vijayadharmasurijInA maMDaLanuM virodhI daLa ghaNuM moTuM hatuM. ane amadAvAda enI kendra bhUmi hatI. vaDAlIthI gujarAta zarU thatuM hatuM. ahIMthI sIdhA amadAvAda thaIne kAThiyAvADa jaI zakAya ema hatuM paNa zrI vijayadharmasurijInI icchA dehagAma javAnI hatI. temane lAgyuM ke ghaNA varSo pachI potAnI vidvAna ziSyamaMDaLIne laIne pote kAzIthI gujarAta AvyA che to jyAM sudhI bane tyAM sudhI sAdhuonI janmabhUmimAM jarUra javuM joIe. vaDAlIthI IDara AvatAM ja dehagAmathI samudAya IDara AvI pahoMce doDhase mANasano eka
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 khaMDa 4 the gujarAtamAM sauthI prathama dehagAmamAM javAnuM hatuM ane dehagAma eTale te vidyAvijayajInI mAtRbhUmi.zrI. vijayadharmasurijI vAraMvAra sau ziSyone udhatAH "nirbhaya veSamAM bhaya kayI vAtane ?" iDarathI prAMtIja thaI sau sAdhumaMDaLI dehagAma AvI paDecI. vivAviyajI bAra varSe pitAnA vahAlAM vatanamAM paga mUkatA hatA. AjathI agiyAra varSa pUrve emaNe vahAlA vatanamAMthI bhAre haiye vidAya lIdhI hatI. te vakhate haiyAmAM pratijJA karI hatI. ke kAM to zrImaMta thaI dehagAma AvIza athavA te sAdhu thaIne.' Aje emanA haiyAmAM AnaMda hato-utsAha hato. aMgayAra agiyAra varSanA gALA pachI pote sAdhu banIne dehagAmanI dharatI upara paga mUkatA hatA ane te paNa potAnA yogamUrti samA parama gurUdeva vijyadharmasUri mahArAjanI chatrachAyAmAM rahIne. pitAnI pratijJA Aja pUrNa thatI hatI ane e emanA AtmA mATe saMtoSanI vAta hatI. vatanano prema kyA mAnavInAM haiyAmAM nathI hota? je vatananI kuMjamAM vidyAvijyajI khelyA, ramyA, bhaNyA-gaNyA teja vatananI kuMjanAM smaraNo Aja emanAM haiyAmAM jAgI UThyAM. AjathI agiyAra varSa pahelAMne eka sAmAnya juvAna Aja sAdhutAnA vAghA sajI Avyo hate. AtmAne tejanAM paridhAna paherAvI Avyo hato. prANamAM jJAnanAM parAga bharIne Avyo hato. vatanavAsIonAM haiyAM ene joI AnaMdahileLe caDe emAM zI navAI !
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratijJAnI pUrNatA 15 saune Azcarya lAgatuM kAraNa ke vidyAvijayajInAM jIvananuM parivartana Azcarya pamADe evuM hatuM. jagatanAM pralobhanone tyAgI saMyama ane tyAgane mArga grahaNa karanArA mAnavIo virala heya che. vidyAvijayajI paNa e paikInA eka virala purUSa hoya ema sau gAmavAsIoe anubhavyuM. gAmalokoe Anadetsava ujavyo. sAdhuone satkAra karyo. pitAnAM vatananAM maghA ratana samA vidyAvijayajInAM Agamanane saue nehathI-aMtaranA umaLakAthI vadhAvI lIdhuM. zrI. vijayadharmasUrijI ane vidyAvijayajInAM tyAM pravacana thayAM. saunA AtmAe saMtoSa anubhavyA. dehagAmathI be traNa mAIla dUra vidyAvijayajInI bahenanuM gAma hatuM - harajInuM muvADuM'. na to hatI nahi paNa banevI ane bhANejanA AgrahathI vidyAvijayajI tyAM paNa eka divasa jaI AvyA. AkhuM dehagAma IcchatuM hatuM ke vidyAvijyajI jAte gocarI mATe nIkaLe ane pratyeka gharane lAbha Ape. sAdhu thaye nava nava varSa vItyAM hatAM ane pratyeka gAmamAM vidyAvijayajI bhikSA mATe jAte jatA; paNa A te pitAnuM vatana hatuM. ahIMnA pratyeka ghara sAthe emane pUrva paricaya hate. bAlyakALanI zaramALa prakRti atyAre punaH jAgRta thaI. emanAM haiyAmAM maMthana jAgyuM. emane sAdhunA veSamAM pitAnA gharamAM praveza karatA joI mAmA mAmI, mAsA mAsI, bahene mitro badhAnAM hadaya bharAI Avaze ema paNa vidyAvijayajIne lAgyuM mu. 10
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 khaMDa 4 thA emanI AMkhe karUNAbhInI thatAM e dRzya zI rIte jovAze e paNa eka prazna UbhA thayA. paNa vatanavAsIonI icchA prabaLa hatI. emanI bhaktie vijaya meLavyuM. eka dahADe| gurUdeve gocarI mATe javA AjJA ApI. vidyAvijayajIe kahyuM: ' huM ApanI AjJA mastake caDhAvuM chuM; paNa eka ja zarate. ' gurUdeve pUchyuM: ' kayI zarata ? ' 6 vidyAvijayajIe vinamratAthI javAba ApyA: huM AjatA ja dahADA gAcarI mATe jaiza. pachI nahi jAuM. ' gurUdeve kahyuM : * phrIka Aja tA jai Ave.' 6 ane vidyAvijayajI peAtAnA AtmA nyAyavizArada zrI. nyAyavijayajI mahArAja sAthe mAdhukarI levA mATe nIkaLI paDayA. dehagAmanA jaitAmAM keTalAka vaidhama paNa pALatA hatA. vidyAvijayajIe eka paNa ghara na cheDayuM. lagabhaga doDhasA gharamAMthI geAcarI lai badhAne dharmalAbha ApyA. paNa hakIkata ema banI ke doDhasA gherathI gocarI lIdhI chatAM sAdhuone pUrI thAya eTalI bhikSA na nIkaLI. banyuM ema ke badhA ghareAmAMthI mAdhukarI levAnI hatI. bIjuM kadAca mAdhukarI vadhI jAya enI paNa bhIti hatI. vaLI vidyAvijayanI zaramALa prakRti ! eTale jaladI pAchA kema vaLAya evI prabaLa icchiA.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratijJAnI pUrNatA 147 aDhAra sAdhuenI maMDaLIne pUrI geAcarI na AvavAne kAraNe badhAne uNAdarI tapa karavuM paDayuM. badhAe vidyAvijayajInI mazkarI karatAM kahyuM: peAtAnAM vatanamAM AvyA, dresA ghera mAdhukarI mAMgI chatAM badhAne ThIka tapa karAvyuM ! " vidyAvijayajInuM haiyuM dhaDakI rahyuM hatu ane emAM kAine avAja Ute hatAH 'huM kayAre gAcarI gayA ? '
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 35 : amadAvAdane AMgaNe sa dhyAnA samaya hato. zrI. vijayamasUri pAse judA judA eka gRhasthe vijayadharmAMsUri mahArAjane pUchyuM : Apa amadAvAdamAM kayAM Utaraze| ? ' jaina sAdhuo mATe Ave! prazna asvAbhAvika gaNAya che kAraNa ke jaina sAdhue pratyeka gAmanA upAzrayamAM utArA kare che. ekathI vadhAre upAzrayA hoya te kAi paNa eka upAzrayamAM te gAmanA lAkA utArA Ape che. amadAvAda mATenA prazna kaiMka arthasUcaka hatA. tyAM judI judI pALeAmAM aneka upAzrayA che ane sAdhue emAM ja Azraya le che-paraMtu
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAdane AMgaNe 149 tyAMnA upAzrayo amuka amuka sAdhuo mATe nizcita thaI cUkelA che. te sAdhuo vinA bIjA sAdhuone temAM sthAna nathI hotuM ane te upAzrayanA vyavasthApaka te sAdhuonI AjJA vinA bIjAone temAM UtAre ApI paNa na zake. zrI. vijyadharmasUrijIe te gRhasthane javAba ApyoH "ATalA moTA zaheramAM jema hajAro mAnavIo Ave che ne jAya che tema ame paNa kaI dharmazALAmAM mukAma karIzuM!" bIje dahADe amadAvAdanA zAhapuranA keTalAka gRhastha AvI pahoMcyA ane temaNe zrI. vijayadharmasUrijIne amadAvAdane AMgaNe zAhapuramAM padhAravA mATe vinaMti karI. te vakhate zAhapura ane sarasapura amadAvAda zaheranA vAtAvaraNathI alipta gaNAtAM. A baMne sthaLonA upAzrayamAM haju sudhI kaI sAdhunI mahera chApa lAgI na hatI. tethI tyAMna saMgha zrI. vijayadharmasUrijIne tyAM padhAravA mATe AmaMtraNa karI zake tema hatuM. zrI. vijayadharmasUrijIe emanI vinaMti mAnya karI. ane sarva sAdhumaMDaLI amadAvAdane AMgaNe AvI pahoMcI. zAhapuranA jainasaMghe A vidvAna, prabhAvazALI munimaMDaLanuM bhAvabharyuM svAgata karyuM ane saraghasanA svarUpamAM pAMca cha kalAka bAda zAhapura AvI pahoMcyAM. tyAMnA lekono utsAha ajaba hate. kahevAya che ke amadAvAdanA jaina itihAsamAM AvuM apUrva svAgata kaI paNa sAdhunuM thayuM na hatuM. leke sAdhuone jovA utsuka hatA. keIke pUchyuM: " AmAM
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 khaMDa 4 the ivijayajI kyA? to kaI pUchatuM: "nyAyavijayajI koNa che?" vaLI koI belatuM: AmAM "vidyAvijyajI kayA haze ?" bIjA divase bhagubhAInA vaMDAmAM jAhera pravacana goThavAyuM. hajAro mANasonI bhIDa jAmI. paraMtu vyAkhyAna vakhate ja keTalAka mANase aneka prakAranI TIkAo karavA lAgyA. rUDhipUjakano mATe samUha vyAkhyAnamAMthI cAlato thayo. paNa zrI. vijayadharmasurijIe pitAnA pravacanamAM TIkAonuM suMdara rIte samAdhAna karyuM. pariNAma e AvyuM ke bIjA divasanA pravacana vakhate hajAronI mAnavamedanI umaTI AvI. ane pachI te janatAne Agraha vadhyo. ratanapoLa, zyAmaLAnI poLa, jhAMpaDAnI poLa, patAsAnI poLa, jhaverIvADa vagere ghaNuM ghaNuM mahallAomAM dina pratidina jAhera pravacano thatAM gayAM ne bhAvika janatA eno lAbha letI gaI. ema amadAvAdane AMgaNe bAra divasamAM te vAtAvaraNamAM ajaba skuti AvI. AkhA zaheramAM zrI. vijayadharmasuri ane emanAM ziSyonAM pravacanonI prasaMzA thavA lAgI. janatA te ema ja kahevA lAgI ke je zrI vijayadharmasuri emanA ziSyamaMDaLa sAthe eka ja cAturmAsa amadAvAdamAM kare, to amadAvAdanA samasta jaina samAjanI kAyApalaTa thaI jAya. paraMtu samasta sAdhumaMDaLI tyAM rahI zake tema na hatuM kAraNa ke pAlItANA pahoMcavAnI tIvra IcchA hatI. tethI amadAvAdathI saue bhAvabhInI vidAya lIdhI.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 36 : gurUdevanA aMgarakSaka tarIke Oaa jarAtamAM praveza karyo agAu vijayadharmasurinA eka aMgarakSaka-sevaka tarIke vidyAvijayanI gujarAtamAM khUba che khUba prasidhdhi thaI gaI. kAraNa ke zrI vijayadharmasurijI jyAM jyAM vihAra karatA athavA rAjA, mahArAjA, kalekaTara, gavarnara, eDaminisTreTara keIne paNa maLatA, tyAM tyAM sarva sthaLe vidyAvijayajI sAthe hoya hoya ne hoya ja ane tethI janatAnuM dhyAna vidyAvijaya tarapha vadhAre kheMcAtuM. temAM ke jyAre jyAre janatA vidyAvijayanAM pravacano sAMbhaLatI, tyAre tyAre te maMtramugdha banI jatI. vANIne satata vahetA pravAha zrotAo upara jabaro jAdu jamAvato. dareka gAmamAM yuvAnone te vidyAvijayanuM AkarSa kaNa anerUM thaI paDayuM hatuM. emanI AsapAsa navajuvAnonAM ToLAM jAmatAM ane carcAne
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 khaMDa 4 thA lAbha letA, lakhanaunA cAturmAsathI-kharI rIte kAzIthI ja emanI lekhana pravRttinA AraMbha thayA hatA ane pachI tA dareka cemAsAmAM eka e nAnAM meDhAM puratA racAtAM gayAM. te uparAMta prAcIna zilAlekhAnuM vAcana karI enI nakala utAravI, enA upara teAMdha lakhavI ane eneA peAtAnA lekha dvArA vistRta paricaya karAvave e emane priya viSaya banI gayA ane e rIte keTalIka aitihAsika pravRttie paNa AdarI.emanA aitihAsika viSayanA prerakazikSaka kharI rIte emanA vaDIla gurUbhAi zrI. iMdravijaya ( zrI. vijaye ndrasurijI ) hatA. muMbaimAM zrI. vijayadharma surijIe e caturthAMsa karyAM. saM. 1975 ane 1976nuM. anArasa pAThazALA, vijayadhama sUrijInA vihAra pachI, tyAM saMbhALI zake tevuM na hovAthI gRhasthAnA pramAdathI dhIre dhIre zithila thai, ane Akhare baMdha paDI. jainasamAjamAM saMskRta-prAkRtanA dhuraMdhara vidvAnA utpanna karanArI ekanI eka saMsthA te paNu baMdha paDavAthI zrI. vijayadha sUrijIne ghaNu du:kha thatuM hatuM. chevaTe muMbaimAM vidyAvijayajIne, evA ja dhyeyathI eka saMsthA sthApana karavAnI eka yeAjanA taiyAra karavA AjJA karI. yojanA taiyAra thaI. zrI. vijayadhama sUrijInA paramabhakata zeDa lakSmIcaMda vaidye pacIsa hajAra ane bIjAee keTalIka rakameAnAM vacana ApyAM. sasthA vilA pAralAmAM sthApana karavAmAM AvI. nAma zrI. vIratatva prakAzaka ma'DaLa rAkhavAmAM AvyuM. muMbainA caturmAsamAM zrI. vijayadhama sUrijIe devadravyanA prazna va mAnapA dvArA jainasamAja samakSa mUkayA. ' jyAM jue tyAM devadravya aDhaLaka rIte ekatrita thatuM ^ya che. devadravya, madira, mUrti, chIdrAra
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUdevanA aMgarakSaka tarIke 153 sivAya bIjA kAmamAM AvI zake nahi. pariNAme ekatrita thaeluM dravya TrasTIonA peTamAM hajama thAya che. senAnI lagaDIo pittaLanI banI jAya che. TrasTIo saTTAmAM eno vyaya kare che. saTTAmAM nukasAna jAya te nAkhe madira khAte, ane phAyado thAya te kaheze, e to mArA gharano vyApAra hato. jIrNoddhAramAM kharcavAnI AjJA hovA chatAM, pitatAnA vahIvaTavALA davya upara TrasTIone eTale meha heya che ke pAsenuM nidhana maMdira paDatuM hoya, te paNa temAM nANAM na kharace. jyAre AvI sthiti che te pachI, maMdiramAM devadravya zA mATe vadhAravuM ? bIjAM cha kSetre sUkAtAM hoya, ane eka kSetra adhika pANIthI saDI jatuM hoya evI dazA zA mATe rAkhavA? jaina samAjamAM sAdhAraNa khAtuM eka evuM khAtu che ke jenI rakama sAte kSetromAM AvI zake che. amuka amuka belIonI upaja, ke je devadravyamAM laI javAmAM Ave che ane jeno deva sAthe jarAye saMbaMdha nathI, e bolIonI upaja sAdhAraNa khAte laI javAno TharAva, te te gAmanA saMgho kare to te karI zake che. kAraNa ke "bolI' e sAmAjika rivAja che. sAmAjika rivAja samAja banAve che ane samAja emAM keraphAra ke dUra paNa karI zake che." zrI. vijyadharmasurijInA ATalA sAmAnya vicAra paNa te vakhatanA sAdhuo ane maMdiranA TrasTIo na sahana karI zakyA. emane te dharatIkapano AMcako lAgyo. jabaradasta virodha ubho karyo. A carcA be varSa sudhI cAlI. je je AgevAna sAdhuo virodhamAM paDyA hatA. te pote zrI vijayadharmasUrijInI mAnyatA pramANe, ghaNAM gAmamAM, te pahelAM karI cUkyA hatA, chatAM vijayadharmasUrie kahyuM, eTale ene virodha kare ja joIe. kharI rIte ra8-70 varSa thavA chatAM, e carcA samaye
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 khaMDa 4 thA samaye chaMcheDAi jAya che. A carcAmAM zrI. vidyAvijayajIe, zro. vijayadhama sUrijInA eka kepTana tarIke khUba bhAga lIdheA. emanA lekho ane A saMbaMdhInAM jAhera vyAkhyAtAnI dalIlane radiyA koi ApI zakatuM nahi. khuda virodha pakSanA AgevAna sAgarAnaMdasUrijI iMderamAM AvyA tyAre zrI. vijayadhama sUrijI iMdoramAM ja hatA. zrI. vidyAvijayajIe aneka cIThThI lakhI carcA mATe paDakAra karyAM, paNa sAgarAna dasUrijIe na mAnyuM te na ja mAnyuM. 6 pacIsa trIsa varSoMmAM te Akho jamAve palaTAi gayA che. je mAlIenI upaja sAdhAraNa khAtAmAM laI javAnI sUcanA vijayadhasUrijInA pakSa karatA hatA, te pramANe seMkaDA gAmAmAM lai javA lAgyuM che. eka maMdiranuM dravya, khIjA paDatA maMdirane bacAvavA mATe ApavAmAM TrasTIone jIva nahotA cAlatA, te have jIrNodhdhAramAM chUTathI ApavA lAgyA che, eTaluM ja nahi, maMdiranA dravyathI sastA bhADAnI cAlIe kema banAvAya ? kAraNa ke e te devadravya gRhasthAnA bhAgeAmAM AvyAnuM pApa lAge. ' ema kahenArAe lAkhonA kharace sastA bhADAnI cAlIe banAvavA lAgyA che, ane emAM khuda ne khuzI thaine vasavATa kare che. temAM ye have te sarakAra pAte, devadravyanA vahivaTamAM hastakSepa karavA tatpara. thaI che, eTale sabhava che ke jainasamAjanI AMkho vizeSa karIne UghaDaze, samaya samayanuM kAma kare jAya che. mahuvAmAM gurUdeva zrI. vijayadhama sUrijInI AjJAthI jaina mAla AzramanI sthApanAmAM paNa vidyAvijaye bhAre parizrama UThAvyA hatA.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUdevanA aMgarakSaka tarIke 155 muMbaInI dhuLiyAnI, iMdaranI ane zivapurInI gudevanI mAMdagImAM vidyAvijaye adbhuta sevA bajAvI hatI. muMbaImAM thI. vijyadharmasUrijI vadhAre bimAra paDyA tyAre eka vakhata emaNe vidyAvijayane ekAMtamAM bolAvIne kahyuM: vIratva prakAzaka maMDaLane tuM barAbara saMLALaje.' zrI. vijayadharmasurijI jyAre jyAre mAMdA paDatA tyAre tyAre kaI paNa jAtanI davA ke pathya levA nA pADatA. paraMtu vidyAvijaya AvIne vinave eTale tarataja game tevA Agrahane cheDI te svIkArI letA. keTalIka vakhata ema paNa banatuM ke dAkatara davA ApatA hoya ane te vakhate je vidyAvijyajI pAse na hoya to teo kahetAH "vidyAvijayane AvavA dyo." matalaba ke gurUdeva hamezAM, ema cAhatA ke potAnI bimArI vakhate vivAvijaya emanI sAnidhyamAM hovo ja joIe. zrI. vidharmasurijIe AkhA kAThiyAvADamAM bhramaNa karyuM. tyAMthI muMbaI gayA. e badhe sthaLe vidyAvijyajI sAthe ja rahyA, ane dareka jAhera pravRttimAM, gudevanI AjJAthI AgevAnI bharyo bhAga lIdho. bhAvanagara, amarelI, jAmanagara, morabI, vAMkAnera khaMbhAta, surata ane muMbaI AdimAM vijayadharmasurijInI lekopakArI pravRttio apAra hatI. A badhI ye pravRttimAM vidyAvijayane to AjJA hoya ja. muMbaInuM prasiddha jaina svayaMsevaka maMDaLa, e paNa zrI. vijayadharmasUrijInI AjJApUrvaka, zrI. vidyAvijayajInA parizramathI sthApana thayeluM maMDaLa che.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pAMcamA gurUdevanA svargavAsa ane smAraka
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 38: gurudevanA svargavAsa | vijayadharmasurijIe pitAnI jiMdagImAM, samAja, - deza ane dharma mATe lehInuM pANI karyuM. virodhIo taraphanAM aneka AkSepa sahyA, ane parizramo uThAvyA, Akhare A mATInuM pUtaLuM kyAM sudhI kAma karI zake ? muMbaImAM khUba bimArI AvI. temAMthI bacyA. dhULiyAnA comAsAmAM paNa bimAra paDyA, tyAM e bacyA. chevaTe IderemAM asAdhAraNa bimArI AvI. te vakhate paNa aMdaranA mahArAjA tukajIrAva helkara svayaM khabara kADhatA ane temanA taraphathI De. gesAvIne sevA suzruSA mATe niyukta karavAmAM AvyA hatA. ahIMnA udAcarita dAnavIra zeTha bAlacaMdajIe gurUdevanI sArI sevA karI. ahIMthI AgrAnA zeTha lakSmIcaMdajI vedanI vinaMtIthI AgrA javAno nirNaya karyo. DelImAM
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 4 the gurUdevane lIdhA. zivapurI AvatAM bimArI vadhI, ne zivapurImAM cAturmAsa karavuM paDyuM. A vakhatanI mAMdagImAM te DokaTaroe munirAjane jaNAvyuM hatuM have zarIrane bahu zrama na Apaze ene ArAmanI jarUra che.' paNa A salAha te saMsArIo mATe hoya. sAcA sAdhuone e salAhanI zI asara thAya ? teo te hamezA mAnatA ke je zarIra bIjAnA upayogamAM na Ave evA zarIranuM prayojana zuM ? dehadamana viSe jyAre kaMi vAta kADhavAmAM AvatI tyAre teozrI jaNAvatAH yudhdhamAM ke saratamAM je ghoDAone UtAravAnA hoya che, temane pahelAM to khUba khUba tAlIma ApavAmAM Ave che. bhUkha, tarasa, thAka veThavA chatAM khare vakhate gAMjI na jAya evI rIte emane keLavavAmAM Ave che. te ja pramANe ApaNA deha ane manane ApaNe jAte khUba khUba keLavavA joIe. e keLavaNInI kasoTI aMtima kSaNomAM thAya che ane mRtyu sudharI jAya che. mRtyu sudharyuM eTale jIvana ja sudharI gayuM ema gaNAya. ghaNA mANaso thoDI mAMdagI Ave che, athavA to avasAnano samaya najIka Ave che, tyAre zoka kare che, hAyavoya ane valopAta kare che. jIvanane ane mRtyune paNa teo bagADI de che. dehane sArI rIte damyuM hoya, pahelethI ja vedanAo ane saMtApa sahana karavAnI Teva pADI hoya te jIvananI chellI paLo mRtyumahotsavamAM palaTAI jAya che." AvA hatA emanA unnata vicAro. mAMdagIne teo kasoTI mAnatA. ane e kasoTImAMthI deha ane AtmA pasAra thAya ema sadA IcchatA.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUdevanA svargAvAsa 161 " sUrijInA ziSyA emane vinati karatAH * gurUdeva ! ApanI biyata sArI nathI. jarA kheAlavAnu echu kare te sArUM. zrI. vijayadha sUri javAba ApatAH * je mane maLavA AvyA hAya, mArI pAsethI dharmopadezanA khe eAla sAMbhaLavA AvyA hoya temane pAchA vALuM ? meluM paNa nahi ? ' aMtima samayane eka aDavADiyuM bAkI hatuM. DaoN. sIlvana levI perIsathI zrI. vijayadhama sarinAM darzana mATe zivapurI padhAryAM.evA mahAna vidvAna ane jaina sAhityanA upAsaka sAthe vArtAlApa karyAM vinA krama cAle ? temaNe vidyAvijayajIne kahyuM: vidyAvijaya ! jyAre jyAre mane svasthatA jevu dekhAya tyAre tyAre De. levIne mArI pAse lAvajo. huM emanI sAthe kaika kaiMka vArtAlApa karIza. ' " mAMdagIne bichAne mRtyunI ghaDIo gaNAtI hoya-kALa jALa bichAvIne beTho hoya te vakhate paNa AvA mahApurUSAne mana ' dha carcA ' e ja AtmAne AnaMda che. jainadharmInuM vizALa svarUpa samajAvatAM emaNe De. levIne jANe chellA jIvanasa Mdeza na kahetA hoya ema kahyuM: syAdvAda vartate yasmin pakSapAteo na vidyate / nAstyanya pIDana kiM cida jainadharmaH sa ucyate / syAdavAda saMzayavAda nathI, ' vAda ' mAtrane samanvaya upajAvavAnI enAmAM sapUrNa zakayatA rahelI che e hakIkata emaNe vistArathI DaoN. levIte samajAvI. mu. 11
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16ra. khaMDa 5 me jema bANazayyA upara sUIne bhiSma pAMDene upadezAmRta pAyuM hatuM tema vidyAvijayanA gurUdeva paNa mRtyune bichAnethI De. levIne AtmAnAM amRta pAI rahyAM hatAM. AcAryazrInI hadayaMgama vANI sAMbhaLI emaNe kahyuM hatuM "A vizvamAM AvA purUSanAM darzananuM saubhAgya A pahelI ja vAra mane sAMpaDe che. huM emane maLyo tyAre teo mRtyuzasyA upara hatA. paNa mane thayuM ke je Adarza munine meM kamyA hatA, jemanuM svama nihALato hato te Aja muni hatA.' bhAdaravA suda bArasanA roja emanI mAMdagIe gaMbhIra svarUpa dhAraNa karyuM. teozrI te mRtyunA oLAone oLakhI gayA hatA. sAcA siddha pura mRtyune nahi oLakhe te bIjuM koNa oLakhaze ? emaNe pote ja kahyuM hatuM. have be divasanI musApharI bAkI che." teja divase temaNe eka sAdhu himAMzuM vijayajIne bIjuM kapaDuM tathA coLapado lAvavAnI AzA karI. jUnAM vastro melAM thaI gayAM hatAM tethI bIjAM vastro mATe emaNe IcchA darzAvI hatI. ziSya emanI AgaLa ghAyelAM chatAM jUnAM vastro lAvI rajU karyA. emaNe ene udezIne kahyuM: are! be divasa ja mATe kapaDAM vAparavAnAM che. lebha zA sArU kare che? vIMTIyAmAMthI (poTalImAMthI) navAM kADhane !' bArasanI sAMje gurUdevanI sAthe vidyAvijyajI ane upAdhyAya iMdravijayajI pratikramaNa karI rahyA hatA. stavana cAlatuM hatuM. te vakhate
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUdevanA svargavAsa 163 gurUdevane ekadama mUrchA AvI ane mehAza thayA. dAkataro AvI pahoMcyA. IMjekazana ApyAM ane zuddhi AvI. adhurU pratikramaNa pUrU karyuM... paraMtu A samayathI tee eka ja Asane sthira thayA. O suvA mATe vidyAvijayae temaja dAkatarAe emane vAravAra vinati karI paraMtu emaNe ArAma na karyo te na ja karyAM. basa, sthirAsane esI gayA. eTaluM ja nahi, davA levAnuM paNa emaNe baMdha karyuM. davA mATe jyAre jyAre emane kahevAmAM AvatuM tyAre tyAre teozrI kahetAH " are vidyAvijaya ! A badhAene samajAva ke te leAko vA mATe mane Agraha na kare. have davA levAthI zuM thavAnu che? bhAi ! temane kahe ke teo mane mArU kAma karavA de. ' terasanA AkhA dina temaNe cAraNa prayattA Adi sAMbhaLavAmAM, bhAyakhalA ane kAMkarAlI sAMdhI tArA karAvavAmAM, tenA javAthya saMbaMdhI pUchaparacha karavAmAM ane vartamAnapatrAnA sAra sAMbhaLavAmAM gALyA. rAtanA lagabhaga dasa agiyAra vAge pAtAnA eka ananya bhakta zeSa lakSmIcaMdajI veda emane yAda AvyA. emaNe pUchyuM: ' kema zejI AvyA ? ' vidyAvijayaRe kahyuM: * nA che ! ' ' gurUdevane te kSaNa hatI ke zeH lakSmIcaMdajI veda zivapurI AvavA mATe muMbaithI ravAnA thai gayA hatA ane rAtanI navatI TrenamAM AvavA jotA hatA paNa teo gvAlIyarathI kuTu ane levA mATe AgrA gayA hattA.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa dha me anaMta caturdazInA prabhAte sUryodaya samaye cha vAge A mahApurUSe dehAtsaga karyAM. rAtadivasane parizrama veThanAra dAkatare-DaoN. kapUra ane DA. tAe eka khUNAmAM jai AMsu sAravA lAgyAM. 164 ane jagatabharamAM A mahApurUSanA svargavAsanA samAcAra vIjaLI vege pharI vaLyA. zivapurInI samasta janatA rokasAgaramAM DUbI gai. prajAjane e temaja rAjakIya amaladArAe agnisaMskAra karyo. agnisa`skAranI kriyA svargasthanA ananya bhakta zeTha lakSmIcaMdajI vedanA sauthI nAnA putra phUlacaMdajI vedane hAthe karAvavAmAM AvI. Ama jaina samAje eka mahAna jaina sAdhu gumAvyA. vidyAvijayajI ane bIjA jaina sAdhuoe peAtAnA gurUdeva gumAvyA. mahA vidvAna paMDitAe peAtAne parama vidvAna paMDita mitra gumAvyA. bhAratabhUmie dhRtAnA eka suputra gumAvyA-dezivadezamAM khyAtanAma anela eka tapasvI gumAgye. mAnavajAte eka mahAmAnava gumAvya emanAM AtmAnAM teja aMtarikSamAMthI paNa mAnavajAta upara jANe AzISanAM kiraNe varasAvI rahyAM hoya ema zuM nathI lAgatuM ?
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri ! re ! have e hinda-Alama ! elIyA cAlI gayA ! ! !
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ : Se: gurUdevane viyoga | vata 1978nA bhAdaravA suda caudaze gurUdevano dehotsarga ja thayo, ane vidyAvijayanA haiyAmAM bhAre AghAta thayo. pitAnA jIvanane saMjIvanI chAMTanAra AvA eka mahAna gurU jagatamAMthI kAyamane mATe vidAya le e asahya vedanA kema sahana thAya! bahecara' jevA sAmAnya mAnavIne vidyAvijaya' jevI anokhI vyakti tarIkenA ghaDavaiyA sarjaka gurUdevano viyoga kema veThaya? gurUdevanuM pitAnA upara keTa keTaluM Na che enuM vidyAvijayane Dagale ne pagale smaraNa thavA lAgyuM. emane samAgama pitAne na thayo hota te Aje zI sthitimAM heta?
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 khaMDa 5 me kyAM sAThaMbA ane dehagAmanuM bahecaradAsanuM jIvana ane kyAM kAzInI pAThazALAmAM dharmadhuraMdhara gurUdevanA zaraNamAM bahecaradAsamAMthI parivartana pAmela vidyAvijaya ? kayAM e zAstravizArada jainAcArya gurUdeva ane kayAM pite? vidyAvijyanuM haiyuM levAI jatuM hatuM. karuNAnA gherA raMge e raMgAI gayuM hatuM. saMtapuruSe dehanI nazvaratA jANe che chatAM paNa AvA zekanA prasaMgoe potAnA purogAmI-potAnA zirachatra-potAnA sarjakanAM smaraNa daSTi AgaLathI dUra nathI thatAM. ane bhAratavarSa te AvA tevo maraH nI bhAvanA purAtana kALathI bhaNate AvyA che. gurUnAM sanmAna ene mana ghaNAM moTAM che. evA ajoDa gurUnI vidAya ziSyane vasamI lAge e svAbhAvika che. ane emanI jIvaMta pratimA jANe dRSTi samIpa khaDI thaI jatI * praphulla bRhaspatinI beDalI samovaDI nayana belaDI hamArI prajavaLa prakAratA, vizALa tejasvI bhAladeze aneka rekha tripuMDa samI tatvaciMtananI rekhAo lakhAtI. jJAna : bhAre bhamare namata, anubhavanA aMbArathI aMjAyelAM upacAM dhImezathI paDatAM-paDatAM.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUdevane viyega 17 philasuphanI tatvalInatA ne ciMtana samAdhinA vadane uMDA paDachAyA patharAtA. buddhi vaibhava chatAM aDaga zraddhAvAna atiya gurU chatAM sadAnA ziSNa, mahAtatva jJAnI chatAM meM ekAMtika bhakta tame hatA sAdAI ane saralatAnI saumya mUrti, unmAda ne atyAcAranA ari hatA. amArI nibhe kalyANa kAmanAvALA, ziSyanA niraMtara hetanA lobhI, vidyAthIonI vAtanA visAmA hatA. brahmacArIne brahmacarya bodhatA, gRhasthAzramIne gAha zIkhavatA; preraNAthI prakAzatI e vANI hatI. sAdhu saMte e suNe satkAratA tama veNa. kAlanA AdithI kavio puSanA guNAnuvAda gAI rahevA mathe che, hajI nathI khUTayA eka mahAnubhAva gurUdevanI te pachI gugItA kema gavAI rahe ? AyuSyanI ujamALa smRtio kene nathI satAvatI ?
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 khaMDa 5 sukhanAM smaraNemAM uMDuM duHkha che duHkhanAM smaraNamAM uMDuM sukha che. purANAM sukha saMbhAratAM ye dila dAjhe che, gurUjI ! deva ! tame pRthvInA pozAka utAryA, tame cetananA vAghA sajyA, tame tejanI pAMkho prasArI uDayA e utkrAMtinA agocara paMthe. urdhvagAmInuM javuM' e dhanya che, adhagAmInuM jIvavuM e dhULa che. jagayAtrAnAM jIvana ne mRtyu deva! tame dhanya karyA. e gurUdeva ! huM to Apane ziSya chuM. jyAM hova tyAMthI ApanA AzIrvAda varasAvaje. ane kharekhara Aje paNa gurUdevanA sAcA ziSya vidyAvijaya upara aMtarikSamAMthI jANe gurUdeva AzIrvAda varasAvI rahyA che. - sva. kavivara nehAnAlAla
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ :40: gurUdevanuM smAraka vata 1979 mAM AgrAnA comAsAmAM zeTha lImIcaMdajI 8. vedanA maMdiranI pratiSThA ane zrI. vijayadharma lakSmIjJAna maMdiranI sthApanA thaI te vakhate, jo ke vidyAvijyajI padavIomAM vizeSa nahi mAnatA hovA chatAM sva. zrI. vijayadharmasUrijInA keTalAka sAdhu ziSyo ane gRhastha bhantanA Agrahane mAna ApI zrI. iMdravijayajIne "AcArya ane zrI. maMgaLavijyajIne upAdhyAya' padavI ApI. A saMbaMdhI badhI kriyA ane pravacana vagere vidyAvijaye pite ja karyuM hatuM. zeTha lakSmIcaMda veda ane temanuM AkhuM kuTuMba-gurUdevanuM parama bhakta hatuM. emane saune vidyAvijayamAM apUrva zraddhA hatI. zeThanA kuTuMbane
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. khaMDa 5 me kaMI upadeza Apavo hoya to gurUdeva ochuM ja kahetA. e to vidyAvijayane AjJA karatA ane vidyAvijaya yuktipUrvaka samajAvatA ane emanI e preraNAthI e zraddhAvAna kuTuMba dareka kArya mATe tatpara banatuM. AgrAnA cAturmAsa vakhate vivAviyanA upadezathI emanA ja racelA graMtha surIzvara ane samrATanI hiMdI gujarAtI baMne AvRttionA prakAzana mATe zeTha lakSmIcaMdajIe rUpIA cha hajAranI rakama arpaNa karI hatI. te uparAMta muMbaImAM saMvata 197pamAM vIratatva prakAzaka maMDaLanI sthApanA vakhate paNa vidyAvijayanA kahevAthI zeThe pacIsa hajAra rUpIA arpaNa karyA hatA. zivapurImAM vijayadharmasUrinuM samAdhi maMdira batAvavAmAM paNa temano meTo phALo hato. evo e zeThane vidyAviyajI pratye ananya bhAva. emanA bola upara game te kArya karavA e tatpara bane ja gurUdevanA svargavAsa pachI pracAra kArya khUba karavAmAM AvyuM. vidyAvijaya gurUdevanA smAraka mATe eka phaMDa karavA mATe vijJaptio bahAra pADI. pariNAme sArI evI rakama ekatra thaI. - ane saMvata 1979nA mahA suda 1panA divase gurUdevanA samAdhi maMdiranI pratiSThA karavAmAM AvI. vAtAvaraNamAM anero utsAha vyApI rahyo. vidyAvijayanA manamAM gurUdevane viyoga te sAla ja hato chatAM pite pitAnuM kartavya bajAvavuM joie e vicAra sadA jAgrata raheto. gurUdevanA samAdhi maMdiranI pratiSThA vakhate utsavano tamAma kharca paNa zeTha lakSmIcaMdajI vede ApyuM hatuM.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUdevanu smAraka 171 ane ema eka sAcA ziSya gurUdevanu' samAdhi maMdira sa peAtAnI namra pharaja adA karI. ane e samAdhi madirane jotAM vakhate vakhata emanA mukhamAMthI nIkaLI jAya cheH AcAyo. TreamyAnamaH| zivapurImAM zrI. vijayadharmAMsUrijInA samAdhisthAna upara banela A vizALa samAdhi bhAratIya zilpanA namUnA tarIke, zivapurInI aneka danIya vastuomAMnI eka pradhAna sthAna tarIke, daza kAne ' gurUbhakti' te Adaza rajU kare che. eneA UMcA AkAzamAM laherAtA zikharadhvaja, mAlo dUrathI zivapurInA kAi bhavyasthAnanuM bhAna karAve che. samAdhi madaranI sAthe ja zrI. vIratattva prakAzaka maMDaLanA chAAAnI savAra sAMjanI madhura prAthanA, temaja zrI. vidyAvijayajInA sAnidhyamAM ucca krATinA sadAcArI vidyAgurUnI samakSa saMskRta-prAkRtanuM adhyayana karatA brahmacArIone, tathA gulAba, meAgarA, camelI, jAi, jui Adi suMgadhita phUlonI phUlavADIvALA sthAnane jotAM, kharekhara prAcIna samayanAM RSi AzrameAnuM smaraNa thAya e ravAbhAvika che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa chaThTho zrI vIratattva prakAzaka maMDaLa (saMskRta mahAvidyAlaca)
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 41 : zivapurImAM AgrAnA cAmAsA pachI vIratatva prakAzaka ma`DaLa sane 1980mAM zivapurI lAvavAmAM AvyuM ane enuM saMcAlana vidyAvijaye peAtAnA hAthamAM lIdhuM. zivapurI nAnuM, hovA chatAM navIna makAne, mahele ane suMdara saDakA vaDe e seAhAmaNuM lAge che. tyAMnAM havApANI ghaNAM sArAM che. tenI bahAra taddana jaMgala hAi suMdara ekAMta che, parama zAMtinuM sthAna che. abhyAsamAM ekAgratA meLavanArAo mATe A sthaLa sarvotkRSTa hoi vidyAthI peAtAnA zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika vikAsa sAdhI zake che. zivapurInI bhAgALamAM ja zrI. jayadhama sUrinA vizALa samAdhi maMdiranI sAthe ja zrI. vIratatva prakAzaka maMDaLa ( saMskRta mahA
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 khaMDa 6 ThTho vidyAlayanuM ) paTAMgaNa che. e mArge gAya, bheMsa, bakarAo ja caravA jAya che. tyAM khetaronAM vizALa medAna upara pavananI pharaphara AvyA kare che. vAtAvaraNa pavitra che-svaccha che. duniyAnA rAgadveSathI e sthaLa para che. zrI. vijayadharmasUri samAdhi maMdira tathA vidyAlaya ane chAtrAlaya e A sthaLanAM anerAM AkarSaNa che. A saMsthAone aMge eka suMdara udyAna vidyArthIoe pote banAvyuM che. e udyAna aneka prakAranAM nAnAM moTAM vRkSo ane sugaMdhita choDavAo velethI suzobhita che ane saMdhyA kALe pavananI mIThI pharaphara Ave che te vakhate gulAba, mogaro, camelI, jAI, juI AdinAM puSpanI sugaMdhI vAtAvaraNane suvAsamaya banAvI de che. A vizALa bagIcAmAM moTara pharI zake evI lAla mATInI vizALa saDako che. saDakonI baMne bAjue lAInabaMdha sapheda pASANanA thAMbhalA che. A thAMbhalA upara lAgelI vizALa hAMDIomAM jyAre rAtrinA samaye vIjaLInI battIo camakArA mAre che, tyAre A AkhuM ye paTAMgaNa apUrva zobhA Ape che. vIratatva prakAzaka maMDaLanuM paTAMgaNa e to vidyArthIonuM AzrayasthAna che. vidyArthIo ahIM bhaNe che. abhyAsa kare che, jame che, ne niMda le che. ahIM ja teo jIvana mATenI siddhi prApta kare che-AtmAnAM Arogya meLave che. | gujarAta, kAThiyAvADa, kaccha, mAravADa, mevADa, mALavA vagere sthaLonA vidyArthIo saMskRtanAM pAna karavA zivapurIne AMgaNe Ave che. ne jIvananuM bhAthuM haiyAMnI jhoLImAM bharI le che. prAcIna samayanA ApaNA RSimunionAM AkAmonI yAda A sthaLane nihALatAM AvyA vinA rahetI nathI. ane temAM ke jyAre meTAM
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivapurImAM 177 meTAM vRkSonI nIce peAtAnAM Asane bIchAvI, gurUjInI sanmukha pATha letA vidyAthI one beie chIe tyAre te kharekhara ja apUrva AlhAda utpanna thAya che. AzramanA vidyAthI ene jIvanapathanuM dana karAvanAra vidyAvijayajI jevA munirAja sa`sthAnA prANarUpa che. pAThazALAnA utkarSa mATe emanA bhagIratha prayatnA sadA cAlu ja hAya che. A saMsthAnI pravRttiomAM bharatI AvI. bhAvanI bharatI Ave tyAre enAM pUra evAM ja ulaTe ne ! kA vegathI cAlavA lAgyuM. dUra dUrathI AkarSIka vidyAthI e AvavA lAgyA. phaMDa vadhyuM. yuropIyana vidvAnene paNa AkaSa Na thayAM. vidyAvijayajInA satata parizramathI vIratatva prakAzaka ma`DaLamAMthI aneka nyAyatIrthe, vyAkaraNatIrthA ane sAhityanA vidvAneA bahAra paDavA lAgyA. emanI A saMsthA tA jJAnanI meAMghAmUlI paraba banI gaI. e parabanAM pANI pIvAM dUra dUrathI aneka jIjJAsue AvavA lAgyA. tRSAtura AvatA ane jJAnavArithI peAtAnI tRSA paritRpta karI jIvananA navasa deza lai pAchA cAlyA jatA. ane paraba mAMDanAra che vidyAvijaya. atyAra sudhImAM emaNe aneka AtmAonI pipAsA chIpAvI che te hajI chIpAve jAya che ane emanI dekharekha nIce cAlatI saMsthA e dezane mATe emanA mATAmAM meTA rASTriya temaja sAmAjika vArasA che. Ama anekavidha pravRttienA sarjaka vidyAvijayajI svabhAve ghaNA vinayI ane namra che. emanA samAgamamAM AvanAra e anubhavI zake che mu. 12
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 khaMDa ane tyAre ja AgaMtukane lAge che ke Ave! mahAna jJAnI kavA sAdo ane nirAbhimAnI che. emanAM mukha upara jJAnanAM teja jhamArA mArI rahe che. pavitratAne acaLe! oDhelA AtmA ane dehane Ama ka rageragelA - rAma rAmamAM jagatakalyANanA maMtro lakhelA evA ekama purUSanI sAthe rahevu e paNa vananI dhanya hANa che ane mane te saMsthAmAM vidyAnA parizIlana artha rahevuM paDe che teo te pAtAnI hatane kRtakRtya mAne che. vIratatva prakAzaka maMDaLamAM cubhadrAdevI uparAMta Do. ejana, Do. brAuna, DI, elsaDA, DA. sTInAneA, mIsa jahenasana vagere aneka yurApIyana vidvAnA AvyA hatA ane thADA ghaNo samaya rahyA hatA. keTalAka vidyAvyAsaMga mATe AvyA hatA emaNe parizIlana dvAra abhyAsa karyo. keIke vidyAvijayajInI dinacarcAnuM nirIkSaNa karyu. A saMsthAne gvAlIyara rAjya taraphathI sArI madada maLI hatI. 5. sTInakAne AvyA. te vakhate zrI. mAdhavarAva siMdhiyAnA pramukhapaNA nIce vidyAvijaye eka pravacana ApyuM. A pravacanana mAdhavarAva siMdhiyA upara jabbara asara thaI. bhAratavarSAmAM haju paNa AvA jJAnIe thatAM sau kAi sa Mta anubhave che ane kharekhara jagatamAM bhAratanA kIrti dhvaja AvI gAMDI ujjavaLa che. vase che enI prati Aje paNa AkhA vibhutione pratApe keTalAka jaina yuvako ane sthiticusto paNa mAne che ke sAdhue saMsthAonuM saMcAlana kare teA temanAM cAritryamAM zithilatA Ave che. tenA javAba rUpe vidyAvijayajI che. eka taraphathI ema kahevAmAM Ave che
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArI rIte zrI vijayadharmari samAdhimaMdira, ane zrI vIratava prakAzaka maMDaLanAM chAtrAlaya tathA zikSAlaya
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivapurImAM ke prAcIna samayamAM nAlaMdA AdinI vidyApITha bauddha sAdhuo calAvatA hatA, ane adhyApakonuM kAma karatA hatA. jaina sAdhuoe e kAma karavuM joIe. bIjI taraphathI zithilatAno AkSepa karavAmAM Ave che. paraMtu vidyAvijyajIe potAnI sAdhutA, potAnuM cAritrya ane saMsthAnuM saMcAlana karavA chatAM, pote keTalA nirlepa rahI zake che e batAvI ApyuM che. sAcA sAdhuone eno lepa nathI vaLagI zakato. balka emanA tyAga, saMyama, tapasyA ane nirlobhI paNAno prabhAva, samasta janatA upara paDe che, rAjA mahArAjAo upara paDe che. zivapurInI A saMsthA pratye gvAlIyara narezanuM je agAdha mamatva che, e A tyAgI vidvAna sAdhunA saMyama ane tyAgane AbhArI che, e koNa nahi mAne ? kahevAnI bhAgye ja jarUra che ke saMsthAnuM Arthika vahivaTIkAma muMbaInI samiti saMbhALe che ane saMsthAnuM zikSaNakArya vidyAviyajInI dekharekha nIce cAlI rahyuM che. vidyAvijayajIne potAnA gurUdeva vijyadharmasUrijInuM smaraNa Dagale ne pagale thatuM jAya che. emaNe gurUdevanA svargavAsanI tithi bhAdaravA suda 14 nA divase zivapurImAM gvAlIyara rAjya taraphathI jAhera sthAnika tahevAra tarIke pALavAnuM maMjura karAvyuM hatuM. caudazanI rajA anantacaturdazI tarIke paLAtI hovAthI A tahevAra pUnamanA divase pALavAno hukama meLavyo hato. te uparAMta gurUdevanI saMvatsarI sArI ujavavAnI zarUAta karI te mATe te divase eka jAhera varaghaDe kADhavAnuM nakakI karavAmAM AvyuM ane te mATe gvAlIyara rAjya taraphathI cAra hAthI, ghoDesavAro vagere kAyamane mATe maLe evo baMdobasta karavAmAM Avyo. A baMdobasta atyAra sudhI barAbara cAlyo Avyo che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ :kara : vidyAvijayajInA jarmana ziSyA sa. 1925mAM jarmanIthI 3. krau zivapurI AvyAM O A jarmana viduSIne vidyAvijyanAM jJAne khUba AkarSyA, temaNe vidyAvijaya pAse jUnI gujarAtI, navI gujarAtI, baMgALI, yogazAstra ane Agamano abhyAsa karyo. vidyAviyanAM agAdha jJAna ane kAryakuzaLatAthI DaoN. kIjhe te maMtramugdha banI gayAM. jJAna jJAnane AkarSe che ane temAM ya eka saMta purUSane samAgama kene na game? AtmAnAM dvAra UghADI emAM jJAnane saMbhAra bharanAra mahApurUSa to sadA saMsAramAM jIvanA ziva karavAne ja Ave che ane evI vibhUtionAM Agamane ja saMsAra sadA ujajavaLa bane che. zrImatI . kau9 upara UMcA dhArmika saMskAranI prabaLa asara thaI. ene romaroma dharma ane jJAna ramI rahevA lAgyAM. enAM jevAM eka
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAratIya sAhitya vizAradA . zArloTe kraue (subhadrAdevI) pIeca. DI.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAvijayajInAM jarmana ziSyA 181 jana viduSI jaina dharma pratye AkarSAyAM-ane e AkaSa NeAmAMthI anurAga janmyA ane e anurAge emane jaina dharmanA vicArA svIkAravA preraNA karI. ane emaNe jana nAmanuM parivartana karyuM . viduSI DaoN. kaujhemAMthI tee subhadrAdevI banyA. hiMdanI jaina saMskRti ane je dharmAMtA anurAgI e sannArIne OM ane AtmA eja rage ragAye. te sAta varSa sudhI zivapurImAM petAnA manathI mAnelA zrI. vidyAvijayajI gurUnA sAnidhyamAM rahyAM. e sAta varSanA emane vasavATa emane apUrva lAgyA. e daramiyAna emaNe lekha lakhavA zarU karyA. e lekheAmAM peAtAnA upara jainadhama ane enA eka vinamra upAsaka peAtAnA gurUjI vidyAvijaye karelI asaranAM muktakaMThe vakhANa karyAM che. subhadrAdevIne AkaSanAra hatuM--gurUjInuM cAritrya. cAritrya e te mAnavajIvanane pAme che. enI zudhdhimAM ja deha ane AtmAnI zudhdhi samAyelI che. cAritryazudhdhivALA purUSA ja jagatamAM sadA vaMdanIya bane che. Bayard Taylor nAmanA kavie eka sthaLe lakhyuM cheH~~~ Fame is what you have taken, Characters what you give When to this truth you waken, Then you begin to live.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa huM pho cAritrya e te mAnavajIvanane Ayane che. cAritryamAMthI ena jIvananI yAti pragaTe che ane sa'sArane ajavALe che. 182 vidyAvijayanI vidvattA, saraLatA, kAryakuzaLatA, vakatRtva zakti te pUrva hanAM subhadrAdevI e sauthI diMga thayAM hatAM-ane e sa dIpatuM hatuM cAritryabaLathI. subhadrAdevInA prayatnathI gvAlIyaranAM sva. baMne mahArANIne bhaktibhAva vidyAvijayajI pratye vadhyA hatA. ane tyAra pachI e sAdhupurUSane rAjamahelanAM Ama traNe AvavAM lAgyAM hatAM. baMne mahArANIe emane vAraMvAra niyaMtraNa ApI meAlAvatI hatI ane emanA upadezanA lAbha letI hatI. ane pachI te vidyAvijayajInI dharmAMsuvAsa satra pharI vaLI. enI mheka mheka thatI khuzAe vAtAvaraNane tAjhagImaya banAvyuM. kAunsIla Apha rijansI-gvAlIyara gavanamenTanA sabhyo paNa emanI sAdhutA ane vidvatA upara mugdha thayA. ane pariNAma e Avyu ke saMsthAne jyAre jarUra paDe tyAre gvAlIyara rAjya taraphathI madada maLavA lAgI. avAranavAra maLI Azare aDadhe lAkha rUpIAnI madada ane keTalAye vIMdhA jamIna emane rAjya taraphathI apavAmAM AvI. te uparAMta saMsthAne mAsika rUpIA se| paNa niyamita rIte maLavA lAgyA. hamaNAM hamaNAM te vamAna mahArAjA jIvAjIrAva siMdhiyAnI adabhuta bhakti vidyAvijaya pratye jAgI che. pariNAme ghaNI jamIna, eka vizALa bhavana, ane mAsika traNaso rUpiyAnI grAnTa ApavA uparAnta sasthA mATe eka navuM Avazyaka bhavana paNa baMdhAvI ApyuM che.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 3: jaMgalamAM maMgala ta prakaraNamAM kahyuM tema che. krejha (subhadrAdevI) jarmanIthI ' sana 19rapamAM zivapurI AvyAM hatAM. teo sAta varSa ekadhArA A saMsthAmAM rahyAM ane abhyAsa karyo. A vAtane varSo vItI gayAM, chatAM te vakhate zrImatI subhadrAdevIe saMsthA saMbaMdhI svAnubhavanuM je varNana potAnI "jaMgalamAM maMgala' nAmanI pustikAmAM ApyuM che te A pramANe che: "samAdhi maMdiranI mUrtinA abhayadAyaka zaraNamAM ane sAdhu mahArAjAonA cAritryanA AzrayamAM gulAbI nikA bhogavIne vidyArthIo prabhAta pahelAM cAra vAge gurUmahArAjanA eTale zrI vidyAvijayajInA avAjathI jAgRta thaIne eka madhura rAgavALI prabhustuti karIne navIna divasanuM svAgata kare che. badhA meTA ane nAnA, sAthe UbhA rahIne, jANe
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 khaMDa 6 ThTho ke kudaratadevIne mAnapUrvaka jagADI rahyA che. paNa haju aMdhAruM che tethI vIjaLInI battI karIne badhA potAnA pATha kaMThastha kare che, eTale ke saMskRta ane prAkRta, gujarAtI, hiMdI, aMgrejI ane jarmana zabdonA khaLabhaLATa thAya che ane pAkazALA dUrathI eka moTA madhapuDA jevI lAge che. haste haste prabhAta thAya che, ghaMTa vAge che eTale je je chokarAone pUjA karavAne vAre heya che, teo ranAna karIne navIna phUle lAvavAne mATe bagIcAmAM jAya che ane maMdira sApha karIne, caMdana ghasIne, dhUpa pAtra taiyAra karIne bhagavAnanI ane gurUdevanI mUrtinI AgaLa pUjAno vidhi calAve che. bIjA badhA vidyArthIo gurU mahArAjanA caraNo AgaLa bhegA thaIne gurUvaMdananI kriyA yathAvidhi kare che. pachI navakArasI, ekAsana, AMbIla, upavAsanuM pratyAkhyAna mAgatA, gurUjIno dharmalAbha ane paccakhANA mAthA upara caDhAvIne, cupacApa keTalAka zAMtamanapUrvaka to keTalAka kaMI gunho ke pramAda karyA hoya to ciMtApUrvaka gurUnI sAme bese che. badhA jANe che ke ApaNA gurUjIne ApaNu badhI kriyAnI oLakhANa che; ane chAnAmAnA paNa karelA gunhAnI temane jANe ke kaI chUpI polIsanI ati catura sevA dvArA khabara paDe che. have badhA gurUjInA mukhakamala tarapha najara rAkhe che ane gurUjI chokarAo pratyenI pitAnI pavitra pharaja samajIne, jANIne, mAbApane prema, sAdhunI saraLatA ane mitranI lAgaNI e bheguM karI upadeza Ape che. temanA upadezamAM prakArAntare gunhegArane mIThI zikSA, pramAdIone paka ane sarva sAdhAraNa rIte saune dhArmika ane vyavahArika abhyAsa ane cAritrya saMbaMdhI bhalAmaNa ane zikhAmaNo hoya che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zATe krauMjhe (subhadrAdevI) (gheADesvAra tarIke)
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMgalamAM maMgala 185 gurUvaMdana pachI, kasarata, daMtadhAvana, dugdhapAna vagerethI nivRtta thayA pachI snAna karI samAdhi ma MdiramAM pUjA kare che. ramatagamatAmAM kabaDDI khokho, laMgaDAdAva, phUTa khela vagere mukhya hoya che. tyAra pachI maMdiranA dhaTanA raNakAra vidyArthI ene melAve che. suMdara gIta gAi zake tevA vidyAthI e bhagavAna ane gurUdevanI AgaLa dana karavAne mATe jAya che. agiyAreka vAge bhAjanane samaya thatAM lAMkhI pa`ktimAM besIne bhojananuM kAma sa MtASakAraka rIte vaMde mahAvIramanI garjanA pUrNAMka zarU thAya che. bhojana pachI thoDAka ArAma laine divasanuM mukhya kAryAM vidyAenI rAha jue che. bAra vAgyAthI pAMca vAgyA sudhI vargo cAle che. zrI. vidyAvijayajI mahArAja dhArmika, jainadana, gujarAtI (bhASA ane itihAsa) ane baMgAlI viSaye zIkhave che. eka saMskRta paMDita nyAya, vyAkaraNa, hiMdI bhASA ane gaNita; heDamAstara aMgrejI; suprInTenDanTa aMgrejI ane bhUgeALa; DroIMga mAstara DroIMga ane nyAyatI vizArada zrI. nyAyavijayajI vyAkaraNa bhaNAve che. RRjudA judA viSayAne abhyAsa karAvavAmAM Ave che. dareka ravivAre zrI. vidyAvijayajInA adhyakSapaNA nIce eka vakatRtva varga cAle che. e prasaMge gurU mahArAjanI mahenatanuM suMdara pariNAma brigeAcara thAya che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 6 pho A sivAya judA judA vyavahArika jJAnanA bhedo, buka bAIDIMga, TAIpa rAITIMga, phoTogrAphI, vIMdhIga vagere saMbaMdhI zikSaNa paNa ahIM apAya che. pAThazALAnI badhI vyavasthAne mATe zivapurImAM eka samiti che jenA sabhyo gAmane zeTha zAhukAra ane rAjyanA adhikArIo che. vIratatva prakAzaka maMDaLa A rIte jaMgalamAM maMgala prasAra rahyuM che. sAMjano samaya thAya che ne bhajanaveLA thAya che. tyAre badhA vidyArthIo "vaMdamahAvIrama" e zabdonuM uccAraNa karI kArya AraMbha che ne te pachI badhA ekameka pATho saMbaMdhI praznottara karatAM samaya gujAre che. che. jyAM sudhI ma diranI AratI utAravAno ghaMTa vAge che tyAM sudhI be hAramAM UbhA rahI vidyArthIo prathama bhagavAnanI AgaLa ane pachI gurUdevanI mUrti AgaLa stutinA kaleke uccAre che. te vakhate eka chokaro AratI ane maMgaladIvo mUrtionI AgaLa calAve che ane bIjo tathA trIjo ghaMTa vagADe ane dhUpa pAtra dhare che. gurUdevanI pAsethI rAtriya pratyAkhyAne laIne vidyArthIo sADAnava vAgyA sudhI vAMce ane zIkhe che. chello ghaMTa vAgatAM teo sAdhu mahArAjAonI bhakti karI teone dharmalAbha pAmIne potAnI pATa upara ArAma levA sUI jAya che. A pramANenI tyAM rahetA vidyArthIonI dinacaryA hoya che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ :44 : 'AiDiyala maka'mAM zivapurInI sa'sthA vapurInI saMsthA viSe zrI. e. je. sunAvAlA potAnA kembrIja yunivarsiTI presathI prakAzita thayelA aMgrejI graMtha An Ideal Monk (Adarza sAdhu) mAM lakhe cheH za The Institution is being conducted in accordance with the principles followed by the world renouned Gurukulas of old in a spirit of renunciation, self-help, purity and chastity. Simple living and high thinking is the motto of the Institution; dutiful obedience, broadmindedness and tolerance are its guiding principles. Here the students are lodged, boarded, taught and supplied with vestament-without charge. The one absorbing idea of them all is
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ice v4's the acquisition of knowledge. Learning is sought for love of learning and not for collateral advantages, such as making a livlihood. The College is not meant for exclusively secular studies only; in it is also carefully looked after the spiritual well-being of the pupils. o The Institution is fortunate in having at the head of educational work a man of Muni Vidya Vijaya's eminence. A distinguished scholar, a renouned author, a powerful preacher and an able organiser, he has thrown himself heart and soul into educational and public work. He possesses an intellect which, in its power and brilliance, and an eloquence which, in its range and colour, have rarely been equalled in public life. In the solitude of Shivpuri, in the little lovely Shantiniketan' of the Jain as, quietly and unostentatiously he has been training the students who have gathered round him silently ignoring the great fame that has shone upon him. 'Man-Making' is his own stern brief summary of the work that is worthdoing. And laboriously, unflaggingly, day after day, he sets himself to 'Man-Making.' playing the part of Guru, friend, father, philosopher and even school master by turns. zrImatI subhadrAdevI ane zrI. e. je. sunAvALAe A saMsthA saMbaMdhI Apele paricaya ghaNo jUno che. atyAre to A saMsthAe
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ AIDiyala maMkamAM zivapunI saMsthA 189 ghaNI pragati karI che. enA pAThayakramamAM paNa hamaNAM hamaNAM samayAnusAra meTo pheraphAra karavAmAM Avyo che. saMsthA taraphathI eka udyogamaMdira paNa bolavAmAM AvyuM che. emAM kAchazilpa (suthArIkAma), silAI, kalAI bunAI, jaldasAjI (bAInDIMga), pazupAlana, kRSiphArma, saMgIta Adi viSayo zIkhavavAmAM Ave che. madhyabhArata sarakAre A saMsthAne mAnya karI che. ane prati varSa pracAsa TakA kharca rAjya taraphathI ApavAnuM karAvyuM che eja A saMsthAnI upayogitAnuM pramANa che. saMsthA rASTranA utthAnamAM apUrva phALo ApavAno prayatna karI rahI che ane te badhA yaza saMsthAnA adhiSThAtA zrI. vidyAvijayajIne phALe jAya che.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ :45 : zivapurIthI prayANa e sthAnuM sthAnika kArya saMbhALavAmAM vidyAvijyajIne pitAnA parama snehI gurUbaMdhu zAMtamUrti zrI. jayaMtavijayajI mahArAjanI sahAyatA hatI. bahArathI Arthika madada mokalavAnuM kArya AcArya zrI vijayendrasuri ane upAmaMgaLavijyajI karatA. saMvata 1987mAM AcArya zrI. vijayendrasuri ane upA maMgaLavijyajI zivapurI AvyA. zrI. vidyAvijaye emanA Agamanane hadayathI khUba khUba AvakAryuM. kamanasIbe A cAturmAsamAM saMsthAmAM kalezanuM vAtAvaraNa phelAyuM. AcArya zrI. vijayendrasUrijI ane vidyAvijyajI e bannenI vacce vaimanasya thAya e na kapI zakAya evI ghaTanA hatI. banne potAnA gurU
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- zivapurInI prayANa 191 zrI. vijyadharmasUrijInA aMgarakSaka, banne vidvAna, banne sAhityakAra, eka ja Asana upara besI sattara sattara varSa sudhI, pitAnA gurUnI , chatrachAyAmAM rahI, gurUnI sevA karI, gurUnI kIti vadhArI ane sAhitya sevA karI. e bannene matabheda, virodha, eTale mUrtiA aviSyati evI ghaTanA paratu khaTapaTamAM atikuzaLa, "bhAgalA pADo ne svArtha sAdhe' nA siddhAntamAM gUMthAI gaelAoe eka ja avibhakta bhAratanA bhAgalA zuM nathI paDAvyA ? patipatnImAM, be bhAIomAM, pitAputramAM, saMghamAM ne tiomAM jyAM jyAM vaimanasya thayAno-bhAgalA payAne ItihAsa tapAsIzuM te emAM trIjI zaktinuM ja kAvataruM nIkaLaze. AvA premI, vidvAna, samaju ane bebe dasakA sudhI niraMtara sAthe rahI gurU ane sAhityanI sevA karanAra saMta sAdhu purUSomAM paNa evI ja ke trIjI zaktie bhAgalA pADavAno saphaLa prayatna karyo. - Ama chatAM paNa bannenAM hadaya sAdhuhadaya hatAM. eTale bannene duHkha to avazya thatuM, ane chevaTanI ghaDI sudhI A badhuM zuM thaI rahyuM che? A jherI vAtAvaraNa zuM? enI samaja na paDI te na ja paDI. pariNAma e AvyuM ke vidyAviyajIe caturmAsa utare saMsthA choDI gujarAta tarapha javAno nirNaya karyo. temane lAgyuM ke A badhuM mAre zA mATe joIe? mAre mATe te AkhuM jagata sevAnuM kSetra paDayuM che. teonI e paNa khAtarI hatI ke "je mArUM hadaya sApha che, niSpApa che, mArA hRdayamAM IrSyA nathI, dveSa nathI, to jarUra ame banne pAchA ekanA eka thaIzuM. pANImAM lAkaDI mAravAthI pANI juduM nathI thatuM. eTale zuddha hRdaya Akhare zudhdha tarIke ja pragaTa thaze." * beMdha-"samaya samayanuM kAma karaze ja."vidyAvijayane A daDha
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDI chevaTe cAturmAMsa pUrNa thaye, jIllAnA adhikArIo, gAmanA nArikA ane khuda gvAlIyaranAM mahArANI sAhebane paNa vidyAvijayajIne zivapurImAM khAsa karIne saMsthAmAM ja rahevA mATe Agraha hovA chatAM, peAtAnA sidhdhAntanA rakSaNanI khAtara sApa kAMcaLI chADe ema emaNe sasthA cheDI vihAra karyAM. 192 eka mAtAne peAtAnA lAlanapAlana karI ucherelA saMtAnane cheDIne jatAM du:kha thAya e svAbhAvika che kAraNa ke enI pAse mAnuM hRdaya che munirAja paNa peAtAne hAthe sarje lI-pAMgarAvelI- AvI abbeDa saMsthAne cheADIne jaI rahyA hatA chatAM emanA haiyAmAM jarAye viSAda na hatA-du:kha na hatuM. emanA aMtaramAM, potAnA gurUnI AjJApAlana karyAnA saMtASa hatA. peAtAnA kartavya mATe AnaMda hatA. peAtAnI sa zaktie emaNe e saMsthAnA vikAsamAM kharacI hatI-peAtAnu jIvana sarvasva heAmyuM hatuM. e badhAMne cheADIne emane javAnuM hatuM chatAM emane mana AvI mahAna saMsthA karatAM peAtAnA siddhAMtanAM mUlya vadhAre hatAM. ane svamAnazIla pratyeka purUSanAM haiyAmAM e vAta teA hevI ja oie. emAM ja enu` paurUSa che. jIvananI sidghi rAgamAM nathI tyAgamAM che. emaNe palaka vAramAM mAtra siddhAMtane khAtara saMsthAne yAga karyo. ane AvA samatha purUSa pAtAnI meLe ja cAlyA jAya--ene kADhavA mATe kAi paNa jAtanI khaTapaTa na karavI paDe e tA bhAvatu"tuM te vaidhe kahyA jevI vAta thaI. nizcaya hatA, ane Akhare teja thayuM theADAM varSo pachI zrI vijayendrasUrijI ane vidyAvijayajI eka thayAM. trelAM pANI sadhAyAM ane Aje te banne satA pAchA pahelAMnI mAphaka ja peAtAnAM mULasthAne-zivapurImAM bhegA rahI sAhitya ane sasthAnu` kA` karI rahyA che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivapurInI prayANu 13 vidyAvijayajInI vidAyanuM dRzya ati karuNu hatuM. zarIramAMthI AtmA nIkaLatA hoya, te vakhatanI je sthiti hoya, tevI sthiti saMsthAnI hatI. sarathAnA vidyAthI o, kAryakarA ane nAkarAnAM hRdayA cIratAM hatAM. AkhI saMsthAnuM paTAMgaNa nisteja - jANe jhADA paNa rUdana karatAM hoya, evuM banyuM hatuM. zaherathI bahAra a Mtima upadeza ApatAM zrI. vidyAvijayajIe peAtAne sAdhudhama bajAvyeA hatA. ane jyAM AtmA kaluSita ane, evA sthAnamAM na rahevAnI peAtAnI chUTatA batAvI hatI. te uparAnta atyAra sudhI saMsthAnI sevAnA kAya mAM sAtha ApanAra saMsthAnA suparinTenDenTa bhAI satyanArAyaNajI paDayA, pradhAna adhyApaka pa. rAmagopAlAcAya ane aA adhyApaDa, temaja sthAnika samitinA sabhyA Do. meghesAheba, DaoN. tAmbesA, 5. rAmanAthajI zarmA, zrI. bhAlerAvaLa, zrI. ci'caNIkara, zeTha karamalajI, zeTha Anamala, zeTha himmatamalajI Adine dhanyavAda ApyA hatA. vidyAvijayajInI vidAya prasaMge ja, vidyAvijayajInAM jana saMdhyA, De. krIjhe subhadrAdevI)ne rAjamAtAe peAtAnI pAse meAlAvI lIdhAM hatAM. eTale bhaiyAsAhebanI 1 sudhI, sAta sAta varSa sudhI jemanI sevAmAM rahI adhyayana karyuM, evA gurUne vidAya ApI, chUTA paDatAM, emanA hRdayane atyanta AMcakA lAgyA. Ama saunI du:khapUrNa vidAya lai munirAja e sAdhue ane keTalAka vidyAthI o sAthe AgaLa vadhyA. emanI vidAya pachI thoDA ja divasomAM saMsthA nA suparinTenDenTe paNa saMsthAmAMthI vidAya lIdhI. 3. 13
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 samaya jatAM saMsthAnA saMcAlake ane zubhecchakone e vAta samajAI ke AvI saMsthA calAvavA mATe je zakita joIe te kaMI sau kAImAM nathI hotI. e kAMI baccAMnA khela na hatA ke gIlIdaMDAno dAva ramI lIdhe. eka varSanA gALAmAM to saMsthA pAyamAlIne paMthe cAlavA mAMDI. vidyAthIo nirAza thaI cAlatA thayA kAraNa ke saMsthAno prANa jato rahyo hato. khAlI dehanA mALakhA jevI saMsthAnI sthiti hatI. sAgaramAM eka naukA vahI jatI hoya ane eno sukAnI kAbela na hoya te naukA khaDaka sAthe athaDAI bhAMgIne bhU ja thaI jAya. e dazA zivapurInI A saMsthAnI thavA lAgI hatI. saMsthAnA saMcAlana mATe joItI kAryadakSatA, bAhozI, niHspRhatA, nirlobhIpaNAvALA saMcAlaka kAI nahate rahyo. pacAsa pacAsa vidyAthaonA kaMThane eka pitA tarIke pAlana karI zake evo mANasa zivapurImAM kaI maLato nahoto; ane seMkaDo mAIla dUra AvelI A saMsthA calAvavI, e gujarAtanA-muMbaImAM rahelI saMsthAnI samitinA sabhyo mATe paNa kaThaNa kAma hatuM. pariNAme A badhAnA sUtradhAra tarIke vidyAvijyajI ja lAyaka purUSa hatA, e vAtanI have saune pUrI pratIti thavA lAgI.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa sAtamA puna: gujarAtanI godamAM
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtamAM puna:praveza ? ja arasAmAM subhadrAdevIne gvAlIyaranAM rAjamAtAe bolAvI laI potAnA khAnagI sTApha" mAM jagA ApI hatI. vidyAvijayane have potAnI zaktiono kho vikAsa ane upayoga karavAne avakAza maLyo kAraNa ke e baMdhanamAMthI mukta thayA hatA. emanA kAryanuM kSetra vistRta banyuM hatuM. vAlIyaranA mahArAja, rAjamAtA ane rAjakuTuMbanI sAthe ujjainamAM khUba saMbaMdha vadhyo. ghaNuM ajaina vidvAnoe emanI sAthe mitrI sAdhI ane vartamAna patrone pAne emanI mukatakaMThe prasaMzA thavA lAgI.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 khaMDa 7 me saM. 1988nuM cAturmAsa emaNe ujajaina khAte gaLyuM ane tyAra bAda temaNe mALavAmAM vihAra karyo. emaNe mALavAmAM jaI ghaNAM pravacana ApyAM ane kyAM kyAM e vihAra karatA gayA tyAM tyAM prajAe emane haiyAnAM hetathI vadhAvI lIdhA, emanI jAdubharI vANI sAMbhaLanAra emanA tarapha AkarSAyA sivAya rahetuM nahi. vaDanagaranI samasta prajAe emane bhAvabhIne satkAra karI emane mAnapatra ApyuM tyArabAda saM. 19tnI sAlamAM teo badanAvara, rAjagaDha, bakhatagaDha ane dAhoda-godharA, devagaDhabAriyA thaI vaDedarA AvyA. vaDodarAmAM vidyAvijyajInA gurUbhAI nyAyatIrtha nyAyavizArada zrI. nyAyavijayajI virAjatA hatA. varSonAM vhANA vAyA pachI banne baMdhuo maLatAM paraspara khUba AnaMda thayo. zrI nyAyavijayajI paNa dhuraMdhara vidvAna ane vaktA che. teo samaya ane sudhAraka paNa che. vaDedarAmAM vidyAvijyajInAM jude jude sthaLe aneka vyAkhyAne thayAM. vaDedarAnI janatA emanAM pravacana sAMbhaLI mugdha banI. nAyabadIvAna rAmalAlabhAI, senApati janarala nAnAsAheba siMdhe, gurjaranareza sva. sara sayAjIrAva mahArAjanA bhAI saMpatarAva gAyakavADa, sva. goviMdabhAI hAthIbhAI desAI, zrI. maNibhAI nANAvaTI ane AvA AvA moTA aneka adhikArIo emanI vANI sAMbhaLI suprasanna thayA, * juo viziSTa trIjI
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAtamAM puna:praveza 199 dIkSAniyamanane kAyadA temanI spAme ja pasAra thayA. jo ke teo cAhatA hatA ke dIkSA jevI dhArmika ane AtmakalyANanI bAbatamAM sarakArI dakhalagIrI anucita che, paraMtu gujarAtamAM bALadIkSA ne ayeAgya dIkSAnI je aMdhAdhudhI cAlI rahI hatI ane e nimitta tyAgI jaina sAdhu sa`sthA saMsAramAM vageAvAi rahI hatI, eTaluM ja nahi parantu e badImAMthI ja aniSTa pariNAmeA AvatAM hatAM, e paNa hatI ane tethI AgevAna sAdhuee temaja gRhasthAe baMdhAraNa ghaDavAnI te AvazyakatA hatI ja. ziSyaleAbhI ApanAra sAdhuone ghaNuM ghaNuM samajAvavA chatAM jyAre kaI pariNAma na AvyuM Akhare kAyadA pasAra thavA dIye. satya ja vastu maLI kaipaNa cAgya dIkSA vaDAdarAmAM te vakhatanA resIDenTa ane temanI patnI sAthe emane ricaya thayA ane e paricaye metrInuM svarUpa pakaDayuM. cAturmAsa gALavA mATe AkhA sa`ghe . temaja zrI. rAmalAlabhAie paNa vidyAvijayajIne vinaMti karI hatI paNa dehagAmane emaNe vacana ApyuM hatuM. tethI teo dehagAma gayA ane cAturmAMsa tyAM gALyuM. dehaMgAmanI prajAne utsAha mAte na hatA. Aje gAmamAM satra AnaMda AnaMda pravatI rahyo hato. lAke vidyAvijayajInA anurAgI banyA. AkhuM ye cAmAsuM sArI rIte pasAra thayuM. janatAe zakti uparAMtanI bhakti karI. zrImaMta gAyakavADa sarakAranA dharmAdhikArI tathI emanA pAMtra pravacane yAjAyAM. A pravacane sarakAra taraphathI chapAne prasidhdha paNa thayAM
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 khaMDa 7 mI. gurUdevanI yaMtIne dine mero utsava che. bhUtapUrva nAyaba dIvAna goviMdabhAIe pramukhapada lIdhuM ane ghaNA lokoe utsAhapUrvaka A mahotsavane vadhAvI lIdho. dehagAmanI samasta janatAe suprasiddha zAradA mAsikanA taMtra zrI gokuladAsa kA. rAyacurAnA pramukhapade vidyAvijayajIne mAnapatra ApyuM. A prasaMge mananIya pravacana karatAM zrI. rAyacurAbhAIe dehagAmane tIrthabhUmi tarIke oLakhAvI hatI. jyAM jyAM saMta-sAdhuone mukAma hoya-vihAra hoya e bhUmi kharekhara tIrthabhUmi ja kahevAya. khAsa karIne deDagAma e te vidyAvijayanuM vatana rahyuM. dehagAma AvavA agAu dAhoda, godharA, devagaDhabAriyA vagerenI saphara karI. emanAM vyAkhyAno addabhUta hatAM. devagaDhabAriyAnAM mahArANuM emanAM pravacanamAM khAsa hAjara rahetAM. mahArANI sAhebanI paNa mulAkAta thaI ane temaNe vidyAvijayane upadeza grahaNa karyo. vaDedarAmAM virodhI sAdhuo-sAgarajI ane rAmavijayajInI senAo moraco mAMDIne paDelI. eNe vidyAvijayajInI pravRtine AgaLa na vadhavA devA khUba koziza karI, paNa vidyAvijaya te jIvanasaMgrAmanA eka ajoDa yoddhA. emane mana to hatuM: come one, come all This rock shall fly From its firm base ....... As soon as I. (Walter Scott) juA pariziSTa sAthe
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 47 : munisaMmelananI prAthamika bhUmikA va. vijayajIe gujarAtamAM veza karyo che. cArasAmAM " rArU thai. keTalAka AgevAna gaNAtAe A saMmelana bharavA cAhatA hatA. sa MmelananI AvazyakatA saMbadhI be mata nahAtA, parantu amuka sAdhue saMmelanane nAme peAtAnA sikkA ThokI besADI manamAnyu karavA cAhatA hoya, e paNa kacchivA dvega nahetu. eTale cAturmAsa pUrNa thayA bAda vidyAvijaye amadAvAda jai muni samelana viSe eka lekhamALA lakhavI zarU karI. * muMbai samAcAra ' ane bIjA jANItAM vamAnAmAM emanA keTalAka lekhA prasiddha thayA ane A lekhAnI asara bhAre thai. te sivAya jude jude sthaLe emanAM pravacane thayAM. AkhA amadAvAda zaheramAM emanI bhAre prasaMzA thaI. r
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 khaMDa 7 mA A prasaMge udAramatavAdI sAdhue paikInA eka muni vidyA vijayajIne lAgyuM ke AvA vicitra saMjogAmAM ApaNe kaMi paNa saMgIna kAyayeAjavuM hoya te te mATe thADIka jarUrI prAthamika ma traNA thavI joie. A vakhate tee peAte amadAvAdamAM hatA. temaNe jude jude sthaLe vyAkhyAnA ApI lAkamata keLavyA. judA judA upAzrayAmAM virAjatA sAdhuonI mulAkAteA temaNe lIdhI. amadAvAdanA utsAhI kAryavAhaka dhIrajalAla TAkarazI zAha, mULacaMda, AzArAma vairATI, zeDa zakarAbhAi lallubhAI jevAne potAnI pAse kheAlAvI peAtAneA nizcaya jaNAvyA ane dahegAma mukAme phAgaNa sudR 11 nA rAja matraNA mATe eka nAnu saMmelana bharavAnuM nA thayuM. A vakhate zrI vijayanemisUri amadAvAda AvI paheAMcyA hatA. bIjA keTalAka AcAryAM ane sAdhue jude jude sthaLe AvI UtaryA hatA. jainajgyAti patranA chapAyalA samAcArAthI leAkeAmAM jAtajAtanI kalpanAe thavA lAgI. vijayanemisUrie dehagAmamAM thanArI vicAraNAnA A samAcArA bahu Azcarya thI sAMbhaLyA ane temane tathA thanArA saMmelananA keTalAka kA kartAne zetaraMjanI bAjI palaTA khAtI lAgI. seAsAyaTI pakSa paNa UMcA nIcA thaI gayA ane A maMtraNA kAI paNa rIte na thavA pAme te mATe tee kaTibadhdha thayA. dahegAma maMtraNA pariSadamAM bhAga levA AvI rahelA sAdhuone keTalAka zrAvakAnAM darzana thavA lAgyAM ane DhahegAma maMtraNA viSe bhaLatI ja vAtA saMbhaLAvA lAgI. luhAranI peALanA upAzrayanA vahIvaTadArA dahegAma mukAme zrI, vijayanemisUrine maLIne ekadama amadAvAda cAlyA AvavAnu ayeAgya dabANa karavA lAgyA. zrI vijayavallabhasUri, radhara vidvAna munirAja zrI puNyavijayajI Adi baheALA samudAya sAthe dehagAma padhAryAM.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ munisaMmelananI prAthamika bhUmikA 203 A sivAya khIjA paNa aneka sAdhuee dehagAma tarapha prayANa karyuM. dahegAma maMtraNA pariSadane jainajyeAtinA vihAra samAcAramAM pragaTa thayelAM nAmeA uparAMta paNa bIjA sAdhuonA TekA maLyo. zrI. vijayavallabhasUri tathA zrI. vijayanyAyasUri amadAvAdathI vihAra karI dahegAma AvyA. zrI. danavijayajI, zrI. jJAnavijayajI, ane zrI. nyAyavijayajIe paNa tenA pratye saMmati darzAvI. zrI. jayasiMhari tathA zrI. vijayamANikasiMhari ane bhUpendrasUri tathA zrI. tIthe ndrasUri pArTIMcadra gavALA sAgaracaMdrajI mahArAja Adi khIjA paNa ghaNAee tenA pratye sahakAranI lAgaNI vyakta karI. A rIte jota jotAmAM jaina samAjanA jUnA ane navA vicAravALAe vacce bhAre rasAkasI utpanna thaI. dahegAmanA zrAvakAnI bhakti suMdara hatI. AgaLanA varSoMmAM muni zrI. vidyAvijaye cAturmAsa ahIM gALyu. hAvAthI temanA saMskArAmAM atyaMta vRdhdhi thaI hatI. zrI. vidyAvijayajInI nAdurasta tabiyata hovA chatAM emaNe AkhI paristhitine majabUta rIte sAcavI rAkhI hatI ane sau munirAjonu svAgata karavA dahegAma AvI paheAMcyA. vidyAvijayajInuM prAraMbhika svAgata vyAkhyAna eTale samasta cAtuvidhi jaina saMdhanI vartImAna sthitinuM citra. tA. 25-2-34 nA rAja maMtraNAnI zarUAta thai. lagabhaga aDhIsA sAdhuene A ma`traNAmAM sAtha hatA.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 khaMDa 7 mAM Aje dahegAmanuM dazya manohara lAgatuM. ene AMgaNe aneka munirAjonI padharAmaNI thaI rahI hatI. Aja dharmadhuraMdharo dhArmika maMtraNA arthe A nAnakaDA nagarane dharmapurI banAvI rahyA hatA. padhArelA sAdhuomAM vidyAvijayajI, jayaMtavijyajI, riddhisAgarajI, sidhdhimunijI, paMnyAsa, lAbhaviyache, paM. nyAyavijayajI, muni premavijayajI tathA bIjA ghaNA munirAje saunuM dhyAna kheMcI rahyA hatA. barAbara dasanA Takore AcArya zrI vijayavallabhasurijI Adi padhAryA hatA. dahegAmano saMdha tathA tyAM birAjamAna dareka sAdhuo emanuM svAgata karavA sAme gayA hatA. sAdhuonI maMtraNAne aMge sADAcAra vAge dahegAmanA meTA upAzrayamAM AcAryazrI vijayavallabhasUrijInA pramukhapade eka jAherasabhA bharavAmAM AvI hatI. temAM munirAja vidyAvijayajIe svAgata-vyAkhyAna ApyuM hatuM. vijayavallabhasUri, nItisUri, mANekari, bhUpendrari, kAravijyano samudAya, vimalana samudAya (raMgavimalajI) mohanalAlajIno samudAya vagere ghaNuM samudAyo bhegA meLavavAno saMpUrNa yaza vidyAvijayajIne maLato. A saMmelanamAM khUba kAma karyuM. moTA moTAo sAthe khUba paricaya thayo. khUba prazaMsA thaI. tuTI jatA saMmelanane bacAvavAne paNa vidyAvijayajIne yaza maLyo. juo pariziSTa pAMcamuM
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ muni saMmelananI prAthamika bhUmikA 205 jaina zvetAmbara mUrtipUjaka sAdhusaMmelana eTale vIsamI sadInA jainaItihAsanuM eka ujajavaLa prakaraNa. jainadharmanI punita sAdhusaMsthA potAnA ucca sthAne pAchI kema sthApita thAya ? e munirAje dvArA punita bhAve jaina samAjanA baLatA praznone ukela kema Ave? AvA AvA maMgala udezathI A saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. munisaMmelana saMbaMdhI zrI. vidyAvijayajInA je vicAro prakaTa thayA hatA temAMnA keTalAka A pramANe che - jaina samAjanA cAturvidha saMghamAM zramaNa saMsthAnuM haMmezA prAdhAnya rahyuM che, ane kALe kALe tenA para samAjonnatinI AzAo rAkhavAmAM Ave che. AvI saMsthAmAM zithilya na pesI jAya, suMvALapa praveza na kare, mAnApamAna ane parigraha vRtti sateja na bane e mATe e saMsthAne aMge aneka vicAraNAo samaye samaye karavAmAM AvI che; saMmelana yojavAmAM AvyAM che, dhArAdhAraNa ghaDavAmAM AvyAM che ane punaH e zramaNa saMsthAne sudaDha banAvavAmAM AvI che.' Aje sAdhusamAjamAMthI jJAna ane cAritryane ghaTADo thaI rahyo che; gujarAta choDI bahAranA pradezomAM vicaravAnI temane icchA thatI nathI. ziSya, graMthabhaMDAra, upAzraya Adino moha vadhato jAya che. samAjano moTo bhAga A zizilatAo sAme pikAra karI rahyo che. zraddhAnAM teja olavAtAM jAya che. ApaNI zravaNa saMsthA kharAbA najIka pahoMcatAM pahelAM sAvadha bane e ja icchavA joga che." saMmelana sAdhusaMsthAnA udhdhAra mATe bharavAnuM che. khAlI ramata karavAne mATe ke eka bIjAnAM mukhaDAM jevA mATe kaMI bharavAnuM nathI. lagabhaga paMdara varSe ane te paNa A vIsamI sadInAmAM bharavA dhArelA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 khaDa 7 mA agatyatAne thADA paNa khyAla karaze te blei A saMmelananI zakaze ke A kA kaMI saheluM nathI. eka bIjA sAdhue eka bIjAne vaMdana karavAne taiyAra nathI. pRthyApRthyanI mAphaka eka bIjAnI sAthe AhAra pANI karavAthI paNa abhaDAya che; nathI. AvI rIte khIlakula chinnabhinna sAdhuone, vagara khelye, vagara spaSTIkaraNa kare, ekadama ekatrita karavAnA prayatna thAya che e keTaluM ene kaiAi vicAra kare che ke ? ziSya gurUne mAnavA taiyAra thaya gayelA pAMcasA vagara hetu samajAve medApaNuM sUcave che " A saMmelana mATe je mukhya bhayanAM kAraNe mAnavAmAM AvatAM hatAM te temaNe darzAvyAM hatAM. (1) munisaMmelana bharIne zuM amuka krAinuM Adhipatya svIkAravAnA tA prayatna nahi thAya ? (2) munisa`melananA kharAbara samaya upara ja kAi pAtAne ha kharA karAvavA amuka pAseA pheMkIne badhuM gabaDAvI mAraze te ? (3) sa'melanamAM amuka viSayeA ja cavAmAM Ave ane amuka viSayA mUkI devAmAM Ave te ? (4) pATaNa ane jAmanagaranA jhaghaDAne nikAla munisa'melanamAM lAvIne tene niSphaLa athavA teAphAnI vAtAvaraNa ubhuM karavAmAM Avaze teA ? sAdhuonI saMkhyA vadhatAM ane temanAmAM joie tevI Atma zuddha nahiM hovAne kAraNe dhIme dhIme prathama ziSyameAha jAge che ane tene aMge keTalAka aniSTa tatvane Azraya levAnuM zarU thAya che. r
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ munisaMmelananI prAthamika bhUmikA 207 sAmAnya leksamUhamAM sAdhusaMsthA viSe je Adara baMdhAyo hoya che te moLo paDe che. bIjI bAju pazcimanI havA jorathI cAlI Ave che. jagatanAM navAM baLonA AMcakA bhAratanI samasta prajAne lAge che ane jaino paNa temAMnA eka hoIne temAMthI bacI zakatA nathI. - sAdhusaMsthAnuM vAtAvaraNa dhIme dhIme vadhAre anicchanIya banatuM jAya che. zithilAta vadhAre jora pakaDe che, aMdara aMdaranA vikhavAdo vadhu kaTu bane che. mAnApamAnanA jhagaDA ghaNA tIvra thAya che. koI koInuM sAruM joI zaktA nathI. ethI samAjanA hadayamAMthI temanA mATenI mAnavRtti jhapATAbhera ghaTatI jAya che, eTale sAdhuo vadhavA chatAM dharmotsava vadhAre chatAM pustake vadhAre prakAzita thavA chatAM sAmudAyika utthAna thatuM nathI. cAritryanI boTa e mahAna khoTa che ke te koI paNa vastuthI pUrI zakAtI nathI.' A saMmelana mATe zrI. caturabhAI maNibhAI nagarazeThanI sahIthI jyAre eka nivedana pragaTa karavAmAM AvyuM. ane saMvata 1990nA phAgaNa vada 3 ne rarivAra tA. 4-3-1934 nA roja A saMmelana amadAvAda khAte bharavA saMbaMdhI AmaMtraNa patrikAo nIkaLI cUkyA pachI zrI. vidyAvijayajIe saMmelananA kAryakartAo dvArA upayogI mArgadarzana karyuM hatuM. + rAjanagara sAdhu saMmelana zrIdhI. . zAha 4 juo pariziSTa chaThTha
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 48 : sAdhusaMmelana A madAvAdamAM sAdhusamelana zarU thavAne have ke ja vicAra dharAvatAM munirAjone samudAya dehagAmathI vihAra karatA phAgaNa suda pUname naroDA AvI pahoMcyA. sAMje cAra vAge gujarAtI nizALanA paTAMgaNamAM amadAvAdathI hajArenI saMkhyAmAM AvelI janatAnI vinaMtine mAna ApI jAhera pravacana yAjavAmAM AvyAM. temAM muni zrI. vidyAvijayanuM pravacana ghaNuM preraNAdAyI hatuM. e prasaMge emaNe pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM:-- da pUjya munivarA ane gRhasthA ! AcAya mahArAjanI AjJA thaI ke mAre kaika khelavu tethI be zabdo kahIza. Azcaya zrIe deva, gurU ane dharmAMnA svarUpa viSe athavA manuSye zuM karavu teie te viSe sudaramAM sudara pravacana karyuM che.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhusaMmelana 209 jagatano dareka manuSya pachI te hiMdu ho ke muslIma ho IsAI ho ke zIkha hai, yahudI che ke pArasI ho, badhA ja kaIne kaI dharmanuM ArAdhana kare che. zarIrane AtmAnI jeTalI jarUra che, mukhane nAkanI jeTalI jarUra che; teTalI ja jarUra che jIvanane dharmanI. keI suMdarI soLa zaNagAra sajIne UbhI hoya paNa jo teno ghuMghaTa UghADanAM nAka na hoya to kevuM lAge ? kharekhara dharma rahita jIvana prANa vinAnA kalevara jevuM ja che. vizeSamAM yuvAnone uddezI emaNe jaNAvyuM: "o yuvAna ! Aje tamArAmAM yuvAnInuM khamIra che. A jamAne buddhivAdane che. mArA bApadAdA amuka karatA hatA mATe ja mAre ema karavuM ema rUDhinA gulAma na banazo. huM tamane saMdeza ApuM chuM ke ke tamArA bhASaNo para TIkA kare, tamArA vicAre upara humalA kare, paNa jarA ye macaka na Apaze. tamAre dareke Aje mAraTina lyuthara (Martin Luther) banavAnI jarUra che. eka bAju AkhuM yurepa thayuM paNa eNe zo javAba Apyo ? bhale eka bAju AkhuM jagata thAya paNa jyAM sudhI mArA vicAronuM sidhdhAMtathI khaMDana karavAmAM nahi Ave tyAM sudhI mArA vicAra keravIza nahi.' e ja pagale cAlI tame rUDhinA gulAma na banatAM aMtaHkaraNanA avAjane mAna ApIne tamAruM jIvana ghaDe." bIjA divase prAtaHkALamAM "dehagAma maMDaLI" e amadAvAdamAM praveza karyo. sarvatra khUba utsAha hato. dehagAma maMDaLI paikI zrImad vijayavallabhasUrijI, mahopAdhyAya su. 14
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 khaMDa 7 mA devavajayajI, tathA panyAsa lAbhavijayajI vageree ujamanI dharma - zALAmAM, zrI. vidyAvijayajI, zrI. jaya MtavijayajI, zrI. vizALavijayajI himAMzuvijayajI tathA zrI, buddhisAgarasUrinA ziSyA huM mendrasAgarajI vagere AmalInI pALanA upAzrayamAM, AcAryazrI vijayanItisUrijI tathA panyAsa dha`vijayajIe DelAnA upAzrayamAM, AcArya zrIvijaya sUrie lavAranIpeALanA upAzrayamAM ane munizrI saMpattavijayajI tathA dharmAMvijayajI Adie zAhapura maMgaLa pArekhanA khAMce sthiratA karI hatI. A ma`DaLIe DelAnA upAzraye baMdhabAraNe keTalIka masalata karI hatI. phAgaNa vada 3 te rivavAranA rAja beThakanA prAraMbha thayA. sau mauna dharIne beThA hatA. zrI. vijayavallabhasUrijIe mauna toDavAnA maMgalAcaraNa rUpe e zabdo kahyA pachI munirAja zrI. vidyAvijayajIe lagabhaga vIsa miniTa khUba bhAvavAhI bhASaNa karyuM" ane temAM kAi paNa upAye zAMti thAya ane kAi saMgIna kAma karI zakAya te lakSamAM lai kAma karavA sUcanA karI. tyAra pachI temaNe dehagAma maMtraNAmAM pasAra thayela e TharAvA rajU karyAH (1) zAMtamUrti zrI. huMsavijayajI mahArAjanA svargavAsa aMge zAka darzAvavA aMgenA TharAva. (2) zrI. kesariyAjI tIrtha mATe zrI zAMtavijayajIe AdarelA anazana pratye sahAnubhUti batAvavA aMgeneA TharAva. A baMne DarAve rajU karatAM emaNe ceAgya vivecana karyuM. rAmavijayajIe kesariyAjI tIrtha nA rAva mATe kahyuMH
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAsa melana 211 " jyAM sudhI zAMtivijayajIe AdareluM anazana vrata * zAstrIya che ke nahi te na jANIe tyAM sudhI zuM karI zakIe ? vidyAvijayajIe javAba ApyAH ' je vakhate udepuranA mahArANA nyAya ApatA nathI, paMDayAe tItha`te lUTI rahyA che ane eka sAdhu mahinA pa``tanA upavAsa Adare che, tyAre zAstranI carcAmAM vakhata gALavAneA a zuM ? ema zAstranAM pAyAMne A bAbatamAM AgaLa lAvavAnAM na heAya.' tyArabAda sabhAmAM garamAgarama carcA thaI hatI. Ama A saMmelananuM kAM ceAtrIsa divasa cAlyuM hatuM ane temAM vidyAvijayajIe ene saphaLa karavA khUba parizrama lIdhA hatA. A saMmelanamAM zvetAMbara mUrtipUjaka samAjanA savA chase| sAdhuemAMthI cArasA uparAMta sAdhue hAjara hatA. temAM amuka aMze keTalAka judI judI khAsiyatAthI dhyAna kheMce tevA sAdhue jaNAtA hatA. temanA nAma A pramANe cheH ( 1 ) zrI vijayanemisUri ( 2 ) zrI vijayavallabhasUri ( 3 ) zrI sAgarAnaMdasUri ( 4 ) munirAja zrI vidyAvijayajI ( 5 ) munirAja zrI jayaMtavijayajI ( 6 ) zrI. himAMzuvijayajI ( 7 ) munirAja zrI puNyavijayajI ( 8 ) zrI bhUpendrasUrijI, ( 9 ) zrI. vijayamANikayasi harijI (10) zrI. vijayasiddhisUri (11) vijayadAnasUri (12) 5. rAmavijayajI (13) zrI. vijayanItisUri (14) zrI. vijayamalasUri (15) zrI. jayasiMhasUri (16) mANekamunijI (17) zrI. sAgaracaMdrajI(18) upA. devavijayajI (19)
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21ra khaMDa 7 me munirAja darzanavijayajI (ra0) munirAja zrI jJAnavijayajI (21) munirAja nyAyavijayajI (22) zrI. vijayodayasUri (23) zrI. vijayadarzanasUri (24) paM, lAvaNyavijyajI (25) muni hemendrasAgarajI (26) upA. siddhi munijI. bAkInA sAdhuomAM koI zAMta, gaMbhIra ane vidvAna paNa haze; paraMtu te bAda karatAM bahu ja nirAzA upaje tevuM dazya hatuM. A sAdhu samudAyane tapa, tyAga, vairAgya ane svAdhyAya jANe bhUtakALanAM saMsmaraNo hoya tevo bhAsa thato hato. paricayamAM AvanArAone saheje jaNAI AvatuM ke keTalAka sAdhuone sAmAnya-lakhatAM vAMcatA paNa AvaDatuM nahi, keTalAka sAdhuo varSothI bhaNavA chatAM prathama mArgo padezikA ke gujarAtI zudhdhalekhanAdi zIkhI zakyA na hatA, to keTalAka abhyAsamAM hoziyAra hovA chatAM zarIranA evA nisteja-nirmAlya dekhAtA hatA ke temane joI keI saMyamadhArI ke zaktizALI sAdhune joIe chIe tevuM lAge ja nahi; rAjabhASAnuM ajJAna te AgaLa paDatA sAdhuothI laI lagabhaga badhAmAM ja jovAmAM AvyuM. vartamAna jIvanane anurUpa upadeza praNAlI, navAM udIyamAna baLo sAthe dharmatatvonI upayogitAno khyAla, jagatanA vartamAna banAvo ane vartamAna-patrAdi baLonI anabhijJanA paNa teTalI ja tarI AvatI. cAnuM vyasana ne malamalanAM bArIka kapaDAMne meha, e paNa tyAgI sAdhuo mATe anicchanIya dekhAto hate. najIvI bAbatomAM caDasA caDasI karavA utarI paDavuM, e paNa azobhanIya jaNAtuM. vidyAvijayajI jevA dezadezAntaramAM pharI jAhera pravacano ApanArA ubhA thaIne bole, e paNa prAraMbhamAM te keTalAkane nahotuM gamatuM ane emAM dharmane nAza dekhAtA hatA. kahevAya che ke jaina sAdhuonA cotrIsa divasa sudhInI kArya praNAlI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhusaMmelana 213 pachI paNa niSphaLa thatA saMmelanane munirAja vidyAvijayajI ane emanA vidvAna mitra munirAja zrI puNyavijayajIe saphaLa karavAmAM mahatvano bhAga bhajavyo hato. zrI vidyAvijayajIe sAdhu saMmelananuM siMhAvalokana karatAM keTalIka mahatvanI vastuono nirdeza karyo hato saMmelana taraphathI dazamA TharAva pramANe pAMca muninI eka samiti nImavAmAM AvI hatI. ane e samitinuM nAma "jainadharmasatyaprakAza samiti rAkhavAmAM AvyuM hatuM. e samitimAM sAgarAnaMdasUri, labdhisUri, lAvaNyavijayajI, darzanavijyajI ane vidyAvijayajI-ema pAMca munione niyukta karavAmAM AvyA hatA. A samiti taraphathI taTastha jaina dharmaprakAza nAmanuM mAsika kADhavAmAM AvyuM ane vidyAvijayajI emAM avAranavAra lekho lakhatA. haju paNa A mAsika cAle che. juo pariziSTa - sAtamuM .
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 49 : janmabhUmimAM ca melananuM kAma patAvI vidyAvijayajI tehagAma AvyA. tyAM sAbAmAM AvI paheoMcyA. kheDA, jAmanagara, mahuvA, pATaNa ane amadAvAda AdinI vinati hovA chatAM sAThaMbAmAM ja saM. 1920 nuM cAmAsuM gALavAnuM nakkI ka Aja pAMtrIsa pAMtrIsa dIvALI vItAvyA bAda, sArka bAnA bahecaradAsa eka vidvAna vaktA, saMyamI sAdhu vidyAvijaya banI peAtAnI vhAlI janmabhUminI geAdamAM pAchA pharatA hatA. nananI nannamUmi svargAvica garIyasI janmabhUmi e
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmabhUmimAM 215 te varganuM sukha che. vatananAM hAla kenA haiyAmAM na hoya? sAbAmAM praveza karatAM emane potAno bhUtakALa yAda Avyo. enAM smaraNo jAgRta thayAM. te vakhate pote kayI sthitimAM hatA ane Aje kayI sthitimAM che e Akho itihAsa daSTi samIpa khaDo thaI gayo. e jhADo ne e khetare, e nadInALAM ne e kUvAo, ghaNI ghaNI bAbatamAM to ghaNuM ghaNuM parivartana thaI gayuM hatuM. gaI kAlano sAThaMbAno eka sAmAnya chokaro Aja sAThaMbAnA zaNagAra rUpa banIne Avyo hato. sAThaMbA choDayuM tyAre bahecaradAse khAlI hAthe vidAya lIdhI hatI. Aje e saMskAra dhana-dhArmika saMskAra dhananI amUlI kamANuM karIne pitAnA vatanamAM AvyA hatA. gAma choDatI vakhate anAtha-nirAdhAra sthitimAM cheDayuM hatuM. Aje to e sAdhu banIne dharma-saMskAra-saMpattino paNa aNamUle khajAno laI AvyA hatA. paramAtmAnI dayAno-gurUdevanA AzIrvAdane jANe emanA upara varasAda varasyo hato. ane vidyAvijyajI e prasaMge bhUtakALanAM aneka pagathiyAM UtarI gayAM. pitAnA mAtA, pitA, bhaginI e badhAM dRSTi samIpa tarI AvyAM ane bhUtakALanAM smaraNa jAgatAM haiyAmAM zI zI anukampAo Ave che? zI zI vedanA thAya che? paNa vidyAvijayajI sAdhu hatA. emanAM haiyAe virAganA vAghA sajyA hatA. emaNe mAtra bhUtakALanI guphAmAM utarI maraNanI sRSTimAM thoDA samaya mATe vihAra karI lIdho. Aja e
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 khaMDa 7 mA saMsArI na hatA, sAdhu hatA. Aje kAi eka vyaktinA na hatA--jagata samastanA hatA. jagatanI sevA mATe--kalyANa mATe ja emanuM jIvana hatuM. * A badhI vAte| emanA haiyAmAM ramatI. sAThaMbAnI prajAe paNa emane bhAvabhInA AvakAra ApyA. peAtAne ja eka vatanavAsI varSo bAda dha dhara dhara thai Ave-tyAganA aMcaLA eDhI Ave-unnata mastake Ave-vatananA zaNagAra banIne Ave tyAre vatanavAsIenA AnaMdane pAra na rahe emAM Azraya zuM ? sAmAnI samasta prajAe emane aMtaranA umaLakA bha * AvakAra ApyA. zrAvake uparAMta khaDAyatA brAhmaNA vageree paNa peAtAnA dilanI mamatA darzAvI. samasta gAmanI draSTimAM, eka vakhatanA amathA kAkAne anAthanirAdhAra avasthAmAM sAkhA cheDanAra chekarA, Aje jagatanA hajArolAkhA bhaktonA pUjanIya banIne AvyA che, aneka rAjA-mahArAjAethI sammAnita thaine AvyA che, eTaluMja nahi jene barAbara khelatAM ce nahetu AvaDatuM e Aje hajArA mANasAnI sabhAne DAlAvanAra prakharavaktA banIne AvyA che. e ameAdhI cheAkarA, dharmazAstrAne mahAna jJAtA banIne AvyA che. e kai nhAnI sUnI vAta na kahevAya. zAkha pADeAsIe, emanA pitAnA mitro, ane vidyAvijayachatA peAtAnA samavayaska sAthIone ha` samAtA naDDAtA. ekalA vANiyA brAhmaNa ja nahi paNa, paTelA ghAMcI, meAcI, sUi, sutAra ane DheDa, bhagI te gareADA paNa amathA kAkAnA A tyAgI dIkarAnAM darzana karatAM tRpta thatA nahAtA.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmabhUmimAM 217 ane je rAjakuTubane emanA pitA upara ati prema hatA, ane je rAjamAtA pAse, peAtAnI bahena cacaLanI sAthe, te vakhatane uMcara cheAkarA avAranavAra jatA, e rAjamAtAe paNa vidyAvijayajIne rAjamahelamAM melAvI satkAryAM-sanmAnyA. khIjA aneka zaherAnI AgrahabharI vinaMti hovA chatAM, sAdhuenAM darzIna ane upadezathI ghaNuMkharuM vicata rahetA A nAnakaDA gAmanI AmajanatAne dharmopadezane lAbha ApavA zrI. vidyAvijayajIe peAtAnA vidvAna ziSya himAMzuvijayajI sAthe sa. 1990nuM cAmAsu sAmAmAM ja karyuM.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa AThame sidhanA pravAsa
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 50: karAcInuM nimaMtraNa rAMcInA jaina saMgha taraphathI zrI. vidyAvijayajIne karAMcI 0 padhAravA vinaMtI thaI. pATaNanuM mAsuM nakkI karI cheDA divasa mATe emane Abu javAnuM thayuM. tyAM te udayapuranuM pratinidhi maMDaLa AvyuM. pATaNa ane udayapuranI "Taga opha vora 'mAM udayapura jItI gayuM. ane udayapuranA cAturmAsamAM pAchI karAMcInA saMghanI vinaMtI zarU thaI. eTaluM ja nahi paNa tyAMnA AgevAna gRhasthonuM eka pratinidhi maMDaLa udayapura AvyuM. A pratinidhi maMDaLamAM zeTha khImacaMda je. pAnAcaMda, maNilAla laherAbhAI mahetA, zrI. ma. la. zAha, zrI cunIbhAI gujarAtI ane zrI caturbhuja velajI mukhya hatA. navA navA pradezamAM vihAra karavo kone na game? chatAM jaina sAdhuono vihAra eTale pagapALA musApharI. jANe hAthe karIne herAnagati voravAnI hoya evo e vikaTa pravAsa. page cAlavAnuM, bhikSAnI durlabhatA
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa khaMDa 8 mA jaMgaleAnAM jaMgaleA vaTAvavAnAM, AvI paristhitimAM jaina sAdhunu sidhamAM javuM muzkelI bharyuM" gaNAya. karAMcInA jaina saMghanI bhAvanA ajaba hatI. tee munirAja mATe jhaMkhatA hatA. siMdhamAM jainadharmAMnA anuyAyIone munirAjanA lAbha maLe e emanI mahatvAkAMkSA hatI. bhagavAna mahAvIrane ahiMsAne amara saMdeza siMdhanA hiMsaka ane mAMsAhArI mAnavIene kAne pahoMcADavA mATe teo hajArA rUpIAne vyaya karIne paNa gurUdevane lai javA utsuka hatA. e badhAne kema nirAza thAya ? vidyAvijayane lAgyuM ke mArA gurUbhAi zrI jayavijayajI je siMdha AvavAnI hA pADe, te| ane sAthe prayANa karI zakIe. C ane temaNe karAMcInA e jaina pratinidhi maMDaLane jaNAvyuM: ' te jayaMtavijayajI mahArAja AvavA hA pADe te pachI huM paNa mevADanA uttara-pazcima bhAgamAM jAva huM tyAMthI mAravADamAM thaine siMdha AvIza.' ane e gRhasthA mAravADanA je gAmamAM jayaMtavijayajI vihAra karatA hatA tyAM jai paheAMcyA. jaya vijaye emanA bhAvabhInA nima MtraNane svIkAra karyAM. paNa kudaratanA saMketa era hoya che enI gatine kANu kaLI zake che ? Man proposes, God disposes. mevADanA pradezamAMthI nIkaLatAM vidyAvijayajIne vadhAre samaya lAgyA. mevADamAMthI kArya pUrU karI mAravADa jAya ane tyAMthI sidha mATene pravAsa Adare tyAre phATa phATa thatI garamInuM jora eTalu vadhI jAya
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAMcInuM nimaMtraNa rara3 ke na pUcho vAta-dhama dhama dhakhato unALo AvI ja pahece-emAM vihAra zI rIte thaI zake ? Akhare kAMcInA saMghanI saMmatithI eka cAturmAsa mAravADamAM karavA nirNaya karyo. A vakhatanuM saM. 1991nuM udayapuranuM cAturmAsa paNa khUba saphaLa thayuM. zeTha rezanalAlajI catura, zeTha kAphalAlajI mAravADI, zeTha bhaMvaralAlajI si garavADIyA Adi gRhasthAe khUba bhaktino lAbha lIdhe. aneka jAhera vyAkhyAno thayAM. udayapuranA mahArANA zro. bhepALasiMhajIe paNa upadezane lAbha lIdho. cAturmAsa utare je pradezamAM . mUrtipUjaka sAdhu kadAca nahi gayA hoya, te pradezamAM mevADanA vikaTa pradezamAM vidyAvijyajIe vihAra karyo, dayAdAnano niSedha karanAra terApaMthIone dayA dAnano pATha paDhAvyuM. puramAM to keTalAye terApathiyone mUrtipUjaka banAvyA. Ama mevADanAM pahADo ne jaMgalamAM vicarI zrI. vidyAvijyajI pitAnA ziSya himAMzuvijayajIne sAthe laI mAravADa gayA. TheTha mAravADa rANakapura tIrtha sudhI, udayapuranA zeTha kAphalAlajI mAravADI, potAnA kuTuMba sahita sAthe gayA ne bhaktino lAbha lIdhA.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5 : karAcInA nirNaya rasa rAhI rAjyanA pADImAM vidyAvijayajIe svata 1992nuM cAturmAsa karyuM" ane zrI. jayaMtavijayajIe tenI pAse ja baladuramAM cAturmAsa gALyuM. A banne gAmeAmAM cAturmAsa gALavAne paNa hetu hateA. zrI. vidyAvijayajInA vidvAna ziSya zrI. himAMzuvijayajI aladuranA hatA. temanA kuTuMbIenA khAsa Agraha hatA. pADIvamAM temanA mAsA-mAsI vagere hatAM. temane paNa Agraha hatA. anne gAma pAse ja hatAM, eTale banne gAmeAmAM ceDA thADA sAdhu rahe. evI geThavaNa karI bannene lAbha ApyA. Co aMte munirAjoe dhAryu ke cha mAsanI mudatamAM karAMcInA jaina saMghanA jainamunirAjone siMdhanI saphare lai javAneA ubharA zAMta paDI
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAcInA nirNaya --- ------ -- - - -- - jaze. ane tethI e vikaTa bhUmimAM javAnuM mAMDI vaLAze. paNa e dhAraNA sAcI na paDI. karAcInA saMghanI AturatA ajaba hatI. jyAre bhAvanAnI bhakti jAge che tyAre enAM ajaba pUra caDe che. emane mana munirAjenAM darzana-pravacananAM mUlya amUlya hatAM. A saMdha e dhanya ghaDI mATe Atura hato. jemAM cAtaka meghanI rAha jue ema e gurUdevanA AgamananI pratIkSA karI rahyA hatA. pacIsa pacAsa ke so varasa pahelAM hAthamAM derI bheTe laI siMdhanA pATanagaramAM AvelA jaino Aje be paise sukhI hatA. tyAM sAruM maMdira, upAzraya, dharmazALA, vADIo vagere sAdhanonI pUrNatA hatI chatAM AzramonI apUrNatA to e hatI ke haju sudhI jaina sAdhuonAM darzana na thatAM. AthI karAcInA jene evA munipravaranAM AgamananI jhaMkhanA karI rahyA hatA.' ane mAruM vItatAM ja pAchI emanI ugharANuM zarU thaI. ekAda sAdhunI sAthe siMdha jevA lAMbA ane vikarALa pradezamAM javA vidyAvijayajI cAhatA nahetA ane sAthenA munirAjone ghaNuM samajAvatAM teo hiMmata karatA nahotA. pariNAme emanA maMDaLe evo nizcaya karyo ke have karAcI javA mATenI azakayatA pratinidhimaMDaLa AgaLa rajU karavI. tArIkha cothI jAnyuArIne e divasa hato. rAtanA oLA mu. 15
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 8 me UtarI rahyA hatA. mAravADanA khINavadI gAmamAM vidyAvijayajI ane emanI sAdhumaMDaLIno mukAma hato. eraNapurA roDathI eka sAthe be tAra maLyA. eka tAra karAvI saMghano hato. temAM karAcI saMghe AgrahapUrvaka vinaMti karI hatI. - bIje tAra karAcInA eka vakhatanA jANItA AgevAna zeTha kALAgalAnA patra caturbhujabhAIno hato ane emAM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM ke "jo tame amArI vinaMtine svIkAra nahi kare te pote tathA bIjA gRhastha upavAsa upara utaraze." A tAra vAMcI dharmasaMkaTa UbhuM thayuM. siMdhanA vicArane aLage mUkI bIjI taraphane kAryakrama ghaDAI rahyo hato tyAM te acAnaka A bomba dhaDAkA cho. "siMdha" ane "upavAsa para javAnI noTIsa arpanAra gRhastha ane temanA mitronI vinaMti sAcA hadayanI hatI. have e vinaMnino ravIkAra kare ja chuTake hato. ane sau muniyonAM haiyAmAM e vAta vasI gaI, vicAromAM pari. vartana thayuM. aMdara aMdara carcA thaI ne zivagaMjamAM pharIne ATha divasa sudhI vicAra karI jaNAvavAnuM nakakI karyuM ane te mujaba saMdhane javAba Ayo.. - ATha divasa te jotajotAmAM pUrA thaI gayA. samayane jatAM zI vAra? e te pANInA relAnI mAphaka vahI jAya che. samayane enuM kAma karatAM sarasa AvaDe che. haju to munimaMDaLa vicAraNAmAM ja hatuM tyAM te zeTha vAghajI gulAbacaMda, zeTha khImacaMda je. pAnAcaMda, maNilAla
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAMcIne nirNaya rara7 baherAbhAI mahetA, mULajIbhAI jIvarAja kulacaMda vardhamAna-e saMbhAvita sajjananuM pratinidhimaMDaLa tyAM AvIne khaDuM thaI gayuM. vidyAvijayajI to emano bhaktibhAva nihALI stabdha thaI gayA. emanI vANIe mauna dharyuM. haiyuM valevAI gayuM. emanA bhaktibhAve munirAjanA dilane valovI dIdhuM. zA mATe karAcIno saMgha ATa ATale Agraha kare che ? enI pAchaLa emanI saMbhAvanA che. emane uddeza stutya che. emane jaina sAdhuone saMdeza sAMbhaLo che. dhArmika kriyAo samajavI che. AtmAnA utkarSanI keDI nihALavI che.' vihAramAM munimaMDaLane jarA paNa muzkelI na paDe te mATe potAnA dhaMdhA rojagAra choDI A jaina gRhastho paNa musApharIne trAsa veThavA taiyAra thayA hatA. jayAre saMsArIo ATaluM badhuM sahana kare-bhega Ape to pachI sAdhuoe emanI vinaMtine kema mAnya na karavI ? have kartavyano sAda saMbhaLAvA lAgyo vidyAvijayajIne lAgyuM ke kartavyanI keDI upara jatA mAnavIne gujarAta zuM ne kAThiyAvADa zuM? siMdha zuM ne paMjAba zuM ? jyAM dharma kheMcI jAya tyAM javuM. e ja pitAno dharma che; emAM ja sevA che; emAM ja aMtmAno avAja che. bhagavAna mahAvIra ane emanA anugAmIoe anArya dezamAM vihAra karI bhayaMkara yAtanAo bhogavI hatI. Ajano bhaktavarga to munirAjene jarA paNa kaSTa na paDe te mATenI vyavasthA karavA tatpara hato. pachI sAdhune vicAra zA? sudhAnI tRpti mATe pAzera anAja,
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 khaDa 8 me - - zarIrane DhAMkavA be traNa vastro ane suvA besavA mATe sADA traNa hAtha jamIna. A eka sAdhunI jarUriyAta. sAdhu jyArathI ghara choDI tyAgane mAge prasthAna kare che tyArathI ene mATe kaSTano sAmano karavAnuM lakhAyeluM hoya che. ema kasoTIomAMthI pasAra thaI jAya tyAre kuMdananI mAphaka zuddha banI zakAya che. ane vidyAvijayajIe javAno nirNaya karyo. emanI sAthe emanA AtmabaMdhu munirAja jayaMtavijayajI, muni vizALavijayajI, muni himAMzuvijayajI, muni nipuNavijayajI, muni dAnavijyajI ane muni jIvavijayajIe prasthAna AraMbhavAnI saMmati darzAvI. siMdhanA jaina saMghanA e pratinidhimaMDaLane munirAjee pitAne nirNaya darzAvyA. jayaMtavijayajIe kahyuM: "ame tamAruM nimaMtraNa svIkArI AvIe chIe paNa eka zarate. tamAre amane eka comAsAthI vadhAre rahevAnI vinaMti na karavI.' karAcIna gRhasthAe javAba dIdho"munirAja! vinaMti karavI e to amAre dharma che, chatAM Apa amArA saMghanuM mAna rAkho cho to ame Agraha nahi karIe." ane e "ame eTale? e "ame' zabdane kharo artha munirAjone karAcImAM ja samajAya. karAcImAM eka comAsuM vitAvyA bAda munimaMDaLe vihAra mATe anumati mAgI tyAre "ame" eTale tyAM AvelA pAMca cha gRhasthAnI
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAcIne nirNaya maMDaLI, bAkI saMdhanA paMdaraso mANasane game tevo Agraha karavAnI chuTa hatI. munirAja vidyAvijayajIe upavAsa upara UtaravA taiyAra thayelA bhAI caturbhujane patra dvArA jaNAvyuM tamArA upavAsa upara javAnA satyAgrahanI sUcanAe mArA dilane hacamacAvI mUkayuM hatuM. Akhare tamArI ane karAcInA samasta zrIsaMghanI AMtarika lAgaNI ane bhaktie vijaye meLavyo che. karAMcI AvavAnuM nakkI karyuM che. piSa suda 4 nA divase prasthAna karIzuM. kula cha sAta sAdhuo AvIzuM.' tame jANatA hazo ke huM karAMcI zahera jevA nathI AvatuM. tamArA jevA bhaktonA gharanI suMdara gocarI vaheravA nathI AvatuM. huM AvuM chuM siMdhamAM kaMI sevA karavAne. bhagavAna mahAvIrane saMdeza saMbhaLAvavAne. A kAryanI saphaLatA thaDe ghaNe aMze paNa tyAre ja thaI zakaze ke jyAre vyavasthA ane saMgaThanapUrvaka kAma upADavAmAM Avaze. A jamAne pracAra kAryo che e bhUlavuM na joIe. tA. 13mI jAnyuArI, 1977 piSa suda 4 saM. 1993ne zanivAranA roja savAranA savA nava vAge zivagaMjanI paravADanI dharmazALAthI siMdhanI mAtrA mATe devagurUnuM smaraNa karI zrI. vidyAvijyajI ane bIjA cha munirAjoe anya mitra sAdhuonI ane saMgrahasthAnI vidAya laI siMdha javA mATe prayANa AvyuM
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ : para : sidhamAM pravezatAM pa gapALA musApharI karanAra jaina munie mATe si'dhanA pravAsa kharekhara ghaNA kaThina che. retInA raNamAMthI pasAra thavAnuM, musalamAneAnI ja meATe bhAge vasati, tyAMnA hiMdue paNa mATe bhAge mAMsa-macchI khAnArA, pANInI muzkelI, tAmasika prakRtinA leAkA, ane sApa vIMchIneA pAra nahi. AvA vAtAvaraNavALA pradezamAM praveza e keTalu` vikaTa kahevAya e vagara kahe samajI zakAya evI vAta che. A musApharIne AraMbha karatAM pahelAM ja emAM rahelAM bhayasthAne viSe ghaNAe nirdeza karyAM hatA ane eka jaNe teA eTale sudhI jaNAvyuM hatu ke siMdhanI bhUmi ja evI che ke te bhUmimAM paga mUkatAM ja muddhi bhraSTa thai jAya che.' AvI aneka prakAranI vAte munirAntene kAne athaDAi hatI paNa
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdhamAM pravezatAM 231 mana majabUta hoya tene muzkelIo DarAvI zakatI nathI. AtmAnuM baLa badhI muzkelIomAMthI potAno mArga zodhI le che. zraddhA jevuM jagatamAM ke baLa nathI. siMdhanA pradezamAM vihAra karavA mATe aneka rastAonuM mArgadarzana vidyAvijayajIe meLavyuM hatuM. khAsa karIne gavarnamenTa saravasenA TroMganemeTrIkalanA siMdha sudhInA nakazA emaNe meLavI lIdhA hatA. | gujarAtathI janArAo mATe vIramagAmathI nagarapArakara thaI IslAmakoTa, mIDI, judo, mIrapurapAsa thaIne haidrAbAda ane karAcI javAya che. kaThiyAvADamAMthI morabI, mALIyAnuM raNa, kaccha ane kacchamAMthI khAvaDAnA raNamAM thaIne athavA nakhatrANA thaine badInA, ThaThA thaIne karAcI javAya che. A munimaMDaLIne mAravADamAMthI siMdhano pravAsa AdaravAno hato eTale zivagaMjathI mAravADanA prAMtane oLaMgIne bAlotarA AvI relvenA pATAno rasto pakaDavo evo vicAra emaNe rAkhyo hato ane te ja pramANe emaNe prasthAna AdaryuM hatuM. ajANyA mulakamAM pagapALA vihAra karavo e mATe ghaNAM bhayasthAne naDe che. jo ke A to pAMcaso sAtaso mAIlano ja vihAra hato, chatAM gAmonI, bhikSAnAM gharanI, pAnI, rokAvA mATe makAnanI vagere agavaDatA dRSTi samIpa doDI AvatI hatI. A musApharI mATe gavarnamenTa opha InDiyAnA AsIsTaMTa polI TIkala sekreTarI mejara Gaisford sAhebe eka paricaya patra lakhI Apyo hato je mArgamAM ghaNe upayogI thaI paDyo hato.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - 232 kha Da 8mo te ja rIte jodhapura . paNa traNa sarakyulara kADhI munimaMDaLInuM kArya ghaNuM saraLa karI ApyuM hatuM. karAcInA saMgha taraphathI paNa pAMca-dasa jaNanI TukaDIo avAranavAra AvAva karatI. karAcI saMghanI vyavasthA bAjetarAthI zarU thaI hatI. narabherAma nemacaMda ane jayazaMkara popaTalAle badhI vyavasthAmAM AgevAnIbharyo bhAga bhajavyo hato. zivagaMjathI je je gAmamAM thaIne munirAjanI maMDaLIo mAravADanA pradezamAM vihAra karyo che te badhAM ja gAmomAM jenI vasati vizeSa pramANamAM. tyAM maMdira ane upAzrayo paNa kharA. leke bahu zikSita nahi hovA chatAM zraddhALu ane bhaktibhAvavALA. A dezanA leke pisAdAra hovA chatAM kaMI jatA paNa daSTigocara thAya che. chellAM thoDAMka varSothI A prAMtamAM judI judI pAThazALAo, chAtrAlayo vagerenI sthApanA thayelI che. AhAra ane jAleramAM paNa jainasaMsthAo astitvamAM AvI che ane te prasiddha itihAsavettA paMnyAsajI kalyANavijayane AbhArI che. A prAMtamAM keTalAMka aitihAsika sthaLe darzanIya che. ItihAsa ane purAtatvanA zekhIne mATe e sthaLa mulAkAta levA jevAM che. emAM jAlorano killo khAsa mulAkAta levA jevo gaNI zakAya. jAlerano kile e itihAsa prasiddha eka vakhatano "suvarNagiri che. nAkoDA tIrtha paNa eka suMdara prAcIna tIrtha che.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdhamAM pravezatAM 233 bAlotarA sTezanathI cha mAIlane aMtare e AveluM che. UMTa ane baLadagADAM dvArA tyAM jaI zakAya che. tyAMthI sivANapaddha vagere pradezano munimaMDaLIe vihAra karyo. sivANAgaDhamAM zeTha amIcaMdajI vagere gRhasthanI udAratA paNa saue anubhavI. tyAMthI A maMDaLI asADa AvI. A gAmamAM jonI sArI jevI vasati hovA chatAM bhitA te dura rahI paNa ubhA rahevA mATe pazu koI sthAna ApavA taiyAra na hatuM, sivANagaDhathI A maMDaLI sAthe savA so gRhara AvyA hatA. karAMcI saMgha taraphathI paNa be kAryakartAo hatA. mahAmahenatane pariNAme A maMDaLIne thoDuMka sthAna maLI zakayuM. ahIMnA badhA jaine terApaMthI hatA. temane emanA gurUo taraphathI e pATha zIkhavavAmAM Avyo hato ke "tamAre amArA sivAya kaMI paNa sAdhune mAnavA nahi, emane sthAna ApavuM nahi ke geyarI paNa ApavI nahi." sAdhuonI vAta to alaga rahI, paNa jIvane bacAvavA mATe paNa kezISa na karavI. A temane upadeza heya che. Aje dharmanA anuyAyIonA haiyAmAM kyA prakAranAM vaheNa vahI rahyAM che, te A dRSTAMta uparathI spaSTa joI zakAya che. Aje jANe jagatamAMthI mAnavatA adazya na thaI rahI hoya ! Aje potAnA ja dharmabaMdhuo mATe AvI tuccha manodazAne pracAra karanAra gurUo samasta mAnavajAtanuM kalyANa to zuM kare ? e te jJAnI kavi akhAe kahyuM che tema: gurU kayAM meM gokulanAtha, dharaDA baLadane ghAlInAtha."
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 khaMDa 8 mA je gurU peAtAnu kalyANa nathI karI zakatA te gurU prajAvanane utkarSa tA kayAMthI sAdhI zake ? ummedapura cheADayA pachI retInAM raNanAM dana zarU thAya che. tyAMthI sau mAlANInA paragaNAmAM AvI pahoMcyA hatA ene mATe eka huDDA jANItA che. " mulaka mAravADa, jahAM deza hai mAlANI; bahu vase mUDha, tahAM ghaNAM vase baMdhANI. ' jodhapura rAjyanuM A mAlANI paragaNuM bahu mAthu kahevAya che A paragaNAmAM 550 gAmA che. A pradezanA jainenAM jIvana saMskArahina, zikSAvihina ane jagalI jovAmAM Ave che. A pradezanA lAkA saMskAravihina DAvA chatAM zaherI jIvananAM kapaTa emane spazI zakayAM nathI. raste cAlatAM jaMgalamAM eka bakarAM yAranArane vidyAvijayajIe pUchyuM': tame mAMsa khAva che ?? eNe javAba ApyA: hA jI ! vidyAvijayajIe ene upadeza ApyA. ane te ja vakhate te mANasane hRdayapalaTA thatAM eNe mAMsAhAranA tyAga karyAM.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdhamAM pravezatAM 235 jema jema vidyAvijayajI siMdha tarapha AgaLa vadhatA gayA tema tema emane avanavo anubhava thavA lAge. AkhuM jagata anubhavanI pAThazALA che. emAM mAnavIne Dagale ne pagale ghaNuM ghaNuM zIkhavAnuM che. AkhA jIvanabhara je vidyArthI dazA anubhave che te jagatanI jhINAmAM jhINI bAbatone potAno abhyAsa ane anubhava dvArA jANI zake che-samajI zake che bIjAne samajAvI zake che. vidyAvijayajInuM paNa ema ja che. teo mahAna vidvAna hovA chatAM sadAye eka vidyArthInI jIjJAsAthI ja potAno abhyAsa kare jAya che. vAyatuthI AkhI maMDaLI saMdhArA jaI rahI hatI. A bAju retInA DuMgare eka pachI eka ghaNA Ave che. A DuMgaranI vacce thaIne pasAra thatAM chAtI dhaDakyA vinA rahetI nathI. koI AvIne kuhADIne ghA karI besaze to evo vicAra vidyAvijyajInA manamAM udabhavyo tyAM to emaNe eka bihAmaNA mAnavIne joyo. e eka musalamAna hato. pagathI mAthA sudhI eNe kALo poSAka paherela hato. khabhe baMdUka nAkhelI hatI enI sAthe eka strI hatI. veza uparathI jaNAtuM hatuM ke te eka siMdhI mulalamAna che. vidyAvijayajInI najIka AvatAM enuM svarUpa nihALI emane jarAka lebha thayo. teo pote atyAre ekalA hatA. emane lAgyuM ke AnI sAthe kaMIka vAta karUM. vidyAvijyajIe pUchayuM: "tame musalamAna cho?" teNe kahyuM: "hA." tame gesta khAva cho ?"
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 khaMDa 8 me javAba maLyoH "hA." vidyAvijayajIe ene prazna karyo " kurAne zarIphamAM mAMsa khAvuM jAyaja mAnavAmAM AvyuM che?" e bolyoH "nA" kurAne zarIphanuM nAma sAMbhaLatAM te ghaNe khuza thayela jaNAya. te te pachI lagabhaga aDadho kalAka sudhI teNe munirAja sAthe vAta karI ane teNe tathA tenI strIe khudAnA kasama khAI mAMsa-mAchalIne tyAga karyo. mAlANa paragaNAnuM mukhya nagara bADamera che. tyAM jenonAM 400 jeTalAM ghara eTale Azare paMdaraso mANasonI vasati che. ' te vakhate tyAMnA hAkIma magarUpacaMdajI bhaMDArInI sahAyatA sau munimaMDaLe anubhavI. te uparAMta tyAMnA yati nemicaMdajInI vidvatAno paNa tyAM paricaya thayo. emanA pitAnA pustakAlayamAM hastalikhita pustakano bhaMDAra paNa sAre che. vidyAvijayache ane emanI sAdhu maMDaLIe A badhA pradezamAM vihAra karatAM mAravADanI hada cheDI.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa3 siMdhanI saphare jAlujacenA, parasenTa verI nyUchera-ahIM sudhI retInA dhArA ane regIstAna cAlu che. nyUoAranI vasatimAM gujarAtanI jhAMkhI thatAM vidyAvijayajIne Azcarya thayuM. si MdhanA AvA retALa pradezamAM-regIstAnamAM gujarAtanI jhalaka kayAMthI ? vAta ema hatI ke ahiMthI dakSiNamAM nagarapArakara najIkamAM thatu. nagarapArakara te eka vakhata gujarAtanuM gAma gaNAtuM. atyAre paNu tyAM jUnA gujarAtI vase che. tyAMthI vihAra karatAM dhArAnArA AvI pahoMcyA. siMdhanI sapharamAM A sthaLa saune yAda rahI jAya evu' che. siMdhamAM praveza karyAM pachI cAre bAju pANIthI sabhara bharelAM khetarA, saDakanI bane
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 khaMDa 8 mA bAju jhADA, bheja ane macchara-DAMsanA pAra na hatA. paraMtu dhAreAnArAe saune pAchAM retInAM pahADAnAM darzIna karAvyAM. tyAM saune mukAma traNa divasa sudhI rahyo. karAcI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka jainasaMghanI kArobArI simatinA pramukha zeDa TAlAla khetazInI AgevAnI nIce sabhyA ane khIjA zrAvakA maLIne 25--30 jaNanI ma`DaLI ahIM AvI hatI ane ekabIjAne paricaya thayA hatA. sthAnakavAsI sAdhu ghAsIlAlajI nava vhANA sAthe haidrAbAdathI vihAra karI mAravADa bhaNI jatA hatA. temane ahIM bheTA thayA. siMdha jevA mAMsAhArI mulakamAM baMne saMpradAyanA paMdareka sAdhune milApa thAya ane dhama nI carcA thAya e vAta tenaMdhapAtra gaNAya. ghAsIlAla jyAre tyAre smRti pUjAnuM khaMDana karatA. eka pustakamAM paNa temaNe smRti pUjaka jaitA upara kaTAkSa karelA. carcA prasa Mge A prasaMga nikaLI AvyeA. vidyAvijayajIe sacoTa zabdomAM ghAsIlAlajIne javAba ApyA ane jaNAvyuM ke atyArane samaya AvA vAdavivAdA ke AkSepa vikSepamAM paDavAnA nathI. e vastu eka citte e sAMbhaLI rahyA. A carcA lagabhaga aDhI kalAka cAlI hatI. x A prAMtamAM naherezanA pUleA eLaMgavAnI muzkelIne kaparA anubhava A munimaMDaLane thayA. pUla upara kaTherA ke pATiyAM kAMi na maLe, pUlanA pATAnI nIce ADI nAkhelI slIparA upara cAlavAnuM, je leAkeAne x jIkhe!: mArI sidhayAtrA:' pAna 70~~~1
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMdhanI saphare 239 enA upara cAlavAno abhyAsa na hoya, temane mATe to e sAhasa ja gaNAya. ane e pUla oLaMgI mANasa jyAre jamIna upara Ave tyAre ene ema ja thAya ke jANe navo avatAra lIdhA. mIrapurakhAsa e siMdhano eka jIllo che. jodhapura lAInanA kaMTrolara haragoviMdadAsanI sAcI gRhasthAI ane sAdhubhaktino vidyAvijyajIne ahIM paricaya thayo. tevI ja bIjI eka saujanyamUrti rAmasvarUpajI paMjAbIno paNa paricaya thayo. te uparAMta TIkITa kalekaTara jasavaMtarAjajI ane purUSotamadAsanI maMDaLIe paNa sAro sevAbhAva darzAvyo hato. tyAMnA meMbara ane Arya samAjanA pradhAna, gurUdannAmalajI vRdhdha hovA chatAM eka yuvAnane zaramAve tevuM kArya karatA mAlama paDyA. tyAM vidyAvijyajInAM traNa pravacano yojAyAM hatAM.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 hAlA ne haidrAbAda A sthAna sudhImAM samaya ne ya khyAla na hatA ke karAcI paheAMcatAM sudhImAM relanI lAIna saune cheADavI paDaze. dhArAnArAmAM kasturacaMdajI pArekha, maheracaMdajI ane mAkIdAsajInu' eka pratinidhima`DaLa hAlAthI AvI pahoMcyuM. temaNe hAlAmAM padhAravA mATe vidyAvijayajIne vinati karI. hAlA e si Mdhanu cha hajAranI vasatinuM gAma che. lagabhaga 400-500 varSa agAu jesalamera vagerethI AvI vaselAM 20-25 jaitAnAM ghara ahIM che. derAsara, upAzraya, dha zALAnI sagavaDa sArI che, eka ja mahellAmAM badhA vase che. hAlAnA jetAnI vinatine mAna ApI zrI. vidyAvijayajI peAtAnI maMDaLI sAthe hAlA gayA. ahIMnA vihAra daramiyAna eka zaikajanaka ghaTanA banI gaI.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAlA ne haidrAbAda 241 hAlAmAM saMskRta ane prAkRtanA asAdhAraNa vidvAna, itihAsanA upAsaka, saMzodhananA chajJAsu, sArA vakatA ane lekhaka evA muni hiMmAzuvijaya jevA eka trIsa varSanA juvAna sAdhu bimAra paDyA ane emanI e bimArI jIvaleNa nIvaDI. - vidyAvijyajInA e ziSya thAya. vidyAvijayajIne emane mATe apAra mamatA hatI. kAraNa hatuM e navajuvAnanI vidvatA. hiMmAzuvijayanI sAravAra pAchaLa karAcInA De. nyAlacaMda, talakazIbhAI, pI. TIzAha, khuzAlacaMda, vrajalAla, ravicaMda vageree tema ja hAlA saMghe bhAre jahemata uThAvI hatI paNa bhAvi ke mithyA karI zakatuM nathI. hAlAnI bhUmi batrIsalakSaNA sAdhune AmA jANe na mAMgI rahI hoya jANe enA AgamananI rAha na joI rahI hoya jANe enA avasAna mATe ja sau munimaMDaLane hAlAne vihAra na nirmANa thayo che-evI ghaTanA-duHkhada ghaTanA-haiyuM valove evI ghaTanA banI gaI vidyAviyajInAM pagalAM jyAM jyAM paDe tyAM tyAM vAtAvaraNamAM ajaba cetana AvatuM. hAlAmAM paNa tyAMnA jainasaMghe ughApana, aDhAI mahotsava, varaghoDo vagere dhArmika kriyAo utsAhathI AdarI. sau mahemAnonuM bhAvabhInuM svAgata karyuM. siMdha jevI mAMsAhArI prajAnI vacamAM bhagavAna mahAvIranI jayaMtI hiMdu ane muslImenA saMpUrNa sahakArathI ujavavAmAM AvI. vadhAremAM mahAvIra svAmInI jayaMtIne divase kaI paNa musalamAna hiMsA na kare e jAtano prabaMdha paNa muslIma pIre taraphathI karavAmAM Avyo hato. mu.16
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24ra khaMDa 8mo gauzALAnA medAnamAM A bhavya prasaMga ujavAyo hato. jainonA tIrthakaranI yaMtI prasaMge muslImo ane hiMduo agragaNya bhAga le ane e dharmanA munirAjane pravacana dvArA mahAvIranA ahiMsAnA saMdezane hiMsA karanArI prajA sAMbhaLe e Azcaryajanaka ghaTanA hatI. ane e apUrva prasaMga tyAMthI AkhA munimaMDaLe vihAra karatAM tA. 12 mI meM 1937nA roja haidrAbAda zaheramAM praveza karyo. ahIM vidyAvijayajIne haidrAbAdanI nahi siMdhanI nahi balake AkhA hiMdanI eka virala vibhUti saumyamUrti sAdhu vAsavANIne paricaya thayo. haidrAbAdamAM dIvAna lAlacaMda eDavANInuM saMskArI kuTuMba paNa vidyAviyajInA samAgamamAM AvatAM emanuM bhakta banyuM. A kuTuMbanI bhaktibhAvavALI kumArikA blena pArvatI sI. eDavAnI saMskRta sAthe grejyueTa thaI hoI jene ApaNe viduSI kahI zakIe evI eka Arya sannArI che. haidrAbAdanA nivAsa daramiyAna bahene pArvatI ane emanA AkhA kuTuMbe vidyAvijayajInI sArI sevA karI hatI. karAcImAM paNa vakhata vakhata e vyAkhyAna sAMbhaLavA AvatAM hatAM. vidyAvijayajInA paricayamAM AvatI beDena pArvatIe mAMsAhAra tyAjya karyo che. munirAjanA pAMca graMthono A viduSI oMne siMdhImAM anuvAda karyo che ane e anuvAda prasiddhine prakAza paNa joI zake che. vidyAvijayajInA gurUdeva sva. vijayadharmasUri mahArAjanI jayaMtIo
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * * hAlA ne haidrAbAda 43 prasaMge A Dene aMgrejImAM vyAkhyA ApIne vakhatevakhata pitAnI viddhatA, zradhdhA, vakatRtvakaLA Adine sAro paricaya karAvyo hato. vidyAvijayajI khUba bimAra paDyA hatA. te prasaMge paNa A blene tathA temanA AkhA kuTuMbe emanI sArI sevA suzruSA karI hatI. pArvatIoMne siMdhI bhASAmAM vijayajIdharmasUri mahArAjanuM jIvanacaritra paNa AlekhyuM che te uparAMta bhagavAna mahAvIra svAmInuM "lorDa mahAvIra' e nAmanuM TUMkuM caritra paNa lakhyuM che. - A Drene ane emanA AkhA kuTuMbanI preraNAthI haidrAbAda ane karAcImAM aneka siMdhI kuTuMboe prasaMgopAta upadeza sAMbhaLI mAMsa macchIno tyAga karyo hato. e uparAMta haidrAbAdamAM mukhI hiMgama, pUtaLIbAI vagere tathA karAcImAM geviMda mIracaMdAnI, dIvAna jIvatarAma, dIvAna jhamaTamalajI che. giDavAnI vagerenA kuTuMbonI sevA ullekhanIya che.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ : papa : karAcIne kinAre - kAbAdathI karAcI sudhIno vihAra mAravADanA raNathI paNa che vadhAre muzkelIbharyo hato. jaMgazAhImAM AvatAM karAcInA eka gujarAtI gRhastha jeThAlAlanuM tyAM eka kArakhAnuM che. revAzaMkara jaina tenA vyavasthApakapade hoI A baMne saghUhanI vivekazIlatA ane jIjJAsAvRttine vidyAvijayajIne sAre paricaya thayo. temaNe badhA munimaMDaLane cAra divasa rokI sAre bhaktibhAva darzAvyo hate. karAcIthI AvelA sevAbhAvI yuvAnomAM ajarAmara desI nAmane eka juvAna hatA.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAcIne kinAre 25 AkhI maMDaLI jaMgalamAM beThI hatI. vAtAvaraNa zAMta hatuM tyAM ajarAmare mIThI halake gIta cheDayuM: "koThArI niMdara tArI uDADa, mAre jAvuM che pele pAra. koThArI A gIta sAMbhaLatAM ja AkhA munimaMDaLano thAka UtarI gayo. kavitA mAnavajIvanamAM saMjIvanI chAMTe che. jIvananA marmabhAvane jAgRta kare che. haiyAne AnaMda Ape che. vAtAvaraNane ajaba raMge raMgI de che e vAtanI saune pratIti thaI. jogazAhI mukAme karAcIthI AvelA keTalAka bhAIoe jaNAvyuM ke malIra pahoMcazo, tyAre karAcIthI be cAra hajAra mANaso tyAM utarI Avaze ane Ave to karAcI saMghe emanuM Atithya karavuM paDe! A sAMbhaLatAM vidyAvijayajIne karAcI saMghane bhogavavI paDanAra muzkelIno khyAla AvI gayuM. temaNe saMghanA maMtrI upara eka kAgaLa lakhI jaNAvyuM : mArI jANamAM AvyuM che ke malIramAM karAcIthI moTI saMkhyAmAM bhAI bahene darzanArthe Avaze. paraMtu tema thAya te ghaNo moTo vyaya karAcInA saMghane thaI jAya. karAcInA bhAIbaheno Avo kharca na kare te ja sAruM che.' A pramANe sUcanA mokalyA chatAM karAcInAM bhakitabhAva darzaka bhAIbahene hajAronI saMkhyAmAM malIra AvI pahoMcyA. tyAre haiyAmAM
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 khaMDa 8 mA bhakita jAgRta thAya che ne enAM pUra caDe che tyAre ajaba bharatI Ave che. ahI` paNa jANe manAvamaherAmaNu chalakAvA lAgyuM. mIramAM, siMdhasevaka ' patranA adhipati bhUdhara bhaTTa temaja bhAi ravajIgaNAtrAe sarva prathama AkhA munimaMDaLanA bhAvabhIne satkAra karyAM. 6 malIranA meLAmAM vidyAvijayajIe meAdhaka pravacana Apyu hatuM ane e dvArA jaNAvyuM hatuM: " ame kevaLa jaitAne upadeza ApavA tathA banI zake teTale aze bhagavAna mahAvIrane ahiMsAnA saMdeza siMdhane gAmaDe gAmaDe pahoMcADavA AvyA chIe. vyAkhyAna sAMbhaLyA pachI tene tamArA vanamAM utArA hi tyAM sudhI kaI lAbha thavAne nathI. ,,
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 56 : praveza prasaMge 10 mI juna 1947nA roja vidyAvijayajI ane emanI (aa. maMDaLIe gujarAtanagarathI sadaramAM javA prayANa karyuM. sadaramAM rahetA jaina bhAIono utsAha mAto na hato. Aja emane AMgaNe AnaMdetsava hato. zradhdhALu bhAI vhenonAM ToLe ToLAM umaTavA lAgyA. dharmanA bhedabhAva vinA badhI kemee vidyAvijayajI ane emanI maMDaLanuM bhAvabhInuM svAgata karyuM. Aja karAcIne AMgaNe sAdhutAno utsava hato. dharmadhuraMdhara munirAjanA Agamanane utsava hate. dharmabhAvanAne jANe karAcIne AMgaNe juvALa Avyo hate. vartamAnapatroe enI apAra prasidhdhi karI ane ema karI karAcImAM AvelA sAdhuatithione sAcA hRdayathI satkAryA-sAmAnyA
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 khaMDa 8 me hatA. potAnI sajanatAno e rIte emane saune karAMcInI janatAe paricaya karAvyo hato. karAcInA "hitecchu " patre A prasaMge karelI noMdha ucita heI te A mujaba cheH jainonA sva. mahAna surisamrATa zrI. vidharmasUrizvarajI mahArAjanA dilamAM siMdha pradezamAM ahiMsAnA pracArArthe AvavAnI eka prathama bhAvanA hatI, paNa teozrInA svargavAsathI siMdhanI bhUmi A mahAna vibhUtinAM darzanavihoNI rahI gaI. muni mahArAja zrI vijayadharma surizvarajIne Aje koNa nathI pichANatuM ? teozrI bAbata jAherasabhAmAM bolatAM IdaranA eka vidvAna oNkaTare jaNAvyuM hatuM ke "AcArya vijaya dharmasUrine nahi jANatA hoya evA keTalAka zikSito hiMdamAM haze, paNa jarmanImAM dareka gAma ane mahollAmAM AcAryanuM nAma prakhyAta che. khuda meM pote AcAryazrInuM nAma pahelavaheluM jarmanImAM sAMbhaLyuM hatuM. AvA vizvavikhyAta AcAryazrInA vidvAna ziSya muni mahArAja zrI. vidyAvijayajI ane munimahArAja zrI. jayaMtavijayajI ane bIjA traNamunirAje zivagaMja (mAravADa) thI lagabhaga 500 mAIla page cAlIne bhUkha ane tarasanI paravA karyA vinA mAravADa ane siMdhanA bhayaMkara jaMgala ane verAna retInAM raNe vaTAvIne, mAravADanI kaDakaDatI ThaMDI ane siMdhanI Aga varasAvatI sakhata garamI sahana karatAM karatAM siMdha dezanA pATanagara karAcI khAte teozrInAM punita pagalAM thayAM che, e siMdhanA lenAM ahobhAgya gaNAya. A mahAna tyAgIone karAcIne AMgaNe ame dilejAna AvakAra ApIe chIe."
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ praveza prasaMge ra49 te uparAMta karAMcInA "siMdhasevaka patre paNa emanuM bhAvabhInuM svAgata karatAM pitAnA patramAM lakhyuM hatuM: AvA eka tatvajJAnI mahApurUSa muni zrI. vidyAvijayajI mahArAja karAcInA pAdare AvI pahoMcyA che. siMdhamAMnA mAnavasamAjanA dukhadardonI Agane tatvanI samajathI zAMta karavAmAM philasuphe vicare che duHkhI samAjane zAMti ApavA ane du:khano nAza karavAno upAya batAvavA tatvajJAna mATe janatAno zabda hoya to te dharma che. dharma eTale vADa ke paMtha nathI. dharma eTale taththAtathyanI samaja, vivekAvivekanuM jJAna, kartavyaakartavyanI oLakha, ane judA judA dhArmika paMthenA mULatatapAsatAM te badhAno sAra Aja mAlama paDaze. gAMdhIjI jyAre karAcI padhAre che tyAre jo ke temanI pravRttinI vyavasthA ke gresa taraphathI thAya che, chatAM temano upadeza sArvatrika hoya che. teja pramANe munizrI vidyAvijayajInI pravRttionI vyavasthA zrI jaina saMgha taraphathI thaze, paNa teo janasamAjane upayogI evo bodha prasAravA ahIM padhAre che. gAMdhIjIno bodhapATha ahiMsA, dayA, viveka, suvicAra vagere sarva to para munizrI upayogI bodha ApI zakavA samartha che. te sAthe teo rASTranA paNa prakhara pracAraka che. evA tatvajJAnInuM karAcIne AMgaNe svAgata karatAM amane harSa thAya che ! karAcImAM praveza karatAM sarva prathama pravacana ApatAM munirAja zrI. vidyAvijyajIe jaNAvyuM hatuM amArA pU. gurUdeva vidharmasuri mahArAja vIsa pacIsa varSa pahelAM siMdhamAM AvavAnI bhAvanA rAkhatA hatA. teo siMdhane pitAnA
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 khaMDa 8 mo caraNethI pavitra kare te pahelAM temaNe A manuSya dehane tyAga karyo che. Aje teo mojuda heta ane siMdhanA praveza vakhate teozrInuM tame AvuM sanmAna karyuM hota jo te ghaNuM ja vAjabI lekhAta ane huM mAnuM chuM ke teonA caraNa sparzathI siMdha pavitra banI jAta. temanI sevAmAM pAchaLa pAchaLa cAlatAM amane je harSa thAta, te harSa Aje nathI. A vAtanuM mane duHkha che, ane bIjuM siMdhamAM mArI sAthe sevA karavAnAM svapna sevI rahele mAre vyavahAra daSTie ziSya ane sAthI, prakhara lekhaka, vaktA ane zodhaka zrI. himAMzuvijayajI akALe hAlAmAM svargavAsa thatAM te mArI sAthe nathI, tenuM paNa duHkha che. te kalakattA yunIvarsiTInA nyAya vyAkaraNa sAhityano DigrIdhArI sAdhu hate. enA avasAnathI amArI pravRttimAM enI khoTa vakhatevakhata jaNAyA vagara nahi rahe.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ sIjanone saMpaka karAcImAM keTalIka gaNanApAtra viziSTa vyaktione vidyAvijayane paricaya thayo. teomAMnI mukhya vyaktionAM nAma A pramANe che: pArasIonA vaDA dharmagurU dastura Da. mANekajI nA vAlA, pIeca. DI. mahAna vidvAna hAI potAnA dharmagraMthonA UMDA abhyAsI che. pitAnA dharma uparAMta bIjA dharmonuM paNa e bahoLuM jJAna dharAve che. temanA graMthe yurepa amerikA AdarapUrvaka prasiddha kare che, evI ja bIjI eka agragaNya pArasI vyati jamazeda mahetAne gaNI zakAya. zAMta prakRtinI e gaMbhIra vyakita karAMcInA gaurava samI che. emAM ApaNane karAMcInI sAcI nAgarikatAnAM darzana thaI zake che. prajAnAM jIvanamAM otaprota thayelA A mahAnubhAva jANe janasevA mATe ja na jamyA che. samAjanA badhAM duHkhIyAne jANe e visAmo.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5ra khaMDa 8 me te uparAMta hIrAlAla gaNAtrA jevA nisvArtha karAMcInA sevakanI sevAo paNa na bhUlAya evI che. Aje aneka garIba kuTuMba emane AzIrvAda ApI rahyAM che. kabIrapaMthanA AcArya svAmI bAlakRSNadAsajIne paNa ahIM vidyAvijayajIne paricaya thavA pAmyo hato A vidvAna AcArya sAtvika kRttinA, dharmacarcA ane jJAnadhyAnamAM potAno samaya vitAvatA hoI bIjA sAdhuone daSTAMta rUpa che. tA 24 mI okaTobara 1977 no divasa hato. traNa traNa sthaLe pravacano karI thAkI rAte daza vAge vidyAvijayajI suvAnI karI rahyA hatA eTalAmAM eka jANe saMdezo AvyoH "eka pArasI gRhastha ApanI pAse samaya mAge che. temano Teliphena che." ane emaNe emane bIjA divase cAra vAge maLavA jaNAvyuM bIjA divase babara cAranA Take eka pArasI gRhastha vidyAvijayajI pAse AvI pahoMcyA. jarAka beThA na beThA tyAM te emanA nayanamAMthI AMsu TapaTapa TapakavA lAgyAM. - vidyAvijayajIe emano hAtha pakaDIne besADyA. enA vAMsA upara hAtha pheravyo ane kahyuM bhAI ! zAMta thAva-ciMtA karazo nahi. tamArA mananI vyathA nikhAlasapaNe mane jaNAvo. gurUdeva sau sArAM vAnAM karaze." thoDIka vAre haiyAne bhAra haLavo karatAM emaNe jaNAvyuM: "kAle eka adanA zrotA tarIke tamAruM pravacana sAMbhaLyuM ApanA upadezanI asara mArA upara bhAre thaI che."
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ adala nasavAnajI khAsa
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajajanene saMparka 253 eTaluM kahI potAnA dAdAnA samayathI atyAranAM jIvana sudhInI kahANI emaNe muni mahArAja vidyAvijayajIne kahI saMbhaLAvI. ekabAjuthI e pArasI gRhastha pitAnI jIvanakahANa rajU karatA hatA ane bIjI bAjue munirAjanA haiyAmAM aneka prakAranuM maMthana cAlatuM hatuM. teo to vicAranA maherAmaNamAM ja jANe DUbI gayA hatA. "A eka pArasI gRhastha ane huM eka jaina sAdhu ! mAre temano paricaya nahi. teo mane zuM kahI rahyA che? A badhI ye hakIkta kahevAne temaNe mane pAtra samajI lIdhe che? eka chokaro potAnA pitAnI AgaLa na kahI zake, eka ziSya potAnA gurUne paNa kahetAM saMkocAya, jyAre eka pArasI gRhastha gaMbhIratApUrvaka je je bAbato kahI rahyA hatA temAM nahotA saMkeca ke nahoto bhaya. hRdayanI cekhI nikhAlasatA dekhAtI hatI." lagabhaga eka kalAka temaNe pitAnI jIvanakahANI saMbhaLAvI ane aMte kahyuM "mahArAja ! InsAna jyAM sudhI yogya purUSanI AgaLa pitAnA dilanI sApha vAta karato nathI, tyAM sudhI game tevA amRtamaya upadezanuM eka biMdu paNa enA hRdayamAM TakatuM nathI ane e ja kAraNa che ke Aje ATalA ATalA dharmagurUo upadeza Ape che, paraMtu pApothI malIna kapaTathI bharelA, nApAka hRdayamAM enI kaMI ja asara thatI nathI.' - vidyAvijayajIne Azcarya thayuM. ATaATalI nikhAlasatAthI kaI pitAne enI jIvanakathA saMbhaLAve e emane mATe A pahele ja prasaMga hato. emane emanA hiMdabharanA pravAsomAM A eka ja mAnavI evo maLyo hato ane te A pArasI gRhastha. ane vidyAvijayajInA ziSya banelA e gRhasthanuM nAma : edala nasaravAnajI kharA.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 khaMDa 8 mo vidyAviyajIne mana karAcInA e gRhastha mATe apUrva mAna che. pArasI hovA chatAM dasa varSathI emane jIvanapalaTo thaI gaye che. emanA AkhA kuTuMbe vidyAvijayajInA upadezathI mAMsAhAra tajI dIdhA che. zrI. kharAsa tathA temanAM patnI pIlunhana paNa munirAjanA samAgama pachI AdarzajIvana jIvI rahyA che. ema. bI. dalAla gAmanA gRhasthane karAMcIne pratyeka zikSApremI bhAI oLakhe che. karAcInI keLavaNamAM eNe UDe rasa lIdho hato. ane sArI sevA bajAvI hatI. A gRhastha svargavAsa pAmyA hovA chatAM emanI sajjanatAnI chApa munirAja haju visArI zakyA nathI. e uparAMta karAcInA sAdhu bhakata siMdhI gRhastha zeka lokAmalajI celArAma, gaMbhIra vicAraka ane sAdhuonA bhakta zrI. durgavAsa eDavAnI, sarasvatI ane lakSamI baMnenI kRpA pAmelA karAcInA vayovRdhdha lekhaka zrI. DuMgarasI dharamasI saMpaTa, asAdhAraNa jJAna dharAvanAra vidvAna paM. dharmadeva, udAra vicAranA aneka graMtho lakhanAra zrI. jamIyatarAma AcArya, hajAronI sakhAvata karanAra zeTha manubhAI jozI, zeTha choTAlAla khetazI, maLatAvaDA svabhAvanA muslIma bIrAdara hAtIma alavI, zeTha haridAsa lAlajI, keMgresa samitinA maMtrI Do tripAThI, zikSApremI zrI lAgu sAheba, mI. petana vANiyA. jANItA pArasI lekhaka narImAna gALavALA, "pArasI saMsAra" patranA taMtrI phirojazAha dastura sAheba, siMdha sevakanA adhipati bhazaMkara bhada, hitecchunA adhipati harilAla ThAkara, zAradA maMdiranA prANasamA bhAI manasukhalAla jobanaputrA, phIjIkala kalacara tarIke jANItA bhAI bhUpatarAya dave, TenIsa cempIyana tarIke prasiddha thayelA meharU vhena dubasa, AryasamAjana
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajajanene saMparka 255 jANItA gRhastha 5. lekanAtha, guptadAnezvarI tarIke jANItA thayelA zeTha bhagavAnadAsa raNachoDadAsa, jainasaMghanA prasiddha vakatA ne vidvAna paM. khuzAlabhAI vagere aneka mahAnubhAvonI mahAnubhAvinA karAMcI khAtenA caturmAsa daramiyAna munirAja vidyAvijayajI ane emanI maMDaLIe anubhavI hatI. A sau gRhasthAe sAdhumaMDaLanI sArI sevA bajAvI hatI.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ :58: samasta jenono bhakitabhAva I tAnA karAcInA vihAra daramiyAna munirAja vidyA vijayajInI najare tyAMnA samasta jaina samAjanI eka khoTa khAsa vakhatevakhata AvatI rahI hatI ane te koI prabhAvazALI netAnI. maMdiravAsI ane sthAnakavAsI baMne premamAM e keI bujharga prabhAvazALI netA emanA jovAmAM na Avyo ke je kaI AMTIghUMTIne prazna Ubho thatAM enuM samAdhAna kare. kaI dhArmika ke sAmAjika kAryamAM matabheda paDatAM eno ukela kADhe. - karAcInI sADAtraNa hajAra jenI vasatimAM AMgaLIne veDhe gaNI zakAya eTalA jaina paNa karAcInA jAhera jIvanamAM AgaLa paData bhAga letA heya ema jaNAyuM nahi.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta jainene bhaktibhAva 2pa7 kegresanI pravRttiomAM paNa eka plena mAtra sAre rasa letAM hatAM ane te zeTha lAlacaMda pAnAcaMdanAM dharmapatnI mANekabahena. pite vAva hevA chatAM kArya karavAmAM juvAnone paNa zaramAvatA hatAM. emane thoDA vakhata pahelAM svargavAsa thayo che. karAMcInA baMne janasaMpradAyanA nikaTanA saMparkamAM vidyAvijayajI AvatAM emaNe janadharmanA siddhAMto emane samajAvavAnI ne tene jIvanamAM utAravAnI saMbhAvanA prakaTAvI hatI. tyAMnA AgevAna jaina mahAnubhapakI zeTha choTAlAla khetazI, zeTha jayaMtIlAla ravajI jhaveracaMda, zeTha mehanalAla kAlidAsa mAliyAvALA zeTha khImacaMda je pAnAcaMda zeTha bhagavAnadAsa raNachoDadAsa, zeTha zivalAlabhAI bhAIcaMda, zeTha mANekacaMda nAnajI gAMdhI, zeTha zaMbhulAlabhAI, zeTha velajIbhAI, zeTha velajI pUjA, zeTha mohanalAla vAghajI, zeTha vAghajI gulAbacaMda zeTha mohanalAla zApuravALA, zeka zAMtilAla choTAlAlanI ku. vALA mULajIbhAI, zeTha bhAIcaMda bhANajI, zeTha maganalAla dharamazI, maNilAla laherAbhAI, khImacaMda mANekacaMda, gAMgajIbhAI tejapALa, cunIlAla bhUlAbhAI, semacaMda neNazI, bhImacaMda rA, rDo. nyAlacaMda rAmajI desI vagere keTalAka jaina samAjanA AgevAno vyApArI AlamamAM prasidhdha hatA. A sarvajana munirAjanA saMparkamAM AvyA hatA eTaluM ja nahi paNa emaNe emanA pravacano dvArA sabodha meLavI saMtoSa mAnyo hato. A badhA gRhasthAe yathAzakti tana mana dhanathI AkhAye munimaMDaLanI sevA karavA banatA prayatna karyo hato. te te pramANe karAMcInA keTalAka jaina sevAbhAvI yuvakee paNa utsAhathI gurUbhakti darzAvI hatI. teomAM phUlacaMda vardhamAna, maNilAla kAlidAsa mu. 17
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 khaMDa 8 me cunIlAla caturbha ja, mAvajIbhAI, talakazI davAvALA, bhAgacaMda khetazI, vIkamacaMda tulasIdAsa, bhAIlAla, prANajIvana, mahAvIra vidyAlayanA prinsipAla motIcaMda mAstara, narabherAma nemacaMda, nyAlacaMda kuvADiyA, jayazaMkara popaTalAla, maNilAla gulAbacaMda, maNilAla vAghajI, maNilAla bAvIsI, ThAkarazI kekArI, pAnAcaMda TeLiyA, khetazI zAha, caturbhuja velazI, suracaMda khuzAlacaMda, vADIlAla chaganalAla, phUlacaMda dalAla, pArasI saMsAravALA ThAkarazIbhAI kheMgArabhAI, mAstara maghAlAla jagajIvanadAsa kekArI, haMsarAja tejapAla vageree potAnA hRdayathI -tana ane manathI sArI sevA bajAvI hatI. karAMcInI plenamAM samajubahena choTAlAla khetazI temaja mANeka bahena lAlacaMda pAnAcaMda jevI keTalIka baheno strI samAjanA sudhArA mATe sArvajanika pravRtti sArI karatAM hatAM. chatAM vidyAvijayajInA pitAnA tyAMnA nivAsa daramiyAna ema lAgyuM ke jaina bahenonA sudhAra mATe jo kaI khAsa maMDaLa heya te ghaNuM sAruM. . karAMcInI jaina DenonI sAdAI viSe vidyAvijyajI jaNAve ' ja karAcImAM siMdhI ane pArasI komanI kAphI vasati che. te komanI DenamAM phezana ghaNuM ja AgaLa vadhI che. AvA zaheramAM ne AvI vasatinI vacamAM rahevA chatAM amArI jaina plenamAM e phezananI asara thavA pAmI nathI, kadAca kaMI asara hoya to te nahi jevI ja. karAcInI jaina vheno potAnA deza kAThiyAvADa, kaccha ane mAravADanI maryAdAne haju jALavI rahI che e kharekhara sadabhAgyanI nizAnI che." * "mArI siMdhayAtrA." pAna 208
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta jainene bhaktibhAva ra59 eka khAsa vAta paNa kahevAnI rahI jAya che. dharAnArAmAM sthAnakavAsI saMghane traNa AgevAno munirAja vidyAvijayajIne maLavA AvyA hatA ane emaNe emanA pratye bhakitabhAva darzAvyo hato. te vakhate sthAnakavAsI saMghamAM kusaMpa cAlato hato. ane korTamAM javAnI taiyArIo thaI hatI e vAta vidyAvijayajIne kAne AvI hatI. vidyAvijaghajIe emane jaNAvyuM hatuM ke "ame karAcI pahoMcIe tyAM sudhI korTanAM pagathiyAM caDavAnuM mulatavI rAkhaje." ane temanI e sUcanA emaNe mAnya rAkhI hatI. ane tyAra bAda karAcI AvyA pachI te emanI bhakitane jANe mahAsAgara ulTI gayo hato. sAdhuone siMdhamAM lAvavA mATe karAcIna sthAnakavAsI saMgha pA saikAthI prayatna karI rahyo hato. tyAMnA DokaTara nyAlacaMda rAmajIbhAI dosI saM. 1990mAM paMjAbamAMthI vihAra karAvI zrI. licaMdajI nAmanA sthAnakavAsI sAdhune karAcI khAte lAvyA hatA. ane tyAra bAda jANItA sthAnakavAsI AcArya zrI. javAharalAlajInA ziSya ghAsIlAlajI bIjA ATha ThANAo sAthe karAcIne vihAra AvyA hatA. AvI rIte sAdhuone siMdhamAM prathama padasaMcAra karAvavAne suyaza sthAnakavAsI saMgha ane khAsa karIne to Do. nyAlacaMda dosIne phALe jAya che. ane De. nyAlacaMda desInI sevAo apUrva hatI. emaNe hAlAmAM rahIne sva. zrI himAMzuvijayanI apUrva sevA AdarI hatI. munirAja vidyAvijayajInI sAdhumaMDaLImAM jyAre koInI tabiyata kaMIka narama jaNAtI tyAre De. nyAlacaMda rAta divasa sevA karatA. tevI ja rIte munirAja vidyAvijayajInI sakhata bimArImAM sthAnakavAsI bhAIoe
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 khaDa 8 mA tathA maMdira mAgI bhAIoe maLIne rAta divasa urjAgarAne parizrama veThIne paNa sArI sevA zruSA karI hatI. sthAnakavAsI sa MghanA marcI khImacaMda veArAe munirAja ane emanI ma`DaLI viSe peAtAnA hRdayanA sAcA udgArA jAhera patrA dvArA pragaTa karyAM hatA. emAM emanI bhakti chalake che, premanI parAkASTA che, gurUe pratyenI apUrva zraddhAnAM teja jhaLake che, " jagata para prati kSaNe janma pAmatI pratyeka dhaTanA amuka ayyAdhita hitane lakSya karatI hoya che. sUkSmamAM sukSma jagata paranI ghaTanA sarvAMge utthAna mATe sayAjIta thayela tatvA mATe nirNita thayela hoya che. prakAzanuM divya kiraNa pragaTa thatAM ja eka vibhutie dRDha saMkalpa baLa ekatrita karI, bhArata varSanA dUranA khUNAmAM rahelA sidhanA aTrelA pradezamAM jIva dayA ane ahiMsAne sa Mdeza prasarAvavA saMkalpa karyAM. chellAM se'kaDA varSothI kAIpaNa jaina sAdhue sidhamAM AvavA hiMmata dharelI notI. paraMtu siMdhavAsI jaineAnA sadbhAgye eka dhanya kSaNe zrI. nAthurAmajI mahArAjanA saMpradAyanA zrI phUlacaMdajI mahArAje 1190 mAIlaneA ugra vihAra karI karAcI padhArI siMdhanuM kSetra khUllu karyu hatuM. tyArabAda paDitaratna Azuvi zrI. dhAsIlAlajI mahArAja tathA suMdaralAlajI mahArAja Adi paNa nava sAdhu karAcI padhAryA hatA. cAlu varSe siMdhanA saddabhAgye vidvatAnI pratikRti samA vidvAna nirAja vidyAvijayajI mahArAja atre padhAryAM. sekaDemAilane " mArI sidhayAtrA: pAna 213-14
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta jainAne bhakitabhAva 21 ugna vihAra karI mAravADa ane siMdhanAM dhakhadhakhatAM regIsthAnAne khUllA page ane mastakru vihAra karI Aje A mahAna munivaro siMdhamAM padhAryA che. e emanA apUrva svAtyAga ane jagatakalyANanI adbhuta bhAvanAvRtti che. zrI. vidyAvijayajI mahArAja nI vairAgya pratyenI abhirUci temanI tarUNAvasthAmAM ja jAgI hatI. temaNe atyaMta tarUNAvasthAmAM ja saMsAra tyAganuM bhISaNa vrata aMgIkAra karelu che ane emanI khuddhipragalbhatA, emanI anupama vairAgyavRtti ane adbhuta dharmabhAvanAe emanI kIrtinI suvAsa cotarapha prasArelI che. emanA AMtarika ane bAhyajIvanamAM Adarza sadbhAvanA ane kalyANabharyAM AdarzIvAda bharyAM che. emanA jIvananuM dhyeya jIvadayA jaga ane janakalyANanI bhAvanAmAM tanmaya thayeluM che ane jagakalyANanAM kA mATe jIvadayA pracAra mATe jIvanamaMtra nirNita karyAM che.' karAcImAM munirAja vidyAvijayajIe temaja emanI ma`DaLIe peAtAnI dainika pravRttinA kAryakrama A pramANe rAkhyA hatAH 1 : prAtaHkALanI kriyAthI nivRtta thai niyamita vyAkhyAna karavuM. 2 : AhAra pANIthI nivRtta thaI lekhana-vAcana-manana. 3 : bapAre traNathI pAMca judA judA dharmavALAe Ave temanI sAthe jJAnageASTi. 4 : sAMjanA pratikramaNa pachI navayuvA ane bIjA je kA Ave temanI sAthe zaMkA samAdhAna. ane pravRttinA cAra vibhAge yeAjavAmAM AvyA hatAH
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 8 me 1H ahiMsAno pracAra 2 : sarva dharmavALAonI premavRddhi 3: jaina dharmanI prabhAvanA arthAt sAmAjika ane dhArmika kAryo. kaH yuvaka pravRtti. A pravRttione mATe je je prasaMge sAdhano upalabdha jatAM te te prasaMge te te sAdhanono upayoga A munimaMDaLIe karyo hate.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5 karAcImAM vividha pravRtti voI paNa vicAzanA pracAra mATe vANI ane kalama e be nA mukhya sAdhano che. vidyAvijayajInuM siMdhamAM ahiMsAno pracAra karavAnuM mukhya dhyeya hatuM. A ahiMsAnA pracAra mATe siMdhI tathA hiMdI bhASAmAM pustake dvArA pracAra karavAmAM Avyo hato. jAhera pravacano javAmAM AvyAM hatAM. mAMsAhArIo sAthe zAstrokta carcA karI temane upadeza ApI mAMsAhAra choDAvavA mATe saphaLa prayatno karavAmAM AvyA hatA. sarvadharmanI premavRddhine mATe judA judA dharmanI sabhAomAM nimaMtraNano lAbha laI javuM, pravacano karavAM, zaheranA judA judA vidvAnonI mulAkAta levI- vagere kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hate. AvI aneka
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 khaMDa 8 mA sabhAomAM zrI. vidyAvijayajIe pravacana karyAM. emAM mukhya be sabhAe vizeSa tarI Ave che. eka akhila siMdha Ayurveda . sammelana ane akhila siMdha hiMdu dharma pariSada. A banne mahAsaMmelanA munirAja zrI. vidyAvijayajInA adhyakSasthAne bharAyAM hatAM. adhyakSa sthAnethI munirAja ApelAM vidvattA ane udAratApUrNa vyAkhyAneAnI ghaNI bhAre asara thai hatI. sa`dha saMmelananA adhyakSapade ApeluM vyAkhyAna hiMdImAM hajArAnI saMkhyAmAM vaheMcavAmAM AvyuM hatuM. yuvaka pravRttinA saMbaMdhamAM judI judI saMsthAnI mulAkAtA laI tyAMnA yuvAne upadeza ApavA, kAlente hAiskUlA, ane hosTelamAM jai atyAranA cuM zikSaNa lenArA yuvAnene temanu kavya samajAvavuM, hariphAinAM vyAkhyAtA yeAjavAM, ane dhArmika bhAvanA jAgRti karavI vagere kAryakrama paNa ceAjavAmAM AvyeA hate. A badhI vividha pravruttieka munirAja vidyAvijayajI jevA prakhara vidvAna munirAjanI yogya doravaNIne aMge thatI hatI. ane A pravRttie karAMcInI janatAe aMtaranA umaLakAthI apanAvI lIdhI hatI. dareka zubhakAryanI pravRtti upADavA mATe tana, mana ane dhanana jarUra paDe che. tana manathI to A sAdhupurUSA prajAkalyANanA kArye nIkaLyA hatA. peAtAnA jIvanasa Mdeza jagatane ApI rahyA hatA paNa ene pracAra enI pravRttiAne pahoMcI vaLavA dravyanI jarUra paDe e svAbhAvika che ane te mATe pharAcInA keTalAka gRhasthAe peAtAne suMdara phALA noMdhAvyA hatA.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAcImAM vividha pravRtti e sivAya muMbaIvALA zeTha kAMtilAla bakeradAse jema siMdhI hiMdI pustaka ane aMgrejI hastapatro vagere pragaTa karAvavAmAM khullA dilathI sahAyatA karI sahakAra Apyo tema mombAsAvALA be gRhastha maganalAla jAdavajI dosI ane Do. manasukhalAla tArAcaMde garIbone rAhatanA kAryamAM tathA be saMsthAo sthApana karavAmAM udAratA batAvI potAnA dilanI vizALatAno paricaya karAvyo hate. Ama karAcImAM saMgha, sthAnika keTalAka gRhastho, svayaMsevako ane bahAranA udAra sakhI gRhasthoe sahakAra ApI munirAja vidyAvijayanA kAryane vega Apyo hato. uparAMta karAcInA patrakArono sahakAra paNa na bhUlAya evo hato. pArasI saMsAra" "siMdhasevaka," hitecchu " "siMdha samAcAra " temaja "amana camana" vageree munirAja vidyAvijaya ane emanI sAdhumaMDaLanA kAryanI pravRttione janatA samakSa rajU karI karAcInI prajAnI ane munimaMDaLanI sArI sevA uThAvI hatI. muMbaI samAcAra jevA muMbaInA suprasidhdha sainike paNa pitAnA tA. 30 : 9H 38nA patramAM " kSamApanA' nAmanA potAnA agralekhamAM A munimaMDaLanI sevAnI noMdha lIdhI hatIH jaina munimahArAje paNa dharmanA sidhdhAMta phelAvavA uparAMta lokone rASTrapremI ane samAja sevaka banAvavA mATe zuM karI zake tema che te AcAryazrI. vijayavallabhasUrijI ane muni mahArAjazrI vidyAvijayajIe pratyakSa draSTAMtathI banAvI ApyuM che. vidyAvijayajIe karAcInA bekAra jainane ThekANe pADavAnI cejanA taiyAra karAvI che ane jainetare mane paNa
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 8mo samAjasevA ane rASTrasevAno evo bodha Apyo che ke tyAMnI jaina temaja jainetara prajAe temanA upara mugdha banI temanuM samAraka jALavavAnI pravRtti upADI lIdhI che. bIjA jainAcAryo potAnI pratimA taiyAra karAvavAmAM, jainone aMdara aMdara laDAvI mAravAmAM ane "zAzana premI" ane zAsanohI' evA bhAga pADavAmAM dharmanI sevA ane vijaya mAne che, tyAre zrI. vijayavallabhasUrijI, zrI. vidyAvijayajI ane zrI. vijayejasUri jevA dharma gurUnA badhe janadharmane vadhu javalaMta banAvyo che." AvI ja rIte "jaina jyoti " patre potAnA tA. 21 ogasTa 1937 nA aMkamAM paNa munirAja vidyAvijyajI AdinI sevAnI noMdha lIdhI hatI : lokajAgRti ane dharma pracAra mATe jaina sAdhuonuM varcasva bahu moTuM svIkAravAmAM AvyuM che. jaina samAjamAM suprasiddha vaktA, lekhaka ane vicAraka munirAja zrI. vidyAvijyajI ane zAMta mUrti munirAja zrI jayaMtavijyajI Adie siMdhamAM praveza karyo tyArathI ja tyAMnA jainomAM te utsAha vyApe te svAbhAvika hatuM; paNa mAMsAhArI varga para paNa temanuM AkarSaNa thayuM che te ukata munirAjonAM vizALa daSTinAM vyAkhyAnothI dharma aMgenI temanI ahiMsA daSTi kaMIka spaSTa thatI jovAI che. munirAjazrInA upadezane pariNAme aneka samAja sudhAraNAnAM kAryo hAtha dharavAmAM AvyAM hatAM. bekAra ane duHkhIone rAhata ApavAnuM, DIrekaTarI karavAnuM ane sAhitya prakAzana jevAM kAma jhaDapathI AgaLa vadhI rahyAM che.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . . . dAtA rAma rAma rAma rAma rAma ka karAMcImAM vividha pravRtti karAcInA jainemAM prasarI rahevA utsAha sivAya jainetaramAM prasarI rahelo utsAha ocho noMdhapAtra nathI. eka jaina sAdhu pitAnAM jJAna ane kriyA dvArA jainetaromAM paNa ke prabhAva pADI zake che tenuM A kharekhara udAharaNa ja kahI zakAya. munirAja zrI vidyAvijayajInI dharmapracAranI dhagaza apUrva che. teo savArathI sAMja sudhI khAna-pAna bhUlI AnI pAchaLa vyagra che.' karAcInA pArasI saMsAra" patre potAnA tAH 30 okaTobara 1937nA aMkamAM noMdha lIdhI hatIH mahArAjazrInA dhArmika, naitika tathA sAmAjika vicAro saune priya thaI paDyA che. ane tene laIne teo je kArya hAtha dhare che, temAM te phatehamaMda nIvaDe che. mahArAjazrIne haju karAcI A cAra ja mAsa thayA che ane ATalA TUMka samayamAM aparicita ane ajANa vyakti pAsethI ghaNAM sArAM kAmanI AzA na rAkhI zakAya, to paNa A munirAja aneka muzkelIo tathA agavaDe veThIne paNa karAcImAM je bhalAM kAryo karI zakyAM che temAMnA nIcenAM mukhya che:-- (1) temanAM pacAsa jeTalAM sArvajanika vyAkhyAne thayAM che, jeno jaina tathA jainetaroe sAro lAbha uThAvyo che. (2) aneka jIjJAsuoe mahArAjazrInI mulAkAta laI potAnI zaMkAonuM samAdhAna meLavI temanAM jJAnano sAro lAbha UThAvyo che. (3) AryasamAjanA saMmelanamAM thayela jIvadayA pariSadanA pramukha tarIke temaNe sAro prabhAva pADayo hate.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 8 me (4) sthAnakvAsI saMghamAM azAMti hatI te maTADavA mahArAja zrIe ghaNo prayatna karyo hato, eTaluM ja nahi paNa sthAnakavAsI bhAIone pitAnA samajIne tapasvIjInI be zokasabhAmAM pramukhasthAna svIkArIne temanuM smAraka rAkhavA jorazorathI apIla karI potAnI vizALa draSTi ane badhA uparanA potAnA samabhAvano paricaya karAvI Apyo hato. (5) pArasI bhAIoMnAM be nimaMtraNane mAna ApIne temanI vacamAM vyAkhyAno ApI sArI chApa pADI hatI. (6) jaina saMdhanA nAnA tathA moTA zrImaMta ane sAdhAraNa badhAne eka bIjAnI najIka lAvavA prayatna karyo che ane e kAraNe ja sArAmAM sAruM phaMDa ekaThuM karavAne teo zaktimAna thayA hatA. (7) garIbonI dAda sAMbhaLI, yathArtha tapAsa karAvI temane jarUrI madada apAvavAne mahArAjazrIe prayatna karyo che. (8) navarAtrinA divasomAM pazuvadha aTakAvavAne "jIvadayA maMDaLa ne preraNA karIne temaNe sAro zrama lIdho che. (9) kaeNlejomAM jaI vidyArthIo samakSa upadeza ApI temane pitAnAM kartavyanuM bhAna karAvyuM che. (1) navajuvAnanI zakti khIlavavA eka vakatRtva varga temanI AgevAnI nIce cAlI rahyo che ane hamaNAM dIvALI nimitte keDAtA phaTAkaDA aTakAvavA mahArAjazrI nizALamAM pharIne bALako tathA bALAone je upadeza ApI rahyA che tenuM ghaNuM sAruM pariNAma joI zakAya che.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAcImAM vividha pravRtti ra69 karAcInI zikSaNa viSayaka pravRttimAM paNa munirAje sAro rasa lIdho hato. tA. 10-7-37nA roja temaNe zAradA maMdira nAmanI zikSaNa saMsthAnI mulAkAta lIdhI hatI. te uparAMta dAMtanA dAkatara zrI. manasukhalAla paTelanI dAMtanI koleja, vIrabAIjI hAIskUla, AMdhaLAonI zALA, mAyA garlsa hAIskula, iMjInIyarIMga koleja, sevAkuMja chAtrAlaya vagere sthaLonI paNa munirAje mulAkAta laI enA kAmakAja badala saMtoSa darzAvyuM hatuM. munirAjanAM dhanya pagalAMothI A zALAnA saMcAlako jANe dhanya banyA heya ema lAgatuM hatuM.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAMka viziSTa vyAkhyAne I,nirAja vidyAvijayajIe potAnI karAcInI sthiratA 7 daramiyAna aneka prayatno ApyAM hatAM. temAM e khAsa ahiMsAnA viSaya upara e sAdhupuruSe AjanA yugane saMjIvanI chAMTe evAM amelAM pravacano ApyAM hatA. temAMnA keTalAka prasaMgono ullekha ahIM Avazyaka che. Amala kelenIyAM AmIla insTITayuTanA haeNlamAM tA. 24 mI Disembara 37 nA roja zrI dharmadAsa vAdhavAnIne pramukhapaNA nIce bhAI goviMda mIracaMdAnInA prayatnathI ahiMsA upara eka suMdara vyAkhyAna ApyuM hatuM. uparAMta tA. 16 mI DIsembare selajara bajAramAM eka pravacana
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAMka viziSTa vyAkhyAne 271 ApyuM hatuM. A prasaMge vIsanagaravALA zeTha mahAsukhabhAI cunIlAle paNa prAsaMgika pravacana karyuM hatuM. tA. 23-24 okaTobara 1977 nA roja khIlanAnI holamAM siMdha jIvadayA maMDaLanA AzArA heThaLa paM. dharmadevajInA pramukhapade be pravacano thayAM hatAM. tA. 24 mI okaTobaranA roja bAlakadInA hAlamAM zrI. jamazeda mahetAnA pramukhapade eka vyAkhyAna munirAje ApyuM hatuM. A vyAkhyAna sAMbhaLanArAomAM mAMsAhAra karanArAonI bahu moTI saMkhyA hatI. te uparAMta tA. 12 mI me 1938 thI 30 mI me 1938 sudhI munirAja ane emanI maMDaLI malIra khAte rahetI. tyAMthI bekAra pariSadamAM bhAga levA sau mATe karAcI AvatAM. tA. 31 mI me 1938 nA divase DrageDa pAsenI dAlamIA phekaTarImAM eka divasa mukAma thaye hate. ghaNAkharA mAMsAhArI ane siko A phekaTarImAM kAma kare che. ahIMnA pravacanathI prerAIne keTalAka lokee mAMsAhArano tyAga karyo hato. tA. 3 jI navembara 1947nA roja jUnA karAcInA siMdhI lekanA mukhya lattA nasarapurI siMdhIonI eka pAThazALAmAM eka moTA jalasA nimitte ekatra thayelA siMdhI strI, purUSa ane bAlaka bAlikAonA vizALa samUhamAM munirAja vidyAvijayajIe ahiMsA upara eka pravacana ApyuM hatuM. A prasaMge ghaNA lekee mAMsAhArano tyAga karyo hato. vidyAviyajI jANe vANInA ajaba jAdugara che. emanI vANImAM mIThAza che, AkarSaNa zakti che, sAmAnA hadaya upara asara karavAnI tAkAta che. gujarAtImAM eka kahevata che ke "tAkyuM tIra mAranAro
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 khaMDa 8 me te premAnaMda ja ! " vaDedarAnA mahAkavi premAnaMda" viSe vaparAyeluM e vAkya ApaNe A mahAna sAdhu purUSa mATe jarUra vAparI zakIe. emanI vANI tIranI mAphaka sIdhI hadayamAM pesI jAya che ane zrotAo upara ajaba prabhAva pADe che. sAcA vaktAnuM kartavya ja e che. zrotAonAM dila jIte teja sAce vaktA. emAM ja enA vaktavyanI saphaLatA che. munirAja jyAM jyAM pravacano karatA tyAM tyAM ahiMsAne amara saMdeza judI judI rIte prasaMgacita be pitAnI jAdubharI vANI dvArA rajU karatA ane A rIte emaNe siMdhanI prajAnAM dila jItI lIdhAM hatAM. mAMsAhArI prajA kevaLa pravacana sAMbhaLI mAMsano tyAga kare e pravacananI keTalI UMDI asara; ane evI alaukika asara jamAvanAra e anokhI vyaktinI keTalI mahattA ! keTalo prabhAva ! keTalI sAdhanA ! keTalI siddhi !
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 61: siMdhI kelonIomAM rAcI zaherathI bahAranA bhAgamAM sidhI leke keTalIka 0 kolenI vasAvI che. AmIla kelenI" "zikArapurI kalAnI' 'apara siMdha kelenI' vagere. tenI pAse ja "pArasI kelenI" temaja "gujarAta nagara AvelAM che. A kolenIomAM sArA zrImaMta siMdhI lekeno vasavATa che. munirAjane jANa thaI ke AmIla kelenamAM mAMsAhArano pracAra ati ghaNo che. emane lAgyuM ke je e lokonA paricayamAM avAya te emane upadeza daI zakAya. tA 9 mI DIsembara 1977 sudhI eka adavADiyA mATe emaNe Amila kolonImAM nivAsa karyo.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 khaMDa 8 me goviMda mIracaMdAnI, nhana pArvatI eDavAnI ane te vakhatanA karAcInA lerDa meyara zrI. durgAdAsa eDavAnI vagerenA prayatnathI AmIla kanyA vidyAlayanA makAnamAM mukAma rAkhavA mAM Avyo hato. eka aThavADiyA daramiyAna te vAtAvaraNamAM ajaba palaTa thaze. tyAMnA vasAhatIomAM munirAja mATe ajaba-apUrva mAnanI lAgaNuM phelAI. seMkaDe siMdhI bhAIbahenenAM ToLAM tyAM jAmavA lAgyAM. bhikSA ApavA mATe sau koI talapApaDa banI javA lAgyA. e nhenone jyAre munirAja ema kahetA ke : "tame te macchI mAMsa khAo che eTale tamAre tyAMthI amArAthI bhikSA na levAya.' tyAre emano AtmA dubhAte. ghaNAo te pitAne tyAM sAdhumaMDaLI padhAre e AzayathI paNa mAMsa macchIne tyAga karatA. roja carcAo thavA lAgI-dhArmika bhAvanAonA kuvArA munirAjanI meghagaMbhIra vANImAMthI pragaTavA lAgyA. AtmAnI jyota sateja thavA lAgI. "mAMsa na khAvAthI baLa nathI AvatuM' evI dalIla karanArAo ThaMDAgAra banI jatAM paNa vAtAvaraNamAM ekaMdare pariNAma suMdara AvyuM. munirAja vidyAvijayajI jevA juvAnone zaramAve evA jaina dharmAcAryo e rIte prajAnI bahu suMdara sevA karI. bhAratavarSane AvAM sevAnA kAryo mATe aneka sAdhu-saMtanI jarUra che je prajAnAM aniSTone dUra kare-prajAjIvanamAM na prANa saMcAra kare. atmAne amRta pAya. dezamAM navI jAgRti lAve.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - siMdhI kelenIomAM 27pa je ApaNA dharmagurUo A eka vAta tarapha lakSa Ape te pharI pAcho bhArata deza AbAda bane. kAraNa ke ene AMgaNe rAma, kRSNa, gautama budhdha, mahAvIra svAmI ane mahAtmA gAMdhIjI jevI amara vibhutio avatarI che. emaNe saue potapotAnA samayamAM prajAmAM navA prANa pheMkavA prayatno AdaryA che. e mahApurUSonI sevAo na bhUlAya evI ajara cheamara che. sArI ke mAnavajAta Aje evA mahApurUSanI rAha joI rahI che. mahAtmA gAMdhIjIne sadabhAvanA-jIvanasaMdeza Aje prajAnAM jIvanamAM utAranAra bIjA keTalAka emanA custa anugAmIo kevaLa pracArArthe ja nIkaLI paDavAnI Aje jarUra che. munirAja vidyAvijayajInI mAphaka pagapALe vihAra karI gAmegAma zahere zahera prAMte prAMta mahAtmAjInA sidhdhAMtano mu ni rA ja mAphaka pracAra kare te jema munirAja vidyAvijayajIe siMdhanA krura mAMsAhArIonAM dilanuM ajaba parivartana karyuM tevI ja rIte dezanA ghaNA bAMdhava-bhaginIomAM dilanAM ajaba parivartana thAya. mahAtmA gAMdhIjI jevI puNya vibhutine amara saMdeza prajAnA premamamAM ramavA lAge. ane have e mATeno samaya paNa AvI lAo heya ema lAge che. bhAI edala kharA? paNa A prasaMge ja mAMsa-macchIne AhAra kaiyamane mATe tyajI daI vidyAvijayajIne gurUpade svIkAryA hatA. zrI. geviMda mIracaMdAnI, zrI jhaTamalajI zivadAsAnI, meyara durgAdAsa eDavAnI A sau siMdhI ane pArasI gRhastho ane temanA
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 khaMDa 8 mo kuTuMboe A prasaMge munirAjanA dharmadhane ghaNo lAbha laI sArI sevA bajAvI hatI. . te uparAMta karAcInA nAgarika hIrAlAla gaNAtrA paNa Aja kolonImAM rahetA hatA. temaNe paNa sAro bhakitabhAva darzAvyo hato. bIjuM comAsuM pUrNa thayA bAda munirAja vidyAvijyajI bimAra paDI gayA. dAktare emane gujarAtanagaramAM rahevAnI salAha ApI. dAkataranI salAha pramANe temaNe gujarAtanagaramAM eka paMjAbInA baMgalAmAM nivAsa karyo. tyAAda tA. 16mI jAnyuArI 1939thI karAcInA eka jANItA vyApArI zeTha rAdhAkizana pArUmala emane khUba Agraha karI apara siMdha kelenamAM potAne baMgale laI gayA. - zeTha rAdhAkizanane munirAja pratyeno bhaktibhAva ananya hate. temanuM AkhuM kuTuMba nirAbhimAnI ane zradhdhALuM oNI pAMca mAsa sudhI munirAjano nivAsa emane tyAM ja rahyo. rASTrabhAvanAvALA zuddha khAdIdhArI A kuTuMbanI dharmabhAvanA paNa ajaba hatI. A kelenamAM paNa dhIme dhIme ahiMsA pracAra zarU karavAmAM Avyo ane ene aMge ghaNA bhAIbahene mAMsAhAra cheDatA thaI gayA.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ kukakAnI pApI prathA Daa thasaMskRtithI sabhara bharelA bhAratadezamAM ghaNI kuprathAo pesI gaI che ane e. kuprathAone aMge ja ApaNu paDatI AvI pahoMcI che. AvI ja kuprathA ApaNA dezamAM gAyabheMsanA garbhAzayamAM lAkaDuM ke evI bIjI cIjo ghAlIne jabarajastIthI dUdha kADhavAnA ghAtakI rivAja tarIke cAlI Ave che. A vAta ghaNA ochA mANase jANatA haze. A vAta jANatAM mAnavInA roma romamAM vedanA thAya e svAbhAvika che. jyAre sAMbhaLavAthI ja duHkha utpanna thAya che te pachI e dekhI te kema zakAya ? lAbha jagatamAM zA zA anartho nathI karAvate ? jagatanA badhA jIvananuM mULa lejamAM ja samAyuM che.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 8 ma kalakattAmAM eka sa'sthA UbhI thaI heI teNe A kurivAjane baMdha karAvavA mATe pUrI kAzISa karI che. DaoN. raghuvaMza sahAya te saMsthA taraphathI karAcI khAte AvyA hatAte vakhate tA. 8 mI phebruArI 1937 nA rAja eka virATa sabhA jaina vyAkhyAna hAlamAM yAjavAmAM AvI hatI. A sabhAmAM dharmanA bhedabhAva vinA prajAnA meTA vage bhAga lIdhe hateA. A prazna krAi eka dharma ke jAtaneA na hate. A te prajAne peAtAne prazna hatA. samasta mAnavajAtane prazna hatA, DaoN. raghuvaza sahAye laMbANathI mukkAnA ghAtakI sviAjanuM karUNa citra AlekhyuM hatuM, tenA mahatvane bhAga A pramANe che H-- . judA judA sthaLe phukkAne judA judA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. siMdhamAM traNa nAmathI e eLakhAya che. A rivAja chellA 80 varSathI pracalita thayA che. A aTakAvavA mATe dhArAsabhAmAM phukkA khIla peza karavAmAM Avyu che. " * A prathA ghaNI ja dhAtakI ane halakI che. tenAthI gAya agara bheMsane bahu duHkha thAya che. gane paNa hAni paheoMce che. DhoranA mAlike nAnAM pADAM ke vAcharaDAM rU. 14 kru 15 nI kimate vecI mAre che ane pachI phukkAthI dUdha meLave che. A rivAja badha nahi thAya to gaudhana ane pazudhana nAza pAmaze, ' ' sudharelA dezamAM gAye te eka sAthe hAramAM UbhI rAkhIne pachI temane piyAne sa MbhaLAvavAmAM Ave che. gAyA ekatAna thai jAya che. te pachI temanAM AMcaLe rabbaranuM . mazIna lagADavAmAM Ave che. te dUdhane
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ phukkAnI pApI prathA 279 chAMTe chAMTe AMcaLamAMthI cUsI le che. ane vadhu vakhata rAkhavAmAM Ave te leAhI paNa nIkaLe, paNa gAyA eTalI badhI piyAnAMmAM masta ane che ke kAMi kahevAnI vAta nahi.' "tAnasenanA jamAnAmAM kahe che ke evI sa'gIta vidyA pracalita hatI ke gAyana gAtAMnI sAthe jaMgalanAM jAnavarA haraNa vagere kheMcAine jamA thatAM ane gAyana baMdha thatAM ja te adRzya thaI jatAM hatAM. pazcimanA khetIkAro ghuvaDane rAtre peAtAnA khetaramAM besADIne sArI rakhevALI karAve che. AvI rIte teo jyAre jagalI jAnavarAtI khakhkhara le che, tyAre ApaNe je ApaNAM DaoNmesTika prANIonI paNa saMbhALa na laie te ApaNA jevA beparavA bIjA kANu kahevAya ? ' * keTalAka musalamAna bhAIe A rivAjanI virUddha che. ' tyArabAda phukkAnI prathAnA virodha karanArA, si Mdha gavarnamenTa, myu nisIpAlITI, temaja leAkalame te A prathA aTakAvavA mATe kAyadA banAvavA bhalAmaNa karanArA, dUdhanI mArakITamAM veTaranarI InspekaTarA mekalI dUdhanI tapAsa karavAnI bhalAmaNa karanArA, dUdha kukakAthI kADhela mAluma paDe te te jAnavareAne pAMjarApeALamAM meAkalavAM ane dUdha kADhanArane sajA karavAnI bhalAmaNa karanArA vagere TharAveA karavAmAM AvyA hatA. munirAja vidyAvijayajI A sabhAnA adhyakSasthAne hatA. temaNe peAtAnI asarakAraka vANImAM vAtAvaraNane pIgaLAve evuM prAsaMgika chatAM sacoTa pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke: * kukkanA rivAja trAsadAyaka ane bhayaMkara che. vadhu dUdha kADhavAnI lAlacamAM mANase AvAM halakAM kAmeA karI rahyA che.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI . ma kakama . . khaMDa 8 meka A bAbatamAM ApaNe UMDe vicAra karIe te jaNAyA vinA nahi rahe ke tenI pAchaNa mANasanI keTalI badhI lAbha pravRtti rahelI che ? svArthavRtti mANasa pAse aneka pApa karAve che. dhAro ke eka hiMdu che. te gapUjA kare che. gAyo para haMmezAM hAtha pherave che, tenuM bahumAna kare che. paNa e ja gAya jyAre dUdha detI baMdha thAya che tyAre ene vecavA mATe bahAra kADhe che. tyAre kharIdanArAomAM kasAIne dalAle bIjA karatAM be rUpiyA vadhAre Apaze to tene detAM te jarA paNa acakaze nahi. jANe che ke A gAya para kasAInI charI pharaze, paNa ene be rUpiyAne lebha AMdhaLeka banAve che. yuropamAM Aje kAramAM kadara vejITerIyane che, jyAre jIvadayA ane ahiMsA paramo dharma'no dAvo karanAra hiMdustAnIo kayAM jaI rahyA che ene koI vicAra karaze?"
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene ghama pravRtti cI cA jana sAdhuo jyAM jyAM vihAra kare che tyAM tyAM GusAdhutAnA saMskAra laIne jAya che. tyAMnI prajAmAM cetanA pUre che. ane temAM ya jyAM jyAM comAsuM kare che tyAM tyAM dhArmika pravRttine vega ApavAne saMpUrNa prayatna kare che. ane sAdhuonuM kartavya zuM? mAnavIne dharmane mArge vALa ! ane dharma eTale zuM ? pharaja. mAnavI pitAnI sAcI pharaja bajAvatA thAya e dRSTie enA jIvanapaMthane ajavALavo ane samasta mAnava jAtanAM kaSTa kApavAM e ja sAdhuone mana to parama zreya. mAnava jAtanAM kalyANanA mArga sadA sAdhu saMsArane satAvatA AvyA che. paNa A te sAcA sAdhuonI vAta thaI
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 khaMDa 8 me - dezanI dhArmika arAjakatAno hisAba nathI. dharmanA bahAnA nIce ghaNI aniSTa pravRttio cAlI rahI che. e pravRttiomAM rUDhIpUjakatAnuM ghaNuM moTuM pramANa dAkhala thaI gayuM che. ane tene lIdhe AjanA vicAro ane navayuvakone tenA pratye bahu abhirUci na thAya e svAbhAvika che. jaina dharmanA siddhAMto ane enI dhArmika kriyAmAM jaina dharmanA badhA ja anuyAyIoe mAnavuM joIe. sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha ane evI dhArmika kriyAomAM nahi mAnanArA loko to ochA ja haze. paraMtu e kriyAonuM sAcuM rahasya nahi samajavAne kAraNe gADariyA pravAhanI mAphaka e kriyAo thaI rahI che. karAcInA jaino to lagabhaga A bAbatamAM vadhAre ajJAnI hatA. munirAja vidyAvijayajI ane munirAja jayaMtavijayajInAM pravacano jyAre jyAre thatAM tyAre tyAre karAcInA jaina bhAIoMnene dhArmika kriyAkAMDa tarapha vALavAno prayatna karavAmAM Avato ane tenA pariNAme pauSadha, pratikramaNa vagere kriyAo tarapha purUSa temaja strIonI abhirUci thavA lAgI. - karAcInA jainanI ATalI moTI vasatimAM bAra vrato bhAgye ja keIe aMgIkAra karyA hatAM. munirAja vidyAvijayajInA prayatnothI e batonuM kharUM rahasya leke samajavA lAgyA. - te uparAMta aDAI mahatsava, zAMti snAtra vagere prasaMgo paNa suMdara rIte ujavavAmAM AvyA ane te prasaMge khAsa dhArmika TharAva karavAmAM mAgyA,
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvadayA pariSada ca - 1939mAM karAcI khAte AryasamAjane zatAbdi ja mahotsava ujavavAmAM Avyo hato. ane ene aMge Arya samAja taraphathI tA. 11 mI sapTembara 1939 nA roja jIvadayA pariSadanI cejanA paNa karavAmAM AvI hatI. karAcI AryasamAjanA AgevAno kAryakartAo zrI. tArAcaMda gajarA, 5. lekanAthajI, svAmI kRSNanadajI, svAmI saMpUrNAnaMdajI, paM. kezavajI, zrI narasiMhalAlajI vageree e mATe sArI jahemata uThAvI hatI. A pariSadanA pramukhapade munirAja vidyAvijayajIne niyukta karavAmAM AvyA hatA. A pariSade siMdhamAM ahiMsAnA kSetramAM sArI chApa pADI hatI,
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 khaMDa 8 mi emAM ghaNA mahatvanA TharAvo karavAmAM AvyA hatA : (1) hiMdavAsIone mAMsAhAra baMdha karavAnI vinati karanAra. (2) rane caravAnI jagA kAyama rAkhavAnI sarakArane vinati karanAro (3) sudharAI kUtarAM ane uMdarane pakaDAvI teno nirdayatA pUrvaka nAza kare che e prathA rokavAnI sUcanA karanAre. (4) gAyabheMsanA garbhAzayamAM lAkaDuM ghAlI kukakA dvArA dUdha kADhavAmAM Ave che ane tenI satAmaNI karavAmAM Ave che teno virodha karanAre. (5) lAheramAM thanAza kasAIkhAtAne koI paNa upAye baMdha karavAnI vinaMti karanA. (6) balidAnanI prathA sAme vivedha karanAre. ema agatyanA TharA karavAmAM AvyA hatA. munirAja vidyAvijayajIe pramukhapadethI pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke - "bhAIo ane bahene! dayAnA saMbaMdhamAM kaMIka kahuM te pahelAM pAMcamAM karAvanA saMbaMdhamAM cheDe khulAso karavA cAhuM chuM. - "mane evA bharesAdAra khabara maLyA che ke zeTha zivaratana mehatAe A katalakhAnAne Theke levAthI hAtha uThAvI lIdho che A vAta
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvadayA pariSada 285 jo sAcI hoya, te ApaNe kharekhara khuzI thaIzuM, kema ke teo hiMdu' tarIke peAtAnA kartavyane samajyA che. A paraMtu tenI sAthe ja sAthe je hakIkata me sAMbhaLI che. te uparathI te mane ghaNuM du:kha thayuM che te hakIkata evI che ke eka jaina gRhasthe kasAi khAnAnA kAMTrAkaTa mATe peAtAnu TenDara bharyu che. A jaina gRhastha ke di'gabara kahevAya che, chatAM je temaNe TenDara bharyAnI vAta sAcI hoya te, kharekhara jaina tarIke te eka bhayaMkara kalaMka jevuM che. paisAnA leAbha zAM pApa nathI karAvI zakatA ? athavA sIdhI yA ADakatarI rIte kayA pApane paNa nathI apAvatA enu A udAharaNa che. amArA ja dezanA sAcA dhanane (pazu dhanane) eka yA bIjI rIte nAza karavAmAM u-tejana ApavA, ahiMsAnA dAveA karavA chatAM dhAra hiMsAnA kRtyone eka yA khIjI rIte u-tejana ApavA ApaNA ja bhAie AgaLa Ave, enA jevA duHkhanA viSaya bIjo kaceA hoi zake ? je leAkA bIjA jIvA para nirdayatA vApare che te kharI rIte pAtAnI barAbara khIjA jIveAne samajatA nathI. saMsAranA nAnA ke meTA game te jIva haze, te sarve jIvavA icche che. maravAne kAi cahAtuM nathI. ApaNe jIvavAne pRcchatA hoIe, te bIjAne jIvavA devA joie. chaThThA ane jIvavA de ' A sUtrane jo haMmezAM hRdayamAM rAkhavAmAM Ave tA mANasa ghaNA pApothI bacI jAya, ghaNI hiMsAthI bacI jAya. C d 0 mahAnubhAve ! hiMdustAna e to dharmakSetra che. bhAratabhUmi e pavitra bhUmi che. A bhUmimAM atyAre TalAM ghera pAye! thai rahyA che ? te
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 khaMDa 8mo pApanA prAyazcita ApaNe bhogavI rahyAM chIe. mATe je tamAre sukhI thavuM hoya, te lebha ocho kare, pApa ochAM karo. jIvo para dayA karo. oNne ane bhAIo! jarA pUrva samayano ItihAsa te tapAso akabaranA samayamAM hiMdustAna deza keTalo badho sukhI hatA ! teNe pazuvadha baMdha karyo hato. jumI karo baMdha karyA hatA. khetIne mATe bharapUra jamIna hatI. manuSyanA jIvanane upayogI dUdha, dahiM. anAja, vastra puSkaLa maLatAM hatAM. 1 rU. nA ra70 ratala ghauM maLe; 1 rUA. nuM 85 ratala dUdha maLe, 1 rU. nuM 21 zera ghI maLe. e hiMdustAnane bIjuM zuM joIe ? AjanI zI dazA che te samajAvavAnI jarUra che kharI?"
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 5 navarAtri-hisAniSedha pravRtti varAtri eTale nArIjIvanane mahAmahensava-A prasaMge chejagatajanetA jagadaMbAno mahotsava hiMduone moTo bhAga AturatAthI ujave che. ane e rIte AtmAne saMtoSe che. paNa jagadaMbAnI pUjAne nAme keTalAMka hiMsAnA aniSTa tatvo paNa saMsAramAM dAkhala thaI gayAM che. enI AgaLa pADA-bakarAM, gheTAMkukaDAno bhoga ApavAmAM Ave che. A prathA keTalAMka mAMsAhArI pUjArI e mATInA dehane mATIthI piSavAnI khAtara UbhI karI hoya ema lAge che. bAkI je jagadaMbA che--jagatanI mAtA che-te AvI hiMsAthI tRpta thAya kharI? UlaTuM enA haiyAmAM pArAvAra vedanA thAya? eka mAM pitAnA saMtAnane mAraze kharI ? te pachI AvA jagadaMbAnA maMdiramAM Ama pazuonA balidAna apAya e keTaluM halakaTa ane nIca kArya che?
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 khaMDa 8 me munirAjanA paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM ke karAcImAM navarAtri utsava ramajhaTathI ujavAya che. paNa DheDa, bhaMgI, vAgharI, kALI, camAra, bhIla vagere ajJAnI leke pitapotAnA mahollAomAM ane keTalAka pitapitAnAM rahevAnAM gharamAM paNa mAtAne nAme navarAtrinI pUjAmAM AThamathI dazama sudhI ghora hiMsA kare che. ane e sAMbhaLI ahiMsAnA parama upAsaka munirAja vidyAvijayajInuM haiyuM dravyuM-emane pArAvAra vedanA thaI. A zuM ? Aje vIsamI sadImAM paNa prajA keTalI ajJAnamaya che? jJAnano prakAza hajI jANe ghaNe dUra che. sarvatra zuM aMdhakAra vyApyo che? ane emano AtmA pikArI uThaH "A aniSTa prathA baMdha thathI joIe. mAtAnI pUjAmAM seMkaDo jIvane saMhAra zA mATe thavo joIe ? munirAje pitAnA AtmAno e avAja siMdha jIvadayA maMDaLInA saMcAlakane jaNAvyo. ane tyAra bAda pazudhananI pravRttinAM maMDANa thayAM. - tA. 7-10-37 nA roja eka sabhA bharavAmAM AvI ane temAM navarAtrinA chellA cAra divasamAM AdaravAnI pravRttionI janA karavAmAM AvI. , ene mATe bIjI sabhA bharAI. pracAra mATe kharca vagerenI jogavAI paNa thaI gaI. kArya karanArAone kharca te Ape Apa AvI maLe che. hA mAtra enuM kArya satya, ahiMsA ane dharmanA pAyA upara maMDAyuM hevuM joIe. yuvAna bhAI paNa sahakAra Apyo. "pArasI
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ navarAtri-hiMsAniSedha pravRtti 289 sasAra' ne 'hitecchu'jevA vamAnapatroe paNa A pravRttine ghaNA vega ApyA. ane A rIte AdarelI pravRttienuM pariNAma dhAryAM karatAM paNa vadhAre suMdara AvyuM. jyAM jyAM paherAe khesADavAmAM AvyA hatA tyAM tyAM eka paNa jIvanI hiMsA thavA pAmI naheAtI. keTaleka sthaLe te kAyamane mATe hiMsA nahi karavAnI leAkeAe pratijJA lIdhI. A badhuM munirAjanI ajaba zakitane AbhArI hatuM. navarAtrimAM pazuvadha baMdha karAvavAnI, zAnta paherA ane upadezanI je pravRtti AdarI, emAM aneka prakAranA anubhave! paNa maLyA. AvA aneka prasaMge paikInA eka prasa`gane ja ahIM ullekha karIzuM. vAgharI kAmanI eka bAi--jene jotAM ja kaMpArI chuTe-kamora hRdayanA mAnavI khI paNa jAya-e dheAbIghATanI bAjumAM AvelI kheAparAmAlanI pAchaLanI vAgharIvADamAM rahetI. A khAi leATA bharIbharIne sAra pAMca bakarAonu lohI pI jatI. A bAie pahelAM te khUba heTha pakaDI, paNa munirAje peAtAneA prayatna na cheADayA. eka divasa vidyAvijayajI keTalAka gRhasthA sAthe tene tyAM gayA. A bAie munirAja vidyAvijayajI AgaLa khUba dhUNyA pachI pratijJA karatAM kahyuM ke mAre tyAM mahAtmAe ane AvaDu meATu' mahAjana padhAyuM che te huM mAtAnI AgaLa kayAre paNa jIvavadha nahi karUM ane amArI AkhI kAmamAMthI A rivAja dUra thAya ema AzISa karIza. Anu' nAma siddhi. munirAjanAM darzana mAtrathI A pApI bAine 12 mu. 19
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 8 me ajaba jevo-na kalpI zakAya evo hadaya palTo thayo. tevI ja rIte phaTAkaDAnI aniSTa prathA paNa munirAjanA prayatnathI baMdha thaI hatI ne karAcI zaheranA phaTAkaDA vecanArA dukAne beThA beThA bagAsAM khAvA lAgyA hatA. sAcA sAdhuonAM jyAM jyAM pagalAM paDe che tyAM tyAMnI dharatI puNyavaMtI bane che.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA pravRtti | kSAo viSe chellAM thoDAMka varSothI jaina samAjamAM meTo 2 matabheda pedA thayo che. keTalAka yuvAno te emAM mAnatA ja nathI eTaluM ja nahi, teo to sAdhuonI saMsthAnI AvazyaktAne paNa asvIkAra kare che. keTalAka yuvAno sAdhuonI jarUriyAtane mAnya gaNe che. paNa e mATe lAyaka mANaso sAdhupada svIkAre ema icche che. alabatta sAdhunI javAbadArI mahAna hoya che. e padanI mahattA paNa moTI che. e javAbadArI ane e mahattA sAdhu na samaje to e sAdhu nathI. sAdhutAnA svAMga nIce saMsArI che-saMsArIthI adhama che. ane e mAnavI sAdhunA svAMga nIce jagatanI kusevA kare che. jagatane unnatine mArge laI javAne badale avanatine mArge laI jAya che. dIkSA denAra gurUmAM paNa e mATenI yogyatAnI AvazyakatA che. jaina zAstrakAroe dIkSA
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 8 mA 292 ApanAra ane dIkSA lenAra temAM kayA kayA guNA heAvA joie tenuM vistArathI varNana karyuM che apavAda tA hAya ja. ceAgya mANasa paNa dIkSA lIdhA pachI ayeAgya nIvaDI zake che ane ayeAgya mANasa paNa dIkSA lIdhA pachI gurUnAM mAgadazana aMge peAtAneA utkarSa sAdhI zake che. karAcImAM munirAja vidyAvijayajInA gurUdeva vijayadhama sUrijInI paMdaramI jayato hatI. te prasaMge amadAvAdathI e udayapurI gRhastheA AvyA hatA. temAM rUpalAlajI aneAriyA vidyAvijayajInA jUnA paricita gRhastha hatA. temanI sAthe eka trIsa varSanI uMmarane mevADI gRhastha hatA. tenu nAma raNajItasiMha. rUpalAlajIe ene dIkSAnA umedavAra tarIke vidyAvijayajI AgaLa eLakhAvyA. tee raNajItasiMhane mUkIne vidAya thayA. traNeka mAsa sudhImAM raNajItasi'hanI raheNIkaraNI uparathI khAtarI thai ke enuM mana dIkSA levA mATe pAku` che. eTale A bAbata pharasacInA mUrtipUjaka saMdhane jAhera karavAmAM AvI. sadhe e mATe Avazyaka tapAsa karI lIdhI. enA sagAsaMbadhIone rajIsTarDa kAgaLa lakhI khabara Apya! ane saMpUrNa khAtarI karI saM. 1994nA mAgazara suda 10 nA rAja dIkSA ApavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM. dIkSAnA umedavAranA mAtApitA tarIkenA hrAvA lenAra vaDhavANa ke pavALA nyAlacaMda lakSmIcaMda kuvADiyA tathA temanAM patnI sau. meAtIbAi ane dIkSAnA umedavAranI nAnI Daina dasa varSoMnI kumArikA Daina haiyAku vara. nyAlacaMda kuMvADiyAe zrI saMdhanI sUcanA pramANe maMDapa baMdhAvyA
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA pravrutti ane badhI jarUrI taiyArIe| thai gai. teja prasaMge pukharAja khANA nAmaneA yuvaka paNa dIkSA levA mATe muMbaithI AvI pahoMcyA. enAM bhAinI anumati maLatAM ane dIkSA ApavA mATe paNa taiyArIe karavAmAM AvI. 293 baMnene dIkSA ApavAmAM AvI. Aje e khate jaNe saMsAramAMthI sAdhutAnAM seApAna upara paga mAMDayA. e pagalAM bALakanI pA pA pagalI jevAM kahI zakAya. Aja e navA dIkSita banyA. ane emanAM navAM nAva ramezavajaya. ane pUrNAnaMda vijaya rAkhavAmAM AvyAM. paNa sAdhutAnAM vrata jIravavAM ati dAghelAM che. AvezanA AvegamAM sAdhutA aMcaLA eDhe sAdhu thavAtuM nathI. enI pAchaLa AtmAnI unnata bhAvanAnI jarUra che. jo deha ane AtmA aMte sAdhutAne raMge raMgAya tA ja sAdhujIvana saphaLa thAya che. niha te| ApaNAmAM kahevata che ke e bhagavAna enA e ' jevA ghATa thAya. 6 adagdha dazAne mAnavI nathI te! saMsArajIvana saphaLa karI zakate ke nathI teA sAdhujIvana jIvI jANatA. enI dazA trizaMku jevI hoya che. ahI' paNa evI ja duHkhada ghaTanA banI gai. 11 mI mArcano divasa hato. munirAja vidyAvijayajI pAse adala kharAsa, temanAM patnI pIlubDena, zeDa lAlacaMda pAnAcaMdanAM patnI zrI. mANekar3ena temaja keTalAka bhAisnA kheDA hatA. dha carcAne raMga jAmyA hatA. jJAnavAna dharmAMcAya dharmanA AyaDA ukelanA hAya ane
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 khaMDa 8 mA zradghALu zrotAo emAM citta parovIne jyAre jJAnagASTine aMtaramAM utAratA hoya ane ene aMge . carcA thatI hoya tyAre ene raMga ajama jAme che. haiyAmAM bhAvanAne maherAmaNa jANe uchALe caDe che. AtmAne bhikata ne jJAnanAM alaukika nIramAM jANe snAna karAve che ene bhayarahita -vizuddha banAve che. AvA anerA AnaMda jAmyA hatA. tyAM eka bhAi AvI munirAjane bahAra khelAvI gayA ne kahyuM : * ramezavijaya cAlyA javAnI taiyArI kare che. nyAlacaMda kuMvADiyAne meAkalA. ema zrI jayaMtavijayajI mahArAja maralIthI Teliphona dvArA kahevaDAve che. munirAja mATe A samAcAra navA hatA. emaNe svapnAmAM ye naheAtu dhAyuM keH ramezazivajaya javAneA vicAra karatA haze. munirAje javAba ApyA. * jatA hoya te tene javA dejo. jarA ye rokaze! nahi. ' puna : munirAja aMdara AvyA ane peAtAnI jJAnageDI zarU karI ane jarA raMga jAmyA tyAM bIjA eka mANase AvIne emane bahAra khelAvI jaNAvyuM : TI. jI. zAhe ApelAM kapaDAM paherIne ane ApelA paisA laIne te cAlyA gaye. mIrapurakhAsa kSara Ape ke relvenA kaMTrolara haragoviMdabhAi ene aTakAve, ' nathI. ' vidyAvijayajIe javAba ApyA : 6 zro, jayaMtavijayajI, mahArAjane kaDA ke ene rokavAnI jarUra
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA pravRtti paDayA. 295 eTaluM kahI munirAja peAtAnA sthaLe AvI punaH jJAnacarcAmAM aMdara kheDelA kAine A saMbaMdhI jarAye jANa thai na hatI. paNa pachI gAmamAM kAlAhala thayA te saMghanA kheDa upara vAta AvI tyAre ja munirAja pAse beThelA saune e vAtanI jANa thai. . . bIje divase saue munirAjane pUchyuM: C A badhuM kayAre banyuM ? ' munirAje javAba ApyA. * ApaNe kAle carcA karatA hatA te vakhate. saunA Azcarya nA pAra na rahyo munirAje saune kahyuMH AmAM navAI pAmavAnI vAta nathI. jIvananI saMdhyAne kAMThe ubhelA sA-sATha varSanA vRdhdha purUSA paNa dhAra pApa jAgRta thavAthI cAlyA jAya che te pachI A bicArAne zuM kahevuM ? emAM ene jarA ye doSa nathI. sAdhutAnA svAMga nIce e adhama lIlA Acarata tenAM karatAM e cAlyeA gayA e ghaNuM ja sAruM thayuM. ' < muMbai samAcAranA karAcIkhAtenA eka pratinidhie munirAja vidyAvijayajInI mulAkAta lIdhI hatI te prasaMge emaNe jaNAvyuM hatuM:-- mAre peAtAne abhiprAya che ke je sAdhunuM citta sthira na hoya athavA kAine pazu bahekAye bahekAi jAya, eve! sAdhu sAdhupaNAmAM rahIne paNa zuM bhaluM karI zake ? eTale huM mAnuM. hyuM ke te gayA ane amArA samAjanI dRSTie ane mArI potAnI dRSTie sArU ja thayuM che.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 baMDa 8me huM to dIkSA ApatAM pahelAM ane dIkSA ApyA pachI paNa kahete ja Avyo ke jene sAce vairAgya hAya, jene cAritrya pALavuM hoya, jene AtmasAdhana karavuM hoya, teNe ja sAdhu avasthAmAM rahevuM joIe. amAre tyAM nAnI dIkSA ane vaDI dIkSA evA be bheda che. nAnI dIkSA ApavAnA hetu ja e che ke mahinAonI kaTI pachI tene vaDI. dIkSA ApavI. vaDI dIkSA ApI hoya tyAM sudhI keInuM mana calAyamAna thai ane te gharabhege thAya te emAM huM kaMI mahatva jotA nathI. karmanI vicitratAone AdhIna tamAma cha hekya che. uttama gRhasthAzramamAM rahele mANasa vyabhicArI bane yA keInI chekarI laIne bhAgI jAya, to te vakhate ApaNe ema ja kahIe ke bicArAnA pApane udaya che. vaLI vaDI dIkSA ApyA pachI paNa ane 25 25 ke tethI vadhAre varSo sudhI cAritrya pALyA pachI paNa koI prabaLa pApa udayathI patita thAya che tene koNa rokavA janAra che? A jamAnAmAM AvuM bane che evuM nathI. hamezA saMsArIemAM ane sAdhuomAM AvI sthitio zI AvI che. A badhuM karmanI vicitratAnuM pariNAma che.'
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAjika pravRtti ma nirAja vidyAvijayajInA karAcInA vasavATa daramiyAna AteozrIe siMdhanA gavarnara sara lensITa grehAmasAhebanI tA : 2-9-37, 21-7-38 ane 12-1-ema braNa vAra mulAkAta lIdhI hatI. A lokapriya udAra aMgreja adhikArInA haiyAmAM munirAjane mATe mAnanI lAgaNI upaja thaI hatI ane pratyeka mulAkAta prasaMge munirAjane pUrato samaya ApI emaNe jainadharmane lagatI tamAma bAbato zravaNa karI hatI ane sArI lAgaNI vyakata karI hatI. karAcImAM sADA traNathI cAra hajAra jenI vasati che chatAM eka paNa jaina tahevAra (helI De) tarIke na hoya e munirAjane DIka na lAgyuM. caitra suda 13 thI 15 zrAvaNa vada 12 thI 15, bhAdaravA suda 1 thI 5
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 khaMDa 8 me ema A divaso kevaLa jano mATe helI De tarIke maMjura karyA che paNa vidyAvijyajI IcchatA ke mahAvIra jayaMtIne divasa janarala helI De tarIke maMjura thAya. paraMtu siMdhamAM jenI saMkhyA ochI che evuM kahevAmAM AvyuM. munirAje jaNAvyu "kharI rIte adhikAra bhogavanAra jenonI saMkhyA ochI havA chatAM jaina kema eka moTI, udAra ane zAMti priya che e draSTie enA mAnanI khAtara paNa eka athavA be divasa janarala holI De tarIke maMjura kare e gavarnamenTanuM kartavya che. gavarnara sAhebe A saMbaMdhI pitAthI banatuM karavAnuM vacana AvyuM hatuM. A uparAMta sidha gavarnara munimaMDaLInA kaccha taraphanA vihAra mATe emanI sAthe janAra gRhasthanI maMDaLIne mATe joItI ane banI zakatI tamAma sagavaDa karI ApavA piolIsa khAtAne bhalAmaNa karI hatI. tene kAraNe munirAja zrI. jayaMtavijayajIne ane pachInA varSe munirAja vidyAvijyajIne kaccha javA mATe ghaNI ja anukuLatA maLI hatI. zrI. hiMmAzuM vijyajI smAraka hiMmAzuvijyajI jevA cAritryavAna vidvAna sAdhune hAlA khAte svargavAsa thayo e saune mATe duHkhano viSaya hato-emanA svargavAsane bIje divase temanA smAraka phaMDanI zarUAta thaI hatI. hAlAnA saMghe potAnA taraphathI zro. himAzuM vijayajInI eka derI ane pAdukA rAkhIne smAraka kAyama rAkhavAnuM jAhera karyuM hatuM. karAcImAM AvyA pachI tyAM paNasmAraka pravRtti upADavAmAM AvI zrI. himAzuM vijayajI graMthamALA zarU karavI ane urjananI zrI vijaya
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAjika pravRtti dharmasUri jaina graMthamALAnI upagraMthamALA tarIke ene joDI devI e nirNaya thayo. karAcI saMghe A smAraka mATe rUpiyA be hajAranI rakama ekaThI karI ane pATaDI mAravADanA eka gRhastha zeTha tArAcaMdajI sAMkalajIe rUpiyA agIAra ApyA. muMbaIthI paNa paMdaraso soLaso rUpiyAnI rakama bhegI thaI. te uparAMta amadAvAda, dehagAma, sirohI badhethI paNa rakama AvI pahoMcI Ama ekaMdare sAta hajArano phALe bhego thayo ane graMthamALAnuM kArya zarU karavAmAM AvyuM ane e dvArA zrI. himAMzuvijayajInA pragaTa-apragaTa lekhoe potAnA popacAM ughADI graMthAkAre prasidhdhano prakAza joyo. A uparAMta munirAje karAcInA TUMkA vasavATa daramiyAna anekavidha pravRttiomAM potAno phALo noMdhAvyo hato. jANe karAcInA sAmAjika ane dhArmika jIvanamAM navo prANa na kuMkAyo hoya ! jANe karAcInA AMgaNe kaI avadhUta prajAne jAgRta karavA mAM Avyo hoya ! jANe karAcInA bhAgya na jAgI UThayAM hoya ema karAcInuM vAtAvaraNa munirAja vidhAvijayajInI dhArmika ane sAmAjika-anekavidha pravRttiothI gAjI rahyuM hatuM. karAcInA yuvAnone jAgRta karavA mATe munirAja taraphathI rAtanA 9-10 vAgatAM sudhI jJAnacarcA rAkhavAmAM AvatI. emAM AjanA yuvAna mAnasanA dhArmika temaja sAmAjika vicAre kaye mArge jaI rahyA che ene abhyAsa karavAnI munirAjane taka maLI. ane ene age emane prasaMgopAta temanA kartavyanuM bhAna karAvavAmAM AvatuM. ane Ane aMge yuvAnonI pravRttine vega ApavA mATe eka vakatRtva varga zarU karavAmAM AvyuM. A vakatRtvavargamAM yuvAne uparAMta vRddho paNa rasa levA lAgyA. jene uparAMta jainetara yuvAnonAM pagalAM paNa paDavA lAgyAM. jyAM jJAnapuSpanI pherama laherAtI hoya
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 khaMDa 8me tyAM enI anekhI suvAsathI AkarSAI sau koI deDI Ave e svAbhAvika che. munirAjanAM jJAnanI suvAsa AkhAye karAcImAM maheka maheka mahekI rahI hatI. saunA haiyAMne mahekAvI rahI hatI. ane vakatRtvavargamAMthI yuvaka pariSada bolAvavAno vicAra ja ane e pariSada belAvavA mATe tA. 5: 2 : 38nA roja jainayuvaka saMgha nI sthApanA karavAmAM AvI. chatAM emAM "hAlAI " ane "jhAlAvADI" AvA taDa munirAjanI dRSTi joI zakI. ane emane duHkha thayuM. ene aMge yuvakonI pravRti zithila thaI gaI. chatAM e yuvaka ghanI pravRtti avAranavAra tyAM cAlu hatI.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 65 : vibhutionI jaya'tI ghAvijayajIne peAtAnA pUjya gurUdeva vijayadhasUrizvarajI mATe behada bhikatabhAva che e viSe AgaLa vistArathI lakhavAmAM AvyuM che. vi AdaratA. pote je je sthaLe caturmAsa kare che tyAM tyAM bhAdrapada mAsanA zukala pakSamAM viziSTa prakAranI pravRttio te bhAdrapada suda agiyArasane divase akabara pratyeAdhaka, jagatagurU zro hiravijayasUrijInI jayaMtI Ave che. ane bhAdaravA suda caudazanA rAja svargastha zrI vijayadhama sUri mahArAjanI puNyatithi Ave che. Aja kAraNathI vidyAvijayajI prativra zrAvaNa vada agiyArasathI bhAdaravA vada ekama khIja sudhInA divase dha kriyAomAM temaja sAmAjika
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 khaMDa 8 me pravRttimAM vyatIta thAya e rItano kAryakrama yoje che. Aje te yaMtIno pavana khUba vAyA che. paNa jayaMtI kenI heya? jeNe pitAnA dezane kAje prANanI Ahuti ApI hoya evA rASTravIranI; jeNe dharmane kAje pitAnA samagra jIvanane nyochAvara karyuM hoya tevA dharmavIranI athavA te jeNe parArthe potAnA jIvananuM samarpaNa karyuM hoya evA koI paropakArI mahAnubhAvanI. paNa Aje jagatanI dRSTi TUMkI thatI jAya che. pragatinA A jamAnAmAM pragatine nAme jagata pIchehaTha karI rahyuM che. sAmAnya mAnavIo suMThane gAMgaDe gAMdhI banI potAnI jAtanI mahattA vadhAravAnA phAMphAM mArI rahyAM che. lAyakane lAyaka sthAna ApavAmAM jANe emane nAma lAge che. rakhene potAnI kSudratA ughADI paDI jaze evI bIka rahe che paNa jeo sAcA sevaka che-rASTra ane dharmanA-prajA ane prabhunA-temane mATe te IzvaranA AzIrvAda sadA utaratA ja hoya che. teo to eno amara saMdeza laIne ja jagatamAM AvyA hoya che. evI ja mahAna vibhUti AcArya zrI vijayadharmasUri mahArAje hatA. emanI jayaMtI bhAre dhAmadhAmathI jaina prajA, ane samasta prajA ujave e potAnI jAtane dhanya karavA sarakhI che. - emanI paMdaramI yaMtI karAMcI khAte sArI rIte ujavavAmAM AvI. te uparAMta te sAthe aDAI mahetsava paNa ujavavAmAM Avyo. A traNa divasa jamazedajI nasaravAjI mahetA, sAdhu TI. ela. vAsavANI ane durgAdAsa eDavAnIe anukrame pramukhasthAna lIdhuM hatuM. A prasaMge jaina jyotinA taMtrI bhAI dhIrajalAla karazI zAha,
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhutienI jayaMtIe 303 khuzAlabhAI vastAcaMda, paMDita lAlana, pa. lokanAtha, vageree upayogI pravacano karyA hatAM. te uparAMta hIrAlAla gaNAtrA, nhana pArvatI sI. eDavAnI, pI. TI. zAha Do. ke. bI. paTela, vageree paNa pitAnuM prAsaMgika vakatavya rajU karyuM hatuM. soLamI jayaMtI paNa bharacaka kAryakramathI ujavavAmAM AvI hatI. A prasaMge aThAI mahotsava sAthe vizeSatA zAMtisnAtranI hatI. traNa divasanA kAryakramamAM karAcInA lemeyara hAtIma alavI, jamazeda mahetA, zeTha zakarAbhAI lallubhAI emaNe anukrame pramukhasthAna svIkAryuM hatuM. A prasaMge paNa vakatAonAM prasaMgopAta vyAkhyAno yojAyAM hatAM. A jayaMtI prasaMge karAcInI koI paNa kAmanA vakatAone vakatRtvakalAnI hariphAimAM utaravA nimaMtravAmAM AvyA hatA. judI judI kAmanA paMdara jeTalA vakatAoe hariphAImAM bhAga lIdho hato ane emAM uttIrNa thayelAne inAma ApavAmAM AvyAM hatAM. karAcInA jANItA kIrtanakAra cunIlAla aMbArAma vyAse zrI vijayadharmasUrijInuM AkhyAna gadya-padyamAM be divasa sudhI saMbhaLAvI zrotAone anokho AnaMda karAvyo hato. AvI rIte judA judA bharacaka kAryakramothI sattaramI yaMtI paNa ujavAI hatI. vidyAvijayajI kevaLa potAnA gurUdevanI jayantI manAvIne ja saMtoSa mAnatA nathI. bhAratamAM je je vibhUtio thaI che-eka athavA bIjI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 khaMDa 8mo rIte jemaNe jemaNe jagatanuM kalyANa karyuM che-jagatane sanmArgo batAvyA che, te tamAma vibhUtionI jayantIomAM bhAga levo-temAM sAtha Apavo vAstavikatA batAvavI ene pitAno dharma samaje che. Aja emanA vizALa hadayanuM pramANa che. zrI kRSNa bhagavAna, mahAvIra svAmI, mahAtmA kabIra ane jarathosta sAhebanI jayaMtIo temaja gaNezotsavanI ujavaNI vakhate paNa munirAja vidyAvijayajIe hAjarI ApI adhyakSapada svIkAryuM hatuM ane pratyeka avasare prAsaMgika pravacana karI darekanAM jIvana ane kAryanuM rahasya samajAvyuM hatuM. A uparathI munirAjanA sarva dharmanA abhyAsano tema ja emanI vizALa dharmabhAvanAne ApaNane khyAla AvI zake che. I. sa. 1937mAM kRSNa jayaMtI ujavAI te prasaMge munirAja vidyAvijyajIe pravacana karatAM pitAnA mananIya vicAro darzAvyA hatA kRSNa bhagavAnanI jayaMtI, mAtra sabhAo bharIne vyAkhyAna karIe, eTalAthI samApta thatI nathI. jenI jayaMtI ujavAya, enA jIvanamAMthI kaMIka guNa levAya to ja te jayaMtInI saphaLatA kahevAya. prativarSa jayaMtI ujavo che, tame tamArA jIvananuM avalokana karo ke ATalAM varSomAM kayAM ane keTalA guNa svIkAryA che? kRSNa bhagavAna bAlyAvasthAthI ja gAyonA pUjArI hatA. gAyone emaNe hiMdustAnanuM mukhya dhana mAnyuM hatuM. kRSNano Ajano pUjArI teja gAyane "gAyamAtA' kahevA sivAya bIjI zI pUjA kare che ? AjanA hiMdu zrImaMta moTaro rAkhavA moTaragereja banAvaze ane meTarane sAcavavA mATe eka be nokara paNa rAkhaze, paNa gAyane mATe tene tyAM sthAna
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhutionI jayaMtIe 395 nathI ne nokara paNa nathI maLato ke je gAya potAne ane potAnAM bALakane zuddha dUdha ApIne zarIre puSTa kare che. rastAmAM gAya maLe te gAyanA zarIra upara hAtha pheravI AMkhe lagAve, gAya sAmI maLe to tenA kapALamAM kaMkuno cAMdalo kare; paNa gAya vasukI jAya ane dUdha detI baMdha thAya to be paisA ye ApyA sivAya sIdhI pAMjarApoLamAM padharAve? A che ApaNI gau pUjA. AvI rIte kRSNanI gItAnA guNa gAnArAo gItAmAM varNavelA yogane keTalo Adare che? mArI daSTie karmayoga vadhAre zreSTha che. karmayogathI mANasa dharmayogI banI zake che. jJAnayogI paNa banI zake che." I.sa. 1938mAM prabhutatva pracArakamaMDaLa taraphathI ujavAyelI kRNujayaMtI prasaMge munirAja vidyAvijayajIe pramukha tarIke suMdara pravacana karyuM hatuM Aje kRSNalIlAnA bahAnA nIce kRSNabhakta kRSNa bhagavAnanI bhakita karI rahyA che ke eka jAtano sAMsArika viSayeno pracAra karI rahyA che? Aje kRNanuM eka paNa citra gopI vinAnuM to nathI ja hetuM e zuM batAve che. kaI paNa dharma vairAgyathI ja opI zake che.' tA. 11 mI sapTe. 1937 nA roja marAThAo taraphathI sevA kuMjamAM gaNotsava ujavAyo hato te prasaMge munirAje pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke uMdaranuM vAhana banAvIne gaNezajI sUcave che ke saMsAranA tamAma jIvone haDapa karanAra mRtyu upara tame vijaya meLavo. tA. 10 thI 13 mI juna 1938 sudhI zrI kabIrajayaMtI ujavAI mu. 20
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 khaMDa 8 me hatI ane emAM kabIrapaMthanA AcArya mahaMta svAmI zrI bAlakRSNadAsajInA AgrahathI munirAja vidyAvijayajIe pramukhasthAna svIkAryuM hatuM. e prasaMge upasaMhAra karatAM emaNe jaNAvyuM hatuM saMsAranA pratyeka mahApurUSanA janma pAchaLa kaMI ne kaMI vicitratA ane kautuka rahelAM hoya che. A rIte kabIrasAhebanA jIvanamAM paNa kaMIka vicitra ghaTanAo hoya to Azcarya pALavA jevuM nathI. ApaNe to je mahApurUSo utpanna thayA temano saMdeza zo che? teo potAnuM jIvana zI rIte jIvyA? jagatanAM kalyANa mATe temaNe zuM karyuM te ja mAtra dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. tA. 11 mI sapTembara 1938nA roja prabhutatva pracAraka maMDaLanA Azraya nIce pArasIonA mahAna payagambara jayathAstasAhebano janmatsava munirAja vidyAvijayajInA pramukha paNa nIce ujavavAmAM Avyo hatA. e prasaMge paNa munirAje preraka pravacana karI zrotAone potAnAM jJAnano lAbha Apyo hato.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 69 : garIbAnA sAthI tA. 24-7-37 nA roja munirAja vyAsapITha upara - vyAkhyAna ApI rahyA hatA. hajArAnI mAnavamedanI eka citte vAdhArA sama sudhAnI jhaDIe jhIlI rahI hatI. AjanA pravacanamAM karAcInA jatAnI garIbAIne dhvani pravacanadvArA rajU thayA. munirAje sadhanA maMtrIne sUcanA karI ke sIlabaMdha peTI maMdirane daravAje mukAvavI ane temAM krAi paNa Arthika muzkelI bhAgavanAra jaina bhAIkhtena peAtAnI sthitinuM darzana ene mATe A divasanI muddata karAvatI ciThThI emAM nAMkhI jAya. ApavAmAM AvI. emAM evI paNa khAtarI khAnagI vAta khIjAne kahevAmAM Avaze nahi. ApavAmAM AvI ke kAinI munirAje A dahADA pachI jyAre peTI kheAlAvI tyAre emanA
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 khaMDa 8 mA AnI sImA na rahI. ciTThIonA eka meTA Dhagale emanI diSTageAcara thayeA. pravacanamAM ja munirAje jaNAvyuM hatuM: bhAistA ! tame jANe che ke huM sAdhu chuM. kaMcana kAminIne tyAgI chuM. tamArI dabharI apIlanA javAbamAM huM zuM kahI zakuM ema chuM ? chatAM huM mArI jIbhane ane mArI kalamanA upayeya banaze teTale karIza eTalI te jarUra khAtrI ApuM chuM.' ane munirAjane lAgyu ke ATalI badhI ciTThIe zuM batAve che ? mAnavajIvananI karuNa hAlatanuMzuM A dukhada pratika nathI ? jANe e DhagalAmAMnA pratyeka kAgaLamAM prANa AvI munirAjane peAtAnI kathA na kahetA hAya! vagara vAMce munirAje enA AnAdA sAMbhaLyA. emanuM haiyuM kamakamI uDDayuM. garIbAine gajhama mAnavInI AkAMkSAene bhAMgIne bhUDhDhA karI nAMkhe che-enA vikAsane avarAve che. khIlatA kusuma samAna keAmaLa jIvanane akALe guMgaLAvI mAre che. A du:khIyArAonI vahAre caDavA mATe eka gRhasthe munirAjane vacana ApyuM hatuM-mAtra patravyavahArathI-ene munirAjane paricaya thayA na hatA pratyakSa te| maLyA paNa na hatA chatAM e gRhasthane munirAja upara acaLa zraddA eDI hatI. eNe munirAjane lakhyuM : ' Apa lakhe| te gRhastha upara huM madada mokalI ApavA taiyAra chuM. du:khIne madada ApavI e ja mAruM parama kartavya che. vadhu rakama mATe AjJA pharamAvatA jAo. '
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - marIbenA sAthI ajaba hato e gRhasthano bhaktibhAva. munirAja pratyenI enI bhAvanI akhaMDa hatI. garIbonA belI thavA mATe e prANa pAtharato hato. prabhue mAnavIne lakSamAM to ApI hoya, paNa pUrva bhavanAM puNya jagyA hoya tyAre ja ene AvI buddhi sUjhe che. tyAre ja e tijorImAM kedI banelI lamI garIbonI sevA mATe samarpaNa thAya che. ane evA evA kaI vIralA ja jIvanane dhanya kare che. ane chatAM ya AjanA jamAnAmAM najIvuM dAna karanAra paNa vatamAnapatrane pAne pitAnuM nAma chapAya e jevA atyaMta Atura hoya che. Aje je DAghaNAM dAna thaI rahyAM che temane meTo bhAga te kevaLa kIrtinI lAlasAne kAraNe thaI rahyo che. paNa A dAna karanAra gRhanispRhI hato. ene nAmanI-kIrtinI vAsanA na hatI. enA haiyAmAM to evAnI acaLa bhAvanA hatI-gurUdeva pratyenI mamatA hatI-mAnavatA hatI-samarpaNanA saMskAra hatA. mAnavajAtanAM e parama upAsakane mAnavatAe sAda dIdho ane enuM haiyuM jAgyuM. munirAjane lAgyuM ke AvA mahAna mAnavInuM nAma to ApavuM ja joIe, paNa e tyAgI purUSe nAma ApavAnI manA karI hatI. evA purUSone nAmanAnI paravA nathI hotI. e to kevaLa potAnA dharmane ja oLakhe che. phAMphAM mAravAthI kIrti kadI maLatI nathI. nAmanI takhatI caDhavAnA mohathI-bIjAnI mahenatane yaza viNa mahenate potAne nAme jamA karAvanAra kevaLa mRgajaLanI pAchaLa bhame che. sukha ane zaktinI lAlasAmAM e pitAnA patanane netare che. e udAra gRhastha karAcIne potAnI eka oLakhItA dvArA athava kirAcInA sahAyaka maMDaLa upara garIbonI rAhata mATe rakama mokalate ja
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 khaMDa 8me gaye. ne je je bhAIne je je jAtanI jarUra hatI te tamAma eNe pUrI pADI. eNe kevaLa karAcImAM ja nahi paNa bahAragAmathI paNa madada mATe prArthanA AvatAM tyAM paNa tapAsa karAvI madada mokalavA mAMDI. karAcInA pravAsa daramiyAna munirAjane tyAM karAcIna garIba jaina mATe eka cAlInI temaja jaina vIzInI AvazyakatA jaNAI hatI. Aje to ApaNe joI rahyA chIe karAcInA raMgarAga judA palaTAI rahyA che eno itihAsa Aje na sajaI rahyo che. tyAMnA moTA bhAganA hiMduoe tyAMthI Aje vidAya lIdhI che. tyAM Aje pUratAnA tAMDava khelAI rahyAM che. karAcImAM munirAjanA nivAsa daramiyAna hopethika koleja, ane hunnarazALAnI sthApanA thaI hatI je pAchaLathI gRhasthonI bedarakArIthI baMdha thaI hatI. uparAnta ghaNA yuvakane dhaMdhe vaLagADavAmAM AvyA hatA. ghaNI asahAya bahenane madado ApavAmAM AvI hatI. temaja garIba vidyArthIone abhyAsa mATe joItI sagavaDa karI ApavAmAM AvI hatI.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMdagIne bichAne 1994 nA bhAdaravA vada pAMcamano dina hato. Aje | munirAja vidyAvijayajInI tabiyata asthavaratha banI chAtImAM vyathA thavA lAgI. emanI pAse emanA ziSya cunIlAla zivalAla gAMdhI beThA hatA munirAje e bhAine kahyuM cunIbhAI ! jarA chAtIe bAma lagA" ane tyArabAda emaNe vedanA asahya thavAne kAraNe dAktarane bolAvavAnI sUcanA karI. bAda thoDoka samaya te e asvastha paDI rahyA. jANe nizcetana dazA. ATalA samayamAM zuM banyuM tenI emane kaMI ja jANa na hatI.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 712 khaMDa 8 mA thoDAka samaya vItyA pachI jyAre emaNe petAnAM lecane UghADayAM tyAre sAme traNa traNa DokaTarA mer3A hatA. DA. mistrI, DaoN. vizvanAtha pATIla, DI. nyAlacaMda dAsI ane emanI sAthe saMghanA AgevAne, bhAi edalajI kharAsa, sAdhue, haidrAbAdavALAM Daina pArvatI ane Daina drikA vagere hAjara hatAM. munirAje eka dRSTi pheMkatAM sarvane je lIdhAM. mya jIvana mAMdagInI e asahya paLe vItI gai hatI. mAMdagI, du:kha e te! mAnavInI kasoTI che. ane prabhumAM sAcI zradhdhAvALA sau kaseTInI kAramI paLeAmAMthI pasAra thai jAya che. emanI jIvananaukA bhu` mu` thatI salAmata rIte kinAre AvI paheoMce che. munirAja vidyAvijayajInu paNa jANe ema ja thayuM. mRtyunA dUta kSaNe AvIne jatA rahyA. jANe emane lAgyuM ke A sAdhupurUSanI hajI saMsArane jarUra che. chatAM bimArI cAlu ja hatI. munirAjanI jANe ekaseDI thai rahI hatI. vaida kahetA ke vAyune prApa che. phUlacaMda jyAtiSI jevA jyAre te tyAre sADAsAtanI paneAtI ke ceAthA ke bArame! caMdramA batAvatA. OMte kahetI: mahArAjane najara keTalIka bhALA svabhAvanI lAgI che. ' te kAi kahetu': ' mA'rAjane kaMi vaLagyuM che. ' munirAja jevI saMsArathI virakata vibhUtine vaLI jyotiSana jodha zA jevA hatA ? emane te vaLI najara kevI lAgavAtI hatI ? emane
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMdagIne bichAne 313 vaLI vaLagADa kevo ? ApaNI ajJAnatAnuM A pradarzana na hoya te zuM che ? satyane pArakhatAM mAnavajAta kayAre zIkhaze? je e parakha AvaDI. jAya te mAnavIne svarga enI pAse ja jaNAya. munirAja jagatanI ajJAnatA upara hasatA. emane lAgatuM ke jagatamAM ghaNI ajJAnatA che ane e ajJAnatAne kAraNe DemanA vaMTo LayA vAI rahyA che. jANe jagata upara melanA thara jAmI gayA che. sAcA jJAna rUpI nIra sivAya e vevAya ema nathI. khUbI to e hatI ke dAktare ne vaidyo paNa bhinna bhinna mata ApatA. eka dAktara kaheH "iMjekazana Apo.' bIjo dAkatara abhiprAya ApatoH "IjekazanathI te te bA. eka rogane dabAvatAM e aneka roga upasthita kare che." koI dezI vaidya salAha ApatAH "mahArAja ! bApajI ! motInI bhasma khAva.' bIje vaidya katAH "nA! gurUdeva caMdrodaya le to ArAma thaze!' vaLI ke dAkatara kahe : "ApanuM hRdaya nabaLuM paDyuM che mATe viTAmInanI goLIno upayoga karo.' kaI kaheH " Apa khIcaDI khAva.' koI phaLa khAvA kahetuM to koI ekaluM dUdha levA jaNAvatuM. to keI upavAsa mATe jaNAvavuM. koI kahe
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 khaMDa 8 me mahArAja! zire khAva." adhurAmAM pUruM eka DAkaTara AvIne badhI bArIo ughaDAvI nAkhe, te bIje AvIne baMdha karAve. A badhA judA judA abhiprAyanuM pradarzana joI, bimArInI vedanAmAM paNa koI kaI vAra hAsya phurI AvatuM. koI vAra kaMTALo paNa Avato chatAM munirAja joI zakatA ke A badhA je kaMI kahe che te pitAnA taraphanA pUjyabhAvane aMge kahe che. saune potAne mATe mamatA che. lAgaNI che, pUjya bhAvanA che. saune lAgatuM ke munirAja kema karIne jaladI sArA thaI jAya. saue mahArAjanI sevA suzruSA mATe sAro zrama uThAvyo ane e saunI mahenata bara AvI. mahArAjazrIne ArAma thayo. dAkataroe paNa mAvajata karavAmAM bAkI rAkhI na hatI. . nyAlacaMda desIe munirAjanI suMdara sevA bajAvI hatI. tenI kadara karavA mATe zrI saMgha taraphathI emane satkAra karI mAna ApavA eka meLAvaDo jaina upAzrayanA hailamAM munirAja zrI jayaMtavijyajInA pramukhapaNuM nIce yojavAmAM Avyo hato. A samaye vidyAvijayajI haju pathArIvaza hatA. tethI temaNe . desIne AzIrvAda Apate eka saMdezo pAThavyo hato mArI A bimArImAM mane je kaMI duHkha thaI rahyuM che te be bAbatanuM che. eka mArA nimitto ghaNAone uThAvavI paDelI takalIphanuM ane bIjuM mAre sevavA paDelA apavAdonuM. : ' keTalAka varSothI mArA manamAM ema thayA karatuM ke mAre nimitte
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMdagIne michAne 315 bIjAone takalIpha echI gaMThAvavI paDe. evI rIte mAre mArU jIvana jIvavuM. kAraNa ke huM sevA karavA janmyA chuM, sevA karAvavA nahi. paNa AvI bimArI prasaMge lAcArIthI mArA nimitta bIjAete UThAvavI paDatI takalIpho mAre hevI paDI che. ' apavAdenuM sevana ' e paNa mArA mATe duHkhatuM paraMtu lAcArInuM kAraNa banyu che. jaina zAstrakAre e apavAdonuM vidhAna jarUra karyu che. ane te uttanI rakSAne mATe-cAlatI Treine kAi akasmAta prasaMge sAMkaLa kheMcyA vinA chuTako nathI thatA apavAdane huM sAMkaLa kheMcavAnA sthAnamAM mUku chuM. mArI A bimArImAM jANatAM ke ajANatAM anekavAra sAMkaLA kheMcANI haze, paraMtu te mAre mATe azakaya parihAra hatA. 9
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 : vasamI vidAya rAMcInI janatAne muninahArAja vidyAvijayajI dvArA je jJAna lAbha maLyA, dhama lAbha maLyA te mATe temaNe emane mAnapatra ApavAnA nirNaya karyo ane te mATe tA. 29 mI jAnyuArI 1939 nA rAja sAMje sADAcAra vAge gujarAtanagaramAM zivama dira pAsenA medAnamAM pArasIonA prasiddha dha gurU zamsa-ula-ulemA,-dastura Do. dhADAnA pramukhapaNA nIce karAcInA zaherIenI eka sabhA maLI. A prasaMge karAcInA lagabhaga tamAma mukhya nAgarikAnI sahIthI munirAja vidyAvijayajIne mAnapatra ApavAmAM AvyuM. aa mAnapatramAM munirAjanI karAaunI sevAone prasaMzanIya rIte ullekha karavAmAM AvyA che e pariziSTa AThamu
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasamI vidAya 317 hAthI dAMtathI maDhelI eka caMdanatI peTImAM mUkI A mAnapatra munirAjane ApavAmAM AvyuM hatuM. vAtAvaraNamAM vyAja AnaMda AnaMda chavAi gayeA. saune lAgyuM ke Aje karAcI dhanya banyu che. AvA munirAja vAraMvAra kayAM karAcIne AgaNe AvavAnA che ? emaNe karAcIne je jJAnasa Mdeza ApyA che te na bhUlAya eveA che. sabhAmAM mANaso te| mAtA na hatA. jANe mAnavamaherANa na ulaTayA hoya ! bhAvanI bharatI Ave tyAM te evAM ja pura caDhe ! peTIne zuM kare ? e te rahyA munirAja jevA sAdhu e caMdananI parivrAjaka--tyAgamUrti, zrI. hIrAlAla gaNAtrAe e peTInu` lIlAma karavAnI darakhAsta rajU karI ane zrI kharAse rUpIA 101 mAM e peTI kharIdI lIdhI. A rakama jIvadayAnA kAryamAM khavA mATe nakkI thayuM. A prasaMga karAcInA itihAsamAM adbhuta hatA. karAcIne AMgaNe krAi jaina sAdhupurUSanuM AvuM apUrva sanmAna thavAnA A pahele prasaMga hatA. kharekhara AvA saMta purUSAne prajAne lAbha maLatA rahe teA mAnavajAtanAM ghaNAM du:kha echAM thAya. karAcInA prasidhdha gujarAtI 'jainahitecchu'e AvA apUrva-prasagatI nAMdha letAM lakhyuM hatuM : * chellAM be varSa jeTalI mudata thayA vidyAvijayajI mahArAjane karAcImAM nivAsa thayela che. A mudata daramiyAna temaNe peAtAnA prasaMgamAM
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 khaMDa 8 me AvanArA sava kenAM mana chathI lIdhAM che, ane pitAnA zudhdha AcAra ane vicAra vaDe pitAnA satata kAma ane upadeza kArya ane nAnA moTA sarvane nikhAlasatAthI ane nirAbhimAnathI maLavA bheTavAnA krama vaDe temaNe pratyekanA upara temanA hRdayanI mahattAnI chApa pADI che. AvA purUSone lIdhe ja jagatane krama nirbhara che, evI asara upajAvI che. pote jaina dharmanA AcAryapade birAjavA chatAM Itara dharma ane dharmIo pratye hamezAM sabhAva ja dAkhavyo che. Avo purUSa eka jainadharmanA AcArya che ema kaI zA mATe kahe ? teo hiMdu dharmanA athavA AgaLa vadhIne kahIe ke jagavyApI jIvadayA dharmanA AcAryanAM sthAna ane mAnane yogya che. ane tevA purUSanI mahattAnI karAcIvAsIoe karelI kadaramAM ame narI yogyatA joIe chIe. AvA uccAzathI zuddha cAritryavAna unnata vicAravAnI ane mAnavapremI tathA jIvadayA premInA sanmAna ane kadaranazInInA sAthI banIe chIe ane prabhu pAse cAhIe chIe ke vidyavijyajI jovAnI jIvanapraNAlI ane kArya Itara mahArAje ane dharmopadezake mATe dRSTAMtarU5 thaIne anukaraNa yogya bano ja ane Ama karAcI khAtenuM kartavya pUrNa karI teo kacchanA vihAra nIsaravA taiyAra thayA. tA. 18 mI DIsembara 1939ne e divasa hato. savAranA sADAATha vAgyA hatA, munirAja vidyAvijyajI ane emanA baMne ziSyae karAcInA jaina derAsaranA upAzramamAMthI kaccha-bhUjanA vihAre javA pagalAM pADayo. * hitecchu tA. 3 mI jAnyuArI 1939
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasamI vidAya A dazya kharekhara addabhUta hatuM avarNanIya hatuM-nayanA manahara hatuM. hajAranI vizALa mAnavamedanI A sAdhu purUSane vidAya ApavA AvI hatI. saunA haiyAne Aje pitAne svajana paradeza jato hoya eTaluM duHkha thatuM hatuM. vAtAvaraNamAM jANe karuNAno ghero raMga chavAI rahyo hato. ane saraghasa zarU thayuM. benDanA suMdara saphedo vacce jaina svayaMsevaka daLanA baMdobasta sAthe moTA mAnavasamudAye prayANa AdaryuM. pArasI kelenamAM sau AvI pahoMcyA. munirAjanA pArasI ziSya edala kharAsane AMgaNe te Aje AnaMda mAto na hato. gurUdevanI padharAmaNI thaI hatI. vadhAmaNI! vadhAmaNI ! vadhAmaNI Aja he ! AnaMdanI vadhAmaNI." ema zrI kharAsanuM AkhuM ye kuTuMba AnaMdasAgaramAM jholA khAtuM hatuM. zrI kharAse saraghasamAM sAthe AvelAone badI seva jamADI akakeka zrIphaLanI bheTa ApI.. bIje divase munirAja gujarAtanagara padhAryA. tyAM zikArapurI zeTha rAkIsananA baMgale traNa divasa gALyA ane tyAM paNa pitAnAM pravacana dvArA emaNe saune sabodha Ape. ahIM jainasaMghanA pramukha zeTha choTAlAla khetasIbhAIe mahArAjazrIne ApavAnuM mAnapatra* vAMcI saMbhaLAvyuM. A sabhAnuM pramukhasthAna karAcInA pArasI meyara rUstamajI khurazedajIe svIkAryuM hatuM. * juo pariziSTa navamuM.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 khaMDa 8me tyArabAda tA. ra3 12-39nA roja savArathI emaNe vihAra zarU karyo. A prasaMge pAMcase strI purUSa ane bALake pahelA mukAma sudhI-traNa mAIla dUra lAMdhI sudhI sau koI pagapALA munirAja sAthe AvyAM hatAM. bAda mahArAjazrInA AzIrvAda laI sau kaI ravAnA thayA hatA. Ama munirAja vidyAvijayajIe karAcInI bhUmine praNAma karyA ane bhUja javA mATeno vihAra zarU karyo.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa nava kacchane pravAsa
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ :02: kacchanA kinAre vaMkI kacha taNI dharatI, ne vaMkI bhASA bhaNakAra, -dizavAhinI kaMkI saritA, vaMka pahADa taNa traNadhAra; saravara jayAM salile chalakaMta, garavI kacchagha guNavaMta, -dulerAya kArANI 2. lIrathI ravAnA thatI vakhate munirAja vidyAvijayajI sAthe be sAdhuo, keTalAka svayaMsevake, nekare, lerIvAlA ane sipAIo ema sau maLI zumAre pacIseka mANasonI TukaDI hatI. mArgamAMnA kudaratI donuM avalokana karatAM navo navo anubhava meLavatAM ane mAMsAhArIone banI zake teTale bodha ApI ahiMsAnA mArge vALatAM munirAjanI A maMDaLI vihAra karI rahI hatI.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra4 khaMDa - mo malIra choDyA pachI lAMdhI, pIparI, gagarazeTha, DAbhejI, ghAro, guMje, ThaThThA, siMdhuno kAMThe, sujAvala, daDI, mIrapura, baro, khoravAha, goTha mullAhusena, tarAI, badIna, hArI, kaThaNa, lAlA, je patana ane raDemI bajAra - Ama pravAsa karatAM karatAM-AtmAno AnaMda anubhavatAM anubhavatAM munirAjanuM maMDaLa kacchanA kinAre poSa suda 7 nA roja AvI poMcyuM. munirAja vidyAvijyajInI maMDaLI malIrathI kaDhA AvI. ThA choDyA pachI sAta mAIla dUra AvelI siMdhu nadI UtaravAnI hatI. karAcIvALA zrI edala kharAse pahelethI tyAM AvI baMdobasta karyo hate. eTale jaMgalamAM paNa munimaMDaLane jarA ya muzkelI naDI na hatI. tyAMthI munirAja badIne AvyA. karAcI ane haidrAbAdathI siMdhI bhAI baheno to ahIM sudhI dharmalAbha levA AvatA hatA. zraddhA e ajaba vastu che. enI jyota sadA jenAM aMtaramAM pragaTe che enuM jIvana sArthaka thAya che. munirAjanA tyAgabhAve karAcI ane haidrAbAdanA bhAI kheno upara na bhuMsAya evI chApa pADI hatI. teo emano bhaktibhAva darzAvavA badIna sudhI AvI pahoMcyA hatA. siMdha sarakAre munimaMDaLIne mATe jema polIsanI vyavasthA karI hatI tema, pablIka varkasa khAtAnA baMgalAnI paNa vyavasthA karI hatI. chatAM kaI kaI mijAja aphasarane paNa anubhava thayo. ane emane mijAjI damAma joI munimaMDaLa hasI paDatuM. paNa jyAre e zudra jIvone badhI vigatanI jANa thatI tyAre e
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ karachanA kinAre 325 sau pANI pANI thaI jatA. ane munirAjanI sevA mATe prANa pAtharavA taiyAra thatA. ane janatA te bhAvanI bhUkhI che. lokone jANa thAya ke munimaMDaLI AvI che ke bicArA tyAM doDatA Ave. mIThAI lAve, patAsAM lAve, keTalAka rokaDa rakama sAdara kare. munirAja vidyAviyajI kahetAH "paisA ame letA nathI." A sAMbhaLI lokone navAI lAgatI. mIThAI ane patAsAM garIbone vaheMcAvI devAmAM AvatAM. munirAjanA upadezanI jabarI asara thatI. keTalAka to pravacane sAMbhaLI mAMsAhArano tyAga karatA. keTalAka vidyAno ADaMbara karanArA ardhadagdha paMDita tarIke oLakhAtA bhAguM tuTayuM saMskRta, bhAgyuM tUTayuM siMdhI ema bhASAno khIcaDo karatAM munirAja pAse AvatA. paNa jyAre teo munirAjanI vANI sAMbhaLatA tyAre e mugdha thaI jatA. ApaNA dezanI janatAmAM ajJAne moTuM ghara karyuM che. koI dorAdhAgA karAvavA Ave, to keTa davAdArU karAvavA Ave. munirAja kahetA : ame to AzIrvAda ApI jANIe chIe." ane e sAMbhaLI sau khuza thatA. eka prasaMge hakAbAdathI traNa musalamAna amaladAre meTaramAM be
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 khaMDa 9 mA madIna munirAja pAse AvyA. theADAka vArtAlApa thatAM emane paricaya thayA. dhama carcA thaI. eka jaNe munirAjane pUchyuM : Apa hAtha dekhate haiM ? ' munirAje ThaMDe kaleje javA dIdhe : 6 nahi me hAtha nahi dekhatA, muMha dekhatA hUM.' . bicArA jhaMkhavANA paDI gayA. munirAje kahyuM: bhAie' tamAre hAtha banAvavAnI zI jarUra che ? jene khudA upara akIna hoya te kAine hAtha batAve ? kurAne zarIphamAM phakIrAne hAtha batAvavAnuM pharamAna che? munirAjanA ATalA zabdo emane mATe basa hatA. 6 " eke kahyuM: * ApanI vAta munirAja ! sAcI che. bIje khelyAH dhRta sAdhue AvAM bahAnAM nIce jagatane chetare che.' C trIjAe javAba ApyAH * lobhiyA hoya tyAM dhUtArA bhUkhe na mare e vAta sAcI che.' musalamAnanA makakAzarIpha tarIke oLakhAtA ' luhArI' thai munima`DaLa phaNa AvI pahoMcyu A AkhuM ye gAma mAMsAhArI, hADacAmanu jANe mALakhu na hoya eveka lakhuza sAdhu munirAja pAse AvI par3oMcyA. hAthamAM kamaMDaLa ane khabhe jhALI laTakAvelI hatI. bhUkhanA duHkhathI e riyAi rahyo hatA. mAMsAhArI mulakamAM te evI ja vale thAyane ! enI muMjhavaNane pAra na hato.
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ kacchanA kinAre 327 vidyAvijayajInA svayaMsevakAe ene bhAjata karAvyuM ane rAtabhara peAtAnI sAthe rAkhyA. bAvAjIneA AnaMda mAtA na hatA. munimaMDaLa tyAMthI ravAnA thayuM. eTale A bAvAjI paNa enI sAthe sAthe ravAnA thayA. rastAmAM ene maraDA thayA ane enI sthiti gaMbhIra thavA lAgI. khAvaDA khAte AvyA tyAre khAvAjIne chuTA karyAM. AbhAranI lAgaNI vyakta karatA bAvAjI ravAnA thayA. Ama poSa suda 7 ne budhavAre Akhuye munimaMDaLa kacchanA kinAre rahemakI bhAre AvI pahoMcyuM. vidyAvijayajI jyAM jyAM pravAsa kare tyAM tyAMne tihAsa, bhUgeALa ane samAja darzIna e traNaneA abhyAsa karavAnI emanI bhAre jIjJAsA. pote je dharatI upara paga mUkayA che e dharatInA pUrva itihAsa ro| hatA? hAla kevI paristhiti che-bhUgALamAM enuM sthAna kayAM che? tyAMnI prajA bhUtakALamAM kevI hatI ! Aja kevI che ? AvA AvA aneka praznone jhINavaTabharyAM abhyAsa kare ane janatAne ene lAbha maLe e dRSTie saunI noMdha kare ane e nAMdha parathI gra Mtha taiyAra karI janatAne ene lAbha Ape. hemakI bajAramAM rastA uparanI eka dhama zALAmAM munima`DaLe mukAma karyAM. ane tyAMthI pahelA mukAma phalarI khAte karyAM. patharAyelA khullA medAna uparathI lAgatuM ke A rahyu che. mA mAM kAI jagAe pANInuM nAtizAna na maLe, na jhADa na pAMDu; na pazu na pakSI. upara Abha nIce jamIna.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 khaMDa 9 me bicArA svayaMsevako ane nAkare pANI vinA vakAsI rahyA hatA. caturbha jabhAI nAmanA eka gRhasthe kahyuM : ema hAtha joDIne besI rahevAthI zuM vaLavAnuM che? eka bhIlane sAthe laIne lerImAM cAle." ane e upaDayA te bAraeka vAge pANI laIne AvyA. pANI levA jatAM AvatAM emane pArAvAra muzkelI naDI. bIjA dahADAnI musApharI te vaLI raNamAM thavAnI hatI. eTale te mATe pAchA te loko sAMje pANI bharavA gayA te cheka moDI rAte AvyA. savAre saue mukAma ukAvyo ane raNanI jamIna upara mIThAnA thara jANe jAmI gayA hatA. cogaradama pazu, paMkhI-ke jhADapAna kAMI ja jovA na maLe. AvI muzkelIbharI musApharI karatAM munimaMDaLa bhIDIArA AvI pahoMcyuM ane tyAMthI poSa vada 4 ne ravivAranA roja teoe karachanA pATanagara bhUjamAM apUrva sakAra sAthe praveza karyo.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 8: karachanA pATanagaramAM , rAcI cheDatI vakhate dAktara ane hImaMDaLe munirAjane - eka varSa mATe ArAma levA mATe vinaMti karI hatI. paNa ArAma ne mATe haiya? munirAjane ArAma kevo? emane te pravRttimAM ja nivRtti lAge che. janatAnI sevAmAM jIvananuM zreya bhAse che. bIjanAM kalyANamAM ja sadA teo potAnuM kalyANa mAne che. - munirAja vidyAvijayajI bhUja jaI pahoMce tenA be divama pahelAM ja vaDodarAnA nivRtta nAyaba divAna rA. ba. goviMdabhAI hAthIbhAI desAIe kacchanA mahArAjakumAra temaja bIjA adhikArIo upara patra lakhI vidyAvijayano paricaya karAvI lIdho hato. munirAjane bhUja AvatAM ja A vAtanI jANa thaI. lajAmaNInA chADa mAphaka emanuM haiyuM zaramanA saMkocathI saMkocAI gayuM.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 khaMDa mo ane bhUjamAM sau koI emanI pAse dharma lAbha levA tatpara banI gayuM. vidyAvijayajI jyAre kAzI khAte zrI yazavijaya pAThazALAmAM saMskRta zIkhatA hatA tyAre emanA gurUdeva sAthe zrI mohanavijayajI nAmanA eka munirAja rahetA. e vAta upara atyAre pAMtrIsa varSanA paDadA paDI cUkyA hatA. ATale lAMbe samaye paNa evA vAvRddha munirAjanAM darzanano lAbha levAne jANe kudaratI ja saMjoga hoya ema lAgyuM. bhUjamAM pravezatAM ja e sAdhupurUSanAM darzana thayAM. ane emanAM darzane kAzIpAThazAne e bhUtakALa jAgRta thayo. ane smaraNe tAjAM thatAM gurUdevanI tejasvI mUrtinuM smaraNa paNa thayuM. jemane caraNe besI pote dharmano kakko ghUMTayo hato-jemano kRpAprasAda pAmI pote AtmAno utkarSa sAdhyo hato jemanI chatrachAyAmAM pote jJAnanAM teja jhIlyAM hatAM jemanI pAse pote dharmanI dIkSA lIdhI hatI evA pUjya gurUdeva sAthenA sarva jIvana prasaMge hRdaya phalaka upara jANe ramavA lAgyAM. ane bhUjamAM cAlIsa divase munirAja vidyAvijyajI ane muni2 ja zrI. mehanavijayajI baMne sAthe ja rahyA. bhUjamAM nAtanA vaMDA' tarIkenA eka prasiddha sthaLe nagarazeTha sAkaracaMda pAnAcaMda, jAdhavajI pAnAcaMda, devacaMda kAnajI ane evA bIjA jaina sevA samAjanA sabhyoe munirAjanAM pravacano goThavavAnI vyavasthA karI.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ kacchanA pATanagaramAM ha31 covIse divasa pravacano thatAM ja rahyAM. reja hajAronI mAnavamedanI bhagavatI vAgIzvarInuM varadAna pAmelA munirAjanI madha jevI vANIne lAbha levA ulaTavA lAgI. munirAjanI vANI sAMbhaLavA jeno uparAMta jetaro paNa eTalA ja rasa letA. e arasAmAM kacchamAM viharatA sthAnakavAsI saMpradAyanA vidvAna muni zrI devacaMdrajI svAmI sAdhumaMDaLa sAthe bhUja AvI pahoMcyA. jaina saMpradAyanI najare mUrtipUjaka ane sthAnakavAsI baMne saMpradAyanA sAdhuonA eka ja vyAsapITha uparathI pravacane thavAM lAgyAM. kharekhara e Azcaryajanaka ghaTanA hatI. bhUjanA rAjakarmacArIo dIvAna sAheba. TI. DI. rANA, mahesula khAtAnA vaDAzrI paMDayA, polIsa khAtAnA vaDA zrI keDAvALA, nyAyAdhIza zrI yazazcaMdra, vaDA tabIbI amaladAra DaoN. jAdavajI, hisAbI khAtAnA vaDA zrI motIbhAI mahetA vageree munirAjanI pravRttiomAM khUba sAtha Apyo hato. bhUjanI sAhityasabhAnA Azaya nIce tA. 11-2-40nA roja divAna sAhebanA pramukhapaNA nIce "IzvaravAda' e viSaya upara munirAja vidyAvijyajInuM eka viziSTa pravacana goThavAyuM hatuM. saMvata 1996 nuM cAturmAsa kacchanA paropakAra parAyaNa vartamAna mahArAva zrI vijyarAjajInA AgrahathI munirAja vidyAvijyajIe bhUja khAte karyuM hatuM. bhUjamAM AvatAM pahelAM vidyAvijayajIne ema muddale kalpanA na hatI ke huM bhUjanA rAjakuTuMbanI paNa vyaktinA nikaTanA paricayamAM AvIza.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 khaMDa - mo. bhUjamAM munirAjanAM pagalAM paDe mAtra eka ja dina thayA hatA. bIje dahADe karacha rAjyanA khAnagI khAtAnA vaDA amaladAra zrI hIrAcaMda saMghavI dvArA zrI vijayarAjajI sAhebe mulAkAta mATe munirAjane nimaMtryA. ane tA. 31 mI jAnyuArInA roja munirAjane emanI mulAkAta thaI. zrI vijayarAjajIe eka kalAka jJAnacarcA karI ane tyAM ja AgAmI comAsuM bhUja khAte ja karavAnI vinaMti karI-Aha karyo. bhUjanI AvI paristhiti daramiyAna munirAja vidyAvijayajIe zrI mohanavijayajInA samAgamane paNa lAbha lIdhe. karAcImAM emaNe potAnA ziSya pUrNAnaMdavijayane dIkSA ApI hatI. tAH 6 ThI mArca 1940nA roja jana saMghanI sArI dhAmadhUma sAthe pUrNAnaMdavijayajIne vaDI dIkSA ApavAmAM AvI. bhUjamAM cAturmAsa karavAnuM to nakakI thayuM hatuM. cAturmAsa besavAne haju vAra hatI. eTale e samaya kacchanAM bIjAM gAmomAM vicaravAno vicAra munirAje karyo. paNa bhUjanAM traNa jANItAM vyAyAmamaMdiroe munirAjano lAbha levAnuM nakakI karI emanAM pravacane gehavyAM. ghera beThA AvelI gaMgAmAM snAna karI pAvana thavAnuM-ane e rIte puNya meLavavAnuM kANu cUke? ane munirAjanA bhujanA nivAsa daramiyAna emanA maMtrI tarIkenuM kArya mAstara rAmasiMhajI kAnajI rAThoDe saMbhALI lIdhuM hatuM.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 34: bhUjathI vidAya ( 9mI mArca 1940 nA dine bhUja khAte cAlIsa divasanA - nivAsa pachI munimaMDaLa bhadrezvara javA mATe ravAnA thayuM. ane bhadrezvara AvatAM tyAMnI ramaNIyatAe, maMdiranAM AkarSaNe, zAMta vAtAvaraNe munirAjanAM cittane tyAM sthira thavA mATe sAda pADe. phAgaNa suda trIjathI pAMcama sudhI ahIM lokone bhAre meLo bharAyo. leke dhAratA ke A vakhate duSkALanA kAraNe meLAmAM bahu ochA leke bhAga leze. paNa mAnavInI dhAraNA ochI ja gaNitano hisAba hoya che ? jema tIDa paDe ema mAno ulaTI paDyAM. meLAmAM ajaba raMga jAme. medAnanA eka suMdara maMDapamAM munirAjanA pravacanogavavAmAM AvyA.
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa - me rAya ane raMka, vidvAna ane abhaNa -koIpaNa jAtanA bhedabhAva vinA munirAjanAM pravacanonI moja mANavA lAgyA, AkhuM kaccha pharavAthI paNa munirAjane jaina samAjanA bhAIono je paricaya na thAta te emane A meLAe karAvyo. kaccha bahArathI AvatA sAdhuone kacchanA leke paradezI sAdhu tarIke oLakhe che. munirAja vidyAvijayajI, kacchI lokonI daSTie paradezI sAdhu hatA. ahIM vidyAvijayajIe kacchanI prajAnAM hadayanI vizALatA anubhavI. tyAMnA "dezI sAdhuonA saMparkamAM paNa AvyA. paNa e saMparka daramiyAna munirAje zuM joyuM ? tyAMnA "dezI sAdhuonA dilanI saMkucitatA. meLAnI pUrNAhuti bAda paNa munirAja paMdara divasa bhadrezvara khAte ja rokAyA. bhadrezvaramAM dharma lAbha levA AvatA zrImada rAjacaMdrajInA - bhakta zrI. punazIbhAI jJAnacarcAmAM sAro rasa letA. mahAvIra jayaMtIne divasa najIka AvI rahyo hato. vidyAvijayajIne lAgyuM ke "mahAvIra jayaMtI" no divasa AkhA rAjyamAM jAhera tahevAra tarIke maMjUra thAya te kacchanI jaina prajAnA AnaMdano pAra na rahe. gAmegAma te divase mahAvIra svAmInI jayaMtI UjavAya ane vAtAvaraNa zudhdha bane ane munirAje e saMbaMdhI kacchanA mahArAvazrIne patra lakhI mAgaNI karI. pariNAme A mAgaNI svIkAryAne tAra dharmapremI dIvAnazrI rANAsAheba taraphathI maLe ane janonA AnaMdano pAra na rahyo.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhujathI vidAya Akhare mAMDavInA saMdha taraphathI zeThe nAgajI purUSAtama, zeka yopaTalAla lakSmIcaMda Adie vinati karatAM mahAvIra jayaMtI prasaMge mAMDavImAM rahevAne ni ya thayA. 365 kucchanA kaMDI pradezamAM munirAjane pravAsa zarU thayA. A pradezane kucchanA svarga 'nI upamA ApI zakAya. A pradezanA dareka bhAgamAM hajI dhama bhAvanA jAgRta rahI che. bhadrezvara cheDayA pachI luNI, gAyarasamA, AreA, mudrA, bhujapura, dezalapura, moTIkhAkhara, nAnIkhAkhara, bIdaDA, keADAya ane mAMDavI ane te pachI nAgalapura, navAvAsa, rAyaNa, kADAya, talavANA, meTAsIyA, dahIsarA ane sukhapura A badhA gAmeAnuM paribhramaNa munimaMDaLe Adayu.. ' kaDInA pratyeka gAmamAM utsAhI kAryakartAone utsAha apUrva hatA. muMdrAmAM nAnAlAla galAlacaMda, mATI khAkharamAM zeTha raNazI devarAja, ne zAmajI neNazI, nAnI khAkharamAM zeTha premajI ladhAbhAI, desalapuramAM TAkarazI bhavAnajI, te maganalAla umarasI, bhUjapuramAM zAha ANaMdajI devazI, zeTha velajI meghajI, te zeTha pUjAbhAI ThAkarazI. bIDAmAM zeka kalyANajI mAvajI vagerenA utsAhane lIdhe pravacane!nI pravRtti sArI thai hatI.
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 75 : mAMDavImAM mahAvIra jayaMtI DavImAM munimaMDaLa sattara divasa rokAyuM hatuM. tyAMnA yuvakamaMDaLe apUrva utsAha darzAvyo hato. mAMDavImAM mahAvIra jayaMtI addabhuta rIte ujavAI hatI. paMdarathI sattara hajAra mANasee sabhAmAM hAjarI ApI hatI. ane eTalA badhA mANasono bhojana prabaMdha mAtra gaNatrInA ja kalAkomAM thAya e kharekhara prabhunI ja kRpAnuM phaLa hatuM. A sabhAnuM pramukhasthAna kacchanA vartamAna nareza zrI. vijyarAjajIe svIkAryuM hatuM. munirAja vidyAvijyajInAM vyaktitvano pratApa e jyAM jyAM saMcaratAM tyAM tyAM ajaba rIte paDI jato. joke emanI pAchaLa aMjAI jatA-ghelA thatA.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDavImAM mahAvIra jayaMtI zuM ? e kAi jAdugara che ? ema kAI savAla pUche teA enA javA khamAM ApaNe jarUra kahI zakIe ke e jAdugara nahi-mahAna jAdugara che. dharmanI siddhinI sAdhanA dvArA mAnavInA manane mela dheAI nAMkhavAne jAdu e jANe che, e kImiyAgare hAra mAnavIonAM haiyAne pApane pathethI puNya bhaNI vALyAM che. 337 mAMDavIthI vihAra karavAnI taiyArI cAlatI hatI tyAM mAMDavInI pAMjarApeALanI eka kAya vAhaka samitie mAMDavInI Adarza pAMjarApeALa mATe janatAne upadeza karavA mATe munirAja (vidyAvijayane namra nivedana karyuM". munirAja te prajAnA sevaka. pIDitAne AnAda Ave ane e mATe tatpara na thAya e kema bane ? sabhA ceAjavAmAM AvI. phALA mATe upadeza karavAthI A sabhAmAM ghaNI echI hAjarI thaze ema ghaNA lAkAte lAgyuM. paNa zvaranA saMketa kaMi judA hatA. munirAje potAnI lAkSaNika zailIe pravacana karyuM. pIDita leAkeAnI vahAre dhAvA janatAne vina Mti karI. karuNAthI chalochala bharelAM munirAjanAM pravacane darekanA haiyAne pIgaLAvI nAkhyuM. ane haiyAnI e vedanA AMsu banIne pratyeka mAnavInI AMkhamAMthI TapakavA lAgI. sabhAmAM beThelA mAnavI pAse-jenI pAse kaI rakama hatI te pheMkavA mAMDI. jenI pAse kAMI ja na hatuM teNe peAtAnAM nAma noMdhAvyAM. kalpanAmAM ya na Ave evI hajArAnI rakama mAtra aDadhA kalAkamAM UbhI thaI gai, Aja arasAmAM kacchanA mahArAvazrIne AMgaNe porabaMdaranA mu. 22
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 khaMDa , mo mahArANA sAheba zrI naTavarasiMhajI mahemAna tarIke padhAryA hatA. temaNe eka divasa potAnA e.DI.sI. dvArA munirAjane maLavAnI IcchA vyakta karI ane tyAMnI jaina dharmazALAmAM pitAnA maMtrI sAthe padhAryA. temaNe vidyAvijayajI pAse eka kalAka dharmopadeza sAMbhaLyo. Ama rAjendro paNa sAcA dharmendra pAse potAnuM mastaka jhukAvavAmAM parama AnaMda mAne che. mAMDavInA AgevAnImAM zeTha nAraNajI purUSotama, zeTha kalyANajI dhanajI, pipaTalAla lakSmIcaMda, vIkamasI paTela vageree jayaMtInA utsavamAM ane dareka kAryomAM khUba utsAhathI bhAga lIdhA. tyAMthI munirAja koDAyamAM AvyA. cerAsI varSanI vayanA bujharga pite hovA chatAM potAne juvAna tarIke oLakhAvatA jainonA prasiddha vidvAna paMDita lAlana tyAM padhAryA hatA. munirAja sAthe rahevAmAM emaNe khUba AnaMda thayo. jyAre viziSTa guNa dharAvatI vyaktio ekabIjAne maLe che tyAre haiyAmAM anahada AnaMda thAya che. kahyuM che ke - jJAnIse jJAnI mIle, kare jJAna kI bAta." e vAta sAva sAcI che. ahIM eka mAsa sudhI vyAkhyAne cAlu rahyAM. eka samaye kacchanuM kAzI gaNAtA AkaDAya gAmamAM jJAnapravRttio khUba thatI. sArAmAM sArA prAcIna hastalikhita graMthanA be bhaMDAro haju A gAmamAM che.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDavImAM mahAvIra jayaMtI kADAyanI bhAvika prajAe paDita lAlananI varSoMnI samAjasevAnI kadaradAnI tarIke munirAja zrI vidyAvijayajInA pramukhapade eka samAraMbha yAjI emane sArI rakamanI eka thelI arpaNa karI. ahIMnA paTela maganalAla tathA ravajIbhAI vageree paNa muni maMDaLanI sArI sevA bajAvI hatI. 39 kADAyathI munirAjanI maMDaLI Asa`khIyA gai.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ mu : 7 : vidyAthI pariSada nirAja vidyAvijayajI je samaye kaDImAM vihAra karI rahyA hatA, te vakhate bhUjanA vidyAthI e akhila kaccha vidyAthI sa'melana ' bharavAnI hilacAla karI rahyA hatA. 6 eka divasa rAyasiMha rAThoDa mAstare kahyuM: gurUjI ! vidyArtha saMmelana bharavAne niNaeNya thai gayA che ane Ape bhUjamAM AvI vidyAthI enA utsAhamAM vRddhi karavI paDaze. ' tyArabAda vidyAvijayajI Asa`bIyA AvyA hatA. tyAM vidyArthI saMmelananA saMcAlakAnuM eka pratinidhimaMDaLa munirAjane maLyuM ane pramukhapada levA mATe temaNe emane AgrahapUrvaka vinaMti karI. vidyAthI enI pravRttiemAM munirAja vidyAvijayajI hamezA rasa le che. zArIrika asvasthatA hovA chatAM vidyAthI enI pravRttine utsAhane
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyArthI pariSada 341 -vega maLe te dRSTie emaNe vinatine svIkAra karyo. ane A mI jIne savAre ATha vAge bhUja mukAme AvI paheoMcyA. munirAja / dRSTA che, nAnI che, dharmAMcAya che. Aje aneka ziSyAnAM vRMdA emanI dharmabhAvanA, ane jJAnane lAbha lai rahyAM che. peAte gurUpade hovA chatAM peAtAnI jAtane eka vidyAthI mAne che. ane jagatanI nizALanA vidyArthI tarIke AvA mahAjJAnI purUSa potAnu jIvana gALe e ochA gauravanI vAta che? emAM ja jJAnInAM jJAnanI, dha purUSanA dhama nI mahattA che. ane munirAjane vidyA pratye khUba Adara chatAM munirAja jANatAM ke vidyAthI enA utsADamAM bharatI AvatAM ye vAra naDu ane eTa AvatAM ye vAra niha. zistAnanA guNa dareka vidyArthI mAM hovA oie tene abhAva meATA bhAganA vidyArthI emAM jovAmAM Ave che. A vAta bhUja AvatAM ja munirAjanA jANavAmAM AvI. vidyAthI onI vacamAM matabhedo paDayA che ane ene aMge vidyAthI pariSThanuM zubha pariNAma Ave evA saMbhava na hatA. bapore traNa vAge saMmelananI zarUAta bhuja vidyArthI saMghana Azraya nIce thanAra hatI. A saMghanI sAme vidyArthI enI bIjI eka saMsthAe me|racA mAMDayA hatA. ane A baMne saMsthAo vacce ghaNu UbhuM karanAra vaLI trIjI ja ma`DaLI hatI. e nAradamuninuM kAma karatI - tene laDAvI mAravAnuM.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 munirAjane lAgyuM ke dezanA vidyAthIvargamAM zistapAlanane ghaNo abhAva che. emane potAnAM sAcA kartavyanuM bhAna nathI. AvA vidyArthIo dezanuM zuM daLadara phITavAnA che? ane chatAM emaNe baMne pakSo vacce samAdhAna karavAnA ghaNA prayatno karyA ane emAM emane phatteha maLI. sADA traNa vAge samAdhAna thayuM. A samAdhAnanA kAryamAM mAMDavInA bhATiyA bAlAzramanA gRhapati kalyANabhAI chAyAe sAro sahakAra Apyo hate. bhUja vidyArthI saMghanA Azraya nIce saMmelananuM kArya be divasa cAlyuM. munirAjane A be divasa daramiyAna keTalAka vidyArthIone malIna vRttine khyAla AvI gayo. emaNe e vidyArthIomAM lobha, IrSyA ane beTo mamata je. saMmelananA pramukhapadethI munirAje eka mananIya pravacana ApyuM hatuM. kharekhara e AkhuM pravacana vidyArthIoe bodha levA lAyaka che. * che juo pariziSTha dasa huM
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ : c7 : bhUjamAM cAturmAsa I turmAsa zarU thAya te pahelAM "sadana vADI ane vAMDhAyanI be keLavaNI saMsthAonI mulAkAta levAno vidyAvijayajIne meka maLyo. "sadanavADI' saMsthAnA saMcAlaka-enA prANasamAM prabhulAla dhoLakIA ghaNA vakhatathI munirAjane padhAravA mATe vinaMti karatA hatA. sarasvatI sadanamAM rASTrabhASA hidIne paNa sAruM sthAna ApavAmAM AvyuM hatuM. hiMdI parIkSAmAM pasAra thanAra vidyArthIone pramANapatro ApavAno meLAvaDe munirAja vidyAvijayajInA pramukhapaNa nIce yojavAmAM Avyo. ane vAtAvaraNamAM ajaba raMga jAmyo. A sthaLanI pAse ja vAMDhAyanuM gurUkula che. eno kulapatA bAvA udhdhavadAsajI che. munirAje joyuM ke A saMsthAmAM AibaranuM prAdhAnya ghaNuM che.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 khaMDa - me munirAjane lAgyuM ke A saMsthAmAMthI udhdhavadAsa jatA rahe te enuM zuM thAya ? ane emaNe potAnA svabhAva pramANe pravacanamAM e vastuno ja sahaja nirdeza paNa karyo. tyArabAda thoDA divase emane khabara paDI ke bAvAjIne vairAgya thavAthI pasAra thaI gayA. vaLI pAchuM thaDA samaye ema paNa jANavAmAM AvyuM che ke bAvAjI pAchA AvyA che ane eka maTulI bAMdhI upalaka daSTie gurUkula upara dekharekha rAkhe che. cAturmAsa karavA mATe munirAja ane emanI maMDaLI bhUja khAte AvI pahoMcI. munirAja pitAnAM pravacano dArA janatAne jJAnanAM amRta pAI rahyA hatA. eka dahADe sAMja paDI rahI hatI. eka apaMga vRddha DesImA be lAkaDInA TekAthI haLave haLave cAlatAM munirAja pAse AvyAM ane vaMdanA karIne belyAM : "sAhebajI ! Apa mAsAmAM vyAkhyAna kayAM karaze?" munirAje jaNAvyuM : "vaMDAmAM." mAjInA haiyAmAM jANe dharatIkaMpano dhakko na vAgyA, jANe ke emane mAthe beo na tUTI paDyo hoya tema emanI vedanAno to pAra ja na rahyo. emaNe kahyuM: " are re! mahArAja ! vaMDAmAM te vyAkhyAna thAya? A lAkha karIne apAsaro zuM kAma banyo che ?' munirAje jaNAvyuM : "je mATe banyA haze te bhagavaze, mA ! * devA
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhujamAM cAturmAsa 345 huM te vaMDAmAM ja bhASaNa karIza. pahelAM savA mAsa rahI gayo tyAre paNa vaMDAmAM ja meM pravacano karyA hatAM ne ?" DosImAe kaDaka thaIne kahyuM : "nA, ema na thAya ! munirAje javAba Apyo : mA ! thAya ke na thAya e to mAre mArA gurUne pUchavAnuM rahyuM tamAre A bAbatamAM kaMI kahevAnI jarUra nathI.' ane eTaluM sAMbhaLatAM ja lAkaDI TekatAM TekatAM ane baDabaDATa karatAM karatAM DesImA ravAnA thayAM. pAchaLathI munirAjane jANa thaI ke A mAjI ane emanI bIjI traNeka madadanIza strIo bhUjamAM jyAre koI tapAgacchanA sAdhu comAsu kare . che tyAre teo potAno kaDaba jamAvI de che jethI koI paNa sAdhu emanA vicArathI jarAye A pAcho na thAya. vadhAremAM te munirAjane e paNa jANavA maLyuM ke tapAgacchane khAsa khAsa agresara zrAvake paNa A DozImA ane emanI celIo nI marajI jALavIne ja badhuM kare che. A vakhate paNa tapAgacchanA keTalAka zrAvake A "nArIvRMdanA vicArone cakrAve caDyA ane vyAkhyAna vaMDAmAM na thAya to sArU evI IcchA emaNe paNa vyakta karI. zrI vidyAvijayajI jANatA hatA ke A leke vaMDAmAM vyAkhyAna zA mATe nathI cAhatA ? mukhya kAraNa to e hatAM ke jaina sAdhu upAzrayanI cAra divAlathI bahAra vyAkhyAna ApI ja na zake, evI emanI mAnyatA ane bIju e ke vaMDA jevA prasiddha sthAnamAM vyAkhyAna thAya, te
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - 346 khaMDa - me strI-puruSonI bhIDa jAme ane prabhAvanAmAM patAsA, nALIera, vadhAre khape mATe upAzraya sAro ke jyAM pAMca pacAsa mANasathI vadhAre AvI ja na zake ane te paNa jaina vANiyA ja, paNa vidyAvijyajIne vANiyAonI prabhAvanAnI darakAra ja kayAM hatI? evI lAlacathI lokone vyAkhyAnamAM kheMcI lAvavAnI vidyAvijayajIne jarUra nahotI. emanI vANI ja evI apUrva prabhAvanA hatI ke je te svIkAravA dharmaka nAta jAtanA bheda vinA tamAma loko doDI AvatA. ane munirAjanA pravacano vaMDAmAM zarU thayAM. roja hajAre mAnavIo-strIpuruSa eno lAbha levA umaTatAM. je lekane A vaMDAmAM vyAkhyAna sAMbhaLavA AvatAM abhaDAI javAno bhaya lAgatA teonAM pagalAM paNa dhIme dhIme A bAju paDavAM lAgyAM. munirAjanI A zubha pravRttimAM mahArAvazrI, mahArAja kumArazrI. ' divAna sAheba ane bIjA adhikArIoe sAro sahakAra Apyo hato. cAturmAsa mATenuM nimaMtraNa ja zrI vijayarAjajI sAhebe munirAjane ApyuM hatuM. rAjavIne mAthe te rAjakAjanAM aneka kAryonAM rokANa-ciMtA javAbadArI hoya che. Uneasy lies the head that wears the crown. chatAM paNa teozrI emAMthI paNa samaya kADhI vakhatovakhata munirAjane bolAvI lAbha UThAvatA. A cAturmAsa daramiyAna vidyAvijayajInA gurUdeva zrI vijayadharmasUrijI mahArAjane arADhamo "puNyatithi' matsava karAcInA bhUtapUrva meyara zrI rUstama sadhavAnA pramukhapade ujavAyo hato. teo eka khAsa
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUjamAM cAturmAsa 347 vimAna dvArA bhUja AvyA hatA. gujarAta kAThiyAvADa ane kacchanA judA judA tAlukAomAMthI ghaNu lokoe A matsavamAM bhAga lIdhe hate. divALInA divasamAM, ghara ghara dIvA thAya; phaTAkaDA phaTa phaTa phuTe, bALaka bahu harakhAya. e kavitAnuM paheluM caraNa barobara che paNa phaTAkaDA phuTatAM joI bALaka harakhAya che e bIjuM caraNa ghaNu samayathI vidAya mAgI le che. tene badale lakhavuM joIe 'phaTAkaDA phoDe nahi, emAM pApa ghaNAM ya." munirAje paNa ahIM zALAo ane kanyAzALAomAM jaI vidyArthI-vidyArthinIone phaTAkaDA nahi pheDavAno sabodha Ape. A pravatinuM zubha pariNAma AvyuM ane jANe bhUjamAMthI phaTAkiDAno moha alepa thayo. bhUjanA bhUdhaNarUpa sevAbhAvI kAryakartAo nagarazeTha sAkaracaMdra pAnAcaMda, tulasIdAsa mULajIbhAI zeTha, tathA rAyasiMha kAnajI rAThoDa jevA nisvArthI bhAIo munirAjanA samAgamamAM AvatAM munirAjanA haiyAmAM emanA sevAbhAvanI sArI pratIti thaI. kacchamAM navarAtri ane dazerAnA divase pazuvadha thatA. munirAjanI kaccha khAte hAjarI hovAthI muMbaInI jIvadayA maMDaLIe munirAja tema ja kacchanA mahArAvazrI upara patro lakhyA, tAra karyA. hiMsAnI A pravRtti koI paNa saMjogomAM aTakavI joIe ema teo sau mAnatA ane temAM e munirAjanI hAjarI hovAne kAraNe A
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 khaMDa 9mo kArya AsAnIthI thaI jaze ema saune lAgatuM, paNa kacchanA te vakhatanA mahArAvAthI ane temanuM sasta kuTuMba gharmapremI hovA chatAM jaDI cAlatI AvatI rUDhiomAM 2AtanAra hoI evA rivAjone e vaLagI rajA hatA. eTale kaMI ja thaI zake ema na hatuM. ke to munirAja : para AkSepo karavA lAgyA. paNa emaNe eTaluM na vicAryuM ke munirAjathI A bAbatamAM zuM thaI zake ? bhUjanI sthiratA daramiyAna kacchanA vAgaDa ane bIjA prAMtanA duSkALathI pIDAyelA mAnavIo mATe munirAje karAcInA nAgarikane eka vinaMti karI hatI. tenA javAbamAM jamazeda mahetA, edala kharAsa, DuMgarazI dharamazI saMpaTa, zeTha mehanalAla kAlidAsa vageree rUpIA be hajAra mokalyA hatA. mombAsAthI bhAI maganalAla jAdavajI desIe paNa pitAnA taraphathI eka hajAra rUpiyA mokalyA hatA. kacchanA sau bhAIone munirAja pratyeno potAnA haiyAne umaLakomamatA darzAvyA. - tA. 19 mI navembara 1940 nA roja kacharAjyanA vaDA tabIbI amaladAra , jAdavajInA pramukhapaNa nIce eka samAraMbha yojavAmAM AvyuM. munirAje saunuM kalyANa vAMchI aMtaranA AzIrvAda ApyA. A prasaMge kacchanA divAna sAhebathI mAMDIne sarva amaladAroe munirAjane eka "AbhAra patra ApIne potAnI sahayatAno paricaya karAvyo hato. juo pariziSTa agiyAramuM
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 78 : kacchanA anya gAmAmAM bha jathI vihAra karIne vidyAvijayajI ane emanI maMDaLI mAkapaTa' pradezamAM AvI pahoMcI. bhUjathI nakhatrANA sudhIne pradeza 'ma kapaTa' ne nAme eLakhAya che. sukhapara, mAnakuvA, sAmatrA, maMjala maMgavANA, bhaDalI, vitthANa, agIA ane nakhatrANA, ATalAM gAmeAmAM ambe traNa traNa divasa rokAtAM rokAtAM vihAra AgaLa vadhatA hatA. dareka gAmamAM janatAe sArA utsAha daNvyA hatA. mAnakuvAmAM zrI meghajIbhAi, cAMpazIbhAi, bhavAnajI rAghavajI, maMjalamAM, ANaMdajI ane devacaMda, bhaDalImAM kuMvarajI ane cAMpazIbhAi, vitthANamAM prAgajIbhAi, purUSotamabhAi, agIAmAM velajIbhAi DuMgarazI ane nakhatrANAmAM ecara roDa, purUSatama zeTha vagere AgevAne e sArA dharmalAbha lIdhe| hatA.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa0 khaMDa - me tyArabAda koTaDA ane vimoTI thaI mAgazara vada pAMcame munimaMDaLa abaDAsAnI bhUmi terAmAM AvI pahoMcyuM. tyAMthI naLiyA thaIne ja AvyAM. jakhanA jhagaDAmAM munirAja vidyAvijyajIne khUba anubhava thayo. teo tyAM gayA tyAre pUrNa zraddhAthI saue lavAdanAmuM lakhI ApyuM. se so varSanA maMdiranA jhagaDAno aMta Avyo. keTalAka munirAjane ema paNa kahetAH "mahArAja! tamAre vaLI AvA jhagaDAmAM paDavAnuM zuM kAma?' amuka sAdhuoe keTalAka lekine caDhAvyA eTale teo paNa bolavA lAgyAH are ! e to tapagacchanA sAdhu. tame aMcaLagacchanA. maMdira aMcaLagacchanA zrAvakanuM banAveluM-tapagacchanA sAdhune te vaLI pheMsalAnuM kAma sapAtuM haze ?" eTaluM ja nahi paNa munirAjanI niMdA paNa karavA lAgyA. paNa bhatRharie kahyuM che tema munirAjane niMdA zA ne stuti zI ? kUvAnA deDakAthI sAgaranAM mApa zuM mapAya ? vAmana mananA mAnavI munirAjanA hRdayanI vizALatA kayAMthI pichAnI zake? hIrAnI kiMmata te sAre jhaverI ja karI zake. jagatamAM e to anAdikALathI banatuM AvyuM che-sArA kAryane virodha haMmezA thato Avyo che paNa aMtamAM te saccAIno vijaya che. sukAryomAM haMmezAM muzkelIo AvyA ja kare che paNa sAdhupuSpo * jue pariziSTa bAramuM
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ kacchanA anya gAmomAM 351 e muzkelIothI DarI jatA nathI. teo te eno sAmano karI enA upara vijaya meLave che ane e rIte janatAnuM kalyANa kare che. mahAvIra, budhdha, vivekAnaMda, zaMkarAcArya ke dayAnaMda sarasvatI-evA mahApurUSonA mArgamAM kyAM phUla bIchAvAyAM hatAM? emanA mArgomAM kaMTaka patharAyA hatA chatAM teoe e kaMTakane paNa phUla banAvyAM hatAM. viSane paNa amRta banAvyAM hatAM. ane potAnI mAnavatA dvArA pazutAnA pUjArIone sAcA mAnava banAvyA hatA. munirAja vidyAvijyajI paNa hamezAM potAnA vicAromAM makkama raDe che ghaNuM vicArapUrvaka karelA emanA niNa aMtima hoya che-emAM satya ane nIti hoya che. enI pAchaLa dharma ane tenA parizIlananuM baLa hoya che. emAM zraddhA ane sevAnA siMcana hoya che. teo hamezA potAnAM pravacano dvArA zrotAone bhAra daIne jaNAve che: "Izvarane prArthanA karatAM kahe ke hajAre viDyo, hajAre niMdanI niMdAo ane hajAro Aphatone sahana karavAnI mane zakita Ape.' juo tamAro AtmA keTale unnata bane che. virodhIo sAme virodha na kare. niMdaka sAme niMdA na karavI. AtmAnI sAkSIthI tamArA aMtarAtmAnA avAja pramANe tame tamAruM kArya dhapAve jAo, vijaya jarUra maLaze.' cAra mAsa sudhI abaDAsAne vihAra thayAterA, naLiyA, jakhau, lAlA, parajAu, vADApadhdhara, koThArA, sAyarA, sutharI, DumarA, varADIyA, sAMdhava, bhAnADA-A badhA pradezanI janatAne bhakitabhAva apUrva hate.
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35? khaMDa - me naLiyAmAM tyAMnA maMdirane zatAbdi mahotsava hovAthI punaH munimaMDaLI tyAM AvI. ane tyAMthI jazApara, siMdheDI, rApara, vAMku, arikhANA thai sutharI AvyA ane tyAMthI sAMdhaNa. hAlApara, keTaDI, liDiyA thaIne maMjala relaDiyA khAte munirAja AvI pahoMcyA. | terAmAM paMDita purUSotamadAsa, vaidyarAja kRSNadAsa, rDo. jIvarAja, paTela kuMvarajI, jakhaumAM paMDita raghunAtha zAstrI, vAMkumAM dezaLabhAI, hAthIbhAI, ArikhANAmAM hIrajIbhAI, sutharImAM corAsI varSanI uMmaranA "bApA" tarIke oLakhAtA zeTha khImajI bhagata vagere munirAjanA samAgamamAM AvyA eTaluM ja nahi paNa emaNe sAre dharmalAbha lIdhe. kalIkaTa jeTale dUrane sthaLe rahetA dAnavIra zeDa nAgajI purUSottama taraphathI hajAronA kharce keTaDInI pAsenA liDiyAnA jaMgalamAM pazuo mATe vizALa makAna taiyAra karavAmAM AvyAM che. te makAnane eka uddaghATana samAraMbha saM. 1997 ne mArgazIrSa vada 12 nA roja ghaNo bhavya rIte ujavAyo hato. A samAraMbhamAM prAsaMgika vyAkhyAno paNa thayAM hatAM.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 79: gAmaDAnI godamAM (maMjala) bananirAjane vicAra gujarAta kAyiAvADanA vihAre javAne hato. paNa bhAvinA bhUgarbhamAM zuM che e koNa kahI zake ? vidyAvijyajInI zArIrika prakRti asvastha hatI. avAranavAra karAcInI bimArInA thoDA thoDA humalA thayA karatA hatA. AvA saMjogomAM keTarInA upAzrayamAM mAMDavInA dAnavIra zeTha nAgajI purUSottama vagere sAthe polaDiyA viSe vAtacIta thaI rahI hatI. tyAM maMjala relaDiyAthI eka kuTuMbe AvI vinaMti karI. e vinaMti karanAra ujajainavALAM ratanabahenanuM kuTuMba hatuM. eTale A vakhatanuM cAturmAsa maMjala relaDiyA khAte karavAno nirNaya thayo hato. kacachanI pahelA naMbaranI rehA jAgIranA tAbAnA A nAnakaDA mu. 23
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa 9 mA 354 gAmamAM pacIseka jeteAnAM ghara che. A gAmaDAmAM na maLe vaidya ke dAktara; na maLe ajAra ke ceka. eka jagAe UbhA rahIne sAda pADe| te AkhuM gAma e sAMbhaLI zake. AkhA gAmane mATe pANInuM sAdhana eka mAtra taLAva. te garamImAM sUkAi jAya. gAmathI mahAra javuM hoya te mATe paDe. paNa nAnuM ane pahADa utaravA A nAnakaDA gAmamAM pravRtti paNa zI thAya ? savAramAM munirAjanuM pravacana cAlatuM paNa e sAMbhaLavA bhAgye ja ATha dasa mANasA AvatA. eka teA mULe nAnakaDuM gAma ane temAM abhaNa prajA. majalanuM cAtu*sa tA munirAje zArIrika AreAgya mATesvIkAyu hatu. paNa munirAjane ahIM paNa ArAmathI besI rahevuM munAsIba na lAgyu. emaNe mArI kaccha yAtrA ' nAmane graMtha lakhavAnI ahIM zarUAta karI. 6 " munirAje potAnA gurUdeva vijayadhama`sUri mahArAjanI 19 mI jayaMtI ahIM ujavavAnuM nakakI karyuM". paNa A nAnakaDA gAmamAM jayaMtIne kAryakrama ze| rAkhavA e prazna uddabhavyA. ahIMnA vatanI zeTha lAlacaMdanA e putro jIvarAja ane lakhamIcaMda muMbaIthI A arasAmAM AvyA hatA. tee utsAhI ane camarAka hAi AjakAlanI padhdhati pramANe sabhAo bharavAnA anubhavI hatA.. majalanI sAme ja dekhAtA nArAyaNapuranA agresare lAlajIbhAi ThAkarasI, mIThu paTela raMgUnathI tAjA ja AvelA. tyAMnI vadyA maMDaLInA kAryakartA lIlAdhara tathA temanA mitra
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAnI gADhamAM (maMjala) 355 cIyAsaravALA punazIbhAi vagere maMDaLInA evA teA sarasa sumeLa jAmyA ke na pUche| vAta. A badhAnA sahakArathI A nAnakaDuM gAma gAjI UyuM. vAtAvaraNamAM AnaMdatsAha chavAi gayA. phacchanA aneka gAmAmAMthI lagabhaga be hajAra mAnavIe A nAnakaDA gAmamAM jayaMtI maheotsavane AnaMda mANavA UtarI AvyAM. traNa divasa sudhI vAtAvaraNamAM raMga jAmyA. judA judA vaktAonAM pravacane thayAM. AjubAjunA cheAkarAenA khelA, vyAyAmanA prayegA, kanyAonA garamA Adi kAryakrama paNa suMdara rIte rajU thayA. A maMgala prasaMge bhAga levA AvelA sau atithionuM svAgata paNa sArI rIte karavAmAM AvyuM hatuM. jayaMtInA A kAryakramamAM rAhA jAgIranA jAgIradAra DAkAra sAheba zrI. humbhIrasi'hajI bahAdure potAnA yuvarAja ane amaladArA sAthe padhArI sabhAnuM pramukhasthAna lai prasaMgane dIpAvavAmAM suMdara phALA ApyA hatA. ane je AzayathI munirAje A nAnakaDA gAmaneA nivAsa karyo hatA te zarIrasudhAraNAne Azaya phaLyeA. munirAjanI satata pravRtti cAlu hovA chatAM ahI'nu' cAturmAsa ArogyanI dRSTie paNa lAbhadAyI nIvaDayuM. kaccha khAte munirAjanuM vajana 45 ratala ghaTI gayuM hatuM temAM ahInA cAturmAsa daramiyAna 24 ratalaneA umerA thayA. ratanamhena jevAM sevAbhAvI aene peAtAnAM vatanamAM cAturmAsa karAvI vidyAvijayajInA sAnidhyane dharma lAbha peAtAnA vatanavAsIone sArA apAvyA. ratanambyunanI gurUbhakita apUrva hatI. emanI icchA peAtAne kharce pagapALA pAlItANAnI yAtrA karavAnI thai.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 khaMDa - me munirAja vidyAvijyajIne siddhAcaLanI yAtrAe gaye lagabhaga pA sadI vItI cUkI hatI. pharI enI yAtrA karavAnI manamAM mahecachA thayA karatI. tyAM ratanacchene saMgha kADhavAnI vAta karI. ane dariyAva dilanA ratanablene potAnA kuTuMbIo temaja nehIo sAthe eka saMgha kADhayo. kArtika vada trIjanA roja A saMgha pAlItANAnA pravAse javA mATe prasthAna karyuM. maMjalathI pAlItaNAno mArga ghaNo vikaTa che. musApharI paNa seMkaDo mAIlanI karavAnI hatI. sAdhuo to jANe pagapALA vihAra karavA mATe TevAyelA hatA paNa saMsArIone paNa emanI sAthe kheMcAvAnuM hatuM. ziyALAnI sIsakArIo bolAvatI ThaMDI to kahe ke mAruM kAma ane temAM kacchanA nirjaLa pahALI mulakamAMthI pasAra thavAnuM. vIseka purUSa ane sAta bahenane A saMgha zraddhAthI AgaLa vadhyo. mArgamAM AsapAsanAM gAmaDAMnA ghaNuM bhAIblena munirAjanA vihAranI vAta sAMbhaLatAM darzana mATe doDI AvatAM. eTaluM ja nahi paNa munirAjane pitApitAne gAma rokavA vinaMti karatA. sAmAnya rIte Aje ApaNe sAMbhaLIe chIe-anubhavIe chIe ke prajAmAMthI dharmazraddhA ochI thatI jAya che. dharmabhAvanA bhUMsAtI jAya che paNa haju gAmaDAMomAM yAMnA vatanIomAM zraddhAnI jyota jhagI rahI che. mAtra dIvAne sateja rAkhavA mATe emAM jema tela pUravAnI jarUra che tema AvA grAmavAsIonI zraddhAne sateja karavA mATe dhArmika pravacana rUpI telanI jarUra che. maMjala choDyA pachI munirAjanA saMI keTarI, bhojAya, uNaneha,
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAnI gADhamAM (majala) 357 nAnA raDiA, zeraDI, vAMDha, nAnA AsaMbiyA, pUnaDI, tuMbaDI, berAjA, patrI, chasarA, bhadrezvara, valADiyA, devaLiyA, aMjAra, varasAmeDI, cIrai, bhacAu, vedha, sAmakhIyArI, lAkaDiyA, kaTAriyA, citroDa, gAgeAdara, kAnamera, gAlIcAkI te kissAra eTatA vihAra karyAM. ane Ama prajAhadayanI bhAvanAne paricaya karatAM karatAM munirAjatA saMdha lagabhaga be mahine TIkara AvI pahoMcyA. A TIkara kacchavAsIe mATe kArDiyAvADa-pravezanA eka dvAra tarIke oLakhAvI zakAya.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa dazame bhramaNe zivapurI zaraNuM cA
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 40 : pAlItANAnAM pavitra dhAmamAM zrI mAna kalyANacaMdrajI mahArAjanI vinaMtine mAna ApI vidyAvijaya mahArAja ane emanI sAdhu maMDaLI pAlItANA jatAM seAnagaDha AvI pahoMcI hatI. tyAM temaneA mukAma cAritrAtramAM rAkhavAmAM AvyA hatA. sva. zrI cAritravijayajIe A sudara Azrama sthApyA hatA. A saMsthAnI dekharekha zrI kalyANacaMdajI mahArAje karelI. ahIM kAnajI svAmIne paNa eka Azrama che. kAnajIsvAmI eka sthAnakavAsI jaina sAdhu hatA. paraMtu temaNe nahi sAdhumAM ke nahi gRhasthamAM evI sthiti AdarI sAnagaDhamAM eka mA bheA karyAM che. temanA sidhdhAntA paNa kahevAya che ke jaina dharmanA mULa sidhdhantAthI bahu dUra jAya che. leAkavyavahArane na gaNakArI strI purUSAnAM TALAM tyAM jamA thAya che. zrI vidyAvijayajI peAtAnI maDaLI sAthe kAnajI svAmI pAse gayA. ane keTa
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 khaMDa 10 me. lIka dharma carcA karI. je je prasaMge kAnajI svAmI nirUttara banI jatA tyAM tyAM teo jaNAvatA ke A vAta samajavI kaThina che ane ema kahI te prasaMgane TALI detA. pAlItANAmAM munirAja vidyAvijyajInuM bAdazAhI svAgata karavAmAM AvyuM. rAjA ane prajA baMneno utsAha apUrva hato. dIvAna sAheba sAmaiyAmAM AvyA hatA. tyAM munirAjanuM pravacana yojavAmAM AvyuM. pAlItANAnareza kadI paNa koI AcArya ke sAdhunA pravacanamAM hAjarI nahotA ApatA paNa vidyAvijayajI pratye sanmAna jAgatAM temaNe pahelI ja vAra munirAjanAM pravacanamAM hAjarI ApI ane dharmalAbha lIdho. pAlItANAmAM AvyA bAda munirAja vidyAvijayajI ane prajAnI sAthe kacchathI padhArelA zrI devacaMda svAmI vageree sAthe maLIne lagabhaga badhI dharmazALAomAM pharIne ghaNAkharA munirAjanI mulAkAta lIdhI paNa sAdhuomAM joie tevI dharmabhAvanA jaNAI nahi. - pAlItANA e te jainonuM parama dharmatIrtha gaNAya. AvAM tIrthonI mahattA sAdhuo nahi samaje to keNa samajaze ? sAdhuo to prajAnA mArgadarzaka che. AvA pavitra sthaLe sAdhu sAdhvIo vinA prajane lAMbA samaya paDyA rahe e ISTa nathI. lokasAhityamAM eka suMdara caraNa cheH 'jogI te bhamatAM bhalAM " e vAta sAva sAcI che. jevI rIte pANI baMdhiyAra rahevAthI gaMdhAI UThe che tevI rIte jogI-sAdhunuM paNa che. eka sthaLe rahevAthI jANe emanI
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlItANAnAM pavitra dhAmamAM 363 budhdhine kATa na lAgI jato hoya tema vAtAvaraNanI malIna asara nIce AvI jatAM vAra nathI lAgatI. khAsa karIne AvAM tIrthasthAnone nivAsa jALavavo bahu ja kaThaNa thaI paDe che. tIrthasthAnomAM na hoya tyAMthI paripu AvIne ubhA rahe che. pariNAme sAdhunI sAdhutA rahetI nathI. AmAMthI bace che keNu? saMyamane daMDa hAthamAM laI vihAra karanAra. pachI to mAyA, meha, matsara, mamatA, krodha ane kAma jevA sau pralebhane ene saMyamadaMDa jotAM ja dUra bhAgI jAya che. lagabhaga A tIrthasthAnamAM aDhIso traNaso sAdhu sAdhvI to jANe paDyAM pAtharyA ja rahe che. A viSe munirAja vidyAvijayajIe ahIM AvatAM pahelAM ghaNI du:khada ghaTanAo sAMbhaLI hatI paNa ahIM AvyA pachI te e badhuM pratyakSa dRSTigocara thatAM emane keTalAka kahevAtA sAdhuo mATe ghaNuM duHkha thayuM. AvA sAdhuo zA mATe AkhI sAdhusaMsthAne badanAma karavA tatpara thatA haze? AvA ja sAdhuone kAraNe Aje saMsArIone sAdhuo parathI zradhdhA UThatI jAya che. teo potAnA kartavyano mArga cUkI gayA che. kartavyanI keDI upara cAlyA javuM e dharma che, samajI zake te sAdhuo-jIvanavaNe e marma che. ane temAM ya jaina sAdhu e te badhAM baMdhanothI para che. kAraNa ke e paritrAjaka che. Aja ahIM to kAla tahIM. vizALa duniyA e ja enuM ghara che. jyAM vihAra karyo e ja eno visAmo che. dharmapracAra e eno
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 jIvanasaMdeza che. enA dharmadaMDa che. khaMDa 10 mA paga e enI meTara che. sayama e ene pAlItANAmAM sAdhuone peTanA khADA pUravA kaMgAlapaNe gRhasthA taraphathI cAlatAM raseADAmAM bhaTakatA joI munirAjanA haiyAmAM anuka MpA thai. te uparAMta kAi kAi veSadhArI sAdhuee AcarelA chUpAM pApeAnI kalejA kaMpAvatI duHkhakathAo paNa vidyAvijayajInA sAMbhaLavAmAM AvI. kharekhara yAtrAnAM pavitra dhAmeAmAM AvA anAcAranI lIlA khelAya e zuM batAve che ? A ghaTanA ghaNI karUNa che, zecanIya che-zarama bharelI che. tIrtha kSetre kRtam pApama / vajralepA virati A vAta je sau samajatA thAya te| ApaNA tIkSetronI pavitratA jaLavAze ane jo tI kSetrAnI pavitratA jaLavAtI thaze te ja enI mahattA vadhaze. paNa pAlItANAmAM teA dharmanA rataMbha gaNAtA sAdhuo bhAI ApeAne ! bAI ApAne ! amuka Apone ! ' vagere AjIjI karatA jovAmAM Ave che. 6 sAdhutAnA svAMga dhAraNa karI prajAnuM jIvanakalyANa karavAne badale pApalIlA khelatA daMbhI sAdhuenA pApAcaraNa nihALI eka sAcA sAdhune vedanA thAya e svAbhAvika cheH munirAje peAtAnAM pravacana daramiyAna A viSe ghaNA prakAza pADayA; janatAne jAgRta karI. te uparAMta * mubaI samAcAra ' nAmanA pasidhdha dainika patramAM paNa temaNe pAlItANAnI pApalIlAonu` satya citra rajU karyuM. "
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlItANAnAM pavitra dhAmamAM 365 pariNAma e AvyuM ke tyAMnA kahevAtA keTalAka sAdhu-sAdhvIo khaLabhaLI UThyAM. emane lAgyuM ke amArA kAryane avarodhanAra A keLu pAko ? rAjya ane rAjyanA karmacArIo paNa camakI UThyA. A zuM ? dharmazALAnI koTaDI koTaDIe, rastAmAM-game tyAM AnA beAnA UgharAvatA AvA vezadhArI sAdhu-sAdhvIo dharmane nAme Aje zuM karI rahyA che? pApI peTano khADo pUravA mATe bhIkha mAgI rahyA che. vAsanAone tRpta karavA mATe anAcAra AdarI rahyA che. sAdhunAM upakaraNo ane pustake eka pAsethI laI bIjAne vecI rahyA che ane e vastu punaH vyAparIne tyAM jaI yAtrALune vecAI rahI che. AvA zrAvaka vyApArIo ane sAdhu dalAlenA sodA joI munirAja vidyAvijyajInuM haiyuM kaMpI uDyuM. e uparAMta kahevAtA meTA moTA AcAryonI pola paNa A prakhara sAdhu purUSe bahAra mUkI dIdhI. dharmabhUmimAM-tIrthasthAnamAM AvI ujamaNuM zA mATe karavAmAM Ave che? emAM vidhavAono zaMbhu meLo zA mATe maLe che, zrImaMta vidhavAone bhoLavI enI milkato jJAnane bahAne-dharmane nAmezA mATe paDAvavAmAM Ave che, nAnAM zizuone celA banAvI, enA mAbApone lakSmInI lAlace, kevI rIte apAya che e badhI ghaTanAo upara munirAje prakAza pADo. ane pAlItANAnI dharmazALAomAM Aje zA dhaMdhA thaI rahyA che? dharmazALAno sAco artha Aje koNa samaje che ? e dharmazALAo
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 khaMDa 10 me adharmazALAo banI gaI che. e dharmazALAnA munimo yAtrALuo pAsethI kevI yukita-prayukitathI paisA paDAve che ? teo sAdhu-sAdhvIone e dharmazALAomAM mahinAo ke varSo sudhI kema rahevA de che? yAtrALuo pAsethI munioe upAjita karelA dravyamAM kahevAya che ke dharmazALAnA mAlIke kevo bhAga rAkhe che? muninA aneka pAponI vAta bahAra paDavA chatAM dharmazALAnA mAlIke zA mATe e jaDa ghAlI beThelA julamagArane dUra nathI karatA? vagere aneka bAbate munirAja vidyAvijyajIe jAhera karI. ane sAcA sAdhunuM te sadAye e ja kartavya che ke adharmane dUra karavo ane dharmanA saMsthApana mATe potAnA prANa pAtharavA. temaNe to eTale sudhI jAhera karyuM ke je jainasamAja A adhama sthitino lopa karavA mATe prayatna na kare to pAlItANAnA rAjya e dharmazALAo upara potAno adhikAra jamAvavo joIe. kacchanA pravAsamAMthI sthAnakavAsI saMpradAyanA prasiddha sAdhu zrI devacaMdrajI Adi cAra sAdhuo vidyAvijyajInI sAthe ja hatA. pAlItANAnA pravAsa daramiyAna paNa teo temanI sAthe maMdiramAM darzane jatA hatA eTaluM ja nahi paNa caityavaMdana paNa karatA hatA. judA judA saMpradAyanA sAdhuone Ama eka sAthe nihALI lekane Azcarya thatuM. lekIne Azcarya thAya e svAbhAvika paNa hatuM. eka ToLIe moM upara muhapatti bAMdhI heya ne bIjI TaLI hAthamAM mukhapatti rAkhe e vAta lokone kutUhalabharI lAgavA mAMDI. kacchathI kAThiyAvADa sudhInA pravAsamAM A samagra sAdhuo kaI
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlItANAnAM pavitra dhAmamAM 367 vakhata maMdiramAInA upAzrayamAM mukAma karatA. te kaiA vakhata sthAnakavAsInA upAzrayamAM UtaratA. saMpradAyanA durAgrahIone A vAta muddale gamatI na hatI. paNa jyAre vidyAvijayajI emane sAcI hakIkata samajAvatA tyAre temanI bhramaNA dUra thatI ane satya samajAtAM sau kASTha Adara sAdhuonA e Adaza vihAranI prasaMsA karatu pAlItANAmAM jaina zrAvikA zALAmAM munirAja vidyAvijayajIe mulAkAta daramiyAna suMdara pravacanaTM Apyu` hatu`. jIe! : pariziSTa taiyuM,
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 81 : porabaMdaranuM cAturmAsa ThI tAkorasAheba zrI. prahalAdasiMhajI taraphathI eka 1. pratinidhimaMDaLa vidyAvijayajI ane emanI sAdhumaMDaLIne lAThI padhAravA mATe pAlItANA vinaMti karavA AvyuM hatuM eTale pAlItANAthI sau sAdhuo lAThI padhAryA. tyAM ThAkora sAheba zrI. prahalAdasiMhajIe sArI udAratA darzAvI. lAThInA cha divasanA mukAma daramiyAna rAjyakuTuMbe vidyAviyajInA dharmabodhano sAro lAbha lIdhe hato. maMjIrAnA maMjula raNakAra karI gujarAtane potAnI lalita kavitA gAI saMbhaLAvanAra sva. kavi lalitajI sAthe paNa vidyAvijayajIe sAhityacarcAo temaja jJAnagoSTi karI hatI. lAThImAM vidyAvijayajInA jAhera pravacano rAkhavAmAM AvyAM hatAM ane temAM janatAe sAro rasa lIdho hate.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAma
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAramaMdaranu cAturmAsa peArabaMdaranA nA. mahArANA sAhebe kaccha-mAMDavImAM vidyAvijayajI mahArAjane pAradara AvavA mATe bhAvabhayu* nima MtraNa ApyuM hatuM e mujaba A vaMdanIya sAdhupurUSanAM pagalAM phAyiAvADanI dharatI upara paDatAM pArabaMdaranA mahArANA sAheba zrI naTavarasi MhajI taraphathI temaja tyAMnI prajA taraphathI Agraha thatAM vidyAvijayajI amarelI thaI giranAranI yAtrA karI peArabaMdara padhAryAM. 369 pArabaMdaranAM rAjakuTu e mahArAjazrI tarapha khUba premabhAva darzAvyA. mahArANA temaja janatA-ema baMne taraphathI ceAmAsu`. yArabadara khAte karavAnI vinaMti thaI. sAmAnya rIte jaina sAdhune cAturmAMsa karavA mATenI vinaMti jene ja kare che. paNa munirAja vidyAvijayajInI bAbatamAM te haMmezAM evuM ja banatuM AvyuM che ke lagabhaga ghaNe sthaLe rAjA-prajA taraphathI, jaina jainetarA taraphathI ja cAturmAsa karavAnI vinati thatI rahI che ane temAM ce jaitA teA emanA pratye bhakitabhAva darzAve che paNa jainetA paNa vizeSa bhakti-zradhdhA darzAve che-mAne che ane emanA upadeza paNa jhIle che. pAradaranuM cAturmAsa ghaNuM ja saphaLa nivaDayuM. ahIM aneka sArvajanika pravRttio thai. jANItA leAkasAhityakAra zrI rAyacurAbhAi ane zrI merUbhA gaDhavInA, temaja karAcInA kakhIrapathanA AcAya` zrI khAlakRSNa svAmInAM pravacane| zrI vijayadhama sUrijInI jayantI prasaMge ceAjAyAM. porabaMdarane AMgaNe Aje apUrva utsava ujavAtA hatA. Aja pArabaMdara sAdhutAnA utsava ujavI rahyuM hatu. pArabaMdaranA rAjA ane mu. 24
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 khaMDa 10 me prajA eka parama sAdhupurUSanI sAdhutAnAM sanmAna karI rahyAM hatAM. A meLAvaDAmAM sau. nA. mahArANI sAheba, yuvarAjazrI tathA sau. yuvarAtrIzrI ema samasta rAjakuTuMbe hAjarI ApI hatI eTaluM ja nahi paNa hiMdu, musalamAna, pArasI sarva kAmanA AgevAna pratiSThita purUSoe paNa A apUrva utsavamAM bhAga laI pitAne bhakitabhAva darzAvyo hato. porabaMdaranA vihAra daramiyAna samasta rAjakuTuMbe avAranavAra vidyAvijayajInAM pravacanamAM padhArI temaja rAjamahelamAM nimaMtraNa ApI jJAnacarcA dvArA sAro lAbha lIdho hato. A samaye kegresanAM AMdolana cAlI rahyAM hatAM. svataMtratAno vAyu samasta bhAratavarSamAM kuMkAI rahyo hato. porabaMdara jevA zAMtipriya ane udAra rAjyamAM banelA tephAnothI vidyAvijayajIne bhAre duHkha thayuM. lAThImAra ane te pachI thayelI nAgarikanI giraphatArIne aMge rAjA prajA vacce je kaDavAza ubhI thaI te dUra karAvavA vidyAvijyajI mahArAje khUba parizrama UThAvyA. ane sAdhupurUSanuM to e ja kartavya che. rAjA-prajA vacce meLa karAvI saunuM kalyANa thAya evA prayatna AdaravAmAM ja sAcA sAdhunI sAdhutA che. vidyAvijayajIe je parizrama sevyo temAM temane saphaLatA maLI, ane ene pariNAme rAjakuTuMba ane prajAnuM eka sneha saMmelana yojavAmAM AvyuM. temAM vidyAvijyajIe ApelAM bodhaka pravacane baMne pakSane eha sAMkaLathI joDavAnuM camatkArika kArya karyuM.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ porabaMdaranI samasta prajA taraphathI zrI vidyAvijayajIne mAnapatra ApatAM, nAmadAra porabaMdara mahArANA sAheba pravacane karI rahyA che.
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ ribaMdaranuM cAturmAsa 37 piribaMdaranA jaina saMghe A cAturmAsa daramiyAna khUba lAbha lIdhe. utsa thayA, mahA thayA ane tapasyAo paNa thaI. khUba dhAmadhUma macI rahI. A prasaMgoe ahIMnA janasaMghe dravya kharcavAmAM paNa dilanI sArI udAratA darzAvI hatI. porabaMdaranA jainetara mahAnubhAe paNa vidyAvijayajI jevA sAdhupurUSanI tana mana ane dhanathI sArI sevA bajAvI hatI. A ane temaNe sUcavelA kAryo pAra pADavAmAM rAjaratna zeTha nAnajIbhAI kAlidAsa, rAjaratna zeTha maMcarajI hIrajIbhAI vADiyA, zeTha kalyANajI monajI, zeTha harakizana khuzAladAsa, zeTha gopAlajIbhAI, zeTha devacaMdabhAI kezavajI, zeTha RSabhadAsa dharmazI, zrI. mAladevabhAI rANA, zeTha rUganAthabhAI mUlacaMda zeTha gulAbacaMda ratanazI vagere mahAnubhAvone phALe mukhya hato. cAturmAsa utare, vihAra karavA agAu, piorabaMdaranI samasta prajA taraphathI vidyAvijayajIne eka sanmAnapatra ApavAno adbhuta meLAvaDe jAyo hato hato. A meLAvaDAmAM samasta rAjakuTuMbanI paNa padharAmaNI thaI hatI. mahArANA sAheba zrI naTavarasiMhajI A sabhAnA pramukha hatA. strI purUSonI medanIthI maMDapa cIkAra bharAyo hato. munirAjane ApavAnuM mAnapatra rAjaratna zeTha maMcerazA vADiyAe vAMcyuM hatuM. mahArANA sAhebe pramukhasthAnethI eka mananIya ane munimahArAja 1 * jo pariziSTa caudamuM. *
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 pratye bhaktibhAva darzAvanArU pravacana ApyuM hatuM. ane pArabaMdarathI vidyAvijayajIe vidAya lIdhI e dRzya paNa apUrva hatuM. seMkaDAnI mAnavamedanI emane vidAya ApavA mATe umaTI hatI, ane pAMcase| strIpurUSAnA saMdha aa DeDa khareja sudhI vidAya ApavA mATe AvyeA hato. pAradaranA cuvarAja sAheba paNa tyAM padhAryAM hatA. ane tyAM maherAnA dAMDiyA rAsane eka bhavya meLAvaDA paNa yAjavAmAM AvyA hatA. khaMDa 10 mA jIe pariziSTa pa'daramuM
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ :82H zaMkhezvara ho rabaMdarathI mAMgaroLa, dhorAjI, goMDala, rAjakoTa, * mULI, vaDhavANa vagere sthaLe thaI vidyAvijayajI mahArAja potAnI maMDaLI sAthe zaMkhezvara AvyA. dareka sthaLe janatAe apUrva utsAha darzAvyo. munimahArAjanA jAhera pravacano thayAM temaja dareka sthaLe yuvake sAthe jJAna-carcAo thatI gaI. ApaNA yuvAne pitAne dharma samaje, emane vidyAviyajI jevA nisvArtha sevAbhAvI sAdhunuM mArgadarzana maLe te samAjanA yuvakanAM cAritrya vizuddha bane ane dezanI teo mahAna sevA bajAvI zake. dhorAjInA vihAra vakhate dhorAjImAM khAsa maMDapa Ubho karavAmAM Avyo hato ane e maMDapamAM munimahArAjanAM aneka pravacana yojavAmAM
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 khaDa 10 me AvyAM hatAM. vakIla mohanalAla cInAI ane bIjA AgevAnoe mahArAjazrInI vidvatA ane vakatRtvakaLAne janatAne sAro lAbha apAvyo hato. gAMDalamAM sAkSara zrI. caMdulAla paTelanA prayAsathI aneka vyAkhyAna thayAM hatAM temaja sva. mahArAja sAhebe mahArAjanI mulAkAta lo dharmopradeza sAMbhaLyo hate. Aja pramANe rAjakoTamAM pravRttio thaI hatI. rAjakoTamAM aneka pravacano thavA uparAnta nAmadAra ThAkora sAheba ane rAjakuTuMbe mahArAjazrIne mahelamAM anekavAra padharAvI sAre lAbha lIdho hato. rAjakoTanA jainasaMghe mArA mATe AgrahapUrvaka vinaMti karI hatI. jUnuM zaMkhezvara to jainonuM jANItuM ne mAnItuM pavitra tIrthasthaLa che. munirAja vidyAvijayajIe ahIMnI yAtrA prathamavAra karI. A bhavya ane pAvanakArI tIrthanI yAtrA viSe vidyAvijayajIe pote potAno svAnubhava jaNAvyA hatuM : "mane A tIrthamAM je AnaMda thayo tevo AnaMda bahu ja ochI tImAM thayo che. maMdiramAM jaI prabhunAM darzana karatAM ane prArthanA karatAM huM khUba raDI paDyA hatA ATale romAMcakArI bhAva bhAgye ja anya koI sthaLe mane udbhavyo haze." AvA pavitra tIrthadhAmoe haju ApaNI zraddhAne TakAvI rAkhI che. je sthaLe jatAM ja AtmA prasannatA anubhave-zArIrika ane mAnasika saMtApa dUra thAya, navuM cetana jAge, te sthaLe ja sAcAM prabhudhAmo che. e prabhudhAmo mAnavIne prabhu pratye AkarSe che. enA haiyAne vizuddha banAvI zAMti bakSe che- dharmano sAco rAha darzAve che,
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkhezvara 375 A tIrthadhAmamAM amadAvAdanA keTalAka gRhastha munirAjanA paricayamAM AvyA ane temaNe amadAvAda padhAravA mATe emane Agraha karyo. zivapurIne zrI. vIratatva prakAzaka maMDaLanI samitinA pramukha zeTha dhIrajalAla ane upapramukha zeTha kAMtilAla boradAsa paNa Aja sthaLe vidyAvijyajIne maLyA ane saMsthAnA vikAsa viSe emanI vacce chuTathI vicAronI Apa le thaI.
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 83: amadAvAdane AMgaNa zuM prezvarathI bhAyaNI, kaDI, leAla, tha uvArasada AvyA. ahIM mahArAjazrInA gurUbhAI devendravijayajI hatA. temaNe apUrva bhAva batAvyA. zrI devendravijayajInA prabhAvathI prabhAvita AkhA gAme vidyAvijayanuM aneAkhuM svAgata karyuM, ane emanAM pravacaneAnA lAbha lIyeA. tyAMthI teo dehagAma AvyA hatA. amadAvAdamAM munisa'melana maLyu. te vakhate munirAja zrI vidyAvijayajIe agragaNya bhAga bhajavyA hatA e vAtathI amadAvAdanAM jaine suparicita hatA. paraMtu maDhonI mAphaka mukar karelA upAzrayAmAMthI tyAM vaselA sAdhuene nArAja karI vidyAvijayane vinaMti karI amadAvAda bhraSTa javAnI hi Mmata kANa kare ? chevaTe amadAvAda sughanA dharmavIra sva. zeDa sArAbhAi DAhyA
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAdane AMgaNe ass bhAInA putra zeTha ramaNalAla, zeTha bacubhAI nathubhAI, kAgaLanA vyApArI zeTha maNibhAI vakhatacaMda vagere gaNyAgAMThayA sajajanonI vinaMtithI vidyAvijayajI comAsA agAu amadAvAda gayA. pAMcakUvA pAse pAMcasAta saMgrahasthAe emane AvakAryA. mahAvIra svAmInA maMdirathI nagarazeTha vimaLabhAI sAthe thayA ane * vidyAvijayane ujamabAInI dharmazALAmAM laI javAmAM AvyA. prathama divase to dasa-paMdara mANasoe ja emanAM pravacanano lAbha lIdho. paNa bIje divase zrotAonI saMkhyA baso sudhI pahoMcI gaI ane pachI to dina pratidina emAM vadhAro thato gayo. tyAra bAda te dareka mahollA taraphathI vinaMti thavA mAMDI. maMDapa racAvA lAgyA. sArA ye amadAvAdanA upAyonAM pravacano baMdha thayAM. munirAja vidyAvijayajInAM pravacano sAMbhaLavA mATe mAnavasAgara umaTavA lAgyo. vidyAvijyajIe prasaMga je potAnAM pravacana daramiyAna zivapurInI saMsthA mATe upadeza karyo ane rakama bharAvavI zarU thaI gaI hAthIkhAnA, zAmaLAnI poLa, desIvADAnI poLa, AMbIlanI paLano upAzraya, zAhIbAga, jasavaMta nagara ema jude jude sthaLe munirAjanAM pravacana thatAM gayAM ane rakama bharAtI gaI. ekaMdara betAlIsa divasa sudhI lAgalagATa munirAja vidyAvijyajInI pravacanamALA cAlI. temAM chellA daseka divasamAM zivapurInI saMsthA mATe trIsa-batrIsa hajArano phALo bharAI gayo. sAcA saMta purUSonI zakti agAdha hoya che. e vAta to emanA paricayamAM AvanArAM ja samajI zake che. ane evA saMte ja jagatane
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 khaMDa 10 mo sAce rAha batAvI zake ema che. je amadAvAdamAM emanAM pravacananA prathama divase dasa-paMdara bhAvikoe hAjarI ApI hatI e ja amadAvAdamAM hajAronI mAnavamedanI emanAM pravacanono lAbha levA lAgI e zuM batAve che? uttarottara janatAnI khAtarI thatI gaI ke saMsAranuM hita AvA ja sAdhuo dvArA thavAnuM che. e batAve che te mArga satyano che jJAnano chedharmano che. ane vadhAre prabhAva paDavAnuM mukhya kAraNa te jevuM uccAraNa tevuM AcaraNa. jIvanamAM pote satya, jJAna ane dharmanAM je te utaryA hatAM te ja to teo janatAne samajAvI rahyAM hatAM-odhI rahyA hatA. zivapurInI saMsthAmAM abhyAsa karanAra munirAjanA keTalAka ziSyo atyAre amadAvAdamAM hatA. te pachI paM. ratilAla dIpacaMda desAI ane bAlAbhAI vIracaMda desAI (jayabhikhu) Adi mukhya hatA. temaNe vidyAvijayajInI pravRttimAM sAro sahakAra Apo. A jANItA sAhityakAro zivapurI saMsthAnA ratno che e jyAre amadAvAdanI janatAe jANyuM tyAre temane saMsthA mATe mAna utpana thayuM. ane e rIte sau saMsthAnA paricayamAM AvyA. prasaMgopAta paM. ratilAla desAI vidyAvijayajInAM pravacana daramiyAna zivapurI saMsthA mATe janatAne vinaMti karI e saMsthAnuM mahatva saune samajAvatA hatA. ApaNAmAM kahevata che ke hIrA mukhane nA kahe, lAkha hamArA mAta"
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAdane AMgaNe 379 paNa jema e hIrAnAM tejathI sau kAI enA pratye AkarSAya che tema sAcI sevA kavyaniSTa bhAve karanAra munirAja pratye janatA AkarSavA lAgI. amadAvAdanI janatAe-hajArA jainAe vidyAvijayajIne amadAvAdamAM yAturmAsa karavA mATe vinaMti karI hatI. paNa dehagAmamAM cAturmAsa karavAnuM nakkI thaI gayu hatuM eTale te mATe amadAvAdathI dehagAma javA te ravAnA thayA hatA. zivapurInI nAna paztra mATe vidyAvijayajInI vinatine mAna ApI je kALA bharAvavAmAM AvyA hatA temAM zeTha ramaNalAla sArAbhAi, zeTha kalyANajIbhAI, zeka pUjAbhAI dIpacaMdra, zeTha zakarAbhAI lallubhAI, zeDa kezavalAla lallubhAI, zeH maNilAla vakhatacaMda, raze acubhAI naththubhAI, jhaverI mUlacaMda AzArAma vairATI, zeka DAhyAlAla ratanacaMda, nagarazeTha vimalabhAi mayAbhAI, ro pUjAbhAI bhUlAbhAI (zAhapura), roDa caMdulAla tArAcaMda jhaverI vagerenA mukhya kALeA hatA.
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 8 : daza varSe pAchA dehagAmamAM tyAM zrI vidyAvijayajI daihagAma AvyA. saMvata 1989 nuM cAturmAsa munirAje dehagAmamAM karyuM hatuM. tyArabAda mevADa, mAravADa, sidha, kaccha, ane kArDiyAvADamAM nava nava varSa sudhI paribhramaNa karI e pariprAjaka Aja punaH dehagAmanI dharatI upara paga mUkatA hatA. dehagAmanI janatAe peAtAnA sAcA svajananuM sudara svAgata karyuM ane cAturmAsa dehagAmamAM karavAne niNaeNya thayA. dehagAmamAM mahAvIra jayaMtI ma`tsava sArI rIte ujavAyA. A utsava prasaMge vidyAvijayajInA karAcIvALA pArasI ziSya zrI edalajI kharAsa sahakuTuMba AvyA hatA ane temanA pramukhapaNA nIce e ma'tsava-samArbha ujavAyA hatA. mA` ye cAturmAMsa AnaMtapUrvaka vyatIta thayuM. vidyAvijayajInA
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza varSe pAchA dehagAmamAM 381 sadupadezathI ane zrI. phUlacaMda haricaMda dozInA prayAsathI ahIM bAlamaMdiranI sthApanA thaI. te uparAMta puNyazleka vijayadharmasUri mahArAjanI jayaMtIno mahatsava paNa moTA samAraMbha dvArA ujavavAmAM Avyo. A prasaMge amadAvAda ane bIjA sthaLonAM be hAra bhAvikoe padhArI lAbha lIdho hato. vaDodarAthI "zAradA' mAsikanA taMtrI zrI. rAyacurAbhAI, zrI bharatarAma mahetA tathA zrI caMdulAla vageree paNa A mahatsavanI saphaLatAmAM potAno phALo noMdhAvyo hate. ane A mahatsavanuM pramukhasthAna gujarAtanA suprasiddha navalakathAkAra zrI. ramaNalAla vasaMtalAla desAIe zobhAvyuM hatuM. A prasaMge vidyAvijayajI bimAra hatA. paNa hajAro loko emanA vyAkhyAnathI vaMcita rahe e emane du:khakara lAgyuM. tethI DaoNkaTaronI manA hovA chatAM temaNe sabhAmAM hAjarI ApI khAsa pravacana ApyuM hatuM.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 85: mALavAnI dharatI upara vapurInI saMsthA vidyAvijayajIne sAda pADI lAvI rahI hatI. jema bane tema jaladI zivapurI javAya to sArUM kAraNa ke zivapurInAM vidyAmaMdirane pote vadhu pragatizIla karavA cAhatA hatA. te mATe temaNe gujarAta choDI tyAM javA mATe vicAra naka karyo. paraMtu sAThaMbAthI keTalAka gRhastho dehagAma AvyA ne sAThaMbA padhAravA mATe vidyAvijayajIne vinaMti karI. ane padhAranAra gRharAnA haiyAMnI mamatA joI teo pitAnI sAdhumaMDaLI sAthe sAIbA padhAryA. A prathama, saMvata 1990 nuM mAsuM emaNe sAThaMbAmAM karyuM hatuM. Aja bIjI vAra lagabhaga dasa varSanA gALA pachI teo pitAnI vahAlI janmabhUmimAM pAchA pharatA hatA. vatanAsIono utsAha to mAto na hato. kAraNa ke munirAja
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ mALavAnI dharatI upara 383 vidyAviyajIe potAnI jananI ane janmabhUminAM nAma dIpAvyAM hatAM. vatanane mATe to teo gauravarUpa hatA. Aja emanI sAdhutAnAM teja samasta saMsAramAM jhaLahaLI rahyAM hatAM. mAnavInA manano mela devAne teo tAnasudhAno pravAha vahevaDAvI rahyA hatA. mANasa jyAM potAnA vatananI kujamAM Ave che tyAre potAnA svajana samAM sau gAmavAsIone joI ene apUrva AnaMda thAya che. ane temAM ke A to sAdhupurU5. mAnavamAtranuM kalyANuM vAMchanArA vatanane kalyANa vAMche emAM zI navAI ? mAnavajIvananI zuddhi karavI e emanuM kartavya pachI kema vananavAsIo emano satkAra na kare? thoDAka divasa potAnA vatanamAM rahI teo eka nAnakaDA saMgha sAthe tAraMgA thaI kesariyAjI-udayapura gayA. - amadAvAdanA saMdhane Agraha cAlu hate. IDara, vaDAlI, tAraMgA ane chevaTe udayapura sudhI keTalAka gRhastha vinaMti karavA AvyA hatA. paNa munirAja vidyAvijayajInA cittane have zivapurIno sAda saMbhaLAI rahyo hato. eTale temaNe AgekUca karavA mAMDI. AvI ja rIte udayapuranA saMghe paNa emane ghaNI vinaMti karI. zeTha rezanalAla caturanuM kuTuMba sva. vijayadharmasUrijInA ananya bhakto mAnuM eka che. temaNe paNa ghaNo Agraha karyo. udayapuranA mahArANA sAhebe emane potAnA mahelamAM nhAtarI upadeza sAMbhaLI udayapuramAM rahevA mATe vinaMti karI paNa emanA AtmAne eka ja avAja saMbhaLa to hato : zivapurI ! zivapurI ! zivapurI ! "
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 khaMDa 10 mA dATI sAdaDImAM zeka cakranamalajInAgerInI AgevAnI nIce dhe munirAjatA suMdara sahAra karyAM. C nImacamAM eka madira ane smRti mATe * traNa curNa cAra yu " te bhayaMkara jhaghaDA thayA hatA. peAlIla eDI hatI. adAlatamAM mukadamA cAlate hatA. munirAja vidyAvijayajIne dharmane nAme thatA AvA jhaghaDAe pasaMda na hatA. temanI taTastha vRttine kAraNe baMne pakSAe vidyAvijayajIne cukAdo ApavA mATenuM kArya soMpyuM. maMdasAramAM vATAghATe thaI ene age vidyAvijayajIe khUba parizrama lIdhe. paNa pariNAma kaI na AvyuM. traNa dhUvALA na mAnyA. tyAMnA vaNikA jhagaDAnuM samAdhAna thAya ema icche paNa cukAdo peAtAnI tarapheNamAM Ave teA ja mAne. mAravADIemAM kahevata che ke, bApajI kahe te sAcuM paNa mArA khIle te ahIM ja ( raheze. " tyAMthI sItAma, unDeLa vagere sthaLAne pravAsa karI sau maMDaLI Sjaina AvI.
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ :86: ujajaina (Ta namAM muni zrI dharmasAgarajInA upadezathI caitra oLIne 1 utsava thaI rahyo hata-devadravyanI carcAmAM sva. vijayadharmasUrijInA virodha pakSamAM ubhA rahenAra AcArya sAgarAnaMdasUri, emanA ziSya panyAsa caMdasAgarajI ane temanA ziSya dharmasAgarajI-gurU ane ziSya baMne ahIM hatA. muni vidyAvijaya to samayane oLakhIne cAlanArA ane sudhAraka vicAranA. emanI vicAra bhinnatA ghaNA vakhatathI cAlI AvatI. A kAraNe vidyAvijayajI temanI pravRttiothI nirALA ja rahyA. sarAphAnA saMgha taraphathI vidyAvijayajInuM adbhuta svAgata karavAmAM AvyuM. emanA upadezathI ahIM mahAvIra jayaMtI ujavAI. A jayaMtI kavetAmbara, digambara ane sthAnakavAsI-traNe pharakAe maLIne ujavI mu. 25
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 khaMDa 10 mo. --- eTaluM ja nahi varaghaDe, tambara, digambarono sAthe ja kADhI baMnenI vedIo paNa sAthe kADhI ane mUrti pUjakanAM sAdhu vidyAvijayajI ane sthAnakavAsInA sAdhu zrI cothalamalajI baMnee eka ja pATa upara besI lagabhaga dasahajAranI mAnavamedanI samakSa pravacano ApyAM. je saMpradAyo maMdira ane mUrti mATe laDe, laDatA laDatA prIvI kAunsIla sudhI jAya, te saMpradAyo ekabIjA sAthe haLImaLIne bhagavAna mahAvIranI jayaMtI ujave, mizra vaDe kADhe ane baMne saMpradAyanA sAdhuo eka ja vyAsapITha upara besI janatAne pravacana dvArA prAdhe e ghaTanA kharekhara AzcaryakAraka kahevAya. sAMpradAyikatAnA je viSa caDhayAM che tene utAravAmAM vidyAvijayajInI vidyA-buddhi-abhyAsa ane udAratA keTaluM kArya karI zake che tenuM A eka anokhuM ane jvalaMta udAharaNa che. Avo prabhAva-AvI kAryasaraNI bahu ja ochA sAdhuomAM joI zakAze. | vidyAvijayajInI A uttama pravRtti pelA sAgarapakSIya sAdhuone na rUci. emaNe te ahIMtahIM niMdAo ja karyA karI. kabIrajIe sAcuM ja kahyuM che ke : nidA hamArI ne kare. mitra hamArA soya; bina sAbu bina pAnase, mela hamArA dhAya. kahuko nA nidio, sabake kahIe saMta; karanI apanI soM tare, bhajiye zrI bhagavaMta.
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ ujaina 387 apane ke na saharAIe, ora na nidiye kAya; ajahu lAMbA kAla haya, ne jAnuM kayA hoya? saue mahAtmA kabIranI A amRtavANuM aMtaramAM utAravA sarakhI che. lagabhaga bAra varSa pahelAM vidyAvijayajIe ujajainamAM cAturmAsa karyuM hatuM. te vakhate temaNe "zrI vijayadharmasUri graMthamALA' e nAmanI eka graMthamALA zarU karI hatI. A graMthamALAnA utsAhI maMtrI zrI. dIpacaMdajI bAMThiyAe nisvArthavRttithI A saMsthAnI suMdara sevA karI che. bAra varSanA gALAmAM sATha sATha jevA graMtho saMskRta, prAkRta, gujarAtI, hiMdI, aMgrejI ane siMdhI bhASAmAM prasiddhine prakAza joSI zakyA che. vidyAvijayajIne pite sthApelI e saMsthAno ATale suMdara vikAsa thayelo joI ghaNo saMtoSa thayo. zivapurInI saMsthAmAM sAta varSa sudhI rahI munirAja vidyAvijathajI pAse gujarAtI, hiMdI ane baMgAlI bhASA uparAMta jaina tatvajJAna ane matrone abhyAsa karanAra jarmana viduSI bhAratIya sAhitya vizAradA DaoN. kau Urphe subhadrAdevI, pI. ema. DI. paNa A samaye ujajainamAM hatAM. teo siMdhIA orIenTala insTITayuTanA kayureTa tarIke kArya karatAM hatAM. bAra varSa pachI potAnA gurUnAM darzana thatAM emanA AtmAne anahada AnaMda thayo. gudevanuM cAturmAsa ujanamAM karAvI emane lAbha levAnI
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 khaMDa 10 mo temanI abhilASA hatI paNa vidyAvijayajI jaladIthI zivapurI javAya ema IcchatA hatA. paraMtu baMnenI IcchAo-IcchIo ja rahI. IderanA saMdhanI vinaMtine mAna ApI vidyAvijayajIne Idora javuM paDyuM. mANasa dhAre kaMika, kaMIka kare kiratAra'
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ [: 87: IMdrapurIne AMgaNe diranA saMye munirAjanuM svAgata karI IderamAM cAturmAsa ) karavAnI pharaja pADI. prasaMgopAta keleja ane bIjA jAhera sthaLoe munirAjanAM pravacano jAvAM lAgyAM. te uparAMta dinapratidina upAzrayamAM vyAkhyAna thavA lAgyuM. A vyAkhyAnamAM traNathI cAra hajAra mANaso lAbha levA lAgyA. ahIM thatAM vyAkhyAnamAM be viziSTatAo hatI. (1) cAturmAsano prAraMbha thaze tyArathI "jIvana vikAsa ane tenAM sAdhano' e viSya upara munirAjanAM pravacano AkhA comAsA daramiyAna cAlu rahyAM hatAM.
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 khaMDa 10 mA (2) iMdoranA jANItA mIla mAlIka rAjyaNa rAyabahAdura ze kanaiyAlAla bhaMDArIe vidyAvijayajInAM A travanA noMdhI levA mATe eka eka zIdhra lipi ( short hand ) nA jANakArane rAkaye| hatA. cAturmAsa daramiyAnanAM badhAM pravacana eNe akSarazaH UtArI lIdhAM hatAM ane A rIte munirAjanI AkhAM ce vyAkhyAnamALAne hastalikhita graMtha taiyAra thaI zakayA hatA. doDha hajAra hastalikhita pAnAnAM vistAramAM patharAyalA e graMtha chapAi te pragaTa thatAM janatAne eka upayogI graMtha maLaze emAM jarA ye kA nathI. te uparAMta zrI. vijayadharmAMsUri mahArAjanI jayaMtI paNa doramAM suMdara samAraMbha dvArA ujavavAmAM AvI hatI. temAM Apha divasane kAryakrama rAkhavAmAM AvyeA hateA. e avADiyA paikI eka divase sarva dharma sa MmelananI ceAjanA karavAmAM AvI hatI. A sa Mmelana prasaMge hiMdu sanAtana, jaina, pArasI, musalamAna, krizciyana disava dhama nA vihAnAnAM nA pravacane e I deranI janatAne alabhyalAbha ApI anekhI chApa pADI hatI. A jayaMtI maheotsava daramiyAna judA judA divasanA kAryakrameA mATe ratalAmanA divAna zrI tribhuvanadAsa je. rAjA, rAyabahAdura zeTTa kanaiyAlAla bha'DArI, munirAja vidyAvijayajI vagere judA judA pramukhAnI varaNI karavAmAM AvI hatI. gujarAtanA hAsyaracanA lekhaka zrI jadurAya khaMDiyA paNa A prasaMge iMdaramAM hatA ane temaNe utsavamAM bhAga lai hAsyarasanI uchALavAmAM peAtAne phALe ApyA hateA. che
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - purIne AMgaNe amadAvAdanI mAphaka iMdoramAM paNa zivapurInI saMsthA mATe vinaMti karavAmAM AvatAM lagabhaga pAMtrIsa hajArano phALo thayo hato. A phALAmAM rAyabahAdura zeTha kanaiyAlAla bhaMDArIe sAta hajAranI udAra rakama bharI hatI te uparAMta sinemAvALA zeTha dhannAlAla mannAlAle aDhI hajAranI rakama bhara pitAno phALo noMdhAvyo hato. aMdarano gujarAtI samAja khUba utsAhI, udAra ane dharmapremI che. hemacaMdra che. nI kaMpanIvALA bhAI mehanalAla lIlAcaMda, zeTha narasiMhadAsa kolasAvALA, zeTha morArajI, zeTha maMgaLadAsa, zeThe amRtalAla, zeTha devazIbhAI, zeTha zAMtilAla vagere kachI, gujarAtI ane saurASTrIya bhAIoe lIdhelI jahemata kharekhara prazaMsApAtra che. A gRhasthoe paNa zivapurI mATenA phALAmAM sArI rakamo bharI hatI eTaluM ja nahi paNa bIjAo pAse paNa bharAvI hatI. munirAje nUtanavarSane maMgaLa divase sau kAryakartAone zubhAzISa ApI hatI. uparAMta rAyabahAdura kathAlAla bhaMDArI ane zeTha mohanalAla lIlAcaMdanA dharmapremane anulakSIne zrI bhaMDArIne "jainadharma divAkara ane zeTha mohanalAlane dharmaratna'nA padathI vibhUSita karyA hatA. chevaTe Idora cheDatA eka jAhera meLAvaDAmAM "madhyabhArata hiMdI sAhitya saMmelana' taraphathI rAyabahAdura saradAra kIbe pI. eca. DI nA pramukhapaNa nIce munirAja vidyAvijayajIne eka mAnapatra ApavAmAM AvyuM hatuM. 4 jAe pariziSTa seva
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 khaMDa 10 me AjanA bAgalI rAjyanA menejara ane hiMdI sAhityanA prakhara upAsaka paM. rAmanAthajI zarmAnI guNAnurAnAtAne AbhArI hatI. IdaramAM AMkhanI khAsa tabIba tarIke prasiddha DokaTara paMDita ghaNI ja jANItI vyakti che. bhAratavarSanA gaNyAgAMThyA AMkha mATenA khAsa prasiddha be traNa DokaTara paikInA e eka che. teo mAtra DokaTara ja nathI paNa eka sAcA sajana che. kayA ane udAratAnI to teo mUrti che. A suyogya tabIbano lAbha levAno vicAra vidyAviyajInA pArasI ziSya edala khurAsa ane keTalAka jaina bhAIoe karyo ane temanI pAse vidyAvijayajInI DAbI AMkhanA motiyAnuM oparezana karAvyuM paNa e niSphaLa gayuM ane munirAjanI DAbI AMkha sadAkALane mATe baMdha thaI gaI munirAja vidyAvijayajI dareka prasaMge saune kahe che keH "nimitta kAraNe game teTalAM sArAM hoya, chatAM je upAdAna kAraNa kIka na hoya, te te kArya kadI siddha thatuM nathI.' DekaTara paMDite AMkhanA niSNAta tabIba tarIke AMtaradezIya khyAti meLavI che. eNe hajAro AMdhaLAone dRSTinAM dAna dIdhAM che. e sevAparAyaNa DaoNkaTaranI sevA mATe be mata ja nathI. evA eka niSNAta DaoNkaTarane hAthe thayeluM oparezana niSphaLa bane emAM upAdAna kAraNunI azuddhi sivAya bIjuM zuM kahI zakAya ?
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ iMdrapurIne AMgaNe 393 AMkha javAnuM nirmANa thayuM hoya tyAM e vAta koNa mithyA karI zake ? aMdaranA nivAsa daramiyAna saradAra kIbe sAheba, karnala bhAgavata, rAjyanA ekAunTanTa janarala zrI. siMdhe sAheba, DokaTara boraDiyA, zrI. hemacaMdra De. Adi ghaNA sajajano munirAja vidyAvijayajInA paricayamAM AvyA hatA ne temanAM jJAnano temaNe sAro lAbha uThAvyo hato.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH zivapurImAM darathI zivapurI AvavA mATe prayANa karyuM. aDhIsaNA c) traNaso mAIlamAM have evuM koI gAma nahotuM ke comAsA mATe Agraha kare. devAsa e mALavAnA aneka dezI rAjyomAMnuM eka nAnuM rAjya che. devAsa kyunIyaranA svargastha mahArAjA sadAzivarAva khAMse sAheba vidyAvijayajInA parama bhakta hatA. tyAMnA mahArANI sAheba ane vartamAna mahArAjA paNa emanA pratye sAro bhaktibhAva darzAve che. rAjamAtuzrIne jANa thaI ke tarata temaNe vidyAvijayajIne pitAnA mahelamAM padhAravA mATe nimaMtraNa ApyuM rAjamAtA atyAre ghaNA bimAra hatAM. emaNe vidyAvijyA
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ puna: zivapurImAM pAse AzIrvAda lIdhA ane emano sadha bhakitabhAvathI sAMbhaLe. devAsamAM munirAjanAM be traNa jAhera pravacano paNa javAmAM AvyAM hatAM, ahIMnI hAIskUlanuM vidyAvijayajIe nirIkSaNa karI vidyArthIo ane zikSakone upadezanI lahANa ApI. tyArabAda devAsathI vihAra karI eka gAmaDAmAM mukAma karyo. tyAM rAtre devAsanA vartamAna mahArANI sAheba ane vaDodarAnA mahArANuM sAheba vidyAvijayajInAM darzanArthe padhAryA. lagabhaga doDha kalAka sudhI temaNe zAMtithI dharmopadeza sAMbhaLyA. tane yiAnA rAvajI sAhebanI vinatithI toDiyA thaI Agara, sAraMgapura, khyAvarA, guNa thaI tA. 19 mI jAnyuArI 1945 nA roja vidyAvijayajI pitAnI maMDaLI sAthe potAnI parama priya bhUmi zivapurIne AMgaNe punaH padhAryA ane gurUdevanA samAdhi maMdiramAM gurUdevanI mutinAM darzana karI kRtArtha thayA. zivapurIthI vidyAvijayajIe vidAya lIdhe Aja tera tera varSanAM vahANAM vAI cUkyAM hatAM. Aja teo potAnA samI saMsthAmAM umaMgabhera AvI rahyA hatA. samasta zivapurI gAme ane saMsthAnA saMcAlakoe emanuM bhavya svAgata karyuM Aje zivapurIne nAgarikono AnaMda samAto na hato. Aje saMsthAnA kAryakartAonAM haiyAM prakullita thayAM hatAM. Aje vidyArthIo
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 peAtAnA gurUnAM darzanathI peAtAnI jAtane kRtyakRtya mAnavA lAgyA. prAraMbhika pravacana ApatAM vidyAvijayajIe pAtAnI prANapriya saMsthAne jIvaMta joi AnaMda vyakta karyo. ane A saMsthAne aneka muzkelIemAMthI UgAranAra temaja vIsa vIsa varSa sudhI nirlobha rahI, saMsthAnI asAdhAraNa sevA karanAra saMsthAnA suprInTenDanTa zrI satyanArAyaNa paMDayA ane pradhAnAdhyApaka pU. rAmageApAlAauMjIne dhanyavAda ApatAM saMsthAnI vIsa vIsa varSa sudhI ekadhArI atula sevA emaNe kevI rIte karI che, enuM vistArathI varNana karyuM. A vanamAM emanA hRdayanA AzIrvAda tarI AvatA hatA. harSa prasaMge saMsthA saMsthAnA staMbhA samA e baMne sevAnI yAgya kadara karI. khaDa 10 mA A taraphathI zeDa ToDaramalajIe mahAnubhAveza temaja mItra vidyAvijayajI eTale zivapurInA saMskRta mahAvidyAlayanA prANa, vidyAthI enuM jIvanasava sva-pachI pitA kaheA, zikSaka kaho ke saMrakSaka kahe. vidyAvijayajInA punaH Agamane bagIcA ane bagIcAnAM puSpo paNa killAla karavAM lAgyAM-jANe emanAM darzAte sau prasanna na thayAM hoya ! saMsthAmAM jANe punaH saMjIvanI chaTAi. cetanAnA dIpaka pragaTaye.. vidyAvijajIe dhIre dhIre 'sthAnI nAnAmAM nAnI ane meTAmAM meATI vastuonuM nirIkSaNa karavA mADayuM. jyAM jyAM pheraphAra karavAnI AvasyakatA lAgI tyAM tyAM te zarU karI dIdhA. tera tera vaSa~nA gALA daramiyAna peAte saMsthAnA bhAvi utkarSa mATe
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ puna: zivapurImAM 397 je je kalpanAo manamAM karI hatI, je je svapnAM joyAM hatAM, te te kalpanAo ne svapnone mUrta svarUpa ApavAno samaya have AvI gayo hato. TUMka samayamAM ja emaNe AkhI ye saMsthAnI kAyApalaTa karI nAMkhI. dIvo bujhAvAnI aNI upara hoya ne jema emAM tela pUrAya, cheDa karamAvAnI taiyArImAM heya ne jema emAM jalasiMcana thAya tema temaNe jANe saMsthAne amRtanAM chAMTaNAM chAMTI dIdhAM. rItasara kakSAo goThavAI navo abhyAsakrama nakakI karavAmAM Avyo. anubhavI zikSakano umero karyo. vidyArthIo mATe niyamo taiyAra karyA. ane Ama zikSAya ane chAtrAlayamAM anekavidha sudhArA vadhArA karI pote saMsthAnA utkarSa mATe sevelAM svapnane siddha karavAnA zubha prayAso AdaryA. sAco saMkalpa-vaheluM ke moDe paNa phaLyA vinA rahetuM nathI. zudhdha niSThAthI kareluM kArya kadI niSphaLa jatuM nathI vaheluM ke moDuM enuM zubha pariNAma ja Ave che. mAtra e mATe kArya karanArAe dhIraja dharavI joIe. kabIrajIe kahyuM che keH * dhIre dhIre re manA, dhIre saba kachu hoya; mAlI siMca kevarA, para Rtu A phala jAya, " gvAliyara narezane vidyAvijayajI pratye nAnI uMmarathI bhakitabhAva hato ja. vidyAvijayajInA punaH AgamananI vAta jANI temane ghaNo AnaMda thayo. temAM ya jyAre temaNe saMsthAnA utkarSa viSenI vidyAvijayajInI bhAvanA jAgI tyAre emanA AnaMdamAM era vRddhi thaI.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ kha'Da 10 mA ane e udAra vvAlIara nareze vidyAvijayajInI mAgaNIne mAna ApI, sa'sthAnA kAmpAunDa pAsenu' eka sarakArI makAna saMsthAnA pustakAlaya, vAcanAlaya ane saMgrahAlaya mATe arpaNa karyuM+; eTaluM ja nahi paNa tA. 27 mI Disembara 1946nA roja svayaM saMsthAmAM padhArI pote be aDhI kalAka sudhI zAMtithI vidyAvijayajIne sadupadeza zravaNa karyAM. A prasa Mge temaNe vidyAvijayajInI sadbhAvanAe jANI levA uparAMta saMsthAnuM paNa nIrikSaNa karyu ane tatkALa saMsthA mATe eka Avazyaka bhavana peAtAnA taraphathI banAvavAnA hukama karyAM. eTalu ja nahi paraMtu saMsthAne mAsika traNaseA rUpiyAnI grAnTa ApavI paNa zarU karI. 398 satya, dayA ane dharma nA zubha hetunA maMDANa upara thayelA kAnA caNataranA pAyA ghaNA majabUta hoya che. ane e majabUta pAyA upara bAMdhelI imArata saMgIna bane che. ane enI saphaLatAneA badhe! yaza enA vizvakarmAMne maLe che ane A saMsthAnA sAcA vizvakarmAM eTale vidyAvijayajI. kahyuM che ke : t taravara, sarasara, sa'tajana, cauthA kharase rajU thaI che. paramAtha kArane, meha cArA dhariyA raha.' anubhavanI eraNa upara ghaDAyalI e pakitaomAM sAcI vAta saMtA te sadA sarvadA AzIrvAda ja Ape che:
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ le. janarala hijha hAinesa, mahArAjA sara jIvAjIrAva sAheba sidhiyA jI. sI. esa. Ai., jI.sI. AI. i., rAjapramukha, madhyabhAratasaMdha
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ puna: zivapurImAM 399 svasti prajAbhya : paripAlayantAm sthAna mAi mAM maLI | go brAhmaNebhya: zubhamastu nityama lokA : samastA : sukhIneo bhavantu / / * evA parama saMta samAgama mAnavIne pApamAMthI ugArI puNyane paMthe vALe che. kavivara khabaradAre eka sthaLe kahyuM che te ApaNe zrI vidyAvijayajI mATe paNa vinA saMkoca kahI zakIe? "jAgI jAgI uramAM juga juga karI jyota che jenAM nayana nayanamAM jhaLake dIpa anaMtaH jene aMge aMga phuvArA amInA phUTatA, enAM darzana karavA Avo jogI saMta " evA e parama purUSanA darzana karavA e paNa jIvananI lhANa che. A saMsthAmAM zrI vidyAvijyajI mahArAjanuM dainika pravacana eTale roja navI navI vAta, navA navA anubhava, navI navI zIkhAmaNo, ane garbhita rIte gunhegArone sAvadhAna karanArI cImakIo. emAM hAsyarasa hoya ane vairAgya paNa hoya, emAM uttejanA paNa hoya, ane keInA mAthe besI janArI pAghaDI paNa hoya. mAnava kalyANanI anupama bhAvanAthI zivapuronI A anokhI saMsthA Aja sohI rahI che. * prajAnuM kalyANa thAo, rAjA o nyAyane mArge pRvInuM pAlana kare, hamezAM gAya ane brAhmaNanuM bhaluM thAbo, ane samasta ko sukhI thAo.
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 khaMDa 10 me vidyAvijayajI jIvananAM sATha varSa pUrAM karI cUkayA che. A nimitte AkhA bhAratavarSanA bhinna bhinna zaheranA vidyAvijayajInA jaina temaja jainetara bhaktoe hIraka mahetsava ujavavAne nirNaya karyo che ane ene mATe zivapurInA kalekaTara zrI. vAmanarAva sAheba sUryavaMzInA pramukhapade eka samiti nimAyelI che. A samitinI vinaMtine mAna ApI gvAlIyaranA zrImaMta mahArAjA sAhebe A hIraka mahotsavanA saMrakSaka' padane paNa svIkAra karyo che. vidyAvijayajInI sAcI sAdhutA, ane saccaritranA pariNAme ja AvA moTA rAjA-mahArAjAo, vidvAna, zrImaMte, garIba sarva kaI emanA pratye zraddhAbharyo bhakitabhAva dAkhave che. vidyAvijayajI A saMsthAnA utkarSa mATe haju paNa ghaNI UMcI bhAvanAo sevI rahyA che. A saMsthAne bhAratIya saMskRti ane saMskRta vidyAnuM eka advitiya kendra banAvavAnI temanI utkaMThA che-abhilASA che ane te mATe teo atyaMta parizrama laI rahyA cheH jenI uragaMgAmAM amRta nirmaLa nehanAM, jeno mukhasAgara garaje paLapaLa prabhu gAna; jene AtmA Atasa jevo pAka bane sadA, jenuM jIvana raka, paraMtu vicAra mahAna. AvA puNya purUSa munirAja vidyAvijyajIe potAnI sevAo dvArA potAnAM jIvatarane dhanya banAvyuM che. * kavivara khabaradAra
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vidyAvijayajI potAnI beThaka lekhanakArya karatA
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ puna: zivapurImAM tAjetaramAM ja A saMsthAnI mulAkAta lenAra muMbaInA zrI. zekhamala rAjamala enA viSe jaNAve che: "AjathI vIsa varSa pahelAM munirAjazrI vidyAvijayajImAM je jema, zakti, utsAha ane vidyArthIone taiyAra karavAnI dhagaza hatI, te Aje emanI 61 varSanI ummare paNa jotAM kharekhara mane AnaMda thayo ane atyAre bhaNatA vidyArthIonA bhAgyanI sarAhanA karI. mahArAjazrI rAtre sADA ATha vAge sUve che ane bethI aDhI vAge niyamita uThe che. pitAnI pratikramaNa ane bIjI dhArmika kriyAothI nivRtta thaI savAre cha vAge nIce AvI potAnuM kArya zarU kare che. devadarzana, gurUvaMdana karI vidyArthIonA khela jovA mATe kaI kaI vAra ubhA rahe che. A vakhate vidyArthIone utsAha dviguNita bane che. zikSake zuM kAma kare che? tenI tapAsa rAkhavI, vidyArthIone abhyAsa vAraMvAra tapAsa, ucita pheraphAro karavA, vidyArthIo ane zikSakonI phariyAda sAMbhaLavI ityAdi pravRtti jevI vIsa varSa pahelAM hatI tevI ja Aje paNa che. samaya upara lekhanapravRtti prakAzita thavAM pustakanAM praphe jevAM vagere kArya cAlu che. saMsthAnA utkarSa mAMTe, saMsthAnI Arthika cintA dUra karavA mATe teo mUkabhAve je prayatno karI rahyA che, e kharekhara saMsthAnA sadbhAgyanI nizAnI che. kalekaTarathI laIne sthAnika tamAma ophIsaro temanA caraNamAM avAra-navAra AvI dharmacarcAo karatA ja rahe che. ane teonI dharmabhAvanAne pariNAme saMsthAne game tevI meghavArI ane aprApyatAnA samayamAM paNa vidyArthIo mATe dareka vastu sulabha bane che. mu. 26
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa agiyAramo saMyama ane jJAnane prasAda
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 8: vidyAvijayajInuM vyaktitva ya nirAja vidyAvijayano svabhAva ghaNe maLattA ane , vinamra che. jIvanamAM aneka mAnavIonA saMparkamAM ne AvelA vidyAvijayajI mAnasazAstranA pUrA abhyAsI che. mAnavInA prathama paricayamAM ja enI zaktinuM mApa teo AMkI zake che. chatAM emane lAge ke A mANasa vizvAsapAtra che. dharma baMdha ApavA lAyaka che to ene pote khAsa e mArge kheMcavA prayatna kare che. bAkI Ama te samasta mAnavajAta pratye emanI vRtti udAra che. pote mAnaSajAtanAM kalyANamAM mAne che ane emanI dharmabhAvanA vizALa hoI sarva dharmanA lene e pitAnA tarapha AkarSe che, bIjI emanI eka khAsiddha noMdhavA jevI che. teo kadI virodhIothI bItA nathI. game teTale vidha vaMToLa thAya, to paNa enI emane asara thatI nathI. vidhIonA virodha sAme emaNe bacAva
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 khaMDa 11 meM karavAnI kozISa karI karI nathI. kAraNa ke e jANe che ke "satya chupe nahi bAdala chAyA." ane teo potAnA e siddhAMtane jIvanabhara vaLagI rahetA AvyA che. emanAmAM AvelA saMkaTane dUra karavAnI kalA paNa addabhuta che. emaNe keTalAka vidyArthIo pAchaLa hajAra rUpIA khaca emane bhaNAvyA-gaNAvyA-lehInuM pANI karyuM. jagatane emanI dvArA pote kaMI viziSTa ApI zake evI vRtti sevI, paNa keTalAkomAM jANe ke dUdha pAIne sApa uchere evuM pariNAma AvyuM. dUdha pAyelo sApa aMte pALanArane hasyA vinA rahetA nathI tema emaNe taiyAra karelA vidyArthIo potAne pAMkha AvatA UDI gayA. UDI gayA eTaluM ja nahi keTalAka munirAjane herAna karavAmAM paNa kaMI bAkI nathI rAkhI. paNa munirAjane svabhAva te sAgara jevo dhIra gaMbhIra. emane te gurU ane IzvaramAM ja aviratapaNe pitAnuM mana parovI rahevAnuM. tevAo mATe kaI kaMI kahe tyAre teo ema ja kaheH "bhAI teo mArA che. ane huM temano chuM. meM mAro dharma bajAvyo che. teone sAcuM jJAna thaze tyAre potAnI meLe samajaze. gurUdeva vijayadharmasUri zvarajI mahArAjano virodha karanArA banArasa pAThazALAnA vidyArthI nIkaLelA, sAme moraco mAMDI beThelA, varSo sudhI virodhI rahyA, paraMtu stuti ane niMdA e te yaza nAma karma ne apayaza nAma karmanuM pariNAma che. AtmA upara ajJAnatAnuM AvaraNa hoya tyAre mANasa potAnuM kartavya bhUlI jAya che. e AvaraNa dUra thAya, eTale satya sUjhe. e ja virodhIo, Aje vijayadharmasUri mahArAjanA guNagAna kare che. matalaba ke A to badhA karmanA khela che. emAM na rAca
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAvijayajInuM vyaktitva 407 vAnuM hoya, na duHkhI thavAnuM hoya. ApaNe ApaNuM kartavya niSkAmavRttithI kare javuM joIe. ApaNe te samasta jIvo para prema ja rAkhavo joIe. harine mAraga che zUrAne, nahi kAyaranuM kAma jone ! parathama paheluM mastaka mUkI, vaLatI levuM nAma ja ne ! mAthA sATe moMdhI vastu, sAMpaDavI nahi rahela jene mahApada pAmyA te marajIvA, mUkI manane mela ne !" (prItama) ema emaNe kartavya dharma ne vikaTa paMtha svIkAryo che. vizvapremane mArga grahaNa karyo che. mAnavatAnA e parama upAsaka bIjAnA haiyAmAM paNa sadamAnavatA siMcana karI rahe che. munirAjano to sadA evo ja sidhdhAMta che ke sAmo mANasa potAnuM kartavya cUke-bevaphA bane, potAnI sAme humale kare, virodhano vaMToLa jagADe paNa pote te haMmezAM sthira ja rahevuM kAraNa ke e jANe nera vinA sanmukha rahI, je ravinA sanmukha rahI Ubho rasa nAMkhaze, paDe paMDane mukha.. munirAje te pitAnuM bUrUM karanArane paNa madada ApI ThekANe pADyA che. >> kavi dalapatarAma
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 khaDa 11 mA AgaLa vadhAryA che. e che munihadayanI mahAnubhAvitA, e che munihRdayanI saraLatA, e ke munihradayanI dharmazudhdhi kAi kAi vakhata emanA akAraNa vairI leAkA sAme emanA sAcA bhakatA kApAyamAna thAya, tyAre te emane ema ja kahe che :bhAI ! virAdhanI sAme virAdha karavA enA artha e che OM ApaNe paNa temanA jevA thavuM? pachI ApaNAmAM ne tenAmAM pharakaze ? ' te AvA prasaMgeAmAM peAtAnA gurU vijaya surinA jIvananI ghaTanAe sAme dharIne kahe che : ' gurUdevanA virAdhIe kayAM AchA hatA ? ' te vaLI kahe che ke- virAdha zakitanA hoya che. vyakitagata ApaNe jo kai bagADayuM na hoya, chatAM kAi virodha kare tA samajavuM ke e irSyAnuM pariNAma che. " 6 munirAje pAtAnA mana upara ajaba sayama jamAvyA che. game tevuM vAtAvaraNa hoya, AsapAsa aneka mAnavA meDAM hoya, TALa TappAM uDatAM hoya, majAka cAlatI hoya paNa munirAja peAtAne je kAMI kAma karavuM hoya te zAMta citte karyA ja kare che. pachI e lekhana hoya, manana DrAya phra nididhyAsana hoya. emanI A pravRttimAM emane kadI kAi nRtanuM' vidma AvyuM nathI. rAtane samaya hAya, sAme pacIsa-pacAsa mANasA esI bhajana gAtA hoya, saMgItathI ramajhaTa jAmI hoya, kAMsIjoDA te TAlanA avA kaNu gAcara thatA hoya te paNa munirAja nirNaya kare ke kaI lakhavuM che hetu spre lakhI zake che. viSNuya kare ke UMdhavuM che to odha zake che.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAvijayajInuM vyaktitva 40 je mAnavI jitendriya che-jeNe peAtAnI tamAma RkriyA upara vijaya meLavyA che, te potAnu dhAyuM karI zake che. peAtAnA AtmAnA avAja pramANe kriyA upara sAmrAjya calAvI zake che. e mAnavI mAnavImAMthI deva bane che. saMsAranAM vAtAvaraNamAM rahevA chatAM e saMsArathI para che-evAne kAre saMsAra jaLakamaLavata che. evA mAnavIe jagatane Dagale ne pagale nathI jaDatA. e te lAkhAmAM eka hoya che ke jenA dharma saMskAra jAgRta thaI jagatane jagADavA kAzISa kare-jagatane kArja potAnA prANa samarpaNa kare-jIvanabhara jagatanI sevA kare. " kAduLamAMthI kamaLa bane kAi, sehAvatA saMsAra; mAnavatAnI madhurapa mheke, rIjhI rahe kiratAra evA che sarakAra, jIvanamAM jAge che. saskAra, ' kharekhara munirAjanuM vyaktitva asAdhAraNa che--prabhAvazALI che. munirAja vidyAvijayajI ATalA jIvanavikAsa sAdhI prabhAvaktA prApta karI zakayA che te prApta karI rahyA che. enuM mukhya kAraNa te tee potAnA gurUdevanI kRpAnuM phaLa ja mAne che. paraMtu emano siddhAnta ghaTatAnuM paNa khAsa kAraNa che. ApaNe A prakaraNanA prArabhamAM joi gayA tema virAdhanI sAme virodha na karavA, game tevA virAdhIne paNa amI najarathI ja jovA, e kSamAnuM zastra jema emane sahAyabhUta thayu che te thAya che, tevI ja rIte teo keAIpaNa bhalI khUrI ghaTanA prasa Mge samayanI rAha jevA mATe khUba TevAi gayA che. sukhaduHkhane kAIpaNa prasaMga kAyamane mATe rahetA nathI. sukhane AnaMdane prasaMga paNa samayanAM vheNu sAthe vahI jAya che, tema du:khane prasaMga paNa samayanI sAthe adRzya thai sukha35mAM palaTAI jAya che. A anubhavasatya upara tee khuba ja che.
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 khaMDa 11 me ane e ja kAraNa che ke game tevAM ciMtAnAM-duHkhanAM nimitto maLavA chatAM, teo masta rahe che. e nimittonI asara temanA upara bahu ja ochI thAya che. sukhadu:khanA prasaMgenI asara jIvana upara nahi thavA devAmAM temanI eka bIjI vicArasaraNa paNa khUba madada kare che. teo kahe che: saMsAramAM jeTalI ghaTanAo bane che, te traNa vibhAgamAM vibhakta karI zakAya che. keTalIka ghaTanAo evI bane che ke-jenA nimitta ApaNe pote hoIe arthAta ApaNe svayaM karIe chIe. IcchApUrvaka-IrAdApUrvaka ApaNe te kArya karyuM, eTale ApaNe hasatA vadane enuM pariNAma bhogavavA taiyAra rahevuM joIe. emAM hAya-eya karavAnI kaMI jarUra nathI. keTalAMka kAryo lAcArIthI ApaNe karavAM paDe che. IcchA nathI chatAM evI paristhiti ubhI thAya che ke majabUrIthI e kArya karavuM paDe che. lAcArIthI je kArya karavuM paDe, enI pAchaLa aphasosa ke duHkha mAnavAnI jarUra ja na hoya. che ane keTalAMka kAryo to akasmAta banI jAya che jenI kalpanA paNa ApaNane nathI hotI. je vastu kudaratane AdhIna che evI vastumAM duHkhI thavAthI ye zo phAyado ? matalaba ke mANasa je jIvananI ghaTanAo upara vicAra kare, ane vicArapUrvaka A traNa vibhAgamAM vibhakata kare, te game tevA prasaMgamAM paNa duHkhI thavAnI jarUra nathI ja.' kharI vAta e che ke, mANasa kamajorInuM pUtaLuM che. ane
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAvijayajInuM vyaktitva 41 kamajorInA-mAnasika kamajorInA kAraNe ja te dheya khAi bese che ane muMjhAyA kare che. vidyAvijayajI peAtAnAmAM haju paNa keTalIka kamajorIe bhALe che, chatAM ApaNe joi zakIe chIe ke emaNe ghaNe aMze vijaya meLavyA che. ane e ja kAraNasara teo AtmabaLathI ghaNAM kAryomAM saphaLatA meLavI zake che.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAjanA graMtha 21 mAnuM gAma pAdavihAra. nAnAM moTAM dareka gAmomAM . dharmo pradeza, dharmacarcAo, saMsthAonuM saMcAlana, rAjAmahArAjAonI mulAkAte aneka bahArathI AvatA DhagalAbaMdha praznonA javAbo ApavA Adi ane pravRttiomAM rahevA chatAM. zrI vidyAvijayajIe atyAra sudhImAM lagabhaga 40-45 graMthe racyA che temAMnA lagabhaga traNeka Dajhana jeTalA graMtho prasiddha thayela hoI janatAe e sarva eNthene sAre AvakAra Apyo che. emanA pustako mAtra jainasama jane ja nahi balake samasta mAnava samAjane upagI che. emanA A momAMnA keTalAka graMthanI gujarAtI uparAMta hiMdI, siMdhI, marAThI, urdu ane aMgrejI bhASAmAM paNa AvRttio prasiddha thaI che e emanI kapriyatA darzAve che. emanI sarva prathama pustikA . 1965 mAM piyu paNa vicAre
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAjanA graMtha 413 nAme hiMdI bhASAmAM pragaTa thaI hatI. pote gujarAtI hovA chatAM hiMdI bApA upara ajaba kAbu dharAve che ane eka gujarAtInuM prathama pustaka hiMdamAM pragaTa thAya e zuM banAve che? tyArabAda saM. 1977 mAM emanA be graMtho pragaTa thayA. pitAnA gurUdevanuM jIvanacaritra vidhimaMricaritra' e nAmathI emaNe pragaTa karI potAnA puNyazALI gurUdevanA samagra jIvanane emAM emaNe satyaghaTanAtmaka rIte paricaya karAvyo che ane e rIte potAnA sAcA gurUdevane eka namra ziSya tarIke aMjali ApI potAnI jAtane kRtakRtya karI che. zrI. vijayadharmasUrijInuM sauthI pahelAmAM paheluM caritra lakhavAnuM sadbhAgya temaNe meLavyuM hatuM te ja sAlamAM emanuM bIjuM pustaka jena zilAdarzanapragaTa thayuM haI jaina dharmanA anuyAyIo mATe emAM suMdara mArgadarzana che. A pustaka emanA gurU zrI vijyadharmasUrijI mahArAjanA nibaMdhano anuvAda che. A nibaMdha lakattAmAM bharAelI "bhAratIya sarva dharma pariSadamAM vAMcavAmAM Avyo hato. saM. 1968 mAM "zANI sulasAe prasiddhinAM prakAzakiraNanAM darzana karyA hatAM. A pustaka "jaina zAsana' patrane grAhakane bheTa ApavAmAM AvyuM hatuM. eja sAlamAM hiMdI bhASAmAM "vijaya prazastisAra' nAmanuM etihAsika amUluM pustaka vidyAvijayajIe racI pragaTe karAvyuM hatuM. tyArabAda jaina dharmane anulakSIne racAelA emanA graMthomAM prAcIna vetAMbara-arvAcIna digaMbara" "zrAvakAcAra' hiMdI, terApaMtha mata samIkSA, terApaMthI hita zikSA', "jaina dharma vagereno samAveza thAya che.
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414. kha Da 11 me jaina dharma' e "jaina dharmanA anuyAyIo mATenuM pAya pustaka che. "jaina dharma" saMbaMdhI maulika sidhdhAMtonI ane acAravicAronI mAhitI meLavavA icchanAra jaina ke jainetara saune mATe A ajoDa pustaka che. jaina dharmanA pAribhASika zabdone nahi jANanAra paNa saraLatA pUrvaka jaina dharmanA sidhdhAnta A pustakathI jANI-samajI zake che. e ja kAraNa che A pustaka gujarAtI uparAMta hiMdI, siMdhI, udumAM paNa anuvAdita thayuM che, ane enI aneka AvRttio nIkaLI cUkI che. A pustakane siMdhI anuvAda sidhahedrAbAdavALA bahena pArvatI sI. eDavAnI bI.e.e karyo che. A nAnakaDo graMtha jainadharmanA sidhdhAMtanI ArasI samAna che. emAM enA vidvAna lekhake jainadharma viSe saraLa bhASAmAM saMpUrNa mAhIti rajU karI che. siMdhI bhASAmAM pragaTa thayelA anuvAdanuM nAma "naI jyoti che. "jainadharma" pustakanI prastAvanAmAM vidyAvijyajIe lakhyuM cheH bhAratIya dharmomAM jainadharmanuM sthAna paNa UMcuM che. enI prAcInatA ane pavitratAmAM keIpaNa vidvAnane zaMkA nathI. jyAM sudhI jainadharmanuM mULa sAhitya saMsAranI sanmukha nahotuM AvyuM tyAM sudhI leke A dharmane mATe kaMI ne kaMI kahetA hatA. keIene brAhmaNa dharmanI antargata banAvatuM te kaI chanAstika darzanemAMnuM eka darzana batAvatuM.
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAjanAM graMtha 415 kaI ene bauddha dharmanI zAkhA batAvatuM to koI baudhdha" ane "jaina" dharmane eka samajatuM. koI bhagavAna mahAvIre calAvela dharma batAvatuM, te kaI pArzvanAthathI enI utpatti batAvatuM. Ama aneka kalpanAo leke karyA karatA paraMtu jyArathI jaina dharmanuM sAhitya jagatanI sAme upasthita thayuM ane aitihAsika zodhakhoLa karanArAone AnI ati prAcInatAnAM pramANe maLyAM tyArathI saune e svIkAravuM paDayuM che ke kharekharI rIte jainadharma ati prAcIna, pavitra, svataMtra ane Astika dharma che.' A pustakamAM, navakAra, maMtra jainadharma, tIrthakara, mahAvIra svAmI, deva, gurU, dharma, samyakatva athavA samyagadarzana,jJAna, cAritryasaMyama, jIva, ajIva, puSya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, bandha, mekSa, 33, anAnupaivI, dayA, gRhastha dharma, gRhasthanuM dinakRtya, dhyAna, vezyA, pAMcakAraNa, syAdavAda, naya, saptabhaMgI-e viSayonI samajutI enA vidvAna lekhake saraLatAthI ApI che. ane e rIte A graMthanI mahattA vadhArI che. sarIzvara ane samrATa" e eka aitihAsika graMtha che hoI lekhakanA jhINavaTabharyA abhyAsa ane saMzodhana vRttinI ApaNane pratIti karAve che. "jaina sAdhuoe gurjara sAhityanI ananya sevA bajAvI che e vAta nirvivAda che. emAM A pustakathI eka upayogI graMthano umero thAya che. prAcIna samayamAM dezakalyANanAM kAryamAM bhAga lenArA je je jainAcAryo thaI gayA che temAMnA hIravijayasUri paNa eka che. soLamI
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 11 me ------ -- - - - - zatAbdImAM thaI gayelA hIravijayasUrie jaina samAjane ja nahi, paraMtu samarata bhAratavarSane ane temAM ya khAsa karIne te gujarAtanI prajAne to mahAna kaSTomAMthI bacAvavAno je bhagIratha prayatna Adaryo hato te cIrasmaraNIya che. potAnAM cAritryazuddhi ane purUSArthathI ja emaNe potAnAM e kAryamAM saphaLatA prApta karI hatI. hIravijayasUrijI bhale akabaranA darabAramAM eka jainAcArya tarIke dAkhala thayA hoya ane bhale temaNe prasaMgopAta jenatIrthonI svataMtratA mATe akabarane upadeza ApI paTA karAvyA hoya paraMtu kharI rIte hIravijayasUrijIno upadeza akabaranA rAjyanI tamAma prajAne sukha upajAvavA saMbaMdhI ja hato. jayAre dUra karAvo, laDAInI aMdara pakaDAtA manuSyone mukata karavA, ane marI gayelA mAnavInuM dravya nahi grahaNa karavAno baMdobasta karAvavo e kAryo samasta prajAnAM hitanA hatAM. bhAratavarSanI samasta prajAnA AdhArabhUta gAya, bheMsa, baLada ane pADAne vadhu sarvathA baMdha karAve, pakSIone pAMjarAmAMthI mukta karAvavavA, jaMgalanI zobhA samAna hariNAdi pazuone zikAra baMdha karAvavo ane tene AkhA rAjyamAM eka varSanI aMdara judA judA divasa maLIne cha mahInA sudhI jIvahiMsA baMdha karAvavI e paNa samata prajAnA kalyANanAM ja kAryo hato. vidyAvijyajIe I. sa. 1917nA comAsAmAM jANItA itihAsanaveza vinsenTa smItha (Vincent Smith) nuM lakheluM aMgrejI pustaka akabara " joyuM ane temAM hIravijayasUrine paNa sthAna apAyeluM joyuM tyAre dhArmika ane aitihAsika daSTie e viSaya upara eka svataMtra pustaka sarjavAno emane vicAra AvyA. ane pachI te ene lagatI ghaNuM * "surizvara ane samra'Ta' lekhakanI prastAvanAmAMthI
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAjanA graMthA 47 sAmagrI ekatra karI, enuM manana karyuMsaMzodhana karyuM ane aMte surIzvara ane samrATano apUrva etihAsika graMtha potAnAM popacAM vighADI jagatano prakAza joI zakaze. e pustakanI racanA mATe munirAje gujarAtI, hiMdI, saMskRta, urdu ane aMgrejI ema badhAM maLI 96 graMthanuM parizIlana karyuM hatuM. A pustaka khUba pramANabhUta sAdhanothI taiyAra karavAmAM AvyuM che. emAMnA 'vijayaprazasti kAvya" nA kartA hemavijaya ane "kRpArakAza nA lekhaka zAMticaMdra baMne hIravijayasurinI joDe akabaranA darabAmAM hatA. hIrasaubhAgya'nA lekhaka devavimalamaNi paNa hIravijaya surinA ziSya siMhavimalanA ziSya hatA ane siMhavimala paNa potAnA gurUdeva sAthe akabaranA darabAramAM hatA. A tathA " Ayane akabarI', badAunI ane ItihAsanaveza Vincent SmithnA etihAsika graMthe uparAMta padmasAgaranuM "jagadagurU kAvya', paMDita dayAkuLane "lAbhodayarAsa', lAhoranA paMDita jayasomanuM karmacaMdra caritra, kRSNadAsa kRta durjanazAla bAvanI, guNavijyanI karmacaMdra copAI. darzanavijyajIno vijayatilakasurirAsa bhadAsa kavino hIravijayasuri rAsa vagere graMthonA abhyAsa ane mananane AdhAra saI A addabhUta graMtha racAya che. enI racanA pAchaLa munirAjanI varSanI tapazcaryA che. A graMthamAM akabara, jahAMgIra vagerenAM jaina munirAjone apAthatAM pharamAnonI mULa pratanI bleka banAvI asala urdU sAthe ene gujarAtImAM anuvAda paNa rajU karavAmAM Avyo che. mu. 27
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 khaMDa 11mo AjanA dhamAliyA jIvanamAM ATaATalAM pustako vAMcI, vicAravAM enI mananane taiyAra karavI ane ItihAsane saMpUrNa paNe vaphAdAra rahI Avo apUrva graMtha sarjavo e kArya keTaluM vikaTa che te to anubhavI ja samajI zake. ane temAM ke ATalA badhA graMthonA vAcana-manana ane nididhyAsana mATe eTalo badho samaya kADhavo-dhIraja dharavI ane jagatane navuM darzana karAvavuM e kArya to kharekhara viralA ja karI zake. zrI. vidyAvijayajIe A graMthanA sarjana dvArA samasta bhAratavarSanI prajAnI addabhUta sevA karI che. A graMthanI hiMdI temaja aMgrejI AvRttio paNa prasiddha thaI hoI vidvAnomAM khUba Adara pAmI che. A graMthanI prastAvanA lakhatAM ApaNe jANItA sAhityakAra zrI. kanaiyAlAla munazI jaNAve che: "badhuM jotAM A pustaka gujarAtI ItihAsanA nAnakaDA sAhityamAM upayogI umero karyA vinA raheze nahi ema huM dhAruM chuM." vijayadharmari svargavAsa pachI '- e graMthamAM munirAja vidyAvijayajIe potAnA gurUdevanA jIvananuM aMtima aThavADiyuM kevI rIte pasAra thayuM enI noMdha ApI che. te uparAMta emanA pU. gurUdevanA svarga vAsa aMgenI karUNuM prazastiono paNa emAM samAveza thAya che. munirAja vidharmasUrijInI khyAti dezavidezamAM aneka sthaLe khUba hatI. emanA svargavAsanA samAcAra sAMbhaLI ghaNAMne kheda thayo hato
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAjanA graMtho 419 ane temaNe zokadarzaka tAra temaja patro munirAja vidyAvijayajI upara pAThavyA hatA. potAnA gurUdevanA smAraka rUpI A graMthamAM e sau smaraNAMjaliono samAveza karavAmAM Avyo che. te uparAMta keTalAka vidvAnoe vijayadharma5 ranA jIvanane anulakSIne lakhelA lekho paNa A graMthamAM umeravAmAM AvyA che. AMtararASTriya khyAti pAmelA vidvAno munirAja vijayadharmasUrichanI dharmabhAvanA upara mugdha hatA. norvene Do. sTenakenopha, laMDananI IDiyA ophIsa lAyabrerIvALA Do.epha. Dabalyu thomasa, madrAsanA pro. e, cakravatI, zrI bhImajIbhAI zuzIla, zrI. jI.ke. narImAna, roma-iTAlInA . jI. succI, zrI harisatya bhaTTAcArya, zrI sAkaracaMda mANekacaMda ghaDiyALI vagerenA vijaye dharmasUrijInAM jIvanakAryane anulakSIne lakhAyelA lakhA A graMthano mahatvano vibhAga che. te uparAMta videzI temaja dezI vartamAnapatroe paNa munirAje vijyadharmasarine ApelI nivApAMjalio A saMgrahamAM mUkAyelI che. romanuM ITalI bhASAnuM vartamAnapatra - " allephronTI TellarelijIonI, aMgrejI patro, "dhI nIyara isTa', "dhI glesago heralDa', kreca mAsika patra "buleTina dhI lilidakaraphrema eriyAM', jarmana mAsika patra "nayera oriyenTa', temaja liTarerAsa-seMnTrAlabyuTa, ane laMDana TAImsa jevAe A mahApurUSane bhAvabhInI aMjalio ApI hatI. videzanA A patro uparAMta hiMdI temaja gujarAtI aneka patroe munirAja vijayadharmasurijInAM smaraNono saMbhAra rajU karyo hato. A badhuM
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 427 khaMDa 11 mAM A graMthamAM ekatra karI munirAja vidyAvijayajIe potAnA gurUdeva pratyenA ananya bhaktibhAva darzAvyA che. te uparAMta gurUdevanI jude jude sthaLe ujavAyelI keTalIka jayaMtIene hevAla paNa A graMthamAM ApavAmAM AvyA che. pustakanA aMtamAM munizrI hi MmANuvijayajIe saMskRtamAM racelI zrI dharmAM viyeAgImAlA 'nAmanI karUNa prazakti pragaTa karavAmAM AvI che. 6 Ama A graMthanI mahattA aneka rIte vadhe che. * vijayadharmAMsphUranAM vacanasume!' e nAmathI peAtAnA pUjya gurUdevanI amUlya vANI emaNe A graMthamAM rajU karI hoi janatAne eka sudara graMthanI bheTa ApI che. te uparAMta emaNe jaina sAhityanuM suMdara sa`zodhana paNa karyuM " hAI janA temaja janetarAne upayAgI thAya e dRSTie ' aitihAsika sajajhAyamALA, aitihAsika rAsasaMgraha ' vagere amUlya graMthenuM soMpAdana kArya karyuM hAi emAM emanI vidvatA ane saMzodhaka vRtti oi zakAya che. eka kuzaLa saMpAdananI sa`pAdana kalAnAM ApaNane dana thAya che. " " emanA anya graMthAmAM, ahiMsA,' 'Adarza sAdhu,' 'nave prakAza' 'grahasthA ke guNa" (hiMdI), 'aDuMta pravacana,' vagerenA paNa samAveza thAya che. emanAM pravacanenA paNa keTalAka graMthA bahAra paDayAM hoi badhA dharmAMnA lokeAne emAMthI jIvananuM mArgadarzana maLI zake evAM medhaka ane mananIya e pravacane che. e pravacane vidyAvijayajInAM vyAkhyAtA bhA. 1
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAjanA graMtha 421 thI 3 ne nAme pragaTa thayAM che. A pravacanono aMgrejI anuvAda paNa prakaTa thayo che. "dharma pravacana" e paNa eka bodhaka graMtha che. teo pote kavi paNa hoI "zikSA zataka" ane "vidharmasUri aSTa prakArI pUjA " A be kavitAnI copaDIo paNa emaNe racI che. te uparAMta "bAla nATaka" nAmanuM bALakane khelavAnA keTalAka strI-pAtra vinAnA nATakonuM pustaka racI e dizAmAM paNa emaNe potAno phALo nedhAvyo che. te uparAMta emanA anya graMthamAM "samayane oLakho," "vaktA bano vagereno samAveza thAya che. "samayane oLakha" nA be bhAgamAM emanA sAmAjika sATheka lekhono saMgraha che. ane vakatA bano' e vakatRtva kaLA saMbaMdhI ghaNuM ja upayogI pustaka che. vidyAvijayane asAdhAraNa vakatRtva kaLA varI che e sau koI jANe che. A pustaka emanA vakRtva kaLA saMbaMdhI cAlIsa varSanA anubhavanuM navanIta che. suyogya vakatA banavAnI IcchA rAkhanAra mATe A pustaka ghaNuM ja upayogI che. hiMdI ne gujarAtImAM A pustaka ajoDa che ema sAbIta thayuM che. siMdhanA pravAse jatAM hAlAmAM svargavAsa pAmelA potAnA parama ziSya himAMzuvijayajInA lebo emaNe pustakAkAre prasiddha karI eka sAcA ziSya pratye sAro gurUbhAva darzAvyo che. e graMtha vAMcatA enA vidvAna lekhakanI kalama mATe mAna upaje che. je himAMzuvijaya jIvaMta rahyA hota to kadAca bhaviSyamAM teo paNa vidyAvijayajInI mAphaka potAnI pravRttio dvArA janatAnI sArI sevA karI zakyA hota.
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 khaMDa 11 mo. munirAje pravAsayAtrAnA traNa suMdara graMthe ApaNane ApyA che. emAMno pahelo graMtha "merI mevADa yAtrA' hiMdImAM lakhAyo che ane bIjA be graMtha "siMdha yAtrA" ane "kucha yAtrA' gujarAtImAM lakhAyA che. jana munio to Aje jamAnAothI vihAra karatA AvyA che. paNa Ama to prajAjIvana sAthe-jaina ane jainetara sAthe saMparka sAdhI emanA jIvana sAthe otaprota thaI-potAnAmaya temane banAvI e badhA anubhavane kalamadvArA kAgaLa upara utAravAnuM kArya bhAgye ja keIe karyuM heya. munirAje e rIte jainadharmanI ja nahi paNa mAnavajAtanI sArI sevA bajAvI che ane sAhityanI duniyA upara paNa sAro upakAra karyo che. ApaNe tyAM AvI rIte lakhAyelAM pravAsanAM pustake gaNyAgAMThayAM che. temAM A traNe pustakethI amUlya umero thAya che. | munirAje jyAM jyAM vihAra karyo tyAM tyAMnI aitihAsika, bhaugolika ane sAmAjika sthiti e graMthomAM pramANabhUta rIte ApavAne saphaLa prayatna karyo che. ane e rIte emaNe pitAnA amUlya graMthonA sarjana dvArA gujarAtI ane hiMdI sAhityasarjakamAM UMcuM sthAna meLavyuM che. gurjara bhASAnA pravAsa sAhityamAM "mArI siMdhayAtrA nuM sthAna anokhuM che. siMdhano ItihAsa, enI bhUgoLa ane e pradezanA sAmAjika
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAjanA graMtho dhArmika jIvananuM nirUpaNa munirAja vivAvijayajIe potAnI lAkSaNika zailImAM rajU karyuM che. AjanA yaMtravAdanA yugamAM relve, sTImara ane vimAnanA jamAnAmAM aneka kaSTa veThI siMdha jevA pradezano muzkelI bharyo pagapALe vihAra karavAnI hiMmata koNa karI zake ? ane e pagapALA vihAramAM thato anubhava koNa AlekhI zake ? dharmAnurAgI paritrAjaka tarIke siMdhanI pagapALA yAtrA karanAra munirAja vivAvijayajI gujarAtanA pahelA ja sAkSara che. emanI kalame AlekhAyeluM A pustaka ApaNA pravAsasAhityamAM eka upayogI umero kare che. jaina temaja jainetara samAja sAtheno emane saMparka ane emAMthI aneka mAnavIono emaNe karele hadaya palaTo-emanI siMdhanI yAtrAne saphaLa banAve che. koIne siMdhano ItihAsa jANavo hoya, bhUgoLa jANavI hoya to A pustaka e baMnenI garaja sAre che. te uparAMta karAcInI te samayanI sAmAjika ane dhArmika paristhitinI pArAzIzI rUpa A graMtha adbhuta che. A pustaka ApaNA hAthamAM hoya tyAre jANe "siMdha sarvasaMgraha ApaNe na joI rahyA hoIe ema lAge che. AvuM ja emanuM bIjuM pustaka "mArI kaccha yAtrA" che. e pustakamAM paNa kacchanA itihAsa, bhUgoLa ane sAmAjajIvananuM suMdara darzana karAvavAmAM AvyuM che. ane e rIte munirAja vidyAvijyajIe gujarAtI sAhityanI suMdara sevA karI che. A graMthamAMnA emanAM potAnAM prAsaMgika pravacano mAMnA keTalAka bodhanIya phakarA vAcakanA haiyAmAM cetana jagAve evA che.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anya lekhana pravRtti saMkhyALadha dhArmi ka graMtheAnA sarjaka zrI vidyAvijayajIe atyAra sudhImAM gujarAtanA aneka patramAM chuTA chavAyA lekhe lakhyA che emAMthI viSayavAra pasaMdagI karI graMthastha karavA jevA che. khaMDa 11 eka jaina muni ATa ATaluM sAhitya rajatAnI sevA sAdha e zuM banAve che ? eka kaniSka purUSanI vyaparAyaNataH game tyAre game te sa MjogAmAM peAtAnuM kArya karI zake che. ane sthaLa ke samayanAM dhana naDI zakatAM nathI. atyAra sudhImAM emaNe jana, jaina zAsana, jainapatAkA, dharmAbhyudaya dhama dhvaja, mubai samAcAra, sAMja vartamAna, jaina kA. prakAza, jaina pathapra darzIka, zAradA, vIsamI sadI, jaina jyaMti, jaina satyaprakAza, pArasI saMsAra, hitecchu, sidhasevaka, amanacamana vagere dvArA asakhya lekhe lakhyA che. graMthastha thatAM pahelAM mArI mevADa yAtrA prathama lekhamALA tarIke mubai samAcAramAM pragaTa thai hatI. 2 " A uparAMta munirAjanA apragaTa pustaka ne le! paNa bahu meTI sakhyAmAM che. A badhA lekho temaja graMthe sunirAjane bhAvi mATenA suMdara vAse che.
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : zIla-saMyamane prabhAva e ghAvijayajI pote koI jAtane camatkAramAM mAnatA - nathI. chatAM emanI dvArA je je Akasmika ghaTanAo bane jAya che tene leke camatkAranA arthamAM ghaTAve che. ane eka vAta dIvA jevI spaSTa che ke sAmAnya mANasothI je kArya na bane te AvA sAdhupuruSathI sahelAIthI banI zake che. e banavAnuM kAraNa emanA apUrva AtmabaLa sivAya bIjuM zuM kahI zakAya ? e AtmabaLanI siddhi te jagatanA gaNyA gAMThayA sAcA sAdhuone ja varI hoya che. vidyAviyajIne pitAne mATe te e badhI ghaTanAo svAbhAvika che; teo to tene akasmAta kahe che paNa sAmAnya mAnavIone e ghaTanA aibhuta lAge e samajI zakAya evI vAta che.
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara6 khaMDa 11 me emanA paricitono e anubhava che ke sAmAjika dhArmika je je kArya karavAnuM emaNe dhAryuM e kArya vaheluM ke moDu avasya sidhdha thayuM che. emanA manamAM kalpanA uThavI joIe. AvAM seMkaDo udAharaNa emanA paricito jANe che. evI keTalIka viziSTa ghaTanAo saunuM dhyAna kheMce evI che. vidyAvijyajIno prabhAva-cAritryabaLa eTalAM badhAM che ke game te rAjA mahArAjAne maLavA jAya to emAM e saphaLatA meLavIne ja Ave. e je je kArya karavA dhAre te te badhAMnI pAchaLa emanI eTalI badhI zraddhA hoya ke emAM saphaLatA ja maLe. zradadhArA hRmate Dhama | vIMchInA DaMkhanI vedanA kevI hoya che ? sAro ya saMsAra enI viSamatA jANe che. munirAja pAse vIMchInI vedanAthI rotA rotA mANaso Ave che ne mAtra be miniTa hAtha pheravIne cAra ke mArIne emaNe seMkaDo mANasone hasatA karI mokalyA che. AvI ghaTanAne loka camatkAra na mAne to bIjuM zuM mAne ? paNa enI pAchaLa emanuM naitika baLa agatyano bhAga bhajavI rahyuM che e ApaNe na bhUlavuM joIe. kaI kaI vakhana sattA yA zrImannAInA madavALA sAme evo paDakAra kare ke bIjAne ema thAya ke AnuM bhayaMkara pariNAma Avaze. paNa vidyAvijayajIne gvAlIyara jevA moTA rAjyanA mAsika aDhI hajAra rUpIA kamAnAra eka amaladArane eka vakhate enA anucita vyavahAra mATe spaSTa saMbhaLAvyuM hatuM. bIjAone lAgyuM ke mahArAje ThIka na karyuM. lokonA manamAM bhaya peThe ke have zAsanakartA vidyAvijayane nahi sanmAne, eTaluM ja nahi, saMbhava che ke saMsthAne paNa hAni pahoMce.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla-sayamane prabhAva 427 parantu banyuM ethI ulaTuM. A prakaraNa anyA pachI, rAjya kuTuMbanI zraddhA vadhAre vadhI ane zivapurInI sa'sthAne rAjya taraphathI sArI rakama ane vizALa jamIna bheTa maLI. X x x keTalIka vakhata ema banatuM ke vagheADA nIkaLavAneA hoya athavA sabhA bharAvAnI hoya ke evA ja kAi dhArmika prasaMga hoya ane uparathI vAdaLAM caDhI AvyAM hoya dhanadhAra ghaTA gaganamAM chAI hAya- A AvyA mehulA ' hamaNAM vAdaLAM tUTI paDaze, AnaMdamAM vizrva thaze, evI evI bhAvanAe zrahALu zrotAe sevI rahyA hoi tyAM vidyAvijayajI paristhiti samajI jaIne eTaluM ja kheAleH gurUdeva badhuM sArUM karaze. tame ciMtA na karaze. ' sa, kAma patI jatuM. kAya` saMpUrNa thAya tyAM sudhI pANInuM eka rIpuM paNa AbhathI na paDatu. 6 uyapura, zivapurI, maMdAra, ane karAcInI jayaMtIe prasaMge temaja bIjA prasaMgeAe paNa AvA AvA aneka anubhave! janatAe pratyakSa joyA che-anubhavyA che. X X x hAlAmAM varavADA hateA. jyAM varagheADA jAmyA tyAM eka juvAna meheArA banI gayA. baNe akasmAta ja thayA. vAtAvaraNa gamagIna banyuM. varagheADAmAM ciMtA pravartI gaI. vidyAvijayajIne jANa thatAM te tarata ja enI pAse pahoMcI gayA. leAkeAne jarA mAjue khaseDayA. e jIvAnane hAtha pakaDayo. krANu jANe zu karyuM ? paNa miniTamAM peleA juvAna hAzamAM AvI gayA ane varagheADAmAM ra'geca'ge karyAM. AkhA zaheramAM vidyAvijayanA camatkAranI vAteA thavA lAgI.
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 11 mA evA ja eka banne prasaMga paNa ullekhanIya che. karAcImAM eka yuvAna gAMDA thaI gayelA. khUba uchALA mAre, khUmeA pADe, jhAlyA hAtha rahe nahi. vidAvijaya geAcarI mATe gayelA. 48 kAke emane kahyuM: ' mahArAja ! eka ThAkarA mAMdA che. jarA mAMgalika sa'bhaLAvAne !' ane teo tarata ja aenI sAthe ravAnA thayA. jane joyuM te e yuvAna teAkAna karI rahyo hateA, bhAna na hatuM. mahArAjanA hA!mAM bhikSAnI jhoLI hatI, krUDa hatA. A yuvakaneA temaNe hAtha pakaDayA. pAMca miniTamAM ja camatkAra thayA. * baLI gayA, jAva chuM. bApajI ! jAva chuM. ' e pramANe khUmA pADayA pachI gheADI ja vAramAM cheAkare| hAzamAM AvI gayA te ubhA thai page paDayA te te divasathI te sadAne mATe sArA thai gayA. x X X . pAradaramAM keTalAMye varSothI pIDita eka sukhI gRhasthanA 25-30 varSanI umaranA putra eka divasa sAMje mahArAjA pAse AvyA. teNe kahyuM: 'vidyAvijayajI mahArAja kANu che ? mAre maLavuM che. ' mahArAjazrIe kahyuM: ' kema, zuM kAma che ? ' teNe kahyuM: ' ghaNAM varSothI mArA zarIramAM Aga chUTe che, anye maLyA thAuM chuM. AMkhamAM aMgArA kAma nAkhatuM hoya. ema thAya che. ghaNA upAyA karyAM. ArAma thatA nathI. ' vidyAvijayajIe kahyuM: ' bhAI ! huM kaI davAdAru jANatA nathI. maMtra-jaMtra jANatA nathI. huM tamane zuM karI zakuM ! ' teNe kahyuM-: ' Apa nahiM jANavA chatAM, badhu jANA che, ema meM sAMbhaLyuM che. mArI zraddA che ke ApanA AzIrvAdathI ja mane ArAma thaze. "
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- -- -- -- ---- - - zIla-saMyamane prabhAva 428 "ThIka te kAle cAra vAge Avaje. hamaNAM to pratikramaNano samaya thayo che." bIje divase cAra vAge e AvyA. mahArAja vidhAviyajIe vAsakSepa laI gurudevanuM nAma laI tenA mAthe chAMTo. te ja vakhate teNe koNa jANe kema, mAthAnI TopI nIce mUkI ane koTa utAryo. mahArAjane jarA kSobha thayo, temaNe pAsenA rUmamAM beThelA sAdhuone bolAvyA. basa, pelo mANasa cIso pADavA lAgyoH "yA alI, yA khudA, nahi jAuMgA, isakA jAna lUMgA" vagere barADA pADavA gAgyo. mahArAjazrI vAsakSepa nAkhatA gayA. thoDI vAre zAnta thayo. pUchayuM: "kema bhAI tamane zuM thayuM hatuM ? teNe kahyuM: "mane kaMI ja khabara nathI. bIjA divase potAnA kuTuMbIjanane laIne e Avyo. ema be divasa vAsakSepa nAkhatAM, ghaNA varasano vyAdhi hamezAne mATe gayo. AvI ja rIte ribaMdara mahArANA sAhebanA mahelano eka nokara bhayathI gAMDa thaI gaele. tene TAMgAmAM bAMdhIne lAvelA. ATheka divasa vAsakSepa nAkhyo ane te bilakula sAra thaI gayA. bhUtakALamAM AvA camatkAranA prasaMge saMta sAdhuonAM saMbaMdhamAM ApaNe ghaNA sAMbhaLyA che. Ajane pazcimAtya keLavaNI pAmela varga ene hAsyAspada le che. AvA nAstika vicAranA mAnavIoe vidyAvijayajI jevI jIvaMta vibhUtinA daSTAMtathI samajavuM joIe ke bhUtakALanI e badhI vAte gapa nathI-satya ghaTanAo che. pachI e tulasIdAsa, tukArAma ke narasiMha-mIrAM game tenA saMbaMdhamAM banI hoya. kAraNa ke e badhAMnI pAchaLa haMmezAM je camatkArika ghaTanAo gUMthAyelI che e ghaTanAo
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 khaMDa 11 mAM kevaLa emanI AtmazuddhinA-cAritrya baLanA-naitika mahattAnA ja darzanIya -smaraNIya-vaMdanIya prasaMgo hatA. bAbeTanA sTezana mAstara manamohanacaMdra karAMcInA cAturmAsa daramiyAna potAnA kuTuMba parivAra sahita munirAjane vaMdanA karavA AvyA hatA. eka divasa emaNe mahArAjazrIne kahyuM: "gurUdeva ! mArI badalI meDatA roDa thAya ema huM IcchuM chuM.' mahArAjazrInA mukhamAMthI nIkaLI gayuM "gurUdeva ! rUDAM vAnAM karaze.' thoDA ja mahInAmAM manamohanacaMdane meDatA roDa sTezanathI mahArAjazrIne eka kAgaLa maLyo temAM temaNe mahArAjazrIno khUba AbhAra vyakta karyo hato. bihAra-baMgALa bAjunA eka kAyastha gRhastha zrImaMta hatA. emanuM nAma rAmasvarUpa. maDavANI sTeTamAM emano dhamadhokAra dhaMdho cAlato. emano ekavIsa varSano bharajavAna dIkare meTrokamAM nApAsa thavAthI kaMIka rakama laI gherathI nAsI gayelo e vAtane bAra bAra mahinAnAM vahANa vAI gayelAM. zeThe chUpI polIsakhAtAne enI jANa karI hatI. vartamAnapatromAM enA phoTAo chapAvelA, jAherakhabaro ApelI, Inimo kATelAM. eka varSa e juvAna dIkarAnI zodha pAchaLa rAmavarUpa kAyara kAyara thaI gayA hatA. eNe zakaya teTalA badhA prayatno AdaryA hatA. potAno dIkaro gherathI Ama cAlyo jAya e kayA mAbApathI sahana thAya ? paNa
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla-saMyamane prabhAva 431 zuM kare ? eno kaMI ja patto lAgyo na hato. A ghaTanAne aMge rAmasvarUpa sadA udAsa rahetA. khovAyelA putranI zodha pAchaLa A eka varSa daramiyAna te emaNe hajAro rUpIA pANInI peThe kharacI nAMkhyA hatA. e arasAmAM zeTha rAmasvarUpa amadAvAda gayA hatA. amadAvAdanA zeTha zakarAbhAI mahArAjazrInA bhakta hatA. rAmasvarUpa ane zakarAbhAIne sAre paricaya. emaNe potAnI duHkhabharI kahANI zakarAbhAIne jaNAvI. zakarAbhAIne paNa bahu du:kha thayuM. emaNe tarata ja vidyAvijayajI yAda AvyA. emane lAgyuM ke gurUjI AnuM saMkaTa haraze. evo vicAra AvatAM temaNe kahyuM: tamAre karAMcI javuM paDaze." karAMcI to zuM ? tame kaho te laMkA amerikA paNa jaIza.' "to jarA sAMbhaLo. mArA gurUdeva vidyAvijayajI mukAma hAla karAMcI khAte che. tame tyAM jaI emane maLo. huM emanA upara tamane eka patra lakhI ApuM chuM. mArI zradhdhA che ke tamane Aja sudhI maLelI nirAzA AzAmAM pariNamaze.' ATaluM kahI zakarAbhAIe rAmavarUpane mahArAja vidyAvijayajI upara eka patra lakhI ApI karAcI tarapha vidAya karyA. karAcI AvatAM ja teo gurUdevane maLyA ane pele kAgaLa emanA hAthamAM Apyo ane mukAma paNa tyAM ja karyo. sAMje e munirAja pAse beThA hatA. munirAje pUchyuM:
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 11 mA kayAMthI Ave che? kayAMnA che? zA mATe Ave che? zakarAbhAi sAthe tamAre zu` sabaMdha ? ' vagere ghaTanA emaNe rAmasvarU5 pAse jANI lIdhI ane kahyuM: gurUdeva ! saba acchA karege. rahe, AnaMda kaga ane te divase rAtre emane zamaNuM ApyuM. mahArAje darzana dIdhAM jANe ke dIkarAnuM punaH milana thayuM. 432 6 A zanivAre banelI ghaTanA ane khIje dahADe ravivAre bapAre pAMca vAge bajAramAM eka sthaLe emanA dIkarA mAMpaDI gayA. bApa dIkarAne bheTI paDacA. tenA nayaneAmAM hanAM AMsu ubharAyAM. rAmasvarUpane gurUjI upara acaLa zradhdhA ekI. tee ane tarata ja emanI pAse AvyA ane vaMdana karI kahyuMH * bApajI ! ApanA ane emaNe javAba ApyA. " * e te! gurUdevano kRpAnuM phaLa che. X x AzIrvAda phaLyA che. ' kRSNalAla pArekha nAmanA eka keTalAMya varSothI mAthAmAM tItra vedanA thAya. ane bhayakara vedanA asahya thai paDI hatI. x sthAnakavAsI jaina temanI strIne ceovIse kalAka bhAre mULa nAMkhe tee mahArAjazrI pAse rAja peAre Ave. mahArAjazrI vAsakSepa nAMkhe. eka avADiyAmAM phAyado jaNAyA. thoDAja dinamAM thayuM. te bahenanA zarIranuM vajana ane teja khUba vadhavA mAMDayuM. visarjana X meTrIka sudhI bhaNelI sAthe vaDhe, kapaDAM * X karAcImAM luhANA jJAtinI eka Daina zAMtA hatI. paNa e gAMDI thai gai. rUdana kare, uchaLe, lokA
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla-saMyamane prabhAva 431 phADe, enI moTI mAtA lAdhIbAI ane Drenone vaLagI paDe. ane ema sAro ye dina tophAno Adare. zAMtAne enI mAtA gurUdeva pAse lAvavA lAgI. mahArAjazrI vAsakSepa nAMkhe. DAka dinamAM enuM saghaLuM gAMDapaNa dUra thayuM ane te DAhI banI gaI ane AnaMdamAM magna banI potAnA pati pAse muMbaI gaI. mIrapurakhAsathI hAlA jatAM rastAmAM sAthenI maMDaLI pikInA eka jaNane sApa karaDyo. paga phUlI gayo. sApa karaDe enI sthiti zI thAya? rage rage viSa vyApI gayuM. e mAnavI tyAM behoza thaIne paDayo hato. pAchaLa cAlyA AvatA mahArAjazrIne A banAvanI jANa thaI emane tAbaDatoba uMTa upara eka bhaktane doDAvyA, ane amuka prayoga karavAnuM kahyuM. prayoga zarU thayo. mahArAjazrI bahu ja jhaDapathI cAlIne tyAM nava-sADAnava vAge AvI pahoMcyA. joyuM to e mAnavI jIvaMta hato paNa hAlata kharAba hatI. AkhI maMDaLIno AnaMda to zekamAM pariNamyo hato. emanA raMgamAM bhaMga paDyo hato. emano pravAsa aTakI gayo hato. vidyAvijyajIe saune kahyuM: bhAIo ! ciMtA nA karazo. gurUdeva sau sAruM karaze.' ane eTaluM kahI pite te mANasanI pAse beThA. enA zarIra upara hAtha pheravyo ane thoDIka ja vAramAM e mANase AMkha UghaDI ane sAMja thatAM te e pharato thaI gayo. caDelo sojo be divasa bAda UtarI gayo. edalajI khAsa nAmanA eka pArasI gRhastha karAMcImAM rahetA. mu. 2 8.
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 khaMDa 11 me te tathA temanAM patnI pIlubena mahArAjanAM ananya bhakta banyAM hatAM. karAMcImAM lagabhaga roja e baMne mahArAjazrI pAse Ave. mahArAjanA upadezanI emanA upara bhAre asara thaI ane emanA AkhA kuTuMba mAMsAhArano tyAga karyo. khAsa karAMcI khAte sTImarAnA riporTIganA kenTrAkaTara. eka divasa e guru pAse AvyA tyAre emanuM mukha karUNAnA gherA raMge raMgAyeluM hatuM. mahArAja jotAM ja samajI gayA. emaNe pUchyuM: kharAsa ! kema Aje Ama udAsa ?" ane kharAsane lAgyuM ke mAre mArI vAta gurU AgaLa na chUpAvavI joIe. tarataja emaNe pitAnI ciMtAnuM sAcuM kAraNa gurUdevane jaNAvI hamezano dhaMdho hAthathI jAya evo e prasaMga hatA. khAsa jAti nirdoSa hatA paNa Avo dhIkata ane jAmelo dhaMdho jAya e vAta emane mATe asahya hatI. gurUdeve kahyuM : kharA ! ciMtA karavAnuM kaMI ja kAraNa nathI. gurUdeva badhuM sAruM karaze. udyama karo. tamane je ucita lAge te zAMta citte kare jAva." ane kharAne tyAMthI gurUdevanA AzIrvAda laI vidAya lIdhI. bIjA divase jyAre e gurUdeva pAse AvyA tyAre emanuM haiyuM pulakita hatuM. vadana upara AnaMdanI laharIo nAcI rahI hatI. nayanamAM gurudeva pratyenI kRtajJatA ramI rahI hatI,
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla-saMyamane prabhAva 435 emaNe gurudevane kahyuM: mArI ciMtA atyAre to adazya thaI che. tA. 29 mIe moTI sTImara AvavAnI che. e vakhate bane te kharuM. paNa have mane pUrI zradhdhA che ke ApanI kRpAthI mane vAMdho nahi ja Ave.' ane banyuM paNa evuM ja. tyArabAda emano dhaMdho khUba jorathI cAlavA lAgyo. - siMdha haidrAbAdanAM siMdhI mhana pArvatI mahArAjazrInA ananya bhakta. comAsAmAM vakhatovakhata haidrAbAdathI gurUdevanAM vyAkhyAna sAMbhaLavA mATe karAMcI AvatAM ane paMdara paMdara divasa tyAM rahetAM. eka divasa e bahena mahArAjazrIne vaMdanA karavA AvI. thoDIka vAramAM to enI AMkhomAMthI zrAvaNabhAdaravo jharI paDyAM. prati kSaNa prasanna vadane rahenArI pArvatIbahena Aje AvI karUNAmAM kema snAna karI rahI haze ? munirAje pUchayuM: are! pArvatI ! Aje tane zuM thayuM che? AMkho AMsuthI kema chalakAvI rahI che? eNe AMsu luMchavAno prayatna karatAM jaNAvyuM. mahArAja zuM kahuM ? " gabharAIza nahi. je kaMI heya te kahe. mananI vAta kahevAthI DhiyAno bhAra haLavo thAya che." mahArAja ! mArA moTAbhAI gabharAI gayA che. hiMmata hArI gayA che. mane jaladI tArathI bolAve che. ApanAM vyAkhyAnano dharmalAbha
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 khaMDa 11 mA mUkI tyAM javuM oie ? mane kaMi ja samajaNa paDatI nathI. tyAM zuM banyuM che te viSe kaze| ja khulAse patramAM nathI. ' vidyAvijaye ene sAMtvana ApatAM kahyuM: Dena ! ciMtA na karIza gurUdeva sau sArAM vAnAM karaze. tuM Aje ja aa ane kAle mane patra lakhaje ke kema che ! ' pArvatI uDIne ubhI thaI gurUva nI AzISa mAgI ane . AzIka laI ravAnA thai. bIje divase tyAMthI gurUdevane kAgaLa lakhyAH 'mArA bhAine mAruM kuTuMba AnaMdamAM che. have krAi hatanI ciMtAnuM kAraNa nathI. Apa AzIrvAda. mekalatA raheze. pAvatImhena ane enA AkhA kuTu ane gurUjInA AzIrvAda upara meTI zradhdhA che. d maMjala reliDayAmAM gurUdeva vijayadharmasUri mahArAjanI jayata hatI. nimaMtraNa patrikA kaDhavAmAM nahetI AvI chatAM meTa! zaheramAM ane evA maMDapa banAvavAmAM AvyeA hate. A jayaMtI prasaMge rehA jAgIradAre pramukhapada lIdhuM hatuM. kAya vAhakatA utsAha apUrva hatA. kANu Avaze ne koNa sAMbhaLaze evI zaMkA thatI. ratanasne dhAreluMH se| base mANasA ye bhAgye ja Ave. ' 6 ane e gaNatrIe pahele divase sA mANasA mATe rasAI karAvI tI, ane kANu jANe kayAMthI paNa mANase tIDanI mAphaka UbharAyAM.
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIla-saMyamane prabhAva 437 jotajotAmAM traNathI paNa vadhAre mANaso bhegAM thaI gayAM. eTale e dazya nihALatAM ratana Dena muMjhavaNamAM paDI gayAM. have thAya zuM ? ApaNI AbarU kema raheze? ATalA badhA mANaso Avaze ema to kalpanA ja nahotI. vaLI A to pahele ja divasa ne paDele ja raMka che. tarata ja potAnA bhAI ane mAtA sAthe e potAnA gurUdeva pAse AvyAM ane gaLagaLA thaIne kahyuM : mahArAja ! have zuM thaze ? amArI lAja kema raheze ? " vidyAvijayajIe kahyuM gurUdevanuM nAma laIne tame tamAre Ave tene pIrasyA kare. gurUdevanI jayaMtI che-gurUdeva pUrUM karaze. tamArI AvI apUrva bhakti che ne pachI e tamane nAmozI lAgavA deze ?" ane ratanabAIe te dAdhe rAkhyuM. so mANasa jame eTalI rasoI mAMDa hatAM tyAM pahele divase AThaso mANaso jamyA ane bIjA ne trIjA divase 1700-1800 mANaso e dharmalAbha levA e nAnakaDA pradezamAM kAtarI AvyAM hatAM ane e badhAnAM bhojanano prabaMdha paNa badhAe sarasa rIte karyo hato. vidyAvijyajInA jIvanamAM AvA AvA to aneka prasaMga banI gayA che. e badhAnI pAchaLa kevaLa ApaNe emanAM cAritryanAM teja ane
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ = = - - - - - - - - - - - - - - - - 438 khaMDa 11 me zraddhAne prabhAva joI zakIe chIe. duniyAnI dareka mAnavI zIla ane saMyama pALato thaI jAya to duniyAnAM keTakeTalAM duHkho zamI jAya ! | munirAjazrIne koI pUche to tene javAba teo eka ja Ape che ane te e keH huM pote paNa samajI zakato nathI ke zAthI thAya che?
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 92: vicArasAgaranAM motI [badhaprada vacano) I nirAja vidyAvijyajInuM pravacana-sAhitya sAgarasamuM ja vipula che. emAMthI keTalAMka mahAmUlAM motI zodhIne ahIM saMgrahavAmAM AvyAM che. 'na zabdanI vyutpatyArtha Ama bane ? jayati rAgAdi zatrUn iti jinaH, jinasya ime jainAH rAgAdi zatruone chate te jina ane jinanA bhakto te jaina." jaina dharma te ja ke-jemAM pakSApakSInI gaMdha na hoya, jemAM anyane pIDavAnI-duHkhI karavAnI bhAvanA na hoya ane je dareka padArthane anekAnta dRSTithI nihALavAnuM kahe.
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 khaMDa 11mo "mahAvIra' eTale jagatano uddhAraka. mahAvIra' eTale satya mArgano prakAzaka. mahAvIra ' eTale nipakSapAtanI mUrti ane mahAvIra eTale jagatano sAco mitra. mahAvIra e nAmamAM ja rahelI camatkAritA ApaNAM hadayane kevAM camatkRta kare che? mahAvIra AnA kare che ke tame jagatanA prANI mAtra sAthe maitrIbhAva rAkho. tame tamArA duzmana upara paNa-tamArUM kharAba karanArA upara paNa neha karo. verano badalo verathI na letAM zAMtithI-kSamAthI le. sAdhu eTale tyAganuM maMdira; sAdhu eTale premanI mUrti, sAdhu eTale uttama caMdana-sAdhu eTale sugaMdhI puSpa. jenAM hRdayamAM satya surya jhaLahaLI rahyo che, tenAthI adharma sahana na ja thaI zake. koI paNa pitAne sAco putra teja ke je pitAnI AjJAnuM pAlana kare. koI paNa mAlIkano sAro sevaka te ja ke je mAlIkanI AjJAne ziromAnya gaNe. ane koI paNa devane sAro pUjArI te ja ke je te devanI AjJAnuM zira sATe pAlana kare. leke pitAnA hAthe seMkaDo bALakane dATI Ave che. seMkaDane
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - vicArasAgaranAM motI 44. khabhA upara caDAvI smazAnamAM laI jaI bALI bhasma karI nAMkhe che chatAM piote samajatA nathI ke mAre paNa A mArge javAnuM che mATe mArA jIvananuM sArthaka karI lauM. sArU zarIra maLyuM hoya, baLa heya ane AyuSya paNa maLyuM hoya chatAM akakalanA bAradAna hoIe-buddhi sAthe bAramo caMdramA hoya, kartavyanuM akartavyanuM bhAna na hoya to zarIra, baLa ane AyuSya zAM kAmanAM ? nAna ane zraddhA sAthe cAritrya na hoya te jIvanane sudhArI na kAya. jagatamAM jeTalA jhaghaDA bIja nimitta nathI thayA tethI vadhu jhaghaDA dharmane nAme thayA che. dharma eja sukhanuM sAdhana che samasta prakAranI vastuo dharmathI prApta thAya che. huM koNa chuM ? kayAMthI Avyo chuM ? kyAM javAne chuM? mAruM kartavya zuM che ? A bAbata ApaNe vicAra nathI karatA tethI duHkha bhogavIe chIe. tAtvika dRSTie joIe te bhAratavarSanA prAcIna badhA Aryana dharmomAM koI bhedabhAva nathI. dharmAcaraNanI padhdhati bhale bhinna bhinna hoya, temanI vyAkhyA pratyeka dharmAcArye bhale pitAnI buddhi anusAra karI hoya,
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 11mo kintu vastutaH dharmatatvamAM bhedabhAva nathI. kAraNa ke dharma te eka evI avyAbAdha tathA aTala siddha vastu che ke jemAM koI prakArano bheda kayAreya thaI ja na zake. dharmanI na to utpatti thaI zake ke na eno nAza. dharma to vastunA svabhAve nuM nAma che. jaina zAstrakAroe kahyuM che ke:-"vaSNudA dhara' matalaba ke vastunA svabhAvanuM nAma che dharma. agnine svabhAva uSNatA che. A ja uSNatA agnino dharma che. evI ja rIte pANIne svabhAva zItalatA che. ethI e pANIno dharma che. AtmAne svabhAva saccidAnandamaya thavuM che. ataH AtmAne dharma e che ke te sata, citta tathA AnaMdamaya hoya, ane AtmA sata, cita tathA AnaMdamaya tyAre ja thaI zake ke jyAre duSkarma janita prabhAvonAM AvaraNa : enA upara na paDelAM hoya tathA emAM saguNone samucita vikAsa thayela hAya. AtmAnuM saccidAnanda thavAnuM vistRta svarUpa e che ke te ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya tathA aparigraha vagerenuM pAlana karatAM saccidAnaMda athavA jJAna-darzana-cAritramaya banavuM che. A pAMca mahAna satkAryonA saMbaMdhamAM bhAratavarSanA samasta Aryadharmo sivAyanA bIjA aneka videzI dharmone paNa spaSTa rUpathI eka ja mata che. ApaNe Aje jene "dharma' kahIe chIe, vAstavamAM te zuM che? zuM te AtmAno dharma che, kadApi nahi. te to "sampradAyavAda' mAtra che. "dharma' to eka evI cIja che, jemAM be mata thavAno avakAza ja nathI raheto. ane "saMpradAyavAda' eka evI cIja che ke jemAM sauno ekamata thavo bahu ja kaThaNa che. dharmanI je sAmAnya vyAkhyA karavAmAM Ave to te Ama thaI zake --"arata jaLa zudia dharma arthAta aMtaHkaraNanI zuddhi
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArasAgaranAM motI 443 enuM ja nAma dharyuM. A vyAkhyAthI paNa kANuM asahamata thai zake ? parantu nA, ApaNe A badhA dharmonA vAstavika svarUpane bhUlIne mAtha veza-bhUSA ane kriyAkAMDAne ja dhama samajI er3A chIe. A ja jhaghaDAnuM mULa kAraNa che. yAda rahe ke, khAdya kriyA tathA mAghali'gAdi svataH dha nathI. paratu dharmAMnAM sAdhana mAtra che. ekaja sASyanAM aneka sAdhana hAya che. jo A vAtane ApaNe sArI rIte samajI laie te pachI eka khIjJane virodha karavA mATe kAi kAraNa jaNAze nahi. p 2 jyAM sudhI zarIra svastha hAya, nirogI hoya, vRddhAvasthA AvI nathI, iMdriyAnI zakti zithila thaI nathI ane AyuSyanA kSaya thayA nathI, tyAM sudhImAM budhdhizALI manuSyAe AtmakalyANa karI levuM joie. jema lAkaDI upara tame tela lagADaze eTale dhULanA paramANu tene coMTaze tema rAgadveSanI cIkAzane lIdhe AtmA para kanAM paramANu lAge che. purUSArtha karavAmAM Avaze tyAre AtmA paranAM AvaraNA dUra thaze ane AtmA asala svarUpamAM Avaze. . . 0 muktinA sabadha dharma, jAti, vyakita ke lakSmI sAthe nathI. mukitane saMbadha rAgadveSa sAthe che. je AtmA rAgadveSa mITAve che. te game te deza, dharma ke jAtine hAya paNa tenI mukita thAya che. 2 . kharUM sukha te AdhyAtmika sukha che. Atma ramaNatAmAM che. peAtAnAM mULa svarUpamAM AtmA ramaNa kare te vakhate je sukha thAya che e anirvacanIya, ageAcara ane akathya che. tenuM keAinAthI varNana na thai zake. O deg 0 A zarIra vinAzI che-nAzavaMta che ane AtmA avinAzI che. tenA bhinna bhinna dharma che.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 11 me zarIra nAzavaMta che chatAM tene moTuM karavA, suMdara banAvavA tame kAzIpa kare cho, paNa AtmAne suMdara banAvavA tame zuM karo cho ? samAja to dUdhInA velA jevo che. ene game tyAM rAkho, game tyAM caDhAvo. caDhavAne paDI rahevA taiyAra che. jene dharmanI dhagaza che, loka kalyANanI bhAvanA che, teo game tevAM kAraNono sAmano karIne potAnuM kArya karI zake che. saccAInI AgaLa game tevA vire ke game tevI pratikULatAo kAMI paNa asara karI zakatI nathI. ISTa vastunI prApti ane aniSTa vastuo viyoga e e mATe AkhuM jagata phAMphAM mArI rahyuM che. ene mATe patthara eTalA deva mAnavAne duniyA taiyAra che. enI AzAmAM ne AzAmAM varSo sudhI paDyA pAtharyA keI paNa sthaLe rahevAne taiyAra che. AzA amara che. bicArA cha samaje che ke Aja nahi to kAle phaLaze. keTalI zraddhA ! keTalI bhakti ! paraMtu e zraddhA ane e bhakita durUpayoga karavA mATe to nathI ja hotAM-eno geralAbha UThAvavA mATe to nathI ja hatAM. eka pavitra mahApurUSono AzIrvAda manuSyanI zraddhAnA sarovaramAM paDe che, te enA AtmAnI zuddhi jarUra thAya che. eno AtmA pApanA paMthethI pAcho haThI sanmAna sIdhA mArge vaLe che. je sAMsArika lAbho sAdhue svayaM cheDyAM che, e sAMsArika lAbho bIjAne Apano Tega karanAra sAdhu ke hAya !
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArasAgaranAM motI saMgaThana e rASTranI unnatinuM sUtra che. judA judA saMpradAyanA mahAtmAonI jayaMtIo sAthe maLIne ujavavAthI ApaNI tAkAto vadhaze ane pariNAme rASTrabaLa vadhaze. je sAdhuo kaMcana kAminInA phaMdamAM phasyA che tyAgI nathI, te gurU kahevaDAvavAne lAyaka nathI. jenA AtmAnA guNo vikasita thayA che te gurU che. pitAnuM ane paranuM hita kare: rAtadina AtmAmAM ramaNa kare ane potAnA dhyeyane poMcavAno prayatna kare te sAdhu. athavA bIjA zabdomAM kahIe to mAdhnAti svaparahita kAryANIti sAdhuH / dharma e ja sukhanuM sAdhana che. samasta prakAranI vastuo dharmathI prApta thAya che ane eTalA ja mATe jaina sAdhuo bIjo AzIrvAda na ApatAM "dharmalAbha" e AzIrvAda Ape che. mUrti cAhe pattharanI hoya ke mATInI, kAgaLanI hoya ke raMganI, * game tenI hoya. te mUrtimAM manuSya je vastuno Aropa karIne mAne che, tenI zraddhA tevA ja prakAranI thAya che. kAraNa ke phaLanI prAptino AdhAra hadayanI sAcI bhAvanA upara che-nahi ke te kAgaLa ke patthara upara. sonAnI khANa khodatAM khodatAM jema ekaluM suvarNa nathI nIkaLatuM, paNa suvarNa ane mArI baMne bhegAM ja nIkaLe che arthAta senAmAM mATI mizrita thayelI hoya che. te pachI tenA para prayogo thAya, zuddhi karavAmAM Ave tyAre mArI mArI rUpa thAya che ane tenuM sonA rUpa thAya che. A rIte AtmA ane karma anAdi kALathI lAgelAM che.
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 11 meM temAM parivartana thAya che. Ave che ne jAya che. karmane AtmA sAthe anAdi kALathI saMga che. te saMganI upara prayoga karIzuM, te vakhate AtmAne karma judAM thaI jaze. te vakhate potAnA asalI svarUpamAM AtmA AvIne sata cidra ne AnaMdamaya zuddha svarUpI AtmA prakaTa thaze. A pachI bIjA AvaraNonI enA upara asara nahi thAya. dhArmika bAbato para vicAra karatI vakhate ApaNI dRSTi bahu vizALa hovI joIe. koI paNa padArtha para daSTi nAkhatI vakhate ApaNI dRSTi jevA prakAranI haze, tevA ja prakArano te padArtha dekhAI Avaze. je ApaNe tene svaccha netrothI joIzuM to te vastu potAnA asalI svarUpamAM jaNAze. kintu e ApaNI AMkho upara raMgIna cazmA caDhelAM haze, te je raMganAM cazmAM haze, te raMganI badhI vastu dekhAze. raMgIna cazmA lagAvIne jevuM jema pitAnI jAtane bhramamAM nAkhavA jevuM che, tevI ja rIte pakSapAtanuM AvaraNa rAkhIne kaI cIja jevI, e paNa bhUla bhareluM che. jyAre ApaNe pakSapAtane choDI samabhAva tathA vizALa daSTikoNa . rAkhIne jotAM zIkhIzuM tyAre ja ApaNane vAstavikatAno bodha thaI zakaze. je ApaNe saMsAranA badhA padArtho upara dhyAna ApIe, te traNa prakAranA padArtha jevAmAM Ave che, heya, zeya ane upAdeya. A traNenI saMkSipta vyAkhyA Ama che. bAhya dRSTithI sAmAnya saMsAravyavahAra heya samajavAmAM Ave che. ya te che ke jenuM kevaLa jJAnavRddhinA nimitte adhyayana karavAmAM Ave. jema-sUrya, caMdra, pRthvInI gati, vAyu, AkAza, pudagala Adi. ane trIjuM upAdeya. upAdeya eTale grahaNa karavA gya padArtha. A zreNImAM satyAcaraNa, dharmAcaraNa, ahiMsAbhAva, brahmacarya tathA paropakAra Adi sadgaNone samAveza thAya che. saMsAranA
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArasAgaranAM motI badhA sabhya dharmo eka svare upAdeya bhAgamAM vaNita vAtone AdaraNIya ane grAhya svIkAra kare che. AnA saMbaMdhamAM keIne na to kyAre ya matabheda sAMbhaLavAmAM Avyo che, ane na kayAre ya enI saMbhAvanA ja thaI zake. ApaNo UMca-nIca bhedabhAva, ApaNuM mATe jheranuM kArya karI rahyo che. Aja daMbhe ApaNI saMskRtinA TukaDe TukaDA karI nAkhyA che. ane Aja paNa te ApaNane rasAtALamAM laI jaI rahela che, ApaNe ApaNA ja gharamAM koI ekane uMca ane keI ekane nIca banAvI rahyA chIe. A badho zo khela che? ApaNuM ajJAne ja ApaNe karoDo badhuone ApaNuthI vikhUTA karIne haMmezAMne mATe videzI saMskRtine AdhIna banAvI dIdhA che. zuM A sthiti vAMchanIya kahI zakAya ? kadApi nahi. paraMtu khedano viSaya che ke A badhuM ApaNe ApaNI sagI AMkhe dekhavA chatAM ApaNe keTalAka bhAIo haju sudhI UMca-nIcanA bhedabhAvane dhArmika dRSTithI paNa samarthanIya batAvIne tenuM anumodana karI rahyA che. temane potAnI A pakaDelI pUchaDInI jeTalI ciMtA che, tenA somA bhAga jeTalI ciMtA potAnI saMskRtinA nAzanA saMbaMdhamAM nathI. kevaLa pota potAno kakako kharo karavAnI khAtara, potAnA mamatvanI khAtara eka bIjA pratyenI IrSyA ane dveSanI khAtara ubhI thatI ane cAlatI carcAomAM bhAga levo e jANI joIne potAno samaya ane zAntino nirarthaka vyaya karavA samAna huM samaju chuM. rAga dveSanI vRtti pUrvaka carcAo karanAra ke carcAmAM lenAra sAdhu ke zrAvaka karmanI nirjarA karatAM hoya yA samAjanI ke dharmanI unnatinuM puNya uijana karatAM hoya evuM huM nathI mAnato. balake huM ema mAnuM chuM ke jaina dharma ane jaina
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 khaMDa 11 mA samAjane vageAvavAmAM tee nimittabhUta thAya che. dharmanuM ArAdhana, rAgadveSanAM pAyAmAMthI thAya evuM mahAvIranuM zAsana kadI kahe nahi. ahiMsA saMyama ane tapanI ArAdhanA mATe tyAgI bananAra sAdhu, dharmAMnI prabhAvanA rAgadveSa dvArA thavAnuM kadI mAnI zake nahi. syAdvAda niSpakSapAtatA, ane anyane pIDananA abhAva A traNa vastue jenI aMdara hoya te ja jana dhama ane tenuM pAlana karanAra jaina-jarA vicArI le. vartamAnamAM cAlatI carcAemAM upayukata sidhdhAMtAnI kayAMye gaMdha paNa Ave che ? eka taraphathI peAtAne atithi kahenAra tyAgIe tithinA nAma rAgadveSa kare, yAdavAsthalIe ubhI karI ghara gharamAM kaleza ubhA kare ane pAlisanAM paherA nIce eka varSanAM pApanuM prAyazcita karI kanI nirA kare e duniyAnI draSTimAM paNa hAsyAspada nathI zuM ? AvuM karanArA bhagavAna mahAvIranA pavitra jaina sidhdhAMtane kalakita karatAM nathI zuM ? ,, bhikSAvRtithI nirvAha karanArAM leAkeAnAM be vibhAga che. eka atithi ane bIjo abhyAgata. jaina sAdhu peAtAne abhyAgata kadI na kahe. Adara satkAra pUrvaka Agraha pUrvaka, " klyA, hyA kahevA chatAM, " nA nA'' kahenArA sAdhu te jaina sAdhu. tyAgI bhAvanA rAkhanArA te jaina sAdhu ane teTalA ja mATe te atithi kahevAya. tyAgI eTale nitya tapasvI, enA tyAgamAM haMmezA tapazcaryAM samAya che. enA mATe haMmezA pa divase che. AvA nitya tapasvI, nitya zubha tithi samajanAra sAdhu zudhdha, pavitra atithi che. lAkakalyANane mATe sAmudAyika ArAdhanA karavI e agatyanuM che paraMtu ene a evA na hoI zake ke tithienAM nimitto AgaLa karI, rAgadUdhanI vRtti phelAvI samAjanI sthiti chinnabhinna thai jAya tyAM sudhInI neAbata lAvavI e keTaluM bhayaMkara pApa che. sA mANasA dharma na pALe tenI harakata nahi, paraMtu eka paNa mANase adhama na pALavA oie.
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArasAgaranAM motI AvI jabarajasta natika bhAvanA upara potAnuM jIvana vyatIta karavAno dAvo karanArI sAdhu saMsthAnA kahevAtA agresara ane draSTirAgI gRhastha AkhuM ye jana zAsana nindAya, evI khullama khullA pravRttio Adare, duniyAnI draSTimAM ahiMsA, saMyama ane tyAga upara nirbhaya thayela jana dharma nindAya evA prayatno kare, e te kharekhara akSattavya pApa che. duHkhanI vAta to e che ke koI kaIne kahI zake tevuM rahyuM nathI. agnine zAMta karanAra pANImAMthI ja jyAre dAvAnaLa saLagI uThe tyAre agnine zAMta karavA kone javuM ? Aje dharmane nAme vikhavAdo vadhI rahyA che. AdhyAtmika bhAvanA ochI thaI rahI che. jaDavAda jora pakaDI rahyo che. prabhane vadhI rahyAM che. AnuM ja pariNAma che ke bhAratIya manuSyo ke jeo potAne Arya saMskRtinA upAsaka tarIke mAnI rahyA che teo paNa ghaNe bhAge potAno dhama bhUlI svAbhAvika dayAne dUra karI mAtra pise kema bhego karo enI dhUnamAM lAgI rahyA che. bekArI ane asahya moMghavArI je kaMI dekhAya che te paisAdAronI bhavRttinuM mukhya pariNAma che. dezAvarathI kamAIne lAvela paiso kayAM mUkavo ke jethI tenuM rakSaNa thaI zake ane vadhI zake enI phakaramAM paDyA che. ene lIdhe ja jagatamAM nirvAhanI tamAma cIjo tyAM sudhI ke khAnapAnanI cIjo ke jenA vinA mANasa potAnuM jIvana TakAvI zake nahi evI cIjono paNa saMgraha zrImaMtoe karyo che ane karI rahyA che. bIja mAnavInAM sukha duHkhano jarApaNa khyAla hoya to zrImaMtonI AvI manAvRtti kadI paNa na thAya. madhyama ane garIba varganA lekIne Aje annanA dANA mATe taraphaDavuM paDe che. pisA ApavA chatAM eka TaMka paTa bharavA mATe paNa anna maLatuM nathI. zrImaMto
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 khaMDa 11 me pacAsa rUpIe maNa sudhI ghauM paNa kharIdI zakaze. emanI moTara ane ezaArAmanAM sAdhano ochAM thayAM nathI. madhyama ane garIbavarganI sthiti zI che ? eno khyAla sarakho paNa temane Avato hoya tema dekhAtuM nathI. jagatanA mAnavIo uparane A julama kadAca samAja sahana karI zakaze, sAdhuo sahana karI zakaze; rAjAo sahana karI zakaze paNa kudarata kema sahana karI zakaze e eka savAla che. jyAre ne tyAre AvI vastuemAM keTalAka zrImaMta taraphathI athavA te jeo potAne dezasevaka tarIke oLakhAve che evA keTalAka kahevAtA dezasevako taraphathI AvI bAbatomAM paNa rAjyasattAnAM kAraNo batAvavAmAM Ave che. e game te haze, paNa zrImaMtonI zrImatAInA mada athavA bhayaMkara lebhavRtti-tRNA A kAma karI rahI che emAM to be mata hoI zake ja nahi. bIjI taraphathI je vakhate Avo bhayaMkara dAvAnaLa AkhA dezamAM saLagI rahyo che, te ja vakhate kaI kaI sthaLe lAkhanA kharcAe utsava-mahotsavanI dhumadhAmo dayALa dharmagurUo potAnA zrImaMta bhakto dvArA karAvI rahyA che. je vakhate annanA dANAne mATe lAkho balake karaDe mAnavIo taraphaDI rahyAM hoya, lAkhA bhAIo, kheno bhUkhamarAMnAM bhoga banI rahyAM hoya, te vakhate zrImaMtonI dhumadhAma pAchaLa thatI sakhAvato kayAM sudhI vyAjabI che? e paNa vicAravA jevuM che. DAhI DAhI vAto lakhanAra, sevAnAM baNagAM kukanAra ane lAga Ave tyAre zrImaMta karatAM paNa vadhAremAM vadhAre svArtha lelupatAmAM phasanAra patrakAra e prajAno sevaka patrakAra nathI. patrakAra patrakAra tarIke nisvArthavRttithI zuddhamAM zuddha ane taTastha rahIne jagatanA kalyANane mArga saune batAve e ja patrakAranI pharaja che, cekasa vyaktionA kAraNe
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArasAgaranAM motI 451 potAno pUrvagraha bAMdhI e vargane samasta mANaso mATe boTo abhiprAya dhAraNa karavo e patrakAro mATe vyAjabI na gaNAya. koIpaNa vargamAM sArA ane beTA badhI jAtanA mAnavIo hoya che. pratipAdaka zailIthI rAjA ke prajA, sAdhu ke gRhastha saune potAno dharma samajAve e jema eka sAdhunuM kartavya che tevI ja rIte sAcA patrakAranuM paNa kartavya che.
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa mAramA pariziSTA
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 luM * 1967 munirAja zrI vidyAvijayajIe racelA graMtha 1 paryuM paNa vicAra (hiMdI) saM. 1965 2 vijayadharmasUri caritra (gujarAtI) , 1967 3 jaina zikSAdigdarzana 4 zANI susA , 1968 pa vijaya prazastisAra ( hiMdI) ,, 1970 6 prAcIna tAMbara-arvAcIna digaMbara (gujarAtI) 1970 7 zrAvakAcAra ( hiMdI) , 1970 (gujarAtI) , 1989 8 terApaMtha mata samIkSA (hiMdI) 1971 9 terApaMthI hitazikSA (hiMdI) , 197ra 10 zikSAzataka (kavitA) (hiMdI) , 1972 11 aitihAsika sajajhAyamALA (saMpAdita) (gujarAtI) , 1974
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56. khaMDa 12 me 12 ahiMsA 1974 13 Adarza sAdhu (hiMdI) saM. 1974 14 surIzvara ane samrATa (hiMdI) " 1976 (gujarAtI) " 1979 (IgrejI) " 1994 15 aitihAsika rAsasaMgraha bhAga 4 the (saMpAdita) (gujarAtI) " 1977 16 gRhastho ke guNa ( hiMda) " 1978 17 vijaya dharma Rri-aSTa prakArI pUjA (hiMdI) AvRtti pahelI , 1979 " bIjI 1978 * " 1981 1984 trIjI (gujarAtI) " 1981 " 1982 " 1984 " 1984 | (gujarAtI) " 1985 1986 18 zAha ke bAdazAha 19 bAla nATako 20. samayane oLakho bhAga pahele 21 , bhAga bIjo 22 no prakAza 23 prAcIna lekha saMgraha (saMpAdi ). 24 dharma pravacana 25 vijayadharma suri-svargavAsa pachI ra6 vidharmasUrinAM vacana kusuma 27 vakatA bano 28 ahaMta pravacana 29 merI mevADa yAtrA " 1986 " 1989 1989 hiMdI " 1990 (gujarAtI) " 1992 ( hiMdI) " 1992
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 la 30 zrI vidyAvijayajInAM vyAkhyAne 31 jana dha ( hiMdI ) 72 zrI himAivijayanA lekhA (sAdita) 33. mArI sidha yAtrA 34 mArI kaccha yAtrA 65 izvaravAda ( gujarAtI ) "" ( gujarAtI ) "" ( hiMdI ) "" "" "" "" "" 22 457 1994 1994 1996 1996 1998 2005
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa bIju munirAja zrI. vidyAvijayajInAM cAturmAsa kalakattA banArasa * 8 9 0 0 0 1963) 1964) 1965) gurUdeva sAthe 196 6 ! 1967) 1968 1969) 1970 | 1971 1972 lakhanau khyAvara zivagaMja ^ & udayapura 1973 gurUdeva sAthe Ta ra ra ra ra % pAlItANA amarelI jAmanagara muMbaI 1974 1975 1976 | 1977 ] 1978) dhuLiyA zivapurI
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 juM 50 17 ) 1979 1980 AgrA zivapurI muMbaI zivapurI urjana dehagAma sAThaMbA 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1887 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 udayapura pADIva karAcI bhUja (kaccha) maMjala relaDiyA porabaMdara dehagAma Idera zivapurI 2002 2003 2004
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa trIjuM sAdhu-lalAma munirAja zrI vidyAvijyajI kI sevA munivara ! kina zabda meM, Aja hama Apake svarUpameM, AdhyAtmika bhAvanA kI usa sAkAra pratimA kA svAgata kare, je Adi kAlase hamAre dezake cirantana Adarza ke rUpa meM abhivyakta hotI rahI hai. hamArA parama saubhAgya hai ki kolAhalake Isa Adhunika yugameM bhI atItakAlIna gaurava gItakA smaraNa karAnevAlI Apake sadaza pAvana vibhUtiyAM jagatI para avatIrNa hatI rahatI hai, jinake skUrti sadeza evaM patha-pradarzana kA avalamba lekara, bhautikavAdakI tamavRtta ghATiyuM meM bhaTakatA huA mAnava, punaH Atma pradeza kA jIvana-pada Aleka pA letA hai. Aja saMsAra agaNita vedanAo aura abhUtapUrva ApadAone trasta hai. usake hAsyameM bhI viSAdakI eka rekhA aMtahita hai. Aja
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 3 jI 41 manuSya anubhava karane lagA hai ki usakI samagra bhautika nidhi bhI isa Antarika vyathAkA dUra karane ke liye asamartha hai. yahI kAraNa hai ki vizvameM punaH nava-nirmANa ke svapna dekhe na rahe haiM. para Apa jaise Atma tattvAnusa MdhAnI vaidyake sivAya kauna isa khIsavI zatAbdIke arazAnta saMsArakA auSidha khatalA sakatA hai. vizva ke samagra dezeAme, bhArata hI Apa sadaza mahAtmAekA sabase adhika nRtya samajha pAyA thA. yahI kAraNa thA ki prAcIna A te apanI sabase amUlya evaM gupta samiti a MtarthaMka ke atIndriya rahasya z2I kujI Apa jaisa tatvasanniSTa RSiyAMka hAthAM dharAhara rakhI thI. apane sAdhuekA sammAna karanA evaM unake dvArA pradarzita patha para agresara honA, bhAratIya dharmAMkA eka pramukha nItisUtra hai. tathApi kAlacakrake dumya jAlameM phasakara bhArata jarhA gayA hai. tathApi apanI viziSTa vibhUtiyAMkA Adara karanA vaha nahIM bhUlA hai. usI cirakAlIna preraNA kA Adarza pAkara Aja hama Apake bhAratIya Adarzo ke rUpameM apanI zradhdhAMjali samarpita karate mahAtmana ! Apane tyAga aura sevA kAryo sammilita Adarza saMsAra ke samakSa upasthita kiyA hai, hamArI draSTimeM vahI utkRSTa sAdhanA kA sarala svarUpa hai. hamArA hRDha vizvAsa hai ki navayuga ke isa prabhAta kAla meM punaH saMsAra usa tAlAka cha era, jisake ki Apa pratinidhi hai, AkRSTa hekara brAnti ke AvaraNuse mukta hogA. aDanagara ( mAlavA ) navambara 1932 vinIta aDanagara kI janatA
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 4 cu abhinaMdana-patra Adarza sAdhu, muniprar, zAsanadIpaka vyAkhyAnuM cuDAmaNi munirAjazrI vidyAvijayajI--dehagAma pujayavara ! dehagAmanA annajala ane vAtAvaraNamAM ucharyA pachI, yuvAvasthAnA prAraMbhamAM ja, peAtAnI mAtRbhUmine choDI Apa videzamAM gayA. ane lagabhaga aThThAvIsa varSanA vhANAM vAyA pachI saMsAramAM eka anerI ja nAmanA meLavIne Apa puna : potAnI mAtRbhUmimAM padhAryAM, e mATe AnaMdathI uchaLatA hradaye ame Apanu svAgata karIe chIe. Adaza sAthe ! dehagAmanI janatA sAthe varSo sudhI rahyA pachI, Apa ApanA
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 4thuM 463 AtmAnA saMskArano vikAsa karavA kAzI jevA sarasvatInAM dhAmamAM padhAryA ane jagata pUjya zAstra vizArada janAcArya zrI vijayadharmasUri mahArAja jevA parama pratApI Adarza gurU pAse zikSA-dIkSA grahaNa karI Ape ApanA jIvanane ucca keTinuM saMskArI banAvyuM che. tema karIne Ape ApanAM kulane ane ApanA saMbaMdhIone jagamazahura banAvyA che. eTaluM ja nahi paraMtu ApanI mAtRbhUmi-dehagAmanuM mukha paNa ujajavaLa karyuM che. eTalA mATe ame dehagAmanI samasta kAmonA nAgarike amArA hadayano harSa jAhera karIe chIe. vyAkhyAta cuDAmaNi! Apa ApanI apUrva vakatRtva zakita dvArA yu. pI., baMgALa, mAravADa, mAlavA, mevADa, dakSiNa ane gujarAta --kAThiyAvADanI janatA upara je upakAro karyA che temaja bhAratavarSanA nAnA moTA rAjAo ane pradhAna rAjyAdhikArIone ApanI suMdara upadeza-padhdhatithI maMtramugdha karyA che, e mATe paNa ame amAruM gaurava ja samajIe chIe. zAsana dIpakajI ! Ape ApanI ajaba lekhanazakita dvArA surIzvara ane samrATa,' "samayane oLakho" ane evA bIjA mahattvanA lagabhaga be DajhanathI vadhAre graMtho lakhI sAhityanI uttama sevA bajAvI che. temaja judA judA vartamAnapatromAM sAmAjika, dhArmika ane aitihAsika lekho lakhI samAja, dharma ane itihAsanA kSetramAM navo prakAza pADI je uttama kIti sampAdana karI che, ene mATe paNa Apa kharekhara dhanyavAdane pAtra che.
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 khaMDa 12 mA mahArAjazrI ! dhArmi ka saMkucitatAthI rahita, udAra ane niSpakSa-evI uttama upadeza padhdhatithI Apa dareka dharmavALAone AkarSita karatA AvyA che ane jene anubhava amane-dehagAmanI janatAne ApanA cAturmAMsa daramiyAna thayelAM prabhAvazALI vyAkhyAnAthI thayA che. ane tethI ame amArI hRdayanI khuzAlInA bAhya cihna tarIke Apane A jila ApIe chIe. mahAtman ! dehagAmanI bhUminuM ratna eka Adaza gurUnA sahavAsa rUpI zarANa upara caDhIne nirrala banI, deza-videzamAM peAtAnA prakAza phelAvI aThThAvIsa varSe punaH dehagAmamAM AvI pAtAnI bhUmine ujjavala banAvI che, te bei dehagAmanI samasta janatA kharekhara harSita thAya che ane te hate vyakata karavA ame Apane abhinaMdana ApIe chIe. gurUjI ! Ape dehagAmanuM mukha ujjavala karyuM che. dehagAmamAM cAturmAMsa karIne paNa aneka upakArA karyAM che. A badhAnA badalAmAM amArA jevI bhAvavALI prajA ApanuM zuM sanmAna karI zake? ame evA zikSita paNa nathI ke suMdara vAkcAturya pUrNAMka Apane raMjita karIe. tema chatAM Apa jJAnI che. amArA hRdayanI zuddha bhAvanA ane bhikatane jANI zakA che. eTale amArA hRdayanA UMDANamAMthI nikaLatA tUTA-phUTA zabdo, e ja amAruM hRdaya prakaTa karavAnuM sAdhana che.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 4 thuM 45 chevaTe ame e ja AzA sAthe viramIe chIe ke-Ape amane jema apanAvyA che tevI rIte haMmezane mATe apanAvI ApanA hradayanA eka khUNAmAM paNa dehagAmane kAyamanuM sthAna Apaze| ane A thADA zabdo dvArA prakaTa karAyelI bhaktine svIkArI amane vadhAre upakRta karazeA. mAgazara su. 5, sa', 1990 ) tA. 22--11--33. dehagAma , vakIla meAtIbhAI DAhyAbhAi vakIla maktalAla karUNAzakara vakIla maNilAla caturabhAi amIna, bI. e. ela. ela. bI. amIna yAbhAi jesa gabhAi, sabhAsada prAMta paMcAyata vaidya DAghAbhAi dalasukharAma upAdhyakSa myunIsIpAlITI, dehagAma. vakIla nAthAbhAi mULajIbhAI amIna meAtIbhAI izvarabhAi, vatanadAra maleka pumiyAM jamInadAra amIna jeThAbhAI hirabhAI vakIla bhAIzaMkara dalasukharAma zA. mahAsukhabhAI nAthajIbhAi zeTha 30 ame chIe, ApanA AjJAMkita sevA talATI mathuradAsa chaganalAla zeTha gAMdhI cheTAlAla dAmeAdaradAsa ze zeSa nihAlacaMda nathubhAi ze kuzavalAla gulAbacaMda zeDa jIvAbhAI karamacaMda zeDa bhIkhAbhAI viThThaladAsa zeDa sAmAbhAI viThThaladAsa zeTha pUjAlAla chaganalAla zeTha sAmacaMda mahAsukhabhAi ,, phatehacaMda meAtIcaMda 99 99 97 "" malAkhIdAsa ane pacata magaLadAsa caMdubhAi dehagAma kasbA talATI maNilAla maganalAla hiralAla mahAsukhalAla.
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa pa muM munizrI vidyAvijayajInuM svAgata vyAkhyAna pAcAryazrI vijayavallabhasUrijI tathA anya - munivara ! Ape amArA AmaMtraNane mAna ApI dehagAmane pavitra karyuM che, te mATe Apa badhAno ahesAna mAnuM chuM. sAdhAraNa sthitinA garIba gAmaDAne A prasaMga sAMpaDe te kharekhara tene bhAgyanI sImA kahI zakAya. A prasaMge zA mATe upasthita thayo che, te Apa badhAnA jANavAmAM che. caturvidha saMgha chinnabhinna thaI rahyo che. tenuM gaurava bhUtakALamAM dekhAtuM hatuM te Aje kayAM che ? tenI A dazA joI rahevI te zuM ApaNane lAjima che? Ama chatAM keTalAkane e bAbatamAM matabheda che. thaDA vakhata pahelAM amadAvAdanA nagarazeThane meLApa thayo ane A saMbaMdhI vAta nIkaLI tyAre temaNe kahyuM ke "AjanI sthiti 40-50 varSa karatAM ghaNI ja sArI che. pahelAM 40-50 sAdhu hatA te Aja 600 sAdhuo ne 1200 thI 1500 sAdhvIo che, paNa
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa dha mu 467 zu sAdhuenI saMkhyAnI vRdhdhi e ja kharekharI pragati che ? Aje vicAravAnuM e che ke ApaNAmAM keTalA munivarA evA che je ra'dhara vidvAna hoya, keTalA munivarA evA che je bIjA dharmAMnA mukAmalAmAM ubhA rahI zake ? keTalA munivarA evA che je jagatanA kAipaNa bhAgamAM dharmopracAra karavAnI taiyArI karatA hoya ? chAtIe hAtha mUkIne javAba Ape| ! rAM nAnA nAnA TabuDiyAone muMDI muMDIne sakhyA vadhAravI e pragati che ? jaina samAjamAM ghera ghera kaleza che. strI rAmavijayajIne mAne che, te purUSa vallabhavijayajI pAse jAya che, ane ghera banne jaNA peAtAnA guru mATe laDe che. AvAM nATakA atyAre ghera ghera bhajavAya che. sAdhue tamane dore, peAtAnI jALamAM tamane phasAve, tamane kUvAmAM utAre ane tamane nacAve chatAM tame ya vANiyA teA kharA ja ne ! tame paNa sAdhuenA gaLAmAM jALa nAMkhI che. nahi te| bhraSTa gulAmenI mAphaka tamArA deArAyA dvArAya krama ? nirbhaya sAdhune! veSa dhAraNa karavA chatAM bIjAonA gulAma ane ja kema ? Aje ghaNA sAdhuenI zI hAlata che ? sAdhuonAM jJAnanI dazA, cAritranI dazA, are ! AkhIe manedazA Aje kevI ka'gAla che ? ane 7 = rAnamaya na ca vAramaya nI vAtA karanAra vAta vAtamAM DarI jAya che. siddhAMta zu` ane tene kema vaLagI rahevu', tene paNa khyAla nathI. e munirAjo ! e kaMgAla manedazAne dUra karavAne samaya zuM have nathI AvI pahoMcyA ? te have ALasa zAne ? Aveza, Aveza, dhAre| sahu sAthe maLIne e bAbatanI vicAraNA karIe ane e mATe dRDha nizcaya karIe.
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 12 me amadAvAda khAte sAdhu saMmelana bharavAnuM muhUrta phAgaNa vada trIjanuM nIkaLI cUkayuM che. Aje ene mATe game te bhale kahevAtuM hoya, enA utpAdaka viSe Aje bhale game tevI kalpanAo karavAmAM AvatI heya, paNa ApaNe te e ja jovAnuM che ke e saMmelana sAdhusaMsthAnI daDhatA mATe ubhave che ke nahi ? je ene hetu kharekhara evo ja hoya to ApaNe e saMmelanane dareka rIte sAtha Apavo joIe. ApaNA nAnA hajAre matabhedone dUra karIne paNa emAM zAmila thavuM joIe. huM mArA agAunA cAra lekhomAM paNa e ja vastunuM pratipAdana karato Avyo chuM ane Aje paNa ApaNe e ja vastuno vicAra karavAno che ke munisaMmelana saphaLa kema thAya che paraMtu saMmelananA kAryakartA taraphathI haju e vastu jAhera karavAmAM nathI AvI ke A saMmelanane kAryakrama zuM che? amadAvAdanA nagarazeTha mane kahe che ke badhA munio ekatra karavAnuM ja mAruM kAma che. meM pUchayuM: tame zuM karaze ? tyAre javAba dIghe ke darzana karIza. paNa darzana ja karavAM hoya to A baso baso mAIlathI vihAra zAne karAvo cho ? munisaMmelana kayA viSaya mATe bharavAnuM che te nakakI kare. kaI vastuo carcAvAnI che te hajI jaNAyuM nathI. je AvI ja anizcita ane dhyeya vinAnI sthitimAM saMmelana bharavAnuM hoya to temAM te thANAnI hospITalamAM mokalavA lAyaka ja bhAga laI zake ! zuM amArAmAM e mATe vizvAsa utpanna karavAnI jarUra nathI? mane to lAge che ke sahuthI prathama judA judA gacchanA cUMTAI AvelA pratinidhionI eka vidhyavicAriNi samiti banAvavI joIe ane je je TharAvo dharavAnuM nakkI kare te ja karAvo hAtha dharAvA joIe. je Avo
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ ----- - pariziSTa 5 muM 469 kaze ja kAryakrama na thAya to 500 sAdhuo ekI sAthe kevI rIte koI paNa jAtanA nirNaya upara AvavAnA hatA ? bIjI mahatvanI vAta e che ke tyAM carcAelA TharAvono nirNaya kaI rIte thaze? zuM eka samudAyamAM thoDA sAdhuo heya ne bIjAoe game tema karIne potAnA sanyamAM bharatI karI hoya te badhAnI AMgaLIo uMcI karAvIne? paNa A bAbatamAM paNa samudAyavAra mata gaNatrInuM dhAraNa karAvavuM joIe. A uparAnta eka ati mahatvanI bAbata e paNa vicAravAnI che ke A TharAvono amala karAvanArI ekasattA-saMghasattAne sthira karavAmAM na Ave tyAM sudhI hajAro TharAvanA thokaDA kare; te badhA nakAmA ja che. ughADA mAthAMvALAo emane ema keInuM mAne tema cheDA ja che? je A varatuno kaMI nirNaya karIne kAma calAvavAmAM Avaze to jarUra ApaNe kaMIka kAma karIzuM, nahitara phajetI sivAya bIjuM zuM thavAnuM che?
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 6 c9 sAdhu saMmelana saMbaMdhInu` yathArtha citra munirAja zrI. vidyAvijayajIe munisa`melananA kArya kartAo samakSa eka lekha dvArA rajU karatAM jaNAvyu` hatu` ke : * eka taraphathI munisammelananuM nimaMtraNa nIkaLI cUkayu che, jyAre bIjI tarapha enI carcA garamAgarama cAlI rahI che. eka pakSa va mAnapatrA dvArA carcAe karI rahyo che, jyAre bIjo pakSa peAtAne sauna kahevarAvavA chatA, aMdarakhAnethI aneka prakAranI kAravAio karI rahyo hAya, ema spaSTa dekhAya che. atyAra sudhInuM je vAtAvaraNa phelAyuM che te uparathI mane kahevAne kAraNa maLe che, ke je OM nima`traNapatro nikaLI cUkayAM che, paraMtu munisaMmelananuM rUpa kharekhara vikRta banatuM jAya che, leAkAmAM azraddhA, vahema ane aneka prakAranI kiMvadantIe vadhAre ne vadhAre phelAtI jAya che. huM mArA pahelA ja lekhathI lakhatA Avyo chuM ke bhUmikA sApha karyA pachI ja munisaMmelananAM pagaraNu mAMDI zakAya. jyAM aneka prakAranA
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 6 471 vikhavAdo phelAI rahyA hoya, jyAM mukhya mukhya samudAyamAM paNa bihAranA dharatIkaMpa jevI phATI paDelI haya, jyAM dhIre dhIre javALAmukhInI asara lAgI cUkI hoya, jyAM gharagharanA ahamindro banI beThA hoya, tyAM eka gAmanA becAra gRhastha gAdI takIe besI munisaMmelana bharavAnuM tuta ubhuM kare, potAnAM mAnelA ekAda AcArya pAse jaIne kAnAphUsI karI cekaDuM goThavI Ave, ane pachI bahAranA dekhAva tarIke pAMca pacIsa jaNanI vacamAM murtanI tArIkha nakakI karI kAgaLiyA chapAvI; saunA upara mokalI ApavAmAM Ave, ke "gRhastha tamAre tyAM je je sAdhu-- sAdhvIo Ave emane amadAvAda tarapha ravAnA karaje !" ane suMdara kAgaLamAM sAdhuone lakhavAmAM Ave ke "phalANI tArIkhe tamAruM saMmelana thavAnuM che, mATe jarUra padhAraje. ane amadAvAdanI najIka Ave, eTale jarA amane khabara Apajo ! " ( zA mATe khabara Apaje, e spaSTa karavAmAM nathI AvyuM, paraMtu sAdhu mahArAje jarUra samajI le !) AnuM nAma te samelana ? munisaMmelananI--seka varSa pachI thanArA munisaMmelananI kevI utpatti ! nathI jhaghaDA patyA, nathI eka bIjAnI sAthe besavA jeTalI paristhiti utpanna thaI, nathI munisaMmelanane hetu jAhera thayo, nathI nimaMtraNa kone ApavAM ne kone na ApavAM e saMbaMdhI kaI kamITIe vicAra karyo, nathI hiMdustAnanAM bIja zahera ane gAmonA saMghanI saMmati levAI ! basa, keI paNa jAtanA parAmarza vinA ja, keI paNa jAtanA pracArya karyA vinA ja, munisaMmelananI vAta upaDI ne nimaMtraNa nIkaLI gayAM. zuM AnuM ja e pariNAma nathI ke Aje aneka prakAranI zaMkAo ane avizvAsanuM vAtAvaraNa phelAvA pAmyuM che? bezaka, e vAta kharI ja che ane te lagabhaga sau keI svIkAra kare che ke jaina samAjanI
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 khaMDa 12mo ane khAsa karIne sAdhu saMsthAnI paristhitino khyAla karatAM pahelAmAM pahelI take munisaMmelana bharavAnI agatyatA che. paraMtu tamAma prakAranI paristhitione sudhAryA vinA, hiMdustAnanA judA judA zahero ane gAmonA pratinidhionI eka sabhA belAvI sthaLAdino nirNaya karyA vinA ekAeka badhuM karI ja nAMkhavAne taiyAra thavuM, eno artha zuM e nathI ke hAthe karIne munisaMsthAno phajeto jagatamAM jAhera karavo? ApaNe jANIe chIe ke sthAnakavAsI munisaMmelana mATe lAMbA vakhatathI taiyArIo karavAmAM AvI hatI. emanA judA judA saMpradAyavALAomAM prAMtika saMmelano bharavAmAM AvyAM hatAM te saMpradAyamAM ekala Dekala vicaranArA sAdhuone kAM te samajAvIne sAthe bheLavavAmAM AvyA ane kAM te sarvatra alaga karavAmAM AvyA. Ama badhI bAbatanA pheMsalA karIne ja bahat saMmelana bharavAmAM AvyuM hatuM tema chatAM paNa cokakasa be saMpradArano virodha zamyo nahote, te paNa e banne saMpradAya munisaMmelanamAM te upasthita avazya thayA hatA ane kAryakartAonI ghaNI mahenatanA pariNAme paNa, gayA lekhamAM huM jaNAvI gayo chuM tema, sattAviza saMpradAyo pikI paccIsa saMpradAyavALA to eka ja thaI gayA che. A uparathI joI zakAya che ke eTalI mahenata ane samayanA bhAge sthAnakavAsI bhAIo eTaluM karI zakyA jyAre eka tarapha ApaNI to paristhiti e judI che, ane ApaNuM mATe mahenata ke vyavasthAsara kAma paNa karavAmAM AvyuM nathI ane ekadamanimaMtraNa kADhI nAMkhavAmAM AvyAM; paraMtu e utAvaLane pariNAme Aje kevI kaphoDI sthiti thaI rahI che, ane badhuM sAruM thaze. ekake eka munirAje Avaze, badhA jhaghaDA patI jaze.' vagere kahenArAone have samajAyuM haze ke saMmelana bharavuM jeTaluM dhAravAmAM
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 66 473 AvatuM hatuM eTaluM saheluM to nathI ja ane vakhate pAsa ume paDI jAya. astu. game tema, paraMtu have mAro to e anurodha che ke munisaMmelananuM kArya kema nivinatAthI pasAra thAya, ane sAdhu saMsthAnuM saMgaThana thAya, e pratyeka munirAje vicArI rAkhavuM joIe, ane jema bane tema saraLatA tAraNa karI, TIlI dorI mUkI, munisa melanane saphaLa banAvavA prayatna karavo joIe." bIjI taraphathI saMmelananA sUtradhAroe paNa pitAnI cUpakIdI teDavAnI jarUra che. rItasara saMmelana saMbaMdhI jAhera patromAM uhApoha karI, sAdhuono vizvAsa utpanna karavAnI jarUra che. divaso najIka AvatA jAya che. sAMbhaLavA pramANe pATaNa ane jAmanagaranA jhaghaDA patyA nathI. saMgha sattAno nirNaya thayo nathI. je je sAdhuone te te gAmanA saMghee bahAra karelA che, te sAdhuone nimaMtraNa ApatAM temanA sAmA pakSanA sAdhue AvA saMmelanamAM bhAga nahi levAnA daDha vicAra upara AvatA jAya che. vaLI jeo amadAvAda zaheramAM hatA, teomAMnA keTalAka amadAvAda choDI gayA che. kadAca dhAro ke bIjAonI sAthe sAmaiyApUrvaka amadAvAdamAM punaH praveza karaze, te paNa je je. AcAryAdine pahelAM amadAvAda tarapha AvavAnI jarUra hatI, amadAvAdanI najIkamAM bhegA maLI goLamejI pariSada bharI badhA jhaghaDA patAvavAnI ane saMmelana mATenI rUparekhA taiyAra karI bahAra pADavAnI jarUra hatI emAMnuM kaMI banyuM nathI, ne banavAnI AzA nathI. kAraNa ke haju to kaI kayAM che ne koI kayAM che. AvI avasthAmAM saMmelanano divasa AvI vAge tyAM sudhI sAdhuonI zaMkAo maTe nahi, vizvAsa utpanna thAya
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 kha'Da 12 mA nahi, ane saMmativALuM saMmelana bharAya nahi pariNAma e Ave amadAvAdane mATe nAmeAzI, sAdhu saMsthAnI hIlanA ane pATI enu bera vadhatAM mAdhu saMsthA pacAsa varSa pAchI paDe. mArUM te hajI paNa mAnavuM che ke jo saMmelana, kAInA kAI paNa jAtanA aMgata svAtha vinAnuM, eTale kevaLa sAdhu saMsthAnI unnati mATe ja bharavAnuM hoya teA tenI tArIkhe| laMbAvIne athavA bIjA kAipaNa upAye paDelAM AsapasanAM dilA sApha karavAnI jarUra che. munisa`melananI saphaLatAmAM je je vidhnA jaNAtAM hoya e viStAne sauthI pahelI take sudhArI levAnI jarUra che ane tenI ja sAthe sAthe samelananA kA kartAAe va mAnapatro dvArA peAtAnI saphAi karI levAnI jarUra che. bezaka, e khara' che ke keTalAka ekalaDeAkala vicaranAra, athavA theADAka sAmAnya sAdhue munisa`melananI tArIkha pahelAM amadAvAda paDeAMcaze, ema dhArIne ke sa`melana thaze ke na thAya. enu phArasa tA jevA maLaze, paraMtu emanA paheAMcavA mAtrathI kArya kartAoe rAjI thavAnuM nathI; jyAM sudhI ke sAdhu samAjanA khAsa khAsa agragaNya sAdhue na Ave jyAM sudhI ke jee jeonI vacamAM vaimanasya che, te na Ave tyAM sudhI saMmelananA mukarara thayelA divase saMmelana na ja bharI zakAya ane sa MmelananA khAsa divasa sudhImAM nahi AvelA mukhya mukhya purUSone samajAvavA doDAdoDa karavI, divase laMbAvatA javuM, enuM pariNAma e paNa Avaze ke amadAvAda jevA zaheramAM bhegA thayelA sAdhu-sAdhvIenAM TALAM AdhAkI AhAra, AdhAkI pANI lai laine AtmAne bhAre karavAnAM ane hallAmAtrAnI agavaDatAnA bhAga matI gadakAmAM saDayA karavAnAM.
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 6 eka bIjI vAta. khAsa karIne dhyAnamAM rAkhavAnI che ane te e che A saMmelana sa` pakSIya sa`melana thavuM joie. nAnA ke mATe eka paNa samudAya bAtala rahe, ane saMmelana bharAya, teA enI kiMmata ghaDInI paNa na gaNAya. A saMmelanamAM kaMi kAi paNa eka pakSe peAtAnI sattA jamAvavA mATe bharavAnu nathI. A saMmelana te che sAdhu sa`sthAnA ulhAra mATenuM, badhA pakSAne sAMdhavA mATenuM, ApasanuM vaimanasya maTADavA mATenu te saMmelana bharIne pakSA vadhe, svacchaMdatA vadhe, tA tA . ijijJAni rasthitA -pANImAMthI agni chUTayA jevu ja thAya. ApaNe te sAdhu saMsthA sthira karavAnI che, svaccha MdatA maTADavAnI che, ekalavihArIpaNuM aTakAvavAnuM che, AcAra patitAne dezavATe ApavAneA che, maDadhArIpaNuM maTADavAnuM che, vihAranA kSetronI maryAdA vizALa banAvavAnI che, AMtarasaDAone dUra karavAnA che, sAcI sAdhutA pragaTa karavAnI che, sAdhue sAcA vidvAna kema bane, sAcA upadezaka kema bane, amuka vADAnA nahi, paraMtu AkhA jagatanA pUjya kema bane, evI yeAjanAe karavAnI che, ane jJAna-darzanacAritranI ujjavaLatA kema thAya, evA prayatne karavAnA che. 475 Ane mATe ja sAdhusaMmelana hAya, Ane mATe ja A badhA prayatna hoya, AmAM aMgata vyakitagata svArthanuM nAmeAnizAne na hoya. kahevAmAM Ave che ke peAtAnA mAnelA amuka AcAya te AgaLa karI AkhA hiMdustAnanA saMdhAmAM peAtAnuM sarvoparipaNuM kAyama rAkhavA amadAvAdanA nagarazeThe A bIDu jhaDapyuM che. kayAMyathI e paNa sUra saMbhaLAya che ke za ANaMdajI kalyANajInI peDhI ane zrI jaina zve. kAnpharansa, pAtapeAtAnI sattA mATe ' Taga eka veAra '( tANu tANInI hariphAi ) kare che, temAM peTI A kArya dvArA peAtAnI chata sidhdha karavA
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 12 me cADe che. jyAre eka patrakAra pAchaluM eka udAharaNa ApI peDhIvALA pitAnuM dhAryuM karaze, e cekho bhaya batAve che. Ama aneka prakAranA sura saMbhaLAya che. badhA suronI matalaba zI che, e spaSTa che. munisaMmelananA kAryamAM Ano kaMI paNa garbhita 'hetu rakhAyo hoya to e kharekhara bhayaMkara ja kahevAya, paraMtu ApaNe pahelethI AvI AzaMkAo uThAvIne munisaMmelananuM kArya niSphaLa thavAne 5 bhaya na rAkha. mAruM to namra nivedana che ke pratyeka gAmanA sa e koIpaNa jAtanA matabhedone A vakhate AgaLa na karatAM, sAdhusaMsthAnA uddhArane mATe jarUra hAthathI hAtha meLavavo ane eka bIjAnA sahakAra pUrvaka kAne saphaLa banAvavA prayatna karo. bIjI taraphathI pratyeka AcArya ane munirAjone paNa savinaya prArthanA karIza ke A prasaMge koI paNa jAtanA ApaNI vaimanasyone AgaLa na lAvatAM, sAdhusaMsthA uparanA sAcA premathI ekatrita thavuM joIe. koI paNa kAraNane AgaLa karI munisaMmelanamAM upasthita na thavuM e chavAyegya na kahI zakAya. bezaka jene je je bAbate karavAnI hoya, temaNe te te vastuo jarUra upasthita karavI. thAya te thavA devuM ene A jamAne nathI. A sattAvAdane jamAno nathI. je koIne ema lAge ke ahI to zetaraMjanI ramata ramAI rahI che, ahIM te revaDIvALAno bhAI bhaMDerIvALo, jevuM thaI rahyuM che, ahIM to pitAnI sattA AkhI sAdhu saMsthA upara jamAvavAnA ja prayatno thaI rahyA che, te tatkALa virodha jAhera karo, ane tema chatAM paNa hAjIyAonA ToLAmAM
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - pariziSTa 66 477 koI vyakitao taraphathI potAnuM mana phAvyuM karavAnI dhAMdhaLa macAvavAmAM Ave, to evI eka pakSIya sabhAne bahiSkAra paDakArI devo. paraMtu muni saMmelanamAM upasthita thavuM, e pratyeka munirAjanuM kartavya che, ema mane lAge che. huM nathI dhArI zakato ke A vIsamI sadInA jamAnAmAM ane temAM paNa tyAganI mUrti gaNAtA munivargamAM paNa jAtanI upara pramANenI hilacAla karavAmAM Ave ane je hilacAla karavAmAM Avaze, to samajI rAkhavuM joIe ke sAdhuo potAnI sAdhusaMsthAne daphanAvavA prayatna karI rahyA che, ema ja jagatane kahevAnuM kAraNa maLaze. mATe atyArathI bIjI bIjI bAbatanI AvI zaMkAone sthAna ApyA sivAya dareke padhAravuM, ane munisaMmelanane saphaLa banAvavA prayatna kare, e ja mane to koyaskara lAge che. A prasaMge munisaMmelananA prayatnakartAone eka vadhu sUcanA karavI Avazyaka samajuM chuM ane te e ke bihAra, orIssA ane mithilA Adi prAMtamAM dharatIkaMpathI je kALo kera vartAya che, ane hajAro mAnavabaMdhuonI jAnamAlanI je khuvArI thaI che, e keIthI ajANI nathI. Aje AkhA dezamAM e karUNa banAve pratye hamadadanA pokAro thaI rahyA che. lAkho rUpiyAnA phaMDa e AphatamAM phasAelA baMdhuone sahAyatArtha thaI rahyA che. TUMkamAM kahIe to Akho deza duHkhanAM azru sArI rahyo che. AvI avasthAmAM saMmelana mATe AvanArA AcAryo ke sAdhuonA sAmaiyAM karIne bhUlecUke paNa jagata taraphanI kALI TIlI vahoravAmAM na Ave. AvA karUNa pasaMge sAmaiyAM ke jamaNo -
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 12 mA nAkAraziyA na ja ze|bhe. jo A bhUla karavAmAM Avaze, te jagatanI dRSTie jaina samAjanI niSThuratAnI kaheNI rahI jaze ane tyAgI sAdhuene mATe ema jarUra kahevAze ke bhayaMkara kALA kera vakhate paNa jaina dharmAMnA tyAgI sAdhue peAtAnAM mAna-pAnane jatAM karI zakatA nathI. AzA che ke A saMbaMdhI vicAra karavAmAM Avaze. 478
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ mu pariziSTa 7 muM 6 nirAja zrI. vidyAvijayajIe AdithI aMta sudhI A sAdhu saMmelanamAM rasapUrvaka bhAga lIdhA hatA, tee sAdhusaMmelananuM siMhAvaleAkana karatAM jaNAve che ke: keTalAka snehIo taraphathI ghaNA vakhatathI e preraNA thai rahI che ke mAre eka evI lekhamALA lakhavI joie ke jemAM vartamAna samayanA caturvidha saMghanI aMdara mukhya gaNAtI sAdhusaMsthAnuM Aje mahatva vadhI rahyuM che ke ghaTI rahyuM che? sAdhuonA bhAvadazana-cAritranI vRddhi thaI rahI che ke nyUnatA thai rahI che ? sAdhue pratye janatAnuM mAna vadhI rahyuM che ke ghaTI rahyuM che ? jema atyAre dIkSA thavI e jema Azcarya dAyaka AkarSaka vastu nathI rahI tema chAzavAre ne chAzavAre rAja eka pachI eka sAdhupaNuM cheADIne cAlatA thavuM, e paNa jarAye saMkAcavALu ke navAI utpanna karanArUM nathI thatuM, enu zu' kAraNa che? vagere vagere bALAne bahu ja gaMbhIratApUrvaka, jema sAdhusaMsthA mATe vicAra karavAnA che,
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 12 me tevI ja rIte caturvidha zrI saMdhanA bIjA traNa aMgenA saMbaMdhamAM paNa aneka bAbate vicAravA jevI che. A badhI bAbato saMbaMdhI lakhavAnI bhAvanA mane ghaNA vakhatathI thayA kare che, khAsa karIne ghaNAM varSo pachI gata varSe gujarAtamAM Avyo ane atyAra sudhImAM je anubhava karyo te uparathI ghaNuM ghaNuM lakhavAnuM mana thaI rahyuM che. mane ema jarUra lAge che ke bAhyADaMbara upara AdhAra rAkhIne je ema kahevAmAM ke batAvavAmAM AvatuM hoya ke jainadharmajainazAsananI kharekhara unnati thaI rahI che, jaina saMsthAnuM mahatva vadhI rahyuM che, to mArA namra mata pramANe kahIza ke e mAnyatA bhayaMkara bhUla bharelI che. je zarIranuM caitanya ghaTI rahyuM hoya, je zarIranA AMtarajIvanamAM nistejatA AvatI jatI hoya, je zarIranA aMgo ane upAMgomAM paNa saDo praveza karI gayo hoya; e zarIrane bAhyADaMbarathI bhAvyuM, kyAM sudhI zobhI rahevAnuM hatuM ? zarIrane TakAvI rAkhavAnuM kharuM sAdhana AMtarazakitao che. e zakitaonA killAmAM kevAM gAbaDAM paDI rahyAM che enuM gaMbhIratApUrvaka bArIkAIthI avalokana karavAnI jarUra che. vicArazIla ane sAcA prabhAvaka purUSoe have potAnI mahatvAkAMkSAone bAju mUkI, pitAnA ADaMbaronI dhUnane have kerANe mUkI, paraspara vicAronI leNadeNa karI kriyAtmaka evA kAryo karavAnI jarUra che ke jethI aMdarano saDo dUra thAya, zakti vadhe, ane paramAtmAnA zAsananuM zarIra nIrogI banI tejasvI ane prabhAvazALI bane. A lekhamALAnI aMdara mArA namra mata pramANe vartamAna paristhitinuM avalokana karI kaMI paNa racanAtmaka yojanA batAvavA prayatna karIza.
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 3 muM 481 A pramANe vartamAna paristhitinuM avalokana" ane racanAtmaka kaMIka yojanA upasthita karuM te pahelAM hamaNAM ja thaI gayelA munisamelana" ane te pachInI pravRtti saMbaMdhI kaMIka siMhAlekana karuM. A "siMhAvalokana" mArA upayukta uddezanI sAthe saMbaMdha rAkhe che. "munisaMmelana' ane te pachInI pravRtti uparathI paNa ApaNane jaina samAjanI vartamAna paristhitino ocho khyAla jarUra Avaze, eTaluM ja nahi paraMtu je keTalIka gerasamajutIo vartamAnamAM phelAI rahI che enA upara paNa kaMika prakAza paDaze. saMmelana zA mATe thayuM hatuM ? huM "munisaMmelananA pAchalA itihAsane ApIne A lekhanuM kalevara vadhAravA nathI Icchato. saMmelana bharavAno nirNaya nagarazeThanA AmaMtraNo, dehagAma samitinI maMtraNa, judA judA grupamAM saMmelanamAM sAdhuonuM javuM A badhe itihAsa vartamAna patronI phAIlamAM mejuda che. ahIM to ApaNe mAtra eTale ja vicAra karIe ke saMmelana' thayuM hatuM zA mATe ? saMmelana bharAvA agAu A praznanA saMbaMdhamAM AkhIe janatAmAM judI judI aTakaLo thatI hatI ke huM kahIza ke eka moTAmAM moTA AcAryathI laIne eka adanAmAM adanA sAdhune paNa nizcayAtmaka khabara na hatI ke saMmelana zA mATe bharAya che ? ethI AgaLa vadhIne kahuM te nimaMtraNa karanAra khUda nagarazeThane paNa nizcayAtmaka khabara na hatI ke saMmelana zA mATe bharAya che? emaNe te saune lagabhaga e ja javAba Apyo hato ke Apa sau padhAro. Apane badhAone ThIka lAge te karajo ! atu. mu. 31
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 12 mA A game tema paNa saMmelana thayuM. 34 divasa cAlyuM ane vikharAyuM. saMmelananI nimaMtraNa patrikAmAM ema avasya jaNAvavAmAM AvyuM hatu ke anicchanIya vAtAvaraNa zAMta karavA A saMmelana bharAya che. uddezanI siddhi mATe 34 divasa sudhI eDakA bharA, aneka vATAdhATA thaI, aneka kamITIe nImAi, chevaTe navanI kamITI upara avA bhAra nAkhavAmAM AvyA ane e navanI kamITIe agiyAra darAvA bahAra pADayA ne sau vikharAyA paNa e * anicchanIya vAtAvaraNa ' zAMta thayu` che ke kema ene vicAra have karavAne rahe che. " 42 phAyadA zu thaye ? saMmelana bharavAthI je meTAmAM moTA kA phAyadA thayA hoya te te sAdhue eka bIjAne maLyA, eka bIjAne eLakhatA thayA, eka bIjAne mATe eka bIjAne je bramA hatA te ghaNe khare aMze dUra thayA, A eka meTAmAM mATe phAyadA che. peparonA prabhAva mane lAge che ke ATaluM paNa na thAta ane sAdhue evI phajetIpUrNAMka tyAMthI vikharAta ke duniyAmAM UMcuM mAthuM karIne cAlavuM bhAre thai paData; paraMtu mArA namra mata pramANe, e vartamAnapatroneA ja prabhAva che ke jemanI rAjanI cImakIe sAdhuone saceta karatI hatI. A cImakIethI bhale keTalAko taraphathI te vakhate kolAhala macAvavAmAM AvatA hatA; paraMtu pariNAme e peparAe ja cetavyA hatA te cotrIsa divase paNa vadhAre kaphoDI sthitithI bacIne bahAra nIkaLyA hatA. thayelA rAvA bezaka, jagatanI dRSTie munisa melane agiyAra TharAveA pAsa
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 3 muM 483 karIne bahAra pADayA che; paraMtu tamAmano aMtarAtmA samajI zake che ke enI upayogitA keTalI che, ene amala keTale thavAno che ane enAthI zA phAyadA thavAnA che ? jema jema samaya jAya che, tema tema A badhuM jevAI rahyuM che. haju te "saMmelana ane saMmelananA TharAvo" evuM nAma levAya che, paraMtu eka samaya bahu najIkamAM Avaze ke jyAre tenuM nAma sarakhuM paNa levAze nahi. sAdhuomAM jJAnavRddhi, sAdhuomAM aikaya, sAdhuomAM svachaMdatA, sAdhuomAM vadhatA jatA parigraha, sAdhuonI kriyAzithilatA ityAdi sAdhasaMsthAnI unnati saMbaMdhI eka paNa TharAva vyavahArU pagalAM bharI zakAya evo nathI thayo ema sau koI joI zake che; tema chatAM "trikAlAbAdhita avicchinna prabhAvazALI vItarAga zAsanamAM" je kaMI anicchanIya vAtAvaraNa thaI rahyuM hatuM, tenI zaktine mATe je kaMI karAvo thayA che, temAM keTalAka AdaravA jevA, keTalAka jANavA jevA ane keTalAka hasavA jevA paNa thayA che. game tevA paNa je karA thayA che, tenuM pAlana karavuM e pratyeka munirAjanuM kartavya che. paraMtu saMmelana paranA ATalA TUMkA samayamAM paNa joI zakAyuM che ke e kArAvAne mATe keTalA sAdhuo taiyAra che? dIkSA jevo viSaya ke jene anicchanIya vAtAvaraNanuM pradhAna kAraNa samajavAmAM AvatuM hatuM, tenA upara ghaNA vicAra pUrvaka dravya, kSetra, kALa ne bhAvano vicAra karIne cokakasa baMdhAraNa karavAmAM AvyuM, chatAM paNa te dIkSAnA saMbaMdhamAM jeo pahelAM jevI mAnyatA dharAvatA hatA teo tevI ja mAnyatAone AgaLa karI rahyA che ane je niyamo bAMdhavAmAM AvyA che, emAM bArIka prasaMge zodhI rahyA che. mane yAda che ke keTalAka mahApurUSo te A dIkSA ane bIjA viSayo mATe paNa te ja vakhate belatA hatA ke "TharAva game te thAya paraMtu ame te je mAnyatA rAkhIe chIe te ja pramANe pracAra karIzuM."
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 khaMDa 12 me jyAM AvI dazA te ja vakhate hatI ane te paNa agragaNya mahApurUSonI, to pachI e TharAvonI kimata keTalI thaI zake e sahaja samajAya tevI vastu che ane evI sattA paNa kaI che ke je sAdhuo pAse teno amala karAvI zake tema chatAM e vAta to cokkasa che ke sarva saMmatithI, bhalA ke burA, anukULa ke pratikULa je kaMI karAvo thayA che enuM pAlana karavuM e sAdhuone mATe kartavya svarUpa che. anicchanIya vAtAvaraNa zAMta thayuM che? huM pahelAM kahI gayo chuM tema munisaMmelane je TharAvo karyA che te trikAlAbAdhita, avicchinna, prabhAvazALI zrI vItarAga zAsanamAM cAlI raheluM anicchanIya vAtAvaraNa zAMta karavAne karyA hatA. paraMtu A udezanI siddhi thaI che ke kema, e paNa eka vicAraNIya prazna che. saMmelana pachInI pravRttio uparathI joI zakAya tema che ke jaina samAjamAM je matabhedo hatA te barAbara kAyama che, je pArTIo hatI te barAbara kAyama che. eka bIjAnA upara je AkSepa-vikSepa hatA te cAlu che. potapotAnA byugalanA nAdo barAbara cAlI rahyA che. potapotAnA vicArono pracAra barAbara thaI rahyo che. vaDodarA rAjyano kAyado pAcho haThayo nathI. bIjA sthaLe kAyado pasAra karAvavAnA prayatno baMdha thayA nathI. dIkSA viSayanI matabhedavALI carcAo barAbara cAlu che. devadravya saMbaMdhI game tevA goLa goLa zabdomAM TharAva karyo hoya paraMtu ene saMbaMdha gRhasthonI sAthe ja hoI gRha, potapotAnA anukULa je je pramANenA rivAja calAvatA AvyA che, te te rivAjamAM pheraphAra kare tema nathI. have gRhastho saMpUrNa rIte samajI gayA che ke bolIono rivAja gAmegAma judI judI jAtano sau saunI anukuLatAvALo che, eTale emAM
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 5 muM 485. sAdhuonI DakhalagIrInI jarUra nathI. matalaba ke A carcA paNa jemanI tema ubhI ja che. saMghasattA to eka rIte nahi paraMtu aneka rIte sAdhu samudAya-saMmelane svIkArI che, ema TharAvo uparathI jAhera thaI cUkyuM che, chatAM jeono nanno bhaNavAno sidhdhAMta baMdhAI gayo che teo mane bhaNyA ja karavAnA eTale e paNa carcA ubhI ja kahevAya. tenI sAthe sAthe e paNa sAcuM ja che ke koI paNa sAdhu koI paNa jAtanI anucita pravRtti karaze to teno virodha karanAra mahAnubhAvo nIkaLavAnA to khArAja. A badhA uparathI zuM e spaSTa rIte nathI joI zakAtuM ke trikAlAbAdhita, avicachanna, prabhAvazALI zAsanamAM je anirachanIya vAtAvaraNa hatuM emAM jarA ye pheraphAra thayo nathI ? adhUrAmAM pUruM vaLI hamaNAM muhapattinI carcA ubhI thaI che. A carcA ATalethI zAMta thaI jAya to ThIka che, nahi to. devadravyanI carcAnI mAphaka e paNa je raMga para caDhI gaI te e nimitte paNa pAcho kolAhala vadhI javAna. tattvadaSTie vicArIe te "muhapatti nI carcA sAthe jaina gRhastha vargane jarA ye nisbata nathI. vyAkhyAna vakhate muhapatti bAMdhavI ke kema, e eno viSaya che eTale eno saMbaMdha sAdhuo sAthe che. have vicAravAno viSaya e che ke A carcA game teTalI cAle, ane baMne pakSa game teTalI dalIlothI vartamAnapatronA kolama bhare, paraMtu e vAta nirvivAda che ke jemaNe muhapatti vyAkhyAna vakhate bAMdhI nathI, teo atyAre have kAna vIMdhIne muhapatti bAMdhavAnA nathI ane jeo vyAkhyAna vakhate muhapatti bAMdhe che; teo te prathAne choDavAnA nathI. AvI avasthAmAM A carcAthI sivAya ke samAjamAM eka kolAhala vadhAravo, bIjo zo phAyado thaI zake tema hatajyAM sudhI mAre anubhava che, tyAM sudhI teo vyAkhyAna vakhate muhapati bAMdhe che teo evA AgrahI paNa nathI ke ene mATe vadhAre kheMcatANa karIne samAjamAM
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 khaMDa 1ra mo kalezanuM vAtAvaraNa UbhuM kare. balle jyAM sudhI mane yAda che, tyAM sudhI temAMnA koI koIne vinA muhapatti bAMdhe vyAkhyAna karatAM meM joyA che, ane nIce besIne zAstrono svAdhyAya karatAM athavA te ziSyane bhaNAvatAM te prAya: koIe muhapatti bAMdhatuM hoya evuM jovAmAM ke jANavAmAM AvyuM nathI. AvI paristhitimAM aneka anicchanIya vAtAvaraNamAM ekane vadhAro karavo te koI paNa rIte ucita nathI chatAM atyAre te tene vadhAre thayo che e spaSTa jovAya che. anirachanIya vAtAvaraNa zAMta kema thAya? AgaLanI hakIkatathI ApaNe joI zakyA chIe ke munisaMmelane anicchanIya vAtAvaraNane zAMta karavAne mATe yAMtrika karAvo karavA pachI paNa anicchanIya vAtAvaraNa zAMta thayuM nathI. have e mahApurUne ane nimaMtraNa karanAra amadAvAdanA nagarazeThane paNa samajAyuM che ke anicchanIya vAtAvaraNa zAMta karavuM hoya te judA judA pakSanA gaNyA. gAMThayA sAdhuo, ane te te pakSanA AgevAna gRhasthAnI vayamAM ja vATAghATa karAvI zake, evA prabhAvazALI AgevAna gRhastho temane bhegA karI prayatna kare, ane e vATAghATamAM cokakasa nirNaya thAya te ja A kolAhala, pakSabheda, zabdonI mArAmArI vagere baMdha thAya. A vastu kahevI jeTalI sahelI che teTalI amalamAM mUkavI-siddha karavI sahelI nathI. e vAtane hu samajI zakuM chuM, chatAM paNa zAMtino mArga to A dvArA ja thaI zake. saMmelana pachI? muni saMmelana thathA pachI ja jana kenpharansa ane jaina yuvaka pariSadanA adhivezanane thayAM. A prasaMge zAsananI sAcI dAjha dharAvanAra
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa S su 487 zex amRtalAla kAlidAse anicchanIya vAtAvaraNane zAnta karavAnA prayatna avazya karelA. ane kharI rIte je pakSAnA kAraNe anicchanIya vAtAvaraNa thai rahyuM che e baMne pakSanuM samAdhAna karavA tanatoDa mahenata karI hatI. paraMtu e du:khane viSaya che ke samAjanA kamanasIme te prayatna saphaLa nivaDayA nahi. kamamAM kama te be pakSanuM samAdhAna thai gayuM hata te teTalA aMze zAntinu vAtAvaraNa jarUra ubhuM thAta ane tema thatAM vaLI bIjA prasaMge bIjA prayatne thai zakata. paratu teTale aMze paNa saphaLatA na maLI. samelana pachInA banAvAmAM huM khAsa karI e bAbate upara kaika ullekha karavA icchuM chuM. mAnyatAnI kAyApalaTa ApaNe sArI peThe jANIe chIe ke saMmelananA A karAve ghaDatAM ane sa MmelananA A darAvA mahAra pADayA pachI paNa eka pakSa evA hatA ke je TharAveA pratye sakhata aNagamA jAhera karI rahyo hatA. alke ema kahevu joie ke eka prakAranA AMsu sAratA hatA. dIkSAnA rAvamAM karAyelA pratibaMdha, devadravyanA TharAvamAM rahelI aspaSTatA ane dIkSA AdinA rAvamAM eka yA bIjI rIte svIkArelI saMdhasattA; AnAthI e pakSa rIsAi gayA hatA ane navatI kimiTamAM eka pakSanA be vRd purUSAe sahI karavAnI nA pADatAM, kimiTanA kAmamAM meTu vighna AvyuM hatuM. be divasa dhamAla cAlI hatI. Akhare cokakasa prayatnAnA pariNAme teo kimiTamAM gayA hatA ane sa samatithI thayelA e DarAvA upara sahI karI hatI.
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 khaMDa 12 me kahevAno matalaba ke e pakSane e TharAvo nahotA pasaMda; eTaluM ja nahi, paraMtu e TharAvomAM pitAnI mAnyatAno khule virodha jotA hatA; ane pite hAre che, sudhAraka pakSa jItI jAya che, evuM spaSTa lAgyuM hatuM, ane te pachI keTalAe bakhALA kADhayA hatA. paraMtu ghaNuM Azcarya sAthe hamaNAM hamaNAM ApaNe vartamAnapatromAM vAMcIe chIe, ke te ja AMsu sAranAra pakSa, te ja potAnI hAra samajanAra pakSa, te ja mAnyatAno virodha samajanAro pakSa khullaMkhullA jAhera karI rahyo che, ke dIkSA, devadravya, saMghasattA Adi bAbatomAM ApaNe kharekhara jItyA chIe. munisaMmelane ApaNA ja siddhAMtane mAnya rAkhyA che ne sudhAraka pakSa nIce paDe che. atyAranA pakSakAro potAnI mAnyatAo-siddhAMta para kevA mustAka hoya che, eno A namuno che. be zokyanI laDAI jevuM A phArasa nathI zuM ? je TharAvo mATe eka samaye AMsu sAravA jevuM thayuM hatuM, rIsAmaNAM thayAM hatAM, sudhAraka pakSa upara roSa kADhavAmAM AvatuM hato, amArI mAnyatA upara pANI pharI gayuM, ema mAnavAmAM AvatuM hatuM; te ja TharAvo-tenA te ja zabdovALA TharAvamAM potAnI jIta thaI che, potAnI mAnyatAo munisaMmelane svIkArI che, evuM jAhera karavA zAthI bahAra paDayA vAra? AvI ekAeka kAyApalaTa zAthI thaI vArU? eka eka na ukelI zakAya e koyaDo jarUra dekhAze. paraMtu pakSApakSImAM hA-nA" nuM yudhdha kevuM thAya che, e jANanAro sahaja samajI zake tema che, ke A eka "hA ne " nI ja mAtra mAnyatAo che. sidhdhAMta eka judI vastu che; kevaLa ekanI "hA" eTale bIjAnI "nA" ane ekanI nA" eTale bIjAnI "hA" hovI ja joIe, jyAre mAnyatA judI ja
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 7 muM 489 vastu che. zuM upara pramANenI kAyApalaTa thavAmAM "hA-nAne siddhAMta spaSTa nathI tarI Avato ? kharI rIte tapAsIe te jaina samAjamAM atyara sudhImAM je je carcAo lagabhaga upasthita thaI che, emAM "hA-nA" sivAya bIjuM kazuM jovAyuM che ? devadravyanI carcAmAM je munimataMgaje pite svamanI upaja sAdhAraNa khAtAmAM ke jJAnakhAtAmAM aneka sthaLe levarAvI beThA hatA, te ja mahAtmAo bIjAnI sAme virodha karavA vakhate "nahi devadravyamAM ja laI javI joie,' ema AgrahapUrvaka kahevA lAgyA hatA. kAraNa? kAraNa e ja ke bIjAe e vAtanuM pratipAdana karyuM hatuM ! eTale ApaNAmAM ghaNI carcAo AvI ja judI judI pakSApakSInI thAya che. enuM ja e kAraNa che ke jaladI eno niveDo AvI AvI zakato nathI. kharI vAta to e che ke darekanA hRdayamAM sAcuM te mAruM e bhAvanA hovI joIe. AvI manovRtti na keLavAya tyAM sudhI "trikAlAbAdhita avichinna prabhAvazALI vItarAga zAsana" nuM anicchanIya vAtAvaraNa kayAre paNa zAnta na thAya, e vAta nirvivAda sidhdha che. mATe je sAcI ja zAsanasevAnI bhAvanA hoya, te pakSApakSIne choDIne guNagrAhaka buddhi utpanna karavI joIe.
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 8 muM janahitAnurAgI, dharmadhurandhara munirAja vidyAvijayajI mahArAjazrI mu. karAMcI pUjyapAda munivaryAzrI ! ame karAcInivAsIo pitAnuM ahobhAgya mAnIe chIe ke amane Apa jevA eka virala purUSanuM sanmAna karavAno A prasaMga paramAtmAe Apyo che. sAdhujananAM darzana to sadaiva durlabha gayA che. temAM e viSeSataH Adhibhautika prapaMce vacce pIsAI rahela A jamAnAmAM Apa jevA mahApurUSanAM kevaLa darzana ja nahi, paraMtu paricaya ane sahavAsanI lhANa ama karAcIvAsIone lagAtAra aDhAra mahinA sudhI bakSIne vidhie kharekhara amArA upara mahera ja karI che ema ame mAnIe chIe. mahAtmana ! Ape dharmane sAce ja jIvI jANe che purAtana
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 8 muM 49 saMskRtinI lagIra ke upekSA karyA vagara Apa nUtana prakAza jhIlI zakayA cho. nijadharmanI viziSTha maryAdAonuM rajabhara paNa ullaMghana karyA sivAya Apa sarvadharma samabhAva anubhavo cho, Acare che ane udhe paNa cho. paraMparAgata rUDhio ane sanAtana dharma e banne vacce rahele sUkSma bheda ApanI kuzAgra daSTie nihALyo che ane ApanA udAra AtmAe oLakhAvyo che. eTaluM to ApanA cheDA paNa paricayamAM AvanAra pratyeka jaNa vizvAsapUrvaka kahI zakaze. ane tethI ja karAcImAM ApanA aDhAra mahinAnA vasavATa , daramiyAna bhAgye ja koI evI pravRtti haze, jenI pAchaLa ApanI maMgaLa preraNA na hoya. bhAgye ja koI evuM lekahitanuM kArya haze, jemAM Apane sahakAra na heya. saMkucita arthamAM je vastune pRthakajana dharma samaje che, tenA ja kevaLa AcaraNathI Apa saMtuSTa rahyA nathI, Apane mana dharma e "jIvana che ane jIvana' e ja dharma che. ApazrInI temaja zrI jayanavijyajInI chellI bimArInA kAraNe Avela zArIrika nabaLAIne lIdhe karAcIthI karacha sudhInA vikaTa paMthanA pagapALe bihAra karavAmAM mAtra aMtarAya rU5 ja nahi, paNa DokaTaronA spaSTa abhiprAya mujaba hAnikAraka che, ema jANavA chatAM paNa vihAra karI javAnA ApanA saMkalpamAM Apa daDha che, te jANuM amane ciMtA thAya che. ame vinavie chIe ke ApanA saMkalpane pharIthI vicArI leze ane banI zake te ekAda varSane mATe karAcInI janatAne ApanI vidvatA, vyavahArakuzaLatA ane kAryadakSatAne vizeSa lAbha ApI kRtArtha karazo. yadi Apano nizcaya dara ja raheze ane Apa niyata dine vihAra
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ 492 khaMDa 12 mA karazeA, te paNa ame ApIne khAtarI ApIe chIe ke karAcIvAsIete Apa eka evI puNyasmRti banI raheze| je, temane sadaiva sAMpradAyika visaMvAdothI para rAkhI kalyANupathe vALaze. ApanI vANInu rasAyaNa ekavAra paNa jeNe mANyuM che, te kAi kALe paNa e puNya smRti visaraze nahiM. sAthe sAthe zAMtamUrti vidvAna munimahArAjazrI jayaMtavijayajInI zAMta vRtti tathA vyavahArakuzaLatAe paNa amArA haya para je uDI asara ane mAnanI lAgaNI utpanna karI che, te vyakta karyAM sivAya paNa ame rahI zakatA nathI. Apa jevA eka virala puruSanu` sanmAna karavAne tathA amArI Apa pratyenI kRtajJatA temaja pUjyabhAva vyakta karavAne A zubha prasaMga paramAtmAe arpI che, ete mATe ame karAcInagaranivAsie amArUM aheAbhAgya mAnIe chIe. karAcIH tA. 29-1-1939 ApanAM darzana ane amUlya medhapravacane zravaNu karavAnI abhilASA sevatA ameA chIeH dastura DaoN. mANekajI na. dhAlA M, A. PH. D., Lit, y, O jamazeda nasaravAnajI M, L. A, leAkamala elArAma zamsa-ula-ulemA. hAtIma e. alavI meyara rUstama kha. sidhavA M, LA
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 8 muM 493 pIrojazAha UM. dastura maherajIrANA De. pipaTalAla bhupatakara adhipati pArasI saMsAra" M, L A, khA. bA. aradezara mAmA ladhA odhavajI haradAsa lAlajI bhagavAnalAla raNachoDadAsa khetazI velajI kALAgalA svAmI bAlakRSNadAsajI ra. sA. bhagavAnadAsa morArajI hIrAlAla nArAyaNajI gaNAtrA soharAba ke. eca. kAtraka myu.koraporeTara DaoN. pI. vI. thArANI zivajI velajI koThArI pazetana jamazedajI vANIyA durgAdAsa bI. aDavANI mAjI meyara | B. A. LL. B. khImacaMda mANekacaMda zAha rUstamajI jamazedajI dastura B. A. myu. kariporeTara manubhAI DuMgarazI jozI maNilAla mohanalAla edala kharAsa choTAlAla khetazI ke. je. pAnAcaMda pramukha jaina . mU. saMgha aMdIAra bhakitaArI bAhAI De. piTalAla enDa sansa Do. jI. TI. hiMgerANuM svAmI kRSNAnaMda M. B. M. S. DaoN. tArAcaMda lAlavANI mohanalAla IzvaralAla M. B. B. S, enDa sansa jhaverI mohanalAla kAlidAsa hIrajI zivajI ThAkarazI jhaverI lAlacaMda pAnAcaMda jayaMtilAla ravajI jhaveracaMda narImAna sarAbajI geLAnA DuMgarazI dharamazI saMpaTa prinsipAla rAmasahAya DAhyAlAla kevaLadAsa | B. A S. 1. . AlIma TI. gIdavANI vaidya sukharAmadesa TI. ojhA
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 khaMDa 12 meM bhudara harajIvana maNilAla laherAbhAI se. jaina mU. saMgha ke. punI A eDITara siMdha bagaravara" mohanalAla vAghajI mahetA pI. TI. zAha harilAla vAlajI ThAkara adhipati "hitecchuM' nyAlacaMda lamIcaMda kuvADIA Do. nyAlacaMda rAmajI dozI ThAkarasI meghajI koThArI . purUSottama tripAThI M. D. ( Homeo) jagannAtha nAthajI nAgara taMtrI "amana camana' gaMgALa tejapALa khetAvALA, maNilAla jAdavajI vyAsa adhipati vAlA" bhadrazaMkara maMchArAma bhaTTa adhipati " siMdha sevaka' paMDita lokanAthe vAcaspati
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 9 muM zrI mahAvIrAya nama : pUjya 5paramazAsana prabhAvaka vyAkhyAna vAcakapati muni mahArAja zrI 1 08 zrI vidyAvijayajI mahArAjanI sevAmAM, karAM pI. zramaNarAja ! ApanA prema parimala-parAgathI AkarSita ama-hRdaya manI prAkRtika premAvezanI bhAvanA zabdomAM vyakta karavA jeTalI amArAmAM zakti nathI. e vAstavika satya hovA chatAM snehano vega e ane eTalo che ke tene Aje A viraha prasaMge vahete mUkyA sivAya nathI ja rahevAtuM. jaina saMtono vihAra eTale seMkaDe nahi balka sahastra zAstro ane sUtranI agni kasoTI. asaMkhya-agaNita parisanI parAkASTAmAMthI zuddha kaMcana svarUpe pasAra thavAnI agni-parIkSA. seMkaDe varSo prazcAta
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa 12mo sindha pradeza jaina muni vihAra mATe khullo karavAmAM ApazrIne paNa phALe maMdira-mArgI saMvegI sAdhuomAM mokhare Ave che te kahevAnI bhAgye ja jarUra paDe che. atre ApanI aDhI varSanI sthiratA daramiyAna ApIe zAstra vizArada sva. guru mahArAjazrI vijayadharma surIzvaranI puNyatithi, zrI siMdha sarva hiMdudharma pariSada, kabIra jayaMti, jarathosta jayaMti ane zrI mUrtipUjaka jaina pAThazALAnA saipya mahotsava vagere vagere anekavidha prasaMgoe pramukhasthAna dIpAvIne rASTrabhakti, zAsanabhakti ane sAmayika bhAvanAno prakAza phelAvyo che. Apano sarvadharma samabhAva paNa ullekhanIya che. ApazrIe anya dharmasaMsthAomAM paNa yathAyogya jaina jIvananI udAratAno paricaya karAvI AdhyAtmika prasAdI cakhADIne jaina dharmano udyota karyo che e nirvavAda che. vaLI anya darzanakAra upara Ape je . ujavaLa chApa pADI che te kharekhara prazaMsanIya che. A prasaMge ame du:khada ghaTanAnI noMdha lIdhA vagara nathI rahI zakatA ke jyAre ApazrI zAntabhUti muni mahArAjazrI jayaMtavijayajI Adi munirAje sAthe siMdhanI bhUmine ApanA punita pagale pAvana karatA hatA te samaye ApanA ziSya ratna munirAjazrI himAMzuvijayajI mahArAjanA svargavAsathI Apane vidvAna sAthInI mahAna boTa paDela che. amoe Apa jevA vidvAna saMtanA samAgamanI abhilASA ghaNA vakhatathI sevI hatI te tRpta thaI che ane A jIvanapaMthamAM muktimArganA paMthanI kaMIka jhAMkhI karavAne ame bhAgyazALI banyA chIe ane tene mATe amo ApanA RNI chIe.
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 9 muM 497 amArI Apa pratyenI pharajomAM kayAM ya mana, vacana ane kAyAthI uNapa pravezI hoya te Apa udAra bhAve kSantavya karaze! evI nanna bhAvanA amo ApanI samakSa pradarzita karIe chIe. ApatA kaccha taraphanA vihAra sukhadAyI niveDe ! ApanA pavitra karakamaLamAM A vinita udbArAnI zreNIe sAdara samI ame Anadita thaie chIe. aMtamAM zAsanadeva pratye hArdika prArthanA che ke ApanA sevAvRttinA javalata Adarzone uttarAttara vizeSa ujjavaLa kare ane zAsananAM unnati phAya karavAne dIrghAyuSya bakSe ! astu. li. amo chIe. ApanA guNAnurAgI zrI. karAcI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMdhanI vatI maNilAla zaherAbhAI, sekreTarI. choTAlAla khetazI-pramukha. meAhanadAsa kAlidAsa mALIAvALA mANekacaMda nAnajIbhAi gAMdhI gAMgajI tejapALa zAMtilAla seAmacaMda khImacaMdra je. pAnAcaMda mu. 32 mUlajI jIvarAja pAnAcaMda kezavajI mohanalAla kAlidAsa sAparavALA vyavasthApa kamiTinA sabhyA. vIra saMvata 2466 tA. 10-12-39
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 muM kaccha vidyArthI pariSadamAM munirAja vidyAvijayajIe pramukhapadethI ApeluM pravacana 'vighAthI, vivAhAthI ke peTAthI ?' pA thamika bhUmikA pachI, zrI vidyAviyajIe jaNAvyuM Ama hatuM : bhAIo ane bahena ! AjanuM saMmelana e "vidyAthI saMmelana che eTale "vidyArthI zabda tarapha huM tamAruM dhyAna kheMcavA mAguM chuM. vidyArthI ' zabdano artha "vidyAno athI" e spaSTa che. je vidyAnI IcchA kare che, vidyAnI upAsanA kare che, vidyAnI ArAdhanA kare che. paNa vidyA" e zI vastu che ? ApaNuM zAstroe te vidyAne vidyA gaNI che ke je vidyA muktine mATe sAdhanabhUta che. "nA vidyA yA vimukta' baMdhanone toDe, svataMtratAne Ape te vidyA che. paNa AjanI "vidyA"
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 13 muM 499 sAcI "vidyA che ke kema ? ane te vidyAne athI" sAco vidyArthI che ke kema ? e prazna bahu vicAravA jevo che. Ajano "vidyAthI' je samaye vidyAne prApta karavAnAM pagalAM mAMDe che, te samaye te bilakula ajJAta che. tene potAne paNa khabara nathI ke huM zA mATe A nizALamAM jAuM chuM ? eTale Ajano vidyAthI " vidyAthI " che ke kema? A praznane uttara to tene mAtApitA pAsethI levo joIe. ane je teo. sAcesAcI rIte javAba Ape che, huM dhAruM chuM ke AjanA "vidyAthI ne vidyAthI' kahevA karatAM "vivAhAthI ' ke "peTAthI ' kahe vadhAre baMdhabesatuM thaI zake. thoDuMka bhaNIne choka lagAra hoMziyAra thaze eTale tene mATe kanyA maLaze athavA thoDuMka bhaNIne vyAjavaTAva kADhatAM AvaDI jaze, ciThThI-patra lakhatAM vAMcatAM AvaDI jaze, ane tAra vAMcatAM AvaDI jaze, eTale daza-vIsa rUpiyAnI nokarI maLI jaze. AvA uddezathI abhyAsa karanAra vidyArthIne "vivAhAthI' ke peTAthI ' sivAya bIjuM zuM kahI zakAya ? A te prAthamika jJAna lenAra vidyArthIonI vAta thaI, paraMtu AjanI "ucca keLavaNI" lenAra samajadAra navayuvake, ke jeo svayaM vicAra karI zake che, temano paNa uddeza zo che? teo paNa kharI rIte khulle ekarAra karaze ke koI paNa rIte gujarAna calAvavAnAM sAdhana mATe ja ame A adhyayana karIe chIe eTale e ucca keLavaNI lenAro vidyArthI paNa kharI rIte vidyArthI nathI, paNa peTAthI' che. lakSa ane Adarza kaI paNa pravRtti karavAmAM sauthI pahelAM eka "lakSa" nizcita karavAnI jarUra che ane te pachI te lakSane pahoMcI vaLavAnI preraNuM ApanAra
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500. khaMDa 12 me eka "Adarza mukakara karavAnI jarUra che. lakSa ane Adarza vinAnI jeTalI pravRtti karavAmAM Ave che, temAM joItI saphaLatA nathI maLI zakatI. huM aneka kolejo ane skUlamAM vidyArthIone pUchI cUkyo chuM ke tame je A dauDa lagAvo cho, te kayA lakSane pahoMcI vaLavA ? ane te mATe tame kaye Adarza rAkhyo che ?" mane yAda che, tyAM sudhI koI paNa sthaLethI A praznano saMtoSakAraka uttara mane maLyo nathI, ane tema banavuM svAbhAvika che; kAraNa ke ApaNe atyAranA zikSaNanuM mULa ja evuM che ke jemAMthI vidyAna" kaI artha sarato ja nathI, kAraNa ke je "uddezathI vidyA hAMsala karavI athavA karAvavI joIe te udeza rAkhato nathI ane jIvananA ghaDatarane mATe ja "Adarza rakhAvavo joIe, te "Adarza paNa nathI. A be varatunA abhAvamAM Ajano koI paNa vidyAthI zuM batAvI zake ke huM zA zATe bhaNuM chuM ? athavA mAruM zuM lakSa che? vastu spaSTa che ke bahumAM bahu to Ajano vidAthI potAnA udaranirvAha mATe ja vidyArthI banyo che. A uddeza koI paNa rIte saphaLa thAya, te mATenI ja dhUmadhAma cAlI rahI che. khUbI to e che ke e "uddezane paNa Ajano vidyArthI saphaLa karI zakato nathI. arthAta hajAra rUpiyAno vyaya karIne AjanI UMcAmAM UMcI vidyA prApta karavA chatAM paNa udaranirvAha pUraMtu sAdhana paNa ghaNuM ja ochA meLavI zake che. e ja kAraNa che ke hiMdustAnanA bekAromAM zikSita bekAro vadhAre jagA rokI rahyA che, ane emanI bekArIne prazna vadhAre jaTila banyA che. prAcIna zikSaNa paddhati A prasaMge ApaNI " prAcIna zikSaNa paddhati' tarapha ApanuM dhyAna kheMcu chuM. prAcIna kALamAM hiMdustAnamAM zikSaNanI be paddhatio
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 muM 501 hatI-eka "Azrama' paddhati ane bIjI vidyApITha' nI padhdhati. baMne padhdhatione uddeza zArIrika, mAnasika, vAcika, Arthika ane AdhyAtmika vikAsano hato. zikSaNa to e che ke jenAthI vicAra, AcAra ane uccAranI zuddhatA thAya. prAcIna padhdhatimAM A vastuo khAsa karIne siddha thatI hatI. Azrama padadhati hiMdustAnamAM jeo gRhasthAzramamAMthI nIkaLI trIjA vAnaprastha AzramamAM jatA hatA teo ghaNe bhAge vidyArthIone zikSaNa ApavAnuM kAma karatA. pAMca-pacIsa vidyArthIone potAne tyAM rAkhe. sAMsArika vAsanAothI dUra rAkhI vidyAdhyayana karAvavA sAthe AdhyAtmika bhAvanAone poSe, vidyAthIo brahmacaryanuM pAlana karavA sAthe zarIrane saMgaThita kare, vidyAnuM adhyayana kare, gurunI sevA kare, ane eka ja guno Adarza sAme rAkhIne potAnA jIvananuM ghaDatara kare. ATha varSanI umaramAM gurunI pAse gayelA vidyAthI vadhAremAM vadhAre 44 ane ochAmAM ochA 25 varSa sudhI brahmacaryAzramamAM eka ja gunA "Adarza nIce rahI, rAtadivasa vidyAnuM adhyayana karI suMdara saMskAra meLavanAra yuvaka keTalI zakitao meLavI zakato haze, kevo Adarza purUSa thato haze ? kevo sAco nAgarika banato haze? zarIra kevo haSTapuSTa thato haze , buddhimAM kevo vicakSaNa thato haze ? enI kalpanA ApaNe karI zakIe chIe. prAcIna samayanA AvA AzramonI jhAMkhI koIe jevI hoya, to baMgALanA nadiyA--zAMti jevAM sthAnomAM jaIne joI zake che. baMgALanA kaI kaI prAMtamAM haju paNa AvA Azramono kaMIka kaMIka namUno dekhAya che, jene baMgALamAM "Tela" kahevAmAM Ave che.
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - para khaMDa 12 mi hiMdustAnamAM AvA AzramonI saMkhyA ghaNI moTI hatI. kahevAya che ke briTiza gavarnamenTa jyAre baMgALane hAtha karyo, tyAre ekalA baMgALamAM eMsI hajAra Azrama hatA. dara cAraso mANasanI vastI pAchaLa eka Azrama hato, ema ItihAsamAM vaMcAya che. A uparathI kalpanA karI zakIe chIe ke AkhA hiMdustAnamAM AvA keTalA Azramo haze ? A AzramamAMthI nIkaLatA vidyArthIo sAcA vinayI, dezapremI ane dharmapremI thatA. vidyAno mahAna guNa " vinaya' e te emanA jIvanamAM otaprota thayela rahe. prAcIna itihAsamAM guruono vinaya vidyArthIo keTale karatA, enAM aneka udAharaNo ApaNane cakita kare che. AzramamAMthI nIkaLatA vidyArthIne guruo aMtima zikhAmaNa rUpe je Azirvacano kahetA te A hatAM - dharma ja ! nAM va! mAtR mA! pitR mA ! mAvArtha mA ! ItyAdi. vidyApITha atyAranI kebrIja ane karmakArDa yunivarsiTIonI sAthe tulanA karI zakIe evAM aneka vidyApIThe hiMdustAnamAM mojuda hatAM. nAlaMdA, kAMcI, takSazilA, vallabhIpura, kAzI, ahamadanagara ane evAM aneka sthAnamAM vizALa vidyApITha hatAM ke jemAM daza daza hajAra vidyArthIo vidyAdhyayana karatA hatA. aDhAra aDhAra jAtanI vidyAo temAM zIkhavavAmAM AvatI hatI. cIna ane jApAnanA vidyAthIo paNa tyAM abhyAsa karavA arthe AvatA. vizALa puratakAlayo tenI sAthe mejuda hatAM. paMdaraso paMdarase adhyApake eka eka vidyApIThamAM "vidyAguranuM kAma karatA. evAM vizALa vidyApIThamAMthI nIkaLelA yuvako potapotAnA
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 muM 503. viSayamAM diggaja vidvAna thaIne bahAra paDatA. nAlaMdA ane takSazilA vagere sthAnonI thayelI zodhakhoLo uparathI te vidyApIThanI vizALatAnuM anumAna karI zakAya che. daza hajAra vidyArthIonI pAchaLa paMdaraso zikSako kAma karatA hoya, tyAre sarerAza eka zikSakanI pAchaLa che vidyArthInI javAbadArI Ave che. Aje eka zikSakane keTalA vidyAthIenuM jIvana ghaDavAnuM bhAgya nirmANa thayuM che. te tame badhA jANe che. Ama hindustAnamAM uparanI be-Azrama ane vidyApITha-paddhatithI vidyArthInAM jIvana ghaDAtAM hatAM. teone sAcA nAgarika banAvavAmAM AvatA hatA. pariNAme baMne padhdhatio vidyArthIone mATe upayogI thatI, ane teomAM jema akhila mAnavajAtine yogya guNono vikAsa thatA, tevI ja rIte pratyeka dezakALe ghaDelA avayavonI vizeSatAonuM ghaDatara paNa thatuM. atyAranI zikSaNa padhdhati atyAre hindustAnamAM je rIte zikSaNa apAI rahyuM che te koInAthI ajANyuM nathI. hAtha kaMkaNane ArasanI jarUra na hoya. AjanI zikSaNapadhdhati hindustAnanI saMskRtine baMdhabestI che ke kema ? e eka vicAraNIya prazna che. khAnapAna, veza vahevAra ke badhI vastuo jema judA judA dezanI saMskRtine anukULa hovI joIe ane hoya che, tevI ja rIte zikSaNa padhdhati paNa jIvana vikAsanuM eka sAdhana hoI, te paNa dezanI saMskRtine anukULa hovI joIe. atyAre je zikSaNa padhdhatithI hiMdustAnanAM bALako ane yuvakone zikSaNa apAI rahyuM che e ghaNe bhAge jIvanavikAsanI vAta to dUra rahI, paNa mAnavatAnA sAmAnya guNo ane vizeSa guNone paNa vikasAvI zakatI nathI. balka tethI ulaTuM ja pariNAma
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 khaMDa 12 me AvatuM hoya ema lAge che. pahelAM huM kahI gayo chuM tema vidyAnA hetabhUta vicAra, uccAra ane AcAranI khIlavaNI, smaraNazakitano vikAsa, vinaya, zista, ane sevAbhAva vagere bAbate ochI thatI jatI hoya ema spaSTa dekhAya che, jo ke A vastuono pokAra ghaNo thAya che. dAkhalA tarIke zistanI vAto nAnAmAM nAnAthI laIne moTAmAM moTA loko kare che, paNa kharI rIte "DisIplIna' zI vastu che, ene bahu ja ochA loke samaje che ane AcaratA paNa bahu ja ochA dekhAya che. keI paNa prakAranA niyamanuM pAlana e zista che. judI judI jAtanA manuSyanI sAthe judA judA samayamAM vyavahAra kema rAkhavo e zista che. paNa A zistanuM pAlana keTaluM thAya che ? sAdhAraNa vicArabhinnatA thAya eTale eka bIjAno virodha karavAne mATe mANasa taiyAra thAya che. e virodha tyAM sudhI vadhe che ke sAdhAraNa sabhyatAnuM paNa ullaMghana karI javAya che. koNa kahI zake ke A zistanuM pAlana che? AvI rIte zistano bhaMga kyAM nathI thato? AjanA vidyArthIonI uddhatAI, uchukhalatA ane svacchedavRttinAM jyAre jayAre huM darzana karUM chuM tyAre tyAre mane ghaNuM lAgI Ave che. eka sAmAnya jacita vyavahAra paNa AjanA kahevAtA keTalAka zikSito, vidyArthIo, yuvaka' na rAkhe, tyAre bhAre kheda thAya che. A deva te devo kene? zuM AjanAM zikSaNamAMthI kaMika AvI vastu te utpanna nahi thatI hoya ? A te meM eka sAmAnya vAta karI che. paraMtu kharI vAta e che ke zikSaNamAMthI je guNe utpanna thavA joIe, te bahu ja ochA thAya che. ane tenuM kAraNa zikSaNa nahi paNa zikSaNanI padhdhati ' che ema keLavaNIkAronuM kathana che. atyAranI zikSaNa padhdhatinI khAmIomAM thoDIka A paNa che.
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 muM 201 zikSakA / $ vidyArthI enA jIvanamAM meTA AdhAra zikSakA upara rahelA che. jyAM sudhI sadguNI, saMskArI, vyasana rahita ane zuddha cAritravALa zikSakAnI dekharekha vidyAthI e upara na hoya tyAM sudhI vidyAthI enA jIvanane kAi hetu saphaLa thai zakatA nathI. * A mANasa sAta copaDI bhaNyA che athavA meTrIka pAsa thayA che athavA TreinIMga pAsa karela che eTale te zikSaka thavAne yogya che. ' A dhAraNe Aje zikSakA niyukta karavAmAM Ave che. paNa zikSakanA cAritra saMbaMdhInI yAgyatA bahu ja AchI jovAmAM Ave che ane temAM ce jyAre peTanA pANa pUrA pagAra paNa na maLatA hoya, tyAre e zikSaka kayAM sudhI naitika jIvana jALavI zakaze ? ane nahi jALavI zake te vidyAthI e upara tenI zI asara thaze ? ene vicAra bahu echA karavAmAM Ave che. * zikSaka eTale vidyAguru. ' -Aje kAi paNa vidyAthIne guru kANu che ? e kAnA Ada svIkArI rahyA che ! ene nirNaya karavA azakaya che. hamaNAM huM tamane kahIza tema, skUlAmAM aneka viSayA calAvavAmAM Ave che. te dareka viSaye'nA zikhavanAra judA judA zikSA che. cAlIsa cAlIsa ke pIstAlIsa pIstAlIsa miniTanA eka pIrIyaDamAM eka eka gurU badalAya che. pAMca kalAka ke cha kalAka mAtra vidyArthIne skUlamAM rahevAnuM thAya che, teTalA samayamAM teTalA ke tethI deoDhA vidyAgurUe badalAi jAya che. eTale vidyArthI nA kAi paN sAcA gurU nathI. te sivAyanA aDhAra ke egaNIsa kalAka vidyArthI aneka prakAranA judA judA saskArAmAM rahe che. ane mAtApitAee te sAta ke A| varSanI u MmaramAM peAtAnA cheAkarane nizALamAM besADayA tyArathI bALakanAM jIvanaghaDataranI javAbadArI utArI nAkhI che. AvI sthitimAM AjanA vidyArthIne sAce gurU
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 506 khaMDa 12 mA kANu ? enAM jIvananI javAdArI kAnA mAthe ! ene A kANu ? A badhI sthitinA vicAra karatAM AjanA vidyAthI niraMkuza, dhyeya ane Adaza vinAnA, svacchaMdI bane, te| temAM Azcaya jevuM zuM che ? zikSakA pAte ja samaje che ke ame teeAnA guru nathI. ame tA mAtra teAkara chIe. vidyAthI e samaje che ke amArA zikSaka e tA tAkara che. AvI sthitimAM vidyArthI enI gurUbhakita ane gurUenuM vAtsalya eka bIjA pratye na rahe te| . te banavA dvega nathI zuM ? viSayanA bejo AjanAM zikSaNanA viSayane mALe eTalA badhA vadhArI nAMkhavAmAM AvyeA che ke jene lIdhe bALakAnAM magaje prAraMbhathI ja kruti banI jAya che. piraNAme emane mAnasika vikAsa ane smaraNazaktie rUMdhAi jAya che. Ajane vIsa vIsa, ke tethI vadhAre varSo sudhI abhyAsamAM ja rahelA vidyAthI vAtavAtamAM DAyarInAM pAnAM khAlyA vinA rahetA nathI. AvatA ravivAre mAre zuM zuM karavAnuM che, e te! DAyarImAM neAMdhI le te noMdhI le, paraMtu kAle mAre zuM karavAnuM che? are Aje zuM karavAnuM che ? e paNa havAramAM na noMdhI le te tene yAda na ja rahe. kAM hiMdustAnanA mAnavIeno graMthenA graMthA ka`kastha rAkhavAnI adbhuta zakita, ane kayAM Aje, kalAka pachI karavAnuM kArya paNa DAyarImAM na nedhyuM hoya te bhUlI ja javAya, evI smaraNazakita ? Anu kAraNa mane te ema lAge che ke nAnI uMmarathI bhaNavAnA viSayeAnA meAjA vadhArIne temanI smaraNazakita chUMdI nAMkhavAmAM Ave che. je viSayeAnI sAthe jIvanane kai saMbaMdha nathI, athavA teA je samaya ane je sthAna mATe je viSayAnI kaI AvazyakatA ja nathI, evA viSayeAnAM pAthAnAM poTalAM mAthA upara mUkIne
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 mu' 207 bALakone skUlamAM javuM paDe, etA kaiM artha che ? abhyAsanA viSayeAnI cUMTaNImAM samaya ane sthAnane arthAta deza-kALanA khUba khyAla rAkhavAnI jarUra che. hiMdustAnamAM janmelA hiMndustAnanI saMskRtimAM poSAelAM ane bhaviSyamAM paNa hiMdustAnanA ja nAgariko banavA mATe jIvananuM ghaDatara karI rahelAM nAnAM nAnAM bALakAne prAraMbhathI ja pazcimanI saMskRtinA 'gathI raMgAyela pustakAnA abhyAsa karAvavA, enA ze atha che ? peAtAnAM gAmanI ja bhAgeLamAM zu che ? kai nadI che ? enu te| jene bhAna nathI, te te yUropa-amerikAnA pahADA te nadIonAM nAmeA geAkhyA kare, ene a ro ? ane tenuM zuM pariNAma Ave, e samajavA mATe kAI arthazAstrI pAse javAnI paNa jarUra nathI. abhyAsanA viSayeAne mUkarara karavAmAM jema mAnasazAstranA abhyAsanI khUba jarUra che tema deza -kALane vhevAnI paNa jarUra che. binajarUrI ane vadhAre paDatA viSayAne kheAjo vidyAthI enA upara lAdavAnuM pariNAma e AvyuM che ke- AjanA bALakA ramatagamatamAM, khela-kudamAM jeTalu lAhI vadhAre che, enA karatAM huM dhAruM hyuM ke deDhu leAhI peAtAnA badhA viSayAne taiyAra karavAnI ciMtAmAM bALI nAMkhe che. eTale binajarUrI ane vadhAre paDatA viSayeAnI khAmI, vidyArthI enA jIvanavikAsane dudhanArI che. parIkSAo abhyAsakramanA viSayAnI khAmInA jeTalI ja a tethI paNa vadhAre bhayaMkara khAmI parIkSAnA dhAraNanI che. Aje parIkSAnuM je dheAraNa cAlI rahyuM che, enAthI je anarthI thai rahyA che, e krAthI ajANyA nathI. sArAmAM sArA ane budhdhizALI vidyAthI AkhA
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 khaMDa 12 me varSa sudhI pahelA naMbara rAkhe, paraMtu parIkSA samaye ekAda peparamAM kaMi paNa kAraNe nizcita mArka na meLavI zake to tenuM AkhuMya varSa nakAmuM jAya che te nApAsa thAya che. koNa kahI zake tema nathI ke AjanI parIkSA padhdhatithI jJAnanI parIkSA nathI thatI, paNa bhAgyanI thAya che. jugAranA akhADAmAM jugArIo jema potAnA bhAgyanI kasoTI kare che, ghoDadoDanI ramatamAM jema zrImaMto potAnA bhAgyanI kasoTI kare che, tevI ja rItanI kasoTI parIkSAnA medAnamAM vidyArthIonA bhAgyanI thaI rahI che. A kasoTImAMthI pasAra thavAnA divase jyAre najIka Ave che, tyAre vidyArthIo kevI hAlatamAM potAnA divaso pasAra kare che, e tame badhA jANo cho. parIkSAnA divaso eTale jANe katalanI rAte. khAvApIvAnuM bhAna nahi. taMdurastIno khyAla nahi. kevaLa parIkSAmAM pAsa thavA mATe joitA mArka meLavavA jatAM, AkhA varSa sudhI kuTabola ne krIkeTa, khokho ne hutututu khela khelIne vadhAreluM lehI, e parIkSAnA chellA aThavADiyAmAM pUruM karI nAkhavAmAM Ave che. AjanI parIkSA padhdhatimAM jJAna hoya ke na hoya, chatAM kaI paNa upAye mArka meLavI jema parIkSAmAM pAsa thavAnuM lakSya vidyArthInuM hoya che, tevI ja rIte zikSako paNa game te upAye potAnA vadhAre vidyArthIo pAsa thayA che, evuM batAvavA banI zakatA badhA prayatno kare che. AkhA varSa sudhI vidyArthIonA abhyAsa tarapha bedarakAra rahenAra zikSaka, parIkSAnA najIkanA divasamAM vidyArthIo upara seTa laIne ubho thaI jAya che. rAta divasanA ujAgarA karIne gekhAve ne vaMcAve che, athavA je je kaMI karavAnuM hoya te karAvIne paNa kaI paNa rIte parIkSAmAM pAsa thanAranI saMkhyA vadhAre batAvavAno prayatna kare che. pachI bhale vivAthInI
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 su 509 zArIrika, mAnasika badhI ce zaktie qhudAI jatI hoya. ATaluM karavA chatAM paNa je vidyAthI nApAsa thavA jevu' dekhAya, te AkhA jagatamAM je lAMca-rUzvatanI badIe jagatanuM naitika patana kayu che, ene AzA levAne paNa keTalAkAte taiyAra thatA sAMbhaLyA che. mitro ! mArU' A kathana badhe sthaLe te badhAete lAgu paDe che, evuM samajavAnI kAi bhUla na karaze. paNa A badInA apavAdathI keLavaNI jevuM pavitra khAtuM paNa have nathI bacyuM, e kahevAne mAre Azaya che. bhale te amuka sthAnamAM ae amuka vibhAgamAM ja pravezyuM hAya, paraMtu keLavaNIkhAtuM, e e te pavitramAM pavitra khAtuM ja heya, ema huM mAnate hateA ane mAnI rahyA chuM, chatAM evA pavitra khAtAmAM paNa apavitratAnI dugaMdha AvavA lAgI che, ema duHkha sAthe mAre kahevuM paDe che. naveA yuga ane navA prayatna bhAie ane bahene ! samaya eka sarakhA rahetA nathI. vakhatanA vahevA sAthe mAnavajAtinA vicArAmAM, bhAvanAmAM, kriyAomAM, rItiravAjomAM piravata na thAya ja che. anAdi kALathI Ama thatuM AvyuM che. chellAM keTalAMka varSoMthI lagabhaga adhI sadIthI A keLavaNInA viSayamAM paNa ane hiMduratAna jevA parAdhIna dezamAM paNa jAgRtinAM prakAza kiraNA camakavA lAgyAM che. bezaka, ApaNA deza jeTalu anukaraNa karavAmAM zUrA pUrA che eTaluM svayaM zeAdhavAmAM nathI, chatAM Aje sArI vastunuM anukaraNa karatA thaze, te kAle svayaM vicAraka ane svayaM zeAdhaka paNa thaze, evA ApaNe AzAvAda sevavA joie. keLavaNInA kSetromAM ApaNA deze kinDaragArTana padhdhati ane
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ pA0. khaMDa 12 mo hamaNAM hamaNAM menTIsarI padhdhatinuM anukaraNa karI keLavaNI ApavAnuM zarU karyuM che. jo ke A padhdhatie keLavaNI ApavAnuM evAM nAnAM bALakone mATe thAya che, ke je bALakone kharI rIte mAtA pitAo taraphathI susaMskAra pADavAnA hoya che. chatAM paNa ATalI hAnI uMmaranA bALakone IdriyodvArA apAtuM A zikSaNa, upayogI te jarUra che, paNa tethI moTI umaranA eTale 7-8 varSathI zarU thatI ane moTI uMmaranA bALakone atyAra sudhI apAI rahelI keLavaNInI padhdhatimAM paNa have kaMIka pheraphAra thato rahyo che e kharekhara khuzI thavA jevuM che. sauthI pahelI vAta to e che ke zikSaNanuM kArya jyAM sudhI ApaNA hAthamAM na levAya, dezanA sAcA zikSaNazAstrIo svataMtra rIte potAnA hAthamAM na le, tyAM sudhI AjanAM zikSaNathI ApaNAM bALakono jIvanavikAsa thaI zake nahi. e vAta tarapha ApaNA netAonuM dhyAna gayuM ane tenA pariNAma rUpe gurUkule, Azrame, vidyAlayo, chAtrAlaye, sthapAvA lAgyAM jo huM na bhUlate haiuM te AvAM gurUkule vagere sthApavAnI zarUAta AryasamAje karI ane te pachI jeno ane bIjAoe anukaraNa karyuM. Aje AkhA dezamAM aneka gurUkuLa vidyAlayo vagere cAlI rahyAM che. A badhAono uddeza mArA dhAravA pramANe e hovo joIe ke ApaNAM bALakonAM zikSaNano prazna ApaNA hAthamAM rAkhavo, vidyArthIo covIse kalAka eka sAthe rahe, eka ja gRhapatinI dekharekha nIce rahe, eka ja Adarza purUSanA saMskAra te vidyAthIonA jIvanamAM utare vagere e vAta bilakula sAcI che ke prAcIna samayanI ja Azrama paddhati
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 su 511 ane vidyApIH paddhatione khyAla huM tamane pahelAM ApI cUkayA chuM. e patie atyAranA samayamAM amamAM mUkI zakAya ema nathI ane teja kAraNe prAcInatA ane arvAcInatAnA mizraNarUpe A gurUkulAdine prayatna amalamAM AvyA che, chatAM mArA hajArA mAiyanA pAvihAramAM ane chellAM paccIsa varSamAM je aneka sa`sthAna nirIkSaNa karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDayuM che, te uparathI mArA je khyAleA aMdhAyA che, e khyAlAne vyakata karavAnI jo mane chuTa maLatI hoya te mAre kahevuM joie huM AvI svataMtra saMsthAethI jeTale aze saphaLatA maLavI jee, teTale aMze saphaLatA nathI maLI arthAt je mukhya vastu meLavavI joitI hatI te mukhya vastu ApaNe nathI meLavI zakayA. enAM aneka kAraNAmAM mukhya kAraNA A paNa che : (1) mAlyavasthAmAMthI ja mAtApitAe taraphathI je susaMskArA maLelA hovA joie te susa`skArA maLelA nathI heAtA, balke tethI UlaTu ghaNe bhAge je duguNA AkhI jiMdagI sudhI hAnikartA thAya che evA dugu NAne vArasA mAtA-pitA taraphathI maLelA hoya che. (2) bALakAnAM jIvananuM ghaDatara karI zake evA Adaza zikSakAne- Ada` sa`cAlakAtA ghaNe bhAge abhAva hoya che. (3) atyAranA svacchaMdI vAtAvaraNanI asara te bALA upara thayA kare che. (4) svataMtra saMsthAe karavA chatAM paNa zikSaNanuM dheAraNa ane pAThya-pustakA tA sarakArI skUlamAM je hAya che te ja rAkhavAmAM Ave
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ sara khaDa 12 mA che, eTale sarakArI parIkSAene! ane DIgrIenA meAha hajI chuTayA nathI. (5) je zrIma teAnI udAratAthI AvI saMsthAe ubhI thAya che, te zrImaMte zikSaNanAM kSetramAM bilakula anabhijJa hovA chatAM zikSaNatI bAbatamAM paNa peAtAnI sattA rAkhe che. eTale sasthAnA zikSake svataMtra rIte ka'i karI zakatA nathI. balke ghaNe sthaLe te saMcAlako ane zrImaMteAnI vacamAM evI athaDAmaNe ubhI thAya che ke jene lIdhe saMsthAne bhayaMkara hAni pahoMce che. (6) AvI svata Mtra saMsthAonI aMdara paNa vaNikavRttinuM tatva meTe bhAge amalamAM Ave che. arthAt jeTaluM karakasara upara dhyAna apAya che, eTalu yeAgya sacAlake!te meLavavA tarapha nathI apAtuM. A ane AvA aneka kAraNothI, svata Mtra saMsthAe paNa joItuM phaLa meLavI zakatI nathI. chAtrAlayAnA mukhya uddeza caritragananA hoya che, temAM paNa eka yA bIjA kAraNAne lIdhe joitI saphaLatA nathI maLo zakatI. Ama hovA chatAM paNa mAre e kabUla karavuM paDaze - atyAranI paristhitine adheA khyAla karatAM, keTalAMka varSothI je kaI nave| prayatna thaI rahyo che. e AvakAradAyaka tA che ja. sekaDA varSothI parAdhInatAnI eDImAM jakaDAI rahelI prajA, eka pachI eka dhIre dhIre svataMtratAmAM pagalAM mAMDatI thAya, te te zubha cinha che, emAM te che mata hoi zake ja nahi. bezaka, navA akhatarAomAM ApaNe dhArIe teTalA saphaLa na thai zakIe te paNa vakhata jatAM emAM sudhArA vadhArA thatA rahe ane pariNAme khAmIe dUra thatAM emAM khetI saphaLatAM maLe ja.
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 muM 513 kAma kAmane zIkhave che, kAma kAmane AgaLa dhapAve che. Aje mahAtmA gAMdhIjInA zubhra prayAsathI zikSaNa mATenI je 'vardhA-yAjanA' bahAra AvI che, e mArA kathanane puSTa kare che. Aje AkhA dezanA zikSaNa premIenuM dhyAna varSAM ceAjanA' tarapha gayuM che. jo ke A ceAjanA kayAM sudhI saphaLa thaze e kahI zakAya nahi, chatAM irAdA zubha che, te prayatna Adaryo che, eTale ApaNe jarUra AzA sevIe ke enuM pariNAma sudhArA vadhArA pachI paNa zubha ja Avaze ane bhAratavarSa keLavaNInAM kSetramAM pAchuM peAtAnuM agrasthAna prApta karaze,
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 11 muM AbhAra-patra zAMti pravartaka, dharma dhuraMdhara munirAja zrI vidyAvijayajI mahArAja bhUja-kaccha. pUjya munirAjazrI, kacchanA pATanagara bhUjanA nAgarikanI A sabhAne, Ape amArA upara karelA upakAranI kRtajJatA pragaTa karavA Aje ekatrita thatAM ghaNe harSa thAya che. mahArAjazrI, je vakhate AkhI duniyAmAM jaDavAdanuM tAMDavanRtya cAlI rahyuM che, aneka prakAranAM prabhAmAM saMsArI AtmAo phasAI rahyA che, ane leke trividha tApathI saMtapta thaI rahyA che, te vakhate Apa adhyAtma
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 11 muM 515 vAdanI prAcIna saMskRtine sUra janatAnA kAnamAM pahoMcADIne, pitAnA kartavya tarapha vALavA mATe je prayatna karI rahyA cho, tema e saMtapta jIvane jJAnAmRtano chaMTakAva karI je zAMti ApI rahyA cho e mATe kharekhara Apane dhanyavAda ghaTe che. vaya. sAdhuvarya, eka sAcA sAdhumAM joitA tyAga, tapazcaryA ane kSamAnA guNa ApanAmAM je spaSTa rIte jaNAI rahyA che, tenAthI amArA AtmAne ghaNo saMtoSa thAya che, ane tenI je asara amArA dila upara thaI che te ame kadi bhUlI zakIe tema nathI. pUjyazrI, bAhya daSTie Apa jaina sAdhu hovA chatAM, ApanI udAratA, Apano kAryakrama, Apano lekaprema, ApanA upadezanI niSpakSapAtatA, ane ApanI paradharma--sahiSNutA, e badhuM spaSTa batAvI Ape che ke Apa jaina sAdhu ja nahi, paNa jagatanA sAdhu cho ane Ape kharekhara ja "vasudhaiva kuTuma 'e vAkayane caritArtha karyuM che. gurUdeva, - ApanA upadezamAM rahelI vizALa bhAvanAe jema amane AkarSI che, tema ApanI vakatRtvakaLAe kharekhara amane mugdha karyA che. koI paNa viSayane ati spaSTa rIte ane vyavahArakuzaLatApUrvaka samajAvavAnI ApanI kaLA adbhuta che. temAM be mata hoI zake ja nahi. jyAre ApanI vAdhArA keI paNa viSaya para cAle che, te vakhate keNa hiMdu ke musalamAna , koNa pArasI ke yahudI, koNa jana ke baudhdha jANe ke potAnA ja dharmagurUnA
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 khaMDa 12 mA mukhathI, peAtAnAM zAstrAne upadeza sau sAMbhaLI rahyA hoya, tema badhAne lAge che. mahArAjazrI, kacchanA sadbhAgya che ke A dezamAM ApanA jevA eka sa`ta, vidvAna ane pavitra cAritradhArI munivaranuM Agamana thayela che ane temAM ya ame bhujavAsIe teA kharekhara ja bhAgyazALI chIe ke A cAturmAsane lAbha amane maLyA; paNa tene mATe te sa yaza amArA rAjyanA yuvarAja mahArAja kumArazrI vijayarAjajI sAhebane phALe jAya che ke jee nAmadAre Apane bhUjamAM rahevA mATe sauthI pahelAM Agraha karyo hatA. munivara, ApanA pramukhapade thayelA akhila kaccha vidyArthI saMmelanamAM, temaja dIpeAtsavI prasa'ge phaTAkaDA niSedha pravRtti vagere pravRttiomAM Ape ApanAM jJAnane ja niha, paNa sakriya je je phALA ApyA che, te amAre mATe eka meTAmAM moTA lAbhakartA phALe che ane te vastu paNa amArAthI bhUlAya tema nathI. mahArAjazrI, Ape kevaLa bhUjanI prajAne ja nahi, paraMtu amArA neka nAmadAra mahArAvazrI, temaja yuvarAja mahArAjakumArazrI sAhebanI mulAkAtA laIne avAranAra rAjyapAlakane paNa upadeza ApavAnA prasa geA lIdhA che, te parathI e spaSTa thAya che ke ApanI pravRti, rAjba ane prajAnI vacamAM premanI sAMkaLanA sAdhanarUpa hoya che, pUjya munirAja, ame vizeSa sadbhAgI eTalA mATe paNa chIe ke A cAtu
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 11 su 517 mAsamAM jema ApanI vANIne, jJAnane ane saMyamane lAbha amane maLyA che tevI ja rIte jainadharmanA sthAnakavAsI saMpradAyanA bIjA sAdhuvaya zrI gabhulAlajI Adi sa teAnA paNa upadeza ane darzInanA lAbha maLyA che. ane temAM paNa mahAtapasvI zrI kezarImallajInI ugra tapazcaryAe amArA dila para je asara karI che te kadi bhUlAya ema nathI. gurUdeva, Ape bhUjanI prajA upara karelA upakArAnuM jeTaluM varNana karIe teTaluM enDru che. Apa to tyAgI che, jagatanA kalyANa mATe tyAga svIkArela che, eTale Apane kAipaNa jAtanA badalAnI icchA na hoya e svAbhAvika che, chatAM ame A TUMkA zabdomAM je kaMI hRdayanI bhAvanA pragaTa karIe chIe, tene svIkArI amane vadhu AbhArI karaze; ane amArI ApanA prayANa prasage te e ja prArthanA che ke Apa kacchamAM vadhu ne vadhu rokAi kacchanI prajA upara vadhAre ne vadhAre upakAra kare. bhUja (kaccha) tA. 19-10-40. ame chIe ApanA AbhArI; tribhuvanarAya dulerAya rANA rAvabahAdura, bI. e., elaela. bI. dIvAna, kaccha. jAdhavajI haMsarAja, ela. ema. enDa esa. ( Bby ), DI. e. ema. esa. ( laMDana ), cIpha meDIkala ephIsara-kaccha sTeTa. jadurAma purUSottama bhaTTa, bI.e., elaela.bI., nAyabadIvAna, kaccha. duAgA pIra karamazA jIllAnI, ( bhIDa vAlApIra zrI bhUja ) mAlkama ratanajI koThAvAnA, khAnabahAdura, kamIstara e peAlIsa kaccha sTeTa
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa18 khaMDa 12 ma. zAha sAkaracaMda pAnAcaMda, nagarazeTha, bhUja. hIrAlAla haragoviMda paMDyA, bI.e., ema. esasI. (u. s. A.) revanyu kamIznara, kaccha. upAdhyAya zrI padmamerajI jerAjamerajI, moTI pizALanA adhyakSa, bhUja. yazazcaMdra motIbhAI mahetA, bI.e., elaela.bI., eDIzanala jaja, variSTha korTa-bhUja chabIladAsa kATakorIA, bI.I.ema. AI.I., sTeTa eMjinIyara kaccha, mAvajI kAnajI mahetA, bI.e., ejyukezanala insapekaTara-kaccha TeTa. metIlAla vIracaMda mahetA, ekAunTenDanTa janarala-kaccha sTeTa. saubhAgyacaMda khImacaMda koThArI. bI. i. e. ema. AI. relvamenejara ane eMjInIyara-Ina-cIpha. kaccha sTeTa. lAbhazaMkara maNizaMkara pAThaka, bI.e., heDamAstara, AphreDa hAIskUla-bhUja ratanajI pAlanajI vADiyA, posTa mAstara, bhUja. hIrAcaMda TokarazI saMghavI, khAnagI khAtAnA uparI-kaccha sTeTa. pharadunajI pezatanajI bhUjavAlA, (sTora suparinTenDanTa-kaccha sTeTa.) izvaralAla ratanalAla aMtANI, hAIkerTa plIDara, vakIla-bhUja. Do. mUlajI govidajI zeTha. kezavalAla ke. chAyA, bI.e., elaela. bI., nivRtta, prAIveTa sekreTarI Tu dhi mahArAva opha zIrahI. zAha vizanajI mAnasaMga vakIla kuMvarajI harirAma vakIla gopAlajI umarazI, bI. esasI, elaela.bI., vakIla bhUja choTAlAla hIrAcaMda saMghavI, bI.I., e. ema. AI. I, e. ema. AI. sI. I, (Eng.) projekaTa-ijanera, kaccha sTeTa.
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 11 muM pa69 zAha hemacaMda sAkaracaMda zAha jeThAlAla zivalAla, pisTala InspekaTara, kaccha jagajIvana mUlajI banI A,bI.e., bI. esasI, rAjakumAronA TayuTara, bhUja. amRtalAla vizanajI mahetA, bI.e., elaela. bI., vakIla. koThArI velajI jAdavajI ThA. bhavAnajI nAraNajI rAThoDa rAyasiMhajI kAnajI zAha tejazI mUlacaMda, kaMcanaprasAda ke. chAyA, bI. e., elaela. bI, vakIla pAnAcaMda kezavajI zAha mahetA sAkaracaMda kacarA zAha pUnamacaMda karamacaMda karamacaMda devazI zAha, bI. e., elaela.bI. vakIla zAha purUSottama semacaMda memaNa karIA Adama rA'vALA zAha sAkaracaMda mAdhavajI zAha metIlAla gopAlajI zAha jAdavajI pAnAcaMda zAha chaganalAla vizanajI
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 13 muM abaDAsA paMcatIthI : jakhaunuM tIrtha kacchamAM abaDAsA tAluke, e potAnuM khAsa sthAna rAkhe che. kacchanA bIjA tAlukAo karatAM, jenone mATe abaDAsA tAlukAnuM mahatva vadhAre che. eTalA mATe ke jaina tIrthanuM A eka khAsa sthAna che. terA, naLIA, jakhau, kekArA ane sutharI-A pAMca sthAno paMcatIthI tarIke oLakhAya che. pAMca gAmonAM maMdiro-e maMdire nahi, paNa jANe ke devavimAna khaDAM karavAmAM AvyAM che. enA banAvanArAoe lAkho rUpiyA kharcA che. vIsamI sadInA zilpanuM rakSaNa karyuM che. kacchanA zrImaMta pitAnI lo dharmakAryomAM vyaya karavAmAM keTalA udAra hatA, enuM pramANa A maMdire pUruM pADe che. A pAMce tIrthonAM maMdire cAlu zatAbdimAM -zatAbdinA lagabhaga prAraMbhamAM banyA che. A paMcatIrthomAM jakhaunuM paNa mahatvanuM sthAna che. * * vizeSa mATe juo H "mArI ka7yAtrA" pAna 151
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 13 muM saMskAramUrti mAro anubhava mane e kahI rahyo che ke rIDha ane pIDha moTI ummaranA mANasanA dila uparathI bhASaNanI dhArA aDIne cAlI jAya che, paNa bALake, yuvake ane bahene ja e jhIlavAne taiyAra hoya che ane eTale ja khene ! tamArI samakSa be bola belavAne huM Aje prerAyo chuM. jaina samAje ke keIpaNa samAje potAnA samAjane uddhAra ja karavo hoya te, strIo ane bALakonAM jIvanacaNatara tarapha sauthI prathama lakSa ApavuM paDaze. meTI ummaranA mANasa upara te je saMskAra paDavAnA hoya te paDI cUkyA hoya che; paNa bALakonI pATI karI hoya che. emAM jevA saMskAra pADavA iccho tevA pADI zakaze, ane saMskArathI bALakane jevA banAvavA hoya tevA banAvI zakaze. kharI rIte kahIe to bALako ja saMsArane pAme che.
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ para khaMDa 12 meM mAre duHkha sAthe kahevuM paDe che ke mArI vahAlI vhene! puruSoe samAjamAM strIonuM sthAna ghaNuM nIcuM banAvI dIdhuM che. bIjA dezo saMsAramAM strIonI mahattA keTalI che te sArI rIte samaje che, paNa ApaNA dezamAM hiMdu ane jana samAjamAM ja tamAruM sthAna ati nIce utArI dIdhuM che. zAstromAM te strIonuM sthAna ati UMcuM varNavyuM che. zAstromAM te strIone mATe ratnakUphI, devI, mAtA vagere zabdo vaparAyA che. zAstromAM to kahevAyuM che ke javAM strIonI pUjA thAya tyAM devo paNa ramavA Ave che. mahAna tIrthakare, gaNadhara ane mahAna purUSa, dezabhakata ne samAjasevake mAtAonI kUkhe ja avataryA che, te mAtAonuM sthAna saMsAramAM kema nIcuM heya ? mAtAo ! vicAra karaje, jIvananA vikAsanI zarUAta kyAMthI thAya? jIva garbhamAM Ave tyArathI ja jIvanavikAsano prAraMbha thAya che. vijJAna paNa A ja kahe che. jIva garbhamAM hoya te daramiyAna mAtAne je kaMI khorAka-zArIrika ke mAnasika apAya tenI garbha upara asara thAya che, ne e khorAthI garbhamAMnA jIvanano saMskAra pAyo baMdhAya che. duniyAnI havA lAgyA pachI te jIva upara vikriyA thAya che. bALaka upara A pachIthI te pAMca varSanI ummaranuM thAya tyAM sudhI mAtAnA saMskAra paDavA cAlu rahe che. paNa e pachI, bALaka pAMcathI ATha varSanuM thAya tyAM sudhI pitAnA saMskAranuM emAM mizraNa thAya che. A avasthA daramiyAna bALaka para je je saMskAra paDe che te bhUsAtA nathI, mATe bahene ! tame evuM jIvana jIvo ke tamArAM bALake uttama manuSya bane-sArA nAgariko bane. Dreno ane mAtA ! A avasthA daramiyAna tame jevuM jIvana jIvaze tevuM pratibiMba bALakamAM paDaze. tame khoTuM bole, khoTuM Acare,
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 13 muM para3 boTAne uttejana Apo ke vepAramAM ke dhaMdhAmAM bIjAone chetarapiMDI karo -e badhAnI asarathI ke evA jIvanathI mukata tamAruM bALaka rahI zake ja nahi. bALaka e dezanA bhaviSyanAM ratno che, nAgariko che, agraNIo che. emanI kiMmata vadhAravI ke ghaTADavI e mAtAnA ja hAthanI vAta che-e na bhUlazo. jaina zAstramAM te mAtAnuM sthAna jeTaluM UMcuM AMkavAmAM AvyuM che teTaluM UMcuM sthAna jagatabharamAM kadAca kaI zAstramAM nahi aMkAyuM hoya. zAstramAM zuM kahyuM che? kahyuM che ke daza upAdhyAya barAbara AcArya che. pUjya se AcArya barAbara eka pitA pUjya che, ne eka hajAra pitA barAbara eka mAtA pUjya che. gurUo karatAM paNa anekagaNuM vadhAre sthAna tamArUM che. paNa yAda rAkhajo ke pUjAnuM sthAna guNa che. sAdhumAM sAdhuta hoya, zikSakamAM zikSakanA guNa hoya ane rAjA rAjavI dharma Acarato hoya to ja te pUjya che. strIomAM strItvane mahAna guNa zo hovo joIe? satItva. A mahAna guNanI rakSA arthe itihAsa kahe che ke hajAro strIo jIvatA agninI citA para caDI gaI che. Ajano yuga satI thavAnuM nathI, paNa tame mAtAo satItvanI rakSA arthe evuM zarIrabaLa ane mane baLa keLavajo ke kaI paNa parAyo purUSa tamArI tarapha bUrI najare jovAnI hiMmata paNa na karI zake. satItvanI rakSAarthe eka paMjAbI bahene zuM karyuM hatuM tenI vAta kahuM. huM kAzImAM bhaNato hato tyAranI A vAta che. eka paMjAbI bahena darzanArthe kAzI vizvanAthanA maMdiramAMnI
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ 524 khaMDa 12 mo. bhamatImAM pharatI hatI. bAI juvAna ane svarUpavAna. eka guMDAnI dAnata bagaDI. kAzInA guMDA jANItA che ane AvA ja dhaMdhA karatA phare che. paNa A bahena bhAre paDI gaI. guMDAe bAInI ekalatAno lAbha laI enA zarIra upara hAtha nAkhyo. aMgane parapurUSano sparza thatAM ja bAI vipharI. enA aMgeaMgamAM krodhano dAvAnaLa bhabhUkI UThayo. eNe guMDAne hAtha pakaDI ubho rAkhyo, ne bolI: jIvanamAM strInA zarIrane upara be ja purUSanA hAthe sparzI zake che. eka nAnuM hoya tyAre potAnA bALakane ane bIjo pitAnA dhaNIne. trIjo hAtha nAkhanAra tuM vaLI koNa pAkayo che?" ane eNe caMDikA svarUpa dharI chAla utAreluM nArIyeLa aphALe tema e guMDAnuM mAthuM bhabhatInI divAla sAthe aphALIne vadherI nAkhyuM. bahena ! tame AvuM manobaLa keLavajo ane tamArA bALakone te vAraso Apaje. jamAne evo Avato jAya che ke jagatamAM manobaLa vinAnAM ne mAyakAMgalA mANase nahi jIvI zake. prasannavadana, satya paNa priya lAge evI madhu bhASA, gRhane patithI mAMDIne deza sudhInuM kartavyapAlana, vagere vagere strItatva mATe Avazyaka ane zobhArUpa bIjA aneka guNo che. baMgaDIo vagere to ADaMbaranA AbhUSaNo che. paNa strItvanA kharA AbhUSaNo to upara kahyA te ja che. alabatta, strIo pAsethI AvA guNothI AzA rAkhanAra samAjanA purUSavarganI potAnI strIo pratyenI ethI ya umadA ane pavitra evI ghaNI ghaNI pharaje che e paNa na bhUlAvuM joIe.
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 13 muM 525 chelle mAre eka ja vAta kahevAnI che ane te e ke apavAda bAda karatAM, keTalIka mAtAo potAnA dIkarAdIkarIone prathamathI susaMskAra nahi pADatAM, pite kaMTALe teTalI hade bALake bagaDe e pachI saMsthAomAM dhakelI de che ane pachI saMsthAo pAsethI bALakanI sudhAraNAnI AzA rAkhe che. paNa saMsthAo bicArI keTalAkane sudhAre ? mATe pharI kahuM chuM ke zarIra, saMskAra ne cAritrano kharo pAyo ghara ja che ane baheno ane mAtAo ! tame ja che; bIjuM koI nahi. ethI vizeSa te bIjuM zuM kahI zakuM ?
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 14 mu abhivandana patra pANDitya' nirvidya bAlyena tiSThAset bR. 3:5: 1 tapAdhana munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAja, pAramaMdara, pUSapAda munimahArAjazrI, gata cArtumAsamAM Ape agAdha jJAna ane uMDA anubhavanAM phaLa rUpa satata upadeza ApI sAttvika jIvana jIvavA preraNA pAyela che te mATe amArAM Apa taraphanAM AbhAra ane Adara darzAvavA bhakita rUpa A abhivaMdana-patra ame-pArabaMdaravAsIe, Aje tatra bhAve aNa karI kRtAtA anubhavIe chIe. muniva` ! saghaLA dharma tarapha samabhAvI guNajJatAne peAdhatA te pUjatA ApaNA dharma prANa neka nAmadAra mahArAjA mahArANAzrIe peAtAnA kacchanA pravAsa daramiyAna ApanI vibhUti joi pArabaMdara padhAravAnA
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 14 muM 527 ApelA nima traNane vadhAvI dUra kacchathI ahIM sudhInA vihArane zrama veDI padhAryAM te mATe ApanA ane nAmadAra hajhUrazrInA ame RNI chIe, sAcA sa MtAnA samAgama saMsAra taraNInAM zreya sAdhana che ane evA samAgama teA subhAgye sAMpaDe che. nAmadArazrInA AzISathI ane ApazrInI kRpAthI ApanA sahmeAdha zravaNanA suyAga prApta thayA e amArAM ochAM subhAgya nathI. sAva ! Ape gurUdeva zrI vijayadhama sUri jevI vizvavibhUtinA pratApI ziSya tarIke suyaza meLavyA che. teezronA puNya pagale pagale sAcI sAdhutAne apanAvI che. jaina sanyAsanI kriyAtmaka kaDAratA ane bhAvanAtmaka udAratAne jIvanamAM utArI che. ane te sAthe dezakALane ceAgya sarva dharma tarapha samabhAva ane samanvaya keLavI niSpakSatAthI te anubhavA che. te AcArA cheA, upAsA che. te udbhave che. eTaluM ja nahi paNa zivapurImAM `skRta vidyAmaMdira sthApIne, AgrAmAM aneka prAcIna sIkkAe temaja seAnA-cAMdI ane anya zAhIthI lakhAyela prAcIna hastalikhita pratA saMgrahIne vIseka hajAra pustakAthI zAbhatuM jJAnamadira racI dezI-videzI jJAna-mumukSuone nhAtarI rahyA cheA. jaina dharmonA vikAsa mATe prAcIna-arvAcIna graMthAnA prakAzana mATe babbe graMthamALAnuM saMcAlana karavA sAthe pAMtrIseka pustAmAM verAyela Apanu jJAna -dhana prApta karavA saune sadbhAva sAMpaDayA che. ATaATalI pravRtti sAthe cAlIseka hajAra mAilane vihAra karI tyAM tyAMnI saghaLI pravR ttimAM Apela cetana amArA AdarabhAvane adhika banAve che. Apa Ama jaina-jati nathI : jaga-ti che. munivara ! ApanA sodheAnI leAkabhAgya saraLatAne lIdhe ApanAM pravacana sugama ane saraLa rahyAM che. temaja guNa ane ka
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa28 khaMDa 12 me pramANe ApanA upadeza hovAthI adanAmAM adanA mumukSuthI mAMDI amArA dharmaniSTa nAmadAra mahArAjAzrI ane a. sau. nAmadAra mahArANIjIe, dIdhAryuM nAmadAra yuvarAjazrI ane a.sau. nAmadAra yuvarANIjIe avirata ApanAM amI jhIlyAM che. ApanI A jokapriyatA lokasaMgraha mATe hetAM Apa kevaLa jainAnI pUjya nathI paNa janonA pUjya che. mahArAjazrI ! Apane prAcInatAmAM temaja arvAcInatAmAM zraddhA cheH pUrvanI adhyAtma-pUjAmAM ane pazcimanI pravRtti-pUjAmAM vizvAsa cheH rAjA ane prajA ubhayanA Astika cho lekakalyANa kAje Ape A sarva sAdhavAmAM ApanAM jJAna ane anubhavano, vAukalata ane AvaDatano upayoga karI saune sanmArge dorela che. taparavI ! Apa je vicAre che te Acare che je Acare cho te uddabo cheApanuM jIvana prabhunI parama pUjA cheH ApanuM AyuSya akhaMDa AratI che ane tethI Apa gurU hovA chatAM ziSya rahyA che. jIvana ane dharma Apane mana eka ane avibhakta che. pUjyazrI ! ApanAM tapa ne tyAga saMyamane sAdhutAnA paripAkarUpa te che ApanI uMDI AdhyAtmikatA. ApanI rahetI akhaMDa vAgadhArAmAMthI nItaratA AdhyAtmikatAnA sUre dIrdhakALa sudhI guMjI amArA aMtarane ane AtmAne anaMta ujALaze. e ajavALAnI avadha keNa AMkaze? AMkaze kAledadhinA taraMga para ApanA upadeza-zrotAo aMkAvaze ApanA aMtara ajavALatA adhyAtma Adeze. mahAmunizrI ! vividha avatAramAM cetana aMza eka prabhune ja manAya che tema AryAvartana aneka dharmono AtmA eka Arya saMskRti
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 14muM para, ja che e Arya saMskRtino prANa che AdhyAtmikatA. AjanA jaDavAda hUkhyA jagatano ukela ke uddhAra adhyAtmano udhdhAra che ane jyAM sudhI Apa samA saMsAratAraNahArA saMdezavAhI sAdhurAje bhAratabhUmimAM vihare che tyAM sudhI bhAratanI AdhyAtma saMskRti jIvaze ne jAgI thAkyA jagatanA thAka utAraze. ApanI e AdhyAtmika tapasvItAne pharI pharI abhivaMdanA ApanA. Adeza ne AziSa mumukSa porabaMdaranA prajAjane
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 15 mu porabaMdaranA nA. mahArANAzrInuM pravacana pUjyapAda mahArAjazrI vidyAvijayajI mahArAja tathA anya sajjanA ! munizrI vidyAvijayajI mahArAja samAna mahAna ane ucca koTinA pUjya purUSanA mAnamAM pArabaMdara zaheranI samasta prajAe-jJAta jAtanA bheda rAkhyA sivAya-AjanA meLAvaDA yeAjyA che te te huM ghaNA ja khuzI thAuM chuM, ane temAM bhAga letAM Aje mane ghaNA ja AnaMda thAya che. mahArAjazrIvidyAvijayajIe ApaNe AMgaNe lagabhaga AThTha mahinA bIrAjI, temaja mArI aMgata apekSA hatI te pramANe cAturmAsa gALI jAhera janatAne je alabhya lAbha Apela che, te mATe huM teozrIne AbhAra mAnuM chuM. ekAda be prasaMge me` kahela hatu. ke jyAre eprila
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 15 su pa31 1940 mAM kaccha-mAMDavI mukAme mane pahelI ja vAra teozrIne maLavAnu saddabhAgya prApta thayuM hatuM, tyAre atre padhAravA meM AgrahapUrvaka vinaMtI karI hatI jene svIkAra karI tee atre padhAryAM, ane ApaNI vacce ATalA vakhata bIrAjI, je mAnavadharma ane jIvananA AdezeA ApaNane samajAvI preraNA ApI che te mATe ApaNe sau teezrInA atyaMta RNI chIe. mahArAjazrInI jagajAhera vidvatA tathA DALeA anubhava temaja sadupadezanI mahattA saMbaMdhamAM kAMi paNa kahevuM agara khelavuM te seAnA upara epa caDhAvavA jevu che. upadezaka tarIke tathA janasamAjanA eka sAcA salAhakAra tarIke tee zrI keTaluM uMcu sthAna bhAgave che te te temanA saMsargamAM rahI temanAM jIvana ane kavanamAM ApaNe jANI zakayA chIe. paNa eka samatha vidvAna ane upadezaka hovA uparAMta ApaNane saune je vastu eka sarakhI rIte temanA tarapha AkarSI rahI che te ApaNA tarapha satata vahetA temane prema, mamatA ane sahRdayatAnA pravAha che ke je ApaNe vyAkhyAtA daramiyAna temaja vyAkhyAnanA vakhata bahAra paNa anubhavI zakayA chIe. eka sAdhunuM, tyAga ane vitarAgamaya jIvana jIvavA chatAM teezrIe mAnava jAta taraphane je prema ane jana samAjanA kalyANanI bhAvanA nira Mtara sevyAM che tethI teeAzrInI vidvatA ane sAdhutAne eka era zabhA ane ejasa maLe che. mahArAjazrI ! porabaMdaranA dareka jIjJAsune Ape ApanI lAkSaNika saraLatA ane mahAnubhavatAthI eTalA suMdara, sacoTa temaja vyavahArU sadabheAdha Apela che ke tenuM mApa kADhavuM azakaya che. saraLa rIte, premapUrNAMka, vyakita, temaja sAmAnya hitane udezIne, Ape pArabaMdaranI janatAne amUlya
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ para khaMDa 12 me lAbha ApyA che ane peArabaMdarane ApanuM peAtAnuM gaNyuM che. ame sau paNa Apane amArA peAtAnA ja gaNIe chIe, ane tema gaNavAmAM ame amArU ahAbhAgya samajIe chIe. zrI hanumAna jayantinA mahotsava prasaMge ApazrInAM vyAkhyAtAne lAbha meLavavAne samasta janatAne suyAga prApta thaye| . tyArathI ja Ape samasta prajAjananA hRdayamAM je sthAna prApta karela che tenI AjatA meLAvaDA pratIti Ape che. munizrI ! AvatI kAle Ape vihAra karyAM bAda Apane thyiAga amane dhaNA ja duHkhada lAgaze, ane ApanA sakSeAdhanA udagArA, ApanI vANI ane ApanI mamatA amane haraghaDI sAMbharaze. ApanA atre nivAsa daramiyAna amArA taraphathI kAMi sevA thai zakI nahi hAya, paraMtu A sthaLe kAMika alpa sevA thai zake tevu yAda Ave che. ApanI amArA sau pratyenI zubha lAgaNI tathA prema, tema te aMgata paricayanAM ane bhAvanAnAM smaraNa tarIke, tathA Ape pArabadaramAM padhArIne amane saune je aNumeAla lAbha ApyA che tenI kAyamanI smRtirUpe, havethI zrI mahAvIra jayaMti divasa (caitra suda 13 ) AkhA rAjyamAM jAhera tahevAra tarIke pALavAnuM dharAvatAM mate ghaNA AnaMda thAya che. chevaTamAM paramakRpALu paramezvara pAse hArdika prArthanA che ke pAradaranI janatAne ane amane ApanA vizeSa samAgamamAM AvavAnA ane ApanA AzIrvAda meLavavAnA aneka suyeAga prApta thayA kare, ane jagatanAM kalyANa mATe Apane paramAtmA saMpUNuM taMdurastI sAthe dIva AyuSya bakSe.
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 16 su paramapUjya tanidhi rAbhUSaNa munirAja vidyAvijayajI mahArAjakI sevAme / inphrAra mAnapatra munivara ! Aja indora se Apa ke vidyA te samaya hama apanI zraddhAMjali prastuta karane } liye upasthita hue haiM... / munivara ! dezame. AcAryAM, maDAdhIzeA, dhama pracArako va santA va mahAtmAe kI kamI nahIM hai / vastuta: bhAratame' eka prakArase esI vibhUtioM kI bahu saMkhyAhI hai. parantu jahAM Apa eka dhama' ke AcAya hai parama vaktA vidvAna haiM. sukatA hai' vahAM hameM isa satyake prakaTa karane meM atyanta ha hai ki Apa jahAtaka eka saMpradAyake AcAya hai vahAM Apake udAra aura vistRta dRSTikoNa Apake liye bhAratavaSa ke netAome eka uMcA
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 534 khaMDa 12 mA sthAna prApta karA kriyA hai. yadi Apa jaise dezame anya AcAya bhA saMkucita sImAse bahAra heAkara dezakA samasyAeaMko sulajhAnemeM tatpara De! jAve te dezakI niHsa deha theADe hI samayameM dUsarI sthiti ho sakatI hai. AcAyavara ! ApakI aneka rASTrasevAome rASTrabhASA hindI kI sevA esI hai, jisako hameM hindI bhASAbhASI De Adara satkArase dekhate hai. ApakI mAtRbhASA gujarAtI hete hue bhI Apane rASTrabhASA hindIke hitAM ke sadA dhyAna rakakhA hai. aura deAnAM bhASAe`` sAnnidhya utpanna karAnekA ApakA satata prayatna rahA hai. madhya bhAratIya hindI sAhitya sammelana thrI era se jo hindIgujarAtI samitika sthApanA huI hai. usake Apa adhyakSa hai. hame AzA hai ki Apake tatvAvadhAnameM yaha samitikA kA zivapurI meM bhI sucArita rUpase calegA. antame' jaganniyantA paramAtmAse prAnA hai ki ApakA svAsthya bahuta samaya taka acchA rahe. aura bhAratanivAsI Apake tapa-tyAga va dezabhakti ke Adaza se prabhAvita heAte rahe. bhavadIya-- pratinidhi-madhya bhAratIya hiMdI sAhitya saMmelana.
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUci
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmanI anukramaNikA akabara 286, 301, 416, ANaMdajI 249 417 ANaMdajI kalyANajI 13, 475 ajarAmara desI 244, 245, ANaMdajI devazI 335 amathAlAla pa, 6, 7, 8, 11, AlIma TI. giDavANI 493 13, 14, 15, 19, 20, 2, enI bisanTa 82 22, 24, 25, 26, 27, 30, aMbAlAla pAnAcaMda 57 31, 34, 35, 38, 39,216 idravijayajI ! 85, 116, amaracaMdajI vaidya 128 (vijayendrasUrijI) 132, 141, amIcaMdajI 233 150, 152, 162, 169, 190 amRtalAla kAlidAsa 487 192, 266, amRtalAla visanajI 518 IzvaralAla 518 amRtalAla paM. 79 udhdhavadAsajI 343, 344 amRtalAla zeTha 991 e. je sunAvAlA 187, 188 aradezara mAmA 493 eDajaTena 178 mu. 34
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] edala, kharAsa ra53,254,275, kALAgalA rara6 293, 312, 317, 319, kAnamalajI 193 324, 348, 380, 39ra, kAnajI svAmI 363, 362 433, 434, 493, kAntilAla bakaradAsa 265, 375 elsaDArka 178 kAphalAlajI mAravADI 223 kAlurAmajI 140 kanaiyAlAla munazI 418 kibe sAheba 391, 397 kanaiyAlAlajI bhaMDArI 390, 391 kurajI alArakha 20 kapUra (DokaTara) 164 kuMvarajI 349 kabIra 304, 305, 30 6, 386, kuMvarajI harirAya 518 387, 496, kRNacaMdrajI 10, 53, 64, 27, karamacaMda devasI 119 304, 305 karazanadAsa 6 kRNadAsa 417 karazanadAsa khumAjI 20, 21, kRSNadAsa vaidya upara * 26, 31 kRSNalAla pArekha 432 kalyANacaMdrajI 361 - kRNAnaMdajI svAmI 283, 493, kalyANuMjI zeTha 379 ke, punIA 494, kalyANajIbhAI chAyA. 342 ke. bI. paTela 303 kalyANajI dhanajI 33 8 kezaravijayajI 204 kalyANajI monajI 371 kezarImalajI svAmI 517 kalyANajI mAvajI 335 kezavajI paM. 283 kalyANavijayajI 232 kezavalAla ke. chAyA 518 kasturacaMdajI pArekha ra40 kezavalAla 46pa kasturabhAI maNibhAI (nagarazeTha) kezavalAla 379 207 kAThAvALA sAheba 331, 517,
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] kedaralAla kasturacaMda ra0 gopAlajIbhAI 371 kaujha (subhadrAdevI) 178, 180, gopAlajI pa8 181, 182, 183, 148, 193 gopAladAsa 6 29, 387, gavaradhanadAsa 20 kaMcanaprasAda ke. chAyA 519, govindabhAI hAthIbhAI 198 200, 239 khImacaMda je. pAnAcaMda ra01, goviMda miracaMdAnI ra43, ra70, 226, 2pa7, 493, 497, ra74, 27pa khImacaMda mANakacaMda rapa7,497, gosA vI. DAkaTara 159 khImacaMda vahorA 257, 20, gautama svAmI 125 khImajI bhagata upara, grehAma sAheba (gavarnara) 297 khuzAlacaMda paM. 241, 255, 30 3. ghAsIlAlajI svAmI 238, 259, khetazI velana 493 260 khetazI zAha 258 kheMgArabhAI 298 cakravartI prophesara 419 caturbhuja velajI 221, 226, gabulAlajI svAmI 517 229, 258, 328 gAMgajIbhAI 257, 494, 497 cAritravijayajI 361 gAMdhIjI 249, 275, 513 cAMdamalajI 128 giDavAnI DokaTara 243 cAMpasIbhAI 349 guNavijaya 413 cicaNakara sA. 193 guNavijaya 97, 102, 111 cunIbhAI 221, 257 gurUdinnAmalai 239 cunIlAla 303 paisAI 231 cunIlAla kAnunI 50,52,56,62
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ cunIlAlajI 74 cunIlAla 258 cunIlAla 311 cauthamalajI mahArAja 386 caMcaLasna 7, 11, 38, 39, 217 caMdanamalajI nAgerI 384 caMdulAla 381 caMdulAla 379 ca dulAla paTela 374 caMdrasAgarajI 385 krisa hari 34 cakrikAsna 312 chaganalAla pa19 chaMbiladAsa kATakAriyA 518 [ 4 ] gheTAlAla 61 meTAlAla zeDa 238, 254,257, 319, 493, 497 gheTAlAla 465 cheTAlAla 518 jakariyA Adama rAvALA 519 jagajIvana kAhArI 258 jagajIvana aniyA 519 jagannAtha nAgara 494 jaTAzaMkara popaTalAla 432, 298 jadurAya khaMDiyA 390 jadurAyabhAi 570 jamazeda mahetA 251, 271, 302, 303, 348, 492 jamiyatarAma AcAya 254 jayantavijayajI 190, 204, 230, 21, 222, 224 282, 228, 248, 246, 294, 298, 324, 491, .492, 496 jayantIlAla 257493 jayasiMhasUri 203, 211 jayasAma 417 jaratheAsta sAheba 304, 306, 496 javAharalAlajI mahArAja 259 jasavantarAjajI 239 jahAMgIra 417 jAdavajI DaoNkaTara 931, 348, 517 jAdavajIbhAi 330, 519 jI. ke. narImAna 419
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] TucI DokaTara 419 TokarazIbhAI 335 ToDaramalajI 193, 396 ThAkarazI ThArI 298, 894 jI. TI. hiMgerANI 497 jIvatarAma dIvAna 443 jIvarAja 354 jIvarAja DAkaTara upara jIvavijayajI 228 chavAjIrAva siMdhiyA 18ra jIvAbhAI 465 jIvIbAI 6, 11, 38 jeThaLa 134, 135 jeThAbhAI 97, 102 jeThAbhAI 465 jeThAlAla 6, 47 jeThAlAla 244 jeThAlAla 539 joitArAma 6 jAnasana 178 DAhyAbhAI vaidya 465 DAhyAlAla 379 DAhyAlAla 493 DiMgamalajI 243 DuMgarazIbhAI saMpaTa 254, 348, 493, jJAnavijayajI 203, 212 jJAnAnanda svAmI 82 talakazI 241, 258 tAnasena 279 tAo DokaTara 164, 193 tArAcaMdajI gajarA 283 tArAcaMdajI lalavANI 493 tArAcaMdajI 299 tIrthasUri 293 tukArAma 429 tukejarAva holkara 159 tulasIdAsa 429 tulasIdAsa 347 tejakaraNa 126 jhaTamalajI zivadAsAnI re75 jhuTamalajI dAvAna 243 rI. jI. zAha 294 TI. DI.rANA 331, 334 517
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ tejisaMha 519 tripAThI DeAkaTara 254, 494 tribhuvanadAsa puM. 79 tribhuvanadAsa je. rAjA 390 yAkuzaLa 417 dayAnaMda sarasvatI 351 yAbhAi 465 da vijayajI 417 darzanavijayajI 203, 213 dalapata kavi 407 dAnavijayajI 228 dAmeAdaradAsa 20, 26, 31 dIpacaMdajI mAMThiyA 783 duvAgA pIra ka zA 57 durgAdAsa eDavAnI 254, 274, 275, 302, 493 dulerAya kArANI 323 devacaMda 749 devacaMda 330 devacaMda 371 devacaMdrajI svAmI 331, 362, 366 devavijayajI 210, 211 [ 6 ] dhannAlAla 391 dharmIcaMdajI 128 dhadAsa vAghavAnI 260 dharmAMdeva 5. 254, 271 212, dharmavijayajI 55, 64, 74 (vijayadhasUri) J 75, 81, 84 85, 91, 98, 102, 110, 114, 116, 117, 124, 133 136, 137, 140, 141, 142 143, 144, 145, 148, 149 150, 151, 152, 153, 154 155, 159, 161, 169, 173 175, 176, 179, 191, 242 243, 248, 249, 292, 30% 302, 303, 346, 354, 369 381, 383, 385, 390, 406 413, 418, 419, 406, 463 496, 127 dharmavijayajI 210 dharmavijayajI 210 deva vimaLagaNI 417 devasIbhAi 391 devendravijayajI 376 dezaLabhAi 952
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] dharmasAgarajI 385 150, 185, 198 dhAlA (dastura sAheba) 251, nyAyavijayajI 203, 212 316, 492. nyAyavijayajI 204 dhIrajalAla 375 nyAlacaMda DaoNkaTara 241, 257, dhIrajalAla zAha 202, 207, 259, 312, 314, 494, 302 nyAlacaMda kuvADiyA 258,292, 294, 494 naTavarasiMhajI 338, 369, 371 nhAnAlAla kavi. 18, 98, 168 para6, para8, 530 nhAnAsAheba sinDe 198 narabherAma 232, 258 narasiMha mahetA 429 padmarAjajI 218 narasiMhalAlajI 283 padmasAgara 417. narasiMhadAsa 391 parasanabAI ! narasiMhadAsa 79, 97, 102 pAnAcaMda 497, 119 narImAna goLavALA 254, 493 pAnAcaMda ToLiyA 258 nAgajIbhAI 335, 35ra, 353 pArvatI eDavAnI 242, 243, nAthAbhAI 465 ra74, 303, 312, 414, nAthurAmajI svAmI 260 435, 436 nAnajIbhAI 371 pArdhacandra 51 nAnAlAla 335 pArzvanAtha 69, 415 nArAyaNajI 338 pI. TI. zAha 241, 303, nipuNuvijayajI 228 494 nihAlacaMda 465 pI. vI. thArAnI 493 nemacaMdajI yati 236 pIlu khAsa 254, 293, 434 nyAyavijayajI 97, 102, 146, pukharAja bAphaNA 293
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] phirojazA dastura | 254, 493 puNyavijayajI 202, 211, premAnaMda 272 213 paMDita DokaTara 392 putalIbAI 243 punazIbhAI 334, 3papa epha. Dabalyu thomasa 132, 419 puraSottamadAsa paM. 35ra phatehacaMda 465 puruSottamadAsajI 239 phatehasiMhajI mahArANa 141 puruSottamabhAI 349 phadunajI pestanajI 518 puruSottama 119 pUrNAnaMdavijaya 293, 332 (pIrejazA) | punamacaMda pa19 phUlacaMdajI muni 259 260 puMjAbhAI 335. phUlacaMda dalAla 2pa8, 312 puMjAbhAI 379 phUlacaMdabhAI 227, 257 puMjAbhAI 379 phUlacaMdajI vaida 128, 164 zetana vANiyA 254, 493 phUlacaMda desI 38 piopaTalAla lakSmIcaMda 335, 338 popaTalAla DokaTara 493 badarIdAsajI 100 pratApa rANA 138 bahucarAjI mAtA 8, 30 prabhunArAyaNasiMha 82 bacubhAI 377, 379, prabhulAla gheLakiyA 343 bahecara zeTha 349 prahAdasiMhajI 368 bahecaradAsa paM. 79 prAgajIbhAI 349 bahecaradAsa 5, 8, 9, 12, 13 prANajIvana 258 14, 15, 16, 19, 20, 21, prItama 407 22, 23, 25, 29, 32, 33, premajIbhAI 335 35, 36, 37, 38, 30, 40, premavijayajI 204 41, 42, 43, 44, 45, 46,
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] 47, 48, 49, 50, 51, para, bhagavAnadAsa 493 53, 55, 26, 61, 62, 63, bhagubhAI 1pa0 64, 70, 71, 72, 73, 75, bhadrazaMkara bhaTTa 246, 254, 494 76, 77, 84, 85, 86, 89, bharatarAma mahetA 381. 92, 93, 94, 95, 96, 7, bhatuM hari 25, 3pa0 99,100, 102, 165, 166, bhavAnajI pa19 214, 235, 217 bhavAnajIbhAI 369 bApumiyAM 465 bhAIcaMdabhAI 2pa7 bAlakRSNadAsajI svAmI 252, bhAilAlabhAI 258 306, 369, 493 bhAIzaMkarabhAI 465 bAlaca cha 159 bhAgavata sAheba 393 bAlAbhAI desAI 378 bhAmAzA 138 bAMkIlAlajI 240 bhAlerAvaLa 193 buddhadeva 67, 275, 351 bhAgyacaMdabhAI 258 buddhisAgarasUri 210 bhIkhAbhAI 465 buddhisiMhajI 100 bhImajIbhAI 80, 419 bulAkhIdAsa 47, 56, 57, bhISma 162 465 bhUdarabhAI 494 bulAkhIdAsa pacha bhUpatarAya dave 254 boTAdakara 10 bhUpendra sUri 203, 204, 211 bAraDiyA DokaTara 303 bhaiyA sAheba 163 brAna 178 bhopAlasiMhajI 223 bhaMvaralAlajI siMgaTavADiyA bhaktivijayajI 96 223 bhagavAnadAsa 25, 27, 493 brAtacaMdrasUri 51, para
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ maganalAla 105, 335 maganalAla 265, 348 maganalAla 257 maganalAla 339 maganalAla 142 magarUpacaMdajI bhaDArI 236 manasukhalAla 254 manasukhalAla 269 ema. bI. dalAla 254 maghAlAla mAstara 258 maNilAla 257 maNilAla 28 [10] 227, 494, 497 maNilAla 377, 379 maNilAla vyAsa 494 maNilAla 258 maNilAla 493 manameAhanacadajI 430 manasukhalAla 265 manubhAI 254, 493 maphatalAla 69, 97, 102 maphatalAla 465 mahAvIraprasAda dvivedI 82 mahAvIra svAmI 105, 116, 125, 222, 227, 229, 241, 242, 243, 246, 275, 298, 304, 334, 235, 336, 351, 377, 380, 385, 386, 387, 415 440, 448, 495 mahAsukhabhAi 465 mahAsukhabhAI 201 mahendravijayajI 97, 102, maNilAla 110 maNilAla 465 maNilAla 198 maNilAla 63, 68 maNilAla 4 6 5 111 maNilAla mahetA 221, 226, maheracaMdajI 240 maherabAnu dukhAsa 254 mANekasna 257, 258, 293 mANekalAla 247, 497 mANekara 204, 211, mAdhavarAva siMdhiyA 178 mArTina lyUthara 209 mathuradAsa talATI 465 madanameAhana mAlaviyA 68, 81,82 mAladevabhAi rANA 371
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAvajI mahetA 518 mAvajIbhAI 258 mistrI DaoNkaTara 312 miThu paTela 354 mIrAbAi 429 mUlacaMda vairATI 202, 379 mUlajI zeTha 518 mulajIbhAi 227, 257, 497 meghajIbhAi 349 mRgendravijayajI 105, 133, 134, 135 meTAle 16 merUbhA gaDhavI 369 maithilIzaraNa gupta 82 meAthe sAheba DAkaTara 193 meADIlAlajI mAravADI 142 meAtIcaMdajI rAjA 82 meAtIcaMdra mAstara 258 meAtIbhAi 292 meAtIbhAi 465 meAtIbhAi vakIla 465 meAtIbhAi mahetA 331 [11] meAtIlAla pa19 meAtIlAla mahetA 518 meArArajIbhAi 391 me hanalAla 257, 348, 493, 487 meAhanalAla 374 meAhanalAla pacha meAhanalAla 204 meAhanalAla 391 meAhanalAla 257, 494 meAhanalAlajI vaida 128 meAhanalAla 493 meAhanalAla 257, 497 meAhanavijayajI 330, 332 moMgaladAsa 51, 465 magaladAsa dura magaladAsa zeTha 391 maMgalavijayajI 111, 169, 190 macerazA vADiyA 371 yadunAtha sAvabhauma 104 yazazcaMdra 531, 518 yaze:vijayajI 69 raghunAtha zAstrI 752 raghuvaMza sahAya 278 raNajitasiMha 292 132,
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] raNazIbhAI 335 (347, 219 ratana vADiyA 518 rAvajIsAheba 395 ratanaplena 354, 356, 436, rUddhisAgarajI 204 437 rUSabhadAsa 417 ratilAla desAI 378 rUSabhadAsa 372 ramaNalAla desAI 381 rUganAthabhAI 371 ramaNalAla sArAbhAI 377, 379 rUpalAlajI bariyA 292 ravajI gaNAtrA 246 rUstama dastura 493 ravajIbhAI 339 rUstama sidhavA 329, 346, 492 ravicaMda 241 revAzaMkara 244 rAjakRSNa varmapaMcAnana 104 rozanalAlajI catura 142, 223, rAjacaMdrajI zrImad 334 383 rAdhAkizana pArUmala 276, 319 raMgavimaLajI 204 rAmagopAlAcAryajI 193, 396 rAmacaMdrajI 10, 275 lakSmIcaMdajI vaida 128, 1para, rAmanAthajI zarmA 193, 392 159, 163, 164, 168 170 rAmalAlabhAI dIvAna 198, 199 lakhamImaMda 354 rAmavijayajI 210, 211, 467 lakhubhAI 17, 22 rAmasvarUpajI 430, 431, ela. pI. TesITorI 133, 142 432 laddAbhAI 4993 rAmasvarU5 239 labdhisUri 213 rAmasahAya prinsipAla 493 lalitajI 368 rAyacurAbhAI 200, 369, lalubhAI 20, 21 380 lAgusAheba 254 rAyasiMhajI rAThoDa 332, 340, lAdhIbAI 433
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] lAbha vijayajI 204, 210 vijayanyAyasUri 203 lAlacaMda 354, vijayamANekasUri 203, 211 lAlacaMda eDavAnI 242 vijayarAjajI mahArAva 331, lAlacaMdabhAI 257, 283, 493 332, 336, 346, 516 lAlajIbhAI 354 vijayavallabhasUri 202, 23, lAlana 113, 303, 338, 339 204, 209, 210, 211, lAvaNyavijayajI 212213 265, 266, 46 6, 467 lIlAdhara 354 jiyasidhdhisUri 211 lekanAtha 5. 255, 283, 393, vijayasiMhajI 26 484 vijayasena 104 lekAmalajI 254, 492 vijayaharSasUri 210 vijodayasUri 212 vallabhabhadra 30 vidyAvijayajI 1, 5, 6, 23, vallabhavijayajI 77, 85, 36, 97, 99, 102, 105, 126, 128 111 thI 122, 124 thI 128, valabhasena 104 131, 134, 141, 14, vAghajIbhAI 226, 257 145, 146, 147, 150, vADIlAla 258 151, 15ra, 154, 155, vAmanarAva sUyavaMzI 400 161 thI 171, 175, 17 thI vAsavAnI 242, 302 185, 189 thI 194, 197thI vijayadarzanasUri 212 205, 207, 208, 210 thI vijayadAnasUri 211 217, 221 thI 229, 231, vijayanItisUri 204, 210, 234 thI 249, 251 thI 261, 211 263 thI 267, 27, 271, vijayanemisuri 202, 211 278, 275,
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276, 279, 282, 283, 284, 285, 289, 292, 293, 294, 295, 297, 298, 299, 301, 303, 304, 305, 306, 311, 314, 316, 17, 318, 323, 623, 324, 25, 327, 329, 330. 331, 322, 334, 336, 337, 332, 339, 340, 343, 345, 346, 350, 351, 353, 355, 356, 361 thI 386, 188, 390 thI 401, 405, 49, 411 thI 414, 416, 418, 419, 420, 421, 423 thI 429, 431, 433, 436, 437, 439, 45, 458, 4, 462, 466, 479, 490, 495, 498, 514, 126, 530, 533 vinayavijayajI 69 vinsenTa smItha 416, 417 vimaLabhAi zeDa 377, 379 vivekAnaMda 351 [14] vizALavijayajI 132, 210,228 vizvanAtha DaoNkaTara 312 visanajI 518 vIkamacaMda 258 vIkamazI paTela 338 vIracaMda 20, 21 vIracaMda 20 vIraca'da zeSa 63, 110 vIravijaya 105 vRddhilAla 132 velajIbhAI 257 velajIbhAI 519 velajIbhAI 349 velajIbhAI 257 velajIbhAI 235 vesiha pu. chaThTha vrajalAla 241 zakarAbhAI 202, 303, 379, 431, 432 zakarI 45, 46 zAntAbena 432, 433 zAnticaMdrajI 417 zAntilAla 257 zAntilAla 391
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ * [15] zAntilAla 497 sAgarAnaMdasUri 154, 211, zAntivijayajI 114, 115, 213. 385 zAntivijayajI 210, 211 sArA bhAI 376 zAmajI 335 sAMdipanI 64 zivajI 113 siddhi munIjI 204, 212 zivajI 493 silvana levI 161 zivaratana mahetA 284 siMgha sAheba 393 zivalAla 257 siMhavijyajI 97, 102, 111 zeSamalajI 401 siMhavimala 417 zaMkarAcArya 140, 351 sukharAmadAsa ojhA vaidya 493 zabhulAla rapa7 suganacaMdajI dhupiyA 101 zyAmasuMdarAcArya 80 suMdaralAlajI svAmI 260 zrI lAlajI mahArAja 140 sudAmAM 64 sulasA 116 satyanArAyaNa paMDayA 193, 396 suracaMda 258 satIzacaMdra vidyAbhUSaNa 133 somacaMda 257 sadAziva 17 somacaMda pa7 sadAzivarAva 394 somacaMda 465 samajubena 258 somAbhAI 465 sayAjIrAva mahArAjA 198 sorAba ke. kAtraka 493 sAgaracaMdrajI 293, 211 saubhAgyacaMda 79, 7, 102 sAkaracaMda 510 saubhAgyacaMda 518 sAkaracaMda 330, 347, 518 saMpatarAva gAyakavADa 198 sAkaracaMda 418 saMpatavijayajI 210 sAkaracaMda 510 saMpUrNAnaMda svAmI 283
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] sTina kenapha 178, 19 228, 241, 250, 259, spaMdIAra bhakitaArI 493 298, 299, 420, 421, 496 harakizanadAsa 371 hIrajIbhAI 3para harakhacaMdabhAI 76, 79, 142 hIrajIbhAI 497 haragovinda 6 hIravijayasUri 301, 4pa, haragovindradAsa paM. 79, 132 416, 417 haragovindadAsa 239, 294 hIrAcaMda saMghavI 332, 518 harilAla ThAkara 254, 494 hIrAlAla gaNAtrA 2para, 276, harilAla 57, 465 303, 317, 493 haridAsa 254, 493 hIrAlAla paMDayA 331, 518 harizcandra 67 hemakuMvara 292 harisatya bhaTTAcArya 19 hemacaMdra De 393 hamIrasiMhajI 35 hemacaMda 519 hAtima alavI 254, 303, 492 hemavimala 418 hAthIbhAI 35ra hemendrasAgarajI 21 0, 212 himmatamalajI Hayard Tailor 969 himmatavimalajI 34, 50 Henry Adams su himAMzuM vijayajI 162, 210, haMsarAja 258 211, 217, 223, 24, haMsavijayajI 218
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmanI anukramaNikA ajamera 133 468, 471, 473, 474, adabadajI 138 475, 486 amarelI 156, 369, 398 Agara 395 ayodhyA 124 AgrA 127, 128, 159, arikhANA 35ra 16 3, 169, 170, 175, alhAbAda 81, 114 459, para7 asADA 233 Abu 132, 137, 221 ahamadanagara 202 AsambIyA nAnA 339, 340, amadAvAda 6, 143, 148, 149, 357 150, 201, 202, 203, AsambIyA moTA 335 207, 208, 209, 214, AhaDa 138 292, 298, 375, 376, AhAra 232 377, 378, 379, 381, aMgiyA 349 383, 391, 431, 46 6, aMjAra 3 57 mu. 35
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] IDara 143, 144, 383 248, 249, 2pa1, 2para, 254 Indora 154, 155, 159, 261, 263, 264, 26, 267 248, 388, 389, 390, 269, 270, 271, 273, 274 391, 392, 393, 394, 276, 278, 282, 283, 288 427, 459, 533 290; 29, 295, 297, 298 IslAmakoTa 231 299, 300, 302, 303, 307 309, 310, 316 thI 3ra0, ujajaina 197, 198, 298, 3ra4, 329, 332, 348, 353 357, 383, 385, 459 369, 380, 4ra3, 4ra7, 428, uNanoTha 356 430, 471, 432, 433, 434, udayapura 138, 139, 140, 435, 469,490, 91, 49ra, 141, 142, 211, 221, 497 223, 3.3, 4ra7, 458, kareDA 138 459 kalakattA 85, 89,96,99, 100, umedapura 234 105 112, 132, 250, 278, uvArasada 376 458, kalarI 3ra7 eraNapura 226 kalIkaTa 35ra kalela 376 kaTAriyA 357 kasiyAra 104 kaDI 62, 376 kAzI pa5, 26, 62, 63, 64, kaDhaNa 324, 3ra6 66, 67, 68, 69, 70, 75, kapaDavaNaja 105 82, 83, 84, 103, 110, karAMcI 221 thI 229, 231, 111, 136, 143, 15ra, 232, 240 thI 245, 247, 330, 338, 463, 3ra3, 5ra4
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19] kAnapura 127, 128 kAnamera 357 kAMcI 104, 502 kIramAraeTa 357 kubhalagaDha 138 kelavA 138 kelavADA 138 kesariyAjI 49, 138, 139, 210, 383 koTaDA 350 kATaDI 35ra, 353, 356 koThArA 351, 120 koDAya 335, 338, 339 kSatriyakuMDa 66 gAgodara 357 giranAra 369 gilavADA 138 gujarAtanagara 247, 276, 314, 319 gUMje 324 gUnA 35 gagullAherAna 324 godharA 198, 200 geyarasamAM 335 golIkI 357 geDala 373, 374 gvAliyara 163, 178, 179, 182, 197, 397, 398, 400, 426 ghArAva 135 ghAre 324 khAkhara nAnI 335 khAkhara moTI 375 khAvaDA 231, 327 khivANadI 226 kheDA 214 khokharepAra 237 khoravAha 3ra4 khaMbhAta 155 citroDa 357 cittoDa 138 cI Asara 355 cIrAI 357 caMdrAvatI 69 gagagoTha 324 chasarA 357
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] choTIsAdaDI 384 talavANA 335 takSazilA 6 6, 104, pa02, 503 jakhau 350, 351, 352, tAraMgA 383 500 tumbaDI 357 jasAvara 35ra terA 350, 351, 3para, pa0 jAmanagara 155, 206, 214, 258, 473 daDI 324 jAlubhecenare 273 dayALazAhano kile 138 jAlora 272 dahisarA 335 judo 231 dAhoda 198, 200 jugazAhI 244, 245 delavADA 138 jesalamera 240 devagaDhabAriyA 198, 200 jodhapura 132, 133, 137, devaLiyA 357 232, 234, 239 devAsa 394, 395 desalapura 335 TIkara 357 desurI 135 dehagAma 6, 32, 34, 40, 41, ra31, 3ra4 42, 48, 49, 50, 51, 57, 61, 62, 6, 71, 143, DAbhejI 324 144, 145, 146, 166, DigroDa 271 199, 200, 202, 203, DumarA 351 204, 208, 209, 210, 214, 299, 376, 379, tanoDiyA 35 380, 382, 465, 463, tarAI 324 464, 466, 468, 481
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ [21] dhULiyA 155, 159, 458 paracejha berI 237 dhorAjI 373 parajAuM 351 dharonA 237, 238, 240, pATaNa 206, 214, 221, 259 473 pADIva 224, 299, 459 nakhatrANA 231, 349 pArzvanAthahila 87 nagarapArakara 231, 237 pAlItANA 128, 150, 355, naLiyA 350, 351, 35ra, para0 356, 361, 362, 364, nadiyA (navadipa) 103, 104, 365, 366, 36 7, 368, 458 501 pAvApurI 105, 110 naroDA 208 pIvarI ka24 navAvAsa 335 puNAdarA 6 nAkoDA 232 pura 223 nAgadA 138 punaDI 35 nAgalapura 335 perisa 161 nADalAI 135 polaDiyA 35ra nAramiyAnI muvADI 6, porabaMdara 337, 368, 369, nArAyaNapura 354 370, 31, 372, 373, nAlaMdA 6 6, 104, 502, 503 428, 29, para6, 529, nImaca 384 530, 531,532 norve 19 prAMtija 144 nyU Dora 237 bakhatagaDha 198 paTaNA 110 baDhero kara patrI 357 baDanagara 46 1
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] baDavANuM 430 bhAvanagara 155 badanAvara 198 bhUja 318, 320, 328, 329, badIna 231, 3ra4, 3ra6 330, 331, 332, 333, banArasa 63, 66, 68, 80, 340 thI 345, 347, 348, 81, 89, 100, 109, 110, 349, 45, 514, 516, 111, 112, 116, 123, 517 124, 13, 142, 15ra, bhUjapura 335 406, 458 bhojAya 356 bAreja 372 bhomaNI 376 baladura 224 bhaMDiyArA 328 bAgalI 392 bADamera 236 makkA zarIpha 3ra6 bAI 365 madrAsa 419 bAlAmAM 231, 232, 233 madhuvana 87 bidaDA 335 malIra 245, 24, 271, 294 berAjA 3pa7 3ra3, 324 khyAvara 128, 132, 458 mahuvA 154, 214 khyAvarA 395 mALiyA 231 mAnakuvA 349 bhacAu 357 mAMgaroLa 303 bhaDalI 349 mAMDavI 335, 336, 337, bhadrezvara 333, 334, 335, 342, 323, 369, 53 357 mIrajApura 121 bhAgalapura 105 mIrapura 324 bhAnADA 351 mIrapura khAsa 231, 239,
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ [23] 294, 433 roma 419 mudrA 335 rehA 343, 355, 436 muMbaI 62, 110, 15ra, 155, raMguna 354 159, 163, 179, 194, 265, 293, 299, 354, lakhanau 123, 124, 125, 401, 433, 454, 459 152, 458 muzadAbAda 105 lAkaDiyA 357 mULI 373 lAThI 368 meDatArA 430 lAla 351 mombAsA 265, 348 lAlApattana 324 morabI 155, 231 lAhora 284, 417 maMjala magavANA 349 lAMdhI 320, 324 maMjala relaDiyA 35ra, 353, lUlI 335 354, 356, 36, 459 lehArI 324, 326 mandase 2 384 laMDana 419 rataLiyA nAnA 357 ratalAma 390 rahemakI bajAra 324, 329 rAjakoTa 373, 374 rAjagaDha 198 rAjagRhI 66 rAjanagara 20 7 rApara 35ra rAyaNa 335 vaDanagara 192 vaDAlI 143, 383 vaDodarA 6, 49, 198, 199 200, 272, 329, 38, 395, 484 vaDhavANa kempa 292, 373 varakANA 135 varasAmeDI 357 vardhamAnapura 93
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] vadhu 513 181, 183, 186, 187, varADiyA 351 190, 192, 194, 375, vallabhIpura 104, 500 377, 378, 379, 382, valADiyA 357 383, 387, 388, 391, vAlApadara 351 394, 395, 396, 399, vAyatu 235 400, 427, 4pa8, 459, vAsaravAha 237 527, 234 vAMkAnera 155 zeraDI 357 vAMku 35ra zaMkhezvara 373, 374, 376 vAMDha 3pa7 vAMDhAya 343 sadanavADI 343 vilyANa 349 sarasapura 149 vImoTI 350 sametazikhara 85, 87, 89, vIramagAma 231 91, 96 vilApArlA 1para sAThambA 5, 6, 7, 13, 14, vIsanagara 271 20, 23, 24, 26, 29, 32, veMdha 3pa7 34, 40, 50, 166, 214, 215, 21, 217, 382, zAhapura 149, 210 459 zivagaMja 132, 133, 226, sAdaDI 135 229, 231, 232, 248, sAmakhIArI 3pa7 458 sAmatrA 349 zivapurI 155, 159, 161, sAyarA 351 163, 164, 170, 11, sAranAtha 67, 69 175, 176, 179, 18, sAraMgapura 395
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMghaNu 351 sAMdhava 351 sidhdhAcala 139, 356 siMgheADI 352 sirAhI 134, 224, 299 sivAgaDha 233 siMhapurI 69 sItAmau 384 sukhapura 335, 349 sugnavala 324 suvarNa giri 232 sUtharI 351, 352, para0 s ta 155 [25] seAnagaDha 761 sadhAyeArA 235 hajArIbAga 87 harakhajInAmuvADA 40, 145 hAlA ra40, 241, 250, 259 298, 421, 427, 433 hAlApara3 para DuMgalI 97 haidrAbAda ( siMdha ) 231, 238, 240, 242, 243, 244, 312, 324, 325, 414, 435
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatra 0 & N - 71 paMkita azuddha saMsthiDatA 20 AvazA kema thayo ? page cAlIne bhadaminI mArI mAthe Ama phasAyA khIcaDInI pUjAza haracaMdabhAi maharAja zuM thavAnI ke jenA 14 praNa zuddha saMsthitA AvI darA thaye 1. cAlIne bhadacinI ! mArI sAthe AvI phasAyA khIcaDInuM pUjArI harakhacaMdabhAI mahArAja zuM sAdhu thavAnI jaina preraNA 7ra 76 12
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ [28] dhUpiyA 101 105 125 162 176 189 191 193 197 197 202 2 5 207 213 214 214 dhUbiyA mahedravijayajI mRgendravijayajI pAvApurathI pAvApurIthA aThThamanI aThThamanI tapasyA tyAjaya che tyAjaya che AzA karI AjJA karI sane 1980 saMvata 1980 kalAI katAI zivapurInI prayANuM zivapurIthI prayANa zivapurInI prayANa zivapurIthI prayANa bajA batAve reDaramalajI TeDaramalajI co; dIkSA ayogya dIkSA vijayanemisUri vijayanItisUri zravaNa zramaNa 15 caturabhAI maNibhAI kasturabhAI maNibhAi 10 jaina dharma prakAza jainadharmasatya prakAza 1990 10 janmabhumisyargAdapizva janmabhumizca svargAdapi 3,5 baladura baladuTa jayaza ka2 jaTAzaMkara ApavA tathA ApavA nathI AvyA. 3 kayuM hota ne to karyuM hota te saM5ka saMparka sUvAnI karI sUvAnI taiyArI karI eka jANe eka jaNe gAmanA nAmanA rava pAsa rasvargavAsa prakAza parAra 224 232 246 250 251 252 para 254 254
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ [29] 25 3 257 258 mahAnubhAvanA : bhImacaMda jayazaMkara jainetare mane mAyA garlsa prayatna ApyAM levA sau mATe mahAnubhAvitA khImacaMda jaTAzaMkara jainetarane mAmA galsa pravacana ApyAM levA mATe sau 269 ra70 271 279 hemakuMvara 293 nAma 283 294 298 318 332 332 hebAkuMvara nAva sAdhutA maralI jenI saMkhyA pATaDI jIthI akIna dIkSA ApI rAmasiMhajI munioe khareja AMbIlanI pALa unDelA phala jAya zekha mala kAdaLamAMthI khUba ja che. 1937 kAraNa che sAdhunA malIra jainonI saMkhyA pADIva jItI cakIna vaDI dIkSA ApI rAyasiMhajI munie bereja AMbalInI poLa uhela phila thAya zeSamala kAdavamAMthI khUbaja mAne che 1967 kAraNasara 372 377 384 37 401 408 24 413 44 6
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ [30] 415 420 430 434 448 448 2 1 2 graMtha che hAI saMpAdananI bADameTa rIpoTIMga upayukata tithinA nAma mANase pALa saMpAdi samAja 448 448 456 48 graMtha hoI saMpAdakanI bADamera riperiMga uparyukata tithinA nAme mANasa pAma saMpAdita samAja Acho. phAyado jeo e eka vAcaspati vyakta puratu Adarza kaMThastha 481 485 488 485 kAyado teo eka eka vAcaka pati 0 kaya paraMtu Arza kaccha 495 500 506 1 17 506 a ta 526 che pUjya pUjya che.
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahama zrI vijayadharmasUri jaina graMthamAlA zivapurI (gvAliyara) sacipatra graMthamALAdvArA prasiddha thayelAM pustake saMskRta pustake naMbara nAma kartA yA saMpAdaka kiMmata ra dharma viyogamAlA | mu. zrI. himAMzuvijayajI 0 2 6 3 pramANanayatatvAlaka (paM. zrIrAma gopAlAcAryajIkRta TIkAyukta) 1 1 6 19 jainI saptapadArthI 37 zrI parvakathAsaMgraha 0 5 0
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] para 39 zrI dvAdazatratakathA 0 10 0 49 saMskRta prAcIna stavana saMdeha mu. zrI vizAlaviyajI 0 4 0 gujarAtI anuvAdayukta saMskRta pustake 8 jayanta prabandha | mu. zrI. himAzuM vijayajI - 4 - 27 subhASita padyaratnAkara bhA. 1 mu. zrI. vizAlavijyajI 1 9 0 30 ahaMta pravacana mu. zrI. vidyAvijayajI 1 6 3 31 subhASita padyaratnAkara bhA. 2 mu. zrI. vizAlavijayajI 1 0 0 34 subhASita padyaratnAkara bhA. 3 36 hemacandra vacanAmRta | mu. zrI. jayavijayajI 0 100 48 subhASita padyaratnAkara bhA. 5 mu. zrI. vizAlavijayajI 0 12 6 bhA. 4 gujarAtI pustake 1 vidharmasUri svargavAsa pachI mu. zrI. vidyAviyaja 1 0 0 6 vijyadharmasUrinAM vacana kusumo 10 Abu (7pa citro sAthe) | mu. zrI. jayantavijayajI 3 4 ) 11 vijayadharmasUri DhukI jIvanarekhA dhIrajalAla TI. zAha 0 2 6 12 zrAvakAcAra mu. zrI. vidyAvijyajI 0 3 0 13 zANI sulatA 0 4 0 14 samayane oLakhe bhA. 2 mu. zrI. vidyAvijayajI 1 8 0 ,, bhA. 1 - 1 0 0 17 samyakatva pradIpa upA. zrI. maMgalavijacha 0 50 18 vidharmasUri pUjA 21 brahmacarya digdarzana AzrI. vidharma surijI pa 22 vaktA bano mu. zrI. vidyAvijayajI 0 5 0 0 0
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] >> 23 mahAkavi bhana ane temanI kRti mu.zrI. himAMzuvijyajI 0 4 0 ra4 brAhmaNavADI mu. zrI. jyantavijyajI . 5 0 25 jainatatvajJAna A. zrI. vijayadharmasUrijI 0 4 0 26 dravyapradIpa u, zrI. maMgalavijayajI . pa . 28 dharmopadeza A. zrI vijayadharmasUrijI 0 0 6. 29 saptabhaMgI pradIpa u. zrI maMgalavijyajI 5 3ra gharmapradIpa 0 5 0 40 zrI abuMda prAcIna jaina lekha saMdoha ( AbU bhA. 2 ) mu. zrI jayantavijayajI 3 1 0 45 zrI vidyAvijayajInAM vyAkhyAne mu. zrI vidyAvijayajI 46 zrI himAzuM vijayajInA le 1 8 0 51 jaina dharma 1 4 0 53 mArI sinthayAtrA 55 amArA gurUdeva rA. suzIla 56 AlvirA Do. purUSottama tripAThI pa7 zaMkhezvara mahAtIrtha bhA. 1-2 mu. zrI jayantavijayajI 1 9 0 58 mArI kayAtrA mu. zrI vidyAvijayajI 10 0 6ra gujarAtanuM paramadhana : zrI vidyAvijayajI mULajIbhAI pI. zAha 0 0 0 hindI-sindhI ane aMgrejI pustake 4 zrAvakAcAra | mu. zrI. vidyAviyajI . pa ka 5 zrI vijayadharmasUrike vacanakusuma mu. zrI. vidyAvijayajI 0 5 0 u Saying of Vijay Dharm Suri Dr. Krause 0 5 0 9 vijayadharmasuri aSTaprakAri pUjA mu zrI. vidyAvijayajI . pa . 0 ja 0 che che. trapAThI 1 4 0
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 An Ideal Monk 20 brahmacaya digdarzana 33 merI mevADayAtrA 35 vakatA batA 37 ahiMsA 41 saccArAhabara ( sindhI ) 42 vIravandana ( kavitA ) 43 ahiMsA ( sindhI ) 44 phulana mu' ( sindhI ) 47 jainadhama ( hindI ) 50 nI jyati ( sindhI ) ch Religious Social Discourses ue Monk and Monarch 61 izvaravAda 1 pAi asada mahAva (prAkRta mahAkA) 2 uttarAdhyayana sUtra 3 (kamalasaMyamI bhA. 2 TIkA) bhA. 3 ,, 4 5 tattvArthAdhigama trANi bhASyasaMhitAni "" [ 4 ] tA. 4 A. J. Sunawala A. zrI vijayadhama sUrijI mu. zrI vidyAvijayajI ,, pAvatI sI. eDavAnI vIrabhakata pAvatI sI. eDavAnI anya pustakA mu, zro vidyAvijayajI pArvatI sI. eDavAnI Muni Vidya Vijayaji 29 mu. zrI vidyAvinyajI 99 5, haragAviMdadAsa trikamadAsa zeTha 29 sa. zrI jayantavijayajI 22 umAsvAti 640 0 5 0 0 4 0 * cha da 026 bheTa bheTa 22 1 0 0 bheTa 100 640 1 4 0 75 0 ra 3 8 0 3 . OM ' . . . .
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 sAThAda ratnAkara bhA. 1 7 bhA. 2 8 bhA. 3 8 bhA. 4 10 Akhu bhA. 1 11 jinavANI (gujarAtI) 12 dha dezanA ( gujarAtI ) 13 tatvArthasUtra bhA. 1 ( vivecanayukata ) 18 An Interpretation of Jain Ethics 15 The Kaleidoscope of Indian Wisdom 99 ,, 99 16 The Heritage of Indian Wisdom 17 sAmerI sA samUnA 18 prabhunA paMthe 19 satasamAgama [4] vAdidevabhUri 99 "" ,, mu. zrI jayaMtavijayajI rA. suzIla A. zrI. viSayadhama sUra 5. sukhalAlajI Dr. Krause 99 ,, adala nasaravAnajI kharAsa .. } . O d . OM d . . 1 0 10 deg 1 . . 0 1 0 O 040 040 0 4 0 0 12 0 0 12 0 8 12 0
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-0-0 zrI. mULajIbhAI pI. zAhanAM pustake rAsa-gItasaMgraha 17 sAhitya saMmelana 0-12-0 1 raNarasiyAMnA rAsa 0-6-0 18 prophesara (TUMkasAra 2 rAsanikuMja 0-12-0 gIto) 9-400 3 phUlaveNI 1-4-0 reDiye nATikAo 4 rAsapadma 1-8-0 19 premane daMbha 0-6-0 5 rAsakaumudI 1-8-0 20 rasiyo vAlama 0-6-0 6 tArAnAM teja 0-8-0 21 tAjamahAla 7 bAlavINA 0-12-0 22 pAvAgaDhanuM patana 0-6-0 8 kavidarzana 0-400 | navalakathAo 9 rAsalIlA 1-4-0 23 niraMjanA 10 gAMdhI saMhitA 1-0-0 24 vasuMdharA 2-0-0 1 gIta gurjarI 1-4-0 25 trinetra 26 abhayakumAra 3-0-0 khaMDa kAvya ra7 mahiyAraNa 12 smRtinikuMja 0-8-0 caritra 13 pUjAraNa 0-10-0 28 vIra kumArapALa 0-8-0 navalikAo 29 zahenazAha zAhajahAna 0-8-0 14 paMkhIno meLe 1-8-0 30 gujarAtanuM paramadhana 7-0 -0 nATake | munirAja vidyAvijayajI 15 yugadarzana 1-4-0 pravAsa 16 maMchAbhUta 0-80 31 Abuno pravAsa 0-4-0 maLavAnuM ThekANuM : pustakAlaya sahAyaka sahakArI maMDaLI li. rAvapurA : vaDodarA, 0 --0 - 0
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjazrI sAcA jaina sAdhu che. parantu emanA vizALa hRdayamAM jainatarA pratye zubha lAgaNI ane khojA dharmo pratye sadbhAva e mahAna hRdayanI parama vibhUti emane varI che. jainatare| pAsethI ee kharA sanmAna meLavI zake che. --garI dharamazI sapaTe .. hRdhdhanA " zrI vidyAvijayajI mahArAje emanA ajoDa AtmabaLA vikAsa anupama rIte sAdhyeA che ane AtmabaLanA adhikatara vikAsa kramathI mAnavazaktinI prabaLatA keTalI gahana bane che, e prasa`ga emanA AtmabaLathI ja tAdasya thAya --khImaca vArA
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI viSAvijayajInAM pustako maLavAnAM ThekANAM : 1 zrIyuta satyanArAyaNajI paMDeyA oo vIratattva prakAzaka maMDaLa zivapurI (gvAlIyara) 2 rAyacurA baka DIpa pA. bA. 89, rAvapurA, vaDodarA