________________
প্রনাথ।
४०
'गोयमा !' हे गौतम ! 'दस सन्नाओ पणत्ताओ' दश संनाः प्रतताः, तं जहा-आहार-- - सन्ना १ भयसन्ना २, मेहुणसन्ना ३, परिग्गहसन्ना ४, कोहगन्ना ५, माणसन्ना ६, मायासन्ना15, लोहसन्न। ८, लोयसन्ना ९, ओघसन्ना १०' तद्यथा--भाहारमंता, भयसंज्ञा, मेथुनसंजा, परिग्रहसंज्ञा; क्रोधसंज्ञा, मानसंज्ञा, मायासंना, लोभनना, लोकरांना, ओघसंज्ञा च, तत्र संज्ञानं संज्ञा आभोगः, चेष्टाविगेयः. प्रयत्न विशेषो बा, अथवा संतावते जीवोऽनया इति संज्ञा उभयथापि वेदनीयमोहनी योदयाश्रिताडानावरणदर्शनावरणक्षयोपगमाश्रिता च विचित्राऽऽहारादिप्राशिक्रिश संज्ञापडेनोच्यते, सा चोकदाविधा वर्तते, तत्र क्षुधावेदनीयोढगत या ग्रासाबाहारार्थ तथा विधादलोपादानक्रिता भवनि सा 'आहारसंज्ञा' उति व्यपदिश्यते, तस्या आभोगस्वरूपत्यत् अनया जीयोऽयं संतायने इति
श्रीगौतमस्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन ! संज्ञा दिननी कही गई है ?
श्रीभगवान-हे गौतम! संज्ञाएं दर कही गई है-वे इस प्रकार है-(१) आहारलंज्ञा (२) अगसंज्ञा (३) सैथुन संज्ञा (४) परिमा.संज्ञा (५) क्रोधमंज्ञा (६) मानसंज्ञा (७) मायासंज्ञा (८) लोभसंज्ञा (९) लोकसजा और (१०)ओघसंज्ञा
संज्ञा का अर्थ है-संज्ञान-आयोग-अर्थात एक विशेष प्रकार का उपयोग, चेष्टाविशेए या प्रयत्नविशेष, अथवा जिसके द्वारा जीव का संज्ञान होता है, उसे संज्ञा कहते हैं। दोनों में से कोई भी व्यत्पत्ति अंगीकार की जाय, परन्तु अर्थ निकलता है-वेदलीय और सोहनीय कर्म के उदय ले तथा ज्ञानावरण और दर्शनावरण कर्म के क्षयोपशम से आहार आदि की प्राप्ति होना संज्ञा है। उसके दस सेव हैं. जिन का उल्लेख पहले किया जा चुका है। उनमें से क्षुधा वेदनीय कार्य के उदय से ग्रास आदि के आहार के लिए पुदगलों को ग्रहण करने की जो क्रिया होती है, वह आहारसंज्ञा कहलाती है, क्योंकि वह आयोग
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે.હે ભગવન | સંગાઓ કેટલી કહેલી છે?
શ્રી ભગવાન - ગૌતમ ! સંજ્ઞાઓ દશ કહેલી છે -તેઓ આ પ્રકારે છે (૧) આહાર સંજ્ઞા (૨) ભય સંજ્ઞા (૩) મિથુન સંઝા (૪) પરિગ્રહ સંજ્ઞા (૫) કોઇ સંજ્ઞા (6) भान सज्ञा (७) माया सना (८) म सज्ञा (6) At सा (१.) मा सन
- સંનનો અર્થ છે સજ્ઞાન આયેગ અર્થાત એક વિશેષ પ્રકારને ઉપગ, ચેષ્ટા વિશેષ અગર પ્રયન વિશેષ અથવા જેના દ્વારા જીવનું સંજ્ઞાન થાય છે, તેને સંજ્ઞા કહે છે. બન્નેમાથી કોઈ પણ વ્યુત્પતિ સ્વીકારાય છતાં તેને અર્થ નિકળે છે વેદનીય અને મેહનીય કર્મના ઉદયથી તથા જ્ઞાનાવરણ અને દર્શનાવરણ કર્મના ક્ષપશમથી આહાર આદિની પ્રાપ્તિ થવી તે સંજ્ઞા છે. તેના દશ ભેદ છે, જેમને ઉલેખ પહેલા કરી દિધેલો છે તેઓમાથી ક્ષુધા વેદનીય કર્મના ઉદયથી ગ્રાસ આદિના આહારને માટે પુગલોને ગ્રહણ કરવાની જે ક્રિયા થાય છે, તે આહાર સત્તા કહેવાય છે કેમકે તે આગ રૂપ ॐ सनाथी '241 9 ओवी प्रतीति थाय छे, तेथी 'सजायते जीवोऽयं अनया,
