Book Title: Aagam 04 SAMAVAY Moolam evam Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004104/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samavAyAGgasUtram namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH "samavAya" mUlaM evaM vRttiH [mUlaM evaM abhayadevasUri racita vRttiH ] [Adya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha ) punaH saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D.) 04/08/2014, somavAra, 2070 zrAvaNa zukla 8 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalita ...AgamasUtra [04), aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~0~ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [-], ---- ---------- mUlaM -1 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata MARWARINARYANAVARNARNIARMANANAANAANAANANAATAANAG // aham // zrImatsudharmakhAmigaNabhRdviracitaM cAndrakulInanavAzIvRttikArakazrImadabhayadevasUrivirAcataTAkopatam / zrIsamavAyAGgasUtram / sUtrAka JUNMNMMMNYAMAN dIpa JUNUMMMMUN anukrama 0751 zreSThi maganabhAi kastUracaMdrasya vidhavA bAi hIrAkora bharuca 625 zreSThi kastUracaMdra nAnacaMdra rUpAla 500 zrIzAMtinAthajInA derAsaranA upAzrayanA hA0 dhena navala. muMbaI prakAzayitrI-pUrvoktamahAzayAnA pUrNadravyasAhAyyena zAha mUracandrAtmajaveNIcandradvArA zrIAgamodayasamitiH / nirNayasAgara' mudraNAlaye kolabhATavIbhyAM 23 tame gRhe rAmacaMdra yesu zeDagedvArA mudayityA prakAzitam / vIrasaMvat 244 vikramasaMvat 1974 kAITa san 1918 caitanaM eko rUpyakaH 1-.-. ONUNUNNNNNNNNNNNN pratayaH 1000 SARERatininemarana samavAyAGgasUtrasya mUla "TAiTala peja" ~1~ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAkA: 159+93 mUlAMka: 001 002 003 Goog 005 008 007 8-10 11-13 14-18 019 20-25 026 27-31 32-37 38-41 042 43-45 46-49 050 prathama dvitIya tRtIya caturtha paMcama SaSTha saptama aSTama navama dazama samavAyaH ekAdaza dvAdaza trayodaza caturdaza paMcadaza SoDaza saptadaza aSTAdaza ekonaviMzati viMzati pRSThAMka 005 018 019 021 023 026 028 030 033 036 041 046 053 056 060 066 068 073 076 078 samavAyAGga sUtrasya viSayAnukrama samavAyaH mUlAMka:::: 051 052 053 054 55-59 60 61 62 63 64-99 100 101 102-108 109 110 111 112 113 114 115 116 ekaviMzati dvAviMzati trayoviMzati caturviMzati paJcaviMzati SaDviMzati saptaviMzati aSTAviMzati ekonatriMzat triMzat ekatriMzat dvAtriMzat trayastriMzat catustriMzat paJcatriMzat triMzata saptatriMzata pRSThAMka 081 084 088 089 091 094 095 098 101 104 ~2~ 114 117 120 123 129 132 133 133 135 135 mUlAMka:::: 117 198 119 120 121-123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 dIpa- anukramA: 383 samavAyaH ekacatvAriMzat vAcatvAriMzat tricatvAriMzat catu: catvAriMzat paJcacatvAriMzat SaDcatvAriMzat saptacatvAriMzat aSTacatvAriMzat ekonapaMcAzata paMcAzat ekapaMcAzat dvipaMcAzat tripaMcAzat catuSpaMcAzat paMcapaMcAzat SaDpaMcAza saptapaMcAzata ___ ekonaSaSTi SaSTi ekonacatvAriMzat catvAriMzat muni dIparatnasAgareNa saMkalita ..... AgamasUtra - [04], aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH pRSThAMka 136 136 139 140 141 141 142 143 143 144 145 145 147 148 148 150 150 151 152 152 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAMka: pRSThAMka 153 160 140 154 158 151 152 mUlAkA: 159+93 samavAya: 139 | ekaSaSTi daviSaSTi 141 triSaSTi 142 catuHSaSTi 143 paJcaSaSTi 144 SaSaSTi 145 saptaSaSTi 146 / aSTaSaSTi 147 ekonasaptati 148 saptati 158 159 samavAyAGga sUtrasya viSayAnukrama mUlAMka:::: ___ samavAya: pRSThAMka 149 / ekasaptati 167 150 davisaptati 169 trisaptati 171 catu:saptati 172 paJcasaptati 173 154-155 SaDsaptati 174 156 saptasaptati 174 157 aSTasaptati 175 158 ekonAzIti 178 159 - azIti 179 dIpa-anakramA: 383 / mulAMka: samavAya: pRSThAMka | ekAzIti 180 davayazIti 181 162 tryazIti 182 163 caturazIti | 164 | paMcAzIti 165 | SaDazIti 166 saptAzIti 167 aSTAzIti ekonanavati navati 153 161 164 164 168 170 174 22 198 / | navanavati 149 | zata 175 199 204 ekanavati 171 | dvinavati 172 trinavati 173 - caturnavati 193 195 197 198 paJcanavati SaNNavati saptanavati aSTanavati 205 176 Pbb 200 201 180-383 prakIrNakaH samavAyA: 325 muni dIparatnasAgareNa saMkalita......AgamasUtra-[4], aMga sUtra-04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 3~ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [samavAya- mUlaM evaM vRtti:] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale "samavAyAGgasUtra" ke nAmase sana 1918 (vikrama saMvata 1974) meM Agamodaya samiti dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdakamahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasarijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira apane nAmase 'jinazAsana ArAdhanA TrasTa' kI tarapha se AcArya zrI hemacandrasUrijIne chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavA ke, Upara apanA nAma evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. yaha spaSTa rUpase eka prakArase adattAdAna hI hai, aisI aneka prato ke agale do peja palaTakara yA nae DAlakara unhoMne apane nAmase chapavAI hai, isa taraha vo apane Apako bar3A Agama saMrakSaka sAbita karanekI anucita ceSTA kara cuke hai| isI samaga sUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se AcArya zrI nayacaMdrasAgarasUrijIne bhI chapavAyA hai, samudAya kI vaphAdArI nibhAte hae isa pUjyazrIne pUjya sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjazrI kA nAma bar3I ijjata ke sAtha apanI jagaha pe hI rakhA hai, aura khudakA nAma puna: saMpAdaka rUpa se peza kiyA hai| apanI prastAvanAmeM nayacaMdrasAgarasUrijI ne bhI merI taraha ukta bAta kA ullekha kiyA hai| isI samavAyAGgasUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se pUjya jambavijayajI mahArAjajIne zrI motIlAla banArasIdAsa kI taraphase prakAzita karavAI hai, jo kI pustaka rUpase bAIMDeDa hai, aura pariziSTameM pUjya zrI punyavijayajI saMkalita zuddhi-vRddhi patraka diyA hai| hamArA ye prayAsa kyoM? Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira adhyayana-uddezaka-mUlasUtra- Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bArzI tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa [-] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai| hara pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa likhI hai| abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isiko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| ......muni dIparatnasAgara. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [ - ], mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 1 sa0 arham / navAvRttikAraka zrImadabhayadevasUrivaryavihita vivaraNamurta zrImatsamavAyAGgasUtram / zrAvaddhamAnamAnamya, samavAyAGgavRttikA / vidhIyate'nyazAstrANAM prAyaH samupajIvanAt // 1 // duH sampradAyAdasadUhanAdvA, bhaNiSyate yadvitathaM mayeha / tIdharmAmanukampayadbhiH, zodhyaM matArthakSatirastu maiva // 2 // iha sthAnAkhyatRtIyAGgAnuyogAnantaraM kramaprApta evaM samavAyAbhidhAna caturthAGgAnuyogo bhavatIti so'dhunA samArabhyate, tatra ca phalAdidvAracintA sthAnAGgAnuyogavat kramAdavaseyA, navaraM samudAyArtho'yamasya samiti - samyaka avetyAdhikyena ayanamayaH paricchedo jIvAjIvAdivividhapadArthasArthasya yasminnasau samavAyaH samayayanti vA vRttikAra - kRta vRtti-pratijJA evaM zAztra svIkRtti For Parata Lise Only ~5~ ** % % %% % bATa % % %% Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [1], ----------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 1 sama bAyaH prata sUtrAMka zrIsamavA- samavataranti saMmilanti nAnAvidhA AtmAdayo bhAvA abhidheyatayA yasminnasau samavAya iti, sa ca pravacanapura- yAMge tapasyAGgamiti samavAyAGgam , tatra kila zrIzramaNamahAvIravarddhamAnakhAminaH sambandhI paJcamo gaNadhara AryasudharmazrIabhaya khAmI khaziSyaM jambUnAmAnamabhi samavAyAzArthamabhidhitsuH bhagavati dharmAcArya bahumAnamAvirbhAvayan khakIyavacane vRciH ca samastavastuvistArakhabhAvAvabhAsikevalAlokakalitamahAvIravacananiHzritatayA'vigAnena pramANamidamiti ziSyasya / matimAropayannidamAdAveva sambandhasUtramAha surya me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-[iha khalu samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM sayaMsaMbuddheNaM purisuttameNaM purisasIheNaM purisavarapuMDarIeNaM purisavaragaMdhahatthiNA loguttameNaM loganAheNaM logahieNaM logapaIveNaM logapatroagareNaM abhayadaeNaM caskhudaeNaM maggadaeNaM saraNadaeNaM jIvadaeNaM dhammadaeNaM dhammadesaeNaM dhammanAyageNaM dhammasArahiNA dhammavaracAuraMtacakvaTTiNA appaDihayavaranANadasaNadhareNaM viyadRcchaumeNaM jiNeNaM jAvaeNaM tinneNaM tAraeNaM buddheNaM vohaeNa mutteNaM moyageNaM savvatruNA savvadarisiNA sivamayalamaruyamaNaMtamakkhayamavAbAhamapuNarAvittisiddhigainAmadheyaM ThANaM saMpAviukAmeNaM ime duvAlasaMge gaNipiDage pannatte, taMjahA-AyAre 1 sUyagaDe 2 ThANe 3 samavAe 4 vivAhapannattI 5 nAyAdhammakahAo 6 uvAsagadasAo 7 aMtagaDadasAo 8 aNuttarovavAidasAo 9 paNhAvAgaraNaM 10 vivAgasue 11 diDivAe 12, tattha gaMje se cautthe aMge samavAetti Ahite tassa NaM ayamaDhe pannatte, taMjahA-] ege AyA ege aNAyA ege daMDe ege adaMDe egA kiriA egA akiriA ege loe ege aloe ege dIpa anukrama CESS [1] e0% -% 'samavAya' zabdasya vyAkhyA, mUlasUtrasya Arambha: ~6~ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [8] dIpa anukrama [8] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRtti mUlaM [1] samavAya [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04], aMga sUtra [04 ] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education ++ dhamme ege amme ege puNe ege pAve ege baMdhe ege mokkhe ege Asave ege saMvare egA veyaNA egA NijarA 18 / jaMbuddIve dIve egaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte, appaidvANe narae evaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte, pAlae jANavimANe evaM joyaNasaya sahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte, savvasiddhe mahAvimANe evaM joyaNasyasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte / ahAnakkhate egatArepannatte, cittAnakkhate egatArepannatte, sAtinakkhatte egatAre pannatte / imIse NaM rayaNapyabhAe puDhavIe atyegaiyANaM rayANaM evaM paoivamaM ThiI pannatA, imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe neraiANaM ukkoseNaM evaM sAgarovamaM ThiI pannattA, docAe puDhavIe neraiyANaM jahantreNaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM evaM palio maM ThiI pannattA, asurakumArANaM devANaM ukkoseNaM egaM sAhiyaM sAgarovamaM ThiI pannatA, asurakumAriMdavaJjiyANaM momijaNaM devAnaM atyegaiANaM evaM paliovamaM ThiI pannattA, asaMkhiJjanA sAuya sannipaMcidiyatirikkhajoNiyANaM atyega ANaM evaM paliovamaM ThiI pannattA, asaMkhiavAsAuyaganbhavakkaMtiyasaMNimaNuyANaM atthegaiyANaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, vANamaMtarANaM devANaM ukkoseNaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, joisiyANaM devANaM ukkoseNaM evaM paliovamaM vAsasayasahassamambhahiyaM ThiI pannattA, sohamme kappe devANaM jahaneNaM egaM palio maM ThiI pannattA, sohamme kappe devANaM atyegaiANaM evaM sAgarovamaM ThiI pannattA, IsANe kappe devANaM jahanneNaM sAiregaM egaM palio maM pannatA, IsANe kappe devANaM atthemaiyANaM evaM sAgaroSamaM ThiI pannattA, je devA sAgaraM susAgaraM sAgarakaMta bhavaM maNuM mANusottaraM logaddiyaM vimANaM devattAe uvavannA tesi NaM devANaM ukkose NaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, te NaM devA For Par Lise Only ~7~ Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [3] dIpa anukrama [1] samavAya [1], mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMga zrIabhaya0 vRttiH // 2 // ( 9 l "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRtti egassa addhamAsassa ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM egassa vAsasahassassa AhAraDe samupaja, saMtegaiyA bhavasiddhiyA je jIvA te egeNaM bhavaggahaNeNaM sijjhissaMti bujjhissaMti mucissaMti parinibvAissaMti savvadukvANamaMtaM karissaMti 18 // sUtram // 1 // 'zrutam ' AkarNitaM 'me' mayA he 'AyuSman !' cirajIvita ! jambUnAman ! 'veNaM' ti yo'sau nirmUlonmUlitarAgadveSAdiviSamabhAva ripusainyatayA bhuvanabhAvAvabhAsana saha saMvedanapurassarAvisaMvAdivacanatayA ca tribhuvanabhavanaprAGgaNaprasarpatsudhAdhava| layazorAzistena mahAvIreNa bhagavatA - samatraizvaryAdiyuktena 'eva' miti vakSyamANena prakAreNAkhyAtam - abhihitamAtmAdivastutattvamiti gamyate, athavA 'AusaMteNaM'ti bhagavatetyasya vizeSaNamAyuSmatA cirajIvitavatA bhagavateti, athavA pAThAntareNa mayetyasya vizeSaNamidaM AvasatA mayA gurukule AmRzatA vA saMspRzatA vA mayA vinayanimittaM karatalAbhyAM guroH kramakamalayugalamiti, yadvA'AusaMteNaM'ti AjupamANena vA prItipravaNamanaseti, yadAkhyAtaM tadadhunocyate'eMge AyA' ityAdi, kasyacidvAcanAyAmaparamapi sambandhasUtramupalabhyate, yathA- 'iha khalu samaNeNaM bhagavayA' ityAdi, tAmeva ca vAcanAM bRhattaratvAdvayAkhyAsyAmaH, idaM ca dvitIyasUtraM savaharUpaprathamasUtrasyaiva prapaJcarUpamavaseyam, asya caivaM gamanikA -- 'i' amiloke nirmathatIrthe yA, khalu vAkyAlaGkAre avadhAraNe vA, tathA ca ihaiva, na zA| kyAdipravacaneSu, zrAmyati - tapasyatIti zramaNastena, idaM cAntimajinasya sahasampannaM nAmAntarameva, yadAha - 'sahasaM 'AusaMteNaM' zabdasya vyAkhyA, For Palata Use On ~8~ 1 samavAyaH // 2 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [1], ----------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka %95% muiyAe samaNe tti, bhagavateti pUrvavat , mahAMzcAsau vIrazceti mahAvIrastena, idaM ca mahAsAtvikatayA prANaprahANapravaNaparISahopasarganipAte'pyaprakampatvena pIyUpapAnaprabhubhirAvirbhAvitam , Aha ca-'ayale bhayabheravANaM khaMtikhame parIsahovasaggANaM paDimANaM pArae devehiM (se NAma) kae mahAvIre'tti, kathambhUtenetsAha-Adau-prAthamyena zrutadharmamAcArAdigranthAtmakaM karoti-tadarthapraNAyakatvena praNayatItyevaMzIla Adikarastena, tathA taranti yena saMsArasAgaramiti tIrthapravacanaM tadanyatirekAdiha saGghastIrtha tasya karaNazIlatvAttIrthakarastena, tIrthakaratvaM ca tasya nAnyopadezabuddhatvapUrvakamityata Aha-khayam-Atmanaiva nAnyopadezataH samyagbuddho heyopAdeyavastutattvaM viditavAniti khayaMsambuddhastena, svayaMsambuddhatvaM cAsya na prAkRtasyeva saMbhAvyaM puruSottamatyAdayetyata Aha-puruSANAM madhye tena tenAtizayena rUpAdinodgatatvAd-UrdhvavartitvAduttamaH puruSottamastena, atha purupottamatvameva siMhAyupamAnatrayeNAsya samarthayannAha-siMha iva siMhaH puruSazcAsau siMhazceti puruSasiMhaH, lokena hi siMhe zauryamatiprakRSTamabhyupagatamataH zaurye sa upamAnaM kRtaH, zaurya tu | bhagavato vAlye pratyanIkadevena bhApyamAnasyApyabhItatvAt kulizakaThinamuSTiprahAraprahatipravarddhamAnAmarazarIrakujatAkaraNAca ityatastena, tathA varaM ca tatpuNDarIkaM ca varapuNDarIka-dhavalaM sahasrapatraM puruSa eca varapuNDarIkaM puruSavarapuNDarIkaM, dhavalatA cAsya bhagavataH sarvAzubhamalImasarahitatvAt sarvezca zubhairanubhAvaiH zuddhatvAdityatastena, tathA varazcAsau gandha 1 sahasammatyA zramaNaH / 2 acalo bhayabhairavayoH kSAntikSamaH pariSahopasargANAM pratimAno pArago devaH kRtaM mahAvIra iti / dIpa anukrama [1] ESCAR R urary ou zramaNa, bhagavat, mahAvIra Adi zabdAnAma vyAkhyA, bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~9~ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], --- ---------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- prata yAMge sUtrAMka zrIabhaya vRttiH dIpa hastI ca paragandhahastI puruSa eva varagandhahastI puruSavaragandhahastI, yathA gandhahasino gandheneva sarvagajA bhajyante tathA zausama vAyaH bhagavatastaddezaviharaNena ItiparacakradurbhikSajanaDamarakAdIni duritAni zatayojanamadhye nazyantIti atastena puruSavaragandhahastinA, na bhagavAn puruSANAmevottamaH kintu sakalajIvalokasyApItyata Aha-lokasya-tiryagnaranArakanAkilakSaNajIvalokasyottamaH-caturviMzaduddhAtizayAdyasAdhAraNaguNagaNopetatayA sakalasurAsurakhacaranaranikaranamasthatayA ca pradhAno lokottamastena, lokottamatvamevAsya puraskurvannAha-lokasya-sajJibhavyalokasya naathH-prbhuloknaathsten, nAthatvaM cAsya yogakSemakRnnAtha' iti vacanAdaprAptasya samyagdarzanAderyogakaraNena labdhasya tasyaiva pAlanena ceti, lokanAthatvaM ca tAttvikaM taddhitatve sati sambhavatItyAha-lokasya-ekendriyAdiprANigaNasya hitaH-AtyantikatadrakSAprakarSaprarUpaNenAnukUlavartI lokahitastena, yadetanAthatvaM hitatvaM vA tavyAnAM yathAyasthitasamastavastustomapradIpanena nAnyathetyAha-lokasya-viziSTatiryagnarAmararUpasyAntaratimiranikaranirAkaraNena prakRSTapadArthaprakAzakAritvAtpradIpa iva pradIpo lokapradIpastena, idaM ca vizeSaNaM draSTalokamAzrityoktam , atha dRzyalokamAzrityAha-lokasya-lokyate iti loka iti vyutpattyA lokAlokarUpasya samastavastustomakhabhAvasyAkhaNDamArtaNDamaNDalamiva nikhilbhaavkhbhaassaavbhaasnsmrth-4||3|| kevalAlokapUrvakapravacanaprabhApaTalapravartanena pradyotaM-prakAzaM karotItyevaMzIlo lokapradyotakarastena, nanu lokanAthatvAdivizeSaNayogI hariharahiraNyagarbhAdirapi tatpIrthikamatena sambhavatIti ko'sya vizeSa ityAzaGkAyAM tadvizeSAbhidhAnAyA anukrama [1] bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~ 10~ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], -------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka saha-na bhayaM dayate-prANApaharaNarasikopasargakAriNyapi prANini dadAtItyabhayadayaH abhayA vA-sarvaprANibhayaparihAra-141 vatI dayA-ghRNA yasyAsAvabhayadayo, hariharAdistu naivamiti, tenAbhayadayena, na kevalamasAvapakArakAriNAmapyanarthaparihAramAtraM karoti apitvarthaprAptiM karotIti darzayannAha-cakSuriva cakSuH-zrutajJAnaM shubhaashubhaarthvibhaagkaaritvaattddyte| iti cakSurdayastena, yathA hi loke cakSurdacA vAJchitasthAnamArga darzayan mahopakArI bhavatItyevamihApIti darzayannAha-18 |mArga-samyagdarzanajJAnacAritrAtmakaM paramapadapathaM dayata iti mArgadayastena, yathA hi loke cakSurudghATanaM mArgadarzanaM ca kRtvA caurAdiviluptAn nirupadravaM sthAna prApayan paramopakArI bhavati evamihApIti darzayannAha-zaraNaM-trANamajJAnopadravopahatAnAM tadrakSAsthAnaM tacca paramArthato nirvANaM taddayata iti zaraNadayastena, yathA hi loke cakSurmArgazaraNadAnAt | duHsthAnAM jIvitavyaM dadAti evamihApIti darzayannAha-jIvanaM jIvo-bhAvaprANadhAraNamamaraNadharmatvamityardhastaM dayata Piti jIvadayo jIveSu vA dayA yasya sa jIvadayo'tastena, idaM cAnantaroktaM vizeSaNakadambakaM bhagavato dharmamayamUrti tvAtsampannamiti dharmAtmakatAmasyAnyavizeSaNapaJcakanAha-dharma-zrutacAritrAtmakaM durgatiprapatajantudhAraNasabhAvaM dayatedadAtIti dharmadayastena, tahAnaM cAsya taddezanAdevesata Aha-dharmam-uktalakSaNaM dezayati-kathayatIti dharmadezakastena, dharmadezakatvaM cAsya dharmakhAmitve satti na punaryathA naTasyeti darzayannAha-dharmasya-kSAyikajJAnadarzanacAritrAtmakasya nAyakaH-khAmI yathAvatpAlanAddharmanAyakastena, tathA dharmasya sArathirdharmasArathiH, yathA rathasya sArathI rathaM rathikamAMzca / dIpa anukrama [1] Dharma bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~11~ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], ---------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka zrIsamavA- rakSati evaM bhagavAMzcAritradharmAnAnAM saMyamAtmapravacanAkhyAnAM rakSaNopadezAddharmasAradhirbhavatIti tena dharmasArathinA, tathA yAMge yaH samudrAzcaturthoM himavAn ete catvAraH antAH-paryantAsteSu khAmitayA bhavatIti cAturantaH sa cAsau cakravartI ca| zrIabhaya cAturantacakravartI varacAsau pRthivyAH cAturantacakravartI ceti varacAturantacakravartI-rAjAtizayaH dharmaviSaye varacAtuvRtti dantacakravartI dharmavaracAturantacakravartI, yathA hi pRthivyAM zeSarAjAtizAyI varacAturantacakravartI bhavati tathA bhg||4|| vAn dharmaviSaye zeSapraNetRNAM madhye sAtizayatvAt tathocyata iti tena dharmavaracAturantacakravartinA, etaca dharmadAya|katvAdivizeSaNapaJcakaM prakRSTajJAnAdiyoge sati bhavatItyata Aha-apratihate-kaTakukhyaparvatAdibhiraskhalite avisaMvAdake vA ata eva kSAyikatvAdvA vare-pradhAne jJAnadarzane kevalalakSaNe dhArayatIti apratihatavarajJAnadarzanadharastena, evaM- vidhasaMvedanasaMpadupeto'pi chadmavAn mithyopadezitvAnopakArIti nizchadmatApratipAdanAyAsthAha, athavA kathamasyApratihatasaMvedanatvaM sampanna ?, atrocyate, AvaraNAbhAvAd, etadevAha-vyAvRttaM-nivRttamapagataM chadma-zaThatvamAvaraNaM vA yasya | |sa tathA tena vyAvRttachAnA, mAyAvaraNayozcAbhAvo'sya rAgAdijayAjAta ityata Aha-jayati-nirAkaroti rAgadveSA-IRT |dirUpAnarAtIniti jinasena, rAgAdijayazcAsya rAgAdikharUpatajayopAyajJAnapUrvaka eva bhavatItyetadasyAha-jA-INI nAti chAnasthikajJAnacatuSTayeneti jJApakastena, anantaramasya svArthasampattyupAya uktaH, adhunA khArthasampattipUrvakaM parArtha-11 sampAdakatvaM vizeSaNaSaTkenAha-tIrNa iva tIrNaH, saMsArasAgaramiti gamyate, tena, tathA tArayati parAnapyupadezavartina ARRAR dIpa anukrama [1] SARELatun intimational bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~ 12~ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], -------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka iti tArakastena, tathA buddhena jIvAditattvaM, tathA bodhakena jIvAditattvamevApareSAM, tathA muktena vAyAbhyantaragrandhiva-1 ndhanAt , mocakena tata eva pareSAM, tathA muktatve'pi sarvajJena sarvadarzinA, na tu muktAvasthAyAM darzanAntarAbhimatapuruSeNeva bhAvijaDatvena, tathA zivaM sarvAbAdhArahitatvAt , acalaM svAbhAvikaprAyogikacalanahetvabhAvAt , arujam-avidyamAnadaroga, zarIramanasorabhAvAt , anantamanantArthaviSayajJAnasvarUpatvAt , akSayam-anAzaM sAdyaparyavasitasthitikatvAt, akSataM yA paripUrNatvAt pUrNimAcandramaNDalavat, avyAbAdhamapIDAkAritvAt , 'apunarAvartakam avidyamAnapunarbhavAvatAraM, tabIjabhUtakAbhAvAt siddhigatiriti nAmadheyaM yasya tatsiddhigatinAmadheyaM, tiSThati yasmin karmakRtikArarahitatvena sadA'vasthito bhavati tatsthAnaM-kSINakarmaNo jIvasya kharUpaM lokAgraM vA, jIvakharUpavizeSaNAni tu lokAgrasyAdheyadharmANAmAdhAre'dhyAropAdavaseyAni, tadevaMbhUtaM sthAnaM samprAsukAmena-yAtumanasA na tu tatprAptena, tatmAsasthAkaraNatvena prajJApanA'bhAvAt , prAptukAmeneti yaducyate tadupacArAd, anyathA hi nirabhilASA eva bhagavantaH kevalino bhavanti, 'mokSe bhave ca sarvatra, niHspRho munisattama' iti vacanAditi / tadevamagaNitaguNagaNasampadupetena bhagavatA 'ima' ti idaM vakSyamANatayA pratyakSamAsanaM ca dvAdazAGgAni yasiMstad dvAdazAGgaM gaNinaH-AcAryasya piTakamiva piTakaM gaNipiTakaM, yathA hi vAlacakavANijakasya piTakaM sarvasAdhArabhUtaM bhavati evamAcAryasya dvAdazAGgaM jJAnAdiguNaratnasarvakhAdhArakalpaM bhavatIti bhAvaH, prajJasaM tIrthakaranAmakarmodayavartitayA prAyaH kRtArthenApi paropakArAya prakAzitaM, 'tadyathe 24-9- 15 dIpa anukrama [1] BFnauranorm bhagavan mahAvIrasya 'vIra zakrastava' rUpa vizeSaNasya vyAkhyA: ~ 13~ Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], --- ---------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 1 samabAyaH prata sUtrAMka dIpa anukrama zrIsamavA- tyudAharaNopadarzane, AcAra ityAdi dvAdaza padAni vakSyamANanirvacanAnIti kaNThyAni, 'tattha Nati tatra-dvAdazAjhe Nami- yAMge salakAre yattacaturthamajhaM samavAya ityAkhyAtaM tasyAyamarthaH-AtmAdiH abhidheyo bhavatIti gamyate, 'tadyatheti vAcazrIabhayAnAntaradvitIyasambandhasUtravyAkhyeti / iha ca viduSA padArthasArthamabhidadhatA sakrama evAsAvabhidhAtavya iti nyAyaH, vRtiH tatrAcArya ekatvAdisaGkhyAkramasambandhAnarthAn vaktukAma AdAvekatvaviziSTAnAtmanazca sarvapadArthabhojakatvena pradhAnatvA-15 dAtmAdIn sarvasya vastunaH sapratipakSatvena sapratipakSAn 'ege AyA' ityAdibhiraSTAdazabhiH sUtrairAha, sthAnAGgoktArthAni hai caitAni prAyastathApi kizciducyate-eka AtmA, kathaJciditi gamyate, idaM ca sarvasUtreSvanugamanIyaM, tatra pradezArthatayA asaGkhyAtapradezo'pi jIvo dravyArthatayA ekaH, athavA pratikSaNaM pUrvasabhAvakSayAparakharUpotpAdayogenAnantabhedo'pi kAlatrayAnugAmicaitanyamAtrApekSayA eka eva AtmA, athavA pratisantAnaM caitanyabhedenAnantatve'pyAtmanAM satrahanayA|zritasAmAnyarUpApekSayaikatvamAtmana iti / tathA na AtmA anAtmA-ghaTAdipadArthaH, so'pi pradezArthatayA sayeyAsa-14 beyAnantapradezo'pi tathAvidhaikapariNAmarUpadravyArthApekSayA eka eva, evaM saMtAnApekSayA'pi, tulyarUpApekSayA tu anupa-| yogalakSaNekakhabhAvayuktatvAtkathaJcidbhinnakharUpANAmapi dharmAsikAyAdInAmanAtmanAmekatvamavaseyamiti / tathA eko MIdaNDo duSprayuktamanovAkkAyalakSaNo hiMsAmAnaM vA, ekatvaM cAsya sAmAnyanayAdezAda, evaM sarvatraikatvamavaseyaM / tathai ko'daNDaH-prazastayogatrayamahiMsAmAnaM vA / tathaikA kriyA-kAyikyAdikA AstikyamAtra vA / tathaikA akriyA-1 [1] Infinesturary.com 'AtmA' Adi sUtrokta zabdasya vyAkhyA: ~ 14~ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], --------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka da yoganirodhalakSaNA nAstikatvaM vA / tathaiko lokaH, trividho'pyasaGkhyeyapradezo'pi vA dravyArthatayA / tathA eko'lo-18 kaH, anantapradezo'pi dravyArthatayA, athavaite lokAlokayobahutvavyavacchedanapare sUtre, abhyupagamyante ca kaizciddhahavo lokAH, atastadvilakSaNA alokA api tAvanta eveti, evaM sarvatra gamanikA kAryA / navaraM dharmo-dharmAstikAyaH, adharma:-adharmAstikAyaH, puNya-zubhaM karma, pApam-azubhaM karma, bandho-jIvasya karmapudgalasaMzlepaH, sa caikaH sAmAnyataH, sarvakarmavandhavyavacchedAvasare yA punarbandhAbhAvAd, anenoddezena mokSAzravasaMvaravedanAnirjarANAmapyekatvamavaseyamiti / iha cAnAtmagrahaNena sarveSAmanupayogavatAmekatvaM prajJApya punarlokAditayA yadekatvaprarUpaNaM tatsAmAnyavizeSApekSamavagantavyamiti // evaM cAtmAdInAM sakalazAstraprapaJcAnAmarthAnAM pratyekamekatvamabhidhAya adhunAtmapariNAmarUpANAmarthAnAM tadevAha-'jambU' ityAdi sUtrasaptakamAzrayavizeSANAM tathA 'imIse rayaNe'tyAdisUtrASTAdazakamAzrayiNAM sthityAdidharmANAM pratipAdanaparaM subodha, navaraM 'jambuddIve dI' iha sUtre 'AyAmavikkhaMbheNaM'ti kacitpATho dRzyate, kvacittu 'cakavAlavikhaMbheNaM'ti tatra prathamaH sambhavati, anyatrApi tathA zravaNAt , sugamazca, dvitIyastvevaM vyAkhyeyaH-cakravAlaviSkambhena-vRttavyAsena, idaM ca pramANayojanamavaseyam, yadAha-"AyaGguleNa vatthu ussehapamANao miNasu | dehaM / nagapuDhavivimANAI miNasu pamANaMguleNaM tu // 1 // " tathA pAlaka-yAnavimAnaM saudharmendrasambandhyAbhiyo bhAramAgulena vastu utsedhAMgulapramANato minu deham / nagapRthvI vimAnAni minu pramANAMgulenaiva // 1 // dIpa anukrama [1] 'AtmA' Adi sUtrokta zabdasya vyAkhyA: ~ 15~ Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [8] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRttiH // 6 // samavAya [1], gikapAlakAbhidhAnadevakRtaM vaikriyaM, yAnaM gamanaM tadarthaM vimAnaM ( yAnavimAnaM ) yAyate'neneti yAnaM tadeva vA vi mAnaM yAnavimAnaM pAriyAnikamiti yaducyate, 'atthI' tyAdi, asti-vidyate ekepA- keSAJcinnairavikANAmekaM palyopamaM sthitiritikRtvA 'prajJA' praveditA mayA anyaizva jinaiH, sA caturthe prastaTe madhyamA'vaseyeti, evamekaM sAgaropamaM trayodaze prastaTe utkRSTA sthitiH iti // 'asurindavajjiyANaM' ti camarabalivarjitAnAM 'bhomejANaM' ti bhavanavAsinAM bhUmIpRthivyAM ratnaprabhAbhidhAnAyAM bhavatvAtteSAmiti teSAM caikaM palyopamaM madhyamA sthitiryata utkRSTa dezone dve palyopame sA, Aha ca - "dAMhiNa divaha paliyaM do desRNuttarihANaM "ti, 'asaMkhejetyAdi, asaGkhyeyAni varSANyAyuryeSAM te tathA te ca te sacinazca samanaskAste ca te paJcendriyatiryagyonikAzcetyasatyeya varSAyuH saJjJipaJcendriyatiryagyonikAstevA keSA| Jcid ye hemavatairaNyavatavarSayorutpannAsteSAmekaM palyopamaM sthitiH, evaM manuSyasUtramapi, navaraM garbhe garbhAzaye vyutkrAnti:utpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikA na samUrcchanajA ityarthaH / 'vANamantarANaM devANaM' ti, devAnAmeva na tu devInAM, tAsAmarddhapa| lyopamasya pratipAditatvAt, 'joisiyANaM devANaM' ti candravimAnadevAnAM na sUryAdidevAnAM nApi candrAdidevInAM, 'peliyaM ca samasahassaM candANavi AuyaM jANa' itivacanAt, 'sohamme kaSNe devANaM ti iha devazabdena devA devyazva gRhItAH, saudharme hi palyopamAdInatarA sthitirjaghanyato'pi nAsti, iyaM ca prathamaprastaTe'vaseyA, 'sohamme kappe atthe 1 dAkSiNAtyAnAM sAthai patyopamaM ke dezone uttaralyAnAm // 2] zasrAdhikaM candrANAmapyAyujInIhi / Education International For Penale On ~16~ 1 sama vAyaH // 6 // ra Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], -------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama gaiyANaM devANaM ega sAgarovama miti, atra devAnAmeva grahaNaM na tu devInA, utkRSTato'pi tatra tAsAM pazcAzatpalyopamasthitikatvAt , tathA ekaM sAgaropamamiti madhyamasthityapekSayA, utkarSatastatra sAgaropamayasadbhAvAt , prastaTApekSayA tveSA saptame prastaTe madhyamAvaseyA / 'IsANe kappe devANa'mityatra devagrahaNena devA devyazca gRhyante, yatastatra sAtirekapalyopamAdanyA jaghanyataH sthitireva nAsti, 'IsANe kappe devANaM atthegaiyANa'mityatra devAnAmeva grahaNaM n| devInAM, tatra tAsAmutkarSato'pi paJcapaJcAzatpalyopamasthitikatvAditi, tathA ye devAH sAgara-sAgarAbhidhAnamevaM susA|garaM sAgarakAntaM bhavaM marnu mAnuSottaraM lokahitamiha- cakAro draSTavyaH, samuccayasya dyotanIyatvAd, vimAnaM-devanivAsa-11 vizeSamAsAdyeti zeSaH, devatvena na tu devItvena tAsAM sAgaropamasthiterasambhavAt utpannA-jAtAsteSAM devInAmekaM sAga-18 ropamaM sthitiH, etAni ca vimAnAni saptame prastaTe'vaseyAni // sthityanusAreNa ca devAnAmucchAsAdayo bhavantIti tAn darzayannAha-'te Na mityAdi, yeSAM devAnAmekaM sAgaropamaM sthitiste devA NamityalaGkAre arddhamAsasyAnte iti shessH| Ananti prANanti, etadeva krameNa vyAkhyAnayannAha-ucchsanti niHzvasanti, vAzabdAH vikalpArthAH, tathA tepA-1 meva varSasahasrasthAnte iti zeSaH, AhArArthaH-AhAraprayojanamAhArapudgalAnAM grahaNamAbhogato bhavati, anAbhogatastu pratisamayameva vigrahAdanyatra bhavatIti, gAtheha-jaissa jai sAgarobamAI Thii tassa tattiehiM pakkhehi~ / UsAso de yasya vApantiH sAgaropamAgi sthitistasya tAvadbhiH pakSaH / uttAno devAnAM varSasahanarAhAraH // 1 // 2sa0 ~ 17~ Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [1], ---------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsamavA yAMga zrIabhaya vRttiH sUtrAMka [1] // 7 // dIpa vANaM vAsasahassehi~ AhAro // 1 // tti, santi-vidyante 'egaiyA' eke kecana 'bhavasiddhiya'tti bhavA-bhAvinI || siddhiH-muktiryeSAM te bhavasiddhikAH-bhavyAH bhavaragahaNeNaM'ti bhavasya-manuSyajanmano grahaNam-upAdAnaM bhavagrahaNaM tena setsyanti aSTavidhamaharddhiprAptyA bhotsyante kevalajJAnena tatvaM 'mokSanti' karmarAzeH parinirvAsyanti-karmakRtavikAravirahAcchItIbhaviSyanti, kimuktaM bhavati ?-sarvaduHkhAnAmantaM kariSyantIti // sAmAnyanayAzrayaNAdekatayA vastUnyabhidhAyAdhunA vizeSanayAzrayaNAdvitvenAha do daMDA pannattA, -aTThAdaMDe ceva aNahAdaMDe ceka, duve rAsI paNNattA, taMjahA-jIvarAsI ceva ajIvarAsI ceva, duvihe bandhaNe pannatte, taMjahA-rAgavandhaNe ceva dosapandhaNe ceva, puvAphagguNInakkhace dutAre paM0, uttarAphagguNI nakSatte dutAre paM0, pucAbhadavayA nakkhatte dutAre paM0, uttarAmaddavayA nakSatte dutAre paM0, imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe atthegaiyANa neraiyANaM do paliovamAI ThiI paM0 ducAe puDhavIe atthegaiyANa neraiyANaM do sAgarovamAI ThiI 50 asurakumArANa devANaM atyaMgaiyANaM do paliovamAI ThiI 50 asurakumAriMdavajivANaM bhomijANaM devANaM ukkoseNaM desUNAI do paliovamAI ThiI 50 asaMkhijavAsAuyasannipaMceMdiyatirikkhajoNiANaM atthegaiyANaM do paliovamAI ThiI 50 asaMkhijavAsAuyasanni0 mANussANaM atthegaiyANa devANaM (ca) do paliokmAI ThiI paM0 sohamme kappe atthegaiyANaM devANaM do paliovamAI ThiI paM0 IsANe kappe atgaiyANaM devANaM do paliovamAI ThiI paM0 sohamme kappe atdhegajhyANaM devANaM ukoseNaM do sAgarovamAI ThiI paM0 IsANe kappe devANaM ukko anukrama [1] arelianchurary.orm ete sUtre 'daMDa' Adi padArthasya dvitvaM uktaM ~ 18~ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [2] dIpa anukrama [2] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [2] samavAya [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH seNaM sAhiyAI do sAgarovamAI TiI paM0 saNakumAre kappe devANaM jahaNaNeNaM do sAgarovamAI ThiI paM0 mAhiMde kappe devANaM jahaNeNaM sAhiyAI do sAgarovamAI ThiI pa0 je devA subhaM subhakataM subhavaNNaM subhagaMdhaM subhalesaM subhaphAsaM sohammavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM do sAgarovanAI ThiI paM0 te NaM devA donhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM dohiM vAsasahassehiM AhAraTThe samuppAda | atthegaDyA bhavasiddhiyA jIvA je dohiM bhavaggahaNehiM sijjhiti bujjhiti mucissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 2 // 'do daMDe' tyAdi sugamamAdvisthAnakasamApteH, navaramiha daNDarAzibandhanArtha sUtrANAM trayaM nakSatrArthaM catuSTayaM sthityarthaM trayodazakamucchAsAdyarthaM trayamiti, tatrArthena-khaparopakAralakSaNena prayojanena daNDo-hiMsA arthadaNDaH etadviparIto'narthadaNDa iti, tathA ralaprabhAyAM dvipalyopamA sthitizcaturthaprasvaTe madhyamA, dvitIyAyAM dve sAgaropame sthitiH paSThaprastaTe madhyamA jJeyA, tathA asurendravarjita bhavanavAsinAM dve dezone palyopame sthitiraudIcyanAgakumArAdInAzrityAvaseyA, yata Aha- 'do desUNuttarihANaM'ti, tathA asaGkhyeyavarSAyuSAM paJcendriyatirathAM manuSyANAM ca harivarSaramyakavarSajanmanAM dvipalyopamA sthitiriti // 2 // atha tristhAnakaM- tao daMDA paM0 taM0-maNadaNDe vayadaMDe kAyadaMDe, tao guttIo paM0 taMjahA- maNaguttI vayaguttI kAyaguttI, tao sallA paM0 taM0mAyAsale niyANasale NaM micchAdaMsaNasale NaM, tao gAravA paM0 taM0 - iddhIgArave NaM rasagArave NaM sAyAgArave NaM, tao virA ete sUtre 'daMDa' Adi padArthasya trividhatvaM uktaM For Parts Only ~ 19~ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [3], ---------- mUlaM [3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: isama zrIsamavAyAMga vAyA prata zrIabhaya sUtrAMka vRttiH [3] // 8 // dIpa haNA paM0 ta0-nANavirAhaNA daMsaNavirAhaNA carittavirAhaNA, migasiranakkhane titAre paM0, pussanakkhatte titAre paM. jeDAnakkhatte titAre paM0 abhIinaksate titAre paM0 savaNanakkhatte titAre paM0 assiNinaksatte titAre 50 bharaNInakkhatte titAre paM0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM nerajhyANaM tinni paliovamAI ThiI paM0, docAe NaM puDhavIe nerajhyANaM ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAI ThiI paM0, taccAe NaM puDhavIe nareiyANaM jahaNNeNaM tiNi sAgarovamAI ThiI paM0, asurakumArANaM devANaM atdhegaiyANaM tiNNi paliovamAI ThiI paM0, asaMkhijavAsAuyasannipaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM ukkoseNaM tiSNi paliovamAI ThiI 50, asaMkhijavAsAuyasannigambhavakkaMtiyamaNussANaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI ThiI 50, sohammIsANesu atthegaiyANaM tiSNi paliovamAI ThiI paM0, sarNakumAramArhidesu kappesu atyaMgaiyANaM devANaM tiSNi sAgarovamAI ThiI, paM0, je devA AbhaMkara pabhaMkara AbhaMkarapabhaMkaraM caMdaM caMdAvattaM caMdappa caMdakataM caMdavaNNaM caMdalesaM caMdajyaM caMda siMga caMdasiddha caMdakUI caMduttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tiSiNa sAgarovamAI ThiI 50 te NaM devA tiNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA usasaMti yA nIsasaMti vA tesi Na devANaM ukkoseNaM tihiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je tihiM bhavaggahaNehiM sikissaMti bujhissaMti muccissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissati // sUtram 3 // 'taoM' ityAdi sarva sugama, navaramiha daNDaguptizalyagauravavirAdhanA) sUtrANAM paJcakaM, nakSatrArthaM saptakaM, sthityartha navakam , ucchAsAdyartha trayamiti, tathA daNDyate-cAritraizvaryApahArato'sArIkriyate ebhirAtmeti daNDAH-duSprayuktamanaH anukrama [3] * // 8 // Thunmuranorm ~ 20~ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [3], -------- mUlaM [3] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka HOCHNOC4BCANCHEC245 (3) prabhRtayaH mana eva daNDo manodaNDo manasA vA duSprayuktenAtmano daNDo-daNDanaM manodaNDaH evamitarAyapi, tathA gopanAni guptayaH-manaHprabhRtInAmazubhapravRttinirodhanAni zubhapravRttikaraNAni ceti / tathA tomarAdizalyAnIva zalyAni duHkhadAyakatvAt mAyAdIni, tatra mAyA-nikRtiH saiva zalyaM mAyAzalyaM ''mityalaGkAre evamitare api navaraM ni-15 dAnaM-devAdiRddhInAM darzanazravaNAbhyAmito brahmacaryAderanuSThAnAnmamaitA bhUyAsurityadhyavasAyo mizyAdarzanam--atattvArthazraddhAnamiti / tathA gauravANi-abhimAnalobhAbhyAmAtmano'zubhabhAvagurutvAni tAni ca saMsAracakravAlaparibhramaNa-18 hetukarmanidAnAni, tatra RdyA-narendrAdipUjyAcAryatvAdilakSaNayA gauravam , RddhiprAptyabhimAnatadaprAptiprArthanadvAreNAtmano'zubhabhAvagauravamityarthaH, evaM rasena gauravaM rasagauravaM sAtayA gauravaM sAtagauravaM ceti / tathA virAdhanAH-- NDanAH, tatra jJAnasya virAdhanA jJAnavirAdhanA-jJAnapratyanIkatAnihavAdirUpA evamitare api, navaraM darzanaM-sabhyagdarzanaM kSAyikAdi cAritra--sAmAyikAdIti / tathA asaGkhyAtavarSAyuSAM paJcendriyatiryagamanuSyANAM devakuruttarakurujanmanAM trINi palyopamAnIti, tathA AbhakaraM prabhaGkaraM AbhaGkaraprabhaGkaraM candraM candrAvata candraprabha candrakAntaM candravaNa | candralezyaM candradhyajaM candrazaGkha candrasRSTaM candrakUTaM candrottarAvataMsakaM vimAnamityAdi // 3 // cattAri kasAyA pa0 ta0-kohakasAe mANakasAe mAyAkasAe lobhakasAe, cattAri zANA 50 ta0-ajjhANe ruddajjJANe dhammajjhANe sukkajjhANe, cattAri vigahAo pa0 ta0-ithikahA bhatkahA rAyakahA desakahA, catvAri saNNA pa0 ta0-AhAra dIpa anukrama [3] REauratonind murary ou | ete sUtre 'kaSAya' Adi padArthasya caturvidhatvaM uktaM ~ 21~ Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [4], ---- ---------- mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: M4sama vAyaH prata zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRttiH sUtrAka // 9 // dIpa bhaya0 mehuNa0 pariggahasaNNA caubvihe bandhe pa0 ta0-pagaibaMdhe Thiibandhe aNubhAvavandhe paesayandhe, caugAue joyaNe pa0, aNurAhAnakkhatte cautAre pa0, puvAsADhAnakkhatte cautAre pa0, uttarAsAdAnakkhatte cautAre pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cattAri paliovamAI ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe atyaMgaiyANaM nareiyANaM cattAri sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM asthagaiyANaM cattAri paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cattAri paliovamAI ThiI pa0, sarNakumAramArhidesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cattAri sAgarovamAI ThiI 50, je devA kiDiM sukihi kiTThiyAvattaM kiTTippamaM kidvijuttaM kiDivaNaM kihilesaM kiTThijjhayaM kiDhisiMga kidvisiDhe kiTTikUDa kihuttaravArDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM catvAri sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA cauNhaddhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti cA / nIsasaMti vA tesiM devANaM cauhi vAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, atthegaiA bhavasiddhiyA jIvA je cauhiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karissaMti // sUtram 4 // catuHsthAnakamapi sugamameva, navaraM kaSAyadhyAnavikathAsajJAbandhayojanArtha sUtrANAM SaTkaM, nakSatrArtha trayaM, sthityartha SaTkaM, zeSaM tathaiva, antarmuhUrta yAvacittasyaikAgratA yoganirodhazca dhyAnaM, tatrAH manojJAmanojJeSu vastuSu viyogasaMyogAdinibandhanacittaviklavalakSaNaM raudraM hiMsAnRtacauryadhanasaMrakSaNAbhisandhAnalakSaNaM dharnAmAjJAdipadArthakharUpaparyAlocanaikAgratA zuklaM pUrvagatazrutAvalambanena manaso'tyantasthiratA yoganirodhazceti, tathA viruddhAzcAritraM prati syAdiviSayAH anukrama // 9 // ~ 22~ Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [4] dIpa anukrama [8] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) samavAya [4], mUlaM [4] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Jan Educator kathA vikathAH, tathA saJjJAH -- asAtAvedanIya mohanIyakarmodayasampAdyA AhArAbhilASAdirUpAzcetanAvizeSAH, tathA sakaSAyatvAjjIvasya karmaNo yogyAnAM pudgalAnAM bandhanaM-AdAnaM bandhaH, tatra prakRtayaH karmaNoM'MzA bhedAH jJAnAvaraNIyAdayo'STI tAsAM bandhaH prakRtibandhaH tathA sthitiH - tAsAmevAvasthAnaM jaghanyAdibhedabhinnaM tasyA bandho-nirvartanaM sthitibandhaH tathA anubhAvo - vipAkastItrAdibhedo rasastasya bandho'nubhAvavandhaH, tathA jIvapradezeSu karmapradezAnAmanantAna|ntAnAM pratiprakRti pratiniyataparimANAnAM vandhaH-sambandhanaM pradezabandha iti, tathA kRSTisukRSTavAdIni dvAdaza vimAnAni | pUrvoktavimAnanAmAnusAravantIti // 4 // paMca kiriyA pa0 0 kAiyA ahigaraNiyA pAusiA pAritAvaNiA pANAivAyakiriyA, paMca mahatvayA pa0 saM0savvA pANAivAyAo veramaNaM sabbAo musAvAyAo veramaNaM sadhvAo adattAdANAo veramaNaM sabbAo mehaNAo beramaNaM sabbAo pariggahAo veramaNaM, paMca kAmaguNA pa0 taM0 sadA rUvA rasA gaMdhA phAsA, paMca AsavadArA pa0 taM micchataM aviraI pamAyA kasAyA jogA, paMca saMvaradArA pa0 taM sammataM viraI appamattayA akasAyA ajogayA, paMca nijarANA pa0 taM0 pANAivAyAo veramaNaM musAvAyAo veramaNaM adinnAdANAo veramaNaM mehuNAo veramaNaM pariggahAo veramaNaM, paMca samiIo pa0 taM0IriyAsamiI bhAsAsamiI esaNAsamiI AyANamaMDamattanikkhevaNAsa miI uccArapAsavaNa khela siMvANajala pArihANiyAsamiI, paMca asthikAyA pa0 taM0- dhammatthikAe adhammatthikAe AgAsatthikAe jIvatthikAe poggalasthikAe, rohiNInakkhate paMcatAre pa0, ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya paJcavidhatvaM uktaM For Parts Only ~ 23~ Arary org Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [5] dIpa anukrama [5] zrIsamavA yAMge samavAya [5], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] zrIabhaya0 vRtti: // 10 // Jan Educator "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [5] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH +e % % puNaasunakkhate paMcatAre pa0, hatthanakkhate paMcatAre pa0, visAhAnakkhatte paMcatAre 50, dhaNidvAnakkhatte paMcatAre pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM paMca paliokmAI ThiI pa0, tacAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM nareiyANaM paMca sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM paMca palionAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyegaiyANaM devANaM paMca paliovamAiM ThiI pa0, saNaMkumAramA hiMdesu kappesu atthegaiyANaM devANaM paMca sAgarovanAI ThiI pa0, je devA vAyaM suvAyaM vAyAvattaM vAyappabhaM vAyakaMtaM vAyavaNNaM vAyalesaM vAyajjhayaM vAyasiMgaM vAyasihaM vAyakUDaM vAuttaravarDisagaM sUraM susaraM sUrAvataM sUrappamaM sUrakaMtaM sUravaNNaM sUralesaM sUrajjhayaM sUrasiMgaM sUrasiMhaM sUrakUDaM sUruttaravarDisagaM vimANaM devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM uckoseNaM paMca sAgaromAI ThiI pa0, te NaM devA paMcaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM paMcahiM vAsasahassehiM AhAra samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je paMcahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karissaMti // sUtraM 5 // paJcasthAnakamapi sugamaM, navaraM kriyAmahAtratakAmaguNAzravasaMvaranirjarAsthAnasamityasti kAyArtha sUtrANAmaSTakaM, nakSatrArthe paJcakaM, sthityarthaM padakaM, uccchAsAdyarthaM trayameveti, tathA kriyAH vyApAravizeSAH tatra kAyena nirvRttA kAyikI, kAyaceSTetyarthaH, adhikriyate AtmA narakAdiSu yena tadadhikaraNaM tena nirvRttA adhikaraNikI - khaGgAdinirvarttanAdilakSaNeti, pradveSo-matsarastena nirvRttA prAdveSikI paritApanaM- tADanAdiduHkhavizeSalakSaNaM tena nirvRttA pAritApanikI prANAtipAtakriyA pratIteti, tathA kAmyante - abhilaNyante iti kAmAste ca te guNAzca- pudgaladharmAH zabdAdaya iti For Parts Only ~ 24~ 5 samacAyaH 1120 11 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [5], -------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [5] kAmaguNAH kAmasya vA-madanasyoddIpakA guNAH kAmaguNAH-zabdAdaya iti, tathA AzrayadvArANi-karmApAdAnopAyA mithyAtvAdIni saMvarasya-karmAnupAdAnasya dvArANi-upAyAH saMvaradvArANi-mithyAtvAthAzrayadvAraviparItAni samya|ktvAdIni, tathA nirjarA-dezataH karmakSapaNA tasyAH sthAnAni-AzrayAH kAraNAnItiyAvannirjarAsthAnAni-prANAtipAtaviramaNAdIni, etAnyeva ca sarvazabdavizeSitAni mahAvratAni bhavanti, tAni ca pUrvasUtrAbhihitAni sthUlazabdavizeSitAni aNuvratAni bhavanti, nirjarAsthAnatvaM punareSAM sAdhAraNamiti tadihapAmabhihitaM, tathA samitayaH-saGgatAH pravRttayaH, tatreryAsamitiH-gamane samyak sattvaparihArataH pravRttiH bhASAsamitiH-niravayavacanapravRttiH, eSaNAsamitiH-dvicatvAriMzaddoSavarjanena bhaktAdigrahaNe pravRttiH, AdAne-grahaNe bhANDamAtrayorupakaraNaparicchadasya nikSepaNe avasthApane samitiH-supratyupekSitAdisAGgatvena pravRttizcaturthI, tathocArasya-purIpasya prazravaNasya-mUtrasya khelasyakaniSThIvanasya siMghANasya-nAsikAzleSmaNo jalasya-dehamalasya pariSThApanAyAM-parityAge samitiH-sthaNDilAdi-1 doSaparihArataH pravRttiriti paJcamI, astikAyAH-pradezarAzayaH dharmAstikAyAdayo gatisthityayagAhopayogasparzAdilakSaNAH, sthitisUtreSu sthiterutkRSTAdivibhAga evamanugantavyaH, yaduta-sAMgaramagaM1tiya 2 satta 3 dasa ya sattarasa 5 taha ya bAvIsA / tettIsa jAba ThiI sattasuvi kameNa muDhavIsu ||1||jaa paDhamAe jeTA sA bIyAe anukrama 1 sAgaropamameka trINi sapta daza ca saptadaza tathA ca dvAvicatiH / prayastriMzat yAvat sthitiH saptakhapi kameNa pRthvISu // 1 // yA prathamAyA jyeSThA sA apretanAyA~ SAREAK murary.org ~ 25~ Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [5], ---------- mUlaM [5] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMge prata sUtrAka zrIsamavA- kaNiTThiyA bhaNiyA / taratamajogo eso dasa vAsasahassa rayaNAe // 2 // tathA-'do 1 sAhi 2 satta 3 sAhiya 5-6 sama 4 dasa 5 codasa 6 sattarekha, ayarAI / sohammA jA suko tadupari ikikamArove // 3 // paliyaM 1 ahiyaM 2 do sAra vAyau zrIabhaya vRtiH 18|3 sAhiya 4 satta 5 dasa 6 cauddasa 7 (thy)| sattarasa 8 sahassAre taduvari ikikamArove ||4||"tti. tthaa| vAtaM suvAtamityAdIni dvAdaza vAtAbhilApena vimAnanAmAni tAvantyeva sUrAbhilApeneti // 5 // // 11 // cha lesAo paNNattA taMjahA kaNhalesA nIlalesA kAulesA teulesA pamhalesA sukkalesA, cha jIvanikAyA pa0 ta0-puDhavIkAe AUkAe teukAe vAukAe vaNassaikAe tasakAe, chabihe bAhireta vokamme pa0 ta0-aNasaNe UpoyariyA vittIsaMkheyo rasaparicAo kAyakileso saMlINayA, chavihe abhitare tavokamme pa00-pAyacchittaM viNao veyAvacaM sajjhAo jhANaM ussaggo, cha chAumasthiyA samugdhAyA pa0 ta0-veyaNAsamugyAe kasAyasamugghAe mAraNaMtiasamugghAe veuviyasamugdhAe teyasamugghAe AhArasamugghAe, chabihe atyuggahe pa0 taM0-soiMdiyaatthuggahe cakkhuiMdiyaatthurAhe pANidiaatthuggahe jibhidiyaatthuggahe phAsiMdiyaadhuggahe noiMdiyaatthumgahe, kattiyAnakkhate chatAre pa0 asilesAnakkhatte chatAre pa0, ImIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANa neraiyANaM cha paliovamAI ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cha sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cha paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cha paliovamAI ThiI pa0, kaa||11|| 1 jabanyA bhagitA / taratamayoga eSa daza varSasahasrANi ratnaprabhAvAm // 2 // sAdhike sapta sAdhikAni daza caturdaza saptadazaiva atarANi / saudharmAta yAvat | zukaH tadupaye kaikamAropa yet // 3 // palyaM adhikaM he sAgaropame sAdhike sapta daza caturdaza / saptadaza sahasAre tadupayeMkakamAropayet // 4 // anukrama M astaram.org ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya SavidhatvaM uktaM ~26~ Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [6], ---------- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka - dIpa anukrama sarNakumAramAhidesu atyaMgaiyANaM devANaM cha sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sayaMbhuM sayaMbhUramaNaM dhosaM sudhosaM mahAghosa kiDhighosa vIraM suvIraM vIragataM vIraseNiyaM. vIrAvataM vIrappabhaM vIrakaMtaM vIravaNaM vIralesaM vIrajjhayaM virasiMga vIrasihUM vIrakUDaM vIruttaravaDiMsarga vimANaM devattAe uvavaSaNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM cha sAgarovamAI ThiI 50, te NaM devA chaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA usasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM chahiM vAsasahassehiM AhArave samupajada, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je chahiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti jAva saJbadukkhANamataM karissati // sUtra 6 // padasthAnakamatha, taca subodha, navaramiha lezyA 1 jIvanikAya 2 bAyA 3''bhyantaratapaH 4 samudghAtA 5'vagrahAni sUtrANi pada, nakSatrArthe dve, sthityarthAni SaT , ucchAsAdyartha trayameveti, tatra lezyAnAM varUpamidaM-'kRSNAdidravyasAcivyAtU, pariNAmo ya AtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM, lezyAzabdaH prayujyate // 1 // iti, tathA bAbatapaHbAhyazarIrasya parizoSaNena karmakSapaNahetutvAditi, Abhyantara-cittanirodhaprAdhAnyena karmakSapaNahetutvAditi, tathA chadmastha:-akevalI tatrabhavA chAasthikAH tatra sam-ekIbhAvanot-prAvalyena ca ghAtAni-nirjaraNAni samudghAtAH, vedanAdipariNato hi jIvo bahUn vedanIyAdikarmapradezAn kAlAntarAnubhavayogyAnudIraNAkaraNenAkRSyodaye prakSipyAnubhUya nirjasyati, AtmapradezaiH saMzliSTAn zAtayatItyarthaH, te ceha vedanAdibhedena SaDuktAH, tatra vedanAsamudghAto'sadvecakarmAzrayaH kaSAyasamudUghAtaH kaSAyAkhyacAritramohanIyakarmAzrayaH mAraNAntikasamudghAto'ntarmuhUrtazeSAyuSkakarmAzrayo vaiku -- - - - 16 murary.org ~ 27~ Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [6] dIpa anukrama [&] zrIsamavAyAMge zrI abhaya 0 vRttiH // 12 // Educati "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [6] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [6], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] | vikataijasAhArakasamudghAtAH zarIranAmakarmAzrayAH, tatra vedanAsamudghAtasamuddhata AtmA vedanIyakarmapudgalazATanaM karoti kaSAyasamudghAtasamuddhataH kaSAyapudgalazAtaM mAraNAntikasamudghAtasamuddhata AyuH karmapudgalaghAtaM vaikurvikasamudghAtasamuddhatastu jIvapradezAn zarIrAdvahirniSkAzya zarIraviSkambhavAhatyamAtramAyAmatazca satyeyAni yojanAni daNDaM nisRjati nisRjya ca yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgbaddhAn zAtayati, evaM taijasAhArakasamudghAtAvapi vyAkhyeyAviti, tathA arthasya - sAmAnyAnirdezyakharUpasya zabdAdeH 'aye 'ti prathamaM vyaJjanAvagrahAnantaraM grahaNaM - paricchedanamarthAvagrahaH, sa caikasAmayiko naizvayiko vyAvahArikastvasaGghayeyasAmayikaH, sa ca poDhA - zrotrAdibhirindriyainaindriyeNa ca manasA janyamAnatvAditi, sthitisUtre svayambhvAdIni viMzatirvimAnAnIti // 6 // atha saptamaM sthAnakaM vitriyate satta bhayANA pa0 0 ihalogabhae para logabhae AdANabhae akamahAbhae AjIvabhae maraNabhae asilogabhae, satta samugdhAyA pa0 taM 0 -- veyaNAsamugdhAe kasAyasamugdhAe mAraNaMtiya samugdhAe veubviyasamugdhAe teyasamugdhAe AhArasamugdhAe kevalisamugdhAe, samaNe bhagavaM mahAvIre satta rayaNIo uDDuM uccatteNaM hotthA, iheva jaMbuddIve dIye satta vAsaharapalyA pa0 taM0 - cullahimavaMte mahAhimavaMte nisaDhe nIlavaMte ruppI siharI mandare, iheva jambuddIce dIve satta vAsA pa0 taM bharahe hemavate harivAse mahAvidehe rammae eraNNava eravae, khINamoheNa bhagavayA mohaNiavaDAo satta kammapayaDIo vee (a) I, mahAnakkhate satatAre 50, kattiAiA ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya saptavidhatvaM uktaM For Penal Use Only ~28~ 6-7 samavAyau // 12 // nary org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [7] dIpa anukrama [7] 3 sa0 "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [7] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [7], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] sata nakkhattA puvadAriA pa0 [pAThA0 abhiyAiyA satta nakkhattA ], mahAiA satta nakkhattA dAhiNadAriA pa0 aNurAhAiA satta nakkhattA avaradAriA pa0 dharNidvAiA satta nakkhattA uttaradAriA pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM satta palio mAI ThiI pa0, taJcAe NaM puDhavIe neraiyANaM ukkoseNaM sata sAgarovamAI ThiI 10, cautthIe NaM puDhavIe neraiyANaM jahaNaNeNaM satta sAgarobamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM sata palio mAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappe atyegaiyANaM devANaM satta palio mAI ThiI pa0, saNakumAre kappe atyegaiyANaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAI ThiI pa0, mAhiMde kappe devANaM ukkoseNaM sAiregAI satta sAgarovamAI ThiI 50, baMbhaloe kappe atyegaiyANaM devANaM satta sAhiyA sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sama samapyarbha mahApamaM pabhAsaM bhAsuraM vimalaM kaMcaNakUDaM sarNakumAravarDisagaM vibhANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAI ThiI te NaM devA sattaNDaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti 'UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM sattahiM vAsasahassehiM AhAra samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA jeNaM sattahiM bhavaggahaNehiM sinjhissaMti bujjhissaMti jAva savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 7 // taca kaNThyaM, navaramiha bhayasamudghAtamahAvIravarSadharavarSakSINamohArthAni ca sUtrANi pada nakSatrArthAni paJca sthityarthAni nava ucchrAsAdyarthAni trINyeveti, tatrehalokabhayaM yatsajAtIyAt paralokabhayaM yadvijAtIyAt AdAnabhayaM yad dravyamAzritya jAyate akasmAdbhayaM vAhyanimittanirapekSaM khavikalpAjjAtaM zeSANi pratItAni, navaramazlokaH - akIrttiriti, samudghAtAH prAgvat, navaraM kevalisamudghAto vedanIyanAmagotrAzraya iti, tathA ratiH -- vitatAGgulirhasta For Parts Only ~ 29~ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [7], -------- mUlaM [7] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: saptamASTamo sama0 prata zrIsamavA- yAMge zrIabhaya vRttiH // 13 // // mana sUtrAka iti, Uocatvena na tiryagucatveneti hotthA'vabhUveti, tathA abhijidAdIni sapta nakSatrANi pUrvadvArikANi-pUrva- dizi yepu gacchataH zubhaM bhavati, evamazvinyAdIni dakSiNadvArikANi puSyAdInyaparadvArikANi khAtyAdInyuttaradvArikANIti siddhAntamatamiha tu matAntaramAzritya kRttikAdIni sapta sapta pUrvadvArikAdIni bhaNitAni, candraprajJaptau tu bahutarANi matAni darzitAnIhArtha iti, sthitisUtre samAdInyaSTau vimAnanAmAnIti // 7 // aTTha mayaTThANA pa0 ta0--jAtimae kulamae balamae rUvamae tavamae suyamae lAbhamae issariyamae, aTTha pavayaNamAyAo pa0 taM0-IriyAsamiI bhAsAsamiI esaNAsamiI AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamiI ucArapAsavaNakhelajallasiMghANapAriTrAvaNiyAsamiI maNaguttI vayaguttI kAyagutI, vANamaMtarANaM devANaM ceiyarukkhA aTTa joyaNAI uddhaM uccateNaM pa0, jaMbU NaM sudaMsaNA aTTha joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, kUDasAmalI NaM garulAvAse aTTa jovaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, jaMbuddIvassa NaM jagaI aTTa joSaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, aTThasAmaie kevalisamugghAe pa0 ta0-paDhame samae daMDaM karei bIe samae kavAI karei taie samae maMthaM karei cautthe samae ___ maMyaMtarAI pareDa paMcame samae maMtarAi paDisAharai chaTTe samae maMthaM paDisAharai sattame samae kavADaM paDisAdarada ahame samae daMDa paDisAharai tato pacchA sarIratthe bhavai, pAsassa NaM arahao purisAdANiassa aTTha gaNA aTTa gaNaharA hotthA, taM-subhe ya subhaghose ya, vasiDhe baMbhayAri ya / some siridhare ceva, vIrabhadde jase iya // 1 // aTTa nakkhattA caMdeNaM saddhiM pamaI jogaM joeMti, taM0-kattiyA 1 rohiNI 2 puNavasU 3 mahA 4 cittA 5 visAhA 6 aNurAhA 7 jeTThA 8, imIse NaM raNappahAe puDhavIe dIpa RACK anukrama [7] // 13 // REA5%- ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya aSTavidhatvaM uktaM ~ 30~ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8], ----- -------- mUlaM [8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 24-7- atyaMgaiyANaM neraiyANaM aTTha paliovamAI ThiI 50, cautthIe puDhavIe atthegaiyANe neraiyANaM aTTha sAgarokmAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM aTTha paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyaMgaiyANaM devANaM aTTa paliovamAI ThiI 50, bhaloe kappe atyegaiyANaM devANaM aTTha sAgarovamAIThiI pa0, je devA aciM 1 acimAliM 2 vairoyaNaM 3 pabhaMkaraM 4 caMdA 5 sUrAmai 6 supaiTThAmaM 7 amigacAma 8 rihAmaM 9 aruNAbhaM 10 aruNuttaravaDiMsagaM 11 vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM aTTha sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA aTTaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM aTTahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je aTTahiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti bujhissaMti jAva aMtaM karissaMti // sUtram 8 // athASTamasthAnakaM vyAkhyAyate, sugamaM caitat , navaramiha madasthAnapravacanamAtRcaityapRkSajambUzAlmalIjagatIkevalisamudghAtagaNadharanakSatrArthAni sUtrANi nava sthitvarthAni SaT ucchAsAdyarthAni trINIti, tatra madasya-abhimAnasa sthAnAni-AzrayAH madasthAnAni-jAsAdIni, tAnyeva madapradhAnatayA darzayannAha-jAimae'ityAdi, jAtyA mado jAtimada evamanyAnyapi, adhavA madasya sthAnAni-bhedAH madasthAnAni, tAnyevAha-'jAimae' ityAdi, zeSaM tathaiva, tathA pravacanassa-dvAdazAGgasya tadAdhArasya vA saGghasya mAtara iva-jananya iva pravacanamAtaraH-IryAsamityAdayo, dvAdazAGgaM hi tA Azritya sAkSAtprasaGgato yA pravarttate, bhavati ca yato yatpravarttate tasya tadAzritya mAtRkalpaneti, sakapakSe | dIpa anukrama [8-10] SNEaratun ~ 31~ Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8], ---- ---------- mUlaM [8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIabhaya sUtrAMka dIpa anukrama [8-10] zrIsamavA-15tu yathA zizurmAtaramamuJcannAtmalAbha labhate evaM saGghatAmamuJcan saGghatvaM labhate nAnyathetIryAsamityAdInAM pravacanamAtR-dI aSTamA yAMge teti, tathA vyantaradevAnAM caityavRkSAH tannagarepu sudharmAdisabhAnAmagrato maNipIThikAnAmupari sarvaratnamayA chatracAmaradhva- samavAyaH jAdibhiralaGgatA bhavanti, te caivaM zlokAbhyAmavagantavyAH-'kalaMbo u pisAyANaM, baDo jakkhANa ceiyaM / tulasI vRttiH / bhUyANaM bhave, raksasANaM tu kaMDao // 1 // asogo kiSNarANaM ca, kiMpurisANa -ya cNpo| nAgarukkho bhayaM-13 // 14 // gANaM, gaMdhavANa ya tuMburU // 2 // " ti, tathA 'jambu'tti uttarakuruSu jambUvRkSaH pRthivIpariNAmaH sudarzaneti tanAma, evaM phUTazAlmalI vRkSavizeSaH, epa devakuruSu garuDajAtIyasya veNudevAbhidhAnasya devasyAvAsa iti, jagatI jambUdvIpa-12 nagarasya prAkArakalpA pAlIti, tathA pArthasyAhataH-trayoviMzatitamatIrthakarasya 'purisAdANIyassa'tti puruSANAM : madhye AdAnIyaH-AdeyaH puruSAdAnIyastasyASTau gaNAH-samAnavAcanAkriyAH sAdhusamudAyAH aSTI gaNadharAH-tannA-1 makAH sUrayaH, idaM caitatpramANaM sthAnAGge paryuSaNAkalpe ca zrUyate, kevalamAvazyake anyathA, tatra yuktam-'dasa navarga gaNANa mANaM jiNiMdANaM'ti, ko'rthaH -prArthasya daza gaNAH gaNadharAzca, tadiha dvayoralpAyuSkatvAdinA kAraNenAvi-2 vakSA'nugantavyeti, 'sume' ityAdi zlokaH, tathA aSTau nakSatrANi candreNa sAdhaM pramaI-candra()madhyena teSAM gacchatIkhelakSaNaM yoga-sambandhaM yojayanti-kurvanti, atrArthe'mihitaM lokazriyAM-"puNavasu rohiNI cittA maha jeDaNurAha ki-18 ttiya visAhA / caMdassa ubhavajoga"nti, yAni ca dakSiNottarayogIni tAni pramaIyogInyapi kadAcidbhavanti, yato ~ 32~ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [8], ----- -------- mUlaM [8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka dIpa anukrama [8-10] +C+CCCCC lokazrITIkAkRtoktam---"etAni nakSatrANyubhayayogIni candrasyottareNa dakSiNena ca yujyante, kadAcicandreNa bhedama-16 pyupayAntI"ti, tathAcirAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 8 // nava bhaceraguttIo pa0 ta-no itthIpasupaMDagasaMsattANi sijAsaNANi sevittA bhavai 1 no itthINaM kahaM kahittA bhavai 2 noM itthINaM gaNAI sevittA bhavai 3 no itthINaM iMdiyANi maNoharAI maNoramAI AloittA nijjAittA bhavai 4 no paNIyarasabhoI 5 no pANabhoyaNassa aimAyAe AhAraittA 6 no itthINaM punvarayAI puSvakIliAI samaraittA bhavai, no sadANuvAI no rUvANuvAI no gandhANuvAI no rasANuvAI no phAsANuvAI no silogANuvAI 8 no sAyAsokkhapaDibaddhe yAvimavai 9 nava bamaceraagutIo pa0 ta0-itthIpasupaMDagasaMsattANaM sijAsaNANaM sevaNayA jAva sAyAsukkhapaDiyaddhe yAvibhavai, nava bhacerA pa0 ta0-satyapariSNA logavijao sIosaNija sammattaM / AvaMti dhuta vimohA[yaNaM] uvahANasuyaM mahapariNNA // 1 // pAse NaM arahA purisAdANIe nava rayaNIo uddhaM uccatteNaM hotthA, abhIjInakkhatte sAirege nava muhutte candeNaM saddhi jogaM joei, bIjiyAiyA nava nakkhattA caMdassa uttareNaM jogaM joeMti taM0-abhIji savaNo jAva bharaNI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmimAgAo nava joyaNasae uddhaM ASAhAe uvarile tArArUve cAra carai, jaMbUddIve NaM dIve navajoyaNiA macchA pavisisu vA 3, vijayassa NaM dArassa egamegAe bAhAe nava nava bhomA 50, vANamaMtarANaM devANaM sabhAo suhammAo nava joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, daMsaNAvaraNijassa NaM kammarasa nava uttarapagaDIo pa0 ta0-nidA payalA nihAnidA payalApayalA dhINabI cakkhudaMsaNAvaraNe murary ou ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya navavidhatvaM uktaM ~ 33~ Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [s] dIpa anukrama [11-13] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [9] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRttiH // 15 // samavAya [9], bhacakkhudaMsaNAvaraNe ohidaMsaNAvaraNe kevaladaMsaNAvaraNe, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM nava palio mAI ThiI pa0, cautthIe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM nava sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM nava paliobamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM nava paThiovamAI ThiI pa0, baMbhaloe kappe atthegaiyANaM devANaM nava sAgarovamAI ThiI pa0, je devA pamhaM supamhaM pamhAvattaM pamhappabhaM pamhakaMtaM pamhavaNNaM pamhalesaM pamhajjhayaM pamhasiMgaM pamhasiddhaM pamhakUDaM pamhuttaravarDisagaM sukhaM susukhaM sujavittaM sujapabhraM suakaMtaM sujavaNNaM sujalesaM sujajjhayaM sujjhasiMgaM sujjhasiddhaM sujakUDaM sujjuttaravarDisamaM (ruila) ruilAvattaM rudahapparma rudalakaMtaM ruilavaNNaM ruilalesaM ruitajjJayaM ruilasiMgaM ruilasihaM ruilakUDaM ruilluttaravarDisagaM vimANaM devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM nava sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA navaNDaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM navahiM vAsasahassehiM AhAra samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je navahiM bhavaggaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 9 // atha navamasthAnakaM sukhAvabodhaM, navaramiha brahmagupta 1 tadagupti 2 bahmacaryAdhyayana 3 pArzvortha 4 sUtrANAM catuSTayaM jyotiSkArya trayaM matsya 1 bhauma 2 sabhA 3 darzanAvaraNArtha 4 catuSTayaM sthityAdyarthAni tathaiva, tatra brahmacaryaguptayo maithunaviratiparirakSaNopAyAH no strIpazupaNDakaiH saMsaktAni saGkIrNAni zayyAsanAni - zayanIyaviSTarANi vasatyAsanAni vAsevayitA bhavatItyekA 1 no strINAM kathAH kathayitA bhavatIti dvitIyA 2 no strIgaNAn - strIsamudAyAn sevayitA - For PanalPrata Use Only ~34~ navamaH samavAyaH // 15 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [9], ----- --------- mUlaM [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka dIpa upAsayitA bhavatIti tRtIyA 3 no strINAmindriyANi-nayananAzAvaMzAdIni manoharANi AkSepakaratvAt manora PImANi ramyatayA''lokayitA-draSTA nirdhyAtA-tadekAgracittatayA draSTaiva bhavatIti caturthI 4 no praNItarasabhojI galatleharasabindukasya bhojanasya bhojako bhavatIti paJcamI 5 no pAnabhojanassAtimAtram-atipramANaM yathA bhavatyeva| mAhArakaH sadA bhavatIti SaSThI 6 no pUrvarataM-pUrvakrIDitamanusmo bhavati rataM-maithunaM krIDitaM-bIbhiH saha tadanyA krIDeti saptamI, 7 no zabdAnupAtI no rUpAnupAtI no gandhAnupAtI no rasAnupAtI no sparzAnupAtI no zlokAnupAtI kAmoddIpakAn zabdAdInAtmano varNavAdaM ca nAnupatati-nAnusaratItyarthaH ityaSTamI 8 no sAtasaukhyapratibaddha cApi bhavati sAtAt-sAtavedanIyAdudayaprAptAdyatsaukhyaM tattathA, anena ca prazamasukhasya vyudAsa iti navamI 9, idaM Traca vyAkhyAnaM vAcanAdvayAnusAreNa kRtaM, pratyekavAcanayo revaMvidhasUtrabhAvAditi, tathA kuzalAnuSThAnaM brahmacarya tatpratipA& dakAnyadhyayanAni brahmacaryANi tAni cAcArAGgaprathamazrutaskandhapratibaddhAnIti, tathA abhijinakSatraM sAdhikAnnava muhU tazcandreNa sArddha yoga-sambandhaM yojayati-karoti, sAtirekatvaM ca teSAM caturvizatyA muhUrtasya dviSaSTibhAgAnAM pada-12 dipaSTayA ca dviSaSTibhAgasya saptapaSTibhAgAnAmiti, tathA abhijidAdIni nava nakSatrANi candrasyottareNa yoga yojatayanti, uttarasyAM dizi sthitAni dakSiNAzAsthitacandreNa saha yogamanubhavantIti bhAvaH / 'bahusamaramaNijjAo' iti atyantasamobahusamo'ta eva ramaNIyo-ramyastasmAdbhUmibhAgAnna parvatApekSayA nApi zvanApekSayeti bhAvaH, rucakApe anukrama [11-13] SantauratoninhaIL. ~35~ Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [9], ............------------ -- mUla [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: dazamaH samavAyaH prata yAMga sUtrAMka (1) zrIsamavA- kSayeti tAtparyam, 'AbAhAe'tti antare kRtveti zeSaH 'uvarile'tti uparitanaM tArArUpa-tArakajAtIyaM cAra-bhramaNa carati-karoti, 'navajoyaNiya'tti navayojanAyAmA evaM pravizanti, lavaNasamudre yadyapi paJcayojanazatikA matsyAH zrIabhaya sambhavanti tathApi nadImukheSu jagatIrandhraucityenaitAvatAmeva praveza iti, lokAnubhAvo vA'yamiti, vijayadvArasyavRttiH jambUdIpasambandhinaH pUrvadigvyavasthitasya 'egamegAetti ekaikasyAM 'bAhAetti nAhI pAca~ bhaumAni-nagarANItyeke | // 16 // viziSTasthAnAnIsanye, tathA vyantarANAM samA sudharmA nava yojanAni UrddhamuJcatvena tathA pakSmAdIni dvAdaza sUryAdI nyapi dvAdazaiva rucirAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 9 // BI dasavihe samaNadhamme pa0 ta0-khaMtI 1 muttI 2 ajave 3 mahave 4 lAghave 5 sacce 6 saMjame 7 tave 8 ciyAe 9 baMbhaceravAse 10, dasa cittasamAhiTThANA pa0 taM-dhammaciMtA vA se asamuppaNNapuvA samuppajijA savvaM dharma jANisae 1 sumiNadasaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajijA ahAtacaM sumiNaM pAsicae 2 saNNinANe vA se asamuSpaSNapugve samuppajijA punvabhave sumarittae 3 devadaMsaNe vA se asamuSpannapubbe samuppajijA divvaM deviddhiM divvaM devajuI dilaM devANubhAvaM pAsittae 4 ohinANe vA se asamuppaNNapubve samuppajijA ohiNA loga jANittae 5 ohidaMsaNe vA se asamuppaNNapuce samuppajijA ohiNA logaM pAsittae 6 maNapaJjavanANe vA se asamuppaNNapuce samuppajijA jAva maNogae bhAve jANittae 7 kevalanANe vA se asamuppaNNapubbe samuppajijA kevalaM loga jANittae 8 kevaladasaNe vA se asamuppaNNapubbe samupajijA kevalaM lorya pAsittae 1595 dIpa anukrama [11-13] SACREASICA // 16 // 45%% Magram.ua REauratons ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya dazavidhatvaM uktaM ~36~ Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [10], ----- --------- mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 1909540 prata sUtrAMka [10] 9 kevalimaraNaM vA marijA savvadukkhappahINAe 10, maMdare NaM pavvae mUle dasa joyaNasahassAI viksaMbheNaM pa0, arihA 4 arihanemI dasa dhaNUI uddhaM ubaseNaM hotthA, kaNhe NaM vAsudeve dasa dhaNUI uDDe uccatteNaM hotthA, rAme NaM baladeve dasa dhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, dasa nakkhattA nANabuddhikarA 50 taM-migasira ahA pusso tiSNi a puvvA ya muulmssesaa| hatyo citto ya tahA dasa vuddhikarAI nANassa // 1 // akammabhUmiyANaM maNuANaM dasavihA rukkhA uvabhogattAe uvasthiyA pa0 taM-mattagayA ya miMgo tuDiaMgoM dIvajoI cittaMgI cittarasauM maNiaMgI gehAgAro anigiNoM va // 1 // imIse NaM rayappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM jahaNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiANa neraiyANaM dasa paliovamAI ThiI 50, cautthIe puDhavIe dasa nirayAvAsasayasahassAi pa0, cautthIe puDhavIe atthegaiyANaM ukkoseNaM dasa sAgarokmAI ThiI 50, paMcamIe puDhavIe atyegaiyANaM nerajhyANaM jahaNNeNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM jaddaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, asuriMdavajANaM bhomijANaM devANaM atyegaiyANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI 50, asurakumArANa devANaM atthegaiyANaM dasa paliovamAI ThiI pa0, bAyaravaNassaikAie NaM ukkoseNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, vANamatarANaM devANaM atyegaiyANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyaMgaiyANaM devANaM dasa paliovamAI ThiI pa0, baMgaloe kappe devANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAiM ThiI pa0, lAMtae kappe devANaM atthegaiyANaM jahaNNeNaM dasa sAgarokmAI ThiI 50, je devA ghosaM sughosaM mahAghosaM naMdighosaM susaraM maNoramaM rammaM rammagaM ramaNinaM maMgalAvattaM baMbhalogavaDiMsagaM vimANaM deva manasa dIpa anukrama [14-18] REsamlelona H umurary.org ~37~ Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [14-18] samavAya [10], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] zrIsamavAyagi zrI maya0 vRti: // 17 // "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [10] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education t tAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA dasahaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM dasahiM vAsasahassehiM AhAraDe samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiyA jIvA je dasahi bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 10 // dazamaM sthAnakaM subodhameva tathApi kiJcilikhyate, iha paJcaviMzatiH sUtrANi, tatra lAghavaM dravyato'lpopadhitA bhAvato gauravatyAgaH tyAgaH sarvasaGgAnAM saMvidmamanojJasAdhudAnaM vA brahmacaryeNa vasanam -- avasthAnaM brahmacaryavAsa iti, tathA cittasya-manasaH samAdhiH - samAdhAnaM prazAntatA tasya sthAnAni - AzrayA bhedA vA cittasamAdhisthAnAni, tatra dharmA - jIvAdidravyANAmupayogotpAdAdayaH svabhAvAsteSAM cintA - anuprekSA dharmasya vA zrutacAritrAtmakasya sarvajJabhASitasya hariharAdinigaditadharmebhyaH pradhAno'yamityevaM cintA dharmacintA, vAzabdo vakSyamANasamAdhisthAnAntarApekSayA vikalpArthaH, 'sa'iti yaH kalyANabhAgI tasya sAdhorasamutpannapUrvA - pUrvasminnanAdI atIte kAle'nupajAtA tadutpAde jhapArddhapulaparAvarttAnte kalyANasyAvazyaMbhAvAt samutpayeta- jAyeta saH kiMprayojanAya ceyamata Aha- sarve - ni ravazeSaM dharma- jIvAdidravyakhabhAvamupayogotpAdAdikaM zrutAdirUpaM vA 'jANittae' jJaparijJayA jJAtuM jJAtvA ca pratyAkhyAnaparijJayA pariharaNIyakarma parihartum, idamuktaM bhavati - dharmacintA dharmajJAnakAraNabhUtA jAyata iti, iyaM ca samAdheruktalakSaNasya sthAnamuktalakSaNameva bhavatIti prathamaM, tathA svapnasya nidrAvazavikalpajJAnasya darzanaM - saMvedanaM khamada For Park Lise Only ~38~ dazamaH samavAyaH | // 17 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [10], ------- -------- mUlaM [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [14-18] darzanaM tadvA kalyANaprAptisUcakamasamutpannapUrva samutpadyate, tad yathA bhagavato mahAvIrasyAsthikAme zUlapANiyakSakRtopa sargAvasAne, kiM prayojanaM cedaM ? ityAha-'ahAtacaM sumiNaM pAsittae'tti yathA-yena prakAreNa tathyaH-satyo yathAtathyaH sarvathA nirvyabhicAra ityarthaH taM khapnaM-khamaphalamupacArAttaM draSTuM jJAtum, avazyaMbhAvino muktyAdeH zubhakhamaphalasya darzanAya sAdhoH svapnadarzanamupajAyata iti bhAvaH, kacit 'sujANaM ti pAThaH, tatrAvitathamavazyaMbhAvi suyAnaM-sugatiM draSTuM-jJAtuM sujJAnaM vA bhAvizubhArthaparicchedaM saMveditumiti, kalyANasUcakAvitathakhapnadarzanAca bhavati cittasamAdhiriti cittasamAdhisthAnamidaM dvitIyaM, tathA sajJAnaM saz2A sA ca yadyapi hetuvAdaraSTivAdadIrghakAlikopadezabhedena krameNa vikalendriyasamyagdRSTisamanaskasambandhitvAtridhA bhavati tathApIha dIrghakAlikopadezasamjA grAveti,sA yasyAsti pAsa saJjI-samanaskastasya jJAnaM sanjJijJAnaM, taccehAdhikRtasUtrAnyathAnupapatterjAtismaraNameva, tadvA 'se' tasyAsamutpanna pUrva samutpadyeta, kasmai prayojanAya ? ityAha-'punvabhave sumarittae'tti pUrvabhavAn smata, smRtapUrvabhavasya ca saMvegAtsa|mAdhirutpadyate iti samAdhisthAnametat tRtIyamiti, tathA devadarzanaM vA 'se' tasyAsamutpannapUrva samutpadyate, devA hi tasya guNitvAddarzanaM dadati, kiM phalaM ? ityAha-divyAM devaddhi-pradhAnaparivArAdirUpAM divyAM devadyuti-viziSTAM zarIrAbharaNAdidIptiM divyaM devAnubhAvaM-uttamavaikriyakaraNAdiprabhAvaM draSTum, etadarzanAyetyarthaH, devadarzanAcAgamArtheSu zraddhAnadADhya dharme bahumAnazca bhavatIti tatazcittasamAdhiriti devadarzanaM cittasamAdhisthAnamiti caturtha, tathA avadhijJAnaM Saintaintina Jamurary.ou ~ 39~ Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [10], .............------------ ---- mUla [10] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: dazamaH samavAyaH prata sUtrAMka [10] dIpa anukrama [14-18] zrIsamavA vA se tasyAsamutpannapUrva samutpadyeta, kimartha ityAha-avadhinA-maryAdayA niyatadravyakSetrakAlabhAvarUpeNa lokaM jJAtuM / yAMge lokajJAnAyetyarthaH, bhavati ca viziSTajJAnAcittasamAdhiriti paJcamaM taditi, evamavadhidarzanasUtramapIti SaSThaM, tathA 2 zrIabhaya manaHparyavajJAnaM vA 'se' tasthAsamutpannapUrva samutpadyata, kimartha ata Aha-'maNogate bhAve jANittae' arddhatRtIyadvIpavRttiH samudreSu samjinAM paJcendriyANAM paryAptakAnAM manogatAn bhAvAn jJAtum, etadjJAnAyetyartha iti sasamaM, tathA kevalajJAnaM 28vA 'se' tasyAsamutpannapUrva samutpadyeta, kevalaH-paripUrNaH lokyate-dRzyate kevalAlokeneti loko-lokAlokakharUpaM vastu tad jJAtuM kevalajJAnasya ca samAdhibhedatvA cittasamAdhibhedatvA]cittasamAdhisthAnatA, iha cAmanaskatayA kevalinazcittaM caitanyamabaseyamityaSTamaM, evaM kevaladarzanasUtraM navaraM draSTumiti vizeSa iti navama, tathA kevalimaraNaM vA mriyeta-kuryAt ityarthaH, kimarthe ata Aha-'sarvaduHkhaprahANAyeti, idaM tu kevalimaraNaM sarvottamasamAdhisthAnameveti dazamamiti, tathA akarmabhUmikAnAM-bhogabhUmijanmanAM manuSyANAM dazavidhA 'rukkha'tti kalpavRkSAH 'uvabhogattAe'tti upabhogyatvAya KI'upasthiya'tti upasthitA-upanatA ityarthaH, tatra mattAGgakAH madyakAraNabhUtAH 'bhiMga'tti bhAjanadAyinaH 'nuDiyaMga'tti tUryAGgasampAdakAH 'dIbatti dIpazikhA-pradIpakAryakAriNaH 'joiti jyotiH-agnistatkAryakAriNa iti 'cittagatti citrAGgAH puSpadAyinaH citrarasA-bhojanadAyinaH maNyAH -AbharaNadAyinaH gehAkArAH bhavanatvenopakA-18 riNaH 'aNigiNa'tti anamatvaM-savastratvaM taddhetutvAdanamA iti, ghoSAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 10 // FarPurwanaBNamunoonm ~ 40~ Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [11] dIpa anukrama [19] muni dIparatnasAgareNa saMkalita 4 sa0 Jan Eraton "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [11] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [11], ekkAsa uvAsagapaDimAo pa0 taM0- daMsaNasAvae 1 kayavvayakame 2 sAmAiakaDe 3 posahovavAsanirae 4 diyA baMbhayArI ratti parimANakaDe 5 diAvi rAovi bhayArI asiNAI viaDabhoI molikaDe 6 sacitapariNNAe 7 AraMbhapariNNAe 8 pesapariNNAe 9 uddiTThabhattapariNAe 10 samaNabhUe 11 Avi bhavai samaNAuso !, logaMtAo ikkArasaehiM ekkArehiM joyaNasaehiM abAdhAe joisaMte paNNatte, jaMbUdIve dIve maMdarassa pazcayassa ekArasahiM ekavIsehiM joyaNasaehiM joise cAraM carai, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ekkArasa gaNahA hotthA, taM0 - iMdabhUI agbhUiI vAyubhUI vibhatte sohamme maMDie moriyaputte akaMpie ayalabhAe meaje pamAse, mUle nakkhatte ekkArasatAre 10, vijayA devANaM ekArasamuttaraM gevijavimANasataM bhavaittimakkhAyaM, maMdare NaM paJcae dharaNitalAo siharatale ekkArasabhAgaparihINe uccatteNaM pa0, imIse NaM ravaNappabhAe puDhavIe asthegaiyANaM neraiyANaM ekkArasa palio mAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe asvegaiyA neraiyANaM ekArasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM ekkArasa paliomAI ThiI pa0, sohammIsAsu kappe arathegaiyANaM devANaM ekkArasa paliovamAI TiI pa0, laMtae kappe atyegaiyANaM devANaM ekkArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA baMbhaM subaMbha bhAvattaM vaMbhappabhaM baMbhakataM baMbhavaNaM thaMbhalesaM baMbhajjhayaM baMbhasiMgaM baMbhasiddhaM baMbhakUDaM baMbhuttaravarDisagaM vimANaM devatAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ekkArasa sAgarovamAI TiI pa0, te NaM devA ekArasahaM addhamAsANaM ANameti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM ekkArasaNDaM vAsasahassANaM AhAra samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je ekArasahiM bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muJcissaMti parinivAissaMti saGghadukkhANamaMta karissaMti // sUtraM 11 // For Par Lise Only ete sUtre 'kriyA' Adi padArthasya ekAdazavidhatvaM uktaM / (IsI taraha Age bhI pratyeka samavAyameM samajha lenA) ~ 41~ **%%%%% - % 96, 96% ka Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [11] dIpa anukrama [19] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRttiH // 19 // Education International "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [11] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [11], athaikAdazasthAnaM, tadapi gatArtha, navaramiha pratimAdyarthAni sUtrANi sapta sthityAdyarthAni tu naveti, tatropAsante-sevante zramaNAn ye te upAsakAH - zrAvakAsteSAM pratimAH - pratijJAH abhigraharUpAH upAsakapratimAH, tatra darzanaM samyaktvaM tatpratipannaH zrAvako darzana zrAvakaH, iha ca pratimAnAM prakrAntatve'pi pratimApratimAvatorabhedopacArAtpratibhAvato nirdezaH kRtaH, evamuttarapadeSvapi, ayamatra bhAvArthaH - samyagdarzanasya zaGkAdizalyarahitasyANutratAdiguNavikalasya yo'bhyupagamaH sA pratimA prathameti, tathA kRtam - anuSThitaM pratAnAm - anutratAdInAM karma tacchravaNajJAnavAJchApratipattilakSaNaM yena pratipannadarzanena sa kRtatratakarmA pratipannANutratAdiriti bhAva itIyaM dvitIyA, tathA sAmAyikaM -sAvadyayogaparivarjananiravadyayogAsevanasvabhAvaM kRtaM vihitaM dezato yena sa sAmAyikakRtaH, AhitAzyAdidarzanAt ktAntasyottarapadatvaM tadevamapratipannapauSadhasya darzanatratopetasya pratidinamubhayasandhyaM sAmAyikakaraNaM mAsatrayaM yAvaditi tRtIyA pratimeti, tathA poSaM puSTiM kuzaladharmANAM dhatte yadAhAratyAgAdikamanuSThAnaM tatpauSadhaM tenopavasanam -- avasthAnamahorAtraM yAvaditi pauSadhopacAsa iti, athavA pauSadhaM - parvadinamaSTamyAdi tatropavAsaH - abhaktArthaH poSadhopa vAsa iti, iyaM vyutpattireva, pravRttistvasya zabdasyAhArazarIrasatkArAnrahmacaryavyApAraparivarjaneSviti, tatra pauSadhopavAse nirataH - AsaktaH pauSadhopavAsanirataH (yaH) saH, evaMvidhasya zrAvakasya caturthI pratimeti prakramaH, ayamatra bhAvaH -- pUrvapratimAtrayopetaH aSTamIcaturdazyamAvAsyApaurNamAsInyAhArapauSadhAdi caturvidhaM pauSadhaM pratipadyamAnasya caturA mAsAn zrAvakasya ekAdaza pratimAyAH varNanaM For Parts Only ~42~ 11 sama vAyAdhya. // 19 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [11], ------- --------- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [11] yAvacaturthI pratimA bhavatIti, tathA paJcamIpratimAyAmaSTamyAdipu parvakhekarAtrikapratimAkArI bhavati, etadarthaM ca sUtramadhikRtasUtrapustakeSu na dRzyate dazAdiSu punarupalabhyate iti tadartha upadarzitaH, tathA zeSadineSu divA brahmacArI rittIti rAtrI kiM ? ata Aha-parImANaM-strINAM tadbhogAnAM vA pramANaM kRtaM yena sa parimANakRta iti, ayamatra bhAvo-darzanatratasAmAyikASTamyAdipauSadhopetasya parvakhekarAtrikapratimAkAriNaH zeSadineSu divA brahmacAriNo rAtrAvana-za aparimANakRto'svAnasyArAtribhojinaH avaddhakanchasya paMJca mAsAn yAvatpaJcamI pratimA bhavatIti, uktaM ca-"aTTha-17 mIcauddasIsu paDima ThAegarAIyaM // [pazcA] asiNANaviyaDabhoI mauliyaDo divasabhayArI yA rattiM parimANakaDohA paDimAvajesu diyahesu ||1||"tti // tathA divApi rAtrAvapi brahmacArI 'asiNAi'tti astrAyI khAnaparivarjakaH, * kacitpaThyate-'anisAi'tti na nizAyAmattItyanizAdI viyaDabhoItti vikaTe prakaTaprakAze divA na rAtrAvityarthaH, divApi cAprakAzadezena bhuGke-azanAdyabhyavaharatIti vikaTabhojI 'molikaDetti avaddhaparidhAnakaccha ityarthaH, SaSThI pratimeti prakRtaM, ayamatra bhAvaH-pratimApaJcakoktAnuSThAnayuktasya brahmacAriNaH paNmAsAn yAnapaTI pratimA bhavatIti, tathA 'sacitta' iti sacetanAhAraH parijJAtaH-tatvarUpAdiparijJAnAtpratyAkhyAto yena sa sacittAhAraparijJAtaH zrAvakaH saptamI pratimeti prakRtaM, iyamatra bhAvanA pUrvoktapratimApadakAnuSThAnayuktasya prAsukAhArasya sapta mAsAn yAva dIpa anukrama [19] 1 aSTamIcaturdazyoH pratimA karokhekarAtrikI banAno divasabhojI muskalakacchaH divA brahmacArI ca / rAtrI kRtaparimANaH pratimAvarjeSu divaseSu // 1 // A murary on zrAvakasya ekAdaza pratimAyA: varNanaM ~ 43~ Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [11], ---- -------- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 11 samavAyAdhya. yAMga prata sUtrAMka [11] dIpa zrIsamavA- saptamI pratimA bhavatIti, tathA ArambhaH-pRthivyAdhupamaInalakSaNaH parijJAtaH-tathaiva pratyAkhyAto yenAsAvArambhapa- rijJAtaH zrAddho'STamI pratimeti, iha bhAvanA-samastapUrvoktAnuSThAnayuktasyArambhavarjanamaSTI mAsAn yAvadaSTamI prati- zrIabhaya meti, tathA preSyAH-ArambheSu vyApAraNIyAH parijJAtA:-tathaiva pratyAkhyAtA yena sa preSyaparijJAtaH zrAvako navamIti, vRttiH bhAvArthaha pUrvoktAnuSThAyinaH Arambha parairapyakArayatonava mAsAn yAvannavamI pratimeti, tathA uddiSTa-tameva Avakama-13 // 20 // ddizya kRtaM bhaktam-odanAdi uddiSTabhaktaM tatparijJAtaM yenAsAvuddiSTabhaktaparijJAtaH pratimeti prakRtaM, ihAyaM bhAvArthaH pUrvoditaguNayuktasyAdhAkarmikabhojanaparihAravataH dhuramuNDitazirasaH zikhAvato vA kenApi kizcidhavyatikare pRSTasya tajjJAne sati jAnAmIti ajJAne ca sati na jAnAmIti bruvANasya daza mAsAn yAvadutkarSeNa evaMvidhavihArasya dazamI pratimeti, tathA zramaNo-nirgandhastadvadyastadanuSThAnakaraNAt sa zramaNabhUtaH, sAdhukalpa ityarthaH, cakAraH samuccaye'piH sambhAvane, bhavati zrAvaka iti prakRtaM, he zramaNa! he AyuSman ! iti sudharmakhAminA jambUkhAminamAmatrayatoktaM ityekAdazIti, iha ceyaM bhAvanA-pUrvoktasamagraguNopetasya kSuramuNDasya kRtalocasya vA gRhItasAdhunepathyasya IryAsamityA dikaM sAdhudharmamanupAlayato bhikSArtha gRhikulapraveze sati zramaNopAsakAya pratimApratipannAya bhikSA datteti bhASamAdaNasya kastvamiti kasmiMzcitpRcchati pratimApratipannaH zramaNopAsako'hamiti buvANasaikAdaza mAsAn yAvadekA dazI pratimA bhavatIti, pustakAntare tvevaM vAcanA--dasaNasAvae prathamA kayavayakamme dvitIyA kayasAmAie tRtIyA| anukrama [19] zrAvakasya ekAdaza pratimAyA: varNanaM ~44~ Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [11] dIpa anukrama [19] muni dIparatnasAgareNa saMkalita Jan Educati "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [11] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [11], zrAvakasya ekAdaza pratimAyAH varNanaM posahovavAsanirae caturthI rAhabhattapariNNAe paJcamI sacitapariNNAe SaSThI diyA baMbhayArI rAo parimANakaDe saptamI diyAvi rAovi baMbhayArI asiNANae yAvi bhavati bosaTukesaromanahe aSTamI AraMbhapariNNAe pesaNapariNNAe navamI udiTTabhattavajjae dazamI samaNabhUe yAvi bhavaitti samaNAuso ekAdazIti, kacittu ArambhaparijJAta iti navamI prepyArambhaparijJAta iti dazamI uddiSTabhaktavarjakaH zramaNabhUtazcaikAdazIti, tathA jambUdvIpe 2 mandarasya parvatasyaikAdaza 'egavIsa'ti ekaviMzatiyojanAdhikAni yojanazatAni 'avAhAe' avAdhayA vyavadhAnena kRtveti zeSaH jyotiSaM- jyotizcakraM cAraM - paribhramaNaM carati Acarati, tathA lokAntAt NamityalaGkAre ekAdaza zatAni 'ekAre'tti ekAdazayojanAdhikAni abAdhayA - bAdhArahitayA kRtveti zeSaH 'jotisaMte 'ti jyotizcakraparyantaH prajJapta iti, idaM ya vAcanAntaraM vyAkhyAtaM, uktaM ca- "ekkArasekavIsA saya ekkArAhiyA ya ekArA / merualogAvAhaM joisacarka caraha ThAi // 1 // " iti, adhikRtavAcanAyAM punaridamanantaraM vyAkhyAtamAlApakadvayaM vyatyayenA'pi dRzyate, 'vimANasayaM bhavatittimakkhAyaM ti iha makArasyAgamikatvAdayamartho vimAnazataM bhavatItikRtvA AkhyAtaM - prarUpitaM bhagavatA anyaizca kevalibhiriti sudharmakhAmivacanaM, tathA 'maMdare NaM pavvada dharaNitalAo siharatale ekArasabhAgaparihINe ucca| seNaM paNNatte' asthAyamarthaH - merurbhUtalAdArabhya zikharatalamuparibhAgaM yAvadviSkambhApekSayA'GgulAderekAdazabhAgenaikAdazabhAgena parihINo- hAnimupagataH uccatvena - uparyupari prajJaptaH, iyamatra bhAvanA - mandaro bhUtale daza yojanasahasrANi viSka For Parts Only ~ 45~ nray or Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [11] dIpa anukrama [19] samavAya [11], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] zrIsamavA yAMga zrIabhaya0 vRttiH // 21 // "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [11] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Jan Educator mbhataH, tatazvozcatvenAGgule gate'GgulasyaikAdazabhAgo viSkambhato hIyate, evamekAdazakhagulepyakulaM hIyate etenaiva nyAyenaikAdazasu yojaneSu yojanaM evaM ekAdazasahasreSu sahasraM tato navanavatyAM yojanasahasreSu nava sahasrANi hIyante, tato bhavati sahasraM viSkambhaH zikhare iti, athavA dharaNItalAt dharaNItalaviSkambhAtsakAzAcchikharatalaM-zikharaviSkambhamAzritya merurekAdazabhAgena parihINo bhavati, kasyaikAdazabhAgena ? ityAha- 'ucatteNaM'ti uccatvasya, tathAhi -merorucatvaM navanavatiH sahasrANi tadekAdazabhAgo nava tairhIno mUlaviSkamnApekSayA zikharatale, zikharasya sAhasikatvAt, | dazasAhasrikatvAcca mUla viSkambhakheti, brahmAdIni dvAdaza vimAnanAmAni // 11 // vArasa bhikkhupaDimAo paNNattAo, taMjahA- mAsibha bhikkhupaDimA domAsiA bhikkhupaDimA timAsiA bhikkhupaDimA caumAsiA bhikkhupaDimA paMcamAsiA bhikkhupaDimA chamAsiyA bhikkhupaDimA sattamAsiA bhikkhupaDimA paDhamA satarAIdiA bhikkhupaDimA doccA sattarAiMdiA bhikkhupaDimA tathA satta iMdiA bhikkhupaDimA ahorAiA bhikkhupaDimA egarAiyA bhikkhupaDimA duvAlasavihe sambhoge pa0 taM0 - uvahIsuabhattapANe, aMjalIpaggahetti ya / dAyaNe ya nikAe a, agmudvANeti Avare // 1 // kiJakammassa ya karaNe, veyAvaccakaraNe ia / samosaraNaM saMnisijA ya, kahAe apabandhaNe // 2 // duvAlasAvate kitikamme pa0 taMduoNayaM jahAjAyaM, kitikammaM bArasAvayaM / causiraM tiguttaM ca, dupavesaM eganikkhamaNaM // 1 // vijayA NaM rAyahANI duvAlasa joyaNasayasadassAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNattA, rAme NaM baladeve duvAlasa vAsasayAI sabvAuyaM pAlitA devattaM gae, maMdarassa NaM pavvayassa cUliA For Pernal Use On ~46~ 12 samavAyAdhya. // 21 // nary org Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], --------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa mUle duvAlasa joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNattA, jaMbUdIvassa NaM dIvassa veiA mUle duvAlasa joyaNAI vikkhabheNaM paNNatA, sahajahaNNiA rAI duvAlasamuhuttiA paNNatA, evaM divaso'vi nAyaco, savaTThasiddhassa NaM mahAvimANassa uvarilAo thubhiaggAo duvAlasa joyaNAI uddhaM upaddaA IsipambhAranAmapuDhavI paNNatA, isipamArAe NaM puDhavIe duvAlasa nAmadhejA paNNattA, taMjahAIsitti vA isipabbhArAti vA taNUDa vA taNUyataritti vA siddhitti vA siddhAlaetti vA muttIti vA muttAlaetti vA babhetti vA baMbhavADisaetti vA lokapaDipUraNetti vA logaggacUliAi vA, imIse NaM rayaNapabhAe puDhavIe atyegaiANa neraiyANaM bArasa pali ovamAI ThiI pa0. paMcamIe puDhavIe atyegaiyANa neraiyANaM bArasa sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cArasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM bArasa paliovamAI ThiI pa0, laMtae kappe atthegaiyANaM devANaM bArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA mahiMda mahiMdajjhayaM kaMbuM kaMdhuggIvaM puMkhe supuMkhaM mahApuMkhaM puMDaM supuMDaM mahApuDaM nariMdaM nariMdakaMtaM nariMduttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukoseNaM vArasa sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA bArasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM bArasahiM vAsasahassehiM AhAraddhe samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je bArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti savvadu kkhANamaMtaM karissaMti // sUtra 12 // dvAdazasthAnamatha, taca sugama, navaraM sthitisUtrebhyo'AgekAdaza sUtrANyAha, tatra bhikSaNAM viziSTasaMhananazrutavatAM anukrama [20-25] and neuranorm ~ 47~ Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [12] dIpa anukrama [20-25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRti: // 22 // Eticatio "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [12] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [12], bhikSuNAma dvAdaza: pratimAyAH varNanaM AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] pratimAH - abhigrahA bhikSupratimAH tatra mAsikyAdayaH saptamAsikyantAH sapta mAsena mAsenottarottaraM vRddhA ekaikAbhirbhatapAnadattibhizceti, tathA sapta rAtrindivAni - ahorAtrANi yAsu tAH saptarAtrindivAstAzca titro bhavantIti, saptAnAmu paryaSTamI prathamA saptarAtrindivA evaM navamI dvitIyA dazamI tRtIyA, AsAM ca tisRNAmapyanuSThAnakRto vizeSaH, tathAhi-aSTamyAM caturthabhaktaM tapaH grAmAderbahiravasthAnamuttAnAdikaM ca sthAnamiti, navamyAM tu utkaTukAdyAsanena vizeSaH, dazamyAM vIrAsanAdinA, tathA ahorAtrapramANA'horAtrikI ekAdazI, sA ca SaSThabhaktena bhavatIti vizeSaH, ekarAtrikI-rAtripramANA sA cASTamabhaktaparyantarAtrau pralambabhujasya saMhatapAdasyepadavanatakAya sthAnimepanayanasyeti / tathAsam-ekIbhUya samAnasamAcArANAM sAdhUnAM bhojanaM sambhogaH, sa copadhyAdilakSaNaviSayabhedAt dvAdazadhA, tatra 'ubahI tyAdirUpakadvayaM, tatropadhirvastrapAtrAdistaM sambhogikaH sAmbhogikena sArddhamudmotpAdanaiSaNAdopairvizuddhaM gRhNan zuddhaH azuddhaM gRhNan preritaH pratipannaprAyazcitto vAratrayaM yAvatsambhogArhazcaturthavelAyAM prAyazcittaM pratipadyamAno'pi visambho gAI iti, visambhogikena-pArzvasthAdinA vA saMyatyA vA sArddhamupadhiM zuddhamazuddhaM vA niSkAraNaM gRhan preritaH pratipannaprAyazcitto'pi veLAtrayasyopari na sambhogyaH, evamupadheH parikarma paribhogaM vA kurvan sambhogyo visambhogyazceti, uktaM ca - "egaM va do va tinni va AuTTaMtassa hoha pacchittaM / [Alocayata ityarthaH] AuTTaMtevi tao parema tibdhaM visaMyogo // 1 // pti, 'suyati' sambhogikasyAnyasAMyogikastha yopasampannasya zrutasya vAcanApracchanAdikaM vidhinA kurvan tathA For Parts Only ~48~ 12 sama vAyAdhya. // 22 // norary org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [12], .............------------ ---- mUla [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [12] %BA%ES dIpa MIzuddhaH, tasaivAvidhinopasampamasthAnupasampannasya vA pArzvakhAdervA striyA vA vAcanAdi kurSastathaiva velAyopari vis-1ii| mbhogyaH, tathA bhattapANetti upadhidvAravadavaseyaM, navaramiha bhojanaM dAnaM ca parikarmaparibhogayoH sthAne vAcyamiti, dUtathA 'aMjalIpaggahetti ya' ihetizabdA upadarzanArthAH cakArAH samuccayArthAH, tatropalakSaNatvAdaJjalipramahasya vandanA|dikamapIha draSTavyaM, tathAhi-sambhogikAnAmanyasambhogikAnAM vA saMvinAnAM vandanaka-praNAmamaalipragraha namaH kSamAzramaNebhya iti bhaNanaM, AlocanAsUtrArthanimittaniSadyAkaraNaM ca kurvan zuddhaH pAvasthAderetAni kurvastathaiva sambhogyo visambhogyazceti, tathA 'dAyaNe ya'tti dAnaM, tatra sambhogikaH sambhogikAya [vakhAdibhiH ziSyagaNopagrahAsamartha sambhogike]'nyasambhogikAya vA ziSyagaNaM yacchan zuddhaH, niSkAraNaM visambhogikassa pAvasthAdevI saMyatyA vA taM yacchaMstathaiva sambhogyo visambhogyazceti, tathA 'nikAe yatti nikAcanaM chandanaM nimatraNamityanarthAntaraM, tatra zayyopasadhyAhAraiH ziSyagaNapradAnena khAdhyAyena ca sambhogikaH sambhogikaM nimantrayan zuddhaH,zeSaM tathaiva, tathA 'abbhuTThANeci yAcareM / tti abhyutthAnamAsanatyAgarUpamityaparaM sambhogAsambhogasthAnamityarthaH, tatrAbhyutthAnaM pAvasthAdeH kustathaivAsambhogyaH, hai upalakSaNatvAdabhyutthAnasya kikaratAM ca-prAghUrNakaglAnAdyavasthAyAM kiM vizrAmaNAdi karomItyevaMpraznalakSaNAM tathA-4 bhyAsakaraNaM-pArzvasthAdidharmAcyutasya punastatraiva saMsthApanalakSaNaM, tathA avibhaktiM ca-apRthagbhAvalakSaNAM kurvantrazuddhoDasambhogyazcApi, etAnyeva yathA''gamaM kurvan zuddhaH sambhogyazceti, tathA 'kiikammasta ya karaNe ti kRtikarma-banda anukrama [20-25] - 32 bhikSuNAma dvAdaza: pratimAyA: varNanaM ~ 49~ Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ...........-------------- ----- mUla [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa zrIsamavA- nakaM tasya karaNaM-vidhAnaM tadvidhinA kurvan zuddhaH, itarathA tathaivAsambhogyaH, tatra cAyaM vidhiH-yaH sAdhurvAtena hai| (12 samayAMge stabdhadeha utthAnAdi kartumazaktaH sa sUtramevAskhalitAdiguNopetamucArayati, evamAvartazironamanAdi yacchanoti | vAyAdhya. vRciH tatkarotyeyaM cAzaThapravRttirvandanavidhiriti bhAvaH, tathA 'veyAvacakaraNe iya'tti vaiyAvRttyam-AhAropadhidAnAdinA prazravaNAdimAtrakArpaNAdinA'dhikaraNopazamanena sahAyadAnena bopaSTambhakaraNaM tasmiMzca viSaye sambhogAsambhogI bha-18 vita iti, tathA 'samosaraNaM ti jinaspanarathAnuyAnapaTTayAtrAdiSu yatra bahavaH sAdho milanti tatsamavasaraNaM, iha ca kSetramAzritya sAdhUnAM sAdhAraNo'vagraho bhavati, basatimAzritya sAdhAraNo'sAdhAraNazceti, anena cAnye'pyavagrahA hai upalakSitAH, te cAneke, tadyathA-varSAvagraha RtubaddhAvagraho vRddhavAsAvagrahazceti, ekaikazcAyaM sAdhAraNAvagrahaH pratye-10 kAvagrahazceti dvidhA, tatra yat kSetraM varSAkalpAdyartha yugapat vyAdibhiH sAdhubhibhinnagacchasthairanujJApyate sa sAdhAraNo iyattu kSetrameke sAdhavo'nujJApyAzritAH sa pratyekAvagraha iti, evaM caiteSvavagraheSu AkuTTayA anAbhAvyaM sacittaM ziSya-8 macittaM vA vastrAdi gRhNanto'nAbhogena ca gRhItaM tadanarpayantaH samanojJA amanojJAzca prAyazcittino bhavantyasaMbhogyAzca, // 23 // pArthasthAdInAM cAvagraha eva nAsti tathApi yadi tat kSetra kSulakamanyatraiva ca saMvinA nirvahanti tatastat kSetraM pariharantyeva, atha pArzvasthAdInAM kSetra vistIrNa saMvinAzcAnyatra na nirvahanti tatastatrApi pravizanti sacittAdi ca gRhanti | anukrama [20-25] JMERuration ~ 50 ~ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ----- -------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [12] 425636495%56 dIpa prAyazcintino'pi na bhavantIti, Aha ca-"semaNunnamasamaNunne adinaNAbhavagiNhamANe vaa| sambhoga vIsukaraNaM [pRtha-| karaNamityarthaH ] iyare ya alaMbha pelaMti // 1 // " [itarAn pArzvasthAdInityarthaH ] tathA 'sannisijA yatti sanniSadyA-AsanavizeSaH, sA ca sambhogAsambhogakAraNaM bhavati, tathAhi-saMniSadyAgata AcAryoM niSadyAgatena sambhogikAcAryeNa saha zrutaparivartanAM karoti zuddhaH, athAmanojJapArzvasthAdisAdhvIgRhasthaiH saha tadA prAyazcittI bhavati, tathA akSaniSadyAM vinA'nuyogaM kurvataH zRNvatazca prAyazcittaM, tathA niSadyAyAmupaviSTaH sUtrArthoM pRcchati aticArAn vA''locayati yadi tadA tathaiveti, tathA 'kahAe ya paMbaMdhaNetti kathA-vAdAdikA paJcadhA tasyAH prabandhana-prabandhena karaNaM kathAprabandhanaM, tatra sambhogAsambhogI bhavataH, tatra matamabhyupagamya paJcAvayapena dhyavayavena vA vAkyena yattatsamarthana sa chalajAtivirahito bhUtArthAnveSaNaparo vAdaH, sa eva chalajAtinigrahasthAnaparo jalpaH, yatraikasya pakSaparigraho'sti nAparasya sA dUpaNamAtrapravRttA vitaNDA, tathA prakIrNakathA caturthI, sA cotsargakathA dravyAstikanayakathA vA, tathA nizcayakathA paJcamI, sA cApavAdakathA paryAyAstikanayakathA ti, tatrAdyAstisraH kathAH zramaNIvajaiH saha karoti, zramaNIbhistu saha kurvan prAyazcittI, caturthavelAyAM cAlocayannapi visambhogAI iti rUpakadvayasya saMkSepArthaH [vistarArthastu nizIthapaJcamoddezakabhASyAdavaseya iti, tathA 'duvAlasAvate kiikamme'tti dvAdazAvata kRtikarma-candanaka 1 samanokAmanodhayoradattamanAbhAvye gRhati vA / saMbhogaviSyapharaNaM itarAMzcAlA prerayanti // 1 // anukrama [20-25] 9 marary.orm ~51~ Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ---- -------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA- yoge zrIabhaya bRttiH 24 [12] dIpa prajJasa, dvAdazAvartatAmevAsthAnuvadan zeSAMzca taddharmAnabhidhitsuH rUpakamAha-'duoNae'tyAdi, avanatiravanatam-utta- 12 samamAnapradhAnaM praNamanamityarthaH, dve avanate yasmiMstavayavanataM, tatraikaM yadA prathamameva 'icchAmi khamAsamaNo! vaMdiuM jAvaNi bAyAdhya. jAe nisIhiyAe'tti abhidhAyAvagrahAnujJApanAyAvanamatIti, dvitIyaM punaryadA'vagrahAnujJApanAyaivAvanamatIti, yathA jAtaM-zramaNatvabhavanalakSaNaM janmAzritya yoniniSkramaNalakSaNaM ca, tatra rajoharaNamukhavatrikAcolapaTTamAtrayA zramaNo jAto racitakarapuTastu yonyA nirgata evaMbhUta eva vandate tadanyatirekAdvA yathAjAtaM bhaNyate, kRtikarma-vandanakaM 'vArasAvarya'ti dvAdazAvartAH-sUtrAbhidhAnagarbhAH kAyavyApAravizeSAH yatijanaprasiddhA yasmiMstad dvAdazAvata, tathA 'cau-13 siraM"ti catvAri zirAMsi yasmiMstacatuHziraH prathamapraviSTasya dhAmaNAkAle ziSyAcAryazirodvayaM punarapi niSkramya praviSTasya iyameveti bhAvanA, tathA 'tiguttaM ti tisRbhirguptibhirguptaH pAThAntare'pi tisRbhiH (zraddhAbhiH) gusibhireveti, tathA 'dupaveti dvau pravezI yasmiMstad dvipravezaM tatra prathamo'vagrahamanujJApya pravizato dvitIyaH punarnirgatya pravizata / iti, 'eganikkhamaNa'ti ekaM niSkramaNamavagrahAdAvazyikyA nirgacchataH, dvitIyavelAyAM navagrahAnna nirgacchati, pAda-18 patita eva sUtraM samApayatIti, tathA 'vijayarAjadhAnI' asaGkhyAtatame jambUdvIpe AdhajambUdvIpavijayAbhidhAnapUrva- // 24 // dvArAdhipasya vijayAbhidhAnasya palyopamasthitikasya devastha sambandhinIti, tathA rAmo navamo baladevaH 'devattaM mara tti devatvaM-paJcamadevaloke devatvaM gataH, tathA sarvajaghanyA rAtriruttarAyaNaparyantAhorAtrasya rAtriH, sA ca dvAdazamIhUrtikA-151 anukrama [20-25] dvAdazAvAta vandaMsya vyAkhyA evaM vidhi: ~ 52~ Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ---- -------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [12] dIpa caturviMzatighaTikApramANA, evaM 'divaso'vi' tti sarvajaghanyo dvAdazamauhartika evetyarthaH, sa ca dakSiNAyanaparyantadivasa iti / mAhendramAhendradhvajakambukambugrIvAdIni trayodaza vimAnanAmAnIti // 12 // taresa kiriyAThANA pa0 ta0-aTThAdaMDe aNahAdaMDe hiMsAdaMDe akamhAdaMDe divivipariAsiAdaMDe musAvAyavattie adinnAdANavattie ajjhathie mAnavattie mittadosavattie mAyAvattie lobhavattie iriAvahie nAma terasame, sohammIsANesu kappesu terasa vimANapatthaDA pa0, sohammabaDiMsage NaM vimANe NaM addhaterasajoyaNasayasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, evaM IsANavaDiMsagevi, jalayarapaMciMdiatirikkhajoNiANaM addhaterasa jAikulakoDIjoNIpamuhasavasahassAI pa0, pANAussa NaM puvassa terasa vatyU pa0, gambhavakkaMtiapaMceMdiatirikkhajoNiANaM terasavihe paoge pa0 taM0-saccamaNapaoge mosamaNapaoge sacAmosamaNapaoge asacAmosamaNapaoge saJcavaipaoge mosavaipaoge saccAmosavaipaoge asaccAmosavaIpaoge orAliasarIrakAyapaoge orAliamIsasarIrakAyapaoge veubviasarIrakAyapaoge veunviamIsasarIrakAyapaoge kammasarIrakAyapaoge, sUramaMDalaM joyaNeNaM terasehiM egasahibhAgahiM joyaNassa UNaM pa0, imIse gaM syaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM terasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM terasa sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM terasa paliovamAiM Thida pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiANaM devANaM terasa paliovamAI ThiI pa0, laMtae kappe [su] atthegaiANaM devANaM terasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA vajaM suvaaM vajAvattaM vaappabhaM vajataM vaavaSNaM vajalesaM vajarUvaM varsigaM vAsiddha vajakaI vajattaravarDisagaM vaharaM pairAvattaM anukrama [20-25] 5 sa0 REnatantan Planeturary.com ~ 53~ Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [13] dIpa anukrama [26] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) samavAya [13], mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrI abhaya0 vRci: // 25 // vairappamaM vairataM vajhavaNNaM vairalesaM vairarUvaM vairasiMgaM vairasiddhaM vairakUDaM vairuttaravaDisagaM logaM logAvattaM logappamaM logakarta logavaNNaM logalesaM logarUvaM logasiMgaM logasiddhaM logakUDaM loguttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM terasa sAgarovamAI ThiI pa0 te SaM devA terasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIssasaMti yA tesi NaM devANaM terasahiM vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je terasahiM bhavaggahRNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti citi parinibvAissaMti sabvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 13 // atha trayodazasthAnake kiJcillikhyate, iha sthitisUtrebhyo'rvAgaSTa sUtrANi, tatra karaNaM kriyA-karmabandhanibandhanaceSTA tasyAH sthAnAni-bhedAH paryAyAH kriyAsthAnAni, tatrArthAya - zarIrakhajanadharmAdiprayojanAya daNDaH -- trasasthAvarahiMsA arthadaNDaH kriyAsthAnamitiprakramaH 1 tadvilakSaNo'narthadaNDaH 2 tathA hiMsAmAzritya hiMsitavAn hinasti hiMsiSyati vA ayaM vairikAdirmAmityevaMpraNidhAnena daNDo - vinAzanaM hiMsAdaNDaH 3 tathA'kasmAd - anabhisaMdhino'nyavadhAya pravRttyA daNDaH-anyasya vinAzo'kasmAddaNDaH 4 tathA dRSTeH yuddherviparyAsikA viparyAsitA vA dRSTiviparyAsikA dRSTiviparyAsitA vA matibhrama ityarthaH tayA daNDaH --- prANivadha dRSTiviparyAsikAdaNDo dRSTiviparyAsitAdaNDo vA, mitrAderamitrAdibuddhacA hananamiti bhAvaH 5 tathA mRSAvAdaH -- Atmaparo bhayArthamaThI kavacanaM tadeva pratyayaH kAraNaM yasya daNDasya sa mRSAvAdapratyayaH 6 evamadattAdAnapratyayo'pi 7 tathA adhyAtmani-manasi bhava AdhyAtmiko vAhyanimi kriyAyAH trayodaza: sthAnAnAm varNanaM For PalPrsata Use Only ~54~ 13 sama vAyAdhya. // 25 // inary org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [13], ---- -------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [13] HSRCSCREGACCES CHA% A sAnapekSaH zokAbhi(di)bhava iti bhAvaH 8 tathA mAnapratyayo-jAtyAdimadahetukaH9tathA mitradveSapratyayaH-mAtApitrAdInAmalpe'pyaparAdhe mahAdaNDanirvartanamiti bhAvaH 10 mAyApratyayo mAyAnivandhanaH 11 evaM lobhapratyayo'pi 12 airyApathikaH kevalayogapratyayaH karmavandhaH-upazAntamohAdInAM sAtavedanIyabandhaH 13 // tathA 'vimANapatthaDa'tti vimAnaprazastaTA uttarAdharyavyavasthitAH, tathA sohammavaDiMsae'tti saudharmasya devalokasyArddhacandrAkArasya pUrvAparAyatasya dakSiNottara8] vistIrNasya madhyabhAge trayodazaprastaTe zakAvAsabhUtaM vimAnaM saudharmAvataMsakaM saudharmadevalokasyAvataMsakaH-zekharakaH sa iva pradhAnatvAt ityevaM yathArthanAmakamiti, zaMkA vAkyAlaGkAre, arddha trayodazaM yeSu tAnyarddhatrayodazAni tAni ca tAni yojanazatasahasrANi ceti vigrahaH sArdAni dvAdazetyarthaH, tathA'rddhatrayodazAni jAtI-jalacarapaJcendriyatiryaggatI kulakoTInAM yonipramukhAni-utpattisthAnaprabhavAni yAni zatasahasrANi tAni tathocyanta iti, tathA 'pANAussa'tti yatra prANinAmAyurvidhAnaM sabhedamabhidhIyate tatprANAyuAdazaM pUrva tasya trayodaza vastUni-adhyayanavadvibhAgavizeSAH, tathA garbha-garbhAzaye vyutkAntiH-utpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikAH, te ca te paJcendriyatiryagyonikAzceti vigrahaH, prayojana-manovAkAyAnAM vyApAraNaM prayogaH sa trayodazavidhaH, paJcadazAnAM prayogANAM madhye AhArakAhArakamizralakSaNakAyaprayogadvayasya tirazcAmabhAvAt , tau hi saMyaminAmeva staH, saMyamazca saMyatamanuSyANAmeva na tirazvAmiti, tatra satyAsatyobhayAnubhayakhabhAvAzcatvAro manaHprayogAH vAkprayogAzceti aSTau punaraudArikAdayaH paJca kAyaprayogAH evaM tra dIpa anukrama [26] 5 %CE SAREaratTI | kriyAyA: trayodaza: sthAnAnAm varNanaM ~554 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [13], ---- --------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA yAMge prata sUtrAMka [13]] zrIabhaya vRtti CE%A // 26 // dIpa yodazeti, tathA sUramaNDalasya-AditsavimAnavRttasya yojanaM sUramaNDalayojanaM tat 'Na'mityalaGkAre trayodazabhirekapa-18|14 samaSTibhAgairyeSAM bhAgAnAmekapaSTayA yojanaM bhavati tai garyojanasya sambandhibhirUnaM-nyUnaM prajJaptamaSTacatvAriMzad yojana-1|vAyAdhya. bhAgA ityarthaH / vAbhilApena dvAdaza vairAbhilApena lokAbhilApena caikAdaza vimAnAnIti // 13 // cauhasa bhUaggAmA 50 ta0-suhumA apajjattaA suhumA paattayA bAdarA apajattayA bAdarA pajattayA iMdiA apajattayA beiMdiyA paddhattayA teMdiA apajattayA teMdiyA pajattayA cariMdiA apajattayA cariMdiyA pajattayA paMciMdiA asanniapajattayA paMcidiA asannipajatayA paMciMdiA sanniapajattayA paMceMdiA sannipajattayA, caudasa punvA pa0 ta0-upAyapugvamaggeNiyaM ca taiyaM ca vIriyaM puvaM / atthInasthipavAyaM tatto nANaNavAyaM ca // 1 // saJcappavAyapuvaM tatto AyappavAyapuvvaM ca / kammappavAyapuvaM pacakkhANaM bhave navamaM // 2 // vijAaNuppavAya avaMzapAgAu bArasaM puvaM / tatto kiriyavisAlaM puvaM taha biMdusAra ca // 3 // amgeNIassa NaM pubbassa cauddasa vatthU pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cauddasa samaNasAhassIo ukkosiA samaNasaMpayA hotyA, kammavisohimaggaNaM paDucca caudasa jIvahANA pa0 ta0--micchadiTThI sAsAyaNasammadiTThI sammAmicchadiTTI avirayasammadiTThI virayAvirae pamattasaMjae appamattasaMjae niaTTIbAyare aniaTTibAyare suhumasaMparAe uvasAmae yA khavae vA uvasaMtamohe khINamohe sajogI kevalI ayogI kevalI, maraheravayAo NaM jIvAo cauddasa cauddasa joyaNasahassAI cattAri ma eguttare joyaNasae chapa egUNavIse bhAge joyaNassa AyAmeNaM pa0, egamegassa NaM rano cAuratacakvaTTissa cauddasa rayaNA pa0 ta0-itthI anukrama [26] // 26 // Marainrare.org ~56~ Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [14], -------- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [14] rayaNe saNAvairayaNa gAhAvairayaNe purohiyaravaNe vaDairayaNe AsarayaNe hatdhirayaNe asirayaNe daMDaravaNe cakkarayaNe chattarayaNe cammarayaNe maNirayaNe kAgiNirayaNe, jaMbuddIve NaM dIve cauddasa mahAnaIo puvAvareNa lavaNasamudaM samapaMti, taM0 gaMgA siMdhU rohiA rohiaMsA harI harikatA sIA sIodA narakantA nArikAMtA suvaNNakUlA ruppakUlA rattA rattavaI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgajhyANa neraiyANaM caudasa paliovamAI ThiI pa0, paJcamIe NaM puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM cauddasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM cauddasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cauddasa paliovamAI ThiI pa0, laMtae kappe su] devANaM atthegaiyANaM cauddasa sAgarovamAI ThiI pa0, mahAsuke kappe devANaM atgaiyANaM bahaNNeNaM caudasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sirikataM sirimahinaM sirisomanasaM laMtayaM kAviTTha mahiMdakaMtaM mahiMduttaravaLisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi devANaM ukkoseNaM cauddasa sAgarovamAI ThiI pa0 te Na devA caudasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM cauddasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuSpajaha, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je cauddasahiM bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtra 14 // atha caturdazasthAnakaM subodha, navaramihASTau sUtrANyAk sthitisUtrAditi, tatra caturdaza bhUtagrAmAH' bhUtAni-jIvAH teSAM grAmAH-samUhAH bhUtaprAmAH, tatra sUkSmAH sUkSmanAmakarmodayavarttitvAt pRthivyAdaya ekendriyAH, kiMbhUtAaparyAptakAH-tatkarmodayAdaparipUrNakhakIyaparyAptaya ityeko grAmaH, evamete eva paryAsakAH-tathaiva paripUrNakhakIyaparyA dIpa anukrama [27-31] REmiratna Humtaram.org | caturdaza-bhUtagrAmAnAm varNanaM ~57~ Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [14]. ..............................----- mala [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [14] dIpa zrIsamavA- pya iti dvitIyaH, evaM bAdarA bAdaranAmakarmodayAt pRthivyAdaya eva, te'pi paryAsetarabhedAd dvidhA, evaM dvIndriyAdayo- 14 samayAMge pi, navaraM paJcedriyAH sabjino-manaHparyAptyupetA itare tvasacina iti / tathA 'uppAyapuvbe'tyAdi gAthAtrayaM, tathA : vAyAdhya. zrIabhaya 'uppAyapuvvamaggeNiyaM ca'tti yatrotpAdamAzritya dravyaparyAyANAM prarUpaNA kRtA tadutpAdapUrva, yatra teSAmevAgraM parimA-1 itiH NamAzritya tadapreNIyaM, 'taiyaM ca vIriyaM purva'ti yatra jIvAdInAM vIrya procyate-prarUpyate tadvIryapravAdaM 'atthInatthipa-12 // 27||4aavaary'ti yadyathA loke asti nAsti ca tadyatra tathocyate tadassinAstipravAdaM 'tatto nANappavAyaM ca'tti yatra jJAnaM-ma-18 datyAdikaM kharUpamedAdibhiH procyate tat jJAnapravAdamiti / 'saccappavAyapura' ti yatra satyaH-saMyamaH satyaM vacanaM vA samedaM / sapratipakSaM ca procyate tatsatyapravAdapUrva, tataH 'AyaSpavAyapuvaM catti yatrAtmA-jIvo'nekanayaiH procyate tadAtmapra4bAdamiti, 'kammappavAyapurvati yatra jJAnAvaraNAdi karma procyate tatkarmapravAdamiti. 'pacakvANaM bhave navama'ti yatra hA pratyAkhyAnasvarUpaM varNyate tatpratyAkhyAnamiti / 'vijAaNuppavAyati yatrAnekavidhA vidyAtizayA varNyante tadvidyAnu-18 pravAdaM, 'avaMjhapANAu bArasaM purvati yatra samyagajJAnAdayo'vandhyAH -saphalA varNyante tadavandhyamekAdazaM, yatra prANA-jIvA AyuzcAnekadhA varNyante tatprANAyuriti dvAdazaM pUrva, 'tatto kiriyavisAlaM'ti yatra kriyAH-kAyikyA- // 27 // dikAH vizAlA-vistIrNAH sabhedatvAdabhidhIyante tat kriyAvizAlaM 'pura taha viMdusAraM ca' tti lokazabdo'tra lupto| draSTavyaH, tatazca lokasya bindurivAkSarasya sAra--sarvottamaM yattallokabindusAramiti 3 / tathA 'coisa vatthUNi tti dvitIya anukrama [27-31] C SARERatininematural caturdaza-bhUtagrAmAnAm varNanaM ~58~ Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [14], -------- mUlaM [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: BACOC prata sUtrAMka [14] parvasya vastuni-vibhAgavizeSAH tAni ca caturdaza mUlavastUni, cUlAvastUni tu dvAdazeti, tathA 'sAhassio'tti sahasrANyeva sAharuyaM, tathA 'kammacisohI'tyAdi, karmavizodhimArgaNAM pratItya-jJAnAvaraNAdikarmavizuddhigaveSaNAmA-14 zritya caturdaza jIvasthAnAni-jIvabhedAH prajJaptAH, tadyathA-mithyA-viparItA dRSTiryasyAsau mithyASTiH-uditami-18| dhyAtvamohanIyavizeSaH, tathA 'sAsAyaNasammadihitti sahepattattvazraddhAnarasAsvAdanena vartate iti sAkhAdanaH, ghaNTAlAlAnyAyena prAyaHparityaktasamyaktvaH taduttarakAlaM paDAvalikaH, tathA coktam-"uvasamasaMmattAo cayao micchaM a-12 pAvamANassa / sAsAyaNasaMmattaM tadaMtarAlaMmi chAvaliyaM // 1 // " iti, sAkhAdanazcAsau samyagdRSTizceti vigrahaH, 'sammA-18 micchadiTriti samyak ca mithyA ca dRSTiraspeti samyagamithyASTiH-uditadarzanamohanIyavizeSaH, tathA'viratasamyagdaSTizaviratirahitaH viratAvirato-dezavirataH zrAvaka ityarthaH, pramattasaMyataH-kizcitpramAdavAn sarvavirataH, apramattasaMyataH-sarvapramAdarahitaH sa eva, 'niyaTTI' iha kSapakazreNimupazamazreNiM vA pratipanno jIvaH kSINadarzanasaptaka upa zAntadarzanasaptako vA nivRttivAdara ucyate, tatra nivRttiH-yadguNasthAnakaM samakAlapratipannAnAM jIvAnAmadhyavasAya-3 dAbhedaH tatpradhAno bAdaro-bAdarasamparAyo nivRttivAdaraH, 'aNiyaTTibAyare'tti anivRttivAdaraH, saca kapAyASTakakSapa NArambhAnapuMsakavedopazamanArambhAcArabhya vAdaralobhakhaNDakSapaNopazamane yAvadbhavatIti, 'suhumasaMparAe'tti sUkSmaHsajvalanalobhAsakveyakhaNDarUpaH samparAyaH-kaSAyo yasya sa sUkSmasamparAyo-lobhAnuvedaka ityarthaH, ayaM ca dvividha dIpa anukrama [27-31] O CKREEGos A asurary.com caturdaza-jIva/guNa-sthAnAnAm varNanaM ~ 59~ Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [14]. ..............................----- mala [14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [14] dIpa zrIsamavA- ityAha-upazamako vA-upazamazreNIpratipannaH kSapako vA-kSapakazreNipratipanna iti dazamaM jIvasthAnamiti, tathA 15 sama yAMge | upazAntaH-sarvathAnudayAvastho moho-mohanIyaM karma yasya sa upazAntamohaH, upazamavItarAga ityarthaH, ayaM copaza- vAyAdhya. zrIabhaya maNisamAptAvantarmuhUrtaM bhavati, tataH pracyavata eveti, tathA kSINo-niHsattAkIbhUto moho yasya sa tathA, kSayavI vRttiH tarAga ityarthaH, ayamapyantarmuhUrtameveti, tathA sayogI kevalI-manaHprabhRtivyApAravAn kevalajJAnIti, tathA'yogI ke||28|| valI-niruddhamanaHprabhRtiyogaH zailezIgato hakhapaJcAkSarodbhiraNamAtra kAlaM yAvaditi caturdazaM jIvasthAnamiti, 'bharahe' ityAdi, bharatairAvatayorjIvA, iha bharatamairavataM cAropitaguNakodaNDAkAraM yatasta(tasta)yorjIve bhavataH, tatra bharatasya himavato'rvAganantarapradezazreNirjIvA airAvatasya ca zikhariNaH parato'nantarapradezazreNIti bharatairAvatajIvA, 'cAuraMtacakava|hissa'tti catvAro'ntA-vibhAgA yasyAM sA caturantA bhUmiH tatra bhavaH khAmitayeti cAturantaH sa cAsau cakravartI ceti | vigrahaH, ratAni-khajAtIyamadhye samutkarSavanti vastUnIti, yadAha-"ratnaM nigadyate tajAtI jAtI yadutkRSTa"miti, gAhAvaiti gRhapatiH-koSThAgArikaH 'purohiyati purohitaH-zAntikarmAdikArI 'vaha'tti varddhakiH-rathAdini-18 |mApayitA maNiH-pRthivIpariNAmaH kAkiNI-suvarNamayI adhikaraNIsaMsthAneti, iha saptAdyAni paJcendriyANi zeSA-M en NyekendriyANIti, zrIkAntamityAdInyaSTau vimAnanAmAnIti // 14 // pannarasa paramAhammiA pa0 ta0-'aMce aMbarisI ceva, saume sabaileci Avare / baidovarudakAle a, mahA~kAletti Avare // 1 // anukrama [27-31] caturdaza-jIva/guNa-sthAnAnAm varNanaM ~ 60 ~ Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], -------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [15] asipatte gheNu kumbhe, vAlue vearaNIti / kharassare mahAghose, ete pannarasAhiA // 2 // NamI paM arahA pannarasa dhaNUI uDDe uccatteNaM hotthA, dhuvarAhU NaM bahulapakkhassa paDivae pannarasabhAgaM pannarasabhAgeNaM caMdassa lesaM AvarecANaM ciTThati, taMjahA-paDamAe paDhamaM bhAgaM bIAe dubhAgaM taiAe tibhAgaM cautthIe caubhArga paJcamIe paJcabhAgaM chaTThIe chabhAgaM sattamIe sattabhAgaM aTTamIe aTThabhAga navamIe navabhAgaM dasamIe dasabhAgaM ekkArasIe ekkArasabhAgaM bArasIe bArasamAgaM terasIe terasabhAgaM cauddasIe cauddasabhAgaM pannarasesu pannarasabhAga, taM ceva sukkapakkhassa ya uvadaMsemANe uvadaMsemANe ciTThati, taMjahA-paDhamAe paDhamaM bhAgaM jAva pannarasesu pannarasabhAga, cha NakkhattA pannarasamuhattasaMjuttA pa0 ta0-satabhisaya bharaNi addA asalesA sAI vahA jeTThA / ete chaNNakkhattA pannarasamuhuttasaMjuttA // 1 // cettAsoesuNaM mAsesu pannarasamuhatto divaso bhavati, evaM cettamAsesu paNNarasamuhuttA rAI bhavati, vijAaNuppakAyassa NaM puvassa pannarasa vatyU paNattA, maNasANaM paNNarasavihe paoge pataM0-saccamaNapaoge mosamaNapaoge saccamosamaNapaoge asacAmosamaNapaoge saccabaipaoge mosavaipaoge saccamosavaipaoge asaccAmosavaipaoge orAliasarIrakAyapaoge orAliamIsasarIrakAyapaoge veunviyasarIrakAyapoge veulviamIsasarIrakAyapaoge AhArayasarIrakAyappaoge AhArayamIsasarIrakAyapaoge kammayasarIrakAyapaoge, imIse NaM rayaNappamAe puDhavIe atthegaiANa nerahaANaM paNNarasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe asthegaiyANaM neraiANaM paNNarasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM paNNarasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyaMgaiANaM devANaM paNNarasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe atyegaiANaM devANaM paNNarasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA dIpa anukrama [32-37] CAR READhanal Mumurary.org ~61~ Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], -------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: vAyAdhya. prata sUtrAMka zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRttiH RECAS [15] // 29 // dIpa anukrama [32-37] CROCKSG gaMdaM suNaMda maMdAvattaM gaMdappa NaMdakaMtaM gaMdavaNaM NaMdalesaM gaMdajjhayaM NaMdasigaM gaMdasiMheM NaMdakUDaM NaMduttaravaDiMsarga vimANa devatAe 15 samauvavaNNA tesi Na devANaM ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA paNNarasaNDaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM paNNarasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, saMtegaiA mavasiddhiA jIvA je pannarasahiM bhavaggahaNehiM sijiAssaMti bujhissaMti mucisati parinivvAissaMti savvadukkhANamaMta karissaMti // sUtra 15 // atha paJcadazasthAnake sugame'pi kizcillikhyate, iha sthiterA sapta sUtrANi, tatra paramAzca te'dhArmikAca saMkliSTapariNAmatvAtparamAdhArmikAH-asuravizeSAH, ye tisRSu pRthivISu nArakAn kadarthayantIti, tatrAMceyAdi zlokadvayaM, ete ca vyApArabhedena paJcadaza bhavanti, tatra 'aMbe' ti yaH paramAdhArmikadevo nArakAn hanti pAtayati bajhAti nItvA cAmbaratale vimuJcati so'mba ityabhidhIyate 1, 'ambarisI ceva' tti yastu nArakAnihatAn kalpanikAbhiH khaNDazaH kalpayitvA bhrASTrapAkayogyAn karoti so'mbariSIti 2, 'sAme tti yastu rajjuhastaprahArAdinA zAtanapAtanAdi karoti varNatazca zyAmaH sa zyAma iti 3, 'sabaletti yAvare' tti zabala iti cAparaH paramAdhArmika iti prakramaH, sa cAtravasAhRdayakAleyakAdInyutpATayati varNatazca zabalaH karbura ityarthaH 4, 'ruddovarudde' tti yaH zaktikuntAdiSunArakAn protayati sa hai| raudratvAdraudra iti 5, yastu teSAmaGgopAGgAni bhanakti so'tyantaraudgatvAduparaudra iti 6, 'kAle' ti yaH kaNDAdiSu pacati varNataH kAlazca sa kAlaH7, mahAkAla iti cAparaH paramAdhArmika iti prakramaH, sa ca zlakSNamAMsAni khaNDa maram.org | paramAdhArmikAnAm devAnAm varNanaM ~62~ Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], --------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: R- prata sUtrAMka 6-- [15] - dIpa dAyitvA khAdayati varNatazca mahAkAla iti 8, 'asipatte'tti asiH-khaDgastadAkArapatrabadvanaM vikuLa ysttsmaashritaan| nArakAnasipatrapAtanena tilazazchinatti so'sipatraH 9, 'dhaNu'tti yo dhanurvimuktArddhacandrAdivANaiH karNAdInAM chedanabhedanAdi karoti sa dhanuriti 10, 'kuMbhe'tti yaH kumbhAdiSu tAn pacati sa kumbhaH 11, 'bAlu'tti yaH kadambapuSpAkArAsu vajrAkArAsu vaikriyavAlukAsu taptAsu caNakAniva tAn pacati sa vAlukA iti 12, 'veyaraNI iya'tti vaitaraNIti ca paramAdhArmikaH, saca pUyarudhiratraputAmrAdibhiratitApAtkalakalAyamAna tAM virUpaM taraNaM prayojanamasyA iti vaitaraNIti yathArthI nadI vikuLa tattAraNena kadarthayati nArakAniti 13, 'kharassare'tti yo vajrakaNTakAkulaM zAlmalIvRkSaM nArakamAropya kharakharaM kurvantaM kurvan vA kaSeti sa kharakhara iti 14, 'mahAghosa'tti yo bhItAn palAyamAnAn nArakAn pazaniva vATakeSu mahAghopaM kurvanniruNaddhi sa mahAghoSa iti 15, 'evameva (eme) pannarasAhiya'tti eva'mityalambAdikrameNete paramAdhArmikAH paJcadazAkhyAtAH-kathitA jinairiti // 2 // 'dhuvarAhU Na' mityAdi, dvividho rAhuH bhavajAti--parvarAdurghavarAhutha, tatra yaH parvaNi-paurNamAsyAmamAvAsyAyAM vA candrAdityayoruparAgaM karoti sa parvarAhuH, yastu | candrasya sadaiva sannihitaH saJcarati sa dhruvarAhuH, Aha ca-'kiNhaM rAhuvimANaM nicaM caMdeNa hoi avirahiAcauraMgulahai mappattaM heTThA caMdassa taM carada // 1 // " ti, tato'sau dhruvarAhuH 'Na'mitsalakAre bahulapakSasya pratItasya 'pADivayaM ti| 1 kRSNa rAhuvimAnamadhalAniya canvega bhavatyavirahitam / caturaGgulamaprAptamavattAbandasya tatharati // 1 // - anukrama [32-37] - paramAdhArmikAnAm devAnAm varNanaM ~63~ Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [15] dIpa anukrama [ 32-37] samavAya [15], muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRtti: // 30 // "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [15] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH pratipadaM - prathamatithimAdau kRtveti vAkyazeSaH paJcadazabhAgaM paJcadazabhAgeneti vIpsAyAM dvirvacanAdi yathA padaM padena gacchatItyAdiSu pratidinaM paJcadazabhAgaM paJcadazabhAgamiti bhAvaH, candrasya pratItasya lezyAmiti lezyA-dIsitatkAraNatvAt maNDalaM lezyA tAmAvRtya - AcchAdya tiSThati, etadeva darzayannAha - 'tadyathe' tyAdi 'paDhamAi' ti prathamAyAM tithyAM prathamaM bhAgaM paJcadazAMzalakSaNaM candralezyAyA AvRtya tiSThatIti prakramaH anena krameNa yAvat 'pannarasesu'ti paJcadazasu dineSu paJcadazaM paJcadazabhAgamAvRtya tiSThati, 'taM ceva'ti tameva paJcadazabhAgaM zuklapakSasya pratipadAdiSu candralezyAyA upadarzayana 2 - paJcadazabhAgataH khayamapasaraNataH prakaTayan prakaTayan tiSThati dhruvarAhuriti, iha cAyaM bhAvArtha:- SoDazabhAgIkRtasya candrasya SoDazabhAgo'vasthita evAste, ye cAnye bhAgAstAn rAhuH pratidinamekaikaM bhAgaM kRSNapakSe jAgoti zukrapakSe tu vimuJcatIti, uktaM ca jyotiSkaraNDake - 'solasabhAge kAUNa uDubaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamese bhAge puNovi parivahaI joNhA // 1 // iti, nanu candravimAnasya paJcaikaSaSTibhAganyUnayojana pramANatvAt rAhuvimAnasya ca grahavimAnatvenArddhayojanapramANatvAtkathaM paJcadazairdinaizcandravimAnasya mahattvenetarasya ca laghutvena sarvAvaraNaM syAt ? iti, atrocyate, yadidaM grahavimAnAnAmarddhayojanamiti pramANaM tatprAyikamiti rAhorgrahasya yojanapramANamapi vimAnaM sambhAvyate, laghIyaso'pi vA rAhuvimAnasya mahatA tamisrarazmijAlena tasyAvaraNAnna doSa iti, tathA SaD nakSatrANi 1 ghoDA bhAgAn karoDapatihayate'tra pacadaza tAvanmAtrAn bhAgAn punarapi parivardhate jyotsA 1 // Jan Eucation International For Pal Pal Use Only ~ 64~ 15 sama vAyAdhya. // 30 // wor Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [15], --------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [15] dIpa 4aa paJcadaza muhUrtAna yAvacandreNa saha saMyogo yeSA tAni paJcadazamuhUrtasaMyogAni, tadyathA-'sayabhisayA bharaNIo ahA | assesa sAi jeTThA ya / ee channakSattA pannarasamuhuttasaMjuttA // 1 // ' saMyuktaM saMyoga iti, tathA 'cetAsoesu mAsesu'kAti, sthUlanyAyamAzritya caitre'zvayuji ca mAse paJcadazamuhUrto divaso bhavati rAtrizca, nizcayatastu meSasakAntidine tu-15 lAsaMkrAntidine caivaM dRzyamiti / 'paoge'tti prayojanaM prayogaH saparispanda AtmanaH kriyApariNAmo vyApAra ityarthaH, athavA prakarSeNa yujyate-saMyujyate sambadhyate'nena kriyApariNAmena karmaNA sahAtmeti prayogaH, tatra satyArthAlocananivandhanaM manaH satyamanastasya prayogo-vyApAraH satyamanaHprayogaH, evaM zeSeSvapi, navaramaudArikazarIrakAyaprayoga au-12 dArikazarIrameva pudgalaskandhasamudAyarUpatvenopacIyamAnatvAt kAyastasya prayoga iti vigrahaH, ayaM ca paryAptakasyaiva ve-14 ditavyaH, tathaudArikamizrakAyaprayogaH ayaM cAparyAptakaskheti, iha cotpattimAzrityaudArikasya prArabdhasya pradhAnatvAdIdArikaH kArmaNena mizraH, yadA tu manuSyaH paJcendriyatiyA bAdaravAyukAyiko vA vaikriyaM karoti tadaudArikasya prArambhakatvena pradhAnatvAdIdAriko vaikriyeNa mizro yAbadvaikriyaparyAptyA na paryAptiM gacchati, evamAhArakeNApyaudArikasya mizratA'vaseyeti, tathA vaikriyazarIrakAyaprayogo vaikriyaparyAptakasya, tathA caikriyamizrazarIrakAyaprayogastadaparyAsakasya devasya nArakasya vA kArmaNenaiva labdhivaikriyaparityAge vA audArikapravezAddhAyAmaudArikopAdAnAya pravRttebaiMkriyaprAdhAnyAdaudArikeNApi mizratetyeke, tathA AhArakazarIrakAyaprayogastadabhinivRttau satyAM tasyaiva pradhAnatvAt , tathA A anukrama [32-37] 6 . 4 murary on ~65~ Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [15], ...........------------- ----- mUla [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ATESEX 16samabAyAdhya. prata sUtrAMka [15] zrIsamavA- hArakamizrazarIrakAyaprayogaH audArikeNa sahAhArakaparityAgenetaragrahaNAyodyatasya, etaduktaM bhavati-yadAhArakarI yAMga 5 rIbhUtvA kRtakAryaH punarapyaudArikaM gRhNAti tadA''hArakasya pradhAnatvAdaudArikapravezaM prati vyApArabhAvAdhAvat sarvazrIabhaya hAthaiva na parityajatyAhArakaM tAvadaudArikeNa saha mizrateti, Aha-na tattena sarvathA muktaM pUrvanirvartitaM tiSThatyeva tatkathaM vRttiH gRhAti !, satya, tathApyaudArikazarIropAdAnArtha pravRtta iti gRhAtyeva, tathA kArmaNazarIrakAyaprayogo vigrahe samudghA-1 // 31 // tagatasya ca kevalinastRtIyacaturthapaJcamasamayeSu bhavatIti // 15 // solasa ya gAhAsolasagA paM0 ta0-samae veyAlie~ uvasaggaparinnoM itthIpariNoM nirayavibhettI mahAvIrathuI kusIlaparibhAsie~ vIrieM dhamme' samAhI mago" samosaraNe AhAtahieM gaMthe jamaIe gAhAsolasame solaeNsage, solasa kasAyA paM0 ta0-aNaMtANubaMdhI kohe arNatANubaMdhI mANe arNatANudhaMdhI mAyA aNaMtANubaMdhI lobhe apaJcakkhANakasAe kohe apacakkhANakasAe mANe apaJcakkhANakasAe mAyA apaJcakkhANakasAe lome paJcakkhANAvaraNe kohe paJcakkhANAvaraNe mANe paJcAkkhANAvaraNA mAyA pacakkhANAvaraNe lobhe saMjalaNe kohe saMjalaNe mANe saMjalaNe mAyA saMjalaNe lobhe, maMdarassa NaM pavayassa solasa nAmadheyA paM0 ta-madaramerumaNoramai sudaMsaNe sayaMpaime ya girirAyAM / syaNuccaya piyadaMsarNa majjhelogassenAmI ya // 1 // atye a sUridhAvatte sUriAvaraNettika / uttare disAI meM, vaDiMse isa solasame // 2 // pAsassa NaM arahato purisAdANIyassa solasa samaNasAhassIo ukosiA samaNa saMpadA hotyA, AyappavAyassaNaM puvassa NaM solasa vatthU pa0, camaravalINaM uvAriyAleNe solasa joyaNasahassAI AyAmavikrameNaM %ESA dIpa - anukrama [32-37] // 31 // RE15 SARERaunintenasana Randiturary.orm ~66~ Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [16], ------ -------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [16] pa0, laSaNe NaM samude solasa joyaNasahassAI ussehaparibuDIe pa0, imIse paM rayaNappabhAe puDhapIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM solasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamAe puDhavie asthegaiyANaM devANaM solasa sAgarovamAThitI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM solasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM solasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe devANaM atyagaiyANaM solasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA AvattaM viAvattaM naMdiAvataM mahANaMdiAvattaM caMkusaM aMkusapalaMba madaM subhadaM mahAmadaM sababhobhadaM bhaduttaravahiMsagaM vimANaM devattAe uvavaSNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM solasa sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA solasahiM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM solasavAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je solasahiM bhavaggahaNehiM sinissaMti bujhisati mucissaMti parinibvAissaMti sabbadukkhANamaMtakarissaMti // sUtraM 16 // atha SoDazasthAmakamucyate sugama cedaM, navaraM gAthASoDazakAdIni sthitisUtrebhva ArAtsapta sUtrANi, tatra sUtrakRtAgasya prathamazrutaskandhe poDazAdhyayanAni teSAM ca gAthAbhidhAnaM SoDazamiti gAthAbhidhAnamadhyayama poDataM yeSA tAni gAthASoDazakAni, tatra 'samae'tti nAstikAdisamayapratipAdanaparamadhyayanaM samaya evocyate, vaitAlIvacchandojA|tibaddhaM vaitAlIyam, evaM zeSANAM yathAbhidheyaM nAmAmi, 'samosaraNe ti samavasaraNaM prayANAM viSaSTayadhikAnAM pracAdizatAnAM matapiNDanarUpaM, 'ahAptahie tti yathA vastu tathA pratipAdyate yatra tayadhAtathikaM, granthAbhidhAyakaM granthaH, 'jama dIpa anukrama [38-41] 7:40%2-%ANS ~67~ Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [16], ----- --------- mUlaM [16] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRttiH sUtrAMka [16] // 32 // dIpa anukrama [38-41] ie'tti yamakIyaM yamakanibaddhasUtraM 'gAheti prAktanapaJcadazAdhyayanArthasya gAnAgAthA gAthA vA tatpratiSThAbhUtatvAditi, 17 samamerunAmasUtre gAthA zlokazca 'majjhelogassanAbhI yatti lokamadhye lokanAbhizcetyarthaH / / 'uttare yatti bharatAdInAmutta-151vAyAdhya. radigvarttitvAda, yadAha-'sabvesiM uttaro meru'tti [sarveSAmuttaro meruH] 'disAiya'tti dizAmAdidiMgAdirityarthaH 'baDiMse iya'tti avataMsaH-zekharaH sa ivAvataMsa iti, 'purisAdANIya'tti puruSANAM madhye AdeyavetyarthaH, tathA AtmapravAdapUvastha saptamasya, tathA camaravalyodakSiNottarayorasurakumArarAjayoH, 'uvAriyAleNe'tti camaracaJcAbalIcaJcAbhidhAnarAjadhA-2 nyormadhyabhAge tadbhavanayormadhyonnatA'vataratpArthapITharUpe AvatArikalayane poDaza yojanasahasrANyAyAmaviSkambhAbhyAM vRttatvAttayoriti, tathA lavaNasamudre madhyameSu dazasu sahasreSu nagaraprAkAra iba jalamUrdhva gataM tasya cotsedhavRddhiH SoDaza sahasrANi ata ucyate-lavaNasamudraH SoDaza yojanasahasrANyutsedhaparipakSyA prajJapta iti, Ava dInyekAdaza vimAnanAmAni // 16 // sattarasavidde asaMjame pa0 ta0-puDhavikAyaasaMjame AukAyaasaMjame teukAyaasaMjame cAukAyaasaMjame vaNassaikAyaasaMjame beiMdiaasaMjame teiMdiyaasaMjame cauridiyaasaMjame paMciMdiaasaMjame ajIvakAyaasaMjame peddAasaMjame uhAbhasaMjame avahahu asaM- // 32 // jame appamaaNAasaMjame maNaasajame vaiasaMjame kAyaasaMjame, sattarasavihe saMjame pa0 ta0-puDhavIkAyasaMjame AukAyasaMjame teukAyasaMjame vAukAyasaMjame vaNassaikAyasaMjame iMdiasaMjame teiMdiasaMjame cauridiasaM jame paMciMdiasaMjame ajIvakAyasaMjame ~68~ Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [17], --------- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata *% sUtrAMka [17] dIpa anukrama [42] pehAsajame ubehAsaMjame avagusajame pamajaNAsaMjame maNasaMjame vaisajame kAyasaMjame, mANusattare NaM pabbae sattarasaekkacIse joyaNasae uDDU uccatteNaM pa0, savvesipi NaM velaMdharaaNuvelaMdharaNAgarAINaM AvAsapavvayA sattarasaekavIsAI joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, lavaNe NaM samudde sattarasa joyaNasahassAI sacamgeNaM pa0, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo sAtiregAI sattarasa joyaNasahassAI uDDe uppatittA tatopacchA cAraNANaM tiriA gatI pavattati, camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo tigichikUDe uppAyapavae sattarasa ekavIsAI joyaNasavAI uI uccatteNaM 50, balissa NaM asuriMdassa ruagiMde uppAyapavvae sattarasa ekavIsAI joyaNasayAI uDDe upatteNaM pa0, sattarasavihe maraNe pa0-AvIImaraNe ohimaraNe AyaMtiyamaraNe valAyamaraNe vasaTTamaraNe aMtosalamaraNe tambhavamaraNe cAlamaraNe paMDitamaraNe cAlapaMDitamaraNe chaumatthamaraNe kevalimaraNe vehANasamaraNe giddhapiTThamaraNe bhattapacakkhANamaraNe iMgiNimaraNe pAovagamaNamaraNe, suhumasaMparAe NaM bhagavaM suhunasaMparAyabhAve vaTTamANe sattarasa kammapagaDIo NibaMdhati taM0-AbhiNiyohiyaNANAvaraNe suyaNANAvaraNe ohiNANAvaraNe maNapajavaNANAvaraNe kevalaNANAvaraNe cakkhudaMsaNAvaraNe acakkhudasaNAvaraNe mohIdasaNAvaraNe kevaladaMsaNAvaraNe sAyAveyaNijaM jasokittinAma uccAgoyaM dANaMtarAyaM lAbhaMtarAyaM bhogaMtarAya uvabhogatarAyaM vIriaaMtarAya, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyagaiANaM neraiyANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0,paMcamIe puDhavIe atyegaiyANa neraiyANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atyegaiANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiANaM devANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe devANa ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI 50, sahassAre kappe devANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sAmANaM susAmANaM ATER+ CK SAREaratim ona mararyorg ~69~ Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [17], -------- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka ACC dIpa anukrama [42] zrIsamavA- mahAsAmANaM paumaM mahApaumaM kumudaM mahAkumudaM naliNaM mahAnaliNaM poMDarI mahApoMDarI sukkaM mahAsukaM sIhaM sIhakataM sIhavIya bhA- 17sapa yAMge vivaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0,te NaM devA sattarasahiM addhamAsehiM ANamaMti. cAyAdhya. zrIabhaya vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM sattarasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiA ciH jIvA je sattarasahiM bhavaggahaNehi sijjhissati bujhissaMti mucissaMti parinivvAissaMti sambadukkhANamaMta karissati // sUtra 17 // atha saptadazasthAnakaM, taba vyaktaM, navaramiha sthitisUtrebhyo'rvAg daza, tathA ajiivkaayaasNymo-vikttsuvrnnbhu||33|| mUlyavaskhapAtrapustakAdigrahaNaM, prekSAyAmasaMyamo yaH sa tathA, sa ca sthAnopakaraNAdInAmapratyupekSaNamavidhipratyupekSaNaM vA, upekSA'saMyamo'saMyamayogeSu vyApAraNaM saMyamayogeSvavyApAraNaM vA, tathA apahatyAsaMyamaH avidhinocArAdInAM pariSThApanato yaH sa tathA, apramArjanA'saMyamaH-pAtrAderapramArjanayA'vidhipramArjanayA veti, manovAkAyAnAmasaMyamA-18 steSAmakuzalAnAmudIraNAnIti / asaMyamaviparItaH saMyamaH / velandharAnuvelandharAvAsaparvatasvarUpaM kSetrasamAsagAthAbhiravagantavyaM, etAzcaitAH- "desa joyaNasAhassA lavaNasihA cakkavAlao ruMdA / solasasahassa ucA sahassamegaM tu ogADhA // 1 // desUNamaddhajoyaNa lavaNasihopari dagaM tu kAladuge / atiregaM 2 parivaDDai hAyae vAvi // 2 // abhaMtariyaM velaM dharaMti lavaNodahissa nAgANaM / bAyAlIsasahassA dusattari sahassa bAhiriyaM // 3 // saTThI nAgasahassA gharaMti agge dAyojanasahabhANi zavaNazimA cakavAlato vistIrNa posahasobA sahasramekaM rakhamAdA // 1 // dezogAtha poja lavazikhIpari dakaM tu phAladdhike / atire-18 CIkamatire parivardhate hIyate nA'pi ||2||sbhaatrii velA dhArayanti lavaNodadhena gAnA / hAtvAriMzasAhasrANi dvisaptatiH sahasrANi bAyAM // 3 // Sadhi nAgasahasrANi dhArayati agre dakaM samudakha / velandharANAmAvAsAH kapaNe calatamA dikSu catvAraH // 4 // atunaturary.org 'asaMyamasya saptadaza bhedA: ~ 70~ Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [17], ---------- mUlaM [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata SACXCX sUtrAMka [17] digaM samudassa / velaMdhara AvAsA lavaNe ya caudisiM cauro // 4 // puSadisA aNukamaso godhubha 1 dagabhAsa 2 saMkha 3|| dagasImA 4 / gothubhe 1 sivae 2 saMkhe 3 maNosile 4 nAgarAyANo // 5 // aNuvelaMdharavAsA lavaNe vidisAsu saMThiA cauro / kakoDe 1 vijuppabhe 2 kelAsa 3 'ruNappabhe 4 ceva // 6 // kakoDaya kaddamae kelAsa'ruppabhettha[nAga] raayaanno| vAyAlIsasahasse gaMtuM uyahiMmi savvevi // 7 // cattAri ya joyaNasae tIse kosaM ca uggayA bhUmI / sattarasa joyaNa-18 sae igavIse UsiA sabbe ||8||"tti 'cAraNANaM'ti jayAcAraNAnAM vidyAcAraNAnAM ca 'tiritti tiryag rucakAdidvIpagamanAyeti, tiginchikUTa utpAtaparvato yatrAgatya manuSyakSetrAbhigamanAyotpatati, sa ceto'saGkhyAtatame'ruNodayasamudre dakSiNato dvicatvAriMzataM yojanasahasrANyatikramya bhavati, rucakendrotpAtaparvatastvaruNodayasamudra eva uttara-13 to evameva bhavatIti, 'AvIImaraNe tti A-samantAdvIcaya iva bIcayaH-AyurdalikavicyutilakSaNAvasthA yasmiMsta-14 dAvIci athavA bIciH-vicchedastadabhAvAdavIci, dIrghatvaM tu prAkRtatvAttadevaMbhUtaM maraNamAvIcimaraNaM-pratikSaNamAyurdravyavicaTanalakSaNaM, tathA'vadhiH-maryAdA tena maraNamavadhimaraNaM, yAni hi nArakAdibhavanivandhanatayA''yuHkarmada-15 likAnyanubhUya mriyate yadi punastAnyevAnubhUya mariSyati tadA tadavadhimaraNamucyate, tadvyApekSayA punastadhaNAvadhi pUrvadiganukramatI gosyUmadakabhAsazasayakasImAnaH / gostUbhazivazakamanaHzilA nAgarAjAH // 4 // anucelamdharAvAsA vaNe vidikSu catvAraH saMsthitAH / karkoTako vidyutprabhaH kailAso'rUNaprabhavaina // 5 // kaTakakardamakakailAso'kSaNaprabhona rAjAnaH / vAcallAriMzat sahasrANi gatvodadhau sareM // 6 // catvAri yojanazatAni vizana koza codatA bhUmiH / saptadazayojanazatAni ekaviMzAmyucchritAH sarve // 4 // dIpa anukrama [42] Shanmurary ou ~71~ Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [17], ...........------------- ----- mUla [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata vAyAdhya. sUtrAMka [17] dIpa anukrama [42] zrIsamavA- yAvajIvasya mRtatvAditi, tathA 'AyaMtiyamaraNe'tti AtyantikamaraNaM yAni nArakAdhAyuSkatayA karmadalikAnyanu yAMga bhUya niyate mRtazca na punastAnyanubhUya mariSyatIti, evaM yanmaraNaM tanyApekSayA atyantabhASitvAdAtyantikamiti, zrIabhaya balAyamaraNe'tti saMyamayogebhyo balatAM-bhagnavratapariNatInA pratinAM maraNaM valanmaraNaM tathA vazena-indriyaviSaya vRttiH pAratatryeNa RtA-bAdhitA yazArtAH snigdhadIpakalikAvalokanAt zalabhavat tathA'ntaH-madhye manasItyarthaH zalyamiva // 34 // zalyamaparAdhapadaM yasya so'ntaHzalyo-lajjAbhimAnAdibhiranAlocitAtIcArastasya maraNam antaHzalyamaraNaM, tathA yasmin bhave-tiryagamanuSyabhavalakSaNe varttate jantustadbhavayogyamevAyurvadA punaH tatkSayeNa niyamANasya yadbhavati tattadbha vamaraNaM, etaca tiryagamanuSyANAmeva na devanArakANAM, teSAM teSveyotpAdAbhAvAditi, tathA bAlA iva bAlA:-aviratAsteSAM maraNaM vAlamaraNa, tathA paNDitAH-sarvaviratAsteSAM maraNaM paNDitamaraNam, bAlapaNDitAH--dezaviratAsteSAM | maraNaM bAlapaNDitamaraNaM, tathA chamasthamaraNam-akevalimaraNaM, kevalimaraNaM tu pratItaM, 'vehAsamaraNaM'ti vihAyasi-vyodAmani bhavaM hAyasaM, vihAyobhavatvaM ca tasya vRkSazAkhAdyabaddhatve sati bhAvAta. tathA gRDhaiH-pakSivizeSarupalakSaNatvAcchakuni M kAzivAdibhizca spRSTaM-sparzanaM yasiMstadvanaspRSTam athavA gRdhrANAM bhakSyaM pRSThamupalakSaNatvAdudarAdi yatra taddhapRSTham, idaM [ca karikarabhAdizarIramadhyapAtAdinA gRdhAdibhirAtmAnaM bhakSayato mahAsattvasya bhavati, tathA bhaktasya-bhojanasya yAvadAjI pratyAkhyAnaM yasmiMstattathA, idaM ca trividhAhArasya caturvidhAhArasya vA niyamarUpaM sapratikarma ca bhaktaparijeti GENCESCR // 34 maraNasya saptadaza bhedA: ~ 72 ~ Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [17], .............------------ ---- mUla [17] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 15 prata sUtrAMka [17] dIpa anukrama [42] yam, tathA iGgyate pratiniyatadeza eva ceSTyate'syAmanazanakriyAyAmitIkinI tayA maraNamiGginImaraNam, taddhi caturvidhAhArapratyAkhyAturnipratikarmazarIrasyeGgitadezAbhyantaravarttina eveti, tathA pAdapasyevopagamanam-avasthAna yasmin tatpAdapopagamanaM tadeva maraNamiti vigrahaH, idaM ca yathA pAdapaH kvacit kathaJcid nipatitaH samamasamamiti cAvibhAvayannizcalamevAste tathA yo varttate tasya tadbhavatIti / tathA sUkSmasamparAyaH upazamakaH kSapako vA sUkSmalobhakapAyakiTTikAvedako bhagavAn-pUjyatvAt sUkSmasamparAyabhAve vartamAnaH-tatraiva guNasthAnake'vasthitaH nAtItAnAgatasUkSmasamparAyapariNAma ityarthaH saptadaza karmaprakRtIrnivabhAti viMzatyuttare bandhaprakRtizate'nyA na banAtItyarthaH, pUrvataraguNasthAnakeSu bandhaM pratItya tAsAM vyavacchinnatvAt, tathoktAnAM saptadazAnAM madhyAdekA sAtAprakRtirupazAntamohAdiSu bandhamAzrityAnuyAti, zeSAH SoDazehaiva vyavacchidyante, yadAha-"nANaM 5tarAya 10 dasagaM daMsaNa cattAri 14 uca 15/ jasakittI 16 / eyA solasapayaDI suhumakasAyami vocchinnA // 1 // " sUkSmasamparAyAtpare na vAntItyarthaH, sAmAnAdIni saptadaza vimAnAnAM nAmAnIti // 17 // aTThArasavihe baMbhe paM0 taM0-orAlie kAmabhoge Neva sayaM maNeNaM sevai novi aNNaM maNeNaM sevAvei maNeNaM sevaMtaM pi aNNaM na samaNujANAi orAlie kAmabhoge Neva sarva vAyAe sevai novi aNNaM vAyAe sevAvei vAyAe sevaMtaMpi aNNa na samaNujANAi orAlie kAmabhoge Neva sayaM kAyeNe sevai Novi ya'NaM kAraNaM sevAvei kAraNaM sevataMpi aNNaM na sa maNujANAi, dive SARERatanimita Narayan maraNasya saptadaza bhedA: ~ 73~ Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [18], ------- -------- mUlaM [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA 18 samavAyAdhya yAMge prata sUtrAMka zrIamaya ciH [18] %-15 // 35 // kAmabhoge Neva seyaM maNeNaM sevai Novi aNNaM maNaNaM sevAvei maNeNaM sevaMtapi aNNaM na samaNujANAi dice kAmabhoge Neva sarya vAyAe sevai Novi aNNaM vAyAe sevAvei vAyAe sevaMtapi aNNaM na samaNujANAi dine kAmabhoge Neva sarya kAeNaM sevai govi aNNaM kAraNaM sevAvei kAraNaM sevaMtapi aNNaM na samaNujANAi, arahato NaM arihanemissa aTThArasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hotyA, samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM samaNANaM NiggaMthANaM sakhuDyaviattANaM advArasa ThANA pa0 taM-vayamkaM 6 kAyachakaM 12, akappo 13 gihimAyaNaM 14 / paliyaMka 15 nisijA 16 ya, siNANaM 17 sobhavajaNaM 18||shaa AyArassa NaM bhagavato sacUliAgassa aTThArasa payasahassAI payaggeNaM pa0, baMbhIe NaM livIe aTThArasavihe lekhavihANe pa00-bhI javaNI liyaudosA UriokharoTTiA kharasAvirbhA pahArAIyA uccattariyA akUkharapuhiyo bhogavayatA veNatiyoM NiNhaiyo aMkalipi gaNialivI gaMdhavalivI bhUyalivi AdaMsaliMbI mAhesarIlivI dAmilivI bolidilivI, atthinatthiSpavAyassa NaM pubvassa aTThArasa vatthU pa0, dhUmapyamAe NaM puDhavIe ahArasuttaraM joyaNasayasahassaM bAhaleNaM pa0, posAsAhesu NaM mAsesu sai unkoseNaM aTThArasamuhutte divase bhavai sai ukoseNaM aTThArasamuhuttA rAtI bhavai, imIse gaM syaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANaM nerajhyANaM aTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANa devANaM atyegaiyANaM advArasa paliokmAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyagaiANaM devANaM aTThArasa paliovamAI ThiI 50, sahassAre kappe devANaM ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, ANae kappe devANaM atyagaiyANaM jahaNNeNaM aTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA kAlaM sukAlaM mahAkAlaM aMjaNaM riTTha sAlaM samANaM durma mahAdumaM visAlaM susAlaM pauma paumagumma kumuda kumudagumma naliNaM naliNagumma puMDarIaM puMDarIyagummaM sahassAravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM aTThArasa sAgarovamAI 3 dIpa anukrama [43-45]] 8 % E3 // 35 // % ~74 ~ Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [18], ------- --------- mUlaM [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [18] 9699 ThiI pa0 te Na devA NaM aTThArasehiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA usasaMti vA nIsasaMti vA tesi Na devANaM advArasavAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, saMtegaiA bhavasiddhiyA je advArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muvissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissati // sUtra 18 // athASTAdazasthAnakam, iha cASTau sUtrANi sthitisUtrebhyo'rvAk sugamAni ca, navaraM 'babhetti brahmacarya yayaudArikakAmabhogAn-manuSyatiryaksambandhiviSayAn tathA divyakAmabhogAn-devasambandhina ityarthaH / tathA 'sakhuDDagaviyatANaM'ti saha kSudrakairvyaktaizca ye te sakSudrakavyaktAH teSAM, tatra kSudrakA-vayasA zrutena vA'vyaktAH, vyaktAstu ye vayAzrutAbhyAM pariNatAH, sthAnAni-parihArasevAzrayavastUni 'prataSaTakaM' mahAtratAni rAtribhojanaviratizca 'kAyapadaka' pRthivIkAyAdi, akalpaH-akalpanIyapiNDazayyAvastrapAtrarUpaH padArthaH, 'gRhibhAjana'sthAlyAdiH paryako-maJcakAdi niSadyAstriyA sahAsanaM 'snAnaM zarIrakSAlanaM 'zobhAvarjana' prtiitN| tathA 'AcArasaM prathamAGgasya sacUlikAkasya-cUDAsamanvi-18 tasya, tasya piNDaiSaNAdyAH paJca cUlAH dvitIyazrutaskandhAtmikAH sa ca navabrahmacaryAbhidhAnAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpaH, tasyaiva cedaM padapramANaM na cUlAnAM, yadAha-"nevavaMbhaceramaio aTThArasa payasahassIo veo / havai ya sapaMcacUlo bahubahutarao payaggeNaM // 1 // " ti, yacca sacUlikAkaspeti vizeSaNaM tattasya cUlikAsattApratipAdanArtha, na tu padapramA 1 navanAmacargamayo'STAdazapadasAhatiko vedaH / bhavati ca sapaJcacUlo bAhubahutarakA padAmeNa // 1 // -%25-09-% dIpa anukrama [43-45]] --------SACRICS ~ 75~ Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [18], ..........-------------- ----- mUla [18] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [18] zrIsamavA- NAbhidhAnArtha, yato'vAci nandITIkAkRtA-'aTThArasapayasahassANi puNa paDhamasuyakhaMdhassa navavaMbhaceramaiyassa pamANaM, 19 sama yAMge vicittatthANi ya suttANi gurUvaesao tesiM atyo jANiyanvotti, padasahasrANIha yatrArthIpalabdhistatpadaM, 'padANe'-18 vAyAdhya. zrIabhayAti padaparimANeneti, tathA 'baMbhi'tti brAmI-Adidevasya bhagavato duhitA brAjhI vA-saMskRtAdibhedA vANI tAmA-1 zritya tenaiva yA darzitA akSaralekhanaprakriyA sA brAmIlipiH atastasyA brAjhyA lipeH 'Na' mityalaGkAre lekho-lekhanaM / // 36 // tasyA vidhAna-bhedo lekhavidhAnaM prajJapta, tadyathA-vabhItyAdi, etatkharUpaM na dRSTamiti na drshitN| tathA yaloke yathA-15 Msti yathA vA nAsti athavA sthAdvAdAbhiprAyastattadevAsti nAti vetyevaM pravadaMtItyastinAstipravAdaM, taca caturtha pUrva tasya, tathA dhUmaprabhA paJcamI aSTAdazottaraM aSTAdazayojanasaha sAdhikamityarthaH, 'bAhalyena' piNDena, 'posAsADhe'tyAderevaM yojanA-ASADhamAse 'saI' iti sakRdekadA karkasaGkAntAvityarthaH utkarSeNa-utkarSato'STAdazamuhUtrto divaso bhavati, patriMzaghaTikA ityarthaH, tathA pauSamAse sakRditi-makarasAntau rAtrizcaivaMvidheti, kAlasukAlAdIni viMzatirvimAnAni // 18 // egUNavIsaM NAyajjhayaNA paM0 ta0-ukkhittaNAeM saMpADe, aMDe kumme a selaai / tuMbe a rohiNI malI, mAgaMdI caMdibhAti a // 1 // dAvaIve udagAeM, mardukke tettalI ith| naMdiphaile avarakoM, AINe suMsI i // 2 // avare apoNDarIe, goe egUNavIsame / jaMbUddIve NaM dIve sUriA ukkoseNaM egUNavIsa joyaNasayAI ur3amaho tavayaMti, sukkeNaM mahaggahe avareNaM udie samANe egUNavIsa NakkhattAI samaM cAra carittA avareNaM asthamaNaM uvAgacchai, jaMbuddIvassa NaM dIvassa kalAo egUNavIsaM cheaNAo pa0, egUNavIsa %%%%*CHAR dIpa anukrama [43-45]] V ~76~ Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [19] dIpa anukrama [ 46-49] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) samavAya [19], mUlaM [19] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 7 sa0 Eraton titrA agAravA samajhe vasittA muMDe bhavittA NaM agArAo aNagAriaM pavyaithA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyegaiANaM neraiANaM egUNavIsa palio mAI ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atyegaiANaM neraiyANaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devA atmaANaM guNavIsapalio mAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyegaiyANaM devANaM egUNavIsaM palio mAI ThiI pa0, ANayakappe atthe ANaM devANaM ukkoseNaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, pANae kappe atyegaiANaM devANaM jaNeNaM egUratasAgarovamA ThiI pa0, je devA ANataM pANataM NataM viNataM ghaNaM susiraM iMdaM iMdokaMtaM iMduttaravarDisagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devAnaM ukkoseNaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA egUNavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, teti NaM devANaM egUNavIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegai A bhavasiddhiyA jIvA je egUNavIsAe bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muSissaMti parinicvAissaMti sabvadukkhANaM aMtaM karissati // sUtraM 19 // athaikonaviMzatitamasthAnaM, tatra sthitisUtrebhyaH paJca sUtrANi sugamAni ca, navaraM jJAtAni dRSTAntAstatpratipAdakAnyadhyayanAni paSThAGgaprathamazrutaskandhavarttIni, 'ukkhitte'tyAdi sArddhaM rUpakadvayam idaM ca SaSThAGgAdhigamAdavaseyamiti, tathA 'jaMbuddIve NaM' ityAdI bhAvanA - sUryau khasthAnAdupari yojanazataM tapato'dhazvASTAdaza zatAni, tatra ca samabhUtale'STau bhavanti, daza cAparavidehe jagatIpratyAsannadeze, jambUdvIpAparavidehe hi nimnIbhavat kSetramantime vijayadvArasya | deze adholoka dezamadhigatamiti, dvIpAntarasUryAstu rddha zatamadho'STazatAni, kSetrasya samatvAditi, tathA zukrasUtre 'nakkha For Pale Only ~77 ~ nbrary org Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [19], ------ --------- mUlaM [19] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [19] dIpa zrIsamavA- tAIti vibhaktipariNAmAnakSatraiH samaM saha cAra-caraNaM caritvA-vidhAyeti, tathA 'kalAo'tti 'paMcasae chabbIse 19samayAMge dAchacca kalA vitthaDaM bharahavAsa mityAdiSu jambUdvIpagaNiteSu yAH kalA ucyante tA yojanabaikonaviMzatibhAgacchedanAH, vAyAdhya. zrAabhayA ekonaviMzatibhAgarUpA iti bhAvaH, 'agAramajhe vasitta'tti agAraMgohaM adhika-Adhikyena cirakAlaM rAjyaparipA-|| vRttiH lanataH A-maryAdayA nItyA basitvA-upitvA tatra vAsaM vidhAyeti, adhyeSTayA pratrajitAH, zeSAstu paJca kumaar||37|| bhAva evetsAha ca-"vIraM arihanemiM pAsa maliM ca vAsupujaM ca / ee mottUNa jiNe avasesA Asi raayaanno||1||"ti|| vIsaM asamAhiThANA paM0 20-davadavacAra yAvi bhavai apamaniyacAri Avi bhavaI duppamaniyacAri Avi bhavai atiritasajAsaNiaiM rAtiNiaparibhAsI therovaghAie bhUovaghAieM saMjalaNe kohaNe piTimaMsieM abhikkhaNaM 2 ohAraittA bhavaI NavANaM adhikaraNANaM aNuppaNNANaM upAettA bhavaI porANANaM adhikaraNANaM khAmiaviusaviANaM puNodIrattA bhavai sasarakkhapANipAeM akAlasajAyakArae yAvi bhaI kalahakare sahakareM jhaMjhakareM sarappamANabhoI esaNA'samite Avi bhavai, muNisuvvae gaM arahA vIsaM dhaNUI uDDe uccateNaM hotthA, savvevia NaM ghaNodahI vIsa joyaNasahassAI bAhalleNaM pa0, pANayassa NaM davidassa devaraNo vIsaM sAmANiasAhassIopa0, NapuMsayaveyaNiassa NaM kammassa vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo baMdhao baMdhaThiI pa0, pacakkhANassa Ne puvassa vIsa vatthU, ussappiNiosappiNimaMDale vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo kAlo pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANa neraiyANaM vIsaM paliovamAI ThiI pa0, chaThThIe puDhavIe asthagaiyANaM neraiyANaM vIsaM sAgarovamAI ThiI 50, anukrama [46-49] ~ 78~ Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [20], ----- -------- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [20] asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM vIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyaMgaiyANaM devANaM vIsaM paliovamAI ThiI pa0, pANate kappe devANaM ukkoseNaM vIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, AraNe kappe devANaM jaharaNeNa vIsa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sAyaM visAyaM suvisAyaM siddhatthaM uppalaM bhittilaM tigicchaM disAsovatthiyaM palaMba rulaM puppha supuppha pupphAvattaM puSphapamaM puSphakaMtaM pupphavaNNaM pupphalesaM pupphajjhayaM puSpharsigaM puSphasiddhaM pupphuttaravarDisagaM vimANaM devattAe ucavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM vIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, te NaM devA vIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM vIsAe vAsasahassehiM AhAraDhe samuSpajai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je vIsAe bhavamgahaNehiM sinjhissaMti bujhissaMti mucissaMti pariNivvAissaMti sabbadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 20 // atha viMzatitamasthAne kiJcilikhyate, tatra sthitisUtrebhyo'rvAk sapta sUtrANi, tatra samAdhAnaM samAdhiH-cetasaH khAsthya mokSamArge'vasthAnamityarthaH na samAdhirasamAdhistasyAH sthAnAni-AzrayabhedAH paryAyA vA asAmAdhisthAnAni, tatra 'davadavacArittiyo hi drutaM drutaM carati-gacchati so'nukaraNazabdato davadavacArItyucyate, cApItyuttarAsamAdhisthAdAnApekSayA samuthayArthaH, bhavatIti prasiddhaM, sa ca drutaM drutaM saMyamAtmanirapekSo brajanAtmAnaM prapatanAdibhirasamAdhau yojayati anyAMzca sattvAn bhannasamAdhau yojayati, sattvavadhajanitena ca karmaNA paraloke'pyAtmAnamasamAdhau yojayati, ato drutagantRtvamasamAdhikAraNatvAdasamAdhisthAnam , evamanyatrApi yathAyogamavaseyaM 1, tathA apramArji dIpa anukrama [50] JAMEaratiniXI PRODurary.au | asamAdhe: viMzati sthAnAni ~ 79~ Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [20], ----- --------- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMge prata sUtrAMka [20] zrIsamavA- tacArI 2 duSpramArjitacArI ca 3 sthAnanipIdanatvagvartanAdiSvAtmAdivirAdhanAM labhate, tathA'tiriktA-atipra-II 20sama |mANA zayyA-vasatirAsanAni ca-pIThakAdIni yasya santi so'tiriktazayyAsanikaH, sa ca atiriktAyAM zayyAyAM | vAyAdhya. zrIabhaya ghayazAlAdirUpAyAmanye'pi kArpaTikAdaya Avasanti iti taiH sahAdhikaraNasambhavAdAtmaparAvasamAdhau yojayatIti, vRttiH evamAsanAdhisyenApi vAcyamiti 4, tathA 'rAvikaparIbhASI' AcAryAdipUjyapuruSaparAbhavakArI, sa caatmaanm||38|| nyAMcAsamAdhau yojayatyeva 5, tathA sthavirA-AcAryAdiguravaH tAnAcAradoSeNa zIladoSeNa ca jJAnAdibhirvopahantI-1 | yevaMzIlaH sa eva ceti sthaviropaghAtikaH 6, tathA bhUtAni-ekendriyAstAnanarthata upahantIti bhUtopaghAtikaH 7, tathA savalatIti sajjvalanaH-pratikSaNaroSaNaH 8, tathA krodhanaH-sakRt kruddho'tyantakuddho bhavati 9, tathA pRSThimAMsAzikA-parAimukhasya parasthAvarNavAdakArI 10, 'abhikkhaNaM abhikkhaNaM ohArayitta'tti abhIkSNamabhIkSNamavadhArayitA-zakSitasyApyarthasya niHzakSitasyaivamevAyamityevaM vaktA, athavA'vahArayitA-paraguNAnAmapahArakArI, yathA adAsA-12 dikamapi paraM bhaNati-dAsastvaM caurastvamityAdi 11, tathA'dhikaraNAnAM-kalahAnAM yatrAdInAM votpAdayitA 12, porANANati purAtanAnAM kalahAnAM kSamitavyavazamitAnAM-marSitatvenopazAntAnAM punarudIrayitA bhavati 13, tathA / // 38 // M'sarajaskapANipAdoM' yaH sacetanAdirajoguNDitena hastena dIyamAnAM bhikSAM gRhNAti, tathA yo'sthaNDilAdeH sthaNDilAdau sakAmanna pAdau pramArTi athavA yastathAvidhe kAraNe ('sati) sacittAdiprathivyAM kalpAdinA'nanta %ARCOMOM dIpa CRECE5A5%25A5% anukrama [10] RACK | asamAdhe: viMzati sthAnAni ~80~ Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [20], ------ -------- mUlaM [20] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 565 prata sUtrAMka [20] dIpa anukrama [50] ritAyAmAsanAdi karoti sa sarajaskapANipAda iti 14, tathA akAlakhAdhyAyAdikArakaH pratItaH 15, tathA TrA |'kalahakaraH' kalahahetubhUtakartavyakArI 16, tathA 'zabdakaraH' rAtrI mahatA zabdenolApakhAdhyAyAdikArako gRhastha-* PbhASAbhASako vA 17, tathA 'jhamjhAkaro' yena yena gaNasya bhedo bhavati tattatkaro, yena vA gaNasya manoduHkhaM samutpa-12 dyate tadApI 18, tathA 'sUrapramANabhojI' sUryodayAdastamayaM yAvadazanapAnAdyabhyavahArI 19, eSaNAasamitazcApi bhavati-aneSaNAM na pariharati, preritazcAsau sAdhubhiH kalahAyate, tathA'neSaNIyamapariharan jIvoparodhe vartate, evaM cAtmaparayorasamAdhikaraNAdasamAdhisthAnamidaM viMzatitamamiti 20 // tathA ghanodadhayaH-saptapRthivIpratiSThAnabhUtAH, sAmAnikAH-indrasamAnarddhayaH sAhasyaH-sahasrANi, bandhato-bandhasamayAdArabhya bandhasthitiH sthitibandha ityarthaH, pratyAkhyAnanAmakaM pUrva navama, sAtAdIni caikaviMzatirvimAnanAmAnIti // 20 // ekavIsa sabalA paNNatA, taMjahA-hatyakammaM karemANe sarbale mehuNaM paDisevamANe seMbale rAimoSaNaM bhuMjamANe sarvale AhAkamma bhuMjamANe saMghale sAgAriyaM piMDaM muMjamANe sarvale uddesiyaM kIyaM AiDe dijamANaM bhuMjamANe sarvale abhikkhaNaM paDiyAikkhettANaM bhuMjamANe sabaile aMto chaNhaM mAsANaM gaNAo gaNaM saMkamamANe sarvale aMto mAsassa to dagaleve karemANe sabaile aMto mAsassa tao mAIThANe sevamANe saMbale rAyapiMDaM bhuMjamANe saMpale AuTTiyAe pANAivAyaM karemANe saMbaile AuTTiAe musAvAyaM vadamANe saMbale AuhiAe adiNNAdANaM giNhamANe saMbaile AuTTiAe aNaMtarahiAe puDhavIe ThANaM vA nisIhiyaM vA REarama murary.com | asamAdhe: viMzati sthAnAni ~81~ Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [21], ---- -------- mUlaM [21] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA yAMga zrIabhaya 21 samavAyAdhya. prata sUtrAMka 21) // 39 // dIpa cetemANe sabaile evaM AuTTiA cittamaMtAe puDhavIe evaM AuTTiA cittamaMtAe silAe kolAvAsaMsi vA dArue aNaM vA sija vA nisIhiyaM vA cetemANe sarpale jIvapaidie sapANe sabIe saharie sauttine paNagadagamaTTImakaDAsaMtANae tahappagAre ThANaM vA sijhaM vA nisIhiyaM vA cetemANe saMvaile AuTTiAe mUlabhoaNaM vA kaMdabhoaNaM vA tayAbhovaNaM vA pavAlabhoyaNaM vA puSphabhoyaNaM vA / phalabhovaNaM hariyabhoyaNaM vA bhuMjamANe sarpale aMto saMvaccharassa dasa dagaleve karemANe saMbaile aMto saMvaccharassa dasa mAiThANAi sevamANe sarvale abhikkhaNaM 2 sItodayaviyaDavagdhAriyapANiNA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAima vA paDigAhittA bhuMjamANe saMghale / pikadvivAdarassa Na khavitasattayassa mohaNijassa kammarasa ekavIsa kammaMsA saMtakammA pa0 ta0-apacakkhANakasAe kohe apacakkhANakasAe mANe apacakkhANakasAe mAyA apaJcakkhANakasAe lome paJcakkhANAvaraNakasAe kohe pacakvANAvaraNakasAe mANe paccakyANAvaraNakasAe mAyA pathakkhANAvaraNakasAe lobhe itthivede puMvede NapuMvede hAse arati rati bhaya soga duguMchA / ekamekkAe NaM bosappiNIe paMcamachaTThAo samAo ekavIsa ekavIsa vAsasahassAI kAleNaM pa00-dUsamA dUsamasamA, egamegAe Na ussappiNIe paDhamavitiAo samAo ekavIsa ekavIsaM vAsasahassAI kAleSaM pa0 taM-dUsamadUsamAe dasamAe ya, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe atgaiyANaM nerajhyANaM ekavIsapaliovamAI ThiI 50, maTThIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekavIsa sAMgarodhamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyagaiyANa egavIsapaliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu asgaiyANaM devANaM ekavIsa paliovamAI ThiI 50, AraNe kappe devANaM ukkoseNaM ekavIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, abate kappe devANaM jahaNeNaM ekavIsa sAgarovamAI ThiI pa0,je devA sivicchaM siridAmakaDaM malaM ki cAvoNataM araNNavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvaSaNNA tesi NaM devANaM anukrama [51] // 39 // Thirasurare.org ~82~ Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [51] muni dIparatnasAgareNa saMkalita "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [21] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [21], zabalsya ekaviMzati bhedAyAH vyAkhyA: AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] ekavIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te gaM devA ekavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA utsasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devA ekkavIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppAda, saMtegaiyA bhavasiddhiA jIvA je ekavIsAe bhavaggaddaNehiM sijjhisaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 21 // athaikaviMzatitamasthAnakaM, tatra catvAri sUtrANi sthitisUtraircinA sugamAni, navaraM zavalaM- karburaM cAritraM yaiH kriyAvizeSairbhavati te zabalAstadyogAtsAdhavo'pi, te evaM tatra hastakarma-vedavikAravizeSaM kurvanupalakSaNatvAtkArayan vA zabalo bhavatyekaH 1 evaM maithunaM pratisevamAno'tikramAdibhistribhiH prakAraiH 2 tathA rAtribhojanaM divAgRhItaM divAbhuktamityAdibhizcaturbhirbhaGgakairatikramAdibhizca bhuJjanaH 3 tathA AdhAkarma 4 sAgArikaH - sthAnadAtA tatpiNDaM 5 auddezikaM krItamAhRtya dIyamAnaM (ca) bhuJjanaH upalakSaNatvAtpAmicAcchedyAnisRSTagrahaNamapIha draSTavyamiti 6, yAvatkaraNopAttapadAnyevamarthato'vagantavyAni, abhIkSNaM 2 pratyAkhyAyAzanAdi bhuJjAnaH 7 antaH SaNNAM mAsAnAmekato gaNAdgaNamanyaM saGkrAman 8 antarbhAsasya trInudakalepAn kurvan, udakalepazca nAbhipramANajalAvagAhanamiti, 9, antarmAsasya trINi mAyAsthAnAni, sthAnamiti bhedaH 10, rAjapiNDaM bhuJjanaH 11, AkuTTayA prANAtipAtaM kurvan, upetya pRthivyAdikaM hiMsannityarthaH 12, AkuTTayA mRSAvAdaM vadan 13, adattAdAnaM gRhNan 14, AkuTumaivAnantarhitAyAM pRthivyAM sthAnaM vA naiSedhikaM vA cetayan kAyotsarge svAdhyAyabhUmiM vA kurvannityarthaH 15 evamAkuTTabA For Pass Use Only ~83~ nary org Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [21] dIpa anukrama [51] zrIsamavA yAMge zrIjabhaya0 vRttiH // 40 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [21] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [21], Education Internation AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] sasnigdhasarajaskAyAM pRthivyAM sacittavatyAM zilAyAM leSTI vA kolAvAse dAruNi, kolA- ghuNAH teSAmAvAsaH 16 anyasiMzca tathAprakAre saprANe savIjAdI sthAnAdi kurvan 17 AkuTTayA mUlakandAdi bhuJjAnaH 18 antaH saMvatsarasya dazodakalepAn kurvan 19 tathA'ntaH saMvatsarasya daza mAyAsthAnAni ca 20 tathA abhIkSNaM-paunaHpunyena zItodakalakSaNaM yadvikaTaM-jalaM tena vyApArito-vyAso yaH pANiH- hastaH sa tathA tenAzanaM pragRddha bhuJjAnaH zavalaH ityekaviMzatitamaH |21| tathA nivRttivAdarasya - apUrvakasyAsthASTamaguNasthAnavarttina ityarthaH, NaM vAkyAlaGkAre, kSINaM saptakam - anantAnubavandhicatuSTayadarzanatrayalakSaNaM yasya sa tathA tasya mohanIyasya karmaNaH ekaviMzatiH karmAzA- apratyAkhyAnAdikaSAyadvAdazanokapAyanavakarUpA uttaraprakRtayaH satkarma - sattAvasthaM karma prajJasamiti, tathA zrIvatsaM zrIdAmagaNDaM mAlyaM kuSTiM cAponnataM AraNAvataMsakaM ceti SaD vimAnanAmAnIti // 21 // bAvIsa parIsahA pa0 taM0 - digiMgachAparIsaMde pivAsAparIsaMde sItaparIsahe usiNaparIsaha samasagaparIsa~he acelaparIsadde araiparIsadde itthIparIrsahe caritraparIsehe nisIhiyAparIsaMhe sijAparIsahe akkosaparIsa he vahaparIsa jAyaNAparIsa alAmaparIsahe rogaparIsahe taNaphAsaparIsahe jalaparIsade sakkArapurakAraparIsahe paNNAparIsade aNNApaparIsaMha daMsaNaparIsaha, didvivAyassa bAvIsa suttAI chinnacheyaNaiyAI sasamayasuttaparivADIe bAvIsaM suttAiM annicheyaNaiyAI AjIviyasuttaparivADIe bAbIsaM suttAI tikaNaiyAI terAsiasuttaparivADIe bAbIsaM suttAI caukkaNaiyAI samayasuttaparivADhIe, bAvIsavihe poggalapariNAme pa0 taM0-kAla For Park Use Only ~84~ 22 samavAyAdhya. // 40 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [22], --------- mUlaM [22] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [22]] *SHESECSCRECCAM vaSNapariNAme nIlavaNNapariNAme lohiyavaNNapariNAme hAliddavaNNapariNAme sukilavaNNapariNAme subbhigaMdhapariNAme dunmigaMdhapariNAme tittarasapariNAme kaDuyarasapariNAme kasAyarasapariNAme aMbilarasapariNAme mahurarasapariNAme kakkhaDaphAsapariNAme mauyaphAsapariNAme guruphAsapariNAme lahuphAsapariNAme sItaphAsapariNAme usiNaphAsapariNAme NiddhaphAsapariNAme lukkhaphAsapariNAme agurulahuphAsapariNAme gurulahuphAsapariNAme, imIse NaM syaNappabhAe puDavIe atyegaiyANaM neraiyANaM bAvIsa paliovamAI ThiI 10, chaDIe puDhavIe ukkoseNaM yAvIsa sAgarovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDavIe atyaMgaiyANa neraiyANaM jahANeNaM bAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM cAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM bAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, akute kappe devANaM bAvIsa sAgarovamAI ThiI 50, hehimaheDimageveagANaM devANaM jahaNNeNaM bAvIsa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA mahiyaM visahiyaM vimalaM pabhAsaM vaNamAlaM acutavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANa ukoseNaM cAvIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA gaM bAvIsAe addhamAsaeNaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM bAvIsa vAsasahassehiM AhAraDhe samuppaai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je pAvIsaM bhavaggahaNehi sijhisaMti bujhissaMti mudhissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtra 22 // dvAviMzatitamaM tu sthAnaM prasiddhArthameva, navaraM sUtrANi pada sthiterAka, tatra mArgAcyavananirjarAthai pariSadyante iti parISahAH, 'digiMcha'tti bubhukSA saiva parISaho diginchAparISaha iti, sahanaM cAsya maryAdAnulAnena, evamanyatrApi 1, tathA pipAsA-tRT 2 zItoSNe pratIte 3-4 tathA daMzAca mazakAzca daMzamazakA ubhaye'pyete caturindriyA mahattvA dIpa anukrama [5] anditaram.org dvAviMzati pariSahA: bhedA: evaM vyAkhyA; ~85~ Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [22], ---- --------- mUlaM [22] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 22 sama prata zrIsamavA- yAMge zrIamaya vRttiH % sUtrAMka % [22] // 41 // dIpa anukrama [12] mahatvakRtazcaiSAM vizeSo'thavA daMzo-daMzanaM bhakSaNamityarthaH, tatpradhAnA mazakA daMzamazakAH, ete ca yUkAmatkuNamatko-11 TakamakSikAdInAmupalakSaNamiti 5 tathA celAnAM-vastrANAM bahudhananavInAvadAtasupramANAnAM sarveSAM vA'bhAvaH ace- vAyAdhya. latvamityarthaH 6 aratiH mAnaso vikAraH 7 strI pratItA 8'caryA' grAmAdiSyaniyatavihAritvaM 9 'naSedhikI' sopadravetarA ca khAdhyAyabhUmiH 10 'zayyA' manojJAmanojJavasatiH saMstArako vA 11 'Akrozo' durvacanaM 12 'badhoM yaSTayAditADanaM 13 'yAcanA' bhikSaNaM tathAvidhe prayojane mArgaNaM vA 14 alAbharogI pratItau 16 tRNasparzaH saMstArakAbhAve tRNeSu zayAnasya 17 'jala' zarIravastrAdimalaH 18 satkArapuraskArau ca vakhAdipUjanAbhyutthAnAdisaMpAdanena / satkAreNa vA puraskaraNa-sanmAnanaM satkArapuraskAraH 19 jJAna-sAmAnyena matyAdi kvacidajJAnamiti zrUyate 20 darzanasamyagdarzanaM, sahanaM cAsya kriyAdivAdinAM vicitramatazravaNe'pi nizcalacittatayA dhAraNaM 21 prajJA' khayaM vimarzapUrvako vastuparicchedo matijJAnavizeSabhUta iti 22 / 'dRSTivAdo' dvAdazAGgaH, sa ca paJcadhA-parikarma 1 sUtra 2 pUrvagata 3 prathamAnuyoga 4 cUlikA 5 bhedAt , tatra dRSTivAdasya dvitIye prasthAne dvAviMzatiH sUtrANi, tatra sarva dravyaparyAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANi, 'chinnaccheyaNaiyAIti iha yo nayaH sUtraM chinnaM chedenecchati sa chinnachedanayaH yathA 'dhammo maMgalamukDha'mityAdizlokaH sUtrArthataH chedanayasthito na dvitIyAdizlokAnapekSate, ityevaM yAni sUtrANi chinnachedanayavanti tAni chinnachedanayikAni, tAni ca khasamayA-jinamatAzritA yA sUtrANAM paripATi:-paddhatistasyAM khasamayaparipATyAM bhavanti tayA| 4% 82%252% dvAviMzati pariSahA: bhedA: evaM vyAkhyA; ~86~ Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [22] dIpa anukrama [52] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [22] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [22], muni dIparatnasAgareNa saMkalita vA bhavantIti, tathA 'achinnaccheyaNaiyAI' ti iha yo nayaH sUtramacchinnaM chedenecchati so'cchinnachedanayo yathA 'dhammo maMgalamukaTa' mityAdizloko'rthato dvitIyAdizlokamapekSamANa ityevaM yAnyacchinnacchedanayavanti tAnyacinnacchedanayikAni | tAni cA''jIvikasUtra paripAThyAM gozAlakamatapratibaddhasUtrapaddhattyAM tayA vA bhavanti, akSararacanAvibhAgasthitAnapyarthato'nyo'nyaM prekSamANAni bhavantIti bhAvanA, tathA 'tikaNaiyAI' ti nayatrikAbhiprAyAcinyante yAni tAni nayatrikavantIti trikanayikAnItyucyante, trairAzikasUtraparipATyA' iha trairAzikA gozAlakamatAnusAriNo'bhidhIyante yasmAtte sarva tryAtmakamicchanti, tadyathA - jIvo'jIvo jIvAjIvazceti, tathA loko'loko lokAlokazcetyAdi, nayacintAyAmapi te trividhanayamicchanti, tadyathA-dravyAstikaH paryAyAstikaH ubhayAstikazceti etadeva nayatrayamAzritya trikanayikAnItyuktamiti, tathA 'caukkanaiyAI ti nayacatuSkAbhiprAyAttaizcintyante yAni tAni catuSkanayikAni, nayacatuSkaM caivaM| naigamanayo dvividhaH - sAmAnyagrAhI vizeSagrAhI ca, taMtra yaH sAmAnyagrAhI sa sagrahe'ntarbhUto vizeSagrAhI tu vyavahAre, tadevaM saGgrahavyavahAraRjUsUtrAH zabdAditrayaM caika eveti catvAro nayA iti, 'khasamayetyAdi tathaiveti, tathA pudgalAnAm-aNvAdInAM pariNAmo dharmaH puhalapariNAmaH, sa ca varNapaJcakagandhadvayarasapaJcasparzASTaka bhedAdviMzatidhA, tathA gurulaghuragurulaghu iti bhedadvayakSepAd dvAviMzatiH, tatra gurulaghu dravyaM yattiryaggAmi vAyvAdi agurulaghuryat sthiraM siddhi| kSetraM ghaNTAkAravyavasthitajyotiSkavimAnAdIti, tathA mahitAdIni SaD vimAnanAmAni // 22 // For Park Use Only ~87~ nerary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [23] dIpa anukrama [53] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRtti: // 42 // "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [23] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [23], tevIsaM suyagaDajjhayaNA pa0, taM0 - samartha vetAlie~ uvasaggapariNNA thIpariNoM narayavibhattI mahAvIrathuI kusIlaparibhAsie~ virie ghamme samahI magge samosaraNe Ahatahie gaye jamaIe gAthA puMDarIeM' kiriyAThANI AhArapariNI apacakkhANakirioM aNagArasuMyaM ajaM pAlaMdajaM, jaMbUdIve NaM dIve bhArahe vAse ibhIse NaM osappiNIe tevIsAe jiNANaM sUruggamaNamuhuttaMsi kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe, jaMbUdIve NaM dIve imIse NaM osappiNIe tevIsaM vitthakarA puNvamave ekkArasaMgiNI hotyA taM0- ajita saMbhava abhinaMdaNa sumaI jAva pAso vaddhamANo ya, usame NaM arahA kosalie codasapunnI hotyA, jaMbuddIce NaM dIve imIse osappiNIe tevIsa titthaMkarA puvyabhave maMDalirAyANo hotthA taM0- ajita saMbhava abhinaMdaNa jAva pAso vaddhamANo ya, usame NaM arahA kosalie pubbabhave cakkavaTTI hotthA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM tevIsaM palibhovamAI ThiI pa0, ahesattamAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM tevIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devA atthegaiyANaM tevIsaM paThiovamAI ThiI pa0, sohamnIsANANaM devANaM atyegaiyANaM tevIsaM paliomAI ThiI pa0, himamajjhimagevijANaM devANaM jaNeNaM tevIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA heTThimagevejaya vimANesu devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tevIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA tevIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pApameti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM tevIsAe vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajai, saMtegaiA bhavasiddhiyA jIvA je tevIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savyadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 23 // For Parts Only ~ 88~ * 66 23 sama vAyAdhya. // 42 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [23], ------ -------- mUlaM [23] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: N prata sUtrAMka [23] CE% dIpa anukrama [13] trayoviMzatisthAnakaM sugamameva, navaraM catvAri sUtrANi arthaka sthitisUtrebhyaH, tatra sUtrakRtAGgasya prathame zrutaska-1 dhe SoDazAdhyayanAni dvitIye sapta, teSAM cAnvarthastadadhigamAdhigamya iti // 23 // cauccIsaM devAhidevA pa0 ta0-usamaajitasaMbhavaabhiNaMdaNasumaipaumappahasupAsacaMdappahasuvidhisIalasibaMsavAsupujavimala aNatadhammasaMtikuMthuaramallImuNisubbayanaminemIpAsavamANA, culahimavaMtasiharINaM vAsaharapabvayANa jIvAo cauccIsaM caundhIsaM joyaNasahassAI NavavattIse joyaNasae ega advattIsaibhAgaM joyaNassa kiMcivisesAhiAo AyAmeNaM pa0, cauvIsaM devaThANA saiMdayA pa0, sesA ahamiMdA aniMdA apurohimA, uttarAyaNagate NaM sUrie cauvIsaMgulie porisIchAyaM NivattaittA NaM NiaTTati, gaMgAsiMdhUoNaM mahANadIo pavAhe sAtiraMgaNaM cauvIsa kose vitthAreNaM pa0, rattArattapatIoNaM mahANadIo pavAhe sAtirege cauvIsaM kose vitthAreNaM pannattA, imIse the rayaNapabhAe puDhavIe atye0 cauvIsa paliovamAI ahesattamAe puDhavIe atyagaiyANaM neraiyANaM cauvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cauvIsa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANe NaM devANaM atyaMgaiyANaM cauvIsaM paliovamAI ThiI 50, heTThimauvarimagevejANaM devANaM jahaNeNaM cauvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA hehimamajhimagevejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM cauvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA cauvIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA NIsasaMti vA, tesi NaM devANaM cauvIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samupajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je cauvIsAe mavaggaNehiM sinsissati bujhispati mucissaMti parinibvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // 24 // SEARCASEARCH E564-%AR sama ~89~ Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [24], .............------------ ---- mUla [24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [24] // 43 // dIpa zrIsamavA caturviMzatisthAnake SaT sUtrANi sthiteH prAk, sugamAni ca, navaraM devAnAm-indrAdInAmadhikA devAH pUjyatvAddevA- 24 samayAMga ghidevA iti,tathA 'jIvAo'tti jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya varSANAM varSadharANAM (ca) RjvI sImA jIvocyate, Aropi-131 vAyAdhya. zrIabhayatajyAdhanurjIyAkalpatvAta, tayozca laghuhimavacchikharisatkayoH pramANaM 24932 aSTatriMzadbhAgazca yojanasya kiJcidvivRciH zeSAdhikaH, atra gAthA-'cauvIsa sahassAI nava ya sae joyaNANa vattIse / cullahimavaMtajIvA AyAmeNaM kaladdhaM ca / 13||1||"tti, kalArddhamiti-ekonaviMzatibhAgasthA, taccASTatriMzadbhAga eva bhavatIti, caturviMzatirdevasthAnAni-deva bhedAH,daza bhavanapatInAM, aSTau vyantarANAM, paJca jyotiSkAnAM, ekaMkalpopapannavaimAnikAnAM, evaM caturviMzatiH, sendrA-1 [Ni camarendrAdhadhiSThitAni, zeSANi ca aveyakAnuttarasuralakSaNAni ahaM ahaM ityevamindrA yeSu tAnyahamindrANi, pratyAlmendrakANItyarthaH, ata eva anindrANi-avidyamAnanAyakAni apurohitAni-avidyamAnazAntikarmakArINi, upalakSaNaparatvAdasthAvidyamAnasevakajanAnIti, tathottarAyaNagataH-sarvAbhyantaramaNDalapraviSTaH sUryaHkarkasaGkrAntidina ityarthaH, caturvizatyaGgulikA pauruSyA-prahare bhavA chAyA pauruSIyA tAM chAyAM hastapramANazaGkoriti gamyate, 'nirvarya' kRtvA NaM vAkyAlaGkAre 'nivartate' sarvAbhyantaramaNDalAt dvitIyamaNDalamAgacchati, Aha ca-'AsADhamAse dupaye'tyAdi, // 43 // 'pavaha' iti yataH sthAnAnnadI pravahati-boDhuM pravartate, sa ca pabrahRdAttoraNena nirgama iha sambhAvyate, na punaryos nyatra pravahazabdena makaramukhapraNAlanirgamaH prapAta kuNDanirgamo yA vivakSitaH, tatra hi jaMbUdvIpaprajJatyAmiha ca paJca anukrama [14] SARERatun international | devAnAm caturvizati bhedA: ~90~ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [24], --------- mUlaM [24] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [24] RAKXESAKACES vizatikrozapramANA gaGgAdinadyo vistArato'bhihitAH // 24 // purimapacchimagANaM titthagarANaM paMcajAmassa paNavIsaM bhAvaNAo paNNattA, taMjahA-IriAsamiI maNaguttI vayaguttI AloyabhAyaNabhoyaNaM AdANabhaMDamattanikkhevaNAsamiI 5 aNuvItibhAsaNayA kohavivege lobhavivege bhayavivege hAsavivege 5 uggahaaNuNNavaNayA uggahasImajANaNayA sayameva uggahaM aNugiNhaNayA sAhambhiyauggahaM aNuNNaviya paribhuMjaNayA sAhAraNabhattapANaM aNuNNaviya paDibhuMjaNayA 5 itthIpasupaMDagasaMsasagasayaNAsaNavajaNayA itthIkavivajaNayA itthINaM iMdiyANamAloyaNavajaNayA puvarayapuvakIliANaM aNaNusaraNayA paNItAhAravivaaNayA 5 soiMdiyarAgovaraI cakkhidiyarAgovaraI ghANidiyarAgovaraI jibhidiyarAgovaraI phAsiMdiyarAgovaraI 5, mallI NaM arahA paNavIsa dhaNu uI uccatteNaM hotyA, samvevi dIhaveyahupavyayA paNavIsaM joyaNANi ukhu uccatteNa pa0 paNavIsaM paNavIsaM gAUANi unvidreNaM pa0, docAe NaM puDhavIe paNavIsaM NirayAvAsasayasahassA pa0 [AyArassa NaM bhagavao sacUliAyassa paNavIsaM ajjhayaNA pa0 ta0satthapariNAM logavijao sIosaNI sammataM / ovaMti dhuryavimoha~ uvahA~NasuyaM mahapariNo // 1 // piMDesaiNa sirjirio bhAsajjhayaNA ya vaitva pAesA / uggahapaDimA~ sattikasatyA bhAvaNe vimuMtI // 2 // nisIhajjhayarNa paNavIsaimaM / micchAdivivigaliMdie NaM apaJjattae NaM saMkiliTThapariNAme NAmassa kammassa paNavIsaM uttarapayaDIo NibaMdhati-tiriyagatinAma vigaliMdiyajAtinAma orAliasarIraNAma teagasarIraNAmaM kammaNasarIranAma huMDagasaMThANanAmaM orAliasarIraMgovaMgaNAma chevaTThasaMghayaNanAmaM vapaNanAmaM gaMdhaNAma rasaNAma phAsaNAma tiriANupucinAmaM agurulahunAmaM uvaghAyanAmaM tasanAmaM bAdaraNAma apajattayaNAma dIpa anukrama [14] awralanditurary.orm ~91~ Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [25], --------- mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [25] zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRttiH SAHARSEX // 44 // patteyasarIraNAma adhiraNAma asubhaNAma dubhagaNAmaM aNAdejanAmaM ajasokittinAma nimmANanAmaM 25, gaMgAsiMdhUo paM mahANadIo 25 samapaNavIsaM gAUyANi puhutteNaM duhao ghaDamuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM pavAteNa paDaMti, rattArattavaIo NaM mahANadIo paNa vAyAdhya. vIsaM gAUyANi puhutteNaM makaramuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM pavAteNa paDaMti, logabiMdusArassa NaM puvassa paNavIsaM vatyU pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM paNavIsaM paliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atgaiANaM neraiyANaM paNavIsaM sAgarokmAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyaMgaiyANaM paNavIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANe NaM devANaM asthegaiANaM paNavIsa paliovamAI ThiI pa0, majjhimaheTThimageveANa devANaM jahaNSaNaM paNavIsaM sAgarokmAI ThiI pa0, je devA heTThimauvarimameveagavimANesu devatAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM paNavIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA paNavIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIssasaMti vA, tesi NaM devANaM paNavIsaM vAsasahassehiM AhArahe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je paNavIsAe bhavaggaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muJcissaMti parinivAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // 25 // paJcaviMzatisthAnakamapi subodha, navaramiha sthiteravora nava sUtrANi, tatra "paMcajAmassa"tti paJcAnA yAmAnAM-mahA- I n |vratAnAM samAhAraH paJcayAmaM tasya bhAvaNAo'tti prANAtipAtAdinivRttilakSaNamahAvratasaMrakSaNAya bhAvyante iti || bhAvanAstAzca pratimahAvrataM paJca pazceti, tatreryAsamityAdyAH paJca prathamasya mahAvratasya, tatrAlokabhAjanabhojana-Alo. dIpa anukrama [55-59] SaintairatanALI | paJcaviMzati-bhAvanAyA: varNanaM ~ 92~ Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [25], --------- mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [25] kanapUrva bhAjane-pAtre bhojana-bhaktAderabhyavaharaNam, anAlokyabhAjanabhojane hi prANihiMsA sambhavatIti, tathA anuvicintyabhASaNatAdikA dvitIyastha, tatra vivekaH-parityAgaH, tathA avagrahAnujJApanAdikAstRtIyastha, tatrAvagrahAnujJApanA 1 tatra cAnujJAte sImAparijJAnaM 2 jJAtAyAM ca sImAyAM khayameva 'uggahaNa' miti avagrahakhAnugrahaNatA pazcAtkhIkaraNamavasthAnamityarthaH 3, sAdharmikANAM-gItArthasamudAyavihAriNAM saMvignAnAmavagraho mAsAdikAlamAnataH paJcakrozAdikSetrarUpaH sAdharmikAvagrahastaM tAnevAnujJApya tasyaiva paribhojanatA-avasthAnaM sAdharmikANAM kSetre vasatI vArDa tairanujJAte eva vastavyamiti bhAvaH 4, sAdhAraNaM-sAmAnyaM yadbhaktAdi tadanujJApyAcAryAdikaM tasya paribhojanaM ceti 5, tathA khyAdisaMsaktazayanAdivarjanAdikAzcaturthasya, praNItAhAraH atisnehavAniti, tathA zrotrendriyarAgoparatyAdikAH paJcamakha, ayamabhiprAyo-yo yatra sajati tasya tatparigraha iti, tatazca zabdAdau rAgaM kurvatA te parigrahItA bhavantIti parigraha|viratirvirAdhitA bhavati, anyathA tyArAdhiteti, vAcanAntare AvazyakAnusAreNa dRzyante / tathA 'micchadiTThI'tyAdi, mithyAdRSTireva tiryaggatyAdikAH karmaprakRtInAti na samyagdRSTiH, tAsAM mithyAtvapratyayatvAditi mithyASTigrahaNaM, vikalendriyo-dvitricaturindriyANAmanyatamaH, NamityalaGkAre, paryApto'nyA api banAtItyaparyAptagrahaNaM, aparyAptaka eva hyetA aprazastAH parivarttamAnikA banAti, so'pyetAH sakliSTapariNAmo vanAtIti sakliSTapariNAma ityuktam, ayamapi dvIndriyAdyaparyAsakamAyogyaM vanAti, tatra 'vigaliMdiyajAinAma'ti kadAcit dvIndriyajAtyA saha paJcaviMzatiH ARCHROMEBOOK dIpa anukrama [55-59] % Rainasurary.orm | paJcaviMzati-bhAvanAyA: varNanaM ~93~ Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya 25], -------- mUlaM [25] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [25] zrIsamavA- kadAcida trIndriyajAtyA evamitarathA'pIti, 'gaMgA' ityAdi paJcaviMzatigavyUtAni pRthutvena yaH prapAtasteneti zeSaH, 25-26 yagi duhao'tti dvayordizoH pUrvato gaGgA aparataH sindhurityarthaH, pAhadAdvinirgate paJca 2 yojanazatAni parvatopari gatvA | samavAyA. dakSiNAbhimukhe pravRtte 'ghaDamuhapavittieNaM'ti ghaTamukhAdiva paJcaviMzatikozapRthulajitikAt makaramukhapraNAlAt pravR-18 tena muktAvalInAM muktAsarINAM yo hArastatsaMsthitena prapAtena-prapatajjalasaMtAnena yojanazatocchritasya himvto'dhov||45||DIA tinoH khakIyayoH prapAtakuNDayoH prapatataH, evaM raktAraktavatyau, navaraM zikharivarSadharoparipratiSThitapuNDarIkahadAtrapatata iti, tathA lokavindusAraM-caturdazapUrvamiti // 25 // chabbIsaM dasakappavavahArANaM uddesaNakAlA 10 ta0-dasa dasANaM cha kappassa dasa vavahArassa, amavasiddhiyANaM jIvANaM mohaNijassa kammassa chancIsa kammaMsA saMtakammA pa00-micchattamohaNija solasa kasAyA itthIvede purisavede napuMsakavede hAsaM arati rati bhayaM soga duguMchA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyagaiyANa neraiyANaM chabbIsa paliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atyagaiyANaM neraiyANaM chabbIsa sAgarobamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyagaiyANa chavvIsa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANe NaM devANaM atyegaiNANaM chabbIsa paliovamAI ThiI 50, majjhimamajjhimagevejayANaM devANaM // 45 // jahaNNeNaM chabbIsa sAgarovamAI ThiI 50,je devA majjhimaheDimagevejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM chabbIsa sAgarovamAI ThiI pa0 te Na devA chanvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA usasaMti vA nIsasaMti vA, SA dIpa anukrama [55-59] FarPurwanaBNamunoonm ~ 94~ Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [26], --------- mUlaM [26] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [26] tesi Na devANaM chabbIsa vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je chabbIsehi bhavaggahaNehiM sijyisaMti bujhissaMti mucissaMti parinicvAissaMti saccadukkhANamaMtaM karissaMti // 26 // paiviMzatisthAnakaM vyaktameva, navaraM uddezanakAlA yatra zrutaskandhe'dhyayane ca yAvantyadhyayanAnyuddezakA vA tatra tAvanta eva uddezanakAlA-uddezAvasarAH zrutopacArarUpA iti, tathA abhanyAnAM tripujIkaraNAbhAvena samyaktvamizrarUpaM prakRtidvayaM sattAyAM na bhavatIti SaiviMzatisatkarmIzA bhavantIti // 26 // sattAvIsaM aNagAraguNA pa0 ta0-pANAivAyAo veramaNaM musAvAyAo veramaNaM adinAdANAo veramaNaM mehuNAo veramaNaM parimgahAo veramaNaM soiMdiyaniggahe cakhiMdiyaniggahe pANidiyaniggahe jibhidiyaniggahe phArsidiyaniggahe kohavivege, mANavivege mAyAvivege lobhavivege bhAvasace karaNasaJce jogasacce khamA virAgayA maNasamAharaNayA vayasamAharaNayA kAyasamAharaNayA NANasaMpaNNayA daMsaNasaMpaNNayA carittasaMpaNNayA veyaNaahiyAsaNayA mAraNaMtiyaahiyAsaNayA, jaMbuddIve dIve abhiivajehiM sattAvIsAe NakkhattehiM saMvavahAre vaTTati, egamege NaM NakkhattamAse sattAvIsAhi rAiMdiyAhiM rAiMdiyaggeNaM pa0, sohammIsANesu kappasu vimANapuDhavI sattAvIsaM joyaNasayAI bAhaleNaM pa0, veyagasammattabandhovarayassa NaM mohaNijassa kammassa sattAvIsaM uttarapagaDIo saMtakammaMsA pa0, sAvaNasuddhasattamIsu NaM sUrie sattAvIsaMguliyaM porisicchAyaM NivattaittA NaM divasakhettaM niyaTemANe rayaNikhettaM abhiNivaTTamANe cAra carai, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANa neraiyANaM sattAcIsaM paliovamAI ThiI pa0, ahe R % dIpa anukrama 1 [60] - REaratinida Oniorary on ~ 95~ Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [27] dIpa anukrama [61] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] samavAya [27], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRci: // 46 // satamA puDhavI atthegaiyANaM neraiyANaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM sattAvIsaM paliomAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atyegaiyANaM devANaM sattAvIsaM palio mAI ThiI pa0, majjhimauvarimagevejayANaM devANaM jahaNeNaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA majjhimagevejjayavimANesu devattAe ubavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA sattAvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNa devANaM sattAvIsa vAsasahassehiM AhAraTThe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je sattAvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti mucissaMti parinibvAissaMti savyadukkhANamaMtaM karissaMti // 27 // saptaviMzatisthAnamapi vyaktameva, kevalaM paT sUtrANi sthiterarvAk, tatra anagArANAM sAdhUnAM guNAH - cAritravizeSarUpAH anagAraguNAH, tatra mahAvratAni paJcendriyanigrahAzca paJca krodhAdivivekAzcatvAraH satyAni trINi, tatra bhAvasatyaM zuddhAntarAtmatA karaNasatyaM yatpratilekhanAkriyAM yathoktAM samyagupayuktaH kurute yogasatyaM - yogAnAM manaHprabhRtInAmavitathatvaM 17 kSamA-anabhivyaktakrodhamAnakharUpasya dveSasajJitasyAprItimAtrasyAbhAva:, athavA krodhamAnayorudayanirodhaH, krodhamAnavivekazabdAbhyAM tadudayaprAptayostayornirodhaH prAgevAbhihita iti na punaruktatA'pIti 18 virAgatAabhiSvaGgamAtrasyAbhAvaH, athavA mAyAlo bhayoranudayo, mAyAlobhavivekazabdAbhyAM tRdayaprAptayostayornirodhaH prAgabhihita itIhApi na punaruktateti 19, manovAkkAyAnAM samAharaNatA, pAThAntarataH samanvAharaNatA - akuzalAnAM ni Education Internation anAgArANAm saptaviMzati guNAnAm varNanaM For Penal Use On ~96~ 27 sama bAyA. [ // 46 // wor Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [27], --------- mUlaM [27] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [27] rodhAstrayaH 22 jJAnAdisampannatAstistraH 25 vedanAtisahanatA-zItAbatisahanaM 26 mAraNAntikAtisahanatAkalyANamitrabujyA mAraNAntikopasargasahanamiti 27, tathA jambUdvIpe na dhAtakIkhaNDAdau abhijidvajaiH saptaviMzatyA nakSatrairvyavahAraH pravarttate, abhijinnakSatrasyottarASADhacaturthapAdAnupravezanAditi, tathA mAso nakSatracandrAbhivarddhita-15 RtvAdityamAsabhedAtpaJcavidho'nyatroktaH, tatra nakSatramAsaH-candrasya nakSatramaNDalabhogakAlalakSaNaH saptaviMzatiH rAtri-14 [ndivAni-ahorAtrANi rAtrindivANeti-ahorAtraparimANApekSayedaM parimANaM natu sarvathA, tasyAdhikatvAd AdhikyaM cAhorAtrasaptapaSTibhAgAnAmekaviMzati, "vimANapuDhavI"tti vimAnAnAM pRthivI-bhUmikA, tathA vedakadisamyaktvavandhaH-zAyopazamikasamyaktvahetubhUtazuddhadalikapuJjarUpA darzanamohanIyaprakRtistasya 'ubarao'tti prAkRta tvAdudvalako-viyojako jantuH tasya mohanIyakarmaNo'STAviMzatividhasya madhye saptaviMzatiruttaraprakRtayaH satkarmAzAH sattAyAmityarthaH, ekasyodalitatvAditi, tayA zrAvaNamAsasya zuddhasaptamyAM sUryaH saptaviMzatyaGgulikA hastapramANazaGko4/riti gamyate pauruSI chAyAM nirvartya divasakSetraM-ravikaraprakAzamAkAzaM nivarddhayan-prakAzahAnyA hAni nayan rajanI kSetram-andhakArAkrAntamAkAzamabhivarddhayan-prakAzahAnyA vRddhiM nayan cAraM carati-vyomamaNDale bhramaNaM karoti, aya matra bhAvArthaH-iha kila sthUlanyAyamAzritya ASAyAM caturvizatyaGgulapramANA paurupIcchAyA bhavati, dinasaptake | PsAtirekaM chAyA'GgulaM varddhate, tatazca zrAvaNazuddhasaptamyAmakulatrayaM varddhate, sAtirekaikaviMzatitamadinatvAttasyAH, tadeva 552 dIpa anukrama [61] kama anAgArANAm saptaviMzati guNAnAm varNanaM ~97~ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [27] dIpa anukrama [61] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavAyAMga zrIjamaya 0 vRti: // 47 // "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [27] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [27], Education Inteinational mASADhyAH satkairaGgulaiH saha saptaviMzatiraGgulAni bhavanti, nizcayatastu karkasaGkrAnterArabhya yatsAtirekaikaviMzatitamaM dinaM tatroktarUpA pauruSIcchAyA bhavati // 27 // aTThAvIsavidhe AyArapakappe pa0 taM0- mAsiA ArovaNA sapaMcarAImAsiyA ArovaNA sadasarAimAsiA ArovaNA evaM caiva domAsiyA ArovaNA sapaMcarAIdomAsiyA ArovaNA evaM timAsibhA ArovaNA caumAsiyA ArovaNA uvaghAiyA ArovaNA aNuvaghAiyA ArovaNA kasiNA ArovaNA akasiNA ArovaNA etAvatA AyArapakappe etAva tAva Ayariyadhve bhavasiddhiyANaM jIvANaM atyegaiyANaM mohaNiassa kammassa aTThAvIsaM kammaMsA saMtakammA 50 taM0 sammattaveaNijaM micchattaveyaNijaM sammamicchattaveyaNi solasa kasAyA Nava NokasAyA, AbhiNibohiyaNANe aTThAvIsaivihe pa0 taM0 - soiMdiyaatthAvaggahe cakliMdiya atthAnam ghArNidiyaatthAvaggahe jimmiMdiya atthAvaggahe phAsiMdiyaatthAvaggahe goiMdiyaatthAvaggahe soiMdiyavaMjaNodde ghANidiyavaMjaNoggahe jinbhidiyavaMjagoggahe phAsiMdiyavaMjaNoggahe sortidiyaIhA cakkhidiyaIhA ghArNidiyaIhA jinbhidiyA phAsiMdiyaIhA goiMdiyaIhA sotiMdiyAvAe cakkhidiyAvAe ghANidiyAvAe jimbhidiyAvAe phAsiMdiyAvAe goiMdiyAvAe soiMdiadhAraNA cakkhidiyadhAraNA pArNidiyadhAraNA jimmiMdiyadhAraNA phAsiMdiyadhAraNA goiMdiyadhAraNA, IsANe NaM kappe aTThAvIsaM vimANAvAsa sayasahassA 10, jIve NaM devagaimmi baMdhamANe nAmassa kammassa aTThAvIsaM uttarapagaDIo NibaMdhati, taM0 - devagatinAmaM paMciMdiyajAtinAmaM veubviyasarIranAmaM teyagasarIranAmaM kammaNasarIranAma For Pass Use Only ~98~ 28 sama vAyA. // 47 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [28], ------ --------- mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [28] samacauraMsasaMThANaNAmaM veubviyasarIraMgovaMgaNAma vaNNaNAmaM gaMdhaNAmaM rasaNAmaM phAsanAmaM devANupuviNAmaM agurulahunAma uvadhAyanAma parAghAyanAma ussAsanAmaM pasatyavihAyogaiNAmaM tasanAmaM pAyaraNAmaM pajattanAma patteyasarIranAmaM thirAthirANaM subhAsubhANaM AeANAejANaM doNhaM aNNayaraM ega nAma NibaMdhai jasokittinAma nimmANanAma, evaM ceva neraiAvi, NANataM appasatyavihAyogaiNAmaM haMDagasaMThANaNAmaM athiraNAma dunbhagaNAmaM asumanAma dussaranAma aNAdijaNAma ajasokittINAma nimmANanAma, imIse the rayaNappabhAe puDhavIe atdhegaiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, ahe sattamAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyagaiyANaM aTThAvIsa paliovamAI ThiI pa0. sohammIsANesu kappesu devANaM atthegaiyANaM aTThAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, uvarimaheTThimagevejayANaM devANaM jahaNNeNaM aTThAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA majjhimauvarimagevejaesu vimANesu devatAe uvaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM aTThAvIsa sAgarovamAI ThiI 50, te gaM devA aTThAvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM aTThAvIsAe vAsasahassehiM AhAraTThe samupajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je ahAvIsAe bhavaggabaNehi sikissaMti khuzissaMti muccissaMti parinivvAissaMti samvadukkhANamaMtaM karissaMti // 28 // aSTAviMzatisthAnakamapi vyaktaM, navaramiha paJca sthiteH prAk sUtrANi, tatra AcAra:-prathamAjhaM tasya prakalpaH-adadhyayanavizeSo nizIthamityaparAbhidhAnaM AcArasya vA-sAdhvAcArasya jJAnAdiviSayasya prakalpo-vyavasthApanamityA CACANCE dIpa anukrama [62] dhasuramom ~ 99~ Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [28], ------- --------- mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: saba 28 samabAyA prata sUtrAka [28] Aa zrIsamavA-1 cAraprakalpaH, tatra kvacid jJAnAdyAcAraviSaye aparAdhamApannasya kasyacit prAyazcittaM dattaM, punaranyamaparAdhavizeSamA yAMge pannastatastatraiva prAktane prAyazcitte mAsavahanayogyaM mAsikaM prAyazcittamAropitamityevaM mAsikyAropaNA bhavati, tathA 31 zrIabhaya paJcarAtrikazuddhiyogyaM mAsikazuddhiyogyaM cAparAdhadvayamApanastataH pUrvadatte prAyazcitte sapaJcarAtrimAsikaprAyazcittAro-11 dRciH pApaNAtsapaJcarAtramAsikyAropaNA bhavati, evaM mAsikyAropaNAH SaT 6 evaM dvimAsikyaH 6 trimAsikyaH 6 cturmaa||48|| sikyo'pi 6 caturvizatirAropaNAH, tathA sArddhadinadvayasya pakSasya copaghAtanena laghUnAM mAsAdInAM prAcInaprAya zcitte AropaNA upaghAtikAropaNA, yadAha-"areNa chinnasesaM puvaddheNaM tu saMjuyaM kaauN| dejA ya lahuyadANaM gurudANaM tattiyaM ceva // 1 // " tti, yathA-mAsA? 15 paJcaviMzatikArddhaM ca sArddhadvAdaza sarvamIlane sArddhasaptaviMzatiriti laghumAsaH, tathA mAsadvayArddha mAso mAsikasyAddha pakSa ubhayamIlane sArho mAsa iti laghudvimAsikaM 25 tathA teSAmeva sArddhadinadvayAnurAtanena gurUNAmAropaNA anudghAtikAropaNA 26, tathA yAvato'parAdhAnApannastAva-13 tInAM tacchuddhInAmAropaNA kRtvAropaNA 27 tathA bahUnaparAdhAnApannasya SaNmAsAntaM tapa itikRtvA SaNmAsAdhikaM tapaHkarma teSvevAntarbhAvya zeSamAropyate yatra sA akRtvAropaNetyaSTAviMzatiH 28, etaba samyag nizIthaviMzatitamo-1 dezakAdavagamyam, atraiva nigamanamAha-etAvAMstAvadAcAraprakalpaH, iha sthAnake AropaNAmAzritya vivakSito'nyathA | tavyatirekeNApi tasyodghAtikAnudghAtikarUpasya bhAvAt, athavaitAvAnevAyaM tAvadAcAraprakalpaH, zeSasyAtraivAntarbhA dIpa anukrama [62] ECRE // 48 // REauratoninatantana ~ 100~ Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [28], ------ --------- mUlaM [28] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [28] vAt, tathA etAvattAvadAcaritavyamityapi, tathaiva devagatisUtre sthirAsthirayoH zubhAzubhayorAdeyAnAdeyayozca paraspara virodhitvenaikadA bandhAbhAvAdanyadanyataramAtItyuktaM, tatra caikazabdagrahaNaM bhASAmAtra evAvaseyamiti, nArakasUtre viMzatistA eva prakRtayo'STAnAM tu sthAne aSTAvanyA vanAti, etadevAha-evaM ceve'tyAdi, nAnAtva-vizeSaH // 28 // egUNatIsaivihe pAvasuyapasaMge NaM pa0 ta0. bhome uppAe sumiNe aMtarikkhe aMge sare vaMjaNe lakkhaNe, bhome tivihe pa0 ta0-sutte vittI vattie, evaM ekvekaM tivihaM, vikahANujoge vijANujoge maMtANujoge jogANujoge aNNatitthiyapavattANujoge, AsADhe Na mAse egUNatIsarAiMdiAI rAiMdiyamgeNaM pa0, (evaM ceva ) bhaddavae paM mAse kattie NaM mAse pose NaM mAse phagguNe NaM mAse vaisAhe NaM mAse, caMdadiNe NaM egUNatIsa muhutte sAtirege muhuttaggeNaM pa0, jIve NaM pasatthajjhavasANajutte. bhavie sammadiTThI titthakaranAmasahiAo NAmassa NiyamA egUNatIsaM uttarapagaDIo nibaMdhittA vemANiesu devesu devattAe uvavaai, imIse gaM rayaNappamAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM egUNatIsa paliovamAI ThiI pa0, ahe sattamAe puDhavIe atyegaiyANaM neraiyANaM egUNatIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANa devANaM atyaMgaiyANaM egaNatIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kRppesu devANaM atthegaiyANaM egUNatIsaM paliovamAI ThiI pa0, uvarimamajjhimageveayANaM devANaM jahaNjeNaM egUgatIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA uvarimahehimagevejayavimANesu devattAe ukvaNNA tesi NaM devANa ukkoseNaM egUNatIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te Na devA egUNatIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM egUNatIsa vAsasahasse dIpa anukrama E% AC%C4- 3G-%% [62] 9samA ~ 101~ Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [29], ----- -------- mUlaM [29] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [29] // 49 // zrIsamavA hiM bAhArale samupajai, saMtegaiyA mavasiddhiyA jIvA je egaNatIsamavaggahahiM sijjhissati khumimasati muJcisaMti pariki- A29 samayAMge bvAisaMti savvaTukkhANamaMtaM karissaMti // sUtra 29 // vAyAdhya. zrIamaya ekonatriMzattamasthAnakamapi vyaktameSa, mavaraM naveha sUtrANi sthita prAka, tatra pApopAdAmAni brutAni pApazrutAni vRttiH teSAM prasana:-tathA''sevanArUpaH pApazrutaprasa, saca pApazrutAnAmekonaviMzadvidhatvAt tadvidha uktaH, pApazrutaviparvatayA pApazrutAnyevocyante, ata evAha-bhome sAdi, tatra maurma-bhUmivikAraphalAbhidhAnapradhAnaM nimittazAkha, tathA |'utpaat' sahajarudhiradRSTayAdilakSaNotpAtaphalanirUpakaM nimittazAsaM, evaM sarma-khamaphalAvibhauvarka, 'antarikSam' | AkAzaprabhavagrahayuddhabhedAdibhAvaphalanivedakaM ajazarIrAvayavapramANaspanditAdivikAraphalodbhAvakaM 'kharaM' jIvAjIvAdikAzritakhakharUpaphalAbhidhAyakaM yajana-mayAdivyajanaphalopadarzakaM lavarNa-lAnchanAcanekavidhalakSaNayuttA-1 dakamityaSTI, etAnyeva sUtravRttivArtikamedAvaturviMzatiH, satrAvarjitAnAmanyeSAM sUtra sahalapramANe tirlakSapramANA vArtika-pRtteAkhyAnarUpaM koTipramANaM, agasya tu sUtraM lakSaM vRttiH koTI kArtikamaparimitamiti, tathA vikathAmuvogaH-arthakAmopAyapratipAdanaparANi kAmandakavAtsyAyanAdIni bhAratAdIni vA zAstrANi 25 tathA vidyAnu- // 49 // ghogo-rohiNIprabhRtividyAsAdhanAbhidhAyakAni zAstrANi 26 mantrAnuyogabheTakAhimatrasAdhanopAvazAstrANi 27/ diyogAnuyogo-zIkaraNAdiyogAbhidhAyakAni haramekhalAdizAstrANi 28 anyatIkSikebhyaH kapilAdibhyaH BREAK dIpa anukrama [63] pApazruta-prasaGgAnAM ekonatriMzata bhedAyA: varNanaM ~ 102~ Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [29], ------- -------- mUlaM [29] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [29]] sakAzAyaH prakRta: khakIyAcAravastutattvAnAmanuvogo-picAraH tatpuraskaraNArthaH zAstrasandarbha ityarSaH so'myatIpikapravRttAnuyoga iti 19 tathA''pADhAdaya ekAntaritA pammAsA ekonatriMzadrotriMdivA iti-rAtridivasaparimAgena bhavanti sthUlamyAyema, kRSNa pakSe akhekaM rAtrindiyasaikasya yAd, Aha ca-"bAsAhabahulapakkhe bhavaera kisie va pose ya / phagguNavaisAhesu va bauddhandhA omarattAjoM" ||1||ti [ bhASADhakRSNapakSe bhAdrapade kArtike ca pIye yA kAlgune vaizAkhe ca boddhavyA avamarAtrayaH / / 1 // ] ivamatra mAvanA-candramAso hi ekonatriMzahinAni 8 dinakha ra dviSaSTibhAgAnAM dvAtriMzat , RtumAsazca triMzadeva dinAni mavantIti candramAsApekSayA RtumAso'hodi rAtrahipaSTibhAgAnAM triMzatA sAdhiko bhavati, tatazca pralahorAtraM candradinamekaikena dviSaSTibhAgena hIyate ityavasI yate, evaM dviSayA candradivasAnAmekaSaSTyahorAtrANAM bhavatItyevaM sAtireke mAsadvaye ekamavamarAtraM bhavatIti, vizeSastviha candraprajJaseravaseya iti, tathA 'caMdadiNe NaM ti candradina-pratipadAdikA tiSiH, tacekonatriMzat muhUttAH 4aa sAtirekamuhartaparimANeneti, kathaM ?, yataH kila candramAsa ekonaviMzadinAni dvAtriMzaca dinadviSaSTibhAgA bhavanti, tatacandradinaM candramAsasya triMzatA guNanena muhUrtarAzIkRtasya triMzatA bhAgahAre ekonatriMzanmuhUrtA dvAtriMzazca muhUrtasya dviSaSTiAMgA labhyanta iti, tathA jIvaH prazatAdhyavasAnAdivizeSaNo vaimAnikepyutpattukAmo nAmakarmaNa ekonatriMzaduttaraprakRtIvabhAti, tAzcemAH-devagatiH 1 paJcendriyajAtiH 2 vaikriyadvayaM 4 taijasakArmaNazarIre 6 sama-1 dIpa anukrama [6] Baitaram.org pApazruta-prasaGgAnAM ekonatriMzata bhedAyA: varNanaM ~ 103~ Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [29] dIpa anukrama [ 63 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavA yAMga zrIamaya 0 vRtti: // 50 // "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [29] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [29], caturasraM saMsthAnaM 7 varNAdicatuSkaM 11 devAnupUrvI 12 agurulaghu 13 upaghAta 14 parAghAtaM 15 ucchrAsaM 16 prazastavihAyogatiH 17 saM 18 bAda 19 paryAptaM 20 pratyekaM 21 sthirAsthirayoranyatarat 22 zubhAzubhayoranyatarat 23 subhagaM 24 sukharaM 25 AdeyAnAdeyayoranyatarat 26 yazaH kIryayazakIttyareikataraM 27 nirmANaM 28 tIrthakaraceti // 29 // tIsaM mohaNIyaThANA paM0 taM je yAvi tase pANe, vArimajjhe vigaahiaa| udaeNa kammA mAreI, mahAmohaM pakubva // 1 // sIsAveDheNa je keI, AveDhei abhikkhaNaM / tivvAsubhasamAyAre, mahAmohaM pakuvva // 2 // pANiNA saMpihittANaM, soyamAvariya pANiNaM / aMtonadaMtaM mAreI, mahAmohaM pakubvai // 3 // jAyateyaM samArabbha, bahuM oraMbhiyA jaNaM / aMtodhUmeNa mAreI (jA), mahAmohaM pakuvvai // 4 // sissammi je pahaNai, uttamaMgammi caiyasA / vibhaja matyayaM phAle, mahAmohaM pakubvai // 5 // puNo puNo paNidhie, haritA uvahase jaNaM / phaleNaM aduvA daNDeNaM, mahAmohaM pakubvai // 6 // gUDhAyArI nigUhijA, mAyaM mAyAeN chAyae / asacavAI piNhAI, mahAmohaM pakubvai 7 // dhaMse jo abhUraNaM, akammaM attakammuNA / aduvA tuma kAsitti, mahAmohaM pakuvva // 8 // jANamANo parisao, saccAmosANi bhAsai / akkhINajhaMjhe purise, mahAmohaM pakubbai // 9 // aNAyagassa nayavaM, dAre tasseva dhaMsiyA / viulaM vikkhomaittANaM, kiyA NaM paDivAhiraM // 10 // uvagasaMtapi pittA, paDilomArdi vaggurhi / bhogabhoge viyAreI, mahAmohaM pakuvva // 11 // akumArabhUe je keI, kumArabhUettihaM vae / ityIhiM giddhe vasae, mahAmohaM pakuvvai // 12 // abaMbhayArI je keI, baMbhayArIttiddhaM vae / gaddaddevva gavAM majjhe, vissaraM nayaI nadaM // 13 // For Penal Lise Only ~ 104~ 30 sama vAyAdhya. // 50 // indiary org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------ -------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 6-2982989-296-9-25 appaNo ahie bAle, mAyAmosaM vaha bhase / itthIvisayageDIe, mahAmohaM pakuvvada ||14||12||j nissie ubaTana jasasAhigameNa vA / tassa lubbhai vittammi, mahAmohaM pakubvai // 15 // 13 // IsareNa aduvA gAmeNaM, aNisare IsarIkae / tassa saMpayahINassa, sirI atulamAgayA // 16 // IsAdoseNa bAviDe, kalusAvilaceyase / je aMtarA ceei, mahAmohaM pakuvai // 17 // 14 // sappI jahA aMDaur3a, bhattAraM jo vihiMsai / seNAvaI pasatyAraM, mahAmohaM pakuvai // 18 // 15 // je nAyagaM ca rahassa, neyAraM nigamassa vA / sehi bahuravaM hatA, mahAmohaM pakuvai // 19 // 16 // bahujaNassa yAraM, dIvaM tANaM ca pANiNaM / evArisaM naraM haMtA, mahAmohaM pakuvai // 20 // 17 // uvadviyaM paDivirayaM, saMjayaM sutavassiyaM / vukamma dhammAo bhaMsei, mahAmohaM pakubbai // 21 // 18 // tahevANataNANINaM, jiNANaM varadasiNaM / tesiM avaSNavaM bAle, mahAmohaM pakumbai // 22 // 19 // neyAiassa maggassa, duDhe avayaraI bahuM / taM tippayaMto bhAvei, mahAmohaM pakuvvada // 23 // 20 // bhAyArayauvajjhAedi, surya viNayaM ca gaahie| te ceva khiMsaI vAle, mahAmohaM pakubbaI // 24 // 21 // AyariyauvajjhAyANaM, sammaM no paDitappai / apaDipUyae thaddhe, mahAmohaM pakuvai // 25 // 22 // abahussue ya je keI, sueNaM pavikatthaI / sajjhAyavAyaM vayai, mahAmohaM pakuvvai // 26 // 23 // atavassIe ya je keI, taveNa pavikatthai / sabbaloyapare teNe, mahAmohaM pakuvai // 27 // 24 // sAhAraNahA je keI, gilANammi uvahie / pabhU Na kuNaI kicaM, majjhapi se na kubvai // 28 // saDhe niyaDIpaNNANe, kalusAulaceyase / appaNo ya abohIya, mahAmohaM pakuvA / / 29 // 25 // je kahAgiraNAI, saMpauMje puNo puNo / savyatitthANa bheyANa, mahAmohaM pakuvada // 30 ||26||je a Ahammie joe, saMpaoje puNo puNo / saddAherDa 5555 dIpa anukrama [64-99] SHARERIEahinilomonal ~ 105~ Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------- -------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: % 30 samavAyAdhya. prata sUtrAMka zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRtiH % BE% % % // 51 // dIpa %2584% sahIheDaM, mahAmoI pakubvai // 31 // 27 // je a mANussae moe, aduvA pAraloie / te'tippayato bAsayara, mahAmoI paradhvA // 32 // 28||ddddii juI jaso vaSNo, devANa balavIriyaM / tersi avaNNavaM SAle, mahAmoha pakuSyaH // 13 // 29 // apassamANo passAmi, deve jakkhe va gujjhage / aNNANI jiNapUyaTTI, mahAmohaM pakuvaha // 34 // 30 // there meM maiDiyaputte tIsa yAsAI sAmaNNapariyAya pAuNittA siddhe buddhe jAva sancadukkhappahINe, egamege NaM ahorate tIsamuhate muhuttIrNa 10, eesi NaM tIsAe muhuttANaM tIsaM nAmadhejA 100-De satte mitte vAU supIe 5 amicaMde mAhide palaye me sadhe 10 ANaMde vijae vissaseNe pAyAvacce uvasame 15 IsANe taThe mAviappA vesamaNe varuNe 20 satarisame gaMdhambe aggivesAyaNe pAtave Avatte25 taDave bhUmahe risabhe samvasiddhe rakkhase 30, are NaM arahA tIsaM paNuI uhUM uccatteNaM hotyA, sahassArassa NaM deviMdassa devaraNo tIsa sAmANiyasAhassIo pa0, pAse NaM arahA tIsa vAsAI agAravAsamajhe vasittA agArAmo baNagAriyaM paccaie, samaNe bhagarva mahAvIre tIsa vAsAI agAravAsamajhe vasittA agArAo aNagAriyaM pavvAie, rayaNappabhAe Ne puDhadhIe tIsa nirayAvAsasayasahassA pa0, imIse the rayaNappabhAe puDhavIe matthegaiyANa neraiyANa tIsa paliovamAI ThiI 50, mahesattamAe puDhavIe patthegaiyANa nerahayANaM tIsa sAgarovamAI ThiI pa0, sarakumArANa devANaM bharapegaiyANe tIsaM palibhovamAI ThiI pa0, urimauvarimagevejayANa devANe jahANeNaM tIsa sAgarovamAI ThiI pa..je devA uparimamajjhimagevenaesu vimANesu devattApa uvavaNNA tesi Na devANaM unkoseNe tIsa sAgarovamAI ThiI pa0.se NaM devA tIsAe bhaddhamAsehimANamati vA pANamati yA ussaseti vA mIsasaMti vA, tesi NaM devANaM tIsAe vAsasahassehiM AhArave samuppAi, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je tIsAe anukrama [64-99] * % % A5% ~ 106~ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------ -------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 14 prata sUtrAMka %%1 % % bhavaragahaNehi sikissaMti bujhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANametaM karissaMti / / sUtra 30 // . triMzattama sthAnakaM sugamam , navaraM sthiterAgaSTI sUtrANi, tatra mohanIyaM sAmAnyanAraprakAraM karma vizeSatacaturthI prakRtiH tasya sthAnAni-nimittAni mohanIyasthAnAni, tathA "je mAvi tase" ityAdi zlokaH, yathApi prasAn prANAn-mayAdIn vArimadhye vigAhya-pravizyodakena zastrabhUtena mArayati, kathaM ?, Akramya pAdAdinA sa iti gamyate mAryamANasya mahAmohotpAdakatvAtsaliSTacittatvAcca bhavazataduHkhavedanIyamAtmano mahAmohaM prakaroti-jana yati 1 tadevaMbhUtaM samAraNenaikaM mohanIyasthAnamevaM sarvatreti / 'sIsA' zlokaH, zIrSAveSTena-ArdracarmAdimayena yaH 4 kazcidveSTayati khyAdivasAniti gamyate abhIkSNa-bhRzaM tImAzubhasamAcAraH sa ityasya gamyamAnatvAtsa mAryamANasya mahAmohotpAdakatvena Atmano mahAmohaM prakuruta iti 2, yAvatkaraNAt kecitsUtrapustakeSu zeSamohanIyasthAnAbhidhAnaparAH zlokAH sUcitAH, kecit dRzyanta eveti te vyAkhyAyante-pANinA-hastena saMpidhAya-sthagayityA, kiM tat ?-'zroto randhaM mukhamityarthaH tathA AvRtya-avarudhya prANinaM tataH antarnadantaM-galamadhye rayaM kurvantaM ghuraghurAyamANamityarthaH, mArayati sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti tRtIyaM 3, 'jAtatejasaM vaizvAnaraM 'samArabhya prajvAlya 'bahu~' prabhUtaM 'avarudhya' mahAmaNDapavAdAdipu prakSipya 'jana' lokaM antaH-madhye dhUmena-bahiliGgena athavA antadhUmo yasyAsAvantadhUmastena jAtatejasA vibhaktipariNAmAt mArayati yo'sau mahAmohaM prakaroti caturtha 4, zIrSe dIpa anukrama [64-99] ARCH SantauratoneM For P OW minataram.org | mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~107~ Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [64-99] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) samavAya [30], mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRttiH // 52 // zirasi yaH prahanti khaGgamudgarAdinA praharati prANinamiti gamyate, kiMbhUte svabhAvataH zirasi ? 'uttamAGge' sarvAvayavAnAM pradhAnAvayace tadvighAte'vazyaM maraNAt cetasA-saGkliSTena manasA na yathAkathaJcidityarthaH tathA vibhajya mastakaM prakRSTaprahAradAnena sphoTayati-vidArayati grIvAdikaM kAyamapIti gamyate, sa ityasya gamyamAnatvAt mahAmohaM prakarotIti paJcamaM 5 / paunaHpunyena praNidhinA - mAyayA yathA vANijakAdiveSaM vidhAya galakarttakAH pathi gacchatA saha gatvA vijane mArayati tathA hatvA - vinAzya iti gamyate upahaset AnandAtirekAt 'janaM' mUrkhaThokaM hanyamAnaM, kena hatvA ?--' phalena' yogabhAvitena mAtuliGgAdinA 'aduvA' athavA daNDena prasiddhena sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti paSTham 6 / 'gUDhAcArI' pracchannAnAcAravAn nigRhayeta - gopayet, svakIyaM pracchannaM duSTamAcAraM tathA mAyAM parakIyAM mAyayA khakIyayA chAdayet-jayet yathA zakunimArakA chadairAtmAnamAvRtya zakunIn gRhantaH svakIyamAyayA zakunimAyAM chAdayanti tathA asatyavAdI 'nihavI' apalApakaH khakIyAyA mUlaguNottaraguNapratisevAyAH sUtrArthayorvA ma| hAmohaM prakarotIti saptamaM 7 / dhvaMsayati-chAyayA bhraMzayati iti yaH puruSo'bhUtena - asadbhUtena, kaM ? - akarmakaM - avidyamAnaduzveSTitaM AtmakarmaNA - AtmakRtaRSighAtAdinA duSTavyApAreNa 'aduvA' athavA yadanyena kRtaM tadAzritya parasya samakSamevaM tvamakArSIretanmahApApamiti vadati, vadikriyAyAH gamyamAnatvAtsa ityasyApi gamyamAnatvAt mahAmohaM prakarotItyaSTamaM 8 / jAnAnaH yathA anRtametatpariSadaH sabhAyAM bahujanamadhye ityarthaH, satyAmRSANi kiJcitsa lAni bahnasatyAni vastUni vA mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: For Pasta Use Only ~ 108~ 30 sama vAyAdhya. // 52 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [64-99] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [30] samavAya [30], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH kyAni vA bhASate 'akSINajhanjhaH' anuparatakalahaH yaH sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti navamaM 9 / anAyaka:- avidyamAnanAyako rAjA tasya nayavAn nItimAnamAtyaH sa tasyaiva rAjJo 'dArAn kalatraM dvAraM vA-arthAgamasthopAyaM dhvaMsayitvA bhogabhogAn vidArayatIti sambandhaH, kiM kRtvA ?-- vipulaM' pracuramityarthaH, 'vikSobhya' sAmantAdiparikara bhedena saMkSobhya nAyakaM tasya kSobhaM janayitvetyarthaH, 'kRtvA' vidhAya NamityalaGkAre prativAsa-anadhikAriNaM dArebhyo'rthAgamadvArebhyo vA, dArAn rAjyaM vA svayamadhiSThAyetyarthaH 10 tathA 'upakasantamapi samIpamAgacchantamapi, sarvakhApahAre kRte prAbhRtenAnulomaiH karuNaizca vacanairanukUlayitumupasthitamityarthaH, jhampayitvA - aniSTavacanAvakAzaM kRtvA pratilomAbhiHtasya pratikUlAbhirvAgbhiH- vacanairetAdRzastAdRzastvamityAdibhirityarthaH, 'bhogabhogAn' viziSTAn zabdAdIn vidArayati yo'sau mahAmohaM prakarotIti dazamaM 10 / akumArabhUtaH akumArabrahmacArI san yaH kazcit kumArabhUto'haM kumArabrahmacArI jahamiti vadati, atha ca khISu gRddho vazakazca strINAmevAyanta ityarthaH, athavA 'vasati' Aste sa mahAmohaM prakarotItyekAdazaM 11 / atrahmacArI maithunAdanivRtto yaH kazcittatkAla evAsevyAbrahmacaryaM brahmacArI sApratamahamityatidhUrttatayA parapravaJcanAya vadati, tathA ya evamazobhAvahaM satAmanAdeyaM bhaNan gardabha iva gavAM madhye vikharaM na vRSabhavanmanojJaM nadati-muJcati nadaM-nAdaM zabdamityarthaH, tathA ya evaM bhaNannAtmano'hito-na hitakArI vAlomUDho mAyAmRSA bahuza:-anRtaM prabhUtaM bhASate yacaivaM ninditaM bhASate, kayA ? - khIviSayacyA hetubhUtayA sa itthaMbhUto JEI mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyAH For Parts Only ~ 109~ Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ---- --------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA- yAMga bhIabhaya vRttiH // 53 // dIpa mahAmohaM prakarotIti dvAdazam 12 // yaM rAjAnaM rAjAmAtyAdikaM vA nizritaM-AzritaM udbahate-jIvikAlAmenA 30 samatmAnaM dhArayati, kathaM ?-yazasA tasya rAjAdeH satko'yamiti prasiddhyA abhigamanena vA-sevayA AzritarAjAdetalA vAyAdhya. nirvAhakAraNasya rAjAdelubhyati 'vit' dravye yaH sa mahAmohaM prakarotIti trayodazaM 13 / 'IzvareNa' prabhuNA 'aduvA athavA 'grAmeNa' janasamUhena anIzvara IzvarIkRtaH tasya pUrvAvasthAyAmanIzvarasya sampragRhItasya puraskRtasya prabhvAdinA / zrIH-lakSmIratulA-asAdhAraNA AgatA-prAptA atulaM vA yathA bhavatItyevaM zrIH samAgatA AgatazrIkazca prabhvAyupakAra-IN kaviSaye IrSyAdoSeNAviSTo-yuktaH kaluSeNa-dveSalobhAdilakSaNapApenAvilaM-gaDDulamAkulaM vA ceto yasya sa tathA yo-16 antarAyaM-vyavacchedaM jIvitazrIbhogAnAM 'cetayate' karoti prabhutvAderasI mahAmohaM prakarotIti caturdazaM 14 / 'sapI nAgI yathA 'aNDaurDa' aNDakakUTaM khakIyamaNDakasamUhamityarthaH, aNDasya vA purTa-sambandhadaladvayarUpaM hinasti, evaM bhattAra-poSayitAraM yo vihinasti senApati rAjAnaM prazAstAra-amAtya dharmapAThakaM vA sa mahAmoraM prakarotIti, tanmaraNe | bahujanaduHsthatA bhavatIti pazcadazaM 15 / yo nAyakaM vA-prabhu rASTrasya rASTramahattarAdikamiti bhAvaH, tathA 'netAraM pravartayitAraM prayojaneSu nigamasya-vANijakasamUhasya, kaM ?-veSThinaM zrIdevatAkitapaTTabaddhaM, kiMbhUtaM ?-'bahuravaM' bhUrizabda anurayazasamityarthaH hatvA mahAmohaM prakuruta iti SoDaza 16 / 'bahujanasya' paJcaSAdInAM lokAnAM 'netAraM nAyaka dviIpa iva dvIpaH-saMsArasAgaragatAnAmAzvAsasthAnaM athavA dIpa iva dIpo'jJAnAndhakArAtabuddhiraSTiprasarANAM zarIriNAM / anukrama [64-99] Indinasurary.org mohanIya-sthAnAnAm viMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~110~ Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ----- --------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka E3%EX-A2% dIpa heyopAdeyavastustomaprakAzakatvAt taM, ata eva trANaM-ApadrakSaNaM prANinAmetArazaM yAdRzA gaNadharAdayo bhavanti, 'navaraM prAvacanikAdipuruSa hatvA mahAmohaM prakarotIti saptadazaM 17 / upasthitaM pravrajyAyAM-avivrajiSumityarthaH, 'prativirataM' sAvadhayogebhyo nivRttaM pratrajitamevetyarthaH 'saMyata' sAdhu 'sutapakhinaM' tapAMsi kRtavantaM zobhanaM vA tapaH zritaM-AzritaM kvacit 'je bhikkhaM jagajIvaNaM'ti pAThaH, tatra jaganti-jaMgamAni ahiMsakatvena jIvayatIti | jagajIvanastaM vividhaiH prakArairupakramyAkramya vyapakramya balAdityarthaH, dharmAt-zrutacAritralakSaNAjhaMzayati yaH sa mahAmohaM prakarotIti aSTAdazaM 18 / yathaiva prAktanaM mohanIyasthAnaM tathaivedamapi, anantajJAninAM jJAnasthAnantaviSayatvena / akSayitvena vA jinAnAM arhatAM varadarzinAM kSAyikadarzanatvAt teSAM ye jJAnAdhanekAtizayasampadupetatvena bhuvanatraye prasiddhAH 'avarNaH' avarNavAdo vaktavyatvena yasyAsti so'varNavAn, yathA nAsti kazcit sarvajJo, jJeyasyAnantatvAt , uktaM ca-"ajjavi dhAvaha nANaM ajapi ya aNaMtao alogovi / ajavina koi viuhaM pAvanti samvannayaM jiivo||1|| aha pAvati to saMto hoi aloo na ceyamiti" ti [ adyApi dhAvati jJAnaM adyApyananto'loko'pi / adyApi na ko'pi vyUhaM prApnoti sarvajJatA jIvaH // 1 // atha prApnoti tadA sAnto'loko bhavet na cedamiSTamiti ] adUSaNaM caitad, utpattisamaya eva kevalajJAnaM yugapallokAloko prakAzayadupajAyate, yathA'pavarakAntarvartidIpakalikA apavarakamadhyaprakAzakharUpetyabhyupagamAditi, bAla:-ajJo mahAmohaM prakarotIti ekonaviMzatitamaM 19 / 'nayA anukrama [64-99] 4 RekStosex C2% 64-% SAREaratunitariatana Tarasurare.org | mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~111~ Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [30], .............------------ ---- mUla [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka dIpa yikasya' nyAyamanatikrAntasya 'mArgakha' samyagdarzanAdeH mokSapathasya duSTo dviSTho vA 'apakaroti' apakAraM karotIti, 30 samayAMga 3'bahu' atyarthaM pAThAntareNApaharati bahujanaM vipariNamayatIti bhAvaH, taM mArga 'tippayaMto'tti nindayan bhASayati vAyAdhya. zrIabhaya nindayA dveSeNa vA vAsayati AtmAnaM paraM ca yaH sa mahAmohaM prakarotIti viMzatitama 20 / AcAryopAdhyAyaH vRttiH KI zrutaM-khAdhyAyaM vinayaM ca-cAritraM 'grAhitaH' zikSitaH tAneva 'khiMsati' nindati-alpazrutA ete ityAdi jJAnataH // 54 // anyatIrthikasaMsargakAriNa ityAdi darzanataH mandadharmANaH pArthasthAdisthAnavarttina ityAdi cAritrataH, yaH sa evaMbhUto vAlo mahAmohaM prakarotItyekaviMzatitama 21 / AcAryAdIn zrutadAnaglAnAvasthApraticaraNAdibhistarpitavataH-18 upakRtavataH samyak na tAn prati tarpayati' vinayAhAropadhyAdibhirna pratyupakarotIti, tathA apratipUjako-na pUjAkArI tathA 'stabdho mAnavAn sa mahAmohaM prakarotIti dvAviMzatitamaM 22 / abahuzrutazca yaH kazcit zrutena 'pravikatthate' AtmAnaM zlAghate zrutavAnahamanuyogadharo'hamityevaM, athavA kasmiMzcittvamanuyogAcAryoM vAcakoveti pRcchati pratibhaNati Ama, khAdhyAyavAdaM vadati vizuddhapAThako'hamityAdikaM yaH sa mahAmoha-zrutAlAbhahetuM prakaro-|| &AtIti trayoviMzatitamaM 23 / 'atavassIe' sugama, pUrvArddha pUrvavat, navaraM 'sarvalokAt' sarvajanAt skaashaatprH-18||54|| prakRSTaH stenaH-cauro bhAvacIratvAt mahAmohaM atapakhitAhetuM prakarotIti caturviMzatitamaM 24 / sAdhAraNArthamupa4 kArArtha yaH kazcidAcAryAdilAne-rogavati 'upasthite' pratyAsannIbhUte 'prabhu' samartha upadezenauSadhAdidAnena ca anukrama [64-99] wirelunurary.org mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~ 112~ Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------- --------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: Ca prata sUtrAMka : dIpa khato'nyatathopakAraM na karoti, kRtyamupekSate ityarthaH, kenAbhiprAyeNetyAha-mamApyeSa na karoti kiMcanApi kRtyaM / |samartho'pi sanvidveSeNa, asamarthoM vA'yaM bAlavAdinA kiM kRtenAsya ?, punarupakartumazaktatvAditi lobheneti, 'shtthH'| | kaitavayuktaH zaktilopanAt nikRtiH-mAyA tadviSaye prajJAnaM yasya sa tathA, glAnaH praticaraNIyo mA bhavatviti glAnaveSamahaM karomIti vikalpabAnityarthaH, ata eva ca kaluSAkulacetAH AtmanazcAbodhiko-bhavAntarAprAptavyajinadhamako glAnApratijAgareNAjJAvirAdhanAt , cazabdAtpareSAM cAbodhikaH avidyamAnA bodhirasmAditi vyutpAdanAt, ye hi tadIyaM glAnApratijAgaraNamupalabhya jinadharmaparAzukhA bhavanti teSAmabodhistatkRteti sa evambhUto mahAmohaM prakarotIti paJcaviMzatitama 25 / kathA-vAkyaprabandhaH zAstramityarthastadrUpANyadhikaraNAni kathAdhikaraNAni-kauTilyazAstrAdIni prANyupamardanapravakatvena teSAmAtmano durgatAvadhikAritvakaraNAt, kathayA vA kSetrANi kRSata / gAmasUyatetyAdikayA adhikaraNAni tathAvidhapravRttirUpANi, athavA kathA-rAjakathAdikA adhikaraNAni ca-yatrAdIni kalahA vA kathAdhikaraNAni tAni samprayukta punaH punaH evaM 'sarvatIrthabhedAya' saMsArasAgarataraNakAraNatvAt tIrthAni-jJAnAdIni teSAM sarvathA nAzAya pravarttamAnaH sa mahAmohaM prakarotIti SaDviMzatitamaM 26 / 'je ya Ahammie' kaNThyam , navaraM adhArmikayogA-nimittavazIkaraNAdiprayogAH kimarthaM?-lAghAhetoH sakhihetoH-mitranimittamityarthaH iti saptaviMzatitamaM 27 / yazca mAnuSyakAn bhogAn athavA pAralaukikAn 'te'tti vibhaktipariNAmAttasteSu R-RDCREAKHARA anukrama [64-99] 24 10sama REncanda Arunmurary on mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~ 113~ Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [30], ------- -------- mUlaM [30] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka - zrIsamavA-sevA atRpyan-tRptimagacchan 'AkhAdate' abhilaSati Azrayati vA sa mahAmohaM prakarotIti aSTAviMzatitama 2831 sama ..JPRddhiH-vimAnAdisampat dyutiH-zarIrAbharaNadIptiH yaza-kIrtiHvarNaH-zuklAdiH zarIrasambandhI devAnAM vaimAnikAdInAM zrIabhaya vRtiH balaM-zArIraM vIrya jIvaprabhavaM astItyadhyAhAraH, teSAmiha apergamyamAnatvAt teSAmapi devAnAmanekAtizAyiguNavatA |mavarNavAn-azlAghAkArI athavA 'avarNavAn' kenolApena devAnAmRddhirdevAnAM dyutirityAdi kAkA vyAkhyeyaM, na kiJci-15 // 55 // di devAnAmRddhyAdikamastItyavarNavAdavAkyabhAvArthaH, ya evambhUtaH sa mahAmohaM prakarotIti ekonatriMzattamaM 29 / apazya napi yo brUte pazyAmi devAnityAdikharUpeNa, ajJAnI jinasyeva pUjAmarthayate yaH sa jinapUjArthI, gozAlakavat , sa! mahAmohaM prakarotIti triMzattamam 30 / raudrAdayo muhUrtAzcAdityodayAdArabhya krameNa bhavanti, eteSAM ca madhye | madhyamAH paTU kadAcidine'ntarbhavanti kadAcidrAtrAviti // 30 ekatIsaM siddhAiguNA pa0 taMjahA-khINe AbhiNiyohivaNANAvaraNe khINe suyaNANAvaraNe khINe ohiNANAvaraNe khINe maNapajavaNANAvaraNe khINe kevalaNANAvaraNe khINe cakkhudaMsaNAvaraNe khINe acakkhudasaNAvaraNe khINe ohidasaNAvaraNe khINe kevaladasaNAvaraNe khINe nidA khINe NidANidA khINe payalA khINe payalApayalA khINe thINaddhI khINe sAyAveyaNije khINe asAyAveyaNije khINe desaNamohaNije khINe carittamohaNije khINe neraiAue khINe tiriAue khINe maNussAue khINa devAue khINe uccAgoe khINe nidhAgoe khINe sumaNAme khINe asubhaNAme khINe dANatarAe khINe lAbhaMtarAe khINe bhogAMtarAe khINe dIpa --- DESCALAM anukrama [64-99] 4-04- sairalaunciarary.org mohanIya-sthAnAnAm triMzat bhedAnAm vyAkhyA: ~ 114 ~ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [31], ------ -------- mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: % prata sUtrAMka % % [31] uvabhogatarAe khINe vIriaMtarAe 31, maMdare NaM pavvae dharaNitale ekkatIsaM joyaNasahassAI chacceva tevIse joyaNasae kiMciMdesUNA parikkheveNaM pa0, jayA NaM sUrie savvabAhiriya maMDalaM uvasaMkamittA cAra carai tayA NaM ihagayassa maNussassa ekatIsAe joyaNasahassehiM ahi a ekatIsehiM joyaNasaehi tIsAe savibhAge joyaNassa sarie cakkhupphAsa havyamAgacchai, abhivaDDie NaM mAse ekatIsa sAtiregAI rAiMdiyAI rAiMdiyaggeNaM pa0, Aice NaM mAse ekatIsaM rAiMdiyAI kiMci visesUNAI rAidiyaggeNaM pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekatIsaM paliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM ekatIsaM sAgarobamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atyegaiyANaM ekatIsaM paliovamAI ThiI 50, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANa ekatIsaM paliovamAI ThiI pa0, vijayavejayaMtajayaMtaaparAjiANaM devANaM jahaNNeNaM ekkatIsaM paliovamAI ThiI pa0, je devA uvarimauvarimagevejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM ekatIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te devA ekatIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nissasaMti vA, tesi NaM devANaM ekatIsa vAsasahassehiM AhAraTTe samupajada, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je ekatIsehiM bhavaggahaNehiM sinjhissati bujhissaMti mucissaMti parinibvAissaMti savadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 31 // ekatriMzattamaM sthAnakaM sugama, navaraM siddhAnAmAdau-siddhatvaprathamasamaya eva guNAH siddhAdiguNAH, te cAbhinibodhikA-| divaraNAdikSayakharUpA iti / mandaro-mekA, sa ca dharaNItale dazasahasraviSkambha iti kRtvA yathoktaparidhipramANo bhavatIti / dIpa % % anukrama % % % -101] % Saintaintindia M urary ou ~115~ Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [31] dIpa anukrama [100 -101] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) samavAya [31], mUlaM [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrIabhaya 0 vRttiH // 56 // "jayA NaM sUrie" ityAdi, kila sUryasya caturazItyadhikaM maNDalazataM bhavati, maNDalaM ca jyotiSkamArgo'bhidhIyate, tatra jambUdvIpasyAntaH azItyadhike yojanazate paJcaSaSTiH sUryamaNDalAni bhavanti, tathA lavaNasamudre trINi triMzadadhikAni yojanazatAnyayagA konaviMzatyadhikaM sUryamaNDalazataM bhavati, tatra sarvavAeM - samudrAntargatamaNDalAnAM paryantimaM tasya cAyAmaviSkambho lakSaM SaT zatAni ca yojanAnAM SaSTyadhikAni, paridhistu vRttakSetragaNitanyAyena trINi lakSANi aSTAdaza sahasrANi trINi zatAni paJcadazottarANi 318315, etAvat kSetramAdityo'horAtradvayena gacchati, tatra ca paSTirmuhUrttA bhavantIti paSThayA bhAgApahAre yalabdhaM tanmuhUrttagamyakSetra pramANaM bhavati, taca paJca sahasrANi trINi ca paJcottarANi zatAni paJcadaza yojanaSaSTibhAgAH 530537, etaca divasArddhana guNyate, yadA ca sarvavAle maNDale sUryazvarati tadA dinapramANaM dvAdaza muhUrttAH, tadarddha ca paT, ataH padbhirmuhUrttaguNitaM muhUrttagatipramANaM cakSuHsparzagatipramANaM bhavati, tatra ekatriMzatsahasrANi aSTau ca zatAnye katriMzadadhikAni triMzaca yojanapaSTibhAgAH 3183111: abhivarddhitamAsaH - abhivarddhitasaMvatsarasya catuzcatvAriMzadahorAtradviSaSTibhAgAdhikayazItyadhikazatatrayarUpasya 383 // 1 dvAdazo bhAgaH, abhivarddhitasaMvatsarazvAsau yatrAdhikamAsako bhavati, tatra trayodazacandramAsAtmakatvAJcandramAsazca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA ca dinadviSaSTibhAgAnAM bhavatIti, 'sAiregAI' ti ahorAtrasya caturviMzatyuttarazatabhAgAnAmekaviMzatyuttarazatenAdhikAnIti, AdityamAso yena kAlenAdityo rAziM bhuGkte 'kiMcivisesUNAI' ti For Park Use Only ~ 116~ 31 sama vAyAdhya, / / 56 / / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [31], ..........-------------- ----- mUla [31] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [31] dIpa CCCCCCCASSROSC ahorAtrArddhana nyUnAnIti // 31 // battIsaM jogasaMgahA pa0, taMjahA-AloyaNa 1 niravalAve 2, AvaIsu daDhadhammayA 3 / aNissiobahANe 4 ya, sikkhA 5 nippaDikammayA 6 // 1 // aNNAyayA alobhe 8 ya, titikkhA 9 ajave 10 suI 11 / sammadiTTI 12 samAhI 13 ya, AyAre 14 viNaovae 15 // 2 // thiImaI 16 ya saMvege 17, paNihI 18 suvihi 19 saMvare 20 / attadosovasaMhAre 21, sancakAmavirattayA 22 // 3 // paJcakkhANe 23-24 viussagge 25, appamAde 26 lavAlave 27 / jhANasaMvarajoge 28 ya, udae mAraNatie 29 // 4 // saMgANaM ca pariNNAyA 30, pAyacchittakaraNe'vi ya 31 / ArAhaNA ya maraNaMte 32, battIsaM jogasaMgahA // 5 // battIsa deviMdA pa0 ta0-camare calI dharaNe bhUANaMde jAva pose mahAghose caMde sUre sake IsANe saNakumAre jAva pANae adhue, kuMthussa NaM arahao battIsahiyA battIsaM jiNasayA hotthA, sohamme kappe battIsaM vimANAvAsasayasahassA NaM pa0, revaiNakkhatte yattIsaitAre pa0, battIsativihe paTTe pa0, imIse NaM rayaNapabhAe puDhavIe asthagaiyANaM neraiyANaM battIsa paliokmAI ThiI 50, ahesattamAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM battIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM battIsa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu devANaM atgaiyANaM battIsa paliovamAI ThiI pa0, je devA vijayavejayantajayantaaparAjiyavimANesu devatAe uvavaNNA tesi NaM devANaM atyaMgaiyANaM pattIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA battIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamati vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM bacIsavAsasahassehiM anukrama -101] antaram murary on ~ 117~ Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [32], ------ -------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA yAMge zrIabhaya itiH 14. 32 samabAyAdhya. [32] gAthA: dIpa anukrama [102-108] AhArave samupajada, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je battIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti mucissaMti parinivvAisaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 32 // dvAtriMzataM sthAnakamapi vyaktaM, navaraM yujyante iti yogA:-manovAkAyabyApArAH te ceha prazastA eva vivakSitAsteSAM ziSyAcAryagatAnAmAlocanAnirapalApAdinA prakAreNa saJcahaNAni saGgrahAH prazastayogasaMgrahAH prazastayogasaGgrahanimittatvAdAlocanAdaya eva tathocyante, te ca dvAtriMzadbhavanti, tadupadarzakaM zlokapaJcakaM 'AloyaNe' tyAdi, asva gamanikA-tatra AloyaNa'tti mokSasAdhanayogasaGgrahAya ziSyeNAcAryAyAlocanA dAtavyA 1 'niravalAve'tti AcAryo'pi | mokSasAdhakayogasaGgrahAyaiva dattAyAmAlocanAyAM nirapalApaH syAt , nAnyasmai kathayedityarthaH 2, 'AvaIsu daDhadhammaya'|ti prazastayogasaGgrahAya sAdhunA''patsu-dravyAdibhedAsu dRDhadharmatA kAryA, sutarAM tAsu dRDhadharmiNA bhAvyamityarthaH 3, |'aNissiovahANe yatti zubhayogasaGgrahAyaivAnizritaM ca-tadanyanirapekSamupadhAnaM ca-tapo'nizritopadhAnaM parasA-18. hAyyAnapekSaM tapo vidheyamityarthaH 4, 'sikkha'tti yogasaGgrahAya zikSA''sevitavyA, sA ca sUtrArthagrahaNarUpA pratyupekSA-1 dyAsevanAtmikA ceti dvidhA, 5, 'nippaDikammaya'tti tathaiva niSpratikarmatA zarIrasya vidheyA 6 ||1||'annnnaayy-12 tti tapaso'jJAtatA kAryA, yazaHpUjAdharthitvenAprakAzayadbhistapaH kAryamityarthaH 7, 'alome yatti alobhatA vidhiyA 8, 'titikkha'tti titikSA parISahAdijayaH9, 'ajave'tti ArjayaH-RjubhAvaH 10, 'sui'tti zuciH satyaM saMyama // 57 // SHARERIEatin i ma marary.org 'yoga' zabdasya vyAkhyA evaM dvAtriMzata 'yogasaMgrahAnAm' vyAkhyA: ~ 118~ Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [32], -------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata % sUtrAMka 3 [32] gAthA: dIpa anukrama [102-108] ityarthaH 11 'sammadiDhi'tti samyagdRSTiH-samyagdarzanazuddhiH 12, 'samAhI ya'tti samAdhizca-cetaHkhAsthyaM 13, 'A-| yAre viNaovae'tti dvAradvayaM tatrAcAropagataH syAt na mAyAM kuryAdityarthaH 14, vinayopagato bhavet na mAna kuyodityarthaH 15 // 2 // 'dhiimaI yatti dhRtipradhAnA matidhRtimatiH-adainyaM 16 'saMvegoti saMvegaH-saMsArAyaM mokSAbhilASo vA 17 'paNihitti praNidhiH-mAyAzalyaM na kAryamityarthaH 18 'suvihi'tti suvihi' sadanuSThAnaM 19 saMvarazca-AzravanirodhaH 20 'attadosovasaMhAre'tti khakIyadoSasya nirodhaH 21 'savvakAmavirattayatti samasta viSayavaimukhyaM |22 // 3 // 'paJcakkhANe'tti pratyAkhyAnaM mUlaguNaviSayaM 23 uttaraguNaviSayaM ca 24 'viussagge'tti vyutsargo dravyabhAvabhedabhinnaH 25 'appamAe'tti pramAdavarjanaM 26 'lavAlavetti kAlopalakSaNaM tena kSaNe kSaNe sAmAcAryanuSThAnaM kArya 27 'jhANasaMvarajoge'tti dhyAnameva saMvarayogo dhyAnasaMvarayogaH 28 'udae mAraNaMtie'tti mAraNAntike'pi vedanodaye na kSobhaH kAryaH 29 // 4 // 'saMgANaM ca pariNNAya' ti saGgAnAM ca jJaparijJApratyAkhyAnaparijJAbhedabhinnA parikSA kAryA 3012 |'pAyacchittakaraNe' iti prAyazcittakaraNaM ca kArya 31 'ArAhaNA ya maraNaMtetti ArAdhanA 'maraNAnte' maraNarUpo'nto maraNAntastatretyete dvAtriMzadyogasaGgrahA iti 32 // 5 // indrasUtre yAvatkaraNAt "veNudeve veNudAlI harikaMte harissahe aggisIhe aggimANave puNNe vasiTe jalakaMte jalappahe amiyagaI amiyavAhaNe velaMbe pahajaNe" iti dRzya, punaH yAvatkaraNAt "mAhiMde baMbhe laMtae suke sahassAre"tti draSTavyaM, iha ca SoDazAnAM vyantarendrANAM poDazA-3 XXXCHER 'yoga' zabdasya vyAkhyA evaM dvAtriMzata 'yogasaMgrahAnAm' vyAkhyA: ~ 119~ Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [32], ----- --------- mUlaM [32] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsamavA- yAMge sUtrAMka [32] vRttiH // 5 // gAthA: dIpa anukrama [102-108] nAmeva cANapaNNIkAdIndrANAmalparddhikatvenAvivakSitatvAdasaGkhyAtAnAmapi caMdrasUryANAM jAtigrahaNena dvayo-13|33 samakhe vivakSitatvAvAtriMzaduktA iti, kunthunAthasya dvAtriMzadadhikAni dvAtriMzat kevalizatAnyabhUvana, dvAtriMzadvidhaM vAyAdhya. nATyamabhinayaviSayavastubhedAdyathA rAjapraznakRtAbhidhAnadvitIyopAGga iti sambhAvyate, dvAtriMzatpAtrapratibaddhamiti kecit // 32 // tettIsaM AsAyaNAo pa0, taM0-sehe rAiNiyassa AsannaM gatA bhavai AsAyaNA sehassa 1 sehe rAiNiyassa purao gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa 2 sehe rAiNiyassa sapakkhaM gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa 3 sehe rAiNiyassa AsannaM ThicA bhavada AsAyaNA sehassa 4 jAva sehe rAiNivassa AlabamANassa tasthagae ceva paDisuNittA bhavai AsAyaNA sehassa 33 / camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo camaracaMcAe rAyahANIe ekamekabArAe tettIsa tettIsa bhomA pa0, mahAvidehe NaM vAse tettIsaM joyaNasahassAI sAiregAI vikkhaMbheNaM pa0, jayA NaM sUrie bAhirANataraM tacaM maMDalaM uvasaMkamittANaM cAraM carai tayA NaM ihagayassa purisassa tacIsAe joyaNasahassehiM kiMcivisesUNehi cakkhupphAsaM handamAgacchada, imIse Na rayaNappabhAe puDhavIe atgaiyANaM nerayANaM tettIsa paliovamAI ThiI (50), ahesattamAe puDhavIe kAlamahAkAlaroruyamahAroruesu neraiyANaM ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI P58 // ThiI (pa0), appaiTThANanarae nerajhyANa ajahaNNamaNukoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI 50, asurakumArANaM atyaMgaiyANaM devANaM tecIsa paliovamAI ThiI 50, sohammIsANesu atthegaiyANaM devANaM tettIsaM paliovamAI ThiI 50, vijayavejavantajayaMtaaparAjiesu BREAK ~ 120~ Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [33], ----- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [33] vimANesu ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA savvadRsiddhe mahAvimANe devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ajahaNNamaNukoseNaM tettIsa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA tettIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasati vA nissasaMti vA, tesi NaM devANaM tettIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppAi, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvAje tettIsa bhavaggahaNehiM sijhissaMti bujjhissaMti mucissaMti sambadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtraM 33 // atha trayaviMzattamaM sthAnakaM, tatra AyaH-samyagdarzanAdyavAptilakSaNastasya zAtanAH-khaNDanaM niruktAdAzAtanAH, tatra zaikSaH-alpaparyAyo rAnikasya-bahuparyAyasya AsannaM-AsattyA yathA rajo'JcalAdistasya lagati tathA gantA bhavatI| tyevamAzAtanA zaikSasvetyevaM sarvatra, 'purao'tti agrato gantA bhavati, 'sapakkha'nti samAnapakSa-samapArzva yathA bhavati samazreNyA gacchatItyarthaH, 'Thicatti sthAtA-AsIno bhavati, yAvatkaraNAdazAzrutaskandhAnusAreNAnyA iha draSTavyAH, tAzcaivamarthataH-AsannaM puraH pArthataH sthAnena tisro'tra niSIdanena ca tisraH tathA vicArabhUmau gatayoH pUrvataramAcamataH zaikSasyAzAtanA 10 evaM pUrva gamanAgamanamAlocayataH 11 tathA rAtrI ko jAgatIti pRSTe rAtrikena tadvacanamapratizRSavataH 12 rAnikasya pUrvamAlapanIyaM kaMcana avamasya pUrvataramAlapataH 13 azanAdi labdhamaparasya pUrvamAlocayataH 14 evamanyasyopadarzayataH 15 evaM nimantrayataH 16 rAtvikamanApRcchayAnyasmai bhakkAdi dadataH 17 vayaM pradhAnataraM| bhujAnasya 18 kvacit prayojane vyAharato rAtrikasya vaco'pratizRNvataH 19 rAtrikaM prati tatsamakSaM vA bRhatA dIpa anukrama [109] RECCANA REmiratinila trayastriMzata-AzAtanAyA: vyAkhyA: ~ 121~ Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [33], ..........-------------- ----- mUla [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yagi prata sUtrAMka [33] zrIsamavA- zabdena bahudhA bhASamANasya 20 vyAhatena mastakena vande iti vaktavye kiM bhaNasIti buvANasya 21 prerayati rAbike |33 sama kastvaM preraNAyAmiti badataH 22 Arya! glAnaM kiMna praticarasItyAdhukta tvaM kiM na taM praticarasItyAdi bhaNataH 23 zrIamaya dharma kathayati gurAvanyamanaskatAM bhajato'nanumodayata ityarthaH 24 kathayati gurau na smarasIti vadataH 25 dharmakathAbutiH mAcchindataH 26 bhikSAvelA varttate ityAdivacanataH parSadaM bhindAnasya 27 guruparSado'nutthitAyAstathaiva vyvsthi||59|| tAyA dharma kathayataH 28 guroH saMstArakaM pAdena ghaTTayataH 29 gurusaMstArake niSIdataH 30 uccAsane niSIdataH 31 disamAsane'pyevaM 32 prayastriMzattamA sUtroktava, rAlikasyAlapatastatragata eva-AsanAdisthita eka pratizRNoti, Agatya hi pratyuttaraM deyamiti zaikSasyAzAtaneti 33 / 'tettIsaM tettIsaM bhoma'tti bhaumAni-nagarAkArANi, viziSTa sthAnAnIkAsanye, tathA 'jayA NaM sUrie' ityAdi, iha sUryasya maNDalayorantare dve dve yojane'STacatvAriMzacaikaSaSTibhAgAH, etati18|guNaM paca yojanAni paJcatriMzakaSaSTibhAgAH, etAvatA hInaviSkambha sarvabAghamaNDalAdvitIyaM maNDalaM bhavati, tatazca vRttakSetraparidhigaNitanyAyena paridhitaH saptadazabhiryojanairaSTatriMzatA caikapaSTibhAganyUnaM dvitIyamaNDalaM sarvavAbamaNDalA-18| dravati, evaM tRtIyamaNDale etaddviguNena hInaM bhavati, tathAhi-tadviSkambhastata ekAdazabhiryojanainavabhizcaikaSaSTibhAgeH pa-11 yantimAddhInaM bhavati, paridhitastu pazcatriMzatA yojanaiH paJcadazabhizcaikapaSTibhAganaM bhavati, taca trINi lakSANi aSTA-II 4 daza sahasrANi dve zate ekonAzItyuttare SaTcatvAriMzacaikaSaSTibhAgA iti, tathA antimamaNDalAnmaNDale maNDale dvAbhyAM dIpa anukrama [109] Munaturanorm trayastriMzata-AzAtanAyA: vyAkhyA: ~122~ Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [33], -------- mUlaM [33] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: - 1. pron.F prata sUtrAMka [33] M XX . . dIpa anukrama [109] muhUrtasyaikaSaSTibhAgAbhyAM dinavRddhirbhavati, tathA ca tRtIye maNDale yadA sUryazcarati tadA dvAdaza muhUrttAzcatvArazcaikapaSTibhAgA muhUrtasya dinapramANaM bhavati, tadaddhe caikaSaSTibhAgIkRtenASTaSaSTayadhikazatatrayalakSaNena, sthUlagaNitasya vivakSitatvAt parityaktAMzAH 318279 / tRtIyamaNDalaparidhI guNite sati ekapaSTayA ca SaSTiguNitayA bhAge hate yallabhyate tattRtIyamaNDale cakSuHsparzapramANaM bhavati, taba dvAtriMzatsahasrANyekottarANi 32001 aMzAnAmekaSaSTayA bhAge tahate labdhAzcaikonapaJcAzatpaSTibhAgA yojanasya trayoviMzatizcaikaSaSTibhAgA yojanaSaSTibhAgasya 33 etattRtI yamaNDale cakSuHsparzasya pramANaM jambUdvIpaprajJapyAmupalabhyate, iha tu yaduktaM trayastriMzatkizcinyUnA, tatra sAtirekayojanasyApi nyUnasahasratA vivakSiteti sambhAvyate, paJcadaza maNDale punaridaM yathoktameva pramANaM bhavati, pratimaNDalaM yojanasya caturazIyAH sAdhikAyAH prathamamaNDalamAne prakSepaNAditi // 33 // cottIsa buddhAisesA pa0, taM0-avaDhie kesamaMsuromanahe 1 nirAmayA nisvalevA gAyalaTThI 1 gokkhIrapaMDure maMsasoNie 3 paumuppalagaMdhie ussAsanissAse 4 pacchanne AhAranIhAre adisse maMsa cakkhuNA 5 AgAsagayaM cakaM 6 AgAsagavaM chattaM 7 AgAsagayAo seyavaracAmarAo 8 AgAsaphAliAmayaM sapAyapIDhaM sIhAsaNaM 9 AgAsagao kuDabhIsahassaparimaMDiAbhirAmo iMdajjhao purao gacchada 10 jattha jatyavi ya NaM arahaMtA bhagavanto ciTThati vA nisIyaMti vA tattha tatthavi ya NaM jakkhA devA saMchannapattayupphapallavasamAulo sacchatto sajjhao saghaMTo sapaDAgo asogavarapAyavo abhisaMjAyai 11 Isi piTThao mauDaThANami teyamaMDalaM 2E%25A5% SARERatiniilanational ~123~ Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [34] dIpa anukrama [110] zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRttiH // 60 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita Eucation International "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [34] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [34], AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] - abhisaMjAya aMdhakArevi ya NaM dasa disAo pabhAse 12 bahusamaramaNi bhUmibhAge 13 ahosirA kaMTayA jAyaMti 15 uUvivarIyA suhaphAsA bhavaMti 15 sIyaleNaM suhaphAseNaM surabhiNA mArueNaM joyaNaparimaMDala sancao samatA saMpamacija 16 juttaphusieNaM meheNa ya niyarayareNUyaM kijai 17 jalathalayabhAsurapabhUteNaM viMTadvAiNA dasaddhavaNNeNaM kusumeNaM jANussehapyamANamite pupphovayAre kijai 18 amaNuNNANaM sadapharisarasarUvagaMdhANaM avakariso bhavai 19 maNuNNANaM saddakarisara sarUpagaMdhANaM pAunbhAvo bhavai 20 pacAharaovi ya NaM hiyayagamaNIo joyaNanIhArI saro 21 bhagavaM ca NaM addhamAgahIe bhAsA dhammamAikkhara 22 sAbi ya NaM addhamAgahI bhAsA bhAsijamANI tesiM savesiM AriyamaNArivANaM duppayacauppaamiyavamupakkhisarIsivANaM appaNI hiyasivasuhayabhAsatAe pariNamai 23 puJcabaddhaverAvi yaNaM devAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakiMnara kiMpurisaga rula gaMdhavyamahoragA arahao pAyamUle pasaMtacittamANasA dhammaM nisAmaMta 24 aNNautthiyapAvayaNiyAvi ya NabhAgayA vaMdati 25 AgayA samANA arahao pAyamUle nippalivayaNA havaMti 26 jao jaovi ya NaM arahaMto bhagavaMto viharaMti tao taovi ya NaM joyaNapaNavIsAeNaM ItI na bhavai 21 mArI na bhavai 28 sacakaM na bhavai 29 paracakaM na bhavai 30 aivuTTI na bhavai 31 aNAvuTTI na bhavadda 32 dubhikkhaM na bhavai 33 puppaNNAvi ya NaM uppAiyA vAhI khiSpamiva uvasamaMti 34 jaMbuddIve NaM dIve caDattIsaM cakkavaTTivijayA pa0 0 battIsaM mahAvidehe do marahe ekhae, jaMbuddIve NaM dIve cocIsaM dIhaveyaDA pa0, jaMbuddIve NaM dIve ukkosayae cottIsaM tithaMkarA samuppajaMti, camarasya NaM asuriMdassa asuraraNNo cottIsaM bhavaNAvAsasayasahassA pa0, paDhamapaMcamahaTTIsattamAsu causu puDhavIsu cottIsaM nirayAvAsasaya sahassA pa0 // sUtraM 34 // For Parata Use Only ~124~ 34 sama vAyAdhya. // 60 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [34] dIpa anukrama [110] samavAya [34], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] 11 sama0 "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [34] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atha catustriMzattamasthAna ke kimapi likhyate- 'buddhAisesa' ti buddhAnAM tIrthakRtAmatizeSA:-atizayA buddhAtizeSAH, avasthitaM - avRddhisvabhAvaM kezAzca-zirojAH zmazrUNi ca kUrcaromANi romANi ca zeSazarIralomAni nakhAzca pratItA iti dvandvaikatvamityekaH 1 nirAmayA- nIrogA nirupalepA-nirmalA gAtrayaSTi:-tanulateti dvitIyaH 2 gokSIrapANDuraM | mAMsazoNitamiti tRtIyaH 3 tathA padmaM ca-kamalaM [ca] gandhadravyavizeSo vA yatpadmakamiti rUDhaM utpalaM ca-nIlotpalamutpalakuSThaM vA gandhadravyavizeSastayoryo gandhaH sa yatrAsti tattathocchrAsanizvAsamiti caturthaH 4 pracchannamAhAranIhAraMabhyavaharaNamUtrapurISotsargoM, pracchannatyameva sphuTataramAha- adRzyaM mAMsacakSuSA na punaravadhyAdilocanena puMsA iti paJcamaM 5 etaca dvitIyAdikamatizayacatuSkaM janmapratyayaM / tathA 'AgAsagayaM'ti AkAzagataM vyomavartti AkAzagataM (kaM) vA - prakAzamityarthaH, cakraM - dharmacakramiti paThaH 6 evamAkAzagaM chatraM chatratrayamityartha iti saptamaH 7 AkAzake- prakAze zvetavaracAmare prakIrNake ityaSTamaH 8 'AgAsaphAliAmaya'tti AkAzamiva yadatyantamacchaM sphaTikaM | tanmayaM siMhAsanaM saha pAdapIThena sapAdapIThamiti navamaH 9 'AgAsagao' tti AkAzagato'tyarthaM tuGga ityarthaH 'kuDabhi'ti laghupatAkAH saMbhAvyante tAbhiH parimaNDitazcAsAvabhirAmazca-abhiramaNIya iti vigrahaH 'iMdajjhao' ti zeSadhvajApekSayA'timahattvAdindrazvAsau dhvajazca indradhvaja iti vigrahaH, indratvasUcako dhvaja iti vA 'purao' ti jinasyAprato gacchatIti dazamaH 10 'ciTThanti vA nisIyanti vatti tiSThanti gatinivRttyA niSIdanti - upavizanti 'takkha tIrthaMkarasya catustriMzata- atizayA: For Parts Only ~ 125 ~ Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], --------- mUlaM [34] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [34] dIpa zrIsamavA-haNAdeva'tti tatkSaNameva akAlahInamityarthaH, patraiH saMchannaH patrasaMchannaH patrasaMchanna iti vaktavye prAkRtatvAt saMchannapatra ityuktaM |34 samayAMga sa cAsau puSpapallavasamAkulazceti vigrahaH, pallaSAH-aGkarAH, sacchatraH sadhvajaH saghaNTaH sapatAko'zokavarapAdapa itye- vAyAdhya. kAdazaH 11 'Isi ti Ipada-alpaM 'piTTao'tti pRSThataH pazcAdbhAge 'mauDaThANamitti mastakapradeze tejomaNDalaM-prabhApa-10 vRtiH / Talamiti dvAdazaH 12 bahusamaramaNIyo bhUmibhAga iti trayodazaH 13 'ahosira'tti adhomukhAH kaNTakA bhavantIti | caturdazaH 14 Rtabo'viparItAH kathamityAha-sukhasparzA bhavantIti paJcadazaH 15 yojanaM yAvat kSetrazuddhiH saMvatakavAteneti SoDazaH 16 juttaphusieNaM'ti ucitavindupAtena 'nihayarayareNuya'ti bAtotkhAtamAkAzavarti rajo bhUvartI tu reNuriti gandhodakavarSAbhidhAnaH sasadazaH 17 jalasthalajaM yadbhAkharaM prabhUtaM ca kusumaM tena vRntasthAyinA-Uddhemukhena / dazArddhavarNena-paJcavarNena jAnunorutsedhasya-uccatvasya yatpramANaM tadeva pramANaM yasya sa jAnUtsedhapramANamAtraH puSpopa|cAra:-puSpaprakara ityaSTAdazaH 18 tathA 'kAlAgurupavarakuMdurukkaturukadhUvamaghamaghaMtagandhuddhayAbhirAma bhavaIci kA-yA lAguruzca-gandhadravyavizeSaH pravarakundurukaM ca-cIDAbhidhAnaM gandhadravyaM turukaM ca-zilhakAbhidhAnaM gandhadravyamiti dvandva stata etalakSaNo yo dhUpastasya maghamaghAyamAno-bahulasaurabhyo yo gandha uddhatA-udbhUtastenAbhirAmaM-abhiramaNIya | m dAyattattathA sthAnaM-niSIdanasthAnamiti prakrama ityekonaviMzatitamaH 19 tathA "ubhayo pAsiM ca NaM arahatANaM bhagava tANaM duve jakkhA kaDayatuDiyadhabhiyabhuyA cAmarukkhevaNaM karaMti"tti kaTakAni-prakoSThAbharaNavizeSAH truTitAni 45-4-%A5%Aka anukrama [110] tIrthakarasya catustriMzata-atizayA: ~ 126~ Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [34] dIpa anukrama [110] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [34], mUlaM [34] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Jaration f 14 vAhyAbharaNavizeSAH tairatibahutvena stambhitAviva stambhitI bhujau yayostI tathA yakSI - devAviti viMzatitamaH 20, bRhadvAcanAyAmanantaroktamatizayadvayaM nAdhIyate, atastasyAM pUrve'STAdazaiva, amanojJAnAM zabdAdInAmapakarSa:- abhAva | ityekonaviMzatitamaH 19 manojJAnAM prAdurbhAva iti viMzatitamaH 20 'pavAharao' ti pratyAharato -vyAkurvato bhagavataH 'hiyayagamaNIo'tti hRdayaGgamaH 'joyaNanIhArI ti yojanAtikramI svara ityekaviMzaH 21 'addhamAgahIe' ti prAkRtAdInAM paNNAM bhASAvizeSANAM madhye yA mAgadhI nAma bhASA 'rasorlasI mAgadhyA' mityAdilakSaNavatI sA asa | mAzritasvakIyasamagralakSaNA'rddhamAgadhItyucyate, tayA dharmamAkhyAti, tasthA evAtikomalatvAditi dvAviMzaH 22 'bhAsijamANI'ti bhagavatA'bhidhIyamAnA 'AriyamaNAriyANaM'ti AryAnAryadezotpannAnAM dvipadA - manuSyAzcatuSpadA-gavAdayaH 'mRgA' ATavyAH 'pazavo' grAmyAH pakSiNaH pratItAH sarIsRpA- uraH parisarpA bhujaparisarpAceti teSAM kim ? - Atmana AtmanaH - AtmIyayA AtmIyayetyarthaH bhASAtayA bhASAbhAvena parINamatIti sambandhaH kimbhUtA'sau bhASA ? ityAha- hitam - abhyudayaH zivaM- mokSaH sukhaM - zravaNakAlodbhavamAnandaM dadAtIti hitazivasukhadeta trayoviMzaH 23 'pUrvacaddhavere 'ti pUrva-bhavAntare'nAdikAle vA jAtipratyayaM barddha-nikAcitaM cairaM-amitrabhAvo yeSAM te tathA, te'pi cAsatAmanye devA vaimAnikA asurA nAgAzca bhavanapativizeSAH suvarNA :- zobhanavarNopetatyAjyotiSkA yakSarAkSasa kinnarAH kiMpuruSAH vyantarabhedAH garuDA-garuDalAJchanatvAt suparNakumArA bhavanapativizeSAH, gandharvA tIrthakarasya catustriMzata- atizayA: For Parts Only ~ 127 ~ Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], --------- mUlaM [34] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [34] zrIsamavA-18 mahAragAzca vyantaravizeSA eva, eteSA dvandvaH, 'pasaMtacittamANasA' prazAntAni-zamaM gatAni citrANi-rAgadveSAdya-14 34 sama yAMge danikaSidhavikArayuktatayA vividhAni mAnasAni-antaHkaraNAni yeSAM te prazAntacittamAnasA dharma nizamayanti iti | vAyAdhya zrIabhaya caturvizaH 24 bRhadbAcanAyAmidamanyadatizayadvayamadhIyate, yaduta-anyatIrthikaprAvacanikA api ca NaM vandante bhagavavRttiH tamiti gamyate iti paJcaviMzaH 25 AgatAH santo'rhataH pAdamUle niSprativacanA bhavanti iti paDviMzaH 26 // 62 // 'jao jao'vi ya 'ti yatra yatrApi ca deze 'tao taoMti tatra tatrApi ca paJcaviMzatI yojaneSu ItiH-dhAnyA dhupadravakArI pracurampakAdiprANigaNa iti saptaviMzaH 27 mAriH-janamaraka ityaSTAviMzaH 28 vacakraM-khakIyarAjasainyaM tadupadravakAri na bhavatIti ekonatriMzaH 29 evaM paracakra-pararAjasainyamiti triMzaH 30 ativRSTiH-adhikavarSa itye|katriMzaH 31 anAvRSTiH-varSaNAbhAva iti dvAtriMzaH 32 durmikSaM-duSkAla iti trayastriMzaH 33 'uppAiyA vAhitti utpAtA:-aniSTasUcakA rudhiravRSTyAdayastaddhetukA ye'nAste autpAtikAstathA vyAdhayo-jvarAdyAstadupazamaH-abhAva hai iti caturviMzattamaH 34 / anyaca 'paJcAharaoM ita Arabhya ye'bhihitAste prabhAmaNDalaM ca karmakSayakRtAH, zeSA bhavapratyayebhyo'nye devakRtA iti, ete ca yadanyathApi dRzyante tanmatAntaramavagantavyamiti / 'cakavavivijaya'tti || |cakravartivijetavyAni kSetrakhaNDAni 'ukosapae cottIsaM titthagarA samuSpajaMti'tti samutpadyante sambhavantItyarthaH | na tvekasamaye jAyante, caturNAmevaikadA janmasambhavAt , tathAhi-merI pUrvAparazilAtalayo dve siMhAsane bhvto'to| dIpa CA%ANSAR anukrama [110] // 62 // Saintairatundarima Munnaturary.org tIrthakarasya catustriMzata-atizayA: ~ 128~ Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [34], -------- mUlaM [34] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [34] SACARADAR dIpa dvau dvAvevAbhiSicyate ato dvayoyoreva janmeti, dakSiNottarayostu kSetrayostadAnI divasasadbhAvAt na bharatairAvatayojinotpattirarddharAtra eva jinotpatteriti, 'paDhame'tyAdi prathamAyAM pRthivyAM triMzannarakAvAsAnAM lakSANi, paJcamyAM trINi SaSThayA paJconaM lakSaM saptamyAM paJca narakAH, evaM sarvamIlane caturviMzalakSANi bhavantIti // 34 // paNatIsaM saJcavayaNAisesA pa0, kuMthU NaM arahA paNatIsaM dhaNUI uDDe uccatteNaM hotyA, datte NaM vAsudeve paNatIsaM dhaNUI uhaM ucca teNaM hotyA, naMdaNe NaM baladeve paNatIsaM dhaNUI uDDe uccatteNaM hotthA, sohamme kappe suhammAe sabhAe mANavae ceiyakkhaMbhe nA hevA uvariM ca addhaterasa addhaterasa joyaNANi vajecA majjhe paNatIsa joyaNesu vairAmaesu golabaTTasamuggaesu jiNasakahAo pa0, vitiyacautthIsu dosu puDhavIsu paNatIsaM nirayAvAsasayasahassA 50 // sUtra 35 // paJcatriMzattamasthAnakaM sugama, navaraM satyavacanAtizayA Agame na dRSTAH, ete tu granthAntaradRSTAH sambhAvitAH, vacanaM hi guNavadvaktavyaM, tadyathA-saMskAravat 1 udAttaM 2 upacAropetaM 3 gambhIrazabdaM 4 anunAdi 5 dakSiNaM 6|| upanItarAgaM 7 mahA) 8 avyAhatapaurvAparya 9 ziSTa 10 asandigdhaM 11 apahRtAnyottaraM 12 hRdayagrAhi 13 dezakAlAvyatItaM 14 tattvAnurUpaM 15 aprakIrNaprasRtaM 16 anyo'nyapragRhItaM 17 abhijAtaM 18 atisnigdhamadhuraM 19 aparamarmaviddhaM 20 arthadharmAbhyAsAnapetaM 21 udAraM 22 paranindAtmotkarSaviprayuktaM 23 upagatazlAgha 24 anapa-15 nItaM 25 utpAditAcchinnakItUhalaM 26 adbhutaM 27 anativilambita 28 vibhramavikSepakilikiJcitAdivimuktaM 29/4 anukrama [110] SAREnaind murary.om | satya-vacanasya paJcatriMzata atizayA; ~129~ Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [35], ....................--------------- mUla [35] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka dRciH [35] dIpa zrImacA anekajAtisaMzrayAdvicitraM 30 AhitavizeSa 31 sAkAraM 32 sattvaparigrahaM 33 aparikheditaM 34 adhyucchedaM 3535 sama yAMge ceti vacanaM mahAnubhAvairbaktavyamiti, [tatra saMskAravattvaM-saMskRtAdilakSaNayuktatvaM 1 udAttatvaM-uccaivRttitA 2 upacA- vAyAdhya. zrIabhaya0 ropetatvaM-agrAmyatA 3 gambhIrazabda meghasyeva 4 anunAditvaM-pratiravopetatA 5 dakSiNatvaM-saralatvaM 6 upanItarA ATha gatvaM-mAlakozAdi grAmarAgayuktatA 7 ete sapta zabdApekSA atizayAH, anye tvarthAzrayAH, tatra mahArthatvaM-vRhadabhi-13 dheyatA 8 avyAhatapaurvAparyatvaM-pUrvAparavAkyAvirodhaH 9 ziSTatvaM-abhimatasiddhAntoktArthatA vaktaH ziSTatAsUcakatvaM // 63 // vA 10 asandigdhatvaM-asaMzayakAritA 11 apahRtAnyottaratvaM-paradUSaNAviSayatA 12 hRdayagrAhitya-zrotRmanoha ratA 13 dezakAlAvyatItatva-prastAvocitatA 14 tattvAnurUpatvaM-vivakSitavastukharUpAnusAritA 15 aprakIrNaprasa-17 || tatva-susambandhasya sataH prasaraNaM athavA'sambandhAnadhikAritvAtivistarayorabhAvaH 16 anyo'nyapragRhItatvaM-para-18 spareNa padAnAM vAkyAnAM vA sApekSatA 17 abhijAtatvaM-vaktuH pratipAdyasya vA bhUmikAnusAritA 18 atisnigdhamadhuratvaM-amRtaguDAdivat sukhakAritvaM 19 aparamamavedhitva-paramAnughaTTanakharUpatvaM 20 arthadharmAbhyAsAnapetatvaMarthadharmapratibaddhatvaM 21 udAratvaM-abhidheyArthakhAtucchatvaM gumphaguNavizeSo vA 22 paranindAtmotkarSaviprayuktatvamiti |SINES pratItameva 23 upagatazlAghatvaM-uktaguNayogAtprAptazlAghatA 24 anapanItatva-kArakakAlavacanaliGgAdivyatyayarUpa-18 vacanadoSApetatA 25 utpAditAcchinnakautUhalatvaM-khaviSaye zrotaNAM janitamavicchinnaM kautukaM yena tattathA tadbhA anukrama [111] awraturasurary.com | satya-vacanasya paJcatriMzata atizayA: / lakSaNA: ~130~ Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [35] dIpa anukrama [111] samavAya [35], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] Ja Eratur "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [35] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH vastattvaM 26 adbhutatvaM - anativilambitatvaM ca pratItaM 27-28 vibhramavikSepakilikiJcitAdivimuktatvaM-vibhramo - vaktumanaso bhrAntatA vikSepaH- tasyaivAbhidheyArthaM pratyanAsaktatA kilakiJcitaM roSabhayAbhilASAdibhAvAnAM yugapadvA sakRtkaraNamAdizabdAnmanodoSAntaraparigrahastairvimuktaM yattattathA tadbhAvastattvaM 29 anekajAtisaMzrayAdvicitratvaM iha jAtayo varNanIyavasturUpavarNanAni 30 Ahita vizeSatvaM vacanAntarApekSayA DhaukitavizeSatA 31 sAkAratvaM| vicchinnavarNapadavAkyatvenAkAraprAptatvaM 32 sattvaparigRhItatvaM sAhasopetatA 33 aparikheditatvaM - anAyAsasambhavaH 34 avyuccheditvaM vivakSitArthAnAM samyasiddhiM yAvadanavacchinnavacanaprameyateti 35 // ] tathA dattaH saptamavAsudevaH nandanaH - saptamabaladevaH, etayozvAvazyakAbhiprAyeNa SaDaviMzatirdhanuSAmucatvaM bhavati, subodhaM ca tat, yato'ranAthamalisvAminorantare tAvabhihitau yato'vAci - "aramalliaMtare doNNi kesavA purisapuMDarIya datta "tti, aranAthamahinAthayozca krameNa triMzatpaJcaviMzatizca dhanuSAmuccatvaM etadantarAlavarttinozca vAsudevayoH SaSThasaptamayorekonatriMzatpaGki zatizca dhanuSAM yujyata iti, ihoktA tu paJcatriMzat syAt yadi dattanandanI kunthunAthatIrthakAle bhavato, na caitadevaM jinAntareSvadhIyata iti duravabodhamidamiti / saudharmakalpe saudharmAvataMsakAdiSu vimAneSu sarveSu paJca paJca sabhA bha vanti-sudharmasabhA 1 upapAtasabhA 2 abhiSekasabhA 3 alaGkArasabhA 4 vyavasAyasabhA 5, tatra sudharmasabhAmadhyabhAge maNipIThikopari SaSTiyojanamAno mANavako nAma caityastambho'sti tatra 'vairAmaesu'tti vajramayeSu tathA golavadvattA satya vacanasya paJcatriMzata atizayAH / lakSaNA: For Penal Use Only ~ 131~ Tray org Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [35] dIpa anukrama [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavA yAMga zrIabhaya0 vRttiH // 64 // "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [35] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [35], vartulA ye samudrakA - bhAjanavizepAsteSu 'jiNasakahAo' tti jinasathIni tIrthakarANAM manujalokanirvRtAnAM sakdhIniasthIni prajJaptAnIti / 'bitiya utthI' tyAdi dvitIyapRthivyAM paJcaviMzatirnarakalakSANi caturthyAM tu dazeti paJcatriMzatAnIti // 35 // chattIsaM uttarajjhayaNA pa0 taM0 viSayasuyaM 1 parIsaho 2 cAuraMginaM 3 asaMkhayaM 4 akAmamaraNijaM 5 purisavijA 6 urabhi 7 kA viliyaM 8 namapavvA 9 dumapattayaM 10 bahusuyapUjA 11 hariesi 12 cittasaMbhUyaM 13 usuvAri 14 sabhikkhugaM 15 samAhiThANAI 16 pAvasamaNi 17 saMjaiaM 18 miyacAriyA 19 aNAhapanjA 20 samuddapAli 21 rahanemijaM 22 goyamakesijaM 23 samitIo 24 jannati 25 sAmAyArI 26 khalukijaM 27 mokkhamaggagaI 28 appamAo 29 tavomaggo 30 caraNavihI 31 pamAyaThANAI 32 kammapayaDI 33 lesajjhayaNaM 34 aNagAramagge 35 jIvAjIvavibhattI ya 36, camarassa meM asuriMdassa asuraraNNo sabhA suhammA chattIsaM joyaNAI uhUM uccategaM hotthA, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa chattIsaM ajANaM sAhassIo hotthA, cettAsoesu NaM mAsesu saha chattIsaMguliyaM sUrie porisIkAyaM nivyattai // sUtraM 36 // padatriMzatsthAnakaM spaSTameva, navaraM caitrAzvayujormAsayoH sakRd-ekadA pUrNimAyAmiti vyavahAro nizcayatastu meSasaGkA|ntidine tulAsaGkrAntidine cetyarthaH / patriMzadaGgulikAM padatrayamAnAM, Aha ca - "cettAsoesa mAsesu, tipayA hoi porisIti [ caitrAzrayujormAsayotripadA pauruSI bhavati ] // 36 // For Parts Only ~132~ 36 samavAyAdhya. // 64 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [37] dIpa anukrama [113] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [37], mUlaM [37] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 6% % %% kuMthussa NaM arahao sattatIsaM gaNA sattatIsaM gaNaharA hotyA, hemavayaheraNNavayAo NaM jIvAo sattatIsaM joyaNasahassAI chacca cauttare joyaNasae solasayaegUNavIsabhAe joyaNassa kiMcivisesUNAo AyAmeNaM pa0, sabvAsu NaM vijayavejayaM tajayaMtaaparAjiyAsu rAyahANI pAgArA sattatIsaM sattatIsaM joyaNAI uhuM uccaceNaM pa0, khuDDiyAe NaM vimANapavibhattIe paDhame vagge sattatIsaM uddesaNakAlA pa0, kattiyabahulasattamIe NaM sUrie sattatIsaMguliyaM porisIcchAyaM nivvattattA gaM cAraM carai // sUtraM 37 // saptatriMzatsthAnakamapi vyaktaM, navaraM kunthunAthasyeha saptatriMzadgaNadharA uktAH Avazyake tu trayastriMzat zrUyanta iti matAntaraM tathA haimavatAdijIvayoruktapramANasaMvAda gAthA - "sattattIsa sahassA ca sayA joyaNANa causayarA / hemavayavAsajIvA kiMcUNA solasa kalA ya // 1 // tti, kalA ekonaviMzatibhAgo yojanasyeti / tathA vijayAdIni pUrvAdIni jambUdvIpadvArANi tannAyakAstannAmAno devAsteSAM rAjadhAnyastannAmikA eva pUrvAdidikSu ito'saGkhyeyatame jambUdvIpa iti / kSudrikAyAM vimAnapravibhaktau kAlikazrutavizeSe, tatra kila bahavo varga adhyayana samudAyAtmakA bhavanti, tatra prathame varge pratyadhyayanamuddezasya ye kAlAta uddezanakAlA iti / yadi caitrasya paurNamAsyAM patriMzadaGgulikA pauruSIcchAyA bhavati tadA vaizAkhasya kRSNasaptamyAmagulasya vRddhiM gatatvAtsaptatriMzadaGgulikA bhavatIti 37 pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa atIsaM ajiAsAhassIo ukkosiyA aaiyAsaMpayA hotyA, hemavayaeraNNavaIyANaM jIvANaM dhaNUpiDe atIsaM joyaNasahassAI satca ya cattAle joyaNasae dasa egUNavIsaibhAge joyaNassa kiMcivisesUNA pari For Penal Lise On ~ 133 ~ nary org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [38], ----- -------- mUlaM [38] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMga prata sUtrAMka [38] dIpa 37-38sazrIsamavA kkheveNaM pa0, atthassa NaM panvayaraNNo vitie kaMDe advatIsa joyaNasahassAI uDDe uccatteNaM hotyA, khur3iyAe NaM vimANapavibhattIe bitie vagge adbhutIsaM uddesaNakAlA pa0 // sUtraM 38 // |mavAyAdhya. zrIvamaya aSTatriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM 'dhaNupiTuMti jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya haimavatairaNyavatAbhyAM dvitIyaSaSThavarSAvRciH bhyAmavacchinnasyAropitajyAdhanuHpRSThAkAre paridhikhaNDe dhanuHpRSThe iva dhanuHpRSThe ucyate tatparyantabhUte RjupradezapaTTI tujIce iva jIve iti, etatsUtrasaMvAdigAthAI "cattAlI satta sayA aDatIsa sahassa dasa kalA ya dhaNu" tira tathA 'atthassa'tti asto-meruyaMtastenAntarito ravirastaM gata iti vyapadizyate tasya parvatarAjasya-giripradhAnasya dvitIyaM kANDaM-vibhAgo'STatriMzadyojanasahasrANyucavena bhavatIti, matAntareNa tu tripaSTiH sahasrANi, yadAha-"merussa tinni kaMDA puDhayovalavairasakarA paDhamaM / syae ya jAyarUye aMke phalihe. ya dhIyaM tu // 1 // ekAgAraM taiyaM taM puNa jaMbU-11 Nayamaya hoi / joyaNasahassa paDhama bAhaleNaM ca vitIyaM tu // 2 // tevadvisahassAI taiyaM chattIsa joynnshssaa| merusmuvari cUlA uSiddhA joyaNaduvIsaM // 3 // [merostrINi kANDAni pRthvyupalavanazarkarAmayaM prathamaM / rAjataM jAta rUpaM Aika sphATikaM ca dvitIyaM // 1 // ekAkAraM tRtIyaM tat punarjAmbUnadamayaM bhavati / yojanasahasraM prathama vAha- // 65 // 4Alyena dvitIyaM tu // 2 // triSaSTiH sahasrANi tRtIyaM patriMzat sahasrANi / merorupari cUlA udvidA yojanAni catvAriMzat // 3 // ] // 38 // anukrama [114] ~ 134 ~ Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [39], ------ -------- mUlaM [39] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: K- 4 prata sUtrAMka [39] namissa NaM arahao egUNacattAlIsa AhohiyasayA hotyA, samayakhete egUNacattAlIsa kulapavyayA pa0 ta0-tIsaM vAsaharA paMca maMdarA catvAri usukArA, docacautthapaMcamachaTTasattamAsu NaM paMcasu puDhavIsu egUNacattAlIsa nirayAvAsasayasahassA pa0, nANAvaraNiassa mohaNijassa gottassa Auyassa eyAsi NaM cauNhaM kammapagaDINaM egUNacattAlIsa uttarapagaDIo pa0 // sUtra 39 // ekonacatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM 'Ahohiya'tti niyatakSetraviSayAvadhijJAninasteSAM zatAnIti, 'kulapabaya'tti kSetramaryAdAkAritvena kulakalpAH parvatAH kulaparvatAH, kulAni hi lokAnAM maryAdAnivandhanAni bhavantI-14 tIha tairupamA kRtA, tatra varSadharAtriMzadU jaMbUdvIpe dhAtakIkhaNDapuSkarAIpUrvAparAddheSu ca pratyekaM himavadAdInAM paNNAM paNNAM bhAvAt mandarAH paJceSukArA dhAtakIkhaNDapuSkarArddhayoH pUrvetaravibhAgakAriNazcatvAraH, evamete ekonacatvAriMdazaditi / 'doce'tyAdi dvitIyAyAM paJcaviMzatizcatubhyAM daza paJcamyAM trINi SaSThvAM paJconalakSaM saptamyAM paJceti yathoktA hai saMkhyA narakANAmiti / 'nANAvaraNije tyAdi, jJAnAvaraNIyasya paJca mohanIyasyASTAviMzatiH gotrasya dve AyuSazcatasraH ityevamekonacatvAriMzaditi // 39 // arahao NaM ariSTanemissa cattAlIsaM ajiyAsAhassIo hotthA, maMdaracUliyANaM cattAlIsa joyaNAI uDDe uccatteNaM pa0, saMtI arahA cattAlIsa dhaNUI uI uccatteNaM hotyA bhUyANaMdassa NaM nAgakumArassa nAgarano cattAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA 50, khuddhiyAe NaM vimANapavibhattIe taie bagge cattAlIsaM uddesaNakAlA pa0, phagguNapuNimAsiNIe NaM sUrie cattAlIsaMguliyaM pori dIpa anukrama [115] OCTOEMS HONEngsurary.om ~ 135~ Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [40] dIpa anukrama [116] zrIsamavAyAMge muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIabhaya 0 vRttiH // 66 // Eturatur "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [40] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [40], sIchA nimvaTTattA NaM cAraM carai, evaM kattiyAevi puNNimAe, mahAsuke kappe cattAlIsa vimANAvAsasahassA 50 // sUtraM 40 // catvAriMzatsthAnakaM vyaktaM, navaraM 'vahasAhapuNNimAsiNIe 'ti yatkecit pustakeSu dRzyate so'papAThaH, 'phagguNapunnimAsiNIe 'tti atrAdhyeyaM, katham?, ucyate, 'pose mAse cauppayA' iti vacanAt pauSa pUrNimAsyAmaSTacatvAriMzadaGgulikA sA bhavati tato mAghe catvAri phAlgune ca catvAri aGgulAni patitAnItyevaM phAlgunapaurNamAsyAM catvAriMzadaGgulikA pauruSIcchAyA bhavati, kArttikyAmadhyevameva, yataH 'cettAsoesa mAsesu, tipayA hoi porisI' [caitrAzvinayormAsayostripadA bhavati pauruSI]tyuktaM, tataH padatrayasya patriMzadaGgulapramANasya kArttikamAsAtikrame caturaGgulavRddhau catvAriMzadaGgulikA sA bhavatIti // 40 // namissa NaM arahao ekacattAlIsaM ajiyAsAhassIo hotyA, causu puDhavIsu ekacattAlIsaM nirayAvAsasayasahassA pa0 0rayaNappabhAe paMkappabhAe tamAe tamatamAe, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe paDhame vagge ekacattAlIsaM udesaNakAlA 10 // sUtraM 41 // ekacatvAriMzatsthAnakaM sugamaM, navaraM 'ca' ityAdikrameNa sUtroktAsu catasRSu prathamacaturthaSaSThasaptamISu pRthivISu triMzato dazAnAM ca narakalakSANAM paJconasya caikasya paJcAnAM ca narakANAM bhAvAdyathoktasaMkhyAste bhavantIti // 41 // samaNe bhagavaM mahAvIre bAyAlIsaM vAsAI sAhiyAI sAmaNNapariyAgaM pAuNittA siddhe jAtra savvadukkhappahINe, jaMbuddIvassa NaM dIvassa puracchimilAo caramaMtAo godhUmassa NaM AvAsapavvayassa pacacchimile caramaMte esa NaM bAyAlIsa joyaNasahassAI For Parts Only ~136~ 39-40 41 sama vAyAdhya, / / 66 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [42], -------- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [42] saMkhe dayasIme ya, kAloe NaM samudde pAyAlIsaM caMdA joiMsu vA joiMti vA joissaMti vA, bAyAlIsa sUriyA pabhAsisu vA 3, samucchimabhuyaparisappANaM ukkoseNaM cAyAlIsaM vAsasahassAI ThiI pa0, nAmakamme pAyAlIsavihe pa0, taM0-gainAme jAinAme sarIranAme sarIraMgovaMganAme sarIrabaMdhaNanAme sarIrasaMghAyaNanAme saMghayaNanAme saMThANanAme vaNNanAme gaMdhanAme rasanAme phAsanAme agurulahupanAme uvadhAyanAme parApAyanAme ANupucInAme ussAsanAme AyavanAme uoyanAme vihagagainAme tasanAme yAvaranAme suhamanAme pAyaranAme pajattanAme apajattanAme sAhAraNasarIranAme patteyasarIranAme thiranAme athiranAme subhanAme asumanAme sumayanAme dunbhaganAme susaranAme dussaranAme AejanAme aNAejanAme jasokittinAme ajasokittinAme nimmANanAme titthakaranAme, lavaNe NaM samudde cAyAlIsaM nAgasAhassIo ambhitariyaM velaM dhAraMti, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe bitie vagge cAyAlIsa uddesaNakAlA pa0, egamegAe osappiNIe paMcamachaTThIo samAo bAyAlIsaM vAsasahassAI kAleNaM pa0, egamegAe ussappiNIe paDhamabIyAo samAo bAyAlIsaM vAsasahassAI kAleNaM pa0 // sUtra 42 // dvicatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM 'bAyAlIsaM'ti chadmasthaparyAya dvAdaza varSANi SaNmAsA arddhamAsatheti kevaliparyAyastu dezonAni triMzadvarSANIti paryuSaNAkalpe dvicatvAriMzadeva varSANi mahAvIraparyAyo'bhihitaH, iha tu sAdhika uktaH, tatra paryuSaNAkalpe yadalpamadhikaM tanna vivakSitamiti sambhAvyata iti, 'jAya'tti karaNAt 'buddhe mutte antagaDe parinivvuDe sabadukkhappahINe'tti rshy| 'jambUdvIpasthe'tyAdi 'puracchimilAo carimaMtAoM'tti jagatInAbapari BRECER-24-7 dIpa anukrama [118] 12 sama. MEarana Auguramom ~ 137~ Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [42] dIpa anukrama [118] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavA yAMge zrIjamaya 0 vRti: 114011 Education t "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 42 ] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [42], nAmakarmaNaH dvicatvArinzat prakRtayaH dherapatya gostUbhasyAvAsaparvatasya velaMdharanAgarAjasambandhinaH pAzcAtyacaramAntaH - caramavibhAgo yAvatA'ntareNa bhavati 'esa gaM'ti etadantaraM dvicatvAriMzadyojanasahasrANi prajJaptaM, antarazabdena vizeSo'pyabhidhIyate ityata Aha'avAhAe' tti vyavadhAnApekSayA yadantaraM tadityarthaH / 'kAloe Nanti dhAtakIkhaNDapariveSTake kAlodAbhidhAne samudre / 'gainAme' tyAdi, gatinAma yadudayAnnArakAditvena jIvo vyapadizyate, jAtinAma yadudayAdekendriyAdirbhavati, zarI|ranAma yadudayAdaudArikAdizarIraM karoti, yadudayAdaGgAnAM ziraHprabhRtInAM upAGgAnAM ca-aGgulyAdInAM vibhAgo bhavati taccharIrAGgopAGganAma, tathA audArikAdizarIrapudgalAnAM pUrvabaddhAnAM badhyamAnAnAM ca sambandhakAraNaM zarIrabandhananAma, tathA audArikAdizarIrapudgalAnAM gRhItAnAM yadudayAccharIraracanA bhavati taccharIrasaGghAtanAma, tathA'strAM yatastathAvidha| zaktinimittabhUto racanAvizeSo bhavati tatsaMhanananAma, saMsthAnaM samacaturasrAdilakSaNaM yato bhavati tatsaMsthAnanAma, tathA yadudayAdvarNAdivizeSavanti zarIrANi bhavanti tadvarNAdinAma, tathA yadudayAdagurulaghutvaM khazarIrasya jIvAnAM bhavati tadagurulaghunAma, tathA yato'GgAvayavaH pratijihnikAdirAtmopaghAtako jAyate tadupaghAtanAma, tathA yato'GgAvayava eva viSAtmako daMSTrAtvagAdi pareSAmupaghAtako bhavati tatparA ghAtanAma, tathA yadudayAdantarAlagatau jIvo yAti tadAnupUrvInAma, tathA yadudayAducchvAsaniHzvAsaniSpattirbhavati taducchrAsanAma, tathA yadudayAjjIvastApacaccharIro bhavati tadAtapanAma, yathA''dityavimbapRthivIkAyikAnAM tathA yato'nuSNodyotavaccharIro bhavati tadudyotanAma, tathA yataH zubhe For Pale Only ~138~ 42 sama vAyAdhya. // 67 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [42], ---- mUlaM [42] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [42] dIpa GRAHASRASACRESS taragamanayukto bhavati tadvihAyogatinAma, prasanAmAdInyaSTau pratItArthAni, tathA yataH sthirANA dantAdyavayavAnAM niSpattirbhavati tatsthiranAma, yatazca prajihAdInAmasthirANAM niSpattirbhavati tadasthiranAma, tathA ziraHprabhRtInAM zu- 17 bhAnAM tacchubhanAma, pAdAdInAmazubhAnAmazubhanAma iti, zeSANi pratItAni, navaraM yadudayAjAtau jAtau jIvadeheSu khyAdiliGgAkAraniyamo bhavati tatsUtradhArasamAnaM nirmANanAmeti, 'paJcamachaTThIo samAo'tti duSpamA ekAntaduSSamA cetyarthaH 'paDhamavIyA'tti ekAntaduSpamA duSSamA ceti // 42 // teyAlIsaM kammavivAgajjayaNA pa0, paDhamacautthapaMcamAsu puDhavIsu teyAlIsaM nirayAvAsasayasahassA pa0, jaMbuddIvassa NaM dIvassa puracchimillAo caramaMtAo gothUbhassa Na AvAsapavayassa puracchimille caramaMte esa Na teyAlIsa joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0, evaM caudisipi dagabhAge saMkhe dayasIme, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe taiye vagge teyAlIsaM uddesaNakAlA p0|| sUtra 43 // tricatvAriMzatsthAnake'pi kiJcilikhyate, 'kammavivAgajjhayaNa'tti karmaNaH-puNyapApAtmakasya vipAkazca-phalaMga tatpratipAdakAnyadhyayanAni karmavipAkAdhyayanAni, etAni ca ekAdazAdvitIyAGgayoH saMbhAvyanta iti / 'jaMbuddI-1 4vassa Na'mityAdi, jaMbUdvIpasya paurastyAntAgostUbhaparvato dvicatvAriMzadyojanAnAM sahasrANi tadviSkambhazca sahasraM tada|dhikAyA dvAviMzateralpatvenAvivakSaNAdevaM tricatvAriMzatsahasrANi bhavantIti, evaM 'cauddisipitti uktadiganta Sk%ASNAAG anukrama [118] nAmakarmaNa: dvicatvArinzat prakRtayaH ~139~ Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [43], --- --------- mUlaM [43] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 45 samavAyAdhya. 8 [43] dIpa zrIsamavA-18 rbhAvena catasro diza uktA anyathA evaM 'tidisipici vAcyaM syAt, tatra caivamamilApa:-'jaMbuddIvassa paM dIvassa yAMge dAhiNilAo carimaMtAo dobhAsassa NaM AvAsapacayassa dAhiNille carimaMte esa NaM teyAlIsaM joyaNasahazrIjamaya0 ssAI avAhAe aMtare pannatte' evamanyatsUtradvayaM, navaraM pazcimAyAM zaGkha AvAsaparvata uttarasyAM tu dakasIma iti // 43 // vRttiH coyAlIsaM ajjhayaNA isibhAsiyA diyalogacuyAmAsiyA pa0, vimalassa NaM arahao NaM cauAlIsaM purisajugAI aNupidi si||68|| dAI jAva ppahINAI, dharaNassa NaM nAgiMdassa nAgaraNNo coyAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA pa0, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe cautthe vagge coyAlIsaM uddesaNakAlA p0|| sUtra 44 // catuzcatvAriMzatsthAnake'pi kiJcilikhyate, catuzcatvAriMzat 'isibhAsiya'ti RSibhASitAdhyayanAni kAlikazrutavizeSabhUtAni 'diyaloyacuyAbhAsiya'tti devalokacyutaiH RSibhUtairAbhASitAni devalokacyutAbhASitAmi, kacitpAThaH 'devaloyacuyANaM isINaM coyAlIsaM isibhAsiyajjhayaNApa.' 'purisajugAI ti puruSA:-ziSyapraziSyAdikramanyava[sthitA yugAnIva-kAlavizeSA iva kramasAdharmyAtpuruSayugAni, 'aNupiDhi'ti AnupUrdhyA 'aNubandheNa'ci pAThAmsare tRtIyAdarzanAdanupandhena-sAtatyena siddhAni 'jAva'tti karaNena 'buddhAI muttAI aMtayaDAI sabadukkhappahINAti dRzya, 'mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe'ci caturthe varge catuzcatvAriMzaduddezanakAlAH prajJaptAH // 44 // samayakhete NaM paNayAlIsa joyaNasayasahassAI AyAmavikhaMbheNaM pa0, sImaMtae NaM narae paNayAlIsaM joyaNasayasahassAI AyAma anukrama [119] 68 // 45433 ~140~ Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [45], ---------- mUlaM [45] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [45] vikkhaMbheNaM pa0, evaM udyavimANevi, IsipabhArA Ne puDhavI evaM ceva, dhamme NaM arahA paNayAlIsa vaNUI uI upatteNaM hotyA, ___ maMdarassa NaM pavvayassa caudisipi paNayAlIsa 2 joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, salvevi NaM divaDDakhetiyA nakkhattA paNa yAlIsaM muhutte caMdeNa saddhiM jogaM joiMsu vA joiMti vA joissaMti vA-tinneva uttarAI puNavasU rohiNI visAhA ya / eechanakkhattA paNayAlamuhuttasaMjogA // 1 // mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe paMcame vagge paNayAlIsaM udesaNakAlA p0|| (sU0) 45 // paJcacatvAriMzatsthAnake vidaM likhyate, 'samayakhetteci kAlopalakSitaM kSetraM manuSyakSetramityarthaH, 'sImaMtae gaM'ti prathamapRthivyAM prathamaprastaTe madhyabhAgavartI vRtto narakendraH sImantaka iti / 'uDavimANe'tti saudharmazAnayoH prathamaprasvaTavarti catasRNAM vimAnAvalikAnAM madhyabhAgavarti vRttaM vimAnakendrakamuDubimAnamiti, IsipambhAra'tti siddhipRthivI 'maMdarassa NaM pavayasse'tyAdi sUtre lavaNasamudrAbhyantaraparibhyapekSayAntaraM draSTavyamiti / 'sabvevi ma'mityAdi, candrasya triM zanmuhUrtabhogya nakSatrakSetra samakSetramucyate, tadeva sArddha vyarddha dvitIyamarddhamasyeti vyarddhamityevaM vyutpAdanAt tathAvidha |kSetraM yeSAmasti tAni vyarddhakSetrakANi nakSatrANi ata eva paJcacatvAriMzanmuhUrtAHcandreNa sArdU yogaH-sambandho yojitavanti, 'tinneva' gAhA, trINyuttarANi uttarAphAlgunya uttarApADhAuttarAbhAdrapadAzca // 45 // didvibAyassa NaM chAyAlIsa mAuyApayA pa0, babhIe NaM livIe chAyAlIsaM mAuyakkharA pa0, pamaMjaNassa Na vAukumAriMdassa chAyAlIsaM bhavaNAvAsasayasahassA 50 // sUtraM 46 // 4%25A5%25A4 dIpa anukrama [121 -123] REarating ~141~ Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [46], ...........------------- ----- mUla [46] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAdhya. prata sUtrAMka [46] dIpa anukrama [124] zrIsamacA-4 atha SaTcatvAriMzatsthAnake kiJcillikhyate, 'diTThiyAyassa'tti dvAdazAGgasa 'mAuyApayati sakalavAGmayasya akA- |46-47 yAMge rAdimAtRkApadAnIva dRSTivAdArthaprasavanivandhanatvena mAtRkApadAni utpAdavigamanauvyalakSaNAni, tAni ca siddha- samavAzrIabhaya zreNimanuSyazreNyAdinA viSayabhedena kathamapi bhidyamAnAni SaTcatvAriMzadbhavantIti sambhAvyante, tathA 'baMbhIe gaM livIe'tti lekhyavidhau SaTcatvAriMzanmAtRkAkSarANi, tAni cAkArAdIni hakArAntAni sakSakArANi RR lalana // 69 // ityevaM tadakSarapaJcakavarjitAni sambhAvyante, [kharacatuSTayavarjanAt visargAntAni dvAdaza paJcaviMzatiH sparzAH catasro- ntaHsthAH USmANazcatvAraH kSavarNazceti SaTcatvAriMzadvarNAH] tathA 'pabhaMjaNassa'tti audIcyasyeti // 46 // II jayA NaM sUrie sacambhitaramaMDala uvasahamittA NaM cAra carai tayA NaM ihagayassa maNUsassa sattacattAlIsa joyaNasahassehiM dohi ya | tevaDhehiM joyaNasaehiM ekavIsAe ya sadvibhAgehiM joyaNassa sUrie cakkhuphAsa handhamAgacchada, there NaM aggibhUI sattacAlIsa vAsAI agAramajjhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pazcaie // sUtra 47 // atha saptacatvAriMzatsthAnake kimapyucyate, 'jayA Na'mityAdi, iha lakSapramANasya jambUdvIpasyobhayato'zItyuttare'zItyuttare yojanazate 360 apanIte sarvAbhyantarasya sUryamaNDalasya viSkambho bhavati 99640 tatparidhistrINi la-I R 69 // kSANi paJcadaza sahasrANi ekonanavatyadhikAni 315089, etaca sUryo muhUrtAnAM SaSTayA gacchatIti SaSTayA'ssa bhAga-|6|| hAre muhUrttagatirlabhyate, sA ca paJca yojanasahasrANi dve caikapaJcAzaduttare yojanazate ekonatriMzaba paSTibhAgA yojanasya | REaratima XImuraryara ~ 142~ Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [ 47 ] dIpa anukrama [125 ] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRtti muni dIparatnasAgareNa saMkalita samavAya [ 47 ], mUlaM [ 47 ] AgamasUtra [04], aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 52513:, yadA cAbhyantaramaNDale sUryazcarati tadA'STAdaza muhUrttA divasapramANaM tadarddhana navabhirmuhataiH muhUrttagatiguNyate, tatazca yathoktaM cakSuH sparzapramANamAgacchatIti, 'jaggibhUi'tti vIranAthasya dvitIyo gaNadharastasya ceha saptacatvAriMzadvarSANyagAravAsa uktaH, Avazyake tu SaTcatvAriMzat, saptacatvAriMzattama varSasyAsampUrNatvAdavivakSA, iha tvasa|mpUrNasyApi pUrNatvavivakSeti sambhAvanayA na virodha iti // 47 // egamegassa NaM ranno cAuraMtacakkavaTTissa aDavAlIsaM paTTaNasahassA pa0, dhammassa NaM arahao aDavAlIsaM gaNA aDayAlIsaM gaNaharA hotyA, sUramaMDale NaM aDayAlIsa ekasadvibhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM pa0 // sUtraM 48 // aSTacatvAriMzatsthAnake kimapi likhyate, 'paTTaNa'tti vividhadezapaNyAnyAgatya yatra patanti tatpattanaM-nagaravizeSaH, pattanaM ratnabhUmirityAhureke, 'dhammassa'ti paJcadazatIrthaGkarasya, ihASTacatvAriMzadguNA gaNadharAzvoktAH Avazyake tu tricatvAriMzatpaThyante tadidaM matAntaramiti, 'sUramaMDale 'ti sUryavimAnaM yeSAM bhAgAnAmekapathyA yojanaM bhavati teSAma|STacatvAriMzat trayodazabhistenyUnaM yojanamityarthaH // 48 // satta sattamiyAe NaM bhikkhupaDimAe egUNapannAe rAIdiehiM channaubhikkhAsaeNaM ahAsutaM jAva ArAhiyA bhavai, devakuruuttarakuru esu NaM maNuyA egUNapannA rAIdiehiM saMpanna jonvaNA bhavati, teiMdiyANaM ukkoseNaM egUNapannA rAIdiyA ThiI pa0 // sUtraM 49 // restauJcAzasthAnake likhyate, 'sattasattamiyAe NaM' sapta saptamAni dinAni yasyAM sA saptasaptamikA-sapta sapta For Par Use Only ~143~ rary or Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [49] dIpa anukrama [127] muni dIparatnasAgareNa saMkalita "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRtti samavAya [49], mUlaM [ 49 ] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA- dinAni bhavanti saptasu saptakeSu ataH sA saptadina saptakamayatvAdekonapaJcAzatA dinairbhavatIti, 'paDima' si abhigrahaH yAMga 'channaueNaM bhikkhAsaeNaM' ti prathamadinasake pratidinamekottarayA bhikSAvRddhyA aSTAviMzatirbhikSA bhavanti, evaM ca zrI abhaya 0 OM saptakhapi SaNNavatibhikSAzataM bhavati, athavA pratisaptamekottarayA vRddhyA yathoktaM bhikSAmAnaM bhavati, tathAhi - prathame vRtiH saptake pratidinamekaikabhikSAgrahaNAt sapta bhikSA bhavanti, dvitIye dvayo 2 grahaNAcaturdaza, evaM saptame saptAnAM graha| gAdekonapaJcAzadityevaM sarvamIlane (saGkalane ) yathoktamAnaM bhavatIti, 'ahAsutaM ti yathAsUtraM yathAgamaM samyak kAyena spRSTA bhavatIti zeSo draSTavyaH, 'sampannajoSaNA bhavaMti tti na mAtApitRparipAlanAmapekSanta ityarthaH, 'Thi'ti // 70 // Education International AyuSkam // 49 // suNisuvvayassa NaM arahao paMcAsaM ajiyA sAhassIo hotyA, aNaMte NaM arahA pannAsaM ghaNUI uDDuM uccatteNaM hotthA, purisucame NaM vAsudeve pannAsaM ghaNUhUM uGkaM uccatteNaM hotthA, sabvevi NaM dIhaveyaDDA mUle pannAsaM 2 joyaNANi vikkhaMbheNa pa0, laMta kappe pannAsaMvibhANAvAsa sahasA pa0, sambAo NaM timissaguhAkhaMDagappavAyaguhAo pannAsaM 2 joyaNAI AyAmeNaM pa0, savvevi paM kaMcaNagapavvayA siharatale pannAsaM 2 joyaNAI vikkhameNaM pa0 // sUtraM 50 // atha paJcAzatsthAnakaM, tatra 'purisottama'ti caturtho vAsudevo'nantajijjina kAlabhAvI, tathA 'kaMcana' ci uttarakuruSu nIlavadAdInAM paJcAnAmAnupUrvIvyavasthitAnAM mahAhadAnAM pUrvAparapArzvayoH pratyekaM daza daza kAJcanaparvatA bhavanti, te For Palsta Use Only ~ 144~ 48-4950 samavAyAdhya. || 190 11 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti(c) samavAya [50], --------- mUlaM [50] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [50] 55 ca sarve zataM, evaM devakuruSu niSadhAdInAM mahAhadAnAM zataM bhavati, sarva eva ca te jambUdvIpe dvizatamAnA bhavanti, te dAyojanazatocchritAH zatamUlaviSkambhAstannAmakadevanivAsabhUtabhavanAlaGkRtazikharatalAH // 50 // navaNhaM baMbhacerANaM ekAvannaM uddesaNakAlA pa0, camarassa NaM asuriMdassa asuraraco sabhA sudhammA ekAvancakhaMbhasayasaMniviTThA pa0, evaM ceva balissavi, suppame NaM baladeve ekAvannaM vAsasayasahassAI paramAuM pAlaittA siddhe buddhe jAva sambadukkhappahINe, daMsaNAvaraNanAmANaM doNDaM kammANaM ekAvannaM uttarakammapagaDIo p0|| sUtraM 51 // athaikapaJcAzatsthAnakaM, tatra 'baMbhacerANaM'ti AcAraprathamazrutaskandhAdhyayanAnAM zastraparijJAdInAM, tatra prathame sasoddezakA iti saptaivoddezanakAlAH 1 evaM dvitIyAdiSu krameNa SaT 2 catvAraH 3 catvAraH 4 evaM SaT 5 paMca 6 | aSTame catvAraH 8 saptame mahAparijJAyAH saptoddezAH, vyucchinnaM ca taditi prAnte prAgapyadhyayanolekhe udiSTaM prAnsa|8 evAtroddiSTA uddezA api tasya kramApekSayA saptamasya cetyevamekapaJcAzaditi, 'suppaheti caturtho baladevaH anantajijinanAthakAlabhAvI, tasyehaikapaJcAzadvarSalakSANyAyuruktamAvazyake tu paJcapaJcAzaducyate tadidaM matAntaramiti, 'ekAvannaM uttarapagaDIo'tti darzanAvaraNasya nava nAno dvicatvAriMzadityekapaJcAzaditi // 51 // mohaNijassa Na kammassa bAvannaM nAmadhejA pa0, taM0-kohe kove rose dose akhamA saMjalaNe kalahe caMDikke maMDape vivAe 10mANe made dappe thaMbhe attukkose gabbe paraparivAe akkose avakkose (paribhave) unnae 20 unnAme mAyA uvahI nivaDI valae dIpa anukrama [128] +CAC% LA ~145~ Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti samavAya [52], ---------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 51-52sa zrIsamavA yAMge zrIabhaya prata sUtrAMka macAyAdhya ittiH [52] // 71 // dIpa gahaNe me kakke kurue daMge 30 kUDe jimhe kinbise aNAyaraNayA gRhaNayA vaMcaNayA palikuMcaNayA sAtijoge lome icchaa| | 40 mucchA kaMkhA gehI tiNhA bhijA abhijA kAmAsA bhogAsA jIviyAsA maraNAsA 50 nandI rAge 52, gothUbhassa NaM AvAsapabvayassa puracchimillAo caramaMtAo klayAmuhassa mahApAyAlassa paJcacchimile caramaMte esa NaM bAvannaM joyaNasahassAI abAhAe saMtare 50, evaM dagabhAsassa gaM keugassa saMkhassa jUyagassa dagasImassa Isarassa, nANAvaraNijassa nAmassa aMtarAyassa etesiNaM tiNDaM kammapagaDINaM bAvannaM uttarapayaDIopa0, sohammasaNaMkumAramAhidesu tisu kappesu bAvannaM vimANavAsasayasahassA p0|| sUtraM 52 atha dvipaJcAzatsthAnaka, tatra 'mohaNijassa kammassa'tti iha mohanIyakarmaNo'vayaveSu caturyu krodhAdikapAyeSu mohanIyatvamupacaryAvayave samudAyopacAranyAyena mohanIyasvetyuktaM, tatrApi kaSAyasamudAyApekSayA dvipaJcAzannAmadheyAnina punarekaikasya kaSAyamAtrasyaiveti, tatra krodha ityAdIni daza nAmAni krodhakapAyasya 'caMDike ci cANDikyaM, tathA mAnAdInyekAdaza mAnakaSAyasya 'attukose'tti AtmotkarSaH 'abakkose tti apakarSaH 'unnaetti unnataH pAThAntareNa 'unnAmeti / unnAmaH, tathA mAyAdIni saptadaza mAyAkaSAyasya ''me'tti nyavamaM 'kakke tti kalkaM 'kurue'tti kurukaM 'jimhe'tti jaisaM, tathA lobhAdIni caturdaza lobhakapAyasva 'bhijA abhijatti abhidhyAnamabhidhyetyasya tItaM pidhAnamityAdAviva vai- kalpike akAralope bhidhyA'bhidhyA ceti zabdabhedAnAmadvayamiti, 'gothU'tyAdi gostubhasya prAcyA lavaNasamudra-15 madhyavarttino velandharanAgarAjanivAsabhUtaparvatasya paurastyAcaramAntAdapasRtya vaDavAmukhasya mahApAtAlakalazasya pAzcA-1 anukrama [130] 71 // mohanIyakarmaNa: dvipaMcAzata-paryAya nAmAni ~ 146~ Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ------- -------- mUlaM [12] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [12] tyazvaramAnto yena vyavadhAnena bhavatIti gamyate, 'esa gati etadantaramavAdhayA vyavadhAnalakSaNamityarthaH, dvipaJcAzayojanasahasrANi bhavantItyakSaraghaTanA, bhAvArthastvayaM-daha lavaNasamudraM paJcanavatiyojanasahasrANyavagAya pUrvAdiSu dikSa catvAraH krameNa baDavAmukhaketukajUpakezvarAbhidhAnA mahApAtAlakalazA bhavanti, tathA jambUdvIpaparyantAd dvicatvAriMzayojanasahasrANyavagAya sahasraviSkambhAzcatvAra eva velandharanAgarAjaparvatA gostubhAdayo bhavanti, tatazca paJcanapatyAtricatvAriMzatyapakarpitAyAM dvipaJcAzatsahasrANyantaraM bhavati, tathA saudharme dvAtriMzadvimAnAnAM lakSANi sanatkumAre dvAdaza mAhendre cASTAviti sarvANi dvipaJcAzat / / 52 // devakuruuttarakuruyAo NaM jIvAo tevannaM 2 joyaNasahassAI sAiregAI AyAmeNaM pa0, mahAhimavaMtaruppINaM vAsaharapabvayANaM jIvAo tevannaM tevanaM joyaNasahassAi nava ya egatIse joyaNasae chacca egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmaNaM pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa tevannaM aNagArA saMvaccharapariyAyA paMcasu aNuttaresu mahaimahAlaesu mahAvimANesu devatAe uvavannA, saMmucchimauraparisappANaM ukkosaNaM tevannaM vAsasahassA ThiI pa0 // sUtraM 53 // tripaJcAzatsthAnake likhyate, 'mahAhimavaMte'tyAdi sUtre saMvAdagAthA 'tevannasahassAiM nava ya sae joyaNANa igatIse / jIvA mahAhimavao addhakalA chaca ya klaao||1||tti / 'saMvaccharapariyAga'tti saMvatsaramekaM yAvat paryAyaH pratrajyAlakSaNo yeSAM te saMvatsaraparyAyAH 'mahaimahAlaesu mahAvimaNesu'tti mahAnti ca tAni-vistIrNAni ca atimahAla dIpa anukrama [130] For P OW a urary.com ~147~ Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [53], --------- mUlaM [13] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 55 sama zrIabhaya04 prata sUtrAMka [13] zrIsamavA- yAzca-atyantamutsavAzrayabhUtAni mahAtimahAlayAsteSu mahAnti ca tAni prazastAni vimAnAni ceti vigrahaH ete 53-54yaaNge| |cApratItAH, anuttaropapAtikAGge tu ye'dhIyante te trayastriMzat bahuvarSaparyAyAzceti // 53 // bharaheravaesu NaM vAsesu egamegAe ussappiNIe osappiNIe cauvanna 2 uttamapurisA uppajiMsu vA 3, taM0-cauvIsaM titthakarA vAyAdhyA vRttiH bArasa cakkavaTTI nava baladevA nava vAsudevA, arahA NaM aridvanemI cauvannaM rAiMdiyAI chaumatthapariyAya pAuNittA jiNe jAe // 72 // kevalI sambanU sabvabhAvadarisI, samaNe bhagavaM mahAvIre egadivaseNaM eganisijAe cauppannAI vAgaraNAI vAgaritthA, aNaMtassa NaM arahao caupannaM gaNaharA hotthA // sUtraM 54 // catuSpazcAzatsthAnake likhyate, 'pAuNitta'tti prApya, 'egaNisejAe'tti ekanAsanaparigraheNa 'vAgaraNAI'ti vyA-|| mAkriyante-abhidhIyante iti vyAkaraNAni-prazne sati nivarcanatayocyamAnAH padArthAH 'vAgaritya'tti vyAkRtavAn tAni cApratItAni, anantanAthasyeha catuSpaJcAzadgaNA gaNadharAzcoktAH / Avazyake tu paJcAzaduktAstadida matA-| ntaramiti // 54 // malissa NaM arahao paNapannaM vAsasahassAI paramAuM pAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe, maMdarassa NaM pavvayassa paJcacchimilAo caramaMtAo vijayadArassa paJcacchimile caramaMte esa Na paNapannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisipi bejayaMtaja // 72 // yaMtaaparAjiyaMti, samaNe bhagavaM mahAvIre aMtimarAiyaMsi paNapannaM ajjhayaNAI kalANaphalavivAgAI paNapannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAI vAgaricA siddhe buddhe jAvappahINe // sUtraM 55 // A%ASNA dIpa anukrama [131] ~148~ Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [ 55 ] dIpa anukrama [133] muni dIparatnasAgareNa saMkalita 23 sama0 "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 55 ] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [ 55 ], Eaton nation paDhamaciyAsu dosu puDhavI paNapannaM nirayAvAsa saya sahassA 10, daMsaNAvaraNiJjanAmAuyANaM tinhaM kammapagaDINaM paNapannaM uttarapagaDIo pa0 // sUtraM 55 // paJcapaJcAzasthAnake vidaM likhyate, 'mandarasye' tyAdi, iha meroH pazcimAntAt pUrvasya jambUdvIpadvArasya pazcimAntaH paJcapaJcAzat sahasrANi yojanAnAM bhavatItyuktaM, tatra kila merorviSkambhamadhyabhAgAt paJcAzatsahasrANi dvIpAnto bhavati, lakSapramANatvAd dvIpastha, meruviSkambhasya ca daza sAhasrikatvAd dvIpArthe paJcasahasrakSepeNa paJcapaJcAzadeva bhavantIti, iha ca yadyapi | vijayadvArasya pazcimAnta ityuktaM tathApi jagatyAH pUrvAnta iti kila sambhAvyate, merumadhyAt paJcAzato yojanasahasrANAM jagatyA bAhyAnte pUryamANatvAt, jaMbUdvIpajagatIviSkambhena ca saha jambUdvIpalakSaM pUraNIyaM, lavaNasamudrajagatIviSkambhena ca saha lavaNasamudralakSadvayamanyathA dvIpasamudramAnAjjagatImAnasya pRthaggaNane manuSyakSetra paridhiratiriktA syAt sA hi | paJcacatvAriMzalakSapramANakSetrApekSayA'bhidhIyate, tatazcaivamatiriktA syAditi, athaveha kiJcidUnApi paJcapaJcAzatpUrNa tayA vivakSiteti, 'antimarAyaMsi 'tti sarvAyuH kAlaparyavasAnarAtrau rAtrerantime bhAge pApAyAM madhyamAyAM nagaryo hastipAlasa rAjJaH karaNasabhAyAM kArttikamAsAmAvAsyAyAM khAtinakSatreNa candramasA yuktena nAgakaraNe pratyUSasi payaGkAsana niSaNNaH paJcapaJcAzadadhyayanAni 'kalANaphaLavivAgAI' ti kalyANasya- puNyasya karmaNaH phalaM-kArya vipAcyate vyaktIkriyate yaistAni kalyANaphalavipAkAni, evaM pApaphalavipAkAni vyAkRtya-pratipAtha siddho buddhaH yAvatkaraNAt 'mutte aMtakaDe pari For Pale Onl ~ 149~ www.landbrary or Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [55], --------- mUlaM [15] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata yAMga AX sUtrAMka [15] dIpa anukrama [133] zrIsamavA- nibuDe saJcadukkhappahINe'tti dRshy| paDhame tyAdi,prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiriti paJcapaJcAzat / | 'dasaNe'tyAdi, darzanAvaraNIyasya nava prakRtayo nAso dvicatvAriMzat AyuSazcatastra ityevaM paJcapaJcAzaditi // 55 // 57samazrIabhaya01 jaMbuddIve NaM dIve chappanna nakkhattA caMdeNa saddhiM jomaM joiMsu vA 3, vimalassa NaM arahao chappannaM gaNA chappannaM gaNaharA mAvAyAdhya. hotthA // sUtra 56 // // 73 // atha paTpaJcAzatsthAnake likhyate, 'jambuddIce'ityAdi, tatra candradvayasya pratyekamaSTAviMzaterbhAvAt SaTpaJcAzanakSatrANi 1 bhavanti, vimalasyeha SaTpaJcAzadgaNA gaNadharAzcoktAH Avazyake tu saptapaJcAzaducyate tadidaM matAntaramiti // 56 // tiNhaM gaNipiDagANaM AyAracUliyAvajANa sattAvannaM ajjhayaNA pa0 taM-AyAre sUyagaDe ThANe, gothUbhassa NaM AvAsapavvayassa puracchimilAo caramaMtAo valayAmuhassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAe esa NaM sattAvannaM jovaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM dagabhAsassa keuyassa ya saMkhassa ya jUyassa ya dayasImassa Isarassa ya, mallissa NaM arahao sattAvannaM maNapajavanANisayA hotthA, mahAhimavaMtarUppINaM yAsaharapavyayANaM jIvANaM dhaNupiTu sattAvannaM 2 joyaNasahassAI donni ya teNaue joyaNasae dasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM pa0 // sUtra 57 / / atha saptapaJcAzatsthAnake kimapi likhyate, 'gaNipiDagANaM'ti gaNinaH-AcAryasya piTakAnIya piTakAni sarva-18 khabhAjanAnIti gamyate gaNapiTakAni teSAM AcArasya zrutaskandhadvayarUpasya prathamAGgasya cUlikA-savoMntimamadhyayanaM| 26%2-2-% A-% A ~ 150~ Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [57] dIpa anukrama [135] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 57 ] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [57], muni dIparatnasAgareNa saMkalita vimuktyabhidhAnamAcAracUlikA tadvarjAnA, tatrAcAre prathamadhutaskandhe navAdhyayanAni dvitIye SoDaza nizIthAdhyayanasya prasthAnAntaratvenehAnAzrayaNAt, SoDazAnAM madhye ekasyAcAracUliketi parihRtatvAt zeSANi paJcadaza, sUtrakRte dvitIyAGge prathamadhutaskandhe SoDaza dvitIye sapta sthAnAGge dazetyevaM saptapaJcAzaditi, 'godhUme' tyAdau bhAvArtho'yaM dvicatvAriMzatsahasrANi vedikAgostubhaparva tayorantaraM sahasraM gostubhasya viSkambhaH dvipaJcAzadgostubhavaDavAmukhayorantaraM dazasa| hasramAnatvAdvaDavAmukhaviSkambhasya tadarddha pazceti tato dvipaJcAzataH paJcAnAM ca mIlane saptapaJcAzaditi, 'jIvANaM dhaNupiTThanti maNDalakhaNDAkAraM kSetraM, vaha sUtre saMvAdagAthA - "sattAvanna sahassA dhaNupiDaM teNauya dusaya dasa kala" tti 57 paDhamadocapaMcamAsu tisu puDhavIsu aTThAvanaM nirayAvAsasayasahassA pa0, nANAvaraNijassa veyaNiyaAuyanAmaaMtarAiyassa eesiNaM paMcakammapagaDINaM aTThAvannaM uttarapagaDIo pa0, godhubhassa NaM AvAsapavvayassa paJcacchimilAo caramaMtAo valayAmuisa mahApAyAssa bahumajjhadesabhAe esa NaM aTThAvannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisiMpi neyavvaM // sUtraM 58 // aSTapaJcAzat sthAnake'pi likhyate, 'paDhame' tyAdi tatra prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiH paJcamyA trINIti sarvANyaSTapaJcAzaditi, 'nANe'tyAdi, tatra jJAnAvaraNasya paJca vedanIyasya dve Ayupazcatastro nAno dvicatvAriMzat antarAyasya paJceti sarvA aSTapaJcAzaduttaraprakRtayaH 'gothUnasse'tyAdi, asya ca bhAvArtha: pUrvoktAnusAreNAvaseyaH, 'evaM cauddirsipi neyacaM ti anena sUtratrayamatidiSTaM tacaivaM- 'daobhAsassa NaM AvAsapavayassa uttarillAo For Pernal Use On ~ 151~ org Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [18], ----- -------- mUlaM [58] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- yAMge zrIabhaya 58-5960 sama vAyAdhya. prata sUtrAMka [58] vRttiH // 74 // dIpa anukrama [136] carimaMtAo keugassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAge esa NaM aTThAvannaM joyaNasahassAI avAhAe aMtare pannatte, evaM saMkhassa AvAsapacayassa puracchimillAo carimaMtAo jUyagassa mahApAtAlassa, evaM dagasImassa AvAsapAvayassa dAhiNilAo carimaMtAo Isarassa mahApAyAlassa'tti // 58 // . caMdassa NaM saMvaccharassa egamege uU egUNasadi rAIdiyAI rAiMdiyaggeNa pa0, saMbhave Na arahA egUNasahi puccasayasahassAI AgAramajjhe pasittA muMDe jAva pabvaie, malissa gaM arahao egUNasahi ohinANisayA hotthA // sUtra 59 // athaikonaSaSTisthAnake likhyate, 'caMdassa Na'mityAdi, saMvatsaro banekavidhaH sthAnAGgAdiSUktaH, tatra yazcandragati maGgIkRtya saMvatsaro vivakSyate sa candra eva, tatra ca dvAdaza mAsAH SaT ca Rtavo bhavanti, tatra caikaika RturekonapaSTirAtrindivAnAM rAtrindivAgreNa bhavati, kathaM ?, ekonatriMzadrAtriMdivAni dvAtriMzaca paSTibhAgA ahorAtrasvetyevaMpramANaH kRSNapratipadamArabhya paurNamAsIpariniSThitaH candramAso bhavati, dvAbhyAM ca tAbhyAmRturbhavati, tata ekonaSaSTiH ahorAtrANyaso bhavati, yaceha dviSaSTibhAgadvayamadhikaM tanna vivakSitaM, sambhavasyaikonaSaSTiH pUrvalakSANi gRhasthaparyAya ihoktaH, Avazyake tu catuHpUrvAGgAdhikA sokteti // 59 // egamege Na maMDale sUrie sahie sahie muhuttehiM saMghAie, lavaNassa NaM samudassa sahi nAgasAhassIo amgodayaM dhAraMti, vimale NaM jarahA sahi dhaNUI uhUM uccatteNaM hotthA, balissa NaM vairoyarNidassa sahi sAmANiyasAhassIo pa0, baMbhassa NaM deviMdassa // 74 // SAREairaord ~ 152~ Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [60], ------ -------- mUlaM [60] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [60] * devaranno sahi sAmANiyasAhassIo pa0, sohammIsANesu dosu kappesu saDhi vimANAvAsasayasahassA pa0 // sUtra 60 // ___ atha paSTisthAnakaM, tatra 'egamege'ityAdi, caturazItyadhikazatasaMkhyAnAM sUryamaNDalAnAmekaikaM maNDalaM-tathAvidhacArabhUmiH sUryaH SaSTyA SaSTyA muhUtaiH-dvAbhyAM dvAbhyAmahorAtrAbhyAmityarthaH saGghAtayati-niSpAdayati, ayamatra bhAvArtha:ekasminnahi yatra sthAne uditaH sUryastatra sthAne punarvAbhyAmahorAtrAbhyAmudetIti 'aggodaya'ti poDazasahasrocchritAyA belAyA yadupari ganyUtadvayamAnaM vRddhihAnikhabhAvaM tadanodakaM, 'balissa'tti audIcyasya asurakumAranikAyarA-13 jasya bhavana, 'baMbhassa'tti brahmalokAbhidhAnapaJcamadevalokendrasya, 'saDhi'tti saudharma dvAtriMzadIzAne cASTAviMzatirvimAnalakSANItikRtvA SaSTistAni bhavantIti / / 60 // paMcasaMvacchariyassa NaM jugassa riumAseNaM mijamANassa igasahi uUmAsA 50, maMdarassa NaM pavvayassa paDhame kaMDe emasadvijoyaNa sahassAI uI ucatteNaM pa0, caMdamaMDaleNaM egasahivibhAgavibhAie samaMse paM0, evaM sUrassavi // sUtra 61 // ___ atha ekapaSTisthAnakaM, tatra 'paJce'tyAdi, paJcabhiH saMvatsarairnivRttamiti paJcasAMvatsarikaM tasya NamityalaGkAre yugasya / kAlamAnavizeSasya RtumAsena na candrAdimAsena mIyamAnasya ekaSaSTiH RtumAsAH prajJaptAH, iha cAyaM bhAvArtha:yugaM hi paJca saMvatsarA niSpAdayanti, tadyathA-candrazcandro'bhivaddhitaH candro'bhivardhitazceti, tatra ekonatriMzadahorAtrANi dvAtriMzaca dvipaSTibhAgA ahorAtrasyetyevaMpramANena 2913 kRSNapratipadamArabhya paurNamAsIniSThitena % % dIpa anukrama [138] 4 2% - M orayou ~ 153~ Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [61], ------- -------- mUlaM [61] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [61] zrIsamavA-1:candramAsena dvAdazamAsaparimANazcandrasaMvatsarastasya ca pramANamidaM-trINi zatAnyahAM catuSpaJcAzaduttarANi dvAdaza ca|61 yAMge dviSaSTibhAgA divasasya 35413, tathA ekatriMzadAM ekaviMzatyuttaraM ca zataM caturviMzatyuttarazatabhAgAnAM divasasye bAbAdhya zrIabhaya sevaMpramANo'bhivarddhitamAso bhavati, 31131, etena ca mAsena dvAdazamAsapramANo'bhivarddhitasaMvatsaro bhavati, saca vRcipramANena trINi zatAnyahAM dhyazItyadhikAni catuzcatvAriMzaca dviSaSTibhAgA divasasya 3835 / tadevaM trayANAM ca-1 // 75 // ndrasaMvatsarANAM dvayozvAbhivarddhitasaMvatsarayorekIkaraNe jAtAni [dinAnAM] aSTAdaza zatAni triMzaduttarANi ahorAtrANAM 1830, RtumAsazca triMzatA'horAtrairbhavatIti triMzatA bhAgahAre labdhA ekaSaSTiH RtumAsA iti / 'maMdarasse'tyAdi, iha merurnavanavatiyojanasahasrapramANo dvidhA vibhaktaH, tatra prathamo bhAga ekapaSTiH sahasrANyuktaH dvitIyastu aSTatriMzat-16 dAsthAnake'STatriMzaditi proktaH, kSetrasamAse tu kandena saha lakSapramANastridhA vibhaktaH, tatra prathamakANDaM sahasraM dvitIyaM triSaSTistRtIyaM patriMzaditi / 'candramaNDale' candravimAnaM Namitsalato 'egasaDhi'tti yojanassaikaSaSTitamai garvibhAjita-vibhAgairvyavasthApitaM samAMza-samavibhAga prajJasaM, na viSamAMza, yojanasyaikapaSTibhAgAnAM paTpaJcAzadbhAgapramANatyAttasyAvaziSTasya ca bhAgasyAvidyamAnatvAditi, 'evaM sUrassavitti evaM sUryasyApi maNDalaM vAcyaM, assttctvaariNshde-18|||5|| kapaSTibhAgamAtraM hi tat na cAparamaMzAntaraM tasyApyastIti samAMzateti // 61 // paMcasaMvaccharie NaM juge bAsIha punnimAo bAvaDhi amAvasAo pa0, vAsupuddhassa NaM arahao vAsaDhi gaNA vAsaddhiM gaNaharA ROORDANASANCE dIpa anukrama [139] For P OW ~ 154 ~ Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [62], -------- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [62] hotyA, sukapakkhassa NaM caMde bAsahi bhAge divase divase parivai, te ceva bahulapakkhe divase divase parihAyada, sohammIsANesu kappesu paDhame patthaDe paDhamAvaliyAe egamegAe disAe vAsahi vimANA 50, sacce vemANiyANaM pAsahi vimANapatthaDA patthaDaggeNaM pa0 // sUtraM 62 // atha dvipaTisthAnakaM, 'paJce'tyAdi, tatra yuge prayazcandrasaMvatsarA bhavanti teSu patriMzat paurNamAsyo bhavanti, dvau cA-IN bhivarddhitasaMvatsarau bhavataH, tatra cAbhivarddhitasaMvatsaraskhayodazabhizcandramAsairbhavatIti tayoH paiviMzatiH paurNamAsya ityevaM dviSaSTistA bhavanti ityevamamAvAsyA apIti / vAsupUjyasyeha dviSaSTirgaNA gaNadharAzcoktA Avazyake tu SaTSa-18 |STirukteti matAntaramidamapIti, 'sukkapakkhasse'tyAdi, zuklapakSasya sambandhI candro dviSaSTibhAgAn pratidinaM varddhate, evaM kRSNapakSe candraH parihIyate, ayaM cArthaH sUryaprajJatyAmapyuktaH, tathAhi-"kiNhaM rAhuvimANaM nicaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamappattaM heTThA caMdassa taM carai // 1 // bAvaDiM bAvaDiM divase 2 ya sukapakkhassa / jaM parivahui caMdo khavei taM ceva kAleNa // 2 // pannarasayabhAgeNa ya caMdaM pannarasameva taM carai / paNNarasayabhAgeNa ya puNovix taM vavakamada // 3 // evaM bahui caMdo parihANI eva hoi caMdassa / kAlo vA joNhA vA eyaNubhAveNa cNdss| R // 4 // [kRSNaM rAhuvimAnaM nityaM candreNa bhavatyavirahitaM / caturaGgulamaprApsamadhastAcandrasa tacarati // 1 // dvApaSTiM | 4 divase 2 ca zuklapakSasya / parivardhate candraH kSapayati tAvadeva kRSNena // 2 // paJcadazabhAgena ca candraM pazcadazameva tat dIpa anukrama [140] ATMasturary.com candrasya cAra: varNanaM ~155~ Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [140 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRtti: // 76 // carati / paJcadazabhAgena ca punarapi tAvadevAkrAmati // 3 // evaM vardhate candraH parihANirevaM bhavati candrasya / kRSNatA vA jyotsnA vaitadanubhAvena candrasya // 4 // ] tathA tatraivoktam- "solasabhAge kAUNa uDubaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamette bhAge puNovi parivahue jonhA // 1 // " iti / [ SoDazabhAgAn kRtyopatirhIyate'tha paJcadaza / tAvanmAtrAn 6 bhAgAn punarapi parivardhate jyotsnA // 1 // ] tadevaM bhaNitadvayAnusAreNAnumIyate yathA candramaNDalasya ekatriMzaduttaranavazatabhAgavikalpitasya ekAMzo'vasthita evAste, zeSAH pratidivasaM dviSaSTiM dviSaSTiM kRtvA varddhante, tataH paJcadaze candradine sarve samuditA bhavanti, punastathaiva hIyante paJcadaze dine ekAvazeSA bhavantIti vacanadvayasAmarthya labhyaM vyAkhyAnametat, jIvAbhigame tu 'bAvahiM 2' gAhA tathA 'pannarasatibhAgeNa' gAthA, ete gAthe evaM vyAkhyAte - 'bAbA' 2 ityantra dviSaSTi 2 bhagAnAM divase 2 ca pratyahamityarthaH, zuklapakSasya sambandhini yat parivarddhate candrazcaturaH sAdhikAnU dviSaSTibhAgAn kSapayati tadeva kAlenaitadevAha - 'pannarasa' ityAdinA, candravimAnaM dviSaSTibhAgAn kriyate tataH | paJcadazabhirbhAgo'pahiyate tatazvatvAro bhAgAH samadhikA dviSaSTibhAgAnAM paJcadazabhAgena labhyante, ata ucyate-paJcadazabhAgena coktalakSaNena candramadhikRtya paJcadazaiva divasAMstadrAhuvimAnaM carati evama pakrAmatItyapi bhAvanIya| miti, atrAsmAbhiryathAdRSTe likhite upanIte bahuzrutairnirNayaH kArya iti / [ 1 yadyekamaMzaM darzayacaMndrazvarati ekameva cAMzaM rAhuzcarati tadA pratyahaM dvAvaMzAvAcchAdanIyI jAyete paJcadazabhizca dinairAcchAdito'pyaMzadvayamavatiSThate tasyApyardha Education International "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [62] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [62], candrasya cAra varNanaM For Pale Only ~156~ 62 samavAyAdhya. // 76 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [62] dIpa anukrama [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita Ja Eratur candrasya cAra varNanaM "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [62] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [62], AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] mAcchAdanIyamekaikeneti bhAga eka AcchAdya iti dviSaSTibhAgIkaraNaM ] 'sohammI'tyAdi, tatra saudharmezAnayostrayodaza vimAnapraskhaTA bhavanti, sanatkumAra mAhendrayordvAdaza brahmaloke pada lAntake paJca zukre catvAra evaM sahasrAre AnataprANatayozcatvAra evamAraNAcyutayoH yaiveyakeSvadhastanamadhyamo parimeSu trayaH 2 anuttareSveka iti dviSaSTiste bhavanti, eteSAM ca madhyabhAge pratyekamuDuvimAnAdikAH sarvArthasiddhavimAnAntA vRttavimAnarUpA dviSaSTireva vimAnendrakA bha vinti, tatpArzvatazca pUrvAdiSu dikSu tryatracaturasravRttavimAnakrameNa vimAnAnAmAvalikA bhavanti, tadevaM saudharmezAnayoH kalpayoH prathame prastaTe - sarvAdhastana ityarthaH 'paDhamAvaliyAe'ti prathamA uttarottarAvalikApekSayA AdyAzcatasra | AvalikA yasmin sa prathamAvalikAkastatra, athavA prathamAt mUlabhUtAdvimAnendrakAdArabhya yA'sAvAvalikA- vimAnAnupUrvI tathA athavottarottarAvalikApekSayA ekaikasyAM dizi yA prathamA-AdyAvalikA tasyAM 'paDhamAvaliya'tti pAThAntare tu uttarottarAvalikApekSayA ekaikasyAM dizi yA prathamAvalikA sA dviSaSTipiSTirvimAnapramANena prajJaseti, 'ega me | gAe 'ti uDuvimAnAbhidhAnadevendrakApekSayA ekaikasyAM pUrvAdikAyAM dizi dviSaSTidviSaSTirvimAnAni prajJaptAni dvitIyAdiSu punaH prastaTeSu ekaikahAnyA vimAnAni bhavanti yAvadviSaSTitame'nuttarasuraprastaTe sarvArthasiddhadevendrakaH pArzve tadekaikameva bhavatIti, tathA 'save'ti sarve vaimAnikAnAM devavizeSANAM sambandhino dvipaSTirvimAnaprastaTA-vimAnaprastarAH prastaTAgreNa prastaTaparimANena prajJaptA iti // 62 // For Penal Lise On ~ 157 ~ *ary or Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [63], -------- mUlaM [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ******** mavAyAdhya. prata sUtrAMka [63] dIpa zrIsamavA- usame the arahA kosalie tesahi puvvasayasahassAI mahArAyamajjhe vasittA muMDe bhakttiA agArAo aNagAriyaM pavaie, harivAsara- | ID63-64sayAMge II mmayavAsesu maNussA tevahie rAidiehiM saMpattajovaNA bhavati, nisaDhe NaM paJcae tevahi sUrodayA pa0, evaM nIlavaMtevi // sUtra 63 // zrIabhaya atha triSaSTisthAnaka, tatra 'saMpattajoSaNa'tti mAtApitRparipAlanAnapekSA ityarthaH, 'nisahe ga'mityAdi, kila sUrya-1 vRttiH maNDalAnAM caturazItyadhikazatasaMkhyAnAM madhyAt jambUdvIpasya paryantime azItyuttare yojanazate paJcaSaSTirbhavanti, tatra ca // 7 // niSadhavarSadharaparvatasyopari nIlavakarpadharaparvatasyopari ca triSaSTiH sUryodayAH-sUryodayasthAnAni sUryamaNDalAnItyarthaH, ta-15 danye tu dve jagatyA upari, zeSANi tu lavaNe tripu triMzadadhikeyu yojanazateSu bhavantIti bhAvArthaH // 63 // ahamiyA NaM bhikkhupaDimA causaTThIe rAidiehiM dohi ya aTThAsIehiM bhikkhAsaehiM ahAsuttaM jAva bhavai, causahi asurakumArAvAsasayasahassA pa0, camarassa NaM ranno causahi sAmANiyasAhassIo pa0, sancevi NaM dadhimuddA pacayA palAsaMThANasaMThiyA sabbatya samA vikkhaMbhusseheNaM causahi joyaNasahassAI pa0, sohammIsANesu baMbhaloe ya tisu kappesu causahi vimANAvAsasayasahassA 50, savassavi ya gaM ranno cAurantacakkavahissa causaTThilaTThIe mahagghe muttAmaNihAre pa0 // sUtra 64 // atha catuHSaSTisthAnakaM 'aDhe'tyAdi, aSTAvaSTamAni dinAni yasyAM sA'STASTamikA yasyAM hi aSTau dinASTakAni | bhavanti tasyAmaSTAvaSTamAni bhavantyeveti, bhikSupratimA-abhigrahavizeSaH aSTAvaSTakAni yato'sI bhavatyatazcatuHSaSTyA rAtriMdivaiH sA pAlitA bhavati, tathA prathame'STake pratidinamekaikA bhikSA evaM dvitIye dve dve yAvadaSTame aSTAvaSTAviti ** anukrama [141] // 77 // *** wirelunurary.org ~ 158~ Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [64], ----- -------- mUlaM [64] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka GRECX4945 [64] saGkalanayA dve zate bhikSANAmaSTAzItyadhike bhavataH ata uktaM-dvAbhyAM ce'sAdi, yAvatkaraNAt 'ahAkappaM ahAmaggaM phAsiyA pAliyA sohiyA tIriyA kiTTiyA samma ANAe ArAhiyApi bhavatIti dRzyaM, 'sadhevi 'mityAdi ito'STame nandIzvarAkhya dvIpe pUryAdipu dikSu catvAro'janakaparvatA bhavanti, teSAM ca pratyekaM catasRSu dikSu catasraH yukariNyo bhavanti, tAsAM ca madhyabhAgeSu pratyekaM dadhimukhaparvatA bhavanti, te ca SoDaza palyaGkasaMsthAnasaMsthitAH, yataH sarvatra samA viSkambhena, mUlAdiSu dazasahasraviSkambhatvAtteSAM, kacittu 'vikkhaMbhusseheNaM'ti pAThastatra tRtIyaikavacanalopadarzanAdviSkambheneti vyAkhyeyaM, tathA utsedhenocatvena catuHSaSTizcatuHSaSTiriti, 'sohammI'tyAdi, saudharma dvAtrizadIzAne'STAviMzatiH brahmaloke ca catvAri vimAnalakSANi bhavantIti sarvANi catuHSaSTiriti, 'causaTThilaTThIetti catuHSaSTiryaSTInA-zarIrANAM yasminnasau catuHSaSTiyaSTikaH 'muttAmaNimaye ti muktAca-muktAphalAni maNayaHcandrakAntAdiralavizeSAH muktArUpA vA maNayo-ratnAni muktAmaNayastadvikAro muktAmaNimayaH // 64 // jampudIveNaM dIve paNasahi sUramaMDalA pa0, there NaM moriyaputte paNasahivAsAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNayAriya pavvaie, sohammavaLisayassa NaM vimANassa egamegAe bAhAe paNasaddhiM paNasahi bhomA pa0 // sUtra 65 // atha paJcaSaSTisthAnakaM, tatra 'moriyaputte 'ti mauryaputro bhagavato mahAvIrasya saptamo gaNadharastasya pazcaSaSTivarSANi rahasthaparyAyaH, Avazyake'pyevamevokto, navarametasyaiva yo vRhattaro bhrAtA maNDitaputrAbhidhAnaH paSTho gaNadharaH taddIkSA dIpa anukrama [142] ~ 159~ Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [65], ....................--------------- mUla [65] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata mavAya vRttiH sUtrAMka [65] zrIsamavA-ladina evaM prabajitastasyAvazyake, tripaJcAzadvarSANi gRhasthaparyAya ukto na ca bodhaviSayamupagacchati yato bRhattarasya 65-66sayAMge paJcaSaSTiyujyate laghutarasya tripaJcAzaditi, 'sohammatyAdi, saudharmAvataMsaka vimAnaM saudharmadevalokasya madhyabhAgavarti zanivAsabhUtaM, 'egamegAetti ekaikasyAM dizi prAkArAbhyarNavartIni bhaumAni nagarAkArANi, viziSTasthAnAnItyeke 65 dAhiNaDDamANussakhettANaM chAvahi~ caMdA pamAsisu vA 3 chAvahi~ sUriyA tarvisu vA 3 uttarahRmANussakhettANaM chAvaDhi caMdA // 78 // pabhAsisu vA 3 chAvahi sUriyA tarvisu vA 3, seaMsassa NaM arahao chAvahi gaNA chAvaDhi gaNaharA hotthA, AmiNibohiya nANassa NaM ukkoseNaM chAvaDiM sAgarovamAI ThiI p0|| sUtraM 66 // . atha SaTSaSTisthAnakaM, tatra 'dAhiNe'sAdi, manuSyakSetrasyArddhamarddhamanuSyakSetraM dakSiNaM ca tattaceti dakSiNArddhamanuSyakSetraM tatra bhavA dAkSiNA manuSyakSetrA NamityalakAre SaTSaSTizcandrAH prabhAsitavantaH prabhAsanIyaM athavA liGgavyatyayAikSisaNAni yAni manuSyakSetrANAma ni tAni tathA tAni prakAzitavantaH, pAThAntare dakSiNArddhamanuSyakSetre prabhAsanIyaM - prabhAsitavantaH, te ca evaM-dvau jambUdvIpe candrau catvAro lavaNasamudre dvAdaza dhAtakIkhaNDe dvicatvAriMzatkAlodadhi-181 samudre dvisaptatizca puSkarAdhe, sarve caite dvAtriMzadadhikaM zataM, etadaddhaM ca paTpaSTidakSiNapatau sthitAH SaTpaSTizcottarapatI, 78 // yadA cottarA patiH pUrvasyAM gacchati tadA dakSiNA pazcimAyAmityevaM sUryasUtramapyavaseyamiti, 'chAvaDhei gaNa'tti Avazyake tu paTsaptatirabhihitetIdaM matAntaramiti / 'chAvahiM sAgaroyamAI Thida'tti yacAtiriktaM tadiha na vivakSitaM, yata OLA-RESS dIpa anukrama [143] Hinditurary.orm ~160~ Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [ 66 ] dIpa anukrama [144] 24 sama "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 66 ] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [ 66 ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] evamidamanyatrocyate- 'do vAre vijayAisu gayassa tinnicue ahava tAI / airegaM narabhaviyaM nANAjIvANa sabaddhA // 1 // ' iti [ dve bAre vijayAdiSu gatasya trIn vArAn athavA'cyute tAni / atiriktaM narabhavikaM nAnAjIvAnAM | sarvAddhA // 1 // ] // 66 // saMvacchariyasa NaM jugassa nakkhattamAseNaM mijamANassa sattasaddhiM nakkhattamAsA pa0, hemavayaerannavayAo NaM bahAo sattarhi sata joyaNa sAI paNapannAiM tiNNi ya bhAgA joyaNassa AyAmeNa pa0, maMdarassa NaM pavvayassa puracchimilAo caramaMtAo goyamadIvasa puracchimile caramaMte esa NaM sattasaddhiM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, sajJesiMpiNaM nakkhattANaM sImAvikkhameNaM sattahiM bhAgaM bhaie samaMse pa0 // sUtraM 67 // atha saptaSaSTisthAnake kiJcidvipriyate, tatra 'paJcasaMccharI tyAdi, nakSatramAso yena kAlena candro nakSatramaNDalaM bhukte, sa ca saptaviMzatirahorAtrANi ekaviMzatizvAhorAtrasya saptaSaSTibhAgAH 27133, yugapramANaM cASTAdaza zatAni triMzadadhikAnIti prAk darzitam 1830, tadevaM nakSatramAsasyoktapramANarAzinA dina saptaSaSTibhAgatayA vyavasthApitena triMzaduttarASTAdazazatapramANena yugadinapramANarAziH saptaSaSTibhAgatayA vyavasthApita ekaM lakSaM dvAviMzatiH sahasrANi pad zatAni daza cetyevaMrUpo vibhajyamAnaH saptaSaSTinakSatramAsapramANo bhavatIti, 'vAhAo'ti laghuhimavajjIvAyAH pUrvAparabhAgato ye pravarddhamAnakSetra pradezapakkI haimavatavarSajIvAM yAvatte haimavatavAhU ucyete evamairaNyavata bAhU api bhAvanIye, For Plata Lise Only ~ 161~ nurary org Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [6] .............------------ ---- mUla [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [67]] zrIsamavA iha pramANasaMvAdaH-'bAhA sattadvisae paNapanne tinni ya kalAo'tti kalA-ekonaviMzatibhAgaH, etaca bAhupramANe yAMga IhemavatadhanuHpRSThAt 'cattAlA satta sayA aDatIsasahassa dasa kalA ya dha''tyevaMlakSaNAt 3874011 himavaddhanu:-* vAyA. zrIabhaya pRSThe 'dhaNupiTTha kalacaukaM paNavIsasahassa dusaya tIsahiya'ntyevaMlakSaNe 2523014 apanIte yaccheSaM tadarkIkRtaM sadbhavavRciH | tIti, AyAmena-dairyeNeti / 'maMdarasse'tyAdi, meroH pUrvAntAjambUdvIpo'parasyAM dizi jagati bAhyAMtaparyavasAnaH pnyc||79|| paJcAzayojanasahasrANi tAvadasti, tataH paraM dvAdazayojanasahasrANyatikramya lavaNasamudramadhye gautamadvIpAbhidhAno dvI po'sti tamadhikRtya sUtrArthaH saMbhavati, paJcapaJcAzato dvAdazAnAM ca sasaSaSTitvabhAvAta, yadyapi sUtrapustakeSu gautama-1 zabdo na dRzyate tathApyasau razyaH, jIvAbhigamAdiSu lavaNasamudre gautamacandraravidvIpAn vinA dvIpAntarasthAzrUyamA-11 NatvAditi / 'savesipi Na'mityAdi, sarveSAmapi NamityalaGkAre nakSatrANAM sImAviSkambhaH-pUrvAparatacandrasya nakSatra-1 bhuktikSetravistAraH nakSatreNAhorAtrabhogyakSetrasya saptaSaSTyA bhAgairbhAjito-vibhaktaH samAMzaH-samacchedaH prajJaptaH, bhAgAntareNa tu bhajyamAnasya nakSatrasImAviSkambhasya vipamacchedanA bhavati, bhAgAntareNa na bhaktuM zakyate ityarthaH, tathAhi-nakSatre NAhorAtragamyasya kSetrasya saptapaSTibhAgIkRtasyaikaviMzatirbhAgA abhijinnakSatrasya kSetrataH sImAviSkambho bhavati, // 79 // dAetAvati kSetre candreNa saha tasya yogo vyapadizyata ityarthaH, tathA tasyAmevaikaviMzatau triMzanmuhUrttatvAdahorAtrasya tri-II zatA guNitAyAM 630 saptaSaSTyA hatabhAgAyAM yallabdhaM tatkAlasImA bhavati, candreNa saha tasya yogakAla ityarthaH, sA CRECE% dIpa anukrama [145] WInsurary.org ~162~ Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [67], --------- mUlaM [67] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [67]] ca nava muhUrtAH saptaviMzatizca sptssssttibhaagaaH9|4, Aha ca-"abhiissa caMdajogo sattahiM khaNDie ahoratte / bhA-1 gAo ekavIsaM sa hoti ahigA nava muhuttA // 1 // " iti, [ abhijiti candrayogaH saptapaSTyA khaNDite'horAtre / bhAgAstvekaviMzatiH sa bhavanti navamuhUrtAdhikAH // 1 // ] kSetrataH kAlatastathA zatabhiSagbharaNyAzleipAsvAtijyePAdhAnAM trayastriMzatsaptapaSTibhAgAstadbhAgArddha ca kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAmeva sArddhatrayastriMzati triMzatA guNi-| tAyAM 1005 saptaSaSTyA hRtabhAgAyAM yallabdhaM tadeSAM kAlasImA, tacca paJcadaza muhUrtAH, Aha ca-"sayabhisayA bharaNIo addA assesa sAi jeTThA ya / ee chaNNakkhattA pannarasamuhuttasaMjogA // 1 // " iti [zatabhiSaka bharaNI ArdrA azleSA khAtijyeSThA ca / etAni SaD nakSatrANi paJcadazamuhUrtasaMyogAni // 1 // ] tathottarAtrayaH punarvasurohiNIvizAkhAnAM sasapaSTibhAgAnAM zataM tadbhAgArddhaM ca kSetrasImAviSkambhaH bhavati, tathA tasminneva triMzadguNite 3015 tathaiva hatabhAge yallabdhaM tadeSAM kAlasImA bhavati, sA ca paJcacatvAriMzanmuhUrcA iti, Aha ca-"tinneva uttarAI puNavasUrohiNI bisAhA ya / ee channakkhattA, paNayAlamuhuttasaMjogA // 1 // " iti [tisra evottarAH punarvasU rohiNI vizAkhA ca / etAni SaD nakSatrANi paJcacatvAriMzanmuhUrttAni // 1 // ] zeSANAM paJcadazAnAM nakSatrANAM saptapaSTireva saptapaSTibhAgAnAM kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAM ca tathaiva guNitAyAM 2010 hatabhAgAyAM ca yallabdhaM tatkAlasImA, taca triMzanmuhUrtAH, Aha ca-"abasesA nakkhattA pannarasavi iMti tIsaimuhuttA / caMdassa tehiM jogo samA dIpa anukrama [145] ~ 163~ Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [6] ...........-------------- muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] ----- mUla [67] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 68-69 samavAyA. prata yAMge sUtrAMka [67]] dIpa zrIsamavA- sao esa vakkhAmi // 1 // " [avazeSANi nakSatrANi paJcadazApi bhavanti triMzanmuhUrttAni candrasya tairyoga samAsata hai eSa vakSyAmi // 1 // ] evaM caikasya paNNAM 2 paJcadazAnAM cetyevamaSTAviMzatenakSatrANAmaSTAdaza zatAni triMzadadhikAni zrIabhayA saptapaSTibhAgAnAmetadeva dviguNaM paTpaJcAzato nakSatrANAM bhavati, taca sahasratrayaM SaT zatAni SaSTyadhikAni 3660167 // vRttiH dhAyaisaMDe NaM dIve aDasaddhiM cakkavaTTivijayA aDasaDhi rAyahANIo pa0, ukkosapae aDasahi~ arahaMtA samuSpaaiMsu vA 3 evaM // 8 // cakavaTTI paladevA vAsudevA, pukkharavaradIvaDDe NaM aDasahi vijayA evaM ceva jAva vAsudevA, vimalassa paM arahao aDasahi sama pasAhassIo ukosiyA samaNasaMpayA hotyA // sUtra 68 // athASTaSaSTisthAnake kiJcilikhyate-'dhAyaisaMDe' ityAdi, iha yaduktam 'evaM cakacaTTI baladevA vAsudeva si tatra yadyapi cakravarcinAM vAsudevAnAM nekadA aSTaSaSTiH sambhavati yato jaghanyato'pyekaikasmin mahAvidehe caturNI 2 tIrthakarAdInAmavazyaM bhAvaH sthAnAGgAdibabhihitaH, na caikakSetre cakravartI vAsudevazcaikadA bhavato'taH aSTaSaSTirevotkarSatazcakravatinAM vAsudevAnAM cASTaSaSTyAM vijayeSu bhavati tathApIha sUtre ekasamayenetyavizeSaNAt kAlabhedabhAvinAM cakravatyoMdInAM vijayabhedenASTaSaSTiraviruddhA, abhilapyante ca jambUdvIpaprajJaptyA bhAratakacchAdyabhilApena cakravartina iti // 68 // samayakhitte NaM maMdaravajA egUNasattari vAsA vAsadharapacayA pa0 ta0 paNatIsa vAsA tIsa vAsaharA catvAri usuyArA, maidarassa pavayassa paJcacchimilAo caramaMtAo goyamaddIvassa pathacchimile caramate esa Na egUNasari joyaNasahassAI abAhAra aMtare 50,mohaNi anukrama [145] // 8 // ~ 164~ Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [69], .............------------ ---- mUla [69] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [69] avajANaM sattaNhaM kammapagaDhINaM egUNasattara uttarapagaDIo p0|| sUtra 69 // athaikonasaptatisthAnake kiJcilikhyate-samayetyAdi, maMdaravarjA-meruvarjAH varSANi ca-bharatAdikSetrANi varSadhara-17 parvatAzca-himavadAdayastatsImAkAriNo varSadharaparvatAH samuditA ekonasaptatiH prajJasAH, kathaM ?, paJcasu meruSu prati || baddhAni sapta sapta bharatahaimavatAdIni paJcatriMzadvarSANi tathA pratimeru SaT SaT himavadAdayo varSadharAviMzattathA catvAra | jAeyepukArA iti sarvasaMkhyayakonasaptatiriti, 'maMdara'tyAdi, lavaNasamudraM pazcimAyAM dizi dvAdaza yojanasahasrANya vagAya dvAdazasahasramAnaH susthitAbhidhAnasya lavaNasamudrAdhipaterbhavanenAlaGkato gautamadvIpo nAma dvIpo'sti, tasya ca pazcimAnto meroH pazcimAntAdekonasaptatisahasrANi bhavanti, paJcacatvAriMzato jambUdvIpasambandhinAM dvAdazAnAmanta rasambandhinAM dvAdazAnAmeva dvIpaviSkambhasambandhinAM ca mIlanAditi / mohanIyavarjAnAM karmaNAmekonasaptatiruttarapra-11 PAkRtayo bhavantIti, kathaM ?, jJAnAvaraNasya paJca darzanAvaraNasya nava vedanIyasya dve AyuSazcatasro nAmro dvicatvAriMzadgoprakha dve antarAyasya paJceti // 69 // samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikaMte sattariehiM rAidiehiM sesehiM vAsAvAsaM posaveda, pAse NaM arahA purisAdANIe sattari vAsAI bahupaDipunnAI sAmantrapariyAgaM pAuNittA siddhe buddhe jAvappahINe, vAsupuche gaM arahA sattari dhaNUI urlDa ucatteNaM hotthA, mohaNiassa NaM kammassa sattari sAgarovamakoDAkoDIo abAhUNiyA kammahiI kammanisege pa0, mAhi dIpa anukrama [147] ~165~ Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [70], .............------------ ---- mUla [70] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 70 samavAyA. yAMga prata sUtrAMka [70] dIpa anukrama [148] zrIsamavA-18] dassa NaM deviMdassa devaranno sattari sAmANiyasAhassIo pa0 // sUtra 70 // . atha saptatisthAnake kimapi likhyate-'samaNe ityAdi, varSANAM-caturmAsapramANasa varSAkAlasya saviMzatirAtre-viza- zrIabhaya tidivasAdhike mAse vyatikrAnte paJcAzati dineSvatIteSvityarthaH saptatyAM ca rAtridineSu zeSeSu bhAdrapada zuklapaJcamyAmipratiH tyarthaH, varSAkhAvAso varSAvAsaH-varSAvasthAnaM 'pajjosaveItti parivasati sarvathA vAsaM karoti, paJcAzati prAktaneSu diva-13 // 8 // seSu tathAvidhavasatyabhAvAdikAraNe sthAnAntaramapyAzrayati bhAdrapadazuklapaJcamyAM tu vRkSamUlAdAvapi nivasatIti hRdaya miti, 'purisAdANIya'tti puruSANAmAdAnIyaH-upAdeyaH puruSAdAnIyaH 'abAhUNiyA kammaTThiI kammaNisege| kApaNNattetti iha kilAtmA aviziSTameva karmapudgalopAdAnaM kRtvA uttarakAlaM jJAnAvaraNIyAdikarmaNAM khaM khamavAdhA-19 kAlaM muktvA jJAnAvaraNIyAdiprakRtivibhAgatayA anAbhogikena vIryeNodayasahitaM taddalikaM niSiJcati, udayayogyaM 4 tAracayatItyarthaH, ato dvividhA sthitiH-karmatvApAdanamAtrarUpA anubhavarUpA ca, yataH sthiti:-ayasthAnaM tena bhAve nApracyavanaM, tatra karmatvApAdanarUpAM tAmadhikRtya saptatiH sAgaropamakoTIkovyaH, anubhavarUpAM tvadhikRtya saptavarSasa-1 mAhasroneti, tatra 'avAhati kimuktaM bhavati ?-bandhApalikAyA Arabhya yAvatsaptavarSasahasrANi tAvatkarma na yAdhate, 4 nodayaM yAtItyarthaH, tato'nantarasamaye karmadalika. pUrvaniSiktaM udaye pravezayati, niSeko nAma jJAnAparaNAdikarmadahailikasyAnubhavanArtha racanA, taca prathamasamaye bahukaM nipiJcati dvitIyasamaye vizeSahInaM tRtIyasamaye vizeSahInamevaM| // 81 // anasurary.org ~ 166~ Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [70], ------ -------- mUlaM [70 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [70] dIpa CCCCCXXCra yAvadutkRSTasthitikarmadalikaM tAvadvizeSahInaM niSiJcati, tathA coktam-"mottUNa sagamabAhaM paDhamAe ThiIe bahutaraM| dacha / sese visesahINaM jAvukosanti saccAsiM // 1 // " iti [muktvA khakIyAmavAdhAM prathamAyAM sthitI bahutaraM dravyaM / zeSAyAM vizeSahInaM yAvadutkRSTAM sarvAsAM // 1 // ] 'bAdhu loDane' bAdhata iti bAdhA karmANa udaya ityarthaH, na bAdhA | abAdhA, antaraM karmodayasyetyarthaH, tayA UnikA abAdhonikA karmasthitiH karmaniSeko bhavatItyevameke prAhuH, anye punarAhuH-abAdhAkAlena-varSasahasrasaptakalakSaNenonA karmasthitiH-saptasahasrAdhikasaptatisAgaropamakoTAkoTIlakSaNA, karmaniSako bhavati, sa ca kiyAn ?, ucyate-'sattari sAgarovamakoDAkoDIo'tti // 7 // / cautthassa NaM caMdasaMvaccharassa hemaMtANaM ekasattarIe rAidiehiM vIitehiM savavAhirAo maMDalAo sUrie AuTTi karei, vIriyappavAyassa NaM pubbassa ekasatcariM pAhuDA pa0, ajite NaM arahA ekasattAreM pubbasayasahassAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA jAva pabvaie, evaM sagarovi rAyA cAuraMtacacavaTTI ekkasattari putva jAva paJcaietti / / sUtra 71 / / athaikasaptatisthAnake kizcit likhyate-'cautthasse'tyAdi, iha bhAvArtho'yaM-yuge hi paJca saMvatsarA bhavanti, tatrAdyau candrasaMvatsarI tRtIyo'bhivarddhitasaMvatsarazcaturthazcandrasaMvatsara eva, tatra ca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA pAca dvipaSTibhAgairdinasya candramAso bhavati, ayaM ca dvAdazaguNazcandrasaMvatsaro bhavati, trayodazaguNavAyamevAbhivar3ito bhavati, tatazcandracandrAbhivarddhitalakSaNe saMvatsaratraye dinAnAM sahasraM dvinavatiH pad dvipaSTibhAgA bhavanti 1092 / anukrama [148] amitaram.org ~167~ Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [149 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavAyAMge zrI abhaya vRttiH // 82 // "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [71] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [71], Eucation Internationa tathA AdityasaMvatsare dinAnAM zatatrayaM SaTSaSTizca bhavanti, tatritaye ca sahasramaSTanavatyadhikaM bhavati, iha ca kila candrayugamAdityayugaM cASADhyAmekaM pUryate'paraJca zrAvaNakRSNapratipadi Arabhyate, evaM cAdityayugasaMvatsaratrayApekSayA candrayugasaMvatsaratrayaM paJcabhirdinaiH SaTpaJcAzatA ca dinadviSaSTibhAgairUnaM bhavatItikRtvA AdityayugasaMvatsaratrayaM zrAva4 NakRSNapakSasya candradinaSaT ke sAdhike pUrvate yugasaMvatsaratrayaM tvASADhyAM, tatazca zrAvaNa kRSNapakSasaptamadinAdArabhya dakSiNAyanenAdityazcaran candrayugacaturthasaMvatsarasya caturthamAsAntabhUtAyAmaSTAdazottarazatatamadinabhUtAyAM kArtikyAM dvAdazo|ttarazatatame svakIyamaNDale carati, tatazcAnyAnyekasaptatirmaNDalAni tAvatsveva dineSu mArgazIrSAdInAM caturNAM hemantamAsAnAM sambandhiSu carati, tato dvisaptatitame dine mAghamAse bahulapakSatrayodazIlakSaNe sUrya AvRttiM karoti, dakSiNAyanAnnivRttyottarAyaNena caratItyarthaH, uktA ca jyotiSkaraNDake paJcasu yugasaMvatsareSUttarAyaNatithayaH krameNaivaM yaduta"bahulassa sattamIe 1 sUro suddhassa to cautthIe 2 / bahulassa va pADiyae 3 bahulassa ya terasIdivase 4 // 1 // suddhassa ya dasamIe 5 pavattae paMcamI u aauttttii| eA AuTTIo sabAo mAghamAsaMmi // 2 // " ti, dakSiNAyanadinAni caivaM- "paDhamA bahulapaDivae 1 bIyA bahulassa terasI divase 2 / suddhassa ya dasamIe 3 bahulassa va sattamIe 4 u // 1 // suddhassa cautthIe pavattae paMcamI u AuTTI / eyA jAuTTIo sajAo sAvaNe mAse // 2 // " tti / 'viriyapuvassa' tti tRtIyapUrvasya 'pAhuDa' tti prAbhRtamadhikAravizeSaH / 'ajie' ityAdi, tasya hi aSTAdaza pUrvalakSANi For Parts Only ~ 168~ 71 sama bAyA. // 82 // harya Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [1] dIpa anukrama [149 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita Jan Educator """ samavAya" - * aMgasUtra - 4 ( mUlaM + vRtti:) samavAya [71], AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] kumAratvaM tripaJcAzaJcaikapUrvAGgAdhikA rAjyamityekasaptatiriha ca pUrvAGgamadhikamalpatvAnna vivakSitamiti 5, sagaro dvitIyazcakravarttI ajitakhAmikAlInaH // 71 // cAvataraM suvannakumArAvAsasayasahassA pa0, lavaNassa samudassa bAvariM nAgasAissIo bAhiriyaM velaM dhAraMti, samaNe bhagavaM mahAvIre bAvatAraM vAsAI saghAuyaM pAladattA siddhe buddhe jAvappahINe, there NaM ayalabhAyA yAvattariM vAsAI savvAuyaM pAladattA siddhe jAvappahINe, abhitarapukkharaddhe NaM bAvatAraM caMdA pabhArsisu 3 bAvatAraM sUriyA tarvisu vA 3, egamegassa NaM ranno cA uraMtacakkavaTTissa vAvattaripuravarasAissIo pa0, bAvantari kalAo pa0 taM0-leI 1 gaNiyaM 2 rUvaM 3 nahaM 4 gIyaM 5 vAiyaM 6 saragayaM 7 pukkharagayaM 8 samatAlaM 9 jUyaM 10 jaNavAyaM 11 pokkhazcaM 12 aTThAvayaM 13 dagamaTTiyaM 14 annavihIM 15 pANavihIM 16 vatthavidda 17 sayaNavihIM 18 a 19 paheliyaM 20 mAgahiyaM 21 gAI 22 siThogaM 23 gaMdhajurti 24 madhusitthaM 25 AbharaNaviddIM 26 taruNIpaDikammaM 27 itthIlakkhaNaM 28 purisalakkhaNaM 29 iyalakkhaNaM 30 gayalakkhaNaM 31 gogalakkhaNaM 32 kukuDalakkhaNaM 33 miMDayalakkhaNaM 34 cakkalakkhaNaM 35 chattalakkhaNaM 36 daMDalakkhaNaM 37 asilakkhaNaM 38 maNilakkhaNaM 39 kAgaNilakkhaNaM 40 cammalakkhaNaM 41 caMdalakkhaNaM 42 sUracariyaM 43 rAhucariyaM 44 gahacariyaM 45 sobhAgakaraM 46 dobhAgakaraM 47 vijAgayaM 48 maMtagayaM 49 rahassAyaM 50 sabhAsaM 51 cAraM 52 paMDicAraM 53 bU 54 paDivU 55 dhAvAramANaM 56 nagaramANaM 57 vatyumANaM 58 khaMdhAvAranivesa 59 vatyunivesa 60 nagaranivesa 61 For Parts Only mUlaM [71] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~169~ Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [7], .............------------ ---- mUla [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [72] dIpa zrIsamavA-18 IsatyaM 62 charuppavAyaM 63 AsasikkhaM 64 hasthisikkha 65 ghaNuvveyaM 66 hiraNNapArga suvanna0 maNipAgaM dhAtuSArga 67 bA- 72 sayAMga hujuddhaM daMDajuddhaM muTThijuddhaM advijuddhaM juddhaM nijuddhaM juddhAI juddhaM suttakheDaM 68 nAliyAkheDaM vaTTakheDaM dhammakheDaM cammakheDa 69 pattachenaM zrIabhaya kaDagaLeja 70 sajIvaM nijI 71 sauNasya 72 samucchimakhahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANa ukkoseNa pAvattari vAsasavRttiH hassAI ThiI pa0 // sUtra 72 // // 83 // atha dvisaptatisthAnake kimapi likhyate-suvarNakumArANAM dvisaptatirlakSANi bhavanAni, kathaM ?, dakSiNanikAye atriMzaduttaranikAye tu caturviMzaditi, 'nAgasAhassIo ti nAgakumAradevasahasrANi belA-poDazasahasrapramANAmutsedhato viSkambhatazca dazasahasramAnAM lavaNajaladhizikhAM bAhyAM-dhAtakIkhaNDadvIpAbhimukhIM / mahAvIro dvisaptativarSANyAyuH pAlayitvA siddhaH, kathaM ?, triMzadgRhasthabhAve dvAdaza sArddhAni pakSazca chadmasthabhAve dezonAni triMzatkevalitve iti dvisa-13 dasatiH / 'ayalabhAya'tti acalo mahAvIrasya navamo gaNadharaH tasyAyurdvisaptativarSANi, kathaM ?, paTcatvAriMzadAhasthatve TadvAdaza chamasthatAyAM caturdaza kevalitve iti / puSkarAr3he dvisasatizcandrAH, tatraikasyAM patI patriMzadanyasyAM palI ca / / tAvanta eveti, 'bAvattari kalAo'tti kalAH vijJAnAnItyarthaH, tAzca kalanIyabhedAdvisaptatirbhavanti, tatra lekhanaM le-IPI sAkho'kSaravinyAsaH, tadviSayA kalA-vijJAnaM lekha evocyate evaM sarvatra, sa ca lekho dvidhA-lipiviSayabhedAt , tatra lipiraSTAdazasthAnakoktA athavA lATAdidezabhedatastathAvidhavicitropAdhibhedato vA'nekavidheti, tathAhi-patravalka anukrama [150] Homurarmom ~170~ Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [72], ------- -------- mUlaM [72] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 9 [72] -2 % dIpa -*-* kASThadantalohatAmrarajatAdayo akSarANAmAdhArAstathA lekhanotkIrNanasyUtavyUtacchinnabhinnadagdhasaGkrAntito'kSarANi bhavantIti, viSayApekSayApyanekadhA-khAmibhRtyapitRputraguruziSyabhAryApatizatrumitrAdInAM lekhaviSayANAmapyanekatvAttathAvidhaprayojanabhedAca, akSaradoSAzcaite-'atikAyamatisthaulyaM, vaiSamyaM palivakratA / atulyAnAM ca sAdRzyamabhAgo'vayaveSu ca // 1 // iti, 1 tathA gaNitaM-saGkhyAnaM saGkalitAdyanekabhedaM pATIprasiddhaM 2 rUpyaM-lepyazilAsuvarNamaNivaskhacitrAdiSu rUpanirmANaM 3 nATyakalA-bharatamArgacchalikaM lAsyavidhAnamityAdibhedAdaSTadhA nATyagrahaNAt nRtyakalApi gRhItA, sA ca abhinayikA aGgahArikA vyAyAmikA ceti tribhedA, kharUpaM cAtra bharatazAstrAdavaseyaM 4 tathA gItakalA, sA ca nibandhamArga-chalikamArga-bhinnamArgabhedAt tridhA, tatra 'sapta kharAkhayo prAmA, mUrcchanA ekaviMzatiH / tAnA ekonapazcAzat , samAptaM kharamaNDalam // 1 // ' iyaM ca vizAkhilazAstrAdavaseyeti, 5 'vAiya'ti vAdyakalA, sA ca tatavitatazupiradhanavAdyAnAM catuSpaJca(dhye)kaprakAratayA trayodazadhA 6 ityAdikaH kalAvibhAgo laukikazAstrebhyo'vaseyaH, iha ca dvisaptatiriti kalAsaMkhyoktA, bahutarANi ca sUtre tannAmAnyupalabhyante, tatra ca kAsAMcit kAsucidantarbhAvo'vagantavya iti // 72 // harivAsarammayavAsayAo NaM jIvAo tevattari 2 joyaNasahassAI nava ya eguttare joyaNasae sattarasa ya egUNavIsaibhAge joyapassa addhabhAgaM ca AyAmeNaM pa0, vijae NaM baladeve tevatari vAsasayasahassAI sacyAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe / / sUtraM 73 // 2 * - anukrama [150] 4 12 m arary.orm ~ 171~ Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [73] dIpa anukrama [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIabhaya0 vRti: // 84 // 45 "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [73] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [73], zrIsamavA- atha trisaptatisthAnake kimapi likhyate, 'harivAse' ti atra saMvAdagAthA - ' eguttarA navasayA tevattarime (va) joyAMge ynnshssaa| jIvA sattarasa kalA ya addhakalA ceva harivAseti // 1 // ( 73901 - 121 ) tathA vijayo-dvitIyo baladevastasyeha trisaptatirvalakSANyAyuruktamAvazyake tu paJcasaptatiritIdamapi matAntarameva // 73 // there NaM aggibhUI gaNahare covatAraM vAsAI sabvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, nisahAo NaM vAsaharapabvayAo tigicchio dahA sItoyAmahAnadIo covatAraM joyaNasavAI sAhiyAI uttarAhimuhI pavaddittA vairAmayAe jibbhiyAe caujovaNAyAmAe pannAsajoyaNavikkhaMbhAe vairatale kuMDe mahayA ghaDamuddapavattieNaM muttAvalihArasaMThANasaMThieNaM pavAeNaM mahayA sadeNaM pavaDara, evaM sItAvi dakkhiNAhamuhI bhANiyabyA, cautthavajAsu chasu puDhavIsu covatariM narayAvAsasayasahassA pa0 // sUtraM 74 // atha catuHsaptatisthAnake kiJcit likhyate, tatrAgnibhUtiriti mahAvIrasya dvitIyo gaNadharaH - gaNanAyakaH tasyeha catuHsaptativarSANyAyuH, atra cAyaM vibhAgaH - paTcatvAriMzadvarSANi gRhasthaparyAyaH dvAdaza chadmasthaparyAyaH SoDaza kevaliparyAya iti, 'nisahAo NamityAdi asya bhAvArtha:-kila niSadhavarSadharasya viSkambho yojanAnAM SoDaza sahasrANi aSTau zatAni dvicatvAriMzat kalAdvayaM ceti, tasya ca madhyabhAge tigicchamahAidaH sahasradvayaviSkambhazcatuH sahasrAyAmaH tadevaM parvataviSkambhArddhasya hadaviSkambhAddhena nyUnatAyAM sItodAyA mahAnadyAH parvatasyopari catuHsaptatizatAnyekaviMzatyadhikAni kalA caiketyevaM pravAho bhavati 'vairAmayAe jibbhiyAetti vajramayyA jihnikayA praNAlasthamakaramukha For Parts Only ~ 172~ 73-74 samavAyA, // 84 // wrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [74], .............------------ ---- mUla [74] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: %A- S prata sUtrAMka [74] CK dIpa jidvikayA caturyojanadIrghayA paJcAzayojanaviSkambhayA 'vairatale kuNDe'tti niSadhaparvatasthAdhovartini vanabhUmike azItyadhikacatuyojanazatAyAmayiSkambhe dazayojanAyagAhe sItodAdevIbhavanAdhyAsitamastakena taddvIpenAlaGkRtamadhyabhAge sItodAprapAtahade 'mahayatti mahApramANena yatpunaH 'duhaotti kacit dRzyate tadapapATha iti manyate 'ghaDamuhapavattieNati ghaTamukheneva-kalazavadaneneva pravarttitaH-prerito ghaTamukhapravartitastena muktAvalInAM-muktAphalazarIrANAM sa-2 mbandhI hAratasya yatsaMsthAnaM tena saMsthito yastena prapAtaH-parvatAtprapatajalasamUhastena mahAzabdena-mahAdhvaninA prapa-16 tati, evaM sItApi, navaraM nIlavarSadharAddakSiNAbhimukhI prapatatIti, 'cautthavajetyAdi tatra prathamAyAM triMzat dvitI-1 yAyAM paJcaviMzatiH tRtIyAyAM paJcadaza paJcamyAM trINi lakSANi SaSThayAM paJconaM lakSaM saptamyAM pazcetyetAni mIlitAniza |catuHsaptatirbhavati // 74 // suvihissa NaM puSkadaMtassa araho pannattari jiNasayA hotyA, sItale NaM arahA pannacari pubbasahassAI agAravAsamajhe vasicA muMDe bhavitA jAva pavvaie, saMtI NaM arahA pannatarivAsasahassAI agAravAsamajha basittA muMDe bhakttiA agArAo aNagAriyaM pabbaie // sUtra 75 // atha paJcasaptatisthAnake kimapi likhyate 'suvidheH' navamatIrthakarasya nAmAntarataH puSpadantasyeti, tathA zItalasya paJcasaptatiH pUrvasahasrANi gRhavAse, kathaM?, paJcaviMzatiH kumAratve paJcAzaca rAjya iti, tathA zAntiH paJcasaptativarSa anukrama [152] - SEX- A5%A 15sama- ~173~ Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [ 75 ] dIpa anukrama [153] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrasamavA yAMge zrIabhaya0 vRti: 11 64 11 Education h "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 75 ] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [ 75 ], sahasrANi gRhavAsamadhyuSya pratrajitaH, kathaM ?, paJcaviMzatiH kumAratvaM paJcaviMzatiH mANDalikatve paJcaviMzaticakrava| rttitve iti // 75 // chAvaraM vijjukumArAvAsa sayasahassA pa0, evaM 'dIvadisAudahINaM vijjukumAriMdayaNiyamaggINaM / chaNDaMpi jugalayANaM vAkttari sayasahassAI || sUtraM 76 / / atha SaTsaptatisthAnake likhyate kiJcit-tatra vidyutkumArANAM bhavanAvAsalakSANi dakSiNasyAM catvAriMzaduttarasyAM tu patriMzaditi SaTsaptatiriti, 'eva' miti idameva bhavanamAnaM zeSANAM dvIpakumArAdibhavanapatinikAyAnAM, ihArthe gAthA- 'dIve' tyAdi 'yugalAnA miti - dakSiNottaranikAyabhedena yugalaM, nikAye nikAye bhavatIti // 76 // bharahe rAyA cAuraMta vahI sattahattaraM pumbasayasahassAI kumAravAsamajhe vasittA mahArAyAbhiseyaM saMpatte, akravaMsAo NaM sattahattari rAyANo muMDe jAva pavvaiyA, gaddatoyatusiyANaM devANaM sattahattaraM devasahassaparivArA pa0, egamege NaM muhutte sattaddattariM lave lavammeNaM pa0 // sUtraM 77 // atha saptasaptatisthAnake vikriyate kiJcit tatra bharatacakravartI RSabhakhAminaH SaTsu pUrvalakSeSyatIteSu jAtarUya| zItitame ca tatrAtIte bhagavati ca pratrajite rAjA saMvRttaH, tatazca tryazItyAH SaTsu niSkarSiteSu saptasaptatistasya kumAravAso bhavatIti, aGgavaMzaH - aGgarAjasantAnastasya sambandhinaH saptasaptatI rAjAnaH pratrajitAH 'gaddatoye' tyAdi - For Parts Only ~ 174~ 75-76 77 samavAyA. / / 85 / / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [77], ------- -------- mUlaM [77] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [77] dIpa anukrama lokasyAdhovartinISvaSTAsu kRSNarAjiSvaSTau sArakhatAdayo lokAntikAbhidhAnA devanikAyA bhavanti, tatra gaItoyAnAM tupitAnAM ca devAnAmubhayaparivArasaMkhyAmIlanena saptasaptatirdevasahasrANi parivAraH prajJaptAnIti, tathaikaiko muhUrtaH saptasaptatirlavAn lavANa-lavaparimANena prajJaptaH, kathaM ?, ucyate, 'haTThassa anavagalassa, niruvakiTThassa jNtunno| ege UsAsanIsAse, esa pANutti bucaI // 1 // satta pANi se thoye, satta thovANi se lathe / lavANaM sattahattarie, Pesa muhutte viyAhie // 2 // ti, [ hRSTasyAnavaglAnasya nirupakliSTasya jntoH| eka ucchAsaniHzvAsa eSa prANa iti ucyate // 1 // sapta prANAste stokaH sapta stokAste lvH| lavAnAM saptasaptatyA epa muhUrto vyaakhyaatH||2||] // 77 // sakassa NaM deviMdassa devaranno besamaNe mahArAyA aTThahattarIe suvannakumAradIvakumArAvAsasayasahassANaM AhevacaM porevacaM sAmittaM bhaTTittaM mahArAyataM ANAIsaraseNAvacaM kAremANe pAlemANe viharai, ghere Na akapie aTThahattara vAsAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAvaNahINe, uttarAyaNaniyaTTe NaM sUrie paDhamAo maMDalAo egUNacattAlIsahame maMDale aTTahattara egasadvibhAe divasakhettassa nibuDDuttA svaNikhettassa abhinibuhettA NaM cAra carai, evaM dakSiNAyaNaniyaTTevi // sUtra 78 // athASTasaptatisthAnake kiJcit likhyate, 'sakkasse sAdi, 'vesamaNe mahArAya'tti somayamavaruNavaizramaNAbhidhAnAnAM lo-13 kapAlAnAM caturtha uttaradikpAlaH, sa hi vaizramaNadevanikAyikAnAM suparNakumAradevadevInAM dvIpakumAradevadevInAM vyantaravyantarINAM cAdhipatyaM karoti, tadAdhipatyAca tannivAsAnAmapyAdhipatyamasau karotItyucyate, 'aSTasaptatyAH suvarNaku-12 [156] CCE ~ 175~ Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [78], ------- -------- mUlaM [78] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: vAyA. prata sUtrAMka [78] zrIsamavA mAradvIpakumArAvAsazatasahasrANA'miti, tatra suvarNakumArANA dakSiNasyAmaSTatriMzadbhavanalakSANi dvIpakumArANAM ca / 78 sama catvAriMzadityevamaSTasaptatiriti, dvIpakumArAdhipatyametasya bhagavatyAM na dRzyate, iha tUktamiti matAntaramidam , 'AzrIabhayapAhavaya'ti Adhipatyam-adhipatikarma 'porevacaMti purovarttitvaM agragAmitvamityarthaH, bhaTTittaM ti bhartRtva-poSakatvaM 'sAvRttiH mittaMti svAmitva-khAmibhAvaM 'mahArAyatta'ti mahArAjatvaM lokapAlatvamityarthaH, 'ANAIsaraseNAvacaMti AjJApradhAnasenAnAyakatvaM 'kAremANe'tti anunAyakaiH sevakAnAM kArayan 'pAlemANe ti AtmanApi pAlayan 'viharai'tti Aste / akampitaH sthaviro mahAvIrasyASTamo gaNadharastasya cASTasaptativarSANi sarvAyuH, kathaM ?, gRhasthaparyAye aSTacamatvAriMzat chadmasthaparyAye nava kevaliparyAye caikaviMzatiriti / 'uttarAyaNaniyaTTeNaM ti uttarAyaNAd-uttaradiggamanAnni4 vRttaH uttarAyaNanivRttaH, prArabdhadakSiNAyana ityarthaH 'sUrie'tti AdityaH 'paDhamAo maMDalAoM tti dakSiNAM dizaM |gacchato raveryatprathama tasmAt na tu sarvAbhyantarasUryamArgAt 'ekUNacattAlIsaime'tti ekonacatvAriMzattame maNDale dakSiNAyanaprathamamaNDalApekSayA sarvAbhyantaramaNDalApekSayA tu catvAriMze 'aTThahattariti aSTasaptatiH 'egasadvibhAe'tti muhartasyaikapaSTibhAgAn 'divasakhettassatti divasalakSaNasya kSetrasya divasasyaivetyarthaH, 'nivuhRtta'tti nivar2yA hApayitvetyarthaH, tathA riyaNikhettassa'tti rajanyA eva abhinivuDvetta'tti abhinivI ca varddhayitvetyarthaH, 'cAraM caraiti bhrAmyatItyarthaH, bhAvArtho'syaiva candraprajJaptivAkyarupadazyate-jambUdvIpe yadeto sUryo sarvAbhyantaramaNDalamupasaMkramya cAraM caratastadA / SCIENCERICAE%%ARAN dIpa anukrama [157] - - - REauratonand Rumoraryou ~ 176~ Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [78], ------- --------- mUlaM [78] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [78] xnavanavatiyojanasahasrANi SaTcatvAriMzadadhikAni yojanazatAnyanyo'nyamantaraM kRtvA carataH, etaca jambUdvIpe'zI-| dAtyuttaraM yojanazataM pravizyAbhyantaraM maNDalaM bhavati etasmiMzca dviguNe jaMbUdvIpapramANAdapakarSite yathoktamantaraM bhavatIti, tathA tatra tayozcaratorutkRSTo'STAdazamuhUrto divaso bhavati jaghanyakA ca dvAdazamuhUrttA rAtribhavati, tato'bhyantaramakANDalAnniSkramya prathame'horAtre'bhyantarAnantaraM maNDalamupasaGgamya yadA cAraM caratastadA navanavatiyojanasahasrANi[31 6 SaTcatvAriMzadadhikAni yojanazatAni paJcatriMzaca ekapaSTibhAgA yojanasthAntaraM kRtvA cAraM carataH, tadA cASTAdaza-16 KImuhUrto divaso bhavati dvAbhyAM muhUrtasyaikapaSTibhAgAbhyAM nyUnaH, dvAdazamuhUrtA ca rAtrirbhavati dvAbhyAM muhakapaSTibhAgA-IK bhyAmadhiketi, evaM dakSiNAyanasya dvitIyAdiSu maNDaleSvahorAtreSu cAnyo'nyAntarapramANasya paJcabhiH paJcabhiryojana paJcatriMzatA caikapaSTibhAgairyojanasya vRddhirvAcyA, dvAbhyAM dvAbhyAM ca muhUrtekaSaSTibhAgAbhyAM dinahAnI rAtrivRddhizceti, evaM ca ekonacatvAriMzattame maNDale sUryayorantaraM navanavatiH sahasrANyaSTazatAni saptapazcAzaya yojanAnAM trayoviMzahaitizcaikaSaSTibhAgAH, dinapramANaM cASTAdazAnAM muhUrtAnAM madhyAdekaSaSTibhAgAnAmaSTasaptatyAM pAtitAyAM SoDaza muhUrttAzca tuzcatvAriMzabaikaSaSTibhAgA muhUrttasya, rAtrestvaSTasaptatyAM kSiptAyAM trayodaza muhUrtAH saptadazaikapaSTibhAgAzceti, evaM 'dakkhiNAyaNaniyatRRtti yathottarAyaNanivRtta ekonacatvAriMzattame maNDale aSTasaptatimekaSaSTibhAgAn hApayati barddhayati ca, evaM dakSiNAyananivRtto'pi sUryastAn hApayati barddhayati ca, kevalaM dakSiNAyane dinabhAgAn hApayati rAtribhAgAMzca dIpa anukrama [157] - - - ~ 177~ Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [78], .............------------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] ---- mUla [78] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [78] vRtiH / dIpa anukrama [157] zrIsamavA- varddhayati iha tu dinabhAgAn barddhayati rAtribhAgAzca hApayati // 78 / / | 79 samayAMge vAyA. valayAmuhassa NaM pAyAlassa hiDilAo caramaMtAo imIse NaM ravaNappabhAe puDhavIe hehile caramaMte esa gaM egUNAsi joyaNasahazrIabhaya ssAI abAhAe aMtare pa0, evaM keussavi jUyassavi Isarassavi, chaTThIe puDhavIe bahumajjhadesabhAyAo chahassa ghaNodahissa heDile caramaMte esa NaM eguNAsIti jovaNasahassAI abAhAe antare pa0, jambuddIvassa NaM dIvassa bArassa ya vArassa ya esa gaM egUNAsII joyaNasahassAI sAiregAI abAhAe aMtare pa0 // sUtra // 79 // athaikonAzItitame sthAnake kiJcillikhyate, tatra 'balayAmuhassa'tti vaDavAmukhAbhidhAnasya pUrvadigvyavasthitasya dApAyAlassa'tti mahApAtAlakalazasyAdhastanacaramAntAdralaprabhApRthvIcaramAnta ekonAzItyA(tI)sahasreSu bhavati, kathaM ratnaprabhA hi azItisahasrAdhikaM yojanAnAM lakSaM bAhalyato bhavati, tasyAzcaikaM samudrAvagAhasahasraM parihatyAdholakSa-12 pramANAvagAho valayAmukhapAtAlakalazo bhavati, tatastacaramAntAt pRthivIcaramAnto yathokAntarameva bhavati, evama-15 nye'pi trayo vAcyA iti, 'chaTThIe' ityAdi, asya bhAvArtha:-paSTapRthivI hi bAhalyato yojanAnAM lakSaM poDaza sahasrANi ca bhavati, ghanodadhayastu yadyapi saptApi pratyekaM viMzatisahasrANi syustathApyetasya granthasya matena pachyAma sAdhekarSizatiH saMbhAvyate, tadevaM paSThapRthivIvAhalyArddhamaSTapaJcAzat ghanodadhipramANaM caikaviMzatirityevamekonAzItibha- jApati, granthAntaramatena tu sarvaghanodadhInAM viMzatiyojanasahasrabAhalyatvAtpazcamImAzrityedaM sUtramavaseyaM, yatastadvAhalya CA ~ 178~ Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [79], ------ --------- mUlaM [79] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ka prata sUtrAMka [79] maSTAdazottaraM lakSamuktaM, yata Aha-"paDhamAsIi sahassA 1 battIsA 2 aTThavIsa 3 vIsA ya 4 / aTThAra 5 sola 6 aTTa ya 7 sahassa lakkhovari kujA // 1 // " iti [prathamA'zItiH sahasrANi dvAtriMzat aSTAviMzativiMzatizca / aSTAdaza poDazASTau sahasrANi lakSasyopari kuryAt // 1 // ] athavA SaSTyAH sahasrAdhiko'pi madhyabhAgo vivakSitaH, evamarthasU|cakatyAbahuzabdasyeti, tathA jambUdvIpasya jagatyAzcatvAri dvArANi vijayavaijayantajayantAparAjitAbhidhAnAni catuzca-18 turyojanaviSkambhAni gabyUtapRthuladvArazAkhAni krameNa pUrvAdiSu dikSu bhavanti, teSAM ca dvArasya ca dvArasya cAnyo'nyamityarthaH, 'esa NaM'ti etadekonAzItiyojanasahasrANi sAtirekANIselakSaNamavAdhayA-vyavadhAnena vyavadhAnarUpamisarthAntaraM prajJasa, kathaM ?, jambUdvIpaparidheH 316227 yojanAni kozAH 3 dhanUMSi 128 aGgulAni 13 sAddhonI-11 | tyevaMlakSaNasyApakarSitadvAradvArazAkhAviSkambhasya caturvibhaktasyaivaMphalatvAditi // 79 // seaMse NaM arahA asII dhaNUI uI uccatteNaM hotyA, tiviDhe NaM vAsudeve asII dhaNUI uDDe uccatteNaM hotyA, ayale NaM baladeve asII dhaNUI uI uccatteNaM hotthA, tiviDhe NaM vAsudeve asIivAsasayasahassAI mahArAyA hotyA, Aubahule Ne kaNDe a. sIijoyaNasahassAI bAhaleNaM pa0, IsANassa deviMdassa devaranno asII sAmANiyasAhassIo pa0, jambuharIve NaM dIve asIuttaraM joyaNasayaM ogAhettA sarie uttarakaTThovagae paDhamaM udayaM karei // sUtra 80 // adhAzItitamasthAnake kiJcillikhyate-zreyAMsaH-ekAdazo jinaH, tripRSThaH zreyAMsajinakAlabhAvI prathamavAsudevaH, dIpa anukrama [158] C ADRAS SHARERucaturAILE For P OW ~179~ Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [80], --------- mUlaM [80] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 80-81 yAMge prata sUtrAMka [80] dIpa zrIsamavA- acalaH-prathamabaladevaH, tathA tripRSThavAsudevasya caturazItivarSalakSANi sarvAyuriti, catvAri lakSANi kumAratve shessN| tu mahArAjye iti / 'Aubahu' ityAdi, kila ratnaprabhAyA azItyuttarayojanalakSavAhalyAyAstrINi kANDAni bhavanti, samavAyA. zrIabhaya tatra prathama ranakANDaM poDazavidharatnamayaM SoDazasahasrabAhalyaM dvitIyaM paGkakANDaM caturazItisahasramAnaM tRtIyamabahulavRttiH kANDamazItiyojanasahasrANIti, 'jambuddIve Na'mityAdi, 'ogAhitta'tti pravizya 'uttarakaTThovagaya'tti uttarAM kaasstthaaN||88|| |dizamupagataH uttarakASThopagataH prathamamudayaM karoti, sarvAbhyantaramaNDale udetItyarthaH // 8 // navanavamiyA NaM bhikkhupaDimA ekkAsIi rAidiehiM cauhi ya paMcuttarehiM ahAsutaM jAva ArAhiyA, kuMthussa NaM arahao ekAsIrti maNapaavanANisayA hotthA, vivAhapannattIe ekAsIti mahAjummasayA pa0 // sUtra 81 // athaikAzItisthAnake kizciducyate-'navanavamike'ti nava navamAni dinAni yasyAM sA navanavamikA bhavaMti ca navasu navakeSu nava navamadinAni, tasyAM ca bhikSupratimAyAmekAzItI rAtridinAni bhavaMti, evaM navAnAM navakAnAmekAzI-2 tirUpatvAt , tathA prathame navake pratidinamekaikA bhikSA evamekottarayA vRddhyA navame navake nava naveti sarvAsAM piNDane 6catvAri paJcottarANi bhikSAzatAni bhavantItyata uktaM 'cauhi yetyAdi, iha ca bhikSAzabdena dattirabhipretA 'ahA- // 8 // suttaMti yathAsUtra-sUtrAnatikramaNa 'jAva'ttikaraNAdyayAkalpaM yathAmArga yathAtattvaM samyakAyena spRSTA pAlitA zobhitA tIritA kIrttitA AjJayA''rAdhiteti draSTavyaM 'vivAhapannattIe'tti vyAkhyAprajJaptyAmekAzItirmahAyugmazatAni anukrama [159] 456-5645-4% ~ 180~ Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [81], ------ --------- mUlaM [81] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [81] prajAtAni, iha ca zatazabdenAdhyayanAnyucyante, tAni kRtayugmAdilakSaNarAzivizeSavicArarUpANi atrAntarAdhyayanavabhAvAni tadavagamAvagamyAnIti // 81 // jambuddIve dIve bAsIyaM maMDalasayaM jaM sUrie dukkhutto saMkamittA NaM cAra carai taM-nikkhamamANe ya pavisamANe ya, samaNe bhagavaM mahAvIre bAsIe rAIdiehiM vIikaMtehiM gambhAo gambhaM sAharie, mahAhimavatassa NaM vAsaharapabvayassa uvarillAo caramaMtAo so gaMdhiyassa kaMDassa hehile caramate esa NaM bAsIiM joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM rupissavi // sUrya 82 // | atha vyazItisthAnake kimapi likhyate, atra jambUdvIpe vyazItyadhikaM maNDalazataM-sUryasya mArgazataM tadbhavatIti 6 vAkyazeSaH, kiMbhUtaM ?-yat sUryo dvikRtvo-dvau vArau samya-pravizya cAraM carati, tadyathA-niSkAmazca jambUdvIpAt + pravizaMzca jambUdvIpa eveti, ayamatra bhAvArtha:-kila caturazItyadhikaM sUryamaNDalazataM bhavati, tatra sarvAbhyantare sarvabAhye sakRdeva saGkAmati zeSANi tu dvau vArAviti, iha ca vyazItivivakSayaivedaM vyazItisthAnake'dhItamiti bhAvanIya, yadyapi jambUdvIpe paJcaSaSTireva maNDalAnAM bhavati tathApi jambUdvIpAdikasUryacAraviSayatvAcchepANyapi jambUdvIpena | vizeSitAnIti, 'samaNe' ityAdi ASADhasya zuklapakSapachyA Arabhya ghazItyAM rAtrindiveSvatikrAnteSu tryazItitame vartamAne azvayujaH kRSNatrayodazyAmityarthaH, garbhAt-garbhAzayAddevAnaMdAtrAhmaNIkukSita ityarthaH garbha-trizalAbhidhAnakSatriyAkukSi saMhato-nIto devendravacanakAriNA hariNegameSyabhidhAnadeveneti, idaM ca sUtraM yazItirAtrindiyAnyadhikRtya dIpa anukrama [160] Mumsturary.org ~ 181~ Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [8], .............------------ ---- mUla [82] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- 82-83 prata sUtrAMka yAMge zrIabhaya0 samavAyA. vRtiH [82] // 89 // dIpa bazItisthAnake'dhIyate, vyazItitamaM rAtrindivamAzritya tu vyazItitamasthAnake iti, 'mahAhimavaMtassetyAdi mahAhimavato dvitIyavarSadharaparvatasya yojanazatadvayocchUitasya 'uvarilAo'tti uparimAcaramAntAt saugandhikakANDaslAdhassa- nazcaramAnto yazItiryojanazatAni, kathaM ?, ratnaprabhApRthivyAM hi trINi kANDAni-kharakANDaM pakSakANDamabahulakANDa ceti, tatra prathamaM kANDaM poDazavidha, tadyathA-ralakANDaM 1 vajrakANDaM 2evaM baiDUrya 3 lohitAkSa 4 masAragaDa 5 haMsagarbha 6 pulaka 7 saugandhika 8 jyotIrasa 9 aJjana 10 aJjanapulaka 11 rajata 12 jAtarUpa 13 aGka 14 eka|Tika 15 riSThakANDaM ceti 16, etAni ca pratyekaM sahasrapramANAni, tatazca saugandhikakANDasthASTamatvAdazItizatAni ve ca zate mahAhimavaducchya ityevaM bazItizatAni iti, evaM rukmiNo'pi paJcamavarSadharasva vAcyaM, mahAhimapatsamAnocchyatvAttasyeti // 82 // samaNe bhagavaM mahAvIre bAsIirAidiehiM cIitehiM tevAsIime rAIdie vaTTamANe gambhAo gambhaM sAharie, sIyalassa the arahao tesII gaNA tesII gaNaharA hotyA, there Na maMThiyaputte tesII vAsAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, usame NaM arahA kosalie tesII pulcasayasahassAI agAramajhe vasittA muMDe bhavitA NaM jAva pavaie, marahe rAyA cAuraMtacakkavaTTI tesII puccasayasahassAI agAramajhe basittA jiNe jAe kevalI samban samvabhAvadarisI // sUtra 83 / / atha tryazItitamasthAnake kimapi likhyate-iha zItalajinasa tryazItirgaNAH dhyazItigaNadharA uktA Avazyake anukrama [161] // 89 // ~ 182~ Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [83], ----- --------- mUlaM [83] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 22%-4-%-k prata sUtrAMka [83] k% dIpa kGRORCH tvekAzItiriti matAntaramidamiti, tathA sthaviro maNDitaputro-mahAvIrasya SaSTho gaNadharaH tasya ca tryazItivarSANi sarvAyuH, kathaM ?, tripaJcAzadgRhasthaparyAya caturdaza chanasthaparyAye poDaza kevalitve ityevaM vyazItiriti, tathA 'kosalie'tti kozaladeze bhavaH kauzalikaH 'tesIIti viMzatiH pUrvalakSANi kumAratve triSaSTiH rAjye ityevaM tryazItiH, tathA bharatazcakravartI saptasaptatiH pUrvalakSANi kumAratve paT cakravartitve ityevaM tryazItimagAravAsamadhyuSya jino jAtaH-rAjyAvasthasvaiva rAgAdikSayAtkebalI-saMpUrNAsahAyavizuddhajJAnAditrayayogAt sarvajJo vizeSayodhAt sarvabhAvadarzI sAmAnyabodhAttataH pUrvalakSaM pravrajyAgrahaNapUrvakaM kevalitvena vihatya siddha iti // 83 // caurAsIha nirayAvAsasayasahassA 50, usame gaM arahA kosalie caurAsIiM punvasayasahassAI sambAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe, evaM bharaho pAhupalI bhI suMdarI, sijase NaM arahA caurAsIiM vAsasayasahassAI sabbAuyaM pAlaittA siddhe jAvayahINe, tiviDhe NaM vAsudeve caurAsII vAsasayasahassAI saccAuyaM pAlaicA appaiTTANe narae neraiyatcAe uvavanno, sakkassa NaM deviMdassa devarano caurAsII sAmANiyasAhassIo pa0, sabvevi NaM bAhirayA maMdarA caurAsII 2 joyaNasahassAI urdU uccateNa pa0, sabvevi NaM aMjaNagapancayA caurAsII 2 joyaNasahassAI uhUM uccaceNaM pannattA, harivAsarammayavAsiyANaM jIvANaM dhaNupiTTA caurAsI joyaNasahassAI solasa joyaNAIcatvAri ya bhAgA joyaNassa parikkhevaNaM pa0, paMkabahulassa NaM kaNDassa uvarilAo gharamasAo hehilke garamate esa NaM corAsIi moyaNasayasahassAI athAhAe aMtare pa0, vivAhapannattIe NaM bhagava anukrama [162] - 44%-- SAREnatumhhantellama AJulturary.org ~ 183 ~ Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [84], ----- -------- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: za 84samavAyA. zrIsamavA yAMge zrIabhaya ciH // 9 // prata sUtrAMka [84] R tIe caurAsII payasahassA padaggeNaM pa0, corAsIi nAgakumArAvAsasayasahassA pa0, corAsIi pahanagasahassAI pa0, corA- sII joNippamuhasayasahassA pa0, puccAiyANaM sIsapaheliyApajavasANANaM sahANavANaMtarANaM corAsIe guNakAre pa0, usabhasma NaM arahao caurAsIi samaNasAhassIo hotyA, sabvevi caurAsIi vimANAvAsasayasahassA sattANauI ca sahassA tevIsaM __ca vimANA bhavaMtIti makkhAyaM // sUtra 84 // XI caturazItisthAnake kimapi likhyate, caturazItinairakalakSANyamunA vibhAgena-tIsA ya 30 paNNavIsA 20 paNarasa 15 daseva 9 tini ya 3 havaMti / pazUNasayasahassaM 1 paMceva 5 anuttarA nirayA // 1 // iti, zreyAMsaH-ekAdaza| stIthekaraH ekaviMzatirvapalakSANi kumAratve tAyansyeva pravrajyAyAM dvicatvAriMzadrAjye ityevaM caturazItimAyuH pAlayitvA siddhaH, tathA 'tiviTTha'tti prathamavAsudevaH zreyAMsajinakAlabhAvIti apratiSThAno narakaH-saptamapRthivyA paJcAnAM madhyama iti, tathA 'sAmANiya'tti samAnarddhayaH tathA 'bAhiraya'ti jambUdvIpakameruvyatiriktAzcatvAro mandarAzcaturazItiH sahasrANi prajJaptAH "aMjaNagapaJcaya'tti jambUdvIpAdaSTame nandIzvarAbhidhAne dvIpe cakravAlaviSkambhamadhyabhAge pUrvAdiSu dikSu catvAro'JjanaratnamayA aJjanakaparvatAH, 'harivAse'tyAdi 'cattAri ya bhAgA joyaNassa'tti ekonaviMzatirbhAgAH, ihArthe gAthA -'dhaNupiTThakalacaukaM culasIisahassa solasahiya'tti [84.161] tathA paGkabahulaM kANDaM dvitIya tasya ca bAhalyaM caturazItiH sahasrANIti yathoktaH sUtrArtha iti, tathA vyAkhyAprajJatyAM-bhagavatsAM caturazItiH EXICKR dIpa anukrama [163] // 9 // ~ 184 ~ Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [84], ----- --------- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [84] dIpa padasahasrANi padAgreNa-padaparimANena, iha ca yatrArthopalabdhistatpadaM, matAntareNa tu aSTAdazapadasahasraparimANatvAdAcArasya etadviguNatvAca zeSAGgAnAM vyAkhyAprajJaptidvai lakSa aSTAzItiH sahasrANi padAnAM bhavantIti, tathA caturazItinAgakumArApAsalakSANi-catuzcatvAriMzato dakSiNAyAM catvAriMzatazcottarAyAM bhAvAditi, caturazItiryonayo-jIyotpattisthAnAni tA evaM pramukhAni-dvArANi yonipramukhAni teSAM zatasahasrANi-lakSANi yonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni, kathaM ?-"puDhavidagaagaNimAruya ekake satta joNilakkhAo / vaNa patteya aNaMte dasa caudasa joNilakkhAo // 1 // vigaliMdiemu do do cauro cauro ya nArayasuresu / tiriesu hA~ti cauro codasalakkhA u maNu emu // 2 // " ti, [ pRthvIdakAgnimarutAmekaikasmin sapta yonilakSAH / bane pratyekAnantayordaza caturdaza yonilakSAH 2 // 1 // vikalendriyeSu dve dve catasraH catasrazca nArakasurayoH / tiryakSu bhavanti catasraH caturdaza lakSAstu manujeSu // 2 // ] iha ca jIvotpattisthAnAnAmasaMkhyeyatve'pi samAnavarNagandharasasparzAnAM teSAmekatvavivakSaNAnna yathoktayonisaMkhyAvyabhicAro mantavya iti, 'puSAiyANa'mityAdi, pUrvamAdiyeSAM tAni pUrvAdikAni teSAM zIrSaprahelikA paryavasAne yeSAM tAni zIrSaprahelikAparyavasAnAni teSAM svasthAnAt-pUrvapUrvasthAnAduttarottarasya saMkhyAsthAnasyotpattisthAnAtU saMkhyAvizeSalakSaNAt guNanIyAdityarthaH 'sthAnAntarANi sthAnAntarANyapi anantarasthAnAnyavyavahitasayA-2 vizeSA guNakAraniSpannA yeSu tAni khasthAnasthAnAntarANi kramavyavasthitasaGkhyAnavizeSA ityarthaH athavA khasthAnAni anukrama [163] 16 sama. SAREaratamM ana ~185~ Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [84], ----- -------- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [84] // 91 // dIpa anukrama [163] zrIsamavAca-pUrvasthAnAni sthAnAntarANi ca-anantarasthAnAni khasthAnasthAnAntarANi athavA svasthAnAt-prathamasthAnAt pUrvA 84 samayAMge lakSaNAt sthAnAntarANi-vivakSitasthAnAni svasthAnasthAnAntarANi teSAM caturazItyA lakSairiti zeSaH, guNakAraH- vAyA. zrIabhaya abhyAsarAziH prajJaptaH, tathAhi-kila caturazItyA varSalakSaiH pUrvAGgaM bhavatIti khasthAnaM, tadeva caturazItyA lauguNitaM vRtiH pUrvamucyate, taca sthAnAntaramiti, evaM pUrva svasthAnaM tadeva caturazItyA lakSaiguNitamanantarasthAnaM truTitAkAbhidhAnaM bhava tIti, iha saGgrahagAdhA-'pucatuDiyADaDAyavahuhUya taha uppale ya paume ya / naliNacchiniura aue naue paue ya nAyagho // 1 // cUliyasIsapaheliya coisa nAmA u aGgasaMjuttA / aTThAvIsaM ThANA cauNauyaM hoi ThANasayaM // 2 // ti, abhilApazcaiSAM-pUrvAGgaM pUrva zruTitAGgaM truTitamityAdiriti, 'caurAsIti'mityAdi, caturazItisaMkhyAsthAnakavivaraNalekhyaM, iha vibhAgo'yaM-battIsa 32 aTThabIsA 28 bAra 124 8 caura 4 sayasahassAI / AreNa baMbhalogA vimANasaMkhA bhaye esA // 1 // paJcAsa 50 catta 4 chacceva 6 sahassA laMta suka sahasAre / saya cauro ANayapANaesu tiSaNAraNacuyao // 2 // ekArasuttaraM heTimesu 111 sattuttaraM ca majjhimae 1071 sayamegaM uparimae 1004 paJceva aNuttaraSimANA ||3||"[dvaatriNshdssttaaviNshtidvaadshaasstt ca catasro lkssaaH| arvA brahmalokAt vimAnasaMkhyA bhavedepA ||shaa paJcAzacatvAriMzat SaT caiva sahasrANi lAntake zukre sahasrAre catuHzatAni AnataprANatayostrINyAraNAcyutayoH // 2 // daekAdazottaramadhastaneSu saptottaraM ca madhyameSu / zatamekamuparitaneSu paJcaivAnuttaravimAnAni // 3 // ] iti bhavaMtIti CREASEXCSC-SACC ~ 186~ Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [84], ------- --------- mUlaM [84] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [84] makkhAya'ti etAni vimAnAnyevaM bhavanti iti-hetorAkhyAtAni bhagavatA sarvajJatvAt satyavAditvAceti // 84 // AyArassa NaM bhagavao sacUliyAgassa paMcAsIi uddesaNakAlA pa0, dhAyaisaNDassa NaM maMdarA paMcAsIi joyaNasahassAI sambaggeNaM pa0, rupae Na maMDaliyapavae paMcAsIi joyaNasahassAI sabvaggeNaM pa0, naMdaNavaNassa NaM hehilAo caramaMtAo sogaMdhiyassa kaMDassa heDille caramaMte esa NaM paMcAsIi joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0 // (suutr)85|| adha paJcAzItisthAnake kiJcilikhyate, tatrAcArasya-prathamAGgasya navAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpasya 'sacUliyAgassa' iti dvitIye hi tasya zrutaskandhe paJca cUlikAH tAsu ca paJcamI nizIthAkhyeha na gRhyate bhinnasthAnarUpatvAtasyAH, tAsu ca prathamadvitIye saptasasAdhyayanAtmike tRtIyacatu.vekaikAdhyayanAtmike tadevaM saha cUlikAbhirvartata iti sacUlikAkastasya paJcAzItiruddezanakAlA bhavantIti, pratyadhyayanaM uddezanakAlAnAmetAvatsaMkhyatvAt , tathAhi-13 prathamazrutaskandhe navasvadhyayaneSu krameNa sapta 7 SaT 13 catvAra 17 zcatvAraH 21 SaT 27 paJca 32 aSTa 40 catvAraH |44 sapta 51 ceti, dvitIyazrutaskandhe tu prathamacUlikAyAM sasakhadhyayaneSu krameNa ekAdaza 62 traya 65 strayaH 68 catuSu dvau dvau 76 dvitIyAyAM saptakasarANi 83 adhyayanAnyevaM tRtIyaikAdhyayanAtmikA 84 evaM caturthyapIti 85 sarvamIlane paJcAzItiriti / tathA dhAtakIkhaNDamandarau sahasramavagADhI caturazItisahasrANyucchritAviti paJcAzItiyojanasahasrANi sarvAgreNa bhavataH, puSkarArddhamandarAvapyevaM, navaraM sUtre nAbhihitI vicitratvAtsUtragateriti, tathA dIpa anukrama [163] + 4 REsama aurary.om ~187~ Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [85] dIpa anukrama [164] muni dIparatnasAgareNa saMkalita zrIsamavA yoga zrIjamaya 0 vRti: / / 92 / / Eticatur "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [85 ] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [85], rucako rucakAbhidhAnastrayodazadvIpAntargataH prAkArAkRtI rucakadvIpavibhAgakAritayA sthitaH, ata eva maNDalikaparvato, maNDalena vyavasthitatvAt sa ca sahasramavagADhazcaturazItirucchrita iti paJcAzItiH sahasrANi sarvApreNeti, tathA 'nandanavanasya' meroH paJcayojanazatocchritAyAM prathamamekhalAyAM vyavasthitasyAdhastyAccaramAntAt 'saugandhikakANDasya' ratnaprabhApRthivyAH kharakANDAbhidhAnaprathamakANDasthAvAntarakANDabhUtasyASTamasya saugandhikAbhidhAnaratnamayasya saugandhikakANDasyAdhastyazvaramAntaH paJcAzItiryojanazatAnyantaramAzritya bhavati, katham ?, paJca zatAni meroH sambandhIni pratyekaM ca sahasrapramANatvAdavAntara kANDAnAmaSTamakANDamazItizatAnIti // 85 // suvihissa NaM pupphadantassa arahao chalasIi gaNA chalasIi gaNaharA hotyA, supAsassa NaM arahao chalasII vAisayA hotyA, docAe NaM puDhavIe bahumajjhadesabhAgAo docassa ghaNoda hissa hehile caramaMte esa NaM chalanIi joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0 // ( sUtra ) 86 // atha SaDazItisthAnake kimapi likhyate, tatra suvidheH - navamajinasyeha paDazItirgaNA gaNadharAcoktA Avazyake tu | aSTAzItiriti matAntaramidaM, tathA dvitIyA pRthivI-zarkaraprabhA, sA ca vAhalyato dvAtriMzatsahasrAdhikalakSamAnA tadarddha padapaSTiH sahasrANi ghanodadhizva tadadhovarttI dvitIyApRthivIsambandhitvAt dvitIyo viMzatiH sahasrANi vAhulyata | iti SaDazItiryathoktamantaraM bhavatIti // 86 // For Parts Only ~ 188~ 85-86 samavAyA. // 92 // rary org Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [87] dIpa anukrama [166 ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita Jan Education "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH) mUlaM [87] AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [87], maMdarassa NaM pavvayassa puracchimilAo caramaMtAo gothumarasa AvAsapavvayassa paJcacchimile caramaMte esa NaM sattAsIiM joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0, maMdarassa NaM pavvayassa dakkhiNilAo caramaMtAo dagabhAsassa AvAsapaJcayassa uttarile caramaMte esa NaM sattAsII joyaNasahassAI abAdhAe aMtare pa0, evaM maMdarassa paJcacchimilAo caramaMtAo saMkhassAvA0 puracchimile caramaMte, evaM caiva maMdarassa uttarillAo caramaMtAo dagasImassa AvAsapavvayassa dAhiNille caramaMte esa NaM sattAsII joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0 chaNhaM kammapagaDINaM Aimauvarilava jANaM sattAsII uttarapagaDIo pa0, mahAhimavaMtakUDassa NaM ubarimaMtAo sogandhiyassa kaMDassa heTThile caramaMte esa NaM sattAsIi joyaNasayAI avAhAe aMtare pa0, evaM ruppikUDassavi // sUtraM // 87 // atha saptAzItisthAnake kiJciliruyate, 'mandare' tyAdi, meroH pArastyAntAt jambUdvIpAntaH paJcacatvAriMzatsahasrANi dvicatvAriMzaya sahasrANi lavaNajaladhimavagAva gostubho velandharanAgarAjAvAsaparvataH prAcyAM dizi bhavati, evaM sUtroktamantaraM bhavatIti evamanyeSAM trayANAmantaramavaseyamiti / tathA SaNNAM karmmaprakRtInAmAdimoparimavajanAM-jJAnAvaraNAntarAyarahitAnAM darzanAvaraNavedanIyamohanIyAyuSkanAmagotrasaMjJitAnAmityarthaH saptAzItiruttaraprakRtayaH prajJasAH, kathaM 1, darzanAvaraNAdInAM paNNAM krameNa nava dve aSTAviMzatiH catasro dvicatvAriMzadve cetyatastAsAM mIlane sUtroktasaMkhyA syAditi / 'mahAhimavante'tyAdi, mahAhimavati dvitIyavarSadharaparvate aSTau siddhAyatanakUTa mahAhimavatkUTAdIni kUTAni bhavanti, tAni paJcazatocchritAni, tatra mahAhimavatkUTasya paJca zatAni dve zate mahAhimava For Parts Only ~189~ yor Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [87], --------- mUlaM [87] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMga prata 116-kGRA sUtrAMka [87]] zrIsamavA-varSadharocchyasya azItizca zatAni pratyekaM sahasramAnAnAmaSTAnAM saugandhikakANDAvasAnAnAM ratnaprabhAkharakANDAvAnta-1187-88 hArakANDAnAmityevaM mIlite saptAzItirantaraM bhavatIti, evaM 'ruppikUDassavitti rukmiNi paJcamavarSadhare yadvitIyaM samavAyA. zrIabhaya harukmikUTAbhidhAnaM kUTaM tasyApyantaraM mahAhimavatkUTasyeva vAcyaM, samAnapramANatvAiyorapIti // 87 // vRttiH egamegassa Na caMdimasUriyassa aTThAsIda aTThAsIi mahamgahA parivAro pa0, divivAyassa gaM aTThAsIi suttAI pa0, tN0-ujju||93|| suyaM pariNayApariNayaM evaM aTThAsIi suttANi bhANiyavyANi jahA naMdIe, maMdarassa NaM pabvayassa puracchimilAo caramaMtAo godhubhassa AvAsapavyayassa puracchimile caramaMte esa NaM aTThAsIiMjoyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM causuvi disAsu neyavaM, bAhirAo uttarAo NaM kaTThAo rie paDhama chammAsaM ayamANe coyAlIsaime maMDalagate aTThAsIti igasavibhAge muhutassa divasakhettassa nibuDDhettA rayaNikhetassa abhinivuhettA rie cAraM carai, dakSiNakaTThAo sUrie doghaM chammAsaM ayamANe coyAlIsatima maMDalagate aTThAsII igasahibhAge muhuttassa rayaNikhettassa nivuhettA divasakhettassa abhinivuDDittA paM sUrie cAraM carai / / sUtraM 88 // aSTAzItisthAnake kiJcidvipriyate, ekaikasyAsaMkhyAtAnAmapi pratyekamityarthaH, candramAzca sUryazca candramaHsUyeM tasya, candrasUryayugalasya ityarthaH, aSTAzItimahAgrahAH, ete ca yadyapi candrasyaiva parivAro'nyatra zrUyate tathApi sUryasyApIndratvAdeta evaM parivAratayA'vaseyA iti / 'didvivAe'tyAdi, dRSTivAdasya-dvAdazAGgasya parikarmasUtrapUrvagataprathamAnu dIpa * anukrama [166] 14 // 93 ~190~ Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [88], ------ --------- mUlaM [88] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: % % prata sUtrAMka % [88] % yogacUlikAbhedena paJcaprakArasa 'suttAI ti dvitIyaprakArabhUtAni aSTAzItibhavanti 'jahA naMdIe'tti atidezataH | sUtrANi darzitAni tAni cAgre vyAkhyAsyAmaH, 'maMdarasse tyAdi, meroH pUrvAntAt jambUdvIpasya paJcacatvAriMzadyojanasa-* hasramAnAt jambUdvIpAntAca dvicatvAriMzadyojanasahasreSu gostubhasya vyavasthitatvAt tasya ca sahasraviSkambhatvAd yathoktaH | sUtrArtho bhavatIti, anenaiva krameNa dakSiNAdidigvyavasthitAn dakAvabhAsazaMkhadakasImAkhyAna velandharanAgarAjanivAhai saparvatAnAzritya vAcyamata evAha-evaM causuvi disAsu neyavamiti / 'bAhirAo NamityAdi, bAhyAyAH sarvAabhyantaramaNDalarUpAyA uttarasyAH kASThAyAH kacit 'vAhirAo'ti na dRzyate sUryaH prathamaM paNmAsaM dakSiNAyanalakSaNaM dakSiNAyanAditvAt saMvatsarasya 'ayamANe'tti AyAn-Agacchan catuzcatvAriMzattamamaNDalagato'STAzItimekaSaSTibhA-10 gAn , 'divasakhettassa'tti divasasyaiva 'nibuDhetatti nivarkha hApayitvA 'rayaNikhettassa'tti rajanyAstu abhivayaM sArie cAraM carai'tti bhrAmyatIti, iha ca bhAvanaiva-pratimaNDalaM dinasya muhUsaMkaSaSTibhAgavayahAnerdakSiNAyanApekSayA catuzcatvAriMzattame aSTAzItirbhAgA hIyante, rAtrestu ta evaM varddhanta iti, dviH sUryagrahaNaM ceha dinarAcyAzritavAkyadvayabhedakalpanayA tatona punaruktamabaseyaM, idaM ca sUtramaSTasaptatisthAnakasUtrabadbhAvanIyamiti, dakSiNakaTThAoM' iti AdisUtra | pUrvasUtrabadavagantavyaM navaramiha dinavRddhiH rAtrihAnizca bhAvanIyeti // 88 // I usame NaM arahA kosalie imIse osappiNIe tatiyAe susamadUsamAe pacchime bhAge egUSaNaue addhamAsehiM sesehiM kAlagae dIpa CAMERARY ME% anukrama [167] * M urary.org ~191~ Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [89], ------- --------- mUlaM [89] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: samavAyA prata zrIsamavA gAMge zrIabhaya vRttiH // 94 // sUtrAMka [89) dIpa anukrama CREACHECK jAva savvadukkhappahINe, samaNe bhagavaM mahAvIre imIse osappiNIe cautthAe dUsamasusamAe samAe pacchime bhAge egUNanauie addhamAsehiM sesehiM kAlagae jAva savvadukkhappahINe, hariseNe NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI egUNanauI vAsasayAI mahArAyA hotthA, saMtissa NaM arahao egaNanauI ajAsAhassIo ukkosiyA ajiyAsaMpayA hotthA / / sUtra 89 // athaikonanavatisthAnake kizcidvicAryate-'taIyAe samAe'tti supamaduSpamAbhidhAnAyA ekonanavatyAmarddhamAseSutripu varSeSu arddhanavasu ca mAseSu sakhiti gamyate, 'jAya'tti karaNAt 'antagaDe siddhe buddhe mutte'tti razyaM, hariSeNacakravartI dazamastasya ca daza varSasahasrANi sarvAyutatra ca zatonAni nava sahasrANi rAjyaM zeSANyekAdaza zatAni kumAratvamANDalikatvAnagAratyeSu abaseyAni, iha zAntijinasyaikonanavatirAryikAsahasrANyuktAnyAvazyake tvekapaSTiH sahasrANi zatAni ca paDabhidhIyanta iti matAntarametaditi // 89 // sIyale Na arahA nauI dhaNaI uI uccatteNaM hotthA, ajiyassa NaM arahao nauI gaNA nauI gaNaharA hotyA, evaM saMtissavi, sayabhussa NaM vAsudevassa NauivAsAI vijae hotthA, savvesiNaM vaTTaveyapadhayANaM uvarillAo siharatalAo sogaMdhiyakaNDassa heDile caramate esa NaM nauijoyaNasayAI abAhAe aMtare p0|| sUtraM 90 // atha navatisthAnake kiJcid vyAkhyAyate, tatrAjitanAthasya zAntinAthasya ceha navatigaNA gaNadharAthoktAH Avazyake tu paJcanavatirajitasya patriMzanu zAntaruktAstadidamapi matAntaramiti, tathA khayambhUH-tRtIyavAsudevastasya [168] Hiranataram.org ~192~ Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [30] dIpa anukrama [169] muni dIparatnasAgareNa saMkalita 56 43 54 5 "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [10] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [90 ], satkArAdi dazavidha vinayasya varNanaM AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] | navativarSANi vijayaH pRthivIsAdhanavyApAraH, 'sadhesi Na' mityAdi, sarveSA viMzaterapi vartulayaitADhyAnAM zabdApAtiprabhRtInAM yojanasahasrocchritatvAt saugandhikakANDacaramAntasya cASTasu sahasreSu vyavasthitatvAt navasu sahasreSu navateH zatAnAM bhAvAt sUtroktamantaramanavadyamiti // 90 // ekANauI paraveyAvaJcakammapaDimAo pa0, kAloe NaM samudde ekANauI joyaNasayasahassAiM sahiyAI parikveveNaM pa0, kuMthussa NaM arahao ekANauI AhohiyasayA hotyA, AuyagoyavajjANaM chaNheM kammapagaDINaM ekANauI uttarapagaDIo pa0 // sUtraM 91 // restarts foJcadvitanyate, tatra pareSAM - AtmavyatiriktAnAM vaiyAvRtyakarmANi-bhaktapAnAdibhirupa|STambhakriyAstadviSayAH pratimAH- abhigrahavizeSAH paravaiyAvRttyakarmmapratimAH, etAni ca pratimAtvenAbhihitAni kvaci dapi nopalabdhAni kevalaM vinayavaiyAvRttya bhedA ete sa (mbhavanti, tathAhi - darzanaguNAdhikeSu satkArAdirdazadhA vinayaH, Aha ca - "sakAra 1 bhuTThANe 2 sammANe 3 AsaNa [bhi]ggaho 4 tahaya / AsaNaaNuppayANaM 5 kiikammaM 6 aJjaligaho ya 7 // 1 // iMtassaNugacchaNayA 8 Tiyassa taha pajjuvAsaNA bhaNiyA 9 / gacchaMtANuvayaNaM 10 eso sussUsaNAviNao' // 2 // [ satkAro'bhyutthAnaM sanmAnaM AsanAbhigrahaH tathA ca / AsanAnupradAnaM kRtikarma aalipragrahaH // 1 // ] ti [ Ayato'nugamanaM sthitasya tathA paryupAsanA bhaNitA / gacchato'nubrajanaM epa zuzrUSAvinayaH // 2 // ] tatra satkAro-bandanastavanAdiH 1 abhyutthAnaM AsanatyAgaH 2 sanmAno - vastrAdipUjanaM 3 AsanAbhigrahaH For Parata Use Only ~ 193~ norary org Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [91] ..........-------------- ----- mUla [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka vRttiH [9 ] // 95 // dIpa zrIsamavA- tiSThata evAsanAnayanapUrvakamupavizatAtreti bhaNanamiti 4 AsanAnupradAna-Asanasa sthAnAt sthAnAntarasaJcAraNaM 5 91 sa yAMge kRtikAdIni prakaTAni, tathA tIrthaGkarAdInAM paJcadazAnAM padAnAmanAzAtanAdipadacatuSTayaguNitatve paSTividho'nA-IP mavAyA. zrIabhaya zAtanAvinayo bhavati, tathAhi-titthayara 1 dhamma 2 Ayariya 3 vAyaga 4 there 5 (ya)kula 6 gaNe 7 saGgha 8 / sambho-181 iya 9 kiriyAe 10 mainANAI(Na) 15 ya taheva // 1 // [tIrthakaradharmAcAryavAcakasthavirakulagaNasaMghepu / sAmbhogikakriyayoH matijJAnAdInAM tathaiva // 1 // ] atra bhAvanA-tIrthakarANAmanAzAtanA tIrthakarAnAzAtanA, tIrthaGkaraprajJaptasya | dharmasya anAzAtanAvinayaH, evaM sarvatra bhAvanA kartavyA, "aNasAyaNA ya bhattI bahumANo tahaya vaNavAo ya / ara-1 tahatamAiyANaM kevalaNANAvasANANaM // 1 // " iti [anAzAtanA ca bhaktibahumAnastathaiva varNavAdazca / ahaMdAdInAM kevalajJAnAvasAnAnAM // 1 // ] tathaupacArikavinayaH saptadhA, yadAha-"abbhAsAsaNa 1 chaMdANuvattaNaM 2 kypddiki|| taya 3kAriyanimittakaraNaM 4 dukkhattagavesaNA taya ||shaath desakAlajANaNa savatthe(su) tahaya aNumaI bhaNiyA 7 // uvayArio u viNao eso bhaNio samAseNaM // 2 // [abhyAsAsanaM chando'nuvarttanaM kRtapratikRtistathA ca / / kAritanimittaM karaNaM duHkhArtagaveSaNaM tathaiva // 1 // tathA dezakAlajJAnaM sarvArtheSu tathA cAnumatirmaNitA aupacArikastu | F95 vinaya epa bhaNitaH samAsena // 2 // ] iti, abhyAsAsanaM-upacaraNIyasyAntike 'vasthAnaM chando'nuvartanaM-abhiprAyAnuciH kRtapratikRtirnAma-prasannA AcAryAH sUtrAdi dAsyanti na nAma nirjareti manyamAnasyAhArAdidAnaM kAritanimi-IP anukrama [170] satkArAdi dazavidha-vinayasya varNanaM ~ 194 ~ Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [91], ----- --------- mUlaM [11] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [91] karaNaM-samyakazAsapadamadhyApitasya vizeSeNa binaye varttanaM tadarthAnuSThAnaM ca, zeSANi prasiddhAni, tathA paiyAvRttvaM haidazadhA, yadAha-Ayariya uvajjhAe theratavassI gilANasehANaM / sAhammiya kulagaNasaMghasaGgayaM tamiha kAyacaM // 1 // P[AcAryopAdhyAyasthaviratapakhiglAnazaikSANAM / sAdharmike kulagaNasaMghAnAM saMgataM tadiha karttavyaM // 1 // ] iti, tatra prajAjanA 1 digu 2 deza 3 samuddeza 4 vAcanA 5 cAryavinayo bhavati, tathaupacArikavinayo'bhyAsatyAdiH saptadhA, datathA vaiyAvRttyaM dazabhedAdAcAryasya ca paJcavidhatvAttadevaM caturdazadhetyekanavatirvinayabhedA ete eva abhigrahaviSayIbhUtAH pratimA ucyanta iti / darza010 anA060 aupa0 7 vaiyA0 14 / tathA 'kAloe Nati kAlodaH samudraH, sa caikanayatirlakSANi sAdhikAni parikSepeNa, AdhikyaM ca saptatyA sahasraH paDbhiH zataiH pazcottaraH saptadazabhirdhanuHzataiH paJcadazottaraiH saptAzItyA cAGgulaiH sAdhikairiti 'Ahohiya'tti niyatakSetraviSayAvadhayaH / AyurgotravarjAnAM 'paNNA'miti jJAnAvaraNadarzanAvaraNavedanIyamohanIyanAmAntarAyANAM krameNa paJcanavadyaSTAviMzatirdvicatvAriMzatpazcabhedAnAmiti // 11 // bANa uI paDrimAo paM0, there NaM iMdabhUtI vANauda vAsAI saccAuyaM pAlaittA siddhe yuddhe, madarassa NaM pavvayassa bahumajjhadesabhAgAo gothubhassa AvAsapavvayassa pacacchimille caramaMte esa NaM pANauI joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM cauhaMpi AvAsapabbayANaM / / sUtraM // 92 // atha dvinavatisthAnake kimapyabhidhIyate, vinavatiH pratimA:-abhiprahavizeSAH, tAzca dazAzrutaskandhaniryuktyanu RECECAR-54-C dIpa anukrama [170] SaintairatnKI A murary.org satkArAdi dazavidha-vinayasya varNanaM ~ 195~ Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [12], ---- -------- mUlaM [92 muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAka [92] dIpa zrIsamavA- sAreNa dayante, tatra kila paJca pratimA uktAH, tadyathA-samAdhipratimA dvividhA 1 upadhAnapratimA2 vivekapratimA 3 92 sayAMge pratisaMlInatApratimA 4 ekavihArapratimA ceti 5, tatra samAdhipratimA dvividhA zrutasamAdhipratimA cAritrasamA- mavAyA. abhaya dhipratimA ca, darzanaM jJAnAntargatamiti na bhinnA darzanapratimA vivakSitA, tatra zrutasamAdhipratimA dviSaSTibhedA, kathaM?, vRttiH AcAre prathame zrutaskandhe paJca dvitIye saptatriMzat sthAnAle poDaza vyavahAre catasra ityetA dviSaSTiH, etAzca caari||96|| khabhAvA api viziSTa zrutavatAM bhavantIti zrutapradhAnatayA zrutasamAdhipratimAtvenopadiSTA iti sambhAvayAmaH, paJca sAmAyikacchedopasthApanIyAdyAzcAritrasamAdhipratimAH, upadhAnapratimA dvividhA bhikSuzrAvakabhedAt, tatra bhikSupra-18 ItimA 'mAsAisattA' ityAdinA'bhihitasvarUpA dvAdaza upAsapratimAstu 'dasaNavaya' ityAdinA'bhihitasvarUpA ekAdazeti sastriyoviMzatirvivekapratimA kA krodhAderArabhyantarasya gaNazarIropadhibhaktapAnAdervAhyasya ca viveca4AnIyasthAnekatve'pyekatvavivakSaNAditi, pratisaMlInatApratimA'pyekaiva indriyasvarUpasya paJcavidhasya noindriyakhabhAvasya 5 hAca yogakaSAyaviviktazayanAsanabhedatakhividhasya pratisaMlInatAviSayasa bhedenAvivakSaNAditi, paJcamyephavihAraprati maikeba, na ceha sA bhedena vivakSitA, bhikSapratimAkhantarbhAvitatvAdityevaM dviSaSTiH paJca trayoviMzatirekA ekA ca hinv-14||96 / / tistA bhavantIti / sthavira indrabhUtimahAvIrasya prathamagaNanAyakaH, sa ca gRhasthaparyAye paJcAzataM varSANi trizataM chama-12 sthaparyAyaM dvAdaza ca kevalitvaM pAlayitvA siddha iti sarvANi dvinavatiriti / 'maMdarasse'tyAdi, bhAvArthaH, merumadhyabhAgAt anukrama [171] nangiturary.orm pratimA: / abhigraha-vizeSANAma bheda-prabhedA: ~ 196~ Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [92], ------ -------- mUlaM [92] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [12] jambUdvIpasya paJcAzatsahasrANi tato dvicatvAriMzat sahasrANyatikramya gostubhaparvata iti sUtroktamantaraM bhavatIti, evaM zeSANAmapi // 92 // caMdappahassa he arahao teNauI gaNA teNauI gaNaharA hotthA, saMtissa NaM arahao teNauI caudasapugvisayA hotyA, teNauImaDalagate NaM sUrie ativaTTamANe nivaTTamANe vA samaM ahora visamaM karei / sUtraM 93 // atha trinavatisthAnake kimapi vitanyate, teNauImaMDale tyAdi, tatra ativartamAno vA-sarvavAhyAt sarvAbhyantaraM prati gacchan nivartamAno vA-sarvAbhyantarAt sarvabAcaM prati gacchan vyatyayo yA vyAkhyeyaH, samamahorAtraM viSamaM karotItyarthaH, ahazca rAtrizca ahorAtraM tayoH samatA tadA bhavati yadA paJcadaza paJcadaza muhUrtA ubhayorapi bhavanti, tatra sarvAbhyantaramaNDale aSTAdazamuhartamaharbhavati rAtrizca dvAdazamuhUrtA, sarvavAye tu vyatyayaH, tathA tryazItyadhikamaNDala|zate dvau dvAvekapaSTibhAgI barddhate hIyete ca, yadA ca dinavRddhistadA rAtrihAniH rAtrivRddhau ca dinahAniriti, hai tatra dvinavatitame maNDale pratimaNDalaM muhU kaSaSTibhAgadvayavRddhyA trayo muhartA ekenakaSaSTibhAgenAdhikAH varddhante vA hIyante vA, teSu ca dvAdazamuhUrteSu madhye kSiseSu aSTAdazabhyo'pasAriteSu vA paJcadaza muhUrtA ubhayatrakenekapaSTibhAge-1 nAdhikA hInA vA bhavanto dvinavatitamamaNDalasyArddha samAhorAtratA tasyaiva cAnte viSamAhorAtratA bhavati, dvinava..|titamaM maNDalaM cAdita Arabhya vinavatitamaM tatra ra maNDale yathoktaH sUtrArtha iti // 93 // *5555 dIpa anukrama [171] REaratimTME Trainrary.orm ~ 197~ Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [94], ----- -------- mUlaM [94] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA IR94-95 samavAyA. prata yAMga sUtrAMka [94] // 97|| dIpa nisahanIlavaMtiyAo NaM jIvAo cauNaui joyaNasahassAI evaM chappannaM joyaNasayaM doni ya egUNavIsahabhAge joyaNassa A yAmeNaM pa0, ajiyassa NaM araho cauNaui ohinANisayA hotthA // sUtra 94 // zrIabhayA atha caturnavatisthAnake kiJcidvivicyate, 'nisahe tyAdi, iha pAdonA saMvAdagAthA 'cauNauisahassAI chappaNa-1 zuciH zAhiyaM sayaM kalA do ya / jIvA nisahassesa" [caturnavatiH sahasrANi padapazcAzadadhikaM zataM kale dve ca / jIvA niSa ghissaipA] ti // 94 // supAsassa NaM arahao paMcANaui gaNA paMcANaudda gaNahasa hotthA, jambuddIvassa NaM dIvassa caramaMtAo caudisiM lavaNasamuI paMcANaui paMcANaui joyaNasahassAI ogAhittA cattAri mahApAyAlakalasA pa00-valayAmuhe keUe jUpae Isare, lavaNasamuissa ubhaopAsaMpi paMcANauyaM paMcANa uyaM padesAo ubbehussehaparihANIe pa0, kuMthU NaM arahA paMcANauda vAsasahassAI paramAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva pahINe, there. moriyaputte paMcANauivAsAI sabyAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe ||suury 95 // atha paJcanavatisthAnake kiJcilikhyate, lavaNasamudrasyobhayapArzvato'pi paJcanavatiH pradezA udvedhotsedhaparihAnyA viSaye prajJaptAH, ayamatra bhAvArthaH-lavaNasamudramadhye dazasAhasrikakSetrakha samadharaNItalApekSayA sahasramudvedhaH, uNDatvamityarthaH, tadanantaraM paJcanavati pradezAnatikramyodvedhasya pradezo hIyate, tato'pi paJcanavarti pradezAn gatyA udvedhasya pradezaH parihIyate, evaM paJcanavatirapradezAtikrame pradezamAtrasya pradezamAtrasyodvedhasya hAnyA paJcanavatyAM yojanasaha anukrama [173] 97 // Saritaram.org ~ 198~ Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [95], -------- mUlaM [95] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [15] sraSvatikrAnteSu samudrataTapradezeSu udvedhasahasrasthApi parihAnirbhavatItyarthaH, samabhUtalatvaM bhavatIti, tathA samudramadhyabhAgApekSayA tattaTasya sAhasika utsedho bhavati, utsedhazvocatvaM, tatra samadharaNItalarUpAttattaTAtpaJcanavarti pradezAnatikramya ekapradezikA utsedhasya parihAnirbhavati, tato'pi paJcanavatiM pradezAn gatvA prAdezikyevotsedhahAnirbhavati, evaM paJcanavatipaJcanavatipradezAtikrameNa prAdezikyAM prAdezikyAM utsedhahAnyAM paJcanavatyA yojanasahasreSvatikrAnteSu sa| mudramadhyabhAge sahasramapi utsedhasya parihIyate, evaM sAhastrikotsedhaparihAnau sAhanikodvedhatA bhavati 'lavaNasse'ti, athayodvedhArtha yotsedhaparihAnistasyAM ca paJcanavatiH pradezAH-prajJasAsteSvatilaciteSu utsedhataH pradezaparihAnyAmuvadhaH prAdeziko bhavatIti, tathA kunthunAthasya-saptadazatIrthakarasya kumAratvamANDalikatvacakravarttitvAnamAratveSu pratyekaM trayoviMzatevarSasahasrANAmarddhASTamavarSazatAnAM ca bhAvAtsarvAyuH paJcanavatirvarSasahasrANi bhavantIti, tathA mauryaputro-mahAvIrasya saptamagaNadharastasya paJcanavatirvarSANi sarvAyuH, kathaM ?, gRhasthatvachamasthatvakevalitveSu krameNa paJcaSaSTicaturdazapoDazAnAM varSANAM bhAvAditi // 95 // egamegassa NaM ranno cAuraMtacakkavaTTissa chaNNauI chaNauI gAmakoDIo hotyA, vAyukumArANaM chaNNaudda bhavaNAvAsasayasahassA pa0, vavahArie NaM daMDe chaNNaui aGgulAI aMgulamANeNaM, evaM dhaNU nAliyA juge akkhe musalevi hu, abhitarao Aimuhutte chapaNauiaMgulachAe pa0 // sUtra 96 // dIpa SACRECARROCCORE: anukrama [174] SAREaratha humarary.org ~199~ Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [96], ---- -------- mUlaM [96] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sutrAka [96] dIpa zrIsamavA- atha SaNNavatisthAnake kimapi vyAkhyAyate, vAyukumArANAM SaNNavatirbhavanalakSANi dakSiNasyAM paJcAzata uttarasyAM96-97 yAMge ca SaTcatvAriMzato bhAvAditi 'vavahArie'tti vyAvahAriko yena ganyUtAdi pramANaM cintyate, avyAvahArikastu laghuH | samavAyA. zrIabhayadI vA bhavatyuktapramANAt, daNDo hi catuHkara ukta karazcaturvizatyaGgulaH evaM caturvizatI caturguNitAyAM SaNNavatiH zRttiH sthaadeveti| 'abhaMtarAoM' ityAdi abhyantarAd, abhyantaramaNDalamAzrityetyarthaH,AdimuhUrtaH paNNavatsaGgulacchAyaH prajJaptaH, // 98 // ayamatra bhAvArtha:-sarvAbhyantaramaNDale yatra dine sUryazcarati tasya dinasya prathamo muhUoM dvAdazAGgulamAnaM zaGkamAzritya |paNNavatsagulacchAyo bhavati, tathAhi-tadinamaSTAdazamuhUrttapramANaM bhavatIti muhUrto'STAdazabhAgo dinasa bhapati, tatazca chAyAgaNitaprakriyayA chedenASTAdazalakSaNena dvAdazAGgulaH zaGkaguNyata iti, tato ve zate poDazottare bhavataH 216, tayorIkRtayoraSTottaraM zataM bhavati 108, tatazca zaGkapramANe 12 'panIte SaNNavatiraGgulAni labhyante iti // 96 // maMdarassa Na pabvayassa paJcacchimilAo caramaMtAo godhumassa NaM AvAsapabvayassa paJcacchimile caramaMte esa NaM sattANauda joyaNasahassAI acAhAe aMtare pa0, evaM caudisipi, aTThaNha kammapagaDINaM sattANaui uttarapagaDIo pa0, harisaNe gaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI desUNAI sattANaui vAsasayAI agAramajje vasittA muMDe bhavittA NaM jAva pancaie / / sUtra 97 // // 98 // atha saptanapatisthAnake kizcidabhidhIyate, 'maMdaretyAdi, bhAvArtho'yaM-meroH pazcimAntAt jambUdvIpAntaH paJcapaJcAzat sahasrANi tato dvicatvAriMzato gostubha iti yathoktamevAntaramiti, hariSeNo dazamacakravartI dezonAni saptana anukrama [175] RS ~ 200~ Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [97], .............------------ muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] ---- mUla [97] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sutrAMka NREKAR 26 [97]] varti varSazatAni gRhamadhyuSitasvINi cAdhikAni pravrajyAM pAlitavAn dazavarSasahasatvAttadAyuSkakheti // 97 // naMdaNavaNassa NaM uvarilAmo caramaMtAo paMDayavaNassa hehile caramaMte esa NaM advANaui joyaNasahassAI avAhAe aMtare 50, maMdarassa NaM pavvayassa paJcacchimilAo caramaMtAo gothubhassa AvAsapabvayassa puracchimille caramaMte esa NaM ahANaudda joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisiMpi, dAhiNabharahassa paM ghaNuppiTe aTThANauda joyaNasayAI kiMcUNAI AyAmeNaM pa0, uttarAo kaTThAo sUrie paDhama chammAsaM ayamANe egaNapannAsatime maNDalagate aTThANauda ekasahibhAge muhuttassa divasakhettassa nivRhettA rayaNikhettassa abhinibuDittA NaM sUrie cAraM carai, dakkhiNAo gaM kaTThAo sUrie doce chammAsaM ayamANe egaNapannAsaime maMDalagate aTThANaui ekasavibhAe muhuttassa rayaNikhittassa nibuDDetA divasakhettassa abhinivuDDittA NaM sUrie cAra carai, revaI paDhamajeDApajavasANANaM egUNavIsAe nakkhacANaM aTThANaudda tArAo tAramaNaM pa0 // sUtra 98 // athATanavatisthAnake kizcidabhidhIyate-'naMdaNavaNe'tyAdi, bhAvArtho'yaM-nandanayanaM meroH paJcayojanazatocchritaprathamamekhalAbhAvi paJcayojanazatocchritaM tadtapaJcayojanazatocchUitakUTASTakasya tadbrahaNena grahaNAt tathA paNDakavanaM ca | meruzikharavyavasthitaM ato navanavatyA merorupaistvasya Aye sahasra apakRSTe yathoktamantaraM bhavatIti / gostubhasUtrabhAvArthaH pUrvavannavaraM gostubhaviSkambhasahasre kSise yathoktamantaraM bhavatIti / 'yahassa NamityAdi yaH kecitpustakeSu dRzyate so'papAThaH, samyakpAThazcAyaM-'dAhiNabharahahassaNaM ghaNupiTTe aTThANauI joyaNasayAI kiMcUNAI AyAmeNaM dIpa anukrama [176] %954561569 2 5 Jurasurary.org ~ 201~ Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [98], .............------------ ---- mUla [98] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: samavAya prata sutrAMka [98] dIpa zrIsamavA- paNNatte' iti, yato'nyatroktaM-'nava ceva sahassAI chAbaDhAI sayAI satta bhave / savisesa kalA cegA dAhiNabharahe dha yAMge | NuppiTuM // 1 // (960715) ti, vaitAbvadhanuHpRSThaM tvevamuktamanyatra-"dasa ceva sahassAI satteva sayA havaMti teyaalaa| zrIabhayAdhaNupiTTa veyahe kalA ya paNNArasa havaMti // 1 // "(1074315) 'uttarAo Na'mityAdi, bhAvArthaH pUrvoktabhAvanA-15 vRttiH nusAreNAyaseyaH, navaramiha 'ekatAlIsaimeM' iti kecitpustakeSu dRzyate so'papAThaH, 'egaNapaJcAsaimeM tti ekon||99|| paJcAzato dviguNatve aSTanavatirbhavati, dvayaguNanaM ca pratimaNDalaM muhUrtekaSaSTibhAgadvayayuddherdinasya rAtreti / 'revaI' tyAdi, revatiH prathamA yeSAM tAni revatiprathamAni tathA jyeSThA paryavasAne yeSAM tAni jyeSThAparyavasAnAni tAni ca tAni ceti karmadhArayaH teSAmekonaviMzatenakSatrANAmaSTanavatistArAstArAparimANena prajJaptAH, tathAhi-revatinakSatraM dvAtriMzattAraM 8 |32 azvinI tritAraM 35 bharaNI (tritAraM) 38 kRttikA paTtAraM 44 rohiNI paJcatAraM 49 mRgazirakhitAraM 52 ArdrA ekatAraM 53 punarvasuH paJcatAraM 58 puSyakhitAraM 61 azleSA paTtAraM 67 maghA saptatAraM 74 pUrvAphAlgunI dvitAraM 76 uttarAphAlgunI dvitAraM 78 hastaH paJcatAraM 83 citrA ekatAraM 84 khAtirekatAraM 85 vizAkhA paJcatAraM 90 anurAdhA catustAraM 94 jyeSThA tritAramityevaM 97 sarvatArAmIlane yathoktaM tArAmamekonaM granthAntarAbhiprAyeNa bhavati, adhikRtagranthAbhiprAyeNa tveSAmekatarasya ekatArAdhikatvaM sambhAvyate tato yathoktA tatsaMkhyA bhavatIti // 98 // maMdare NaM pavvae NavaNaui joyaNasahassAI urcha uccatteNaM pa0, naMdaNavaNassa NaM puracchimillAo caramaMtAo paJcacchimille caramaMte S5E anukrama [177] // 99 // ~ 202~ Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [99], ----- mUlaM [99] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: kaTa prata sUtrAka [99 esa NaM navanaui joyaNasavAI abAhAe aMtare pa0, evaM dakkhiNilAo caramaMtAo uttarile caramaMte esa Na NavaNaui joyaNasayAI avAhAe aMtare pa0, uttare paDhame sUriyamaMDale navanauijoyaNasahassAI sAiregAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, doce sUriyamaMDale navanaui joyaNasahassAI sAhiyAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, taie sUriyamaMDale navanaui joyaNasahassAI sAhiyAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, imIse gaM rayaNappabhAe puDhavIe aMjaNassa kaMDassa hehilAo caramaMtAo vANamaMtarabhomeavihArASaM uvarimete esa NaM navanaui joyaNasayAI abAhAe aMtare p0|| sUtra 99 // atha navanavatisthAnake kimapi likhyate-'naMdaNavaNe'tyAdi, asya bhAvArthaH-meruviSkambho mUle daza sahasrANi, nandanavanasthAne tu navanavatiryojanazatAni catuHpaJcAzazca yojanAni SaT yojanaikAdazabhAgA bAyo giriviSkambho na-13 ndanavanAbhyantarastu meruviSkambha ekonanavatiH zatAni catuHpaJcAzadadhikAni SaT caikAdazabhAgAstathA paJca zatAnie nandanavanaviSkambhaH, tadevamabhyantaragiriviSkambho dviguNanandanavanaviSkambhazca milito yathoktamantaraM prAyo bhavati, 'paDhamasUriyamaMDale'ti, iha jambUdvIpapramANasthAzItyuttarazate dviguNite apahRte yo rAziH sa prathamamaNDalasyAyAmavi-12 kambhaH, sa ca navanavatiH sahasrANi SaT ca zatAni catvAriMzadadhikAni, dvitIyaM tu navanavatiH sahasrANi SaT za-13 dAtAni pazcacatvAriMzaca yojanAni yojanasya ca paJcatriMzadekaSaSTibhAgAH, kathaM ?, maNDalasya maNDalasya cAntaraM dve yojane, sUryavimAnaviSkambhazcASTacatvAriMzadekaSaSTibhAgAH, etadviguNitaM paJca yojanAni paJcatriMzadekaSaSTibhAgAceti dIpa anukrama [178] RSSCALEGAOC Karainrary.org ~ 203~ Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [9] dIpa anukrama [178] zrIsamavA yAMge zrIaaro vRttiH // 100 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita Education In 83 j6 "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 99 ] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH samavAya [ 99 ], AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] | jAtametatha pUrvamaNDalaviSkambhe kSisaM jAtamuktapramANamiti, tRtIyamaNDalaviSkambho'pyevamevAvaseyaH, sa ca navanavatiH sahasrANi paT zatAni ekapaJcAzat yojanAni nabaikaSaSTibhAgAceti / 'imIse NamityAdi, bhAvArtho'yaMaJjanakANDaM dazamaM tatra ca ratnaprabhoparimAntAcchataM zatAnAM bhavati, prathamakANDe prathamazate ca vyantaranagarANi santIti tasminnapasArite navanavatizatAnyantaraM sUtroktaM bhavatIti // 99 // dasadasamiyA NaM bhikkhupaDimA egeNaM rAIdiyasateNaM addhachaTThehiM bhikkhAsatehiM ahAsutaM jAva ArAhiyAvi bhavai, sayabhisayA nakkhate ekasayatAre pa0, suvihI pupphadaMte NaM arahA evaM dhaNUsayaM uDDuM uccategaM hotthA, pAse NaM arahA purisAdANIe ekvaM vAsamayaM savvAuyaM pAlatA siddhe jAvappahINe, evaM therevi ajamuhamme, sabbevi NaM dIveyaDupadhvayA egamegaM gAuyasayaM uDuM ucaNaM pa0, savveviNaM cula himavaMta siharIvAsaharapavyathA egamegaM joyaNasavaM uGkaM uccateNaM pa0 egamegaM gAuyasayaM undeheNaM pa0 saviNaM kaMcaNagapavvayA egamegaM joyaNasayaM uhUM uccateNaM 10 egamegaM gAuyasayaM unveheNaM pa0 egamegaM joyaNasayaM mUle vikmeNaM pa0 // sUtraM 100 // atha zatasthAnake kiJcihnisyate, tatra daza dazamAni dinAni yasyAM sA dazadazamikA, yA hi dinAnAM daza daza| kAni bhavanti, daza dazamadinAni zataM ca dinAnAmata ucyate ekena rAtridivasazateneti, yasyAM ca prathame dazake pratidinamekaikA bhikSA dvitIye dve dve evaM yAvaddazame daza dazetyevaM sarvabhikSAsaGkalane sUtrokasaMkhyA bhavatyeva iti, For Pale Only ~204~ | 99-100 samavAyA. // 100 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) (04) samavAya [100], --....................------------...- mUlaM [100] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [100] pArzvanAthastriMzadvarSANi kumAratvaM saptatiM cAnagAratvamityevaM zatamAyuH pAlayitvA siddhaH, evaM 'therevi ajasuhame'tti Aryasudharmo-mahAvIrasya paJcamo gaNadharaH so'pi varSazataM sarvAyuH pAlayitvA siddhastathA ca tasyAgAravAsaH paJcAzadvarSANi chadmasthaparyAyo dvicatvAriMzatkevaliparyAyo'STI, bhavati caitadrAzitrayamIlane varSazatamiti / vaitAThyAdipUcatvacaturthIzaH udvedhaH, kAJcanakA uttarakuruSu devakuruSu kramavyavasthitAnAM paJcAnAM mahAhadAnAmubhayato daza daza vyavasthitAste ca jambUdvIpe zatadvayasaMkhyAH samavaseyA iti // 10 // caMdappame NaM arahA divaDDe dhaNusayaM uDDe uccatteNaM hotthA, AraNe kappe divaTTa vimANAvAsasayaM pa0, evaM ancuevi 150 sUtra 1.1 // supAse NaM arahA do ghaNusayA uDDu ucatteNaM hotyA, sabvevi Na mahAhimavataruppIvAsaharapabvayA do do joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, do do gAuyasayAI unheNaM pa0, jambuddIve NaM dIve do kaMcaNapaccayasayA pa0 // 200 sUtra 102 // athaikottarasthAnavRddhyA sUtraracanAM parityajya paJcAzacchatAdivRddhyA tAM kurvannAha-'caMdappahe'tyAdi, sugama sarvamAdvAdazAGkagaNipiTakasUtrAt // 20 // paumappabhe NaM arahA aDDAijAI dhaNusayAI uDDe uccatteNaM hotyA, asurakumArANaM devANaM pAsAyavarDisamA aDDAijAI joyaNasayAI uDDhe uccatteNaM pa0 // 250 sUtraM // 103 // navaraM 'pAsAyavasiya'tti avataMsakAH-zekharakAH karNapUrAMNi vA avataMsakA iva avataMsakAH pradhAnA ityarthaH prAsAdAzca te avataMsakAH prAsAdAnAM vA madhye avataMsakAH prAsAdAvataMsakAH // 250 / / dIpa 5*555ARSHA anukrama [179] AGERS MEnama Palmurary.au atra zata-samavAya: parisamApta:, atha prakirNaka: samavAya: Arabhyate ~ 205~ Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [104] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMga prata sUtrAMka 101-102 103-104 105-106 samavAyA. zrIabhaya 15 [105] dIpa anukrama zrIsamavA sumaI NaM arahA tiNi dhaNusayAI uDDe uccatteNaM hotthA, arihanemI NaM arahA tiNi vAsasayAI kumAravAsamajhe vasittA muMDe bhavittA jAva pabvaie, vemANiyANaM devANaM bimANapAgArA tiSiNa tiNNi joyaNasayAI uDDe ucaceNaM pa0, samaNassa bhagavao mahAvIrassa tinni sayANi codasapubbINaM hotthA, paMcadhaNusaiyassa NaM aMtimasArIriyassa siddhigayassa sAtiregANi tiNi dhaNuvRttiH sayANi jIvappadesogAhaNA pa0 // 300 // sUtra ||104||paasss NaM arahao purisAdANIyassa abuTThasayAI coisapugvINaM saMpayA // 11 // hotthA, abhinaMdaNe NaM arahA adhuDhAI dhaNusayAI uDDe uccatteNaM hotthA // 350 / / sUtraM 105 // tathA 'paMcadhaNussaiyassa NamityAdi, paJcadhanuHzatapramANasya 'aMtimasArIriyassati caramazarIrasya siddhigatasya |sAtirekANi trINi zatAni dhanupAM jIvapradezAvagAhanA prajJatA, yato'sau zailezIkaraNasamaye zarIrarandhrapUraNena dehatribhAgaM vimucya ghanapradezo bhUtvA dehavibhAgadvayAvagAhanaH siddhimupagacchati, sAtirekatvaM caivaM 'tinni sayA tettI sA dhaNuttibhAgo ya hoi boddhayo / esA khalu siddhANaM ukkosogAhaNA bhaNiya ||1||'tti [trINi zatAni traya-1 || vizad dhanUMSi tribhAgazca bhavati boddhavyaH / eSA khalu siddhAnAmutkRSTAvagAhanA bhaNitA // 1 // ] // 300 // 350 // 1 pU saMbhave gaM arahA cattAri dhaNusayAI uhUM uccatteNaM hotyA, sabveviNaM NisaDhanIlavaMtA vAsaharapavyayA cattAri catAri joyaNasa yAI uDDu upatteNaM cattAri cattAri gAuyasayAI ubveheNaM pa0, sabvevi NaM vakkhArapabvayA NisaDhanIlavaMtavAsaharapavyayae NaM cattAri catvAri joyaNasayAI ukhu uccatteNaM catvAri cattAri gAuyasayAI ubveheNaM pa0, ANayapANaesu dosu kappesu cattAri vimANasayA OMOMOM [184] SHARERucatunM e Sunauranorm ~ 206~ Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [106] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 9C prata sUtrAMka % [106] E0% dIpa pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cattAri sayA vAINaM sadevamaguyAsuraMmi logaMmi vAe aparAjiyANaM ukosiyA vAisaMpayA hotyA // 40 // sUtraM 106 // 'sape'pi NaM vakkhArapacae'tyAdi, vakSaskAraparvatA ekakSetrapratibaddhA viMzatiste ca varSadharAH te ca ctu:ctuHshtocaaH|| ajite gaM arahA apaMcamAI dhaNusayAI uDDUM uccatteNaM hotyA, sagare NaM rAyA cAuraMtacakavaTTI addhapaMcamAI ghaNusayAI urlDa uccatteNaM hotthA // 450 / / sUtraM 107 // sabvevi NaM vakkhArapanvaya sIA sIoAo mahAnaIo maMdarapavyayaMteNaM paMca paMca joyaNasayAI uDDe uccatteNaM paMca paMca gAuyasayAI umveheNaM pa0, savvevi caM vAsaharakUDA paMca paMca joyaNasayAI uDDe uccatteNaM hotthA mUle paMca paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM 50, usame Na arahA kosalie paMca dhaNusayAI uI ucatteNaM hotthA, bharahe NaM rAyA cAuratacakkavaTTI paMcadhaNusayAI urdU uccatteNaM hotthA, somaNasagaMdhamAdaNavijjuppabhamAlavaMtANaM pakkhArapabbayANaM maMdarapabvayaMteNaM paMca 2 joyaNasayAI uDU uccatteNaM paMca paMca gAuyasavAI ubveheNaM pa0, samyeviNa vakkhArapabvayakUDA hariharissahakUDavajA paMca paMca joSaNasayAI uDDe ucatteNe mUle paMca paMca joyaNasavAI bAyAmavikkhaMbheNaM pa0, savveviNaM naMdaNakUDA balakUDavajA paMca paMca joyaNasayAI uI uccatteNaM mUle paMca paMca joyaNasayAI AyAmamavikkhaMbheNaM pa0, sohammIsANesu kappesu vimANA paMca 2 joyaNasayAI uD uccatteNaM p0|| 500 // sUtra 108 // saveviNaM vakkhAretyAdi zItAdinadIpratyAsattau merupratyAsattau ca paJcazatocA iti, tathA 'sabevi NaM vAse'sAdi, tatra anukrama [185]] SARERatoren ~ 207~ Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [108] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [108] zrIsamavA- yAMge zrIabhaya vRttiH // 102 // dIpa varSadharakUTAni zatadvayamazItyadhikaM, kathaM ?, 'lahuhimavaM himavaM nisaDhe ekArasa aTTha nava ya kuuddaaii| nIlAisu tisu| 207108 navagaM aTThaphArasa jahAsaMkhaM // 1 // [kSullahimavati himavati niSadhe ekAdazASTau nava ca kUTAni / nIlAdiSu tripu 109 navakamaSTaikAdaza ca yathAsaMkhyam // 1 // ] eteSAM ca paJcaguNatvAt , vakSaskArakUTAni tvazItyadhikacatuHzatIsaMkhyAni, khAsamavAyA. kathaM ?, "vijupahamAlavaMte nava nava sesesu satta satteva / solasa vakkhAresuM cauro cauro ya kUDAI" // 1 // [vidyuprabhamAlyavatornava nava zeSeSu sapta sasaiva / poDaza vakSaskAreSu catvAri catvAri ca kUTAni // 1 // ] eteSAM paJcaguNatvAt, paJcaguNatvaM ca jambUdvIpAdimerUpalakSitakSetrANAM paJcatvAt , sarvANyetAni paJcazatocchUitAni, evaM mAnuSottarAdiSyapi, yetAyakUTAni tu sakrozaSar3ayojanocchyANi, varSakUTAni tu RSabhakUTAdInyaSTayojanoschUitAnIti, ha- rikUTaharisahakUTavarjanaM tviha tayoH sahasrocchyatvAd, Aha ca-'vijuppamaharikUDo harissaho mAlavaMtavakkhAre / naMdaNavaNabalakUDo ubiddhA joyaNasahassaM ||1||[vidhutprbhhrikuutte harisaho mAlyavadvakSaskAraH / nandanayane balakUTa udviddhA yojanasahasraM // 1 // ] // 50 // // 10 // sarNakumAramArhidesu kappesu vimANA joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, culahimavaMtakUDassa uvarilAo caramaMtAo ghulahimavaMtassa vAsaharapabvayassa samadharaNitale esa NaM cha joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM siharIkUDassavi, pAsassa NaM araho cha anukrama [187] Lunaturamom ~208~ Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [109] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [109] dIpa anukrama bhayAvAINa sadevamaNayAsare loe vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAIsaMpayA hotyA, abhicaMde NaM kulagare cha dhaNasayAI ur3a uccateNaM hotyA, vAsupuche the arahA kahiM purisasaehiM saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM paJcaie // 600 / sUtra 109 // 'culahimacaMtakUDasse'spAdi, iha mAvArtho-himavAn yojanazatocchritastatkUTaM ca paJcazatocchritaM iti sUtrokkamamtaraM bhavatIti, 'abhicaMde NaM kulakare'tti abhicandraH kulakaro'sthAmavasarpiNyAM sasAnAM kulakarANAM caturthaH, tasyocchyaH SaT dhanu zatAni paJcAzadadhikAni // 6.0 // camalataesu kappesu vimANA satta satta joyaNasayAI uI uccatteNaM 10, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa satta jiNasayA hotthA, samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta gheuvviyasayA hotthA, arihanemI NaM arahA satta vAsasayAI desUNAI kevalapariyAga pAuNittA siddhe buddhe jAvapahINe, mahAhimavaMtakUDassa NaM uvarilAo caramaMtAo mahAhimavaMtassa vAsaharapavvayassa samadharaNitale esa NaM satta joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM ruppikUDassavi // 700 sUtra 110 // zramaNasa bhagavato mahAvIrasya sapta jinazatAni kebalizatAnItyarthaH, tathA zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sapta vaikriyazatAni vaikriyalabdhimatsAdhuzatAnItyarthaH, 'ariDe'lAdi, 'desUNAIti catuHpaJcAzato dinAnAmUnAni, tatpramANatvAt chAnasthakAlakheti, 'mahAhimacaMte'tyAdI bhAvArtho'yaM-mahAhimavAn yojanazatayocchritastatkUTaM ca paJcazatocchritamiti sUtroktamantaraM bhavatIti // 7.. // [188] 3GRE% 18 sama. REnara A nmorary.orm ~ 209~ Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [111] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA mavAyA. prata sUtrAMka [111] mahAsukkasahassAresu dosu kappesu vimANA aTTa joyaNasayAI uDDe uccatteNaM 50, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe paDhame kaMDe a 112 sayAMge drusu joyaNasaesu vANamaMtarabhomejavihArA pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa aTThasayA aNuttarovavAiyANaM devANaM gaikallAzrIabhaya NANaM ThiikallANANaM AgamesibhadANaM ukkosiyA aNuttarovavAiyasaMpayA hotyA, imIse NaM rayaNapabhAe puDhavIe bahusamaramaNivRttiH Ao bhUmibhAgAo ahiM joyaNasaehiM sUrie cAra carati, arahao NaM ariTTanemissa aTTha sayAI vAINaM sadevamaNuyAsuraMmi logaMmi vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAIsaMpayA hotthA / / 800 sUtraM 111 // // 10 // patA 'imIse NamityAdi, prathamaM kANDaM kharakANDaM kharakANDasya SoDazavibhAgasya prathamavibhAgarUpaM ratnakANDaM, tatra yojanasahasrapramANe adha upari ca yojanazatadvayaM vimucyAnyeSvaSTasu yojanazateSu vaneSu bhavA vAnAste ca te vyantarAzca teSAM sambandhinaH bhUmivikAratvAdbhaumeyakAste ca te viharanti-krIDanti teviti vihArAzra-nagarANi cAnavyantarabhaumeyakavihArA iti, 'aTTha saya'tti aSTa zatAni, keSAmityAha-'aNuttarovavAiyANaM devANaM'ti deveSutpa-15 tyamAnatvAt devA dravyadevA ityarthaH teSAM gatiH-devagatilakSaNA kalyANa yeSAM te gatikalyANAsteSAmevaM sthitiH-1| trayastriMzatsAgaropamalakSaNA kalyANaM yeSAM te tathA teSAM, tathA tatazzyutAnAmAgamiSyad-AgAmi bhadra-kalyANaM // 10 // nirvANagamanalakSaNaM yeSAM te AgamiSyadbhadrAH teSAM, kimityAha-'ukkosie'tyAdi // 800 // ANayapANayAraNaaccuesu kappesu vimANA nava nava joyaNasayAI uDDe uccatteNaM pa0, nisaDhakUDassa NaM uparilAo siharatalAo HEREKAS29446415 dIpa anukrama [190] BRaitaram.org ~210 ~ Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - --------- mUlaM [112] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [112] dIpa anukrama [191] NisaDhassa vAsaharapavayassa same dharaNitale esa NaM nava joyaNasayAI abAhAe aMtare 50, evaM nIlavaMtakUDassavi, vimalavAhaNe NaM kulamare NaM nava dhaNusayAI uDe uccatteNaM hotyA, imIse the rayaNappabhAe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo navahiM joyaNasaehiM sabbuvarime tArArUve cAraM parai, nisadassa the vAsaharapabvayassa uvarillAo siharatalAo imIse the rayaNappabhAe puDhavIe paDhamassa kaMDassa bahumajjhadesabhAe esa NaM nava joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM nIlavaMtassavi // 900 sUtraM 112 // 'nisahakUDassa NamityAdi, ihAya bhAvaH-niSadhakUTaM paJcazatocchritaM niSadhazca catuHzatocchUita iti yathoktamantaraM bhavatIti // 900 // sabvevi NaM gevejavimANe dasa dasa joyaNasayAI uDDa uccatteNaM 50, sabvevi NaM jamagapayvayA dasa dasa joyaNasayAI uDDe uccateNaM pa0 dasa dasa gAuyasayAI uvheNaM pa0 mUle dasa dasa joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, evaM cittavicittakUDAvi bhANiyabbA, savvevi vaTTaveyapavayA dasa dasa joyaNasayAI uhUM uccatteNaM pa0 dasa dasa gAuyasayAI ubbaheNaM pa0 mUle dasa dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM pa0, savvastha samA pallagasaMThANasaMThiyA pa0, sabvevi NaM hariharissahakUr3A vakkhArakUDavajA dasa dasa joyaNasayAI uhuM uccatteNaM pa0, mUle dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM, evaM balakUDAvi naMdaNakUDavajA, arahAvi arihanemI dasa vAsasayAI savvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva savvadukkhappahINe, pAsassa NaM arahao dasa sayAI jiNANaM hotthA, pAsassa NaM arahamo dasa antevAsIsayAI kAlagayAI jAva savvadukkhappahINAI, paumaddahapuMDarIyadahA ya dasa dasa joyaNasayAI AyAmeNaM p0,| 1000 sUtra 113 // aNuttarovavAiyANaM devANaM vimANA ekArasa joyaNasayAI uhUM uccatteNaM pa0, pAsassa NaM arahao ikkArasa Insuranorm ~ 211~ Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [114] dIpa anukrama [193] "samavAya" samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRtti: // 104 // Jan Eucation t - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) savAI veubviyANaM hotyA / / 1100 sUtraM 114 / / mahApaumamahApuMDarImadahANaM do do joyaNasahassAiM AyAmeNaM pa0 | 2000 sUtraM 115 / / imIse NaM ravaNappabhAe puDhavIe vairakaMDassa uvarilAo carametAo lohiyakkhakaMDassa heDile caramaMte esa NaM tini joyaNasahassAI acAhAe aMtare pa0 / 3000 sUtraM 116 // tigicchikesaridahANaM cattAri cacAri joyaNasahassAiM jAyAmeNaM pa0 // 4000 sUtraM 117 // dharaNitale maMdarassa NaM pathvayassa bahumajjhadesabhAe ruyapaganAbhIo caudisiM patha 2 joyaNasahassAI athAhAe aMtare maMdarapaNyae pa0 // 5000 sUtraM 118 // sahassAre NaM kappe cha vimANAvAsasahassA 50 // 6000 sUtraM 119 // imIse NaM svaNappabhAe puDhavIe rayaNassa kaMDassa uvarillAoM caramaMtAo pulagassa kaMDassa hehile caramaMte esa NaM satta joyaNasahassAI avAhAe aMtare pa0 // 7000 sUtraM 120 // harivAsarammayANaM vAsA aTTa joyaNasahassA sAiregAI vitvareNaM pa0 // 8000 sUtraM 121 // dAhiNabharahassa NaM jIvA pAINapaDINAyayA duhao samudaM puTThA nava joyaNasahassAI AyAmeNa pa0 // 9000 sUtraM 122 // maMdare NaM paJcae dharaNitale dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM pa0 // 10000 sUtra 123 // jambUdIveNaM dIve egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pa0 / / 100000 sUtraM 124 // lavaNe NaM samudde do joyaNasayasahassA cakkavAlavikkhaMbheNaM pa0 / / 200000 sUtraM 125 // pAsassa NaM arahao tini sayasAhassIo sattAvIsaM ca sahassAI ukkosiyA sAviyAsaMpayA hotyA / / 300000 sUtre 126 // ghAyaikhaMDe NaM dIve cattAri joyaNasayasa issAI cakkavAlaviksaMbheNa pa0 // 400000 sUtraM 127 // laSaNassa NaM samudassa puracchimilAo caramaMtAo paJcacchimile caramaite esa rNa paMca joyaNasayasahassAiM aSAhAra aMtare pa0 / / 500000 sUtraM 128 // bharahe NaM rAyA cAuraMtacakavaTTI cha puSvasa For Parts Only mUlaM [114] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 212~ 128 sa mavAyA. // 104 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [129] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: - prata sUtrAMka [129] dIpa anukrama C4ACC yasahassAI rAyamajjhe vasicA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 600000 sUtra 129 // jambUdIvassa NaM dIvassa puracchimilAo veiyaMtAo ghAyaikhaMDacakvAlassa paJcacchimille caramaMte satta joyaNasayasahassAI avAhAe aMtare p0|| 700000 sUtra 130 / / mAhiMde NaM kappe aDha vimANAvAsasayasahassAI p0800000|| sUtraM 131 // ajiyassa NaM arahao sAiregAI nava ohinANisahassAI hotthA // 9000 sUtraM 132 // purisasIhe NaM vAsudeve dasa vAsasayasahassAI sacyAuyaM pAlaittA pakSamAe puDhavIe neraiesu neraiyattAe uvavanne // 1000000 sUtraM 133 // samaNe bhagavaM mahAvIre titthagarabhavaggahaNAo chadve poTTilabhavaggahaNe egaM vAsakoDiM sAmanapariyAgaM pAuNitA sahassAre kappe sabaDhavimANe devatAe uvavanne // 10000000 sUtra 134 // usamasirissa bhagavao carimassa ya mahAvIravaddhamANassa egA sAgarokmakoDAkoDI bavAhAe aMtare p0|| 100000000000000 sUrya 135 // 'savevi NaM jamage'tyAdi, uttarakuruSu nIlavarSadharasya-uttarataH zItAyA mahAnayA ubhayoH kUlayoDauM bamakAbhidhAnI parvatI staH, te ca paJcakhapyuttarakurupu dvayoyorbhAvAddaza, evaM 'cittavicittakUDAviti paJcasu devakuruSu yamakavattatsadbhAyAt paJca citrakUTAH paJca vicitrakUTA iti, 'saveSi NamityAdi, sarve'pi vRttA vaitAtyA viMzatiHzabdApAtyAdayaH, 'sadhevi NaM harI'sAdi, harikUTa vidyutbhAbhidhAne gajadantAkAravakSaskAraparvate harisahakUTaM tu mAlyavavakSaskAre, tAni ca paJcakhapi mandareSu bhASAt paJca paJca bhavanti sahasocchUitAni ca, 'vakkhArakUDapajatti zeSapakSaskArakUTemvevamuSavaM nAstyetevebAstrItyarthaH, evaM 'balakUDAviti paJcasu mandareSu paJca nandanavanAni teSu pratse [208] REscand murary.org ~ 213~ Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMge prata sUtrAMka [135] dIpa zrIsamavA- kamaizAnyA dizi balakUTAbhidhAnaM kUTamasti, tataH paJca, tAni sahasrocchUitAni ca, 'nandanakUDavaja'tti zeSANi nandanayaneSu pratyekaM pUrvAdidigavidigvyavasthitAni catvAriMzatsaMkhyAni nandanakUTAni varjayitvA, tAni sAhastrizrIabhaya kANi na bhavantItyarthaH / 'arahate'tyAdi, kumAratve trINi varSazatAnyanagAratve saptetyevaM daza zatAni, 'paumadahapuMDarI-18 vRtiH yahaha'tti pAhadaH zrIdevInivAso himavadvarSadharaparvatoparivartI puNDarIkahado lakSmIdevIniyAsaH zikharivarSadharopari-18 // 105|| vartIti // 1000 // 1100 // tathA mahApadmamahApuNDarIkahadau mahAhimavadrukmivarSadharayoruparivartinI hIbuddhidevyo-1 nivAsabhUtAviti // 2000 / / 'imIse NaM rayaNe'tyAdi, ayamiha bhAvArthaH-ratnaprabhApRthivyAH prathamasya poDazavi-17 dAbhAgasya kharakANDAbhidhAnakANDasya prathama ratnakANDaM vajrakANDaM nAma kANDaM dvitIyaM vaiyakANDaM tRtIya lohitA-151 kSikANDaM caturthaM tAni ca pratyekaM sAhasikANIti trayANAM yathoktamantaraM bhavatIti // 3000 // tigicchikesarihado TU |niSadhanIlavarSadharoparisthitI dhRtikIrtidevInivAsAviti // 4000 // 'dharaNitale' ityAdi, dharaNitale-dha-18 4raNyAM same bhUbhAga ityarthaH, 'ruyaganAbhIo'tti 'aTThapaeso ruyago tiriyaM logassa majjhayAraMmi / esappabhavo disANaM, eseva bhave aNudisANaM ||1||[assttprdesho rucakastiryaglokasya madhye / eSa prabhavo dizAmepa eva bhavedanudizAM // 10 // | // 1 // ] ti, rucaka eva nAbhicakrasya tumbamiveti rucakanAbhiH, tatazcatasRSvapi dikSu paJca paJca sahasrANi merustsy| dazasahasraviSkambhatvAditi // 5000 // 6000 // 'imIse NamityAdi, ratnakANDaM prathama pulakakANDaM saptamamiti: anukrama [214] ~214~ Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [135] dIpa saptasahasrANi // 7000 // 'harivAse'tyAdi, ihArthe gAthA -'harivAse igavIsA culasI ya sayA kalA ya ekA yatti // 8...||'daahinne tyAdi dakSiNo bhAgo bharatasyeti dakSiNArddhabharataM tasya jIveya jIvA-RjvI sImA 8 prAcIna-pUrvataH pratIcIna-pazcimataH AyatA-dIrghA prAcInapratIcInAyatA 'duhaoM'tti ubhayataH pUrvAparapAzcayorityarthaH, 4 samudra-lavaNasamudraM spRSTA-ghusavatI nava sahasrANyAyAmata ihoktA, sthAnAntare tutadvizeSo'yaM'naya sahasrANi sapta zatA-12 nyaSTacatvAriMzadadhikAni dvAdaza ca kalA' iti // 9000 // 10000 // 100000 // 200000 // 300000 / 400000 / 'lavaNe'tyAdi, tatra jambUdvIpasya lakSaM catvAri ca lavaNasyeti paJca // 500000 / 'jambUdIvassetyAdi, tatra lakSaM jambUdvIpasya dve lavaNasya catvAri dhAtakIkhaNDasyeti sapta lakSANyantaraM sUtroktaM bhavatIti 700000 // ajitasyAhaMtaH sAtirekANi navAvadhijJAnisahasrANi, atirekazcatvAri zatAni, idaM ca sahasrasthAnakamapi lakSasthAnakAdhikAre yadadhItaM tat sahasrazabdasAdhAdvicitratvAdvA sUtragatelekhakadoSAdveti // 900000 // |puruSasiMhaH paJcamavAsudevaH // 1000000 // 'samaNe'tyAdi, yato bhagavAn poTTilAbhidhAnarAjaputro babhUva, tatra varSakorTi pravrajyAM pAlitavAnityeko bhavaH, tato devo'bhUditi dvitIyaH, tato nandanAbhidhAno rAjasUnuH chatrApranagaryA jajJe iti tRtIyaH, tatra varSalakSaM sarvadA mAsakSapaNena tapastatvA dazamadevaloke puSpottaravaravijayapuNDarIkAbhidhAne vimAne devo'bhavaditi caturthastato brAhmaNakuNDagrAme RSabhadattatrAmaNasya bhAryAyA devAnandAbhidhAnAyAH kukSAbutpanna iti anukrama [214] Saintairatn a ~ 215~ Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [135] dIpa anukrama [214] mUlaM [135] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRti: // 106 // Jan Education T "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], paJcamastatakhyazItitame divase kSatriyakuNDagrAme nagare siddhArthamahArAjasva trizalAbhidhAnabhAryAyAH kukSAvindravacanakAriNA harinaigamepinAmnA devena saMhatastIrthakaratayA ca jAta iti SaSThaH, uktabhavagrahaNaM hi vinA nAnyadbhavagrahaNaM SaSThaM zrUyate bhagavata ityetadeva paSThabhavagrahaNatayA vyAkhyAtaM yasmAca bhavagrahaNAdidaM paSThaM tadapyetasmAt paSThameveti suSTucyate tIrthakara bhavagrahaNAtSaSThe poTTilabhavagrahaNe iti // 10000000 // 'usame tyAdi, 'usamasirissa' ci prAkRtatvena zrIRSabha iti vAcye vyatyayena nirdezaH kRtaH, ekA sAgaropamakoTAkoTI dvicatvAriMzatA varSasahasraiH kiJcitsAdhikairUnA'pyalpatvAdvizeSasyAvizeSitokteti // 100000000000000 // iha ya ete anantaraM saMkhyAkrama sambandhamAtreNa sambaddhA vividhA vastuvizeSA uktAsta eva viziSTatarasambandhasambaddhA dvAdazAGge prarUpyanta iti dvAdazAGgasyaiva kharUpamabhidhitsurAha dubAlasaMge gaNipiDage pa0 taM0 - AyAre sUyagaDe ThANe samavAe vivAhapannattI NAyAdhammakahAo uvAsagadasAo aMtagaDadasAo aNuttarovavAiyadasAo paNDAvAgaraNAI vivAgasue ditttthivaae| se kiM taM AyAre ?, AyAre NaM samaNANaM nimgaMthAgaM AyAragoyara viNayaveNaiyadvANagamaNacaMkamaNapamANajogajuMjaNa bhAsAsamitiguttI se jovahibhattapANa ugga maupAyaNaesaNAvi sohi suddhAsuggahaNavaya niyamatavovahANasuSpasatyamAhijai, se samAsao paJcavihe pa0, taM0 NANAyAre daMsaNAyAre carittAyAre tavAyAre viriyAyAre, AyArasya NaM parittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA saMkhejAo paDivattIo saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkhe AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH For Park Use Only ~ 216~ 135 sa mavAyA. // 106 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [136] jAo ninjucIo, se gaM aMgaThyAe paDhame aMge do suyakkhaMdhA paNavIsaM ajjhayaNA paMcAsII uddesaNakAlA paMcAsII samuddesaNakAlA aTThArasa padasahassAI padaggeNaM saMkhenA akkharA arNatA gamA aNatA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA nibaddhA NikAiyA jiNapaNNatA bhAvA ApavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti daMsijati nidaMsirjati uvadaMsibaMti, se evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApavijaMti paNNavibaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsiaMti / setaM AyAre // sUtraM 136 // 'duvAlasaMge' ityAdi, athavottarottarasaMkhyAkramasaMbaddhArthaprarUpaNamanantaramakAri, sAmprataM saMkhyAmAprasaMbaddhapadArthaprarUpaNAyopakramyate-'duvAlasaMge' ityAdi, tatra zrutaparamapuruSasyAGgAnIvAGgAni, dvAdazAGgAni-AcArAdIni yanitadvAdazAhU, guNAnAM gaNo'sthAstIti gaNI-AcAryastasya piTakamiva piTakaM-sarvakhabhAjanaM gaNipiTakaM, athavA gaNizabdaH paricchedavacanaH, tathA coktam-"AyAmi ahIe jaM nAo hoi samaNadhammo u / tamhA AyAragharo bhaNNai paDhamaM gaNiTThANaM ||1||[aacaare'dhiite yat jJAto bhavati zramaNadharmastu / tasmAdAcAradharo bhaNyate prathamaM gaNisthAnaM // 1 // ] paricchedasthAnamityarthaH, tatazca paricchedasamUho gaNipiTakaM, atra caivaM padaghaTanA-yadetadbhaNipiTakaM | tat dvAdazAGgaM prajJaptaM, tadyathA-AcAraH sUtrakRta ityAdi / 'se kiM tamikhAdi, atha kiM tadAcAravastu ? yahA apa4 koSamAcAraH, Acaryata iti vA AcAraH sAyAcarito jJAnAcAsevana vidhiritibhAvArSaH, etatpratipAdako pra CHECRESS dIpa anukrama [215] REaramKand Manmurary.au AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~217~ Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: SHENCE 136 sa prata sUtrAMka [136]] dIpa zrIsamavA- nyo'pyAcAra evocyate, 'AyAre gaM'ti anenAcAreNa karaNabhUtena zramaNAnAmAcAro vyAkhyAyata iti yogaH, athavA mavAyA. yAMge AcAre'dhikaraNabhUte Namiti vAkyAlaGkAre 'zramaNAnAM' tapa:zrIsamAliGgitAnAM 'nirgrandhAnAM savAyAbhyantaragrandharazrIamaya0hitAnAM, Aha-zramaNA nirgranthA eva bhavantIti vizeSaNaM kimarthamiti ?, ucyate, zAkyAdivyavacchedArtham , uktaM cavRtiH Ta "niggaMthasakatAvasageruyAjIca paMcahA samaNa'tti [nirgranthazAkyatApasagairikAjIvikAH paJcadhA zramaNAH] tatrA-18 // 10 // IRcAro-jJAnAdyanekabhedabhinnaH gocaro-bhikSAgrahaNavidhilakSaNo vinayo-jJAnAdivinayaH vainayika-tatphalaM krmkssyaadi| sthAna-kAyotsargopavezanazayanabhedAt trirUpaM gamanaM-vihArabhUmyAdiSa gatizcamaNa-upAzrayAntare zarIrazramavyapo-IN hArthamitastataH saJcaraNaM pramANaM-bhaktapAnAbhyavahAropadhyAdermAnaM yogayojanaM-khAdhyAyapratyupekSaNAdigyApAreSu pareSAM niyojanaM bhASAH-saMyatasya bhASAH satyAsatyAmRpArUpAH samitayaH-IsimityAdyAH paJca guptayo-manoguptyAdayastisraH tathA zayyA ca-vasatirupadhizca-vastrAdiko bhaktaM ca-azanAdi pAnaM ca-uSNodakAdIti dvandvaH, tathA udgamotpAdana-1, paNAlakSaNAnAM doSANAM vizuddhiH-abhAva udgamotpAdanaipaNAvizuddhistataH zayyAdInAmudgamAdivizuddhyA zuddhAnAM ta-12 thAvidhakAraNe'zuddhAnAM ca grahaNaM zayyAdigrahaNaM, tathA vratAni-mUlaguNA niymaaH-uttrgunnaastpupdhaanN-dvaadsh-15||107|| hai vidhaM tapaH, tata AcArazca gocarazcetyAdi yAvadguptayazca zayyAdigrahaNaM ca bratAni ca niyamAzca tapaupadhAnaM ceti samAhAradvandvastatastaca tatsuprazastaM ceti karmadhArayaH, etatsarvamAkhyAyate-abhidhIyate, eteSu AcArAdipadeSu yatra kaci-TV anukrama [215] AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~218~ Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [136] RC dIpa danyataropAdAne anyatarasya gatArthasyAbhidhAnaM tatsarvaM ttpraadhaanykhyaapnaarthmevetyvseymiti| 'se samAsao' ityAdi, |saHAcAro yamadhikRtya granthasyAcAra iti saMjJA pravarttate 'samAsataH' saMkSepataH paJcavidhaH prajJaptaH, tadyathA-jJAnAcAra ityAdi, tatra jJAnAcAraH-zrutajJAnaviSayaH kAlAdhyayanavinayAdhyayanAdirUpo vyavahAro'STadhA darzanAcAraH' samya|ktvavatAM vyavahAro niHzaGkitAdirUpo'dhA 'cAritrAcAraH' cAritriNAM samityAdipAlanAtmako vyavahAraH 'tapA-14 sAcAroM' dvAdazavidhatapovizeSAnuSThitiH 'vIryAcAroM' jJAnAdiprayojaneSu vIryasyAgopanamiti, 'AyAra'tti AcAragrahindhasya NamityalaGkAre 'parittA saMkhyeyA AdyantopalabdhernAnantA bhavantItyarthaH, kAH-vAcanAH-sUtrArthapradAnalakSaNAH, avasapiNyutsapiNIkAlaM vA pratItya, 'parIte ti saMkhyeyAnyanuyogadvArANi-upakramAdIni, adhyayanAnAmeva saMkhye4 yatvAt prajJApakavacanagocaratvAca 'saMkhejAo paDivattIo'tti dravyArthe padArthAMbhyupagamA matAntarANItyarthaH, pratipAyani(mAdhabhi)grahavizeSA vA 'saMkhejjA beDha'tti veSTakA:-chandovizeSAH, ekArthapratibaddhavacanasaGkaliketyanye, 'saMkhejjA siloga'tti zlokAH-anuSTupchandAMsi 'saMkhyAtAH 'niryuktayaH' niyuktAnAM-sUtre'bhidheyatayA vyavasthApitAnAmarthAnAM yuktiH-ghaTanA viziSTA yojanA niyuktayuktiH, etasmiMzca vAkye yuktazabdalopAniyuktirityucyate, etAzca nikSepaniyuktyAdyAH saMkhyeyA iti / 'se Na'mityAdi sa AcAro NamityalabAre 'aGgArthatayA' aGgalakSaNavastutvena prathamamaGgaM sthApanAmadhikRtya, racanApekSayA tu dvAdazamakaM, prathamaM pUrva tasya sarvapravacanAt pUrva kriyamANatvAditi, dvau zrutaskandhau-| anukrama [215] XIGHarayers AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~219~ Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- adhyayana prata sUtrAMka [136] vRttiH dIpa IP adhyayanasamudAyalakSaNI, paJcaviMzatiradhyayanAni, tadyathA-'satyapariNNA 1 logavijao 2 sIosaNija 3 saMmattaM I 136 sayAMge AvaMti 5 dhuya 6 vimoho 7 mahApariNo 8 vhaannsuyN9||1||' iti prathamaH zrutaskandhaH, "piMDesaNa 1 sejji 2 riyA 3 mavAyA. zrIabhaya bhAsajjAyA ya 4 vattha 5 pAesA 6 / uggahapaDimA 7 sattasattikkayA 14 bhAvaNa 15 vimuttI 16 // 2 // iti dvi | tIyaH zrutaskandhaH, evametAni nizIthavarjAni paJcaviMzatiradhyayanAni, tathA paJcAzItiruddezanakAlAH, kathaM ?, ucyate, // 18 // aGgasya zrutaskandhasyAdhyayanasyoddezakasya caiteSAM caturNAmapyeka evoddezanakAlaH, evaM zastraparijJAdiSu paJcaviMzatAvadhya yaneSu krameNa sapta 1 paT 2 catu 3 zcatuH 4 paT 5 paJca 6 aSTa 7 sapta 8 catu 9rekAdaza 10tri 11 tri 12 dvi13 dvi 14 dvi15 dvi 16 saMkhyA uddezanakAlAH SoDazakhadhyayaneSu zepeSu navasu navaiveti, iha saGgrahagAthA-'satta yara cha cau cauro cha paJca aTeva satta cauro ya / ekArA ti ti do do do do satteka eko y||1||'tti, evaM samudde4AzanakAlA api bhaNitavyAH, aSTAdaza padasahasrANi padAgreNa prajJaptaH, iha yatrArthopalabdhistatpadaM, nanu yadi dvI zruta-12 skandhau paJcaviMzatiradhyayanAnyaSTAdaza padasahasrANi padAgreNa bhavanti tato yadbhaNitaM "navavaMbhaceramaio aTThArasapada#sahassio beu"tti tatkathaM na virudhyate !, ucyate, yat dvau zrutaskandhAvityAdi tadAcArasya pramANaM bhaNitaM, ytpu-1||108| naraSTAdaza padasahasrANi tannavabrahmacaryAdhyayanAtmakasya prathamazrutaskandhasya pramANaM, vicitrArthabaddhAni ca sUtrANi, gurUpadezatasteSAmartho'vaseya iti, saMkhyeyAni akSarANi, veSTakAdInAM saMkhyeyatvAt , anantA gamAH, iha gamA:-a TEACHECARRY ACCE% anukrama [215] SARERatunintennational AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~220~ Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [136] dIpa 4%95450 thaMgamA gRhyante arthaparicchedA ityarthaH, te cAnantAH, ekasmAdeva sUtrAttattaddharmaviziSTAnantadhAtmakavastupratipatteH, anye tu byAcakSate-abhidhAnAbhidheyavazato gamA bhavanti, te cAnantAH, anantAH paryAyAH khaparabhedabhinnA akSarArthaparyAyA ityarthaH, parittAkhasA AkhyAyanta iti yogaH, vasantIti basA:-dvIndriyAdayate ca parIttA nAnantAH, evaMrUpatvAdeva teSAM, anantAH sthAvarA vanaspatikAyasahitAH, kiMbhUtA ete ?-'sAsayA kaDA nibaddhA nikAiya'tti zAzratAH dravyArthatayA avicchedena pravRtteH kRtAH paryAyArthatayA pratisamayamanyathAtvAvApternibaddhAH-sUtra eva prathitA nikAcitA-niyuktisaGgrahaNihetUdAharaNAdibhiH pratiSThitA jinaiH prajJaptA bhAvAH-padArthA anye'pyajIvAdayaH 'AghavijaMti'tti prAkRtazailyA AkhyAyante-sAmAnyavizeSAbhyAM kathyanta ityarthaH, prajJApyante nAmAdibhedAbhidhAnena, prarUpyante nAmAdikharUpakathanena, yathA 'pajjAyANabhidheya mityAdi, darzyante upamAmAtrataH 'yathA gaurgavayastathA' ityAdi, nidayante hetudRSTAntopanyAsena upadayante upanayanigamanAbhyAM sakalanayAbhiprAyato veti, sAmpratamAcArAGgagrahaNaphalapratipAdanAyAha-se eva'mityAdi, sa ityAcArAgagrAhako gRhyate, 'evaM Aya'tti asmin bhAvataH samyagadhIte satyevamAtmA bhavati, taduktakriyApariNAmAvyatirekAt sa eva bhavatItyarthaH, idaM ca sUtraM pustakeSu na dRSTaM nandyAM tu razyate itIha vyAkhyAtamiti, evaM kriyAsArameva jJAnamiti khyApanArthaM kriyApariNAmamabhidhAyAdhunA jJAnamadhikRtya Aha-'evaM nAya'tti idamadhIya evaM jJAtA bhavati yathaivehoktamiti, 'evaM vinAya'tti vividho viziSTo vA jJAtA anukrama [215] 39sama -% ARTMurary.org AcAra aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya: ~ 221~ Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - --------- mUlaM [136] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- 137 sU kRtAGga. yoge prata sUtrAMka [136]] zrIabhaya vRttiH // 10 // dIpa vijJAtA evaM vijJAtA bhavati-tatrAntarIyajJAtA bhavati, tatrAntarIyajJAtRbhyaH pradhAnatara ityarthaH, "evaM mityAdi ni- gamanavAkyaM, evaM-anena prakAreNAcAragocaravinayAdabhidhAnarUpeNa 'caraNakaraNaprarUpaNatA AkhyAyata' iti caraNa- vratazramaNadharmasaMyamAdyanekavidhaM karaNaM-piNDavizuddhisamityAdyanekavidhaM tayoH prarUpaNatA-prarUpaNaiva AkhyAyate i. tyAdi pUrvavaditi, 'settaM AyAre'tti tadidamAcAravastu athavA so'yamAcAro yaH pUrva dRSTa iti // 1 // se kiM taM sUagaDe ?, suagaDe NaM sasamayA sUijaMti parasamayA sUiti sasamayaparasamayA sUijjati jIvA sUijjati ajIvA sUijati jIvAjIvA sUijaMti logo sUijati alogo sUijati logAlogo suijati, sUagaDe gaM jIvAjIvapuNNapAvAsavasaMvaraninjaraNabaMdhamokkhAvasANA payatyA suiaMti, samaNANaM acirakAlapabvaiyANaM kusamayamohamohamaimohiyANaM saMdehajAyasahajabuddhipariNAmasasaiyANaM pAvakaramalinamaiguNavisohaNatyaM asIassa kiriyAvAiyasayassa caurAsIe akiriyavAINaM sattaDIe aNNANiyavAINaM battIsAe veNaiyavAINaM tiNDaM tevaTThINaM aNNadiTThiyasayANaM bUI kicA sasamae ThAviati NANadiTuMtavayaNaNissAraM suhudarisayaMtA vivihavittharANugamaparamasabbhAvaguNavisiTThA mokkhapahoyAragA udArA aNNANatamaMdhakAraduggesu dIvabhUA sovANA ceva siddhisugaigihuttamassa NikkhobhanippakaMpA suttatthA, suyagaDassa NaM parittA vAyaNA saMkhejA aNubhogadArA saMkheAmao paDhivasIo saMkhenA vema saMkhebA silogA saMkhejAo nijjuttIo, se NaM azayAe doce aMge do suyakkhaMdhA tevIsaM ajjhayaNA tettIsaM udesaNakAlA tettIsaM samudesaNakAlA chattIsaM padasahassAI payaggeNaM pa0 saMkhejA akkharA aNaMtA gamA arNatA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA ApavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti nida anukrama [215] % // 109|| -ROGRE5%95% REairat na murary.org AcAra agasUtrasya zAztrIyaparicaya:, sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~ 222~ Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [137]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [137] dIpa sijati uvadaMsiaMti, se evaM AyA evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA AdhaviaMti paNNavijati parUviaMti nidaMsirjati uvadaMsirjati, se taM sUagaDe 2 // sUtraM 137 // 'se kiM taM sUyagaDe' 'sUca sUcAyA~' sUcanAt sUtraM sUtreNa kRtaM sUtrakRtamiti rUDhyocyate, 'sUyagaDeNaM ti sUtrakRtena sUtrakRte vA khasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyaM, tathA sUtrakRtena jIvAjIvapuNyapApAzravasaMvaranirjarAbandhamokSAvasAnAH padArthAH sUyante, tathA 'samaNANa mityAdi, atra zramaNAnAM matiguNavizodhanArthe khasamayaH sthApyata iti vAkyArthaH, tatra zramaNAnAM kiMbhUtAnAM ?-acirakAlapravajitAnA, cirakAlapraprajitA hi nirmalamatayo bhavanti, aharnizana zAstraparicayAbahuzrutasaMparkAceti, punaH kiMbhUtAnAM ?-'kusamayamohamohamaimohiyANa'ti kutsitaH samayaH-siddhAnto yeSAM te kusamayAH-kutIrthikAsteSAM mohaH-padArtheSvayathAvabodhaH kusamayamohastasmAdyo mohaH-zrotRmanomUDhatA tena matirmohitA-mUDhatAM nItA yeSAM te kusamayamohamatimohitAH, athavA kusamayAH-kusiddhAntAsteSAM oghaH-18 saMgho makArastu prAkRtatvAt tasmAdyo mohaH-zrotRmanomUDhatA tena matirmohitA yeSAM te kusumayaughamohama18| timohitAH, athavA kusamayAnAM-kutIthikAnAM moho.mogho vA-zubhaphalApekSayA niSphalo yo mohastena matirmo hitA yeSAM te kusamayamohamohamatimohitAH kusamayamoghamohamatimohitA vA teSAM, tathA saMdehAH-vastutatvaM prati saM-| zayAH kusamayamohamatimohitAnAmiti vizeSaNasAnnidhyAt kusamayebhyaH sakAzAt (te) jAtA yeSAM te sandehajAtAH, anukrama [216] Alainasurary.orm sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 223~ Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [137]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [137] vRttiH dIpa zrIsamaSA-1 tathA sahajAt-khabhAvasampannAt na kusamaya zravaNasampannAduddhipariNAmAt-matikhabhAvAt saMzayo jAto yeSA te saha-1|137 sUyA~ge jabuddhipariNAmasaMzayitAH sandehajAtAzca sahajabuddhipariNAmasaMzayitAzca ye te tathA teSAM zramaNAnAmiti prakramaH, kRtAta. zrIamaya0 kimata Aha-'pApakaroM' viparyayasaMzayAtmakatvena kutsitapravRttinivandhanatyAdazubhakarmaheturata eva ca malinaH-svarU pAcchAdanAdanirmalo yo matiguNo-buddhiparyAyastasya vizodhanAya-nirmalatvAdhAnAya paapkrmlinmtigunnvisho||11|| zodhanArtha / 'asIyassa kiriyAvAiyasayassa'tti azItyadhikasya kriyAvAdizatasya vyUhaM kRtvA khasamayaH sthApyata iti / yogaH, evaM zeSeSvapi padeSu kriyA yojanIyeti, tatra na kartAraM vinA kriyA saMbhavatIti tAmAtmasamavAyinI vadanti ye tacchIlAca te kriyAvAdinaH, te punarAtmAdyastitvapratipattilakSaNa amunopAyenAzItyadhikazatAsaMkhyA vijJeyAH-jIvAjIvAzravabandhasambaranirjarApuNyApuNyamokSAkhyAnnava padArthAn viracayya paripATyA jIvapadArtha-12 sAdhaH svaparabhedAvupanyasanIyau, tayoradho nityAnityabhedau, tayorapyadhaH kAlezvarAtmaniyatikhabhAvabhedAH paJca nyasanIyAH, punaritthaM vikalpAH kartavyAH-asti jIvaH khato nityaH kAlata ityeko vikalpo, vikalpArthazvAyaM-18 // 110 // hai vidyate khalyAtmA khena rUpeNa nityazca kAlavAdinaH, uktenaivAbhilApena dvitIyo vikalpa IzvarakAraNikasya, tRtIyaH AtmavAdinazcaturtho niyativAdinaH paJcamaH svabhAvavAdinaH, evaM khata ityaparityajatA labdhAH paJca vikalpAH, parata ityanenApi paJca labhyante, nityatvAparityAgena caite daza vikalpAH, evamanityatvenApi dazaiva, evaM viMzatirjIvapadA anukrama [216] Anitaram.org sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 224 ~ Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [137] dIpa anukrama [216] "samavAya" samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) Ja Etication I sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, thena labdhAH, ajIvAdiSvapyaSTAvevameva pratipadaM viMzatirvikalpAnAmato viMzatirnavaguNA zatamazItyuttaraM kriyAvAdinAmiti, 'caurAsIe akiriyavAINaM' ti eteSAM ca svarUpaM yathA nandyAdiSu tathA vAcyaM, navarametayAkhyAne puNyApuNyavarNAH sapta padArthAH sthApyante, tadadhaH khataH paratazceti padadvayaM tadadhaH kAlAdInAM pachI yacchA nyasyate, tatazca | nAsti jIvaH svataH kAlata ityeko vikalpaH evamete caturazItirbhavanti / 'sattaTThIe annANiyavAINaM ti ete'pi tathaiva, navaraM jIvAdInnava padArthAnutpattidazamAnupari vyavasthApyAdhaH sapta sadAdayaH sthApyAH, tadyathA sattvamasatvaM sadasattvamavAdhyatvaM sadavAcyatvamasadavAcyatvaM sadasadavAcyatvamiti, tatra ko jAnAti jIvasya sattvamityeko vikalpaH, evamasattvamityAdi, tata ete sapta navakAstriSaSTiH, utpattestvAdyA eva catvAro vAcyAH, ityevaM saptaSaSTiriti, tathA 'battIsAe veNaiyavAINaM'ti, ete caivaM suranRpatijJAtiyatisthavirAdhamamAtRpitRRNAM pratyekaM kAyavAGmanodAnecaturddhA vinayaH kArya ityabhyupagamavanto dvAtriMzaditi / evaM caiteSAM caturNA vAdiprakArANAM mIlane trINi triSaSTyadhikAni janyadRSTizatAni bhavantyata ucyate- 'tinha 'mityAdi, 'vaha kica'tti pratikSepaM kRtvA 'khasamayo' jainasiddhAntaH sthApyate, yata evaM sUtrakRtena vidhIyate atastatsUtrArthayoH kharUpamAha-'nANe' tyAdi, nAnA- anekavidhAH vadubhiH prakArairityarthaH, 'ditavayaNa nissAraMti syAdvAdinA pUrvapakSIkRtAnAM pravAdinAM khapakSasthApanAya yAni dRSTAntavacanAnyupalakSaNatvAddhetuvacanAni ca tadapekSayA nissAraM sAratAzUnyaM pareSAM matamiti gamyate, suSThu - punarapratikSepa For Pass Use Only mUlaM [137] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 225 ~ rary org Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [137]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [137] vRttiH dIpa zrIsamavA-hANIyatvena darzayantau-prakaTayantI tathAvidhazcAsau satpadaprarUpaNAdhanekAnuyogadvArAzritatvena vistArAnugamazca-anugamayAMge nIyAnekajIvAditattvAnAM vistarapratipAdanaM vividhavistArAnugamaH tayA paramasadbhAvaH-atyantasatyatA vastUnAmaidamparya vakRtAGga zrIabhaya mityarthastAveva guNau tAbhyAM viziSTau vividhavistArAnugamaparamasadbhAvaguNaviziSTau 'mokkhapahoyAraga'tti mokSapathAva tArako, samyagdarzanAdipu prANinAM pravartakAvityarthaH, 'udAra'tti udArAH sakalasUtrArthadoSarahitatvena nikhiltdgunn||11|| sahitatvena ca, tathA'jJAnameva tamaH-andhakAramAtyantikAndhakAramadhavA prakRSTamajJAnamajJAnatamaM tadevAndhakAramajJAna tamo'ndhakAramajJAnatamo'ndhakAramajJAnatamAndhakAraM vA tena ye durgA-duradhigamAste tathA teSu tatvamArgeSyiti gamyate / 'dIvabhUya'tti prakAzakAritvAddIpopamo 'sovANA ceva'tti sopAnAnIva-unnatArohaNamArgavizeSa iva siddhisugatigRho-13 ttamasya-siddhilakSaNA sugatiH siddhisugatirathavA siddhizca sugatizca-sudevatvasumAnuSatvalakSaNA siddhisugatI talakSaNaM yahahANAmuttamaM gRhottama-varaprAsAdastasya siddhisugatigRhottamasyArohaNa iti gamyate 'nikkhobhanippakaMpatti niHkSobhI vAdinA kSobhayituM-cAlayitumazakyatvAt niSprakampau kharUpato'pISavyabhicAralakSaNakampAbhAvAt , kAvityAha ?'sUtrArthoM' sUtraM cArthazca-niyuktibhASyasaGgrahaNivRtticUrNipaJjikAdirUpa iti sUtrArthoM, zepaM kaNThyaM yAvat 'settaM sUya-18 // 11 // gaDe'tti, navaraM trayaviMzaduddezanakAlAH-'cau 4 tiya 3 cauro 4 do 2 do 2 ekArasa ceva huMti ekasarA / satteva mahajhayaNA egasarA bIyasuyakhaMdhe // 1 // ' ityato gAthAto'vaseyA iti // 2 // % anukrama [216] 45645% SantaurantATI sUtrakRta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 226~ Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [138] se ki taM ThANe 1, ThANeNaM sasamayA ThAvijanti parasamayA ThAvinaMti sasamayaparasamayA ThAvinaMti jIvA ThAvijaMti ajIvA ThAviaMti jIvAjIvA0 logA0 alogA0 logAlogA ThAviaMti, ThANeNaM davvaguNakhettakAlapaaba payatthANaM-'selA salilA ya samudA sUrabhavaNavimANa Agara nndiio| Nihio purisajAyA sarA ya gocA ya joisaMcAlA // 1 // ekavihavattavvayaM duvidda jAva dasavihavattabvayaM jIvANa poggalANa ya logaTThAI ca NaM parUvaNavA ApavijaMti, ThANassa NaM parittA vAyaNA saMkheA aNuogadArA saMkhejAgo paDivattIo saMkheA veDhA saMkhejA silogA saMkheAo saMgahaNIo, se gaM aMgadvayAe taie aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjayaNA ekavIsa uddesaNakAlA pAvattari payasahassAI payaggeNaM pa0, saMkhejA akkharA aNatA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNatA bhAvA ApavijaMti paNNavinaMti parUviaMti nidaMsirjati uvadaMsiaMti, se evaM AyA evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApavijaMti, settaM ThANe 3 // sUtraM 138 // 'se kiM taM ThANe ityAdi, atha kiM tat sthAnaM ?, tiSThantyasmin pratipAdyatayA jIvAdaya iti sthAnaM, tathA cAha'ThANeNa mityAdi, sthAnena sthAne vA jIvAH sthApyante yathAvasthitakharUpapratipAdanAyeti hRdayaM, zeSaM prAyo nigadasiddhameva, navaraM ThANeNa ityasya punarucAraNaM sAmAnyenaiva pUrvoktasyaiva sthApanIyavizeSapratipAdanAya vAkyAntaramidamiti jJApanArtha, tatra 'davaguNakhettakAlapajabatti prathamAvahuvacanalopAdravyaguNakSetrakAlaparyavAH padArthAnAM-jIvAdInAM sthAnena sthApyante iti prakramaH, tatra dravyaM dravyArthatA yathA jIvAstikAyo'nantAni dravyANi guNaH-khabhAvo yathopayogakhabhAvo jIvaH kSetraM-yathA asaMkhyeyapradezAvagAhano'sau, kAlo yathA anAdyaparyavasitaH, paryavA:-kAlakRtA avasthA A4%ACCCCC dIpa anukrama [217 -219] SCRS SAREsamand unaramorg sthAna aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~ 227~ Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [138] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka bRti : [138] dIpa zrIsamavA- yathA nArakatvAdayo bAlatyAdayo veti, 'selA' ityAdi gAthAvizeSaH, tatra zailA-himavadAdiparvatAH sthApyante sthA-I|138syA yathA nArakara yAMge 18|neneti yogaH sarvatra, salilAca gaGgAdyA mahAnadyaH samudrA:-lavaNAdayaH sUrA:-AdityA bhavanAniH-amurAdInAM nAGga. zrIabhaya vimAnAni candrAdInAM AkarAH-suvarNAdhutpattibhUmayo nadyaH-sAmAnyA mahIkosIprabhRtayo nidhayaH-cakravartisamba-18 |ndhino naisadiyo nava 'purisajAya'tti puruSaprakArA unnatapraNatAdibhedAH pAThAntareNa 'pussajoya'tti uplkssnn||112|| tvAt puSyAdinakSatrANAM candreNa saha pazcimAgrimobhayapramaIkAdiyogAH kharAzca-paDjAdayaH sapta gotrANi ca-kAzyapAdIni ekonapaJcAzat , 'joisaMcAlaya'tti jyotiSaH-tArakarUpasya saJcalanAni 'tihiM ThANehiM tArArUve calejA | ityAdinA sUtreNa sthApyante sthAneneti prakramaH / 1 / tathA ekavidhaM ca tadvaktavyaM ca-tadabhidheyamityekavidhavaktavyaM 4 prathame adhyayane sthApyata iti yogaH, evaM dvividhavaktavyakaM dvitIye'dhyayane, evaM tRtIyAdiSu yAvaddazavidhavaktavya dazame'dhyayane, tathA jIvAnAM pudgalAnAM ca prarUpaNatA''khyAyata iti yogaH, tathA 'logaTThAI ca NaM ti lokasthAyinAM caTU dharmAdharmAstikAyAdInAM parUpaNatA-prajJApanA, zeSamAcArasUtravyAkhyAnavadayaseyaM, navaramekaviMzatiruddezanakAlAH, hai kathaM ?, dvitIyatRtIyacaturtheSvadhyayaneSu catvArazcatvAra uddezakAH paJcame traya ityete paJcadaza, zeSAstu pada, paNNAmadhyaya- & // 11 // nAnAM SaDuddezanakAlatvAditi 'vAyattari padasahassAI'ti aSTAdazapadasahasramAnAdAcArAdviguNatvAt sUtrakRtasya tito'pi dviguNatvAt sthAnakheti // 3 // anukrama [217 219] Saintairatun DU sthAna aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 228~ Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [139] dIpa anukrama [220] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [139] Jan Education * 364 364 se kiM taM samavAe?, samavAeNaM sasamayA sUijeti parasamayA sUiti sasamayaparasamayA sUiti jAva logAlogA sUiti, samaare ekAyANaM gANaM guttariyaparivuDDIe duvAlasaMgassa ya gaNipiDagassa pahavagge samaNugAijara ThANagasayassa vArasavihavittharassa suyaNANassa jagajIvahiyassa bhagavao samAseNaM samoyAre Ahijjati, tattha ya NANAvihapagArA jIvAjIvA ya vaNiyA vitthareNa avarevi a bahuvidyA visesA naragatiriyamaNuasuragaNANaM AhArussAsa lesA AvAsa saMkhaAyayapyamANaDavavAyacavaNauggahaNovahiveyaNa vihANauvaogajogAIdiyakasAya vividhA ya jIvajoNI vikkhaMbhussehaparirayappamANaM vihivisesA ya maMdarAdINaM mahIdharANaM kulagaratitthagaragaNaharANaM sammattamarahAddivANa cakkINaM ceva cakkaharahalaharANa ya vAsANa ya nigamA ya samAe error ya evamAda ettha virathareNaM atthA samAhijaMti, samavAyassa NaM paritA vAyaNA jAva se NaM aGgaTTayAe cautthe aMge ege asaNe ege sukhaMdhe ege uddesaNakAle ege caDayAle padasahasse padagoNaM pa0, saMkhejANi akkharANi jAva caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti, settaM samavAe 4 // sUtraM 139 // 'se kiM tamityAdi, atha ko'sau samavAyaH 1, sUtreSu prAkRtatvena vakAralopAt samAye ityuktaM, samavAyanaM samavAyaH samyak pariccheda ityarthaH, taddhetuzca grantho'pi samavAyaH, tathA cAha- samavAyena samavAye vA svasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyaM, tathA samavAyena samavAye vA 'egAiyANaM'ti ekadvitricaturAdInAM zatAntAnAM koTA koTyantAnAM vA 'ega sthANaM ti eke ca te arthAzcetyekArthAsteSAM ayamarthaH ekeSAM keSAJcit na sarveSAM nikhilAnAM vaktumazakyatvAdarthAnAM - samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Par Lise Only ~ 229~ Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamayA- yAMge 139 samavAyA. zrIabhaya prata sUtrAMka [139] vRttiH // 113 // %20S4A dIpa jIvAdInAM 'eguttariya'tti eka uttaro yasyAM sA ekottarA saiya ekotarikA, iha prAkRtatvAt ikhatvaM, 'parivuhiyatti parivRddhizceti samanugIyate samavAyeneti yogaH, tatra ca parivarddhanaM saMkhyAyAH samavaseyaM, cazabdasya cAnyatra sambandhAdekotarikA anekotarikA ca, tatra zataM yAvadekotarikA parato'nekottariketi, tathA dvAdazAGgasya ca gaNipiTakasya 'pallavagge'tti paryavaparimANaM abhidheyAditaddharmasaMkhyAnaM yathA 'parittA tasA' ityAdi paryavazabdasya ca palava'tti nirdezaH prAkRtatvAt paryaGkaH palyaGka ityAdiyaditi, athavA palavA ica pallavAH-avayavAstatparimANaM 'samaNugAijjati'tti-samanugIyate-pratipAdyate, pUrvoktamevArtha prapaJcayannAha-'ThANagasayassa'tti sthAnakazatasyaikAdInAM zatAntAnAM saMkhyAsthAnAnAM tadvizeSitAtmAdipadArthAnAmityarthaH, tathA dvAdazavidho vistaro yassAcArAdibhedena tat dvAdazavidhavistaraM tasya zrutajJAnasya-jinapravacanasya, kiMbhUtasya ?-jagajIvahitasya, 'bhagavataH' zrutAtizayayuktasya 'samAsena' saMkSepeNa samAcAra:-pratisthAnaM pratyakSaM ca vividhAbhidhAyakatvalakSaNo vyavahAraH 'AhijaItti AkhyAyate, atha samAcArAbhidhAnAnantaraM yaduktaM tadabhidhAtumAha-'tattha yetyAdi, 'tattha ya'tti tatraiva samavAye iti yogaH nAnA-2 vidhaH prakAro yeSAM te nAnAvidhaprakArAH tathAhi-ekendriyAdibhedena paJcaprakArA jIvAH punarekaikaH prakAraH paryAptA-18 paryAptAdibhedena nAnAvidhaH, 'jIvAjIvA ya'tti jIvA ajIvAzca varNitA 'vistareNa' mahatA vacanasandarbhaNa, apare'pi |ca bahuvidhA 'vizeSA' jIvAjIvadharmA varNitA iti yogaH, tAneva lezaMta Aha-'narayetyAdi, 'narayatti nivAsanivA anukrama [220] // 11 // SAREaratunintentional samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~230~ Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - --------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 997-6 prata sUtrAMka [139] dIpa sinAmabhedopacArAnnArakAH, tatadha nArakatiryagmanujasuragaNAnAM sambandhina AhArAdayaH, tatra AhAraH-ojajAhArAdirAbhogikAnAbhogikakharUpo'nekadhA ucchvAso'nusamayAdikAlabhedenAnekadhA lezyA kRSNAdikA poDhA AvAsasaMkhyA yathA narakAvAsAnAM caturazItirlakSANItyAdikA AyatapramANamAvAsAnAmeva saMkhyAtAsaMkhyAtayojanAyAmatA upalakSaNatvAdasya viSkambhavAhalyaparidhimAnAnyapyatra draSTavyAni, upapAta ekasamayenaitAvatAmetAvatA vA kAlavyavadhAnenotpattiH cyavanamekasamayenaitAvatAmiyatA vA kAlavyavadhAnena maraNaM, avagAhanA-zarIrapramANamaGgulAsaMkhyeyabhAgAdi avadhiH-aGgulAsaMkhyeyabhAgakSetraviSayAdi vedanA-zubhAzubhakhabhAvA vidhAnAni-bhedA yathA saptavidhA nArakA ityAdi upayogaH-AbhinivodhikAdirvAdazavidhaH yogaH-paJcadazavidhaH indriyANi-paJca dravyAdibhedA viMzativarSA zrotrAdicchidrAdyapekSayA'STau vA kapAyAH-krodhAdayaH AhArathocchvAsazcetyAdindvastataH kaSAyazabdAtprathamAbahuvacanalopo draSTavyaH tathA vividhA ca jIvayoniH-sacittAdikaM jIvAnAmutpattisthAnaM, tathA viSkambhotsedhaparirayapramANaM vidhivizeSAzca mandarAdInAM mahIdharANAmiti, tatra viSkambho-vistAra utsedhaH-uccatvaM parirayaH-paridhiH vidhivizeSA iti vidhayo-bhedA yathA mandarA jambUdvIpIyadhAtakIkhaNDIyapauSkarArddhikabhedAtridhA tadvizeSastu jambUdvIpako lakSothaH zeSAstu paJcAzItisahasrocchritA iti, evamanyeSvapi bhAvanIyaM, tathA kulakaratIrthakaragaNadharANAM tathA samastabharatAdhipAnAM-cakriNAM caiva tathA cakradharahaladharANAM ca vidhivizeSAH samAzrIyanta iti yogaH, tathA varSANAM anukrama [220] CG SantaratundiKI samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~231~ Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [139] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- yAMge 139 samavAyA. prata sUtrAMka [139] vRtiH // 11 // dIpa ca-bharatAdikSetrANAM nirgamAH-pUrvebhyaH uttarepAmAdhikyAni 'samAe'tti samavAye caturthe aGge varNitA iti prakramA athaitannigamayannAha-ete coktAH padArthA anye ca ghanatanuvAtAdayaH padArthAH, evamAdayaH-evaMprakArAH atra samavAye vistareNArthAH samAzrIyante, aviparItakharUpaguNabhUSitA buddhyA'GgIkriyanta ityarthaH, athayA samasyante-kuprarUpaNAbhyaH | samyakaprarUpaNAyAM kSipyante, zeSa nigadasiddhamAnigamanAditi // 5 // se ki ta viyAhe 1, viyAheNa sasamayA viAhiaMti parasamayA viAhiaMti sasamayaparasamayA viAhiti jIvA vibhAhijeti ajIvA viAhijati jIvAjIvA viAhiaMti loge viAhijai aloe viyAhijai logAloge viAhijai, viyAheNaM nANAvihasuranariMdarAyarisivivihasaMsaiapucchiyANa jiNeNaM vitthareNa bhAsivANaM davvaguNakhetakAlapajavapadesapariNAmajahacchiTTiyabhAvaaNugamanikkhevaNayappamANasuniuNovakkamavivihappakArapagaDaphyAsiyANaM logAlogapayAsiyANaM saMsArasamuddaruMdauttaraNasamatthANaM suravaisaMpUjiyANaM bhaviyajaNapayahiyayAbhinaMdiyANaM tamarayavidhUsaNANaM sudidIvabhUyaIhAmatibuddhivaddhaNANaM chacIsasahassamaNUNayANaM vAgaraNANaM daMsaNAo subatthabahuvihappagArA sIsahiyatyA ya guNamahatthA, viyAhassa paM parittA vAyaNA saMkhezA aNuogadArA saMkhejAo paDibattIo saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkhejAo nijjuttIo, se gaM aMgavayAe paJcame aMge ege suyakkhaMdhe ege sAirege ajAyaNasate dasa uddesagasahassAI dasa samuddesagasahassAI chattIsaM vAgaraNasahassAI caurAsII payasahassAI payaggeNaM paNNattA, saMkhebAI akkharAI aNatA gamA aNaMtA paJjavA parittA tasA arNatA thAvarA sAsayA kaDA NicaddhA NikAiyA jiNa CREAK anukrama [220] // 114 // samavAya aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, viyAha (bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~232~ Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [140] dIpa anukrama [221] OMOMAIRS paNNatA bhAvA ApaviaMti paNNavijaMti parUvijaMti nidaMsiaMti ubadaMsiaMti, se evaM AyA se evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApavijaMti, settaM viyAhe 5 // sUtraM 140 // 'se kiM taM viyAhe' ityAdi, atha keyaM vyAkhyA ?, vyAkhyAyante arthA yasyAM sA vyAkhyA, viyAhe iti ca linirdezaH prAkRtatvAt , 'vivAheNaM'ti byAkhyayA vyAkhyAyAM vA sasamayA ityAdIni nava padAni sUtrakRtavarNake vyAkhyAtatvAdiha kaNThyAni, 'biyAheNa mityAdi, nAnAvidhaiH suraiH narendraH rAjarSibhizca vivihasaMsaiya'tti vividhasaMzayitaiH-vividhasaMzayavadbhiH pRSTAni yAni tAni tathA teSAM nAnAvidhasuranarendrarAjaRSivividhasaMzayitapRSTAnAM vyAkaraNAnAM patriMzatasahasrANAM darzanAt zrutArthA vyAkhyAyanta iti pUrvApareNa vAkyasaMbandhaH, punaH kiMbhUtAnAM vyAkaraNAnA ?'jinene ti bhagavatA mahAvIreNa 'vitthareNa bhAsiyANaM' vistareNa bhaNitAnAmityarthaH, punaH kiMbhUtAnA ?-'da'tyAdi, dravyaguNakSetrakAlaparyavapradezapariNAmAvasthAyathAstibhAvA'nugamanikSepanayapramANasunipuNopakramairvividhaprakAraiH praphaTaH pradarzito yaiAkaraNaistAni tathA teSAM, tatra dravyANi-dharmAstikAyAdIni guNA-jJAnavarNAdayaH kSetraM-AkAzaM kAla:samayAdiH paryavAH-svaparabhedabhinnA dharmAH athavA kAlakRtA avasthA navapurANAdayaH paryavAH pradezA-niraMzAvayavAH pariNAmA:-avasthAto'vasthAntaragamanAni yathA-yena prakAreNAstibhAvaH astitvaM-sattA yathA'stibhAvaM anugamaHsaMhitAdivyAkhyAnaprakArarUpaH uddezanirdezanirgamAdidvArakalApAtmako vA nikSepo-nAmasthApanAdravyabhAvairvastuno 20 sama0 For P OW Kamurary.au viyAha/(bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~233~ Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: khyApana prata c sUtrAMka zrIjabhaya vRttiH [140] dIpa zrIsamavA- nyAsaH 'nayapramANe nayA-gamAdayaH sapta drampAstikaparyAvAstikodAt jJAnanayakriyAnayabhedAnnizcayavyavahArabhedAvara 140vyAyAMge dvau te eva tAva kA pramANa-pastutattvaparicchedanaM nayapramANa tathA sunipugaH-susUkSmaH sunipuNo vA suSTu nizcita18 guNa upakramaH-AnupUAdiH, vividhaprakAratA caiSAM bhedabhaNanata evopadarziteti, punaH kiMbhUtAnAM byAkaraNAnAM ?, ptisUtrA. lokAloko prakAzito yeSu tAni tathA teSAM, tathA 'saMsArasamuddaruMda uttaraNasamatvANaM ti saMsArasamudrasya ruNdsy-vi||115stiirnnsy uttaraNe-tAraNe samarthAnAmityarthaH ata eva surapatisaMpUjitAnAM-pracchakanirNAyakapUjanAt sUkatvena zlASita tvAdvA tathA 'bhaviyajaNapayahiyayAbhiNaMdiyANaM'ti bhavyajanAnAM-bhavyaprANinAM prajA-loko bhavyajanaprajA bhavyajanapado vA tasyAstasya vA hRdayaiH-cittairabhinanditAnA-anumoditAnAmiti vigrahaH, tathA tamorajasI-ajJAnapAtake vidhvaMsayati-nAzayati yattattamorajovidhvaMsaM taca tad jJAnaM ca tamorajovidhvaMsajJAnaM tena suSTu dRSTAni-nirNItAni yAni tAni tathA ata eva tAni ca tAni dIpabhUtAni ceti, ata eva tAni IhAmatibuddhivarddhanAni ceti, teSAM tamorajovidhvaMsajJAnamuTaSTadIpabhUtehAmatibuddhivarddhanAnAM, tatra IhA-vitarko matiH-avAyo nizcaya ityarthaH buddhiH-autpattikyAdicaturvidheti, athavA tamorajovidhvaMsanAnAmiti pRthageya padaM pAThAntareNa sudRSTadIpabhUtAnAmiti ca, tathA 'ch-16||115|| ttIsasahassamaNUNayANaM'ti anyUnakAni patriMzat sahasrANi yeSAM tAni tathA, iha makAro'nyathA padanipAtaca prAkatatvAdanavadya iti, 'vAgaraNANaM ti byAkriyante-praznAnantaramuttaratayA'bhidhIyante nirNAyakena yAni tAni vyAkaraNAni anukrama [221] | viyAha (bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 234 ~ Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [140] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: bi. prata sUtrAMka [140] 5*52RRENA dIpa anukrama [221] teSAM darzanAt-prakAzanAdupanivandhanAdityarthaH, athavA teSA darzanA-upadarzakA ityarthaH, ka ityAha-'sutatthabahuvihappayAre'tti zrutaviSayA-arthAH zrutArthA abhilApyArthavizeSA ityarthaH zrutA vA AkarNitA jinasakAze gaNadhareNa ye| arthAste zrutArthAH, athavA zrutamiti sUtra arthA-niryuktyAdaya iti zrutArthAste ca te bahuvidhaprakArAzcetivigrahaH zrutArthAnAM vA bahavo vidhAH-prakArA iti vigrahaH, kimarthaM te vyAkhyAyanta ityAha-ziSyahitArthAya' ziSyANAM hitaM-1 anarthapratighAtArthaprAptirUpaM tadevArthaH prAryamAnatvAttasya tasmai iti, kiMbhUtAste ata Aha-guNahastA-guNa evArthaprAptyAdilakSaNo hasta iva hastaH pradhAnAvayavo yeSAM te tathA (guNamahatthA-guNotsavArthAH), 'viyAhasse'sAdi tu nigamanAntaM sUtrasiddha, navaraM zatamihAdhyayanasya saMjJA, caturazItiH padasahasrANi padANeti samayAyApekSayA dviguNatAyA ihAnAzraSaNAdanyathA tadviguNatve dve lakSe aSTAzItiH sahasrANi ca bhavantIti // 5 // se kiM taM NAyAdhammakahAo ?, NAyAdhammakahAsu Na NAyANaM NagarAI ujANAI cehaAI vaNakhaMDA rAvANo 5 ammApiyaro samosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiyaparaloiaiDDIvisesA 10 bhogaparicAyA pavajAo suyapariggahAtavovahANAI pariyAgA 15salehaNAo bhattapaJcakkhANAI pAovagamaNAI devalogagamaNAI sukulapaJcAyAyAI 20 puNayohilAmA aMtakiriyAo 22 ya AdhavijaMtijAva nAyAdhammakahAsu NaM pavvaiyANaM viNayakaraNajiNasAmisAsaNavare saMjamAINNapAlaNadhihamaivavasAyadubalANa 1 tavaniyamatavovahANaraNaduddharabharabhaggayaNissahayaNisiTTANaM 2 ghoraparIsahaparAjiyANaM sahapArasruddhasiddhAlayamagganiggavANaM 3 visayasuhatu viyAha/(bhagavatI) aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~235~ Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [222] zrIsamavA yAMge bhImamaya0 pUciH // 116 // Jan Eat mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], cchaAsAvasadosamucchiyANaM 4 virAhiyacaritanANadaMsaNajaiguNavivihappayAranissArasuntrayANaM 5 saMsAraapAradukkhaduggar3amavaviviparaMparApavaMcA 6 dhIrANa ya jiyaparisahakasAyaseNNaviidhaNiyasaMjamaucchAhanicchiyANaM 7 ArAhiyanANadaMsaNacaritajoganissalasuddhasiddhAlayamaggamabhimuhANaM surabhavaNavimANasukkhAI aNovamAI bhuttRNa ciraM ca bhogabhogANi tANi divvANi maharihANi tato ya kAlakkamanuyANaM jaha ya puNo laddhasiddhimaggANaM aMtakiriyA caliyANa ya sadevamANussadhIra karaNakAraNANi bodhaNamasAsaNANi guNadosadarisaNANi diguMte paJcaye ya soUNa logamuNiyo jadviyasAsaNammi jaramaraNanAsaNakare ArAhiasaMjamA ya suralogapaDiniyattA oventi jaha sAsayaM sivaM savvadukkhamokkhaM, ee aNNe ya evamAiatthA virathareNa ya, NAyAdhammakAsu NaM parittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA jAva saMkhejAo saMgrahaNIo, se NaM aMgaDayAe chaTThe aMge do suakkhaMdhA eguNavIsaM ajjhayaNA, te samAsao duvihA paNNattA, taMjahA caritA ya kappiyA ya, dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM egamegAe dhammakahAe paMca paMca akkhADyAsayAI egamegAe akkhAiyAe paMca paMca uvakvAiyAsabAI egamegAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiyauvakkhADyAsayAI evameva sapuvyAvareNaM adbhudvAo akkhAiyAkoDIo bhavatIti makkhAyAo, egUNatIsaM uddeNakAlA eguNatI samudesaNakAlA saMkhejAI payasahassAiM payaggeNaM paNNattA saMkhejA akkharA jAva caraNakaraNaparUvaNayA AghaviaMti, settaM NAyAdhammakahAo 6 // sUtraM 141 // 'se kiM ta' mityAdi, atha kAstA jJAtAdharmakathA ? - jJAtAni - udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharma kathA dIrghatvaM saMjJAtvAd athavA prathamazrutaskandho jJAtAbhidhAyakatvAt jJAtAni dvitIyastu tathaiva dharmakathAH, tatazca jJAtAni ca dharma | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Penal Use Only ~236~ 141 jJA vAdharmakathAdhikAraH // 116 // ror Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama kathAca jJAtAdharmakathAH, tatra prathamaM vyutpattyarthaM sUtrakAro darzayannAha-'nAyAdhammakahAsu NamityAdi, jJAtAnA-udAharaNabhUtAnAM meghakumArAdInAM nagarAdInyAkhyAyante, nagarAdIni dvAviMzatiH padAni kaNThyAni ca, navaramudyAnaM-patrapuSpaphalacchAyopagatavRkSopazobhitaM vividhaveSonnatamAnazca bahujano yatra bhojanArtha yAtIti, caitsaM-vyantarAyatanaM, banakha-15 NDo'nekajAtIyairuttamaivRkSarupazobhita iti, 'ApavijaMti' iha yAvatkaraNAdanyAni paMca padAni razyAni yAvadayaM sUbAvayayo yathA 'nAyAdhamme'tyAdi, tatra jJAtAdharmakathAsu NamityalaGkAre pravrajitAnAM, ka ?-'vinayakaraNajinakhAmizAsanavare' karmavinayakare jinanAthasambandhini zeSapravacanApekSayA pradhAne pravacane ityarthaH, pAThAntareNa 'samaNANaM viNayakaraNajiNasAsaNami pavare' kiMbhUtAnAM ?-saMyamapratijJA-saMyamAbhyupagamaH saiva duradhigamyatvAt kAtaranarakSobhakatvAgambhIratvAca pAtAlamiva pAtAlaM tatra dhRtamativyavasAyA durlabhA yeSAM te tathA, pAThAntareNa saMyamapratijJApAlane ye dhRtimativyavasAyAsteSu durbalA yete tathA teSAM, tatra dhRtiH-cittasvAsthyaM matiH-buddhirvyavasAyaH-anuSThAnotsAha iti, tathA tapasi niyamaH-avazyakaraNaM taponiyamo niyatritaM tapaH sa ca tapa upadhAnaM cAniyatritaM tapa eva zrutopacAraH taponiyamatapaupadhAne te eva raNazca-kAtarajanakSobhakatvAt saGgrAmo 'duddharabhara'tti zramakAraNatvAhurddharabharaca-durbahalohAdibhArastAbhyAM bhamA iti(eva)-bhamakA:-parAdhukhIbhUtAstathA 'nissahaganisaTThANaM'ti niHsahA-nitarAmazaktAsta evaM niHsahakA nisRSTAna-nisRSTAkA muktAkA ye te taponiyamatapaupadhAnaraNadurdharabharabharakaniHsahakanisRSTAH, pAThAnta BHARTICLES [222 REarathi For P OW antaram.org | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~237~ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMge / prata sUtrAMka [141] 2-%ERCANAK % - zrIsamavA- raNa niHsahakaniviSTAsteSA, iha ca prAkRtatvena kakAralopasandhikaraNAbhyA bhannA ityAdI dIrghatvamavaseyaM, tathA ghora-1 141vAparISadaH parAjitAvAsahAzca-asamarthAH santaH prArabdhAzca-parISahaireva vazIka ruddhAzca mokSamArgagamane ye te ghora-11 tAdharmakazrIabhaya jAparIpahaparAjitAsahaprArabdharuddhAH ata eva siddhAlayamArgAt-jJAnAdernirgatAH-pratipatitA ye te tathA te ca te ceti thAdhikAraH vRciH | teSAM ghoraparIpahaparAjitAsahaprArabdharuddhasiddhAlayamArganirgatAnAM, pAThAntareNa ghoraparIpahaparAjitAnAM tathA saha- // 117 // yugapadeva parIpaharSiziSTaguNazreNimArohantaH praruddharuddhAH-atiruddhAH siddhAlayamArganirgatAzca yete tathA teSAM hai sahapraruddhasiddhAlayamArganirgatAnA, tathA viSayasukheSu tuccheSu kharUpataH AzAvazadoSeNa-manorathapAratachyavaiguNyena kA mUJchitA-adhyupapannA ye te tathA teSAM viSayasukhatucchAzAvazadoSamUrchitAnAM pAThAntareNa viSayasukhe yA mahecchA kasthAMcidavasthAyAM yA cAvasthAntare tucchAzA tayorvazaH-pAratantryaM tallakSaNena doSeNa mUJchitA ye te tathA teSAM viSayasukhamahecchAtucchAzAvazadoSamUrchitAnA, tathA pirAdhitAni cAritrajJAnadarzanAni yeste tathA, tathA yatiguNeSu vivi|dhaprakAreSu mUlaguNottaraguNarUpeSu niHsArA:-sAravarjitAH palaJjiprAyaguNadhAnyA ityarthaH, tathA taireva yatiguNaiH zUnyakAH sarvathA abhAvAye te tatheti, padatrayasya ca karmadhArayo'tasteSAM viraadhitcaaritrjnyaandrshnytigunnvividhprkaarniH-18/117|| sArazUnyakAnAM, kimata Aha-saMsAre-saMsRtau apAraduHkhA-anantaklezA ye durgatiSu-nArakatiryakakumAnupakudevatvarUpAsu bhavA-bhavagrahaNAni teSAM ye vividhAH paramparAH-pAramparyANi tAsAM ye prapaJcAste saMsArApAradurgatibhavavividhaparamparA 8 dIpa anukrama - % % [222 - 0 -1 Turasurare.org | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~238~ Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [141] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama TrAprapazcAH, AkhyAyante iti pUrveNa yogaH, tathA dhIrANAM ca-mahAsatvAnAM, kiMbhUtAnAM ?-jitaM parIpahakapAyasainyaM yate | tathA, dhRte:-manaHsvAsthyasya dhanikA:-svAmino dhRtidhanikAH, tathA saMyame utsAho-vIrya nizcita:-avazyaMbhAvI nayeSA(te)saMyamotsAhanizcitAstataH padatrayasya karmadhArayo'tasteSAM jitaparIpahakapAyasainyadhRtidhanikasaMyamotsAhanizci tAnA, tathA ArAdhitA jJAnadarzanacAritrayogA yaiste tathA niHzalyo-mithyAdarzanAdizalyarahitaH zuddhazca-atIcAravimu- hai to yaH siddhAlayasya-siddheyo ()mArgastasyAbhimukhA yete tathA tataH padadvayasya karmadhArayaHatasteSAmArAdhitajJAnadarzanacA-18 ritrayoganiHzalyazuddhasiddhAlayamArgAbhimukhAnA, kimata Aha-surabhavane-devatayotpAde yAni vimAnasaukhyAni tAni surabhavanavimAnasaukhyAni anupamAni jJAtAdharmakathAkhAkhyAyanta iti prakramaH, iha ca bhavanazabdena bhavanapatibhavanAni navyAkhyAtAnyavirAdhitasaMyamapratrajitaprastAvAt , te hi bhavanapatipunotpadyanta iti, tathA bhuktvA ciraM ca bhogabhogAn-mano-5 zabdAdIn tAMstathAvidhAn divyAn-khargabhavAn 'mahArhAn' mahataH-AtyantikAn an-iprazastatayA pUjyAniti bhAvaH, tatazca-devalokAt kAlakramacyutAnAM yathA punarlabdhasiddhimArgANAM-manujagatAyavAsajJAnAdInAmantakriyA-mokSo bhavati tathA''khyAyanta iti prakramaH, tathA calitAnAM ca-kathaJcitkarmavazataH parISahAdAvadhIratayA saMyamapratijJAyAH prabhraSTAnAM saha devairmAnuSAH sadevamAnupAteSAM sambandhIni dhIrakaraNe-dhIratvotpAdane yAni kAraNAni-jJAtAni tAni Tai sadevamAnuSadhIrakaraNakAraNAni AkhyAyanta iti prakramaH, zyamatra mAvanA-yathA AryApADho devena dhIrIkRto yathA vA [222 SAREarati H iuaryou | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~239~ Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [222] "samavAya" aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) mUlaM [141] samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavAyAMge zrI abhaya vRciH // 118 // Jan Eat - | meghakumAro bhagavatA zailakAcAryo vA panthakasAdhunA dhIrIkRtaH evaM dhIrakaraNakAraNAni tatrAkhyAyaMte, kiMbhUtAni tAnItyAha- 'bodhanAnuzAsanAni' bodhanAni - mArgabhraSTasya mArgasthApanAni anuzAsanAni - duHsthasya susthatAsampAda nAni athavA bodhanaM-AmantraNaM tatpUrvakAnyanuzAsanAni bodhanAnuzAsanAni, tathA guNadoSadarzanAni-saMyamArAdhanAyAM guNA itaratra doSA bhavantItyevaMdarzanAni vAkyAnyAkhyAyanta iti yogaH, tathA dRSTAntAn jJAtAni pratyayAMzca bodhikAraNabhUtAni vAkyAni zrutvA 'lokamunayaH' zukaparivrAjakAdayo 'yathA' yena prakAreNa sthitAH zAsane jarAmaraNanAzanakare jinAnAM sambandhinIti bhAvaH, tathA''khyAyanta iti yogaH, tathA 'ArAhitasaJjama'tti eta eva laukikamunayaH saMyamaM valitAzca jinapravacanaM prapannAH punaH paripAlitasaMyamAzca suralokaM gatvA caite suralokapratinivRttA upayAnti yathA zAzvataM sadAbhAvinaM zivaM avAdhAkaM sarvaduHkhamokSaM nirvANamityarthaH, ete coktalakSaNAH anye ca 'evamAdiatya'tti evamAdaya Adizabdasya prakArArthatvAdevaMprakArA arthA:-padArthAH, 'bitthareNa ya'tti vistareNa cazabdAt kacitkecit saMkSepeNa AkhyAyanta iti kriyAyogaH 'nAyAdhammakahAsu Na' mityAdi kaNThya mAnigamanAt, navaraM 'ekUNavIsamajjhayaNa' tti prathamazrutaskandhe ekonaviMzatirdvitIye ca dazeti, tathA 'dasa dhammakahANaM vaggA' ityAdI bhAvaneyaM - ihai konaviMzatirjJAtAdhyayanAni dAntikArthajJApanalakSaNajJAtapratipAdakatvAttAni prathama taskandhe, dvitIye tvahiMsAdilakSaNadharmmasya kathA dharmakathA - AkhyAnakAnItyuktaM bhavati, tAsAM ca daza vargAH, varga iti samUhaH, tata | jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Pasta Lise Only ~ 240~ 141 jJA tAdharmakathAdhikAraH // 118 // wary.org Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [141] dIpa anukrama [222] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [141] samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zvArthAdhikArasamUhAtmakAnyadhyayanAnyeva daza vargA draSTavyAH, tatra jJAteSvAdimAni daza yAni tAni jJAtAntreya, na tevyAkhyAyikAdisambhavaH, zeSANi nava jJAtAni teSu punarekaikasmin paJca paJca catvAriMzadadhikAni AkhyAyikAzatAni, tatrApyekaikasthAmAkhyAyikAyAM paJca paJcopAkhyAyikAzatAni, tatrApyekaikasyAmupAkhyAyikAyAM paJca paJcAkhyAvikopAkhyAyikAzatAni, evametAni saMpiNDitAni kiM saJjAtaM ? -' igavIsaM koDisayaM lakkhA paNNAsameva boddhavA / | 1215000000 / evaM Thie samANe ahigayasuttassa patthAro // 1 // tadyathA 'dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM | egamegAe dhammakahAe paJca paJca akvAiyAsayAI egamegAe akkhAiyAe paJca paJcavakvAiyAsayAI egamegAe uvakkhAiyAe paJca paJca aksAiDabakyAiyAsayAI' ti, evametAni sampiNDitAni kiM saMjAtaM 1 'paNavIsaM koDisayaM 1250000000 ettha ya samalakkhaNAiyA jamhA / navanAyayasaMbaddhA akkhAiyamAjhyA teNaM // 1 // te sohijaMti phuDaM imAu rAsIo vegalANaM tu / puNaruttavajjiyANaM pamANameyaM viNididdhaM // 2 // ' zodhite caitasmin sati arddhacaturthA eva kathAnakakoTyo bhavantIti, ata evAha - 'evameva sapucAvareNaM'ti bhaNitaprakAreNa guNanazodhane kRte satItyuktaM bhavati 'adbhuTThAo akkhAiyAkoDIo bhavantItimakkhAo' ti AkhyAyikAH- kathAnakAni etA- evametatsaMkhyA bhavantItikRtvA AkhyAtA bhagavatA mahAvIreNeti, tathA saMkhyAtAni 'padasaya sahassANI'ti kila paJca lakSANi SaTsaptatizca sahasrANi padApreNa athavA sUtrAlApakapadAtreNa saMkhyAtAnyeva padasahasrANi bhavantItyevaM sarvatra bhAvayitavyamiti // 6 // jJAtAdharmakathA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Parts Only ~ 241 ~ Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA yAMge zrIabhaya 142 upAsakadzAGgAdhi prata sUtrAMka [142] kAre. // 119 // dIpa anukrama [223] se kiM taM uvAsagadasAoM 1, uvAsagadasAsu Na uvAsayANaM NagarAI ujANAI ceiAI vaNarkhaDA rAyANo ammApiyaro samosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiyaparaloiyaiDDivisesA uvAsayANaM sIlavvayaveramaNaguNapaJcakkhANaposahovavAsapaDivajaNayAo suyapariggahA tavovahANA paDimAo uvasaggA saMlehaNAo bhattapaJcakkhANAI pAovagamaNAI devalogagamaNAI sukulapaJcAyAyA puNo bohilAmA aMtakiriyAo AdhavinaMti, uvAsagadasAsu NaM uvAsayANaM riddhivisesA parisA vittharadhammasavaNANi bohilAbhaabhigamasammattavisuddhayA pirataM mUlaguNauttaraguNAiyArA ThiIbisesA ya pahubisesA paDimAbhiggahammaNapAlaNA uksaggAhiyAsaNA NiruvasaggA ya tavA ya vicittA sIlabbayaguNavaramaNapajakkhANaposahovavAsA apacchimamAraNaMtiyA ya salehaNAjhosaNAhiM appANaM jaha ya bhAvaittA bahUNi bhattANi aNasaNAe ya cheaittA uvavaNNA kappavaravimANutamesu jaha aNubhavaMti suravaravimANavarapauDarIesu sokkhAI aNocamAI kameNa bhuttUNa uttamAI tao AukkhaeNaM cuyA sabhANA jaha jiNamayammi bohi labhrUNa ya saMjamuttamaM tamarayopaviSNamukkA uti jaha akkhayaM sacadukkhamokvaM, ete ane ya evamAiatthA vitvareNa ya, uvAsabadasAsu NaM paricA vAyaNA saMkhenA aNuogadArA jAva saMkhenAo saMgahaNIo, se NaM aMgadvayAe sattame aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjhayaNA dasa udesaNakAlA dasa samudesaNakAlA saMkhejAI payasayasahassAI payageNa pa0 saMkheAI akkharAI jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AdhaviaMti, settaM uvAsagadasAo 7 // sUtra 142 // 'se ki tamityAdi atha kAstA upAsakadazAH ?, upAsakAH zrAvakAstadtakriyAkalApapratibaddhA dazA:-dazAdhya-pada yanopalakSitA upAsakadazAH, tathA cAha-'upAsakadasAsu NaM' upAsakAnAM nagarANi udyAnAni caityAni vanakhaNDA | // 119 // Santauratona nd uvAsagadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 242~ Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [142] dIpa anukrama [223] * rAjAnaH ambApitarau samavasaraNAni dharmAcAryA dharmakathA aihalaukikapAralaukikA RddhivizeSA upAsakAnA ca zIlAtaviramaNaguNapratyAkhyAnapauSadhopavAsapratipAdanatAH, tatra zIlavatAni-aNuvratAni viramaNAni-rAgAdiviratayaH guNA-guNavratAni pratyAkhyAnAni-namaskArasahitAdIni pauSadhaH-aSTamyAdiparvadinaM tatropavasanamAhArazarIrasatkArAdityAgaH pauSadhopavAsaH, tato dvandve satyeteSAM pratipAdanatAH-pratipattaya iti vigrahaH, zrutaparigrahAstapaupadhAnAni pratItAni 'paDimAo'tti ekAdaza upAsakapratimAH kAyotsagoM yA upasagoM-devAdikRtopadravAH saMlekhanA-11 bhaktapAnapratyAkhyAnAni, pAdapopagamanAni devalokagamanAni sukulapratyAyAtiH punarvAdhilAbho'ntakriyA cAkhyA| yante pUrvoktameveto vizeSata Aha-'ubAsagetyAdi, tatra RddhivizeSA-anekakoTIsaMkhyAdravyAdisampadvizeSAH tathA paripadaH-parivAravizeSA yathA mAtApitRputrAdikA abhyantarapariSat dAsIdAsamitrAdikA vAhyapariSaditi, vistara4| dharmazravaNAni mahAvIrasannidhau, tato bodhilAbho'bhigamaH-samyaktvasya vizuddhatA sthiratva-samyaktvazuddhireva mulagU4ANottaraguNA-aNuvratAdayaH aticArAsteSAmeva-vadhavandhAditaH khaNDanAni sthitivizeSAzca-upAsakaparyAyasya kAlamAnahA bhedAzca bahuvizeSAH pratimAH-prabhUtabhedAH samyagdarzanAdipratimAH abhigrahagrahaNAni teSAmeva ca pAlanAni upa sargAdhisahanAni nirupasargazca-upasargAbhAvazcetyarthaH, tapAMsi ca vicitrANi zIlavatAdayo'nantaroktarUpA apazcimA: JAMEauraton XN. V aranmarg uvAsagadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 243~ Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [142] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMge prata sUtrAMka [142] ciH kAre. dIpa anukrama [223] zrIsamavA- pazcAtkAlabhAvinyaH akArastvamaGgalaparihArArtha maraNarUpe ante bhavA mAraNAntikyaH AtmanaH-zarIrasya jIvasya ca 142 u saMlekhanAH tapasA rAgAdijayena ca kRzIkaraNAni AtmasaMlekhanAH tataH padatrayasya karmadhArayastAsAM, 'jhosaNaM ti | pAsakadazrIabhayAjopaNAH sevanAH kAraNAnItyarthaH, tAbhirapazcimamAraNAntikAtmasaMlekhanAjoSaNAbhirAtmAnaM yathA ca bhAvayitvA | zAGgAdhibahUni bhaktAni anazanatayA ca-ni janatayA chedayitvA-vyavacchedayitvA vyavacchedya upapannA mRtveti gamyate, keSu ?-k||120|| lpavareSu yAni vimAnAni uttamAni teSu, tathA yathAnubhavanti suravaravimAnAni varapuNDarIkANIva varapuNDarIkANi yAni / teSu kAni?-saukhyAnyanupamAni krameNa bhuktvottamAni tataH AyuSkakSayeNa cyutAH santo yathA jinamate bodhi labdhA iti zeSaH labdhvA ca saMyamottama-pradhAnaM saMyama tamorajaoSavipramuktA-ajJAnakarmapravAhavinamuktA upayAnti, yathA akSayaM-apunarAvRttikaM sarvaduHkhamokSaM karmakSayamityarthaH, tathopAsakadazAkhAkhyAyanta iti prakramaH, ete cAnye cetyAdi| prAgvannavaraM 'saMkhejAI payasayasahassAI payamgaNati kilekAdaza lakSANi dvipaJcAzaca sahasrANi padAnAmiti // 7 // se kiM taM aMtagaDadasAo ?, aMtagaDadasAsu NaM aMtagaDANaM NagarAI ujANAI ceiyAI vaNAiM rAyA ammApiyaro samosaraNA dhammAyariyA dhammakahA ihaloiyaparaloiaiDivisesA bhogaparicAyA pavanAo suyapariggahA tavovahANAI paDimAo bahuvihAo 1 // 20 // khamA ajaba madavaM ca sonaM ca sazasahiyaM sattarasaviho ya saMjamo uttamaM ca babhaM AkiMcaNayA tayo ciyAo samiiguttIo caiva taha appamAyajogo sajzAyajjhANeNa ya uttamANaM doNhaMpi lakkhaNAI pattANa ya saMjamuttamaM jiyaparIsadANaM caubihakamma *SASSACROSSA uvAsagadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, aMtakRtadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 244 ~ Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [143] dIpa anukrama [224] mUlaM [143] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 21 sama0 Jan Eraton "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], kyammi jaha kevalassa laMbho pariyAo jattio ya jaha pAlio muNihiM pAyovagao ya jo jahiM jattiyANi mattANi chejaittA aMtagaDa munivaro tamarayoSaviSpagukko mokkhasuhamaNaMtaraM ca pattA ee anne ya evamAiatthA vitthAreNa parUveI, aMtagaDadasAsu NaM parittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA jAva saMkhejAo saMgahaNIo, jAva se NaM aMgaTTayAe aTTame aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjhayaNA satta vaggA dasa uddesaNakAlA dasa samudesaNakAlA saMkheAI payasahassAiM payaggeNaM paNNattA saMkhejA akkharA jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti, setaM aMtagaDadasAo // 8 // sUtraM 143 ) 'se kiM tamityAdi, atha kAstA antakRddazAH 1, tatrAnto-vinAzaH, sa ca karmmaNastatphalasya vA saMsArasya kRto yaiste antakRtAste ca tIrthakarAdayasteSA dazAH - prathamavarge dazAdhyayanAnIti tatsaMkhyayA antakRtadazAH, tathA cAha'aMtagaDadasAsu NamityAdi kaNThyaM, navaraM nagarAdIni caturdaza padAni SaSThAGgavarNakAbhihitAnyeva tathA 'paDimAo' ti dvAdaza bhikSupratimA mAsikyAdayo bahuvidhAH tathA kSamA mArdavaM ArjavaM ca zaucaM ca satyasahitaM, tatra zaucaM - paradravyA|pahAramAlinyAbhAvalakSaNaM satadazavidhazca saMyama uttamaM ca brahma-maithunaviratirUpaM 'AkiMcaNiya'tti AkiJcanyaM tapastyAga iti-AgamoktaM dAnaM samitayo guptayazcaiva tathA apramAdayogaH svAdhyAya dhyAnayozca uttamayordvayorapi lakSaNAni - kharupANi, tatra svAdhyAyasya lakSaNaM 'sajjhAeNa pasatthaM jhANa' mityAdi, dhyAnalakSaNaM yathA-"aMtomuddattamittaM cittAvatthANamegavatthumI" tyAdi, vyAkhyAyanta iti sarvatra yogaH, tathA prAptAnAM ca saMyamottamaM sarvaviratiM jitaparISahANAM caturvidhaka aMtakRtadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Palata Use Only ~ 245 ~ wrary.org Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [143] dIpa anukrama [224] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [143] samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrI abhaya 0 vRttiH // 121 // ye sati-pAtikarmakSaye sati tathA kevalasya jJAnAderubhiH paryAyaH -atrajyAkSaNo yAbAba- cAcadrapadipramANo 'yathA' vena tapovizeSAzrayaNAdinA prakAreNa pAlito munibhiH pAdapopagatazca pAdapopagamAbhidhAnamamazanaM pratipattro yo muniryatra zatru ayaparvatAdI yAvanti ca bhakkAni bhojanAni chedayitvA, anazaninA hi pratidinaM bhaktadvayacchedo bhavati, antakRto munivaro jAta iti zeSaH, tamorajaoghavipramuktaH, evaM ca sarve'pi kSetrakAlAdivizeSitA munayo mokSasukhamanuttaraM ca prAptA AkhyAyanta iti kriyAyogaH, ete anye cetyAdi prAgvat, navaraM 'dasa ajjhayaNa'tti prathamavarNApekSayaiva ghaTante, nanyAM tathaiva vyAkhyAtatvAt yacceha paThyate 'satta vagga'ti tatprathamavargAdamya vargApekSayA, yato'tra sarve| 'pyaSTa vargAH, nandyAmapi tathA paThitatyAt, tadvRttizceyaM "aTTha bagga' ti" atra vargaH samUhaH, sa cAntakRtAnAmadhyayanAnAM vA, sarvANi caikavargagatAni yugapaduddizyante, tato bhaNitaM 'aTTha uddesaNakAlA' ityAdi, iha ca daza uddezanakAlA adhIyante iti nAsyAbhiprAyamavagacchAmaH, tathA saMkhyAtAni padazatasahasrANi padApreNeti, tAni ca kila trayoviMzatilakSANi catvAri ca sahasrANIti // 8 // se kiM taM aNuttarovavAiyadasAo ?, aNuttarovavAiyadasAsu NaM aNuttarovavAiyANaM nagarAI uANAI ceiyAI vaNakhaMDA rAyAjo ammApiyaro samosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihalogapara logaiDibisesA bhogaparicAyA pavvajjAo suyapariggahA tavovahANAI mariyAgo DimAo saMlehaNAo bhattapatNapacakkhANAI pAovagamaNAI aNuttarovavAo sukulapaJcAyAyA puNo bohilAmo aMta kiri aMtakRtadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, For Park Use Only ~ 246~ 143 anta kRtadazAH // 121 // yor Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [144] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [144] yAo ya bhASaviaMti, aNuttarocavAiyadasAsu NaM titthakarasamosaraNAI paramaMgal jagahiyANi jiNAtisesA ya bahumisesA jiNasIsANaM ceva samaNagaNapavaragaMdhahatyINaM thirajasANaM parisahaseNNariubalapamaddaNANaM tavadittacaritaNANasammattasAravivihappagAravittharapasatvaguNasaMjuyANaM aNagAramaharisINaM aNagAraguNANa vaNNao uttamavaratavavisiTThaNANajogajuttANaM jaha ya jagahiyaM bhagavao jArisA iDivisesA devAsuramANusANaM parisANaM pAunbhAvA ya jiNasamIvaM jaha ya uvAsaMti jiNavaraM jaha ya parikahati dhammaM logagurU amaranarasuragaNANaM soUNa ya tassa bhAsiyaM avasesakammavisayavirattA narA jahA abbhuti dhammamurAlaM saMjamaM tavaM cAvi bahuvihappagAraM jaha bahUNi vAsANi aNucarittA ArAhiyanANadasaNacarittajogA jiNavayaNamaNugayamahiyaM bhAsittA jiNavarANa hiyayeNamaNuNNettA je ya jahi jattiyANi bhattANi cheaittA laNa ya samAhimuttamajhAmajogajuttA uvavanA muNivarottamA jaha ajuttaresu pArvati jaha aNuttaraM tattha visayasokkhaM tao ya cuA kameNa kAhiMti saMjayA jahA va aMtakiriyaM ee anne ya ebamAibhatyA vitthareNa, aNuttarovavAiyadasAsu NaM paritA vAvaNA saMkhejA aguogadArA saMkhejAo saMgrahaNIbho, se paM gaTTayAe nakme me ege suyakkhaMdhe dasa ajanayaNA tinni vaggA dasa uddesaNakAlA dasa samudasaNakAlA saMkhejAI payasabasahassAI payagmeNaM pa0, saMkhe ANi akkharANi jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA apavijaMti, setaM aNuttarovavAiyadasAo // 9 // (sUtraM 144) 'se kiM tamityAdi, nAsmAduttaro vidyate ityanuttara upapatanamupapAto janmetyarthaH anuttaraH-pradhAnaH saMsAre anvastha tathAvidhasthAbhAvAdupapAto yeSAM te tathA ta evAnuttaropapAtikAH, tadvaktavyatApratibaddhA dazA-dazAdhyayamopalakSitA anuttaropapAtikadazAH, tathA cAha-'aNuttarokvAiyadasAsu ma'mityAdi, tatrAnuttaropapAtikAnAmivi-sAdhUna dIpa anukrama [225]] SAMEmirathimx anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~247~ Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - --------------------------- mUlaM [144] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata RECORCHIRG sUtrAMka [144] dIpa zrIsamavAnagarAdIni dvAviMzatiH padAni jJAtAdharmakathAvarNakoktAni yathA tathA ( jJeyAni), eteSAmeva ca prapaJca racayannAha 144 ayAMne anuttaropapAtikadazAsu tIrthakarasamavasaraNAni, kimbhUtAni ?-paramamAGgalyatvena jagaddhitAni paramamAGgalyajagaddhi-131 nuttaropapAzrIamaya0 dUtAni jinAtizeSAzca-bahuvizeSA 'dehaM vimalasubaMdha'mityAdayazcaturviMzadadhikatarA vA tathA jinaziSyANAM caiva-gaNa tikadazAH vRttiH dharAdInAM, kimbhUtAnAmata Aha-zramaNagaNapravaragandhahastinAM-zramaNottamAnAmityarthaH, tathA sthirayazasA tathA parI pahasainyameva-parISahavRndameva ripubalaM-paracakraM tatpramaInAnAM, tathA davabad-dAvAgniriva dIsAni-ujjvalAni pAThAntareNa // 122 // tapodIptAni yAni cAritrajJAnasamyaktvAni taiH sArAH-saphalAH vividhaprakAravistArA-anekavidhaprapaJcAH prazastAzca ye kSamAdayo guNAstaiH saMyutAnAM, kacidguNadhvajAnAmiti pAThaH, tathA anagArAzca te maharSayazcetyanagAramaharSayasteSAmanagAraguNAnAM varNakaH-zlAghA AkhyAyanta iti yogaH, punaH kimbhUtAnAM jinaziSyANA ?-uttamAzca te jAtyAdibhirvaratapasazca te viziSTajJAnayogayuktAzcetyatasteSAmuttamavaratapoviziSTajJAnayogayuktAnAM, kiccAparaM ?, yathA ca jagaddhitaM bhagavata ityatra jinasya zAsanamiti gamyate, yAdRzAzca RddhivizeSA devAsuramAnuSANAM ranojjvalalakSayojanamAnavimAnaracanaM sAmAnikAyanekadevadevIkoTisamavAyanaM maNikhaNDamaNDitadaNDapaTupracalatpatAkikAzatopazobhitamahAdhvajapuraHpravarttanaM vi // 122 // vidhAtodyanAdagaganAbhogapUraNaM caivamAdilakSaNAH pratikalpitagandhasindhuraskandhArohaNaM caturaGgasainyaparivAraNaM chatracAmaramahAdhvajAdimahArAjacihnaprakAzanaM ca evamAdayazca sampadvizeSAH samavasaraNagamanapravRttAnAM vaimAnikajyotiSkANA anukrama [225]] 45%ER 406 auditurary.com anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~ 248~ Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [144] dIpa anukrama [225] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [144] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Jain Educator samavAya [prakirNakA:], bhavanapatibhyantarANAM rAjAdimanujAnAM ca athavA anuttaropapAtikasAdhUnAM RddhivizeSA devAdisambandhinastAdRzA AkhyAyanta iti kriyAyogaH, tathA parSadAM ca 'saMjayavemANitthI saMjara putreNa pavisiuM vIra' mityAdinoktakharUpANAM prAdurbhAvAzca - AgamanAni ka ? - 'jiNasamIvaM 'ti jinasamIpe yathA yena ca prakAreNa paJcavidhAbhigamAdinA upAsate - sevante rAjAdayo jinavaraM tathA''khyAyata iti yogaH, yathA ca parikathayati dharmma lokagururiti - jinavaro'maranarAsuragaNAnAM zrutvA ca tasyeti - jinavarasya bhASitaM avazeSANi kSINaprAyANi karmANi yeSA te tathA te ca te viSayaviraktAzceti avazeSakarmaviSayaviraktAH, ke ? - narAH, kiM ? - yathA abhyupayanti dharmmamudAraM, kiMkharUpamata Aha-saMyamaM tapazcApi kimbhUtamityAha - bahuvidhaprakAraM, tathA yathA bahUni varSANi 'aNucarita' ti anucarya Asevya saMyamaM tapazveti varttate, tata ArAdhitajJAnadarzanacAritrayogAstathA 'jiNavayaNa maNugaya mahiya bhAsiya tti jinavacanaM - AcArAdi anugataM sambaddhaM nAddevitardamityarthaH mahitaM- pUjitamadhikaM vA bhASitaM vairadhyApanAdinA te tathA, pAThAntare jinavacanamanugatyA-AnukUlyena suSThu bhASitaM yaiste jinavacanAnugatisubhASitAH, tathA 'jiNavarANa hiyaeNamaNuNNeta 'tti iti SaSThI dvitIyArthe tena jinavarAn hRdayena manasA anunIya-prApya dhyAtvetiyAvat, ye ca yatra yAvanti ca bhaktAni chedayitvA labdhvA ca samAdhimuttamaM dhyAnayogayuktAH upapannA munivarottamA yathA anuttareSu tathA AkhyAyanta iti prakramaH, tathA prApnuvanti yathA'nuttaraM 'tatya'tti anuttaravimAneSu viSayasukhaM tathA''khyAyante iti yogaH, 'tatto ya'tti anutta anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, For Parts Only ~ 249~ norary org Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [144] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [144] dIpa zrIsamavA-ravimAnebhyabyutAH krameNa kariSyanti saMvatA yathA cAntakriyAM te tamA''svAyante anuttaropapAtikadazAsviti praka-1 145 prayAMga ,ese cAnye cetyAdi pUrvavat , navaraM 'dasa ajjhayamA tini campatti, ihAdhyayanasamUho vargo, varge dazAdhyayanAni, bhanyAkaravargazca yugapadevodizvate ityatatraya evoddezanakAlA bhavantIkhenameva ca nanyAmabhidhIyante, iha tu razyante dazekhatrAki daNadazA: vRciH prAyo na jJAyata iti, tathA saMkhyAtAni 'padasayasahassAI payaggeNa ti kila SaTcatvAriMzallakSANyaSTau ca shsraanni||9|| // 123 // se kiM taM paNhAvAgaraNANi', paNhAvAgaraNesu ahattaraM pasiNasayaM adbhuttaraM apasiNasayaM ahuttaraM pasiNApasiNasayaM vijAisayA nAgasuvannehiM saddhi didhA saMvAyA Apavijeti, paNhAvAgaraNadasAsu NaM sasamayaparasamayapaNNavayapattebhabuddhavivihatthabhAsAbhAsiyANa aisayaguNauvasamaNANappagArAvarivabhAsiyANaM vitthareNaM vIramahasIhiM vivihavittharabhAsiyANaM ca jagahiyANaM adAgaMguhabAhuasimaNikhomaAibabhAsiyANaM vivihamahApasiNavijAmaNapasiNavijAdevayapayogapahANaguNappagAsiyANaM sambhUyaduguNappabhAvanaragaNamaivimhayakarANaM aIsayamaIyakAlasamayadamasamatitthakaruttamassa ThiikaraNakAraNANaM durahigamaduravagAhassa sabasavannusammaassa abuhajaNavivohaNakarassa parakkhayapaJcayakarANaM paNhANaM vivihaguNamahatyA jiNavarappaNIyA AghavijaMti, paNhAvAgaraNemu Na parittA vAyaNA saMkhemA aNuogadArA jApa saMkhenAo saMgahaNIo, se gaM aMgaThThayAe dasame aMge ege suyakvaMdhe paNayAlIsaM udesaNakAlA paNayA | // 12 // lIsa samudesaNakAlA saMkheANi payasayasahassANi payaggeNaM pa0, saMkhejA aksarA aNatA gamA jAva caraNakaraNaparUvaNayA ApaviaMti, settaM pAhAvAgaraNAI // 10 // (sUtraM 145) anukrama SHOROSCAS SACREK [225]] +Cheer anuttaropapAtikadazA aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~250~ Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [145] dIpa anukrama [226] "samavAya" samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, 'se kiM tamityAdi, praznaH pratItastannirvacanaM vyAkaraNaM praznAnAM ca vyAkaraNAnAM ca yogAtpraznavyAkaraNAni teSu 'aTTattaraM pasiNasayaM' tatrAGguSThavAhupraznAdikA mantravidyAH praznA yA punarvidyA mantravidhinA japyamAnA apRSTA eva zubhAzubhaM kathayanti etAH apraznAH tathA'nuSThAdipraznabhAvaM tadabhAvaM ca pratItva yA vidyAH zubhAzubhaM kathayanti tAH prazvApraznAH 'vijJAisaya'si tathA anye vidyAtizayAH sambhastobha vazIkaraNavidveSIkaraNo cATanAdayaH nAgasuparNaizca saha-mavanapativizeSairupalakSaNatvAdyakSAdibhizca saha sAdhakasyeti gamyate divyAH- tAttvikAH saMvAdA :- zubhAzubhagatAH saMlApAH AkhyAyante, etadeva prAyaH prapaJcayannAha - 'paNhAyAmaraNadase tyAdi, khasamayaparasamayaprajJApakA ye pratyekabuddhAstaiH karakaDAdisahazairvividhArthI yakA bhASA gambhIretyarthaH tathA bhASitAH -gaditAH khasamayaparasamayaprajJAvakapratyekabuddhavividhA - rthabhASAbhASitAstAsAM kim ? - AdarzAnuSThAdInAM sambandhinAM praznAnAM vividhaguNa mahArthAH praznavyAkaraNadazAkhAsvAyanta iti yogaH punaH kimbhUtAnAM praznAnAM 1 - 'ahasayaguNa uvasa manAgappagAraA paribabhAsiyANaM' ti atizavAya - AmapapadhyAdayo guNAtha-jJAnAdaya upazamazva-svapazvedaH ete nAvAtrakAra beSAM se taka te ca se AcAryAya tairbhASitA yAstAstathA tAsAM kathaM bhASitAnAmitvAha-' vityareNaM' ti vistareNa mahatA vacanasandarbheNa tathA sthiramaharSibhiH pAThAntare vIramaharSibhiH 'vividhavitthara bhAsivANaM ca'tti vividhavistareNa bhASitAnAM ca cakArastRtIyapraNAyakabhedasamubavArthaH, punaH kathaMbhUtAnAM praznAnAM :-'jagahiyANaM' ti jagaddhitAnAM puruSArthopayogitvAt, kiMsambandhinIbAmilAha For Parts Only mUlaM [ 145] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 251~ norary or Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [145]] dIpa zrIsamavA- addAga'tti AdarzazvAGguSThazca bAhU ca asizca maNizca kSaumaM ca-vastraM Adityazceti dvandvaste AdiryeSAM kuyazalaghaMTA |145prayAMge dInAM te tathA teSAM sambandhinInAM, prazcavidyAbhirAdarzakAdInAmAvezanAt , kiMbhUtAnAM praznAnAmata Aha-vividha-II navyAkarazrIamapamahAprazvavidyAzca-pAcaiva prazne satyuttaradAyinyaH manaHprazvavidyAzca-manaHprazcitArthottaradAyinyastAsAM devatAni-tadadhi- gaNadazAH ciH chAtRdevatAsteSAM prayogaprAdhAnyena-tadyApArapradhAnatayA guNaM-vividhArthasaMvAdanalakSaNaM prakAzayanti-loke vyaJjayanti // 14 // yAstA vividhamahApraznavidyAmanaHpraznavidyAdaivataprayogaprAdhAnyaguNaprakAzikAstAsAM, punaH kiMbhUtAnAM praznAnAM ?-sadbhUtena tAttvikena dviguNena punaH upalakSaNatvAlaukikaprazvavidyAprabhAvApekSayA bahuguNena pAThAntare vividhaguNena prabhAvena-mAhAhAtmyena naragaNamateH-manujasamudayabuddhevismayakArya:-camatkArahetavo yAH prazvAstAH sadbhUtadviguNaprabhAvanaragaNamativi-13 smayakAryastAsAM, punaH kiMbhUtAnAM tAsAM ?-'atisayamatItakAlasamayeti atizayena yo'tItaH kAlaH samayaH sa | tathA tatra, ativyavahite kAle ityarthaH, damaH-zamastatpradhAnaH tIrthakarANAM-darzanAntarazAstRNAmuttamo yaH sa tathA bhagavAn-jinastasya damatIrthakarottamasya sthitikaraNaM-sthApana, AsId atItakAle sAtizayajJAnAdiguNayuktaH sakalapraNAyakaziraHzekharakalpaH puruSavizeSaH evaMvidhapraznAnAmanyathAnupapatterityevaMrUpaM, tasya pratiSThApanasya kAraNAni-he // 124 // |tavo yAstAstathA tAsAM, punastA eva vizinaSTi-durabhigama-duHkhabodha gambhIraMsUkSmArthatvena duravagAhaM ca-duHkhAdhyeyaM / sUtrabahutvAdyattasya sarveSAM sarvajJAnAM sammataM-iSTaM sarvasarvajJasammataM athavA sarva ca tatsarvajJasammataM ceti sarvasarvajJasammataM | anukrama [226] *%AA%95 RELIGunintennational praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~252~ Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [145] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: OM prata sUtrAMka [145] dIpa pravacanatattvamityarthaH, tasya abudhajanavibodhanakarasya ekAntahitaspeti bhAvaH 'paJcakkhayapaJcayakarANaM'ti pratyakSakenajJAnena sAkSAdityartho yaH pratyayaH-sarvAtizayanidhAnamatIndriyArthopadarzanAvyabhicAri cedaM jinapravacanamityevaMrUpA prati-11 pattiH athavA pratyakSeNevAnenArthAH pratIyanta iti pratyakSamivedamityevaM pratyayaH pratyakSakapratyayastatkaraNazIlA:-pratyakSaka-18 pratyayakAryaH pratyakSatApratyayakAryo vA tAsAM pratyakSakapratyayakArINAM pratyakSatApratyayakArINAM vA, kAsAmityAha-praznA-14 nA-prazvavidyAnAM upalakSaNatvAdanyAsAM ca yAsAmaSTottarazatAnyAdau pratipAditAni, vividhaguNA-bahuvidhaprabhAvAste ca te mahAzca-mahAnto'bhidheyAH-padArthAH zubhAzubhasUcanAdayo vividhaguNamahArthAH, kiMbhUtA ?-jinavarapraNItAH, kimityAha-ApavijaMti'tti AkhyAyante zeSaM pUrvavat , navaraM 'paNayAlIsa mityAdi yadyapIhAdhyayanAnAM dazatvAizaivo| dezanakAlA bhavanti tathApi vAcanAntarApekSayA paJcacatvAriMzaditi sambhAvyate iti 'paNayAlIsa mityAyaviruddha miti, 'saMkhejjANi payasabasahassANi payaggeNaM'ti tAni ca kila dvinavatirlakSANi SoDaza ca sahasrANIti // 10 // se kiM taM vivAgasuyaM ?, vivAgasue NaM sukkaDadukkaDANaM kammANaM phalavivAge AghavijaMti, se samAsao duvihe paNNate, taMjahA-- duhavivAge ceva suhavivAge ceva, tattha NaM dasa duhavivAgANi dasa suhavivAgANi, se kiM taMduhavivAgANi ?, duhavivAgesu NaM duhavivAgANaM nagarAI ujANAI ceiyAI vaNakhaMDA rAyANo ammApiyaro samosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo nagaragamapAI saMsArapabaMdhe duiparaMparAo ya ApavijaMti, settaM duhavivAgAgi / se kiM taM suhRvivAgANi ?, suivivAgesu suivivAgANaM NagarAI ujANAI %A4%25AS anukrama [226] REmiratnanal praznavyAkaraNa aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~253~ Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 146 vi| pAkazrutaM. prata sUtrAMka [146] zrIsamavA yAMge zrIamaya0 pUciH // 125 // SCARRICCCHOOTOS dIpa cedayAI paNakhaMDA rAvAlI mamApiyaro samosaracAI dhammAyariyA dhammakahAco ihalozyArasoiyAdhiSisesA momaparicAyA Ao suvaparirabahA tapovahAmAI pariyAmA paDimAbo salehamAko bhattapakvAthAI pAyoSakamabAI devasavagapaNAI suphulapacApAvA puNavohilAhA aMtaphiriyAo pa vAcavikhaMti, duhavivAgaNaM pANAivAyaalikvayaNachorikakaraNaparadAroduNasasaMgavAe mahativakasAthaIdiyaNamASapAvappaovajasuhanaksANasaMcivArSa kammANaM pAkmANa pAvaanubhAgaphalavivAmA giravamatitirikkhajoNipahuvihavasaNasavaparaMparApabazAma maNubazeSi AgayANaM jahA pAkkammaseseNa pAvamA honti phalavivANA vadavasabhaviSAsanAsAkajuTuMguhukaracaraNanaha chevaNajimnaaNaaMjaNakaDagpidAhanayacalanamalapakAlabaulaMbaNasUlalayAlaudvibharaNataunIsamatattatelakalakalabahisiMcaNakuMbhiSAmakapaNAvirabaMdhavAhapazakattamapatiyavakarakarapAlIvaNAdidAruNANi duskhANi aSokmANi bahuvivihAraMgharANubaddhA pa mucaMti pAvakammabalIe, abeyaittA hu patthi mokkho taveSa thiidhaNiyabaddhakaccheSa sAheNaM tassa bAvi huDA, ekhe ya suhavivAgesuNaM sIlasaMjamaNiyamaguNatavovahANesu sAhUsu suvihie aNukaMpAsayappadhogatikAlamaivisuddhabhattapAmAI payayamapasA hiyasuhanIsesatibvapariNAmanicchiyamaI payacchiUNaM payogasuddhAI jaha ya nivateMti u bohilAbha jaha ya paricIkareMti naranarayatiriyasuragamaNavipulapariyaTTaaratibhayavisAyasogamicchattaselasaMkaDaM annANatamaMdhakAracikkhilasuduttAraM jaramaraNajoNisaMkhubhiyacakavAlaM solasakasAyasAvayapayaMDacaMDa aNAiaM aNavadagga saMsArasAgaramiNaM jaha va NibaMdhati Auna suragaNesu jaha ya aNubhavati suragaNavimANasokmANi aNovamANi tato ya kAlaMtare cuANaM iheva naralomamAgayANaM AuvapupuNNarUvajAtikulajammaAroggabudvimehAvisesA mittajaNasayaNaghaNadhaNNavibhaSasamiddhasArasamudayavisesA bahuvihakAmabhogunbhavASa sokkhApa suhavivAgottamesu, aNu anukrama [227] 1 // 125 // M mtamara vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~ 254 ~ Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [146] dIpa varavaraMparANubaddhA basumANaM subhASa ceca kammA bhAsiyA bahupihA vivAmA viSAgasuvammi bhagakyA jiSavareSa saMpegakAraNatyA annevi ya evamAjhyA pahuvihA visthareNaM atyaparUpaNayA bhAvaviaMti, vivAnamuasa paM parittA pAthaNA saMkhevA aNubogadArA jAva saMkhejAmo saMgahaNIlo, se gaM aMgaTTayAe ekArasame me vIsaM banavaNA vIsaM uaisaNakAlA vIsaM samudesaNakAlA, saMkheAI payasayasahassAI payaggeNaM pa0, saMkhejaANi akkharANi bhaNaMtA gamA arNatA pajavA bAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA ApaviaMti, settaM vivaagsue||11|| (sUtra 146) 'se kiM tamityAdi, vipacana vipAkaH-zubhAzubhakarmapariNAmastatpratipAdakaM zrutaM vipAkazrutaM 'vivAgasue NamitAtyAdi kaNThyaM, navaraM 'phalavipAke ti phalarUpo vipAkaH phalavipAkaH tathA 'nagaragamaNAIti bhagavato gautamasya bhizakSAdyartha nagarapravezanAnIti, etadeva pUrvoktaM prapaJcayagnAha-'duhaviSAgesu Na'mityAdi, tatra prANAtipAtAlIkavacana||cauryakaraNaparadAramaithunaiH saha 'sasaMgayAe'tti yA sasAtA-saparigrahatA tayA saMcitAnAM karmaNAmiti yogaH, mahAdatInakaSAyendriyapramAdapApaprayogAzubhAdhyayasAyasaJcitAnAM karmaNAM pApakAnAM pApAnubhAgA-azubharasA ye phalacipA kA-vipAkodayAste tathA te AkhyAyanta iti yogaH, kepAmityAha-nirayagatau tiryagyonau ca ye bahuvidhavyasanazataparamparAbhiH prabaddhAH te tathA teSAM, jIvAnAmiti gamyate, tathA 'maNuyattetti manujatve'pyAgatAnAM yathA pApakarmazeSeNa pApakA bhavanti phalavipAkA azubhA vipAkodayA ityarthaH, tathA AkhyAyante iti prakRtaM, tathAhi-vadho-yakhyA|ditADanaM vRSaNavinAzo-varddhitakakaraNaM tathA nAsAyAzca karNayozca oSThasya cAGguSThAnAM ca karayozca caraNayozca nakhAnAM anukrama [227] kana REarana amurary.org | vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~255~ Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [146] dIpa zrIsamavA- zAca yacchedanaM tattathA jihAchedanaM 'aMjaNa'tti aJjanaM taptAya zalAkayA netrayoH mrakSaNaM vA dehasya kSAratailAdinA 'kaDa-12|146 ci rigadAhaNaM'ti kaTAnA-vidalavaMzAdimayAnAmabhiH kaTAgnistena dAhanaM kaTAgnidAhanaM, kaTena pariveSTitasya bAdhanami- pAkazrutaM. zrIabhaya tyarthaH, tathA gajacalanamalanaM phAlanaM-vidAraNaM ullambanaM-vRkSazAkhAdAvudvandhana tathA zUlena latayA lakuTena yaSTyA c| vRttiH bhaanaM gAtrANAM tathA trapuNA-dhAtuvizeSeNa sIsakeNa ca-tenaiva taptena tailena ca 'kalakala'tti sazabdenAbhiSecana // 126 / / tathA kumbhyAM-bhAjanavizeSe pAkaH kumbhIpAkaH kampanaM-zItalajalAcchoTanAdinA zItakAle gAtrotkampajananaM tathA sthirabandhanaM-nibiDaniyantraNaM vedhaH-kuntAdinA zastreNa bhedanaM varddhakarttanaM-tvagutroTanaM pratibhayakara-bhayajananaM taca tat K karapradIpanaM ca-yasanAveSTitasya tailAbhiSiktasya karayoragniprabodhanamiti karmadhArayaH, tatazca vadhazca vRSaNavinAzazcetyAdi yAvatpratibhayakarakarapradIpanaM ceti dvandvaH, tatastAni AdiryeSAM duHkhAnAM tAni ca tAni dAruNAni ceti ka-12 rmadhArayaH, kAnImAnItsAha-duHkhAni, kiMbhUtAni ?-anupamAni duHkhavipAkepvAkhyAyanta iti prakramaH, tathedamA-15 khyAyate bahuvividhaparamparAbhiH duHkhAnAmiti gamyate, anubaddhAH-santatamAliGgitA bahuvidhaparamparAnubaddhA jIvA iti gamyate na mucyante-na tyajyante, kayA ?-pApakarmavallyA duHkhaphalasampAdikayA, kimityAha-yato'vedayitvA-17 ananubhUya karmaphalamiti gamyate duryasmAdarthe nAsti-na bhavati mokSo-viyogaH karmaNaH sakAzAta, jIvAnAmiti ga-101 myate, kiM sarvathA netyAha-tapasA-anazanAdinA kimbhUtena ?-dhRtiH-cittasamAdhAnaM tadrUpA 'dhaNiya'tti atyartha anukrama [227] vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~256~ Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [146]] dIpa paddhA-niSpIDitA kacchA-bandhavizepo yatra tattathA tena, dhRtibalayuktenetyarthaH, zodhana-apanayanaM tasya karmapizeSasya | bAvitti sambhAvanAyAM 'hojA' sampayeta nAnyo mokSopAyo'stIti bhAvaH, 'etto yetyAdi itazcAnantaraM sukhavipA-14 keSu dvitIyazrutaskandhAdhyayaneSvityarthaH yadAkhyAyate tadabhidhIyata iti zeSaH, zIlaM-brahmacarya samAdhirvA saMyamaH-prANA-13 tipAtaviratiniyamA-abhigrahavizeSAH guNAH-zepamUlaguNAH uttaraguNAzca tapo'nazanAdi eteSAmupadhAna-vidhAnaM yeSAM te tathA atasteSu zIlasaMyamaniyamaguNatapaupadhAneSu, keSvityAha-sAdhupu-yati', kimbhUteSu ?-suSTu vihitaM-anuSThitaM yeSAM te suvihitAsteSu bhaktAdi dattvA yathA bodhilAbhAdi nivartayanti tathehAkhyAyata iti sambandhaH, iha ca sampradAne'pi saptamI na duSTA, viSayasya vivakSaNAt , anukampA-anukrozastatpradhAna AzayaH-cittaM tasya prayogovyAvRttiranukampAzayaprayogastena, tathA 'tikAlamati'tti triSu kAleSu yA matiH-buddhiryaduta dAsvAmIti paritoSo dIyamAne paritopo datte ca paritoSa iti sA traikAlimatistayA ca yAni vizuddhAni tAni tathA tAni ca tAni bhakta-17 pAnAni ceti anukampAzayaprayogatrikAlamativizuddhabhaktapAnAni pradAyeti kriyAyogaH, kena pradAyetyAha-prayatamanasA-AdarabhUtacetasA, hito'narthaparihArarUpatvAt sukhahetutvAt sukhaH zubho vA 'nIsesa'tti niHzreyasaH kalyANakara-18 tvAt tItra:-prakRSTaH pariNAmaH-adhyavasAnaM yasyAH sA tathA sA nizcitA-asaMzayA matiH-buddhiryeSAM te hitamukhaniHzreyasatItrapariNAmanizcitamatayaH kiM ?-'payacchiUNaM'ti pradAya, kiMbhUtAni bhaktapAnAni ?-prayogeSu zuddhAni dAya anukrama [227] 22 sama murary ou vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~ 257~ Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [146 ] dIpa anukrama [227] "samavAya" samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] zrI samavAyoga zrIabhaya0 vRciH // 127 // Jan Eucation - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, kadAnavyApArApekSayA sakalAzaMsAdidoSarahitAni grAhakagrahaNavyApArApekSayA cogamAdidopavarjitAni tataH kiM ?yathA ca-yena ca prakAreNa pAramparyeNa - mokSasAdhakatvalakSaNena nirvarttayanti, bhavyajIvA iti gamyate, tuzabdo bhASAmAtrArthaH, bodhilAbhaM yathA ca paritIkurvanti-hakhatAM nayanti saMsArasAgaramiti yogaH, kiMbhUtaM ?-naranirayatiryaksuragatiSu yajjIvAnAM gamanaM paribhramaNaM sa eva vipulo- vistIrNaH parivarttA-matsyAdInAM parivartanamanekadhA saJcaraNaM yatra sa tathA, tathA aratibhayaviSAdazokamidhyAtvAnyeva zailAH- parvatAstaiH saGkaTaH- saGkIrNo yaH sa tathA tataH karmmadhArayo'tastaM, iha ca vipAdo- dainyamAtraM zokastvAkrandanAdicihna iti, tathA ajJAnameva tamo'ndhakAraM - mahAndhakAraM yatra sa tathA atastaM, 'cikkhilasuduttAraM ti cikkhilaM-kardamaH saMsArapakSe tu cikkhilaM viSayadhana khajanAdipratibandhastena sudustaro- duHkhottAryo yaH sa tathA taM, tathA jarAmaraNayonaya eva saMkSubhitaM mahAmatsya makarAdyanekajalajantujAtasammardena praviloDitaM cakravAlaM - jalapArimANDalyaM yatra sa tathA taM, tathA SoDaza kapAyA eva svApadAni - makaragrAhAdIni prakANDacaNDAni atyartha raudrANi yatra sa tathA taM, anAdikamanavadagramanantaM saMsArasAgaramimaM pratyakSamityarthaH, tathA yathA ca sAgaropamAdinA prakAreNa nitraghnantyAyuH suragaNeSu sAdhudAnapratyayamiti bhAvaH, yathA cAnubhavanti suragaNavimAnasaukhyAni anupamAni tatazca kAlAntareNa cyutAnAm 'iheva'tti tiryagloke naralokamAgatAnAmAyurvapUrvarNarUpajAtikulajanmArogyabuddhimedhAvizeSA AkhyAyanta iti yogaH, tatrAyuSo vizeSa itarajIvAyuSaH sakAzAt zubhatvaM For Park Use Only mUlaM [146] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 258~ 146 vipAkazrutaM. // 127 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [146]] dIpa dIrghatvaM ca evaM vapuH-zarIraM tasya sthirasaMhananatA varNasyodAragauratvaM rUpasyAtisundaratA jAtaruttamatvaM kulasyApyevaM janmano viziSTakSetrakAlau nirAbAdhatvaM Arogyasya prakarSaH buddhirautpattikyAdikA tasyAH prakRSTatA medhA apUrvazrutagrahaNazaktistasyA vizeSaH prakRSTataiveti, tathA mitrajanaH-suhallokaH khajanaH-pitRpitRvyAdiH dhanadhAnyarUpo yo vibhavolakSmIH sa dhanadhAnyavibhavastathA samRddhaH-purAntaHpurakozakoSThAgAravalavAhanarUpAyAH sampado yAni sArANi-pradhAnAni vastUni teSAM yaH samudayaH-samUhaH sa tathA ityeteSAM dvandvastata eSAM ye vizeSAH-prakarSAste tathA, tathA bahuvidhakAmabhogodbhavAnAM saukhyAnAM vizeSA itIhApi sambandhanIyaM, zubhavipAka uttamo yeSAM te zubhavipAkottamAteSu | jIveSviti gamyaM, iha ceyaM SaSThyarthe saptamI, tena zubhavipAkAdhyayanavAcyAnAM sAdhUnAmAyuSkAdivizeSAH zubhaviSAkAdhyayaneSvAkhyAyante iti prakRtaM, atha pratyekaM zrutaskandhayorabhidheye puNyapApavipAkarUpe pratipAdya tayoreva yogapayena te Aha-'aNuvarayetyAdi, anuparatA-avicchinnA ye paramparAnubaddhAH-pAramparyapratibaddhAH, ke ?-vipAkA iti yogaH, keSAM ?-azubhAnAM zubhAnAM caiva karmaNAM prathamadvitIyazrutaskandhayoH krameNaiva ca bhASitAH-uktA bahuvidhA hai vipAkAH vipAkazrute ekAdazAGge bhagavatA jinavareNa saMvegakAraNArthAH-saMvegahetavo bhAvAH anye'pi caivamAdikA AkhyAyanta iti pUrvoktakriyayA vacanapariNAmAdvottarakriyayA yogaH, evaM ca bahuvidhA vistareNArthaprarUpaNatA A anukrama [227] murary.org vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~259~ Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - --------- mUlaM [146] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsamavA- yAMga zrIamaya0 vRtiH // 12 // sUtrAMka [147] dIpa anukrama [227] NAGARICONCER syAyanta iti, zeSaM kaNThyaM, navaraM saMkhyAtAni padazatasahasrANi padANeti, tatra kila ekA padakoTI caturazItizca 11474lakSANi dvAtriMzaca sahasrANIti // 11 // STivAda: se kiM taM didvivAe, 1 dihivAe savabhAvaparUvaNavA Apavijeti, se samAsao paMcavihe pa0 ta0-parikamma suttAI puvagarya aNuogo cUliyA, se kiM taM parikamme ?-parikamme sattavihe 50 taM-siddhaseNiyAparikamme maNussaseNiyAparikamme puTThaseNivAparikamme ogAhaNaseNiyAparikamme upasaMpajaseNiyAparikamme vippajahaseNiyAparikamme cuAcuaseNiyAparikamme, se kiM taM siddhaseNiyAparikamme?, siddhaseNiAparikamme codasavihe pa0 ta0-mAuyApayANi egadviyapayANi pAdodvapayANi AgAsapayANi keubhyaM rAsibaddhaM egaguNaM duguNaM tiguNaM keumUyaM paDiggado saMsArapaDiggaho naMdAvataM siddhabaddhaM, settaM siddhaseNiyAparikamme, se kiM taM maNussaseNiyAparikamme 1, maNussaseNiyAparikamme codasavihe paNNate, taM jahA tAI ceva mAuApayANi jAva naMdAvarsa maNussapaddhaM, settaM maNussaseNiyAparikamme, avasesA parikammAI puTThAiyAI ekkArasavihAI panattAI, iceyAI satta parikammAI sasamaiyAI satta AjIviyAI cha caukkaNaiyAI satta terAsiyAI, evAmeva sapuvAvareNaM satta parikammAI tesIti bhavaMtItimakkhAyAI, settaM parikammAI, se ki taM suttAI, suttAI aTThAsIti bhavatItimakkhAyAI, taMjahA-ujugaM pariNayApariNayaM bahubhaMgiyaM viSavaiyaM [vina(ja)pacariya] agaMtaraM paraMparaM samANa saMjUhaM [mAsANaM] saM bhinnaM ahAccayaM [ahavAyaM nanyAM] sovatthi(vatta) yaM NaMdAvataM vahulaM puTThApuDhe viyAvattaM evaMbhUyaM duAvat | // 128 // vattamANappayaM samabhirudaM sabaobhadaM paNAma[passAsaM nanyAM] dupaDiggaha icceyAI bAvIsa suttAI chiNNacheaNaiAI sasamayasuttaparivADIe, icceAIbAvIsa suttAI achinnachevanaiyAI AjIviyasucaparivADIe, iceAI bAvIsaM suttAI tikaNajhyAI terAsiyasuttaparivADie, icce SHES-25AASAKAR vipAkazruta aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~260~ Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [147]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [147] CARSA dIpa anukrama [228-232] AI bAvIsa suttAI caukkaNaiyAI sasamayasuttaparivADIe, evAmeva sapuSvAvareNaM aTThAsIti suttAI bhavatItimakkhayAI, settaM sutaaii| se ki taM pubagayaM 1, puSvagayaM caudasavihaM pannattaM, taMjahA-uppAyapuvvaM aggeNIyaM vIriyaM asthiNasthipavAyaM nANapavArya saJcappavAyaM AyappavAya kammapavAyaM paJcakkhANappavAyaM vijANuppavAyaM avajha0 pANAU0 kiriyAbisAlaM logabiMdusAraM 14, uppAyapuvassa NaM dasa vatyU pa0 cattAri cUliyAvasthU pa0, aggeNiyassa NaM puvassa coisa vatthU vArasa cUliyAvatthU, vIriyapavAyassa NaM pubbassa aTTa vatthU aTTha cUliyAvatthU 10, atthiNatthippavAyassa NaM puvassa aTThArasa patthU dasa cUliyAvatthU pa0, nANappavAyarasa puvassa bArasa vatthU pa0, sacappavAyassa NaM puvassa do vatthU pa0, AyappavAyassa NaM puvassa solasa vatthU pa0, kammappavAyapuvvassa tIsa vatthU pa0, paJcakkhANassa NaM puvvassa vIsaM vatthU pa0, vijANuppavAyassa NaM puNvassa panarasa vatthU pa0, avaMzassa NaM pucassa bArasa batthU pa0, pANAussa NaM pubbassa terasa vatthU pa0. kiriyAvisAlassa NaM pubbassa tIsa vatthU pa0,logabiMdusArassa NaM puccassa paNavIsaM vatyU pa0, dasa coddasa aTThadvArase va vArasa duve ya vatthUNi / solasa tIsA vIsA pannarasa aNuppavAyami // 1 // bArasa ekkArasame bArasame teraseva vatthUNi / tIsA puNa terasame caudasame pannavIsAo // 2 // cattAri duvAlasa aTTha ceva dasa ceva cUlavatthUNi / AtilANa cauNhaM sesANaM cUliyA Nadhi // 3 // settaM puvagarya, se kiM taM aNuoge?, aNuoge duvihe pannate, taMjahA-mUlapaDhamANuoge ya gaMDiyANuoge ya, se kiM taM mUlapaDhamANuoge?, etya NaM arahatArNa bhagavaMtANaM puSvabhavA devalogagamapANi AuM cavaNANi jammaNANi a abhiseyA rAyavarasirIo sIyAo panajAo tavA ya bhattA kevalaNANuppAyA atitthapavattaNANi a saMghayaNaM saMThANaM uccattaM AuM vanavibhAgo sIsA gaNA gaNaharA ya aA pavattaNIo saMghassa caunihassa jaM vAvi SAHainrary.org | draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~261~ Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: rASTivAdaH prata zrIsamavA-| yAMge zrIabhaya vRciH // 129 // sUtrAMka [147] CACANCE dIpa parimANaM jiNamaNapaJjavaohinANasammattasuyanANiNo ya vAI aNuttaragaI ya jattiyA siddhA pAovagaA ya je jahiM jattiyAI bhattAI cheaittA aMtagaDA muNivaruttamA tamaraopaviSpamukkA siddhipahamaNuttaraM ca pattA, ee anne ya evamAiyA bhAvA mUlapaDhamANu oge kahiA ApavijaMti paNNavijaMti parU. settaM mUlapaDhamANuoge, se kiM taM gaMDiyANuoge?, aNegavihe paNNatte, taMjahA-kulagaragaDiyAo titthagaragaMDiyAo gaNaharagaMDiyAo cakkaharagaMDiyAo dasAragaMDiyAo baladevagaMDiyAo vAsudevagaMDiyAo harivaMsagaMDiyAo bhadabAhugaMDiyAo tavokammagaMDiyAo cittataragaMDiyAo ussappiNIgaMDiyAno osappiNIgaMDiyAo amaranaratiriyanirayagaigamaNavivihapariyaTTaNANuoge, evamAjhyAo gaMDiyAo ApavijaMti paNNavijaMti parUvijeti, sattaM gaMDiyANuoge. se kiM taM caliyAo?, jaNaM AilANaM cauNhaM punvANaM cUliyAo, sesAI pubAI acUliyAI, settaM cUliyAo, didvivAyassa NaM parittA vAyaNA saMkheA aNuogadArA saMkheAo paDivattIo saMkhejAo nijuttIo saMkhejA silogA saMkhejAo saMgahaNIo, se paM aMgaThThayAe pArasame aMge ege suyakhaMce cauddasa puvAI saMkhejA vatthU saMkhejA cUlavatthU saMkhejA pAhuDA saMkhejA pAhuDapAhuDA saMkhejAo pAhuDiyAoM saMkhajAo pAhuDapAhuDiyAo saMkhejANi payasayasahassANi payaggeNaM pannattA, saMkhenA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA ApavijaMti paNNavinaMti parUviaMti daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsibaMti, evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA Apavijeti, settaM divivAe, setaM duvAlasaMge gaNipiDage // 12 // (sUtra 147) 'se kiM taM divivAe'tti dRSTayo-darzanAni vadanaM vAdo dRSTInAM vAdo dRSTivAdaH dRSTInA vA pAto yatrAsau dRSTipAtaH anukrama [228-232] // 129 / / whesturary.com draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~2624 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [147] sarvanayadRSTaya evehAkhyAyanta ityarthaH, tathA cAha-diTivAe NamityAdi, raSTivAdena dRSTipAtena vA sarvabhAvaprarU paNA''khyAyate, 'se samAsao paMcavihe' ityAdi sarvamidaM prAyo vyavacchinnaM tathApi yathAdRSTaM kimapi likhyate, tatra IPIsUtrAdigrahaNayogyatAsampAdanasamarthAni parikANi gaNitaparikarmavata, tacca parikarmazrutaM siddhazreNikAdiparikarma mUlabhedataH saptavidhaM, uttarabhedatastu tryazItividhaM mAtRkApadAdi, etacca sarva samUlottarabhedaM sUtrArthato vyavacchinnaM, dieteSAM ca parikarmaNAM SaT AdimAni parikarmANi khasAmayikAnyeva, gozAlakapravartitAjIvikapAkhaNDikasiddhAbAtamatena punaH vyutAcyutazreNikAparikarmasahitAni sapta prajJApyante, idAnI parikarmasu nayacintA, tatra naigamo dvividhaH-sAtAhiko'sAvAhikazca, tatra sAvAhikaH saGgrahaM praviSTo'sAvAhikazca vyavahAra, tasmAtsakaho vyavahAra RjusUtraH zabdAdayazcaika evetyevaM catvAro nayAH, etezcaturbhirnayaiH SaT khasAmayikAni parikarmANi cintyante, ato bhaNitaM 'cha caukkanayAIti bhavanti, ta eva cAjIvikAkhairAzikA bhaNitAH, kasmAi ?, ucyate, yasmAtte sarva tryAtmake icchanti, yathA jIvo'jIvo jIvAjIvaH loko'loko lokAlokaH sat asat sadasat ityevamAdi, naya-12 cintAyAmapi te trividhaM nayamicchanti, tadyathA-dravyArthikaH paryAyArthikaH ubhayArthikaH, ato bhaNitaM 'satta terAsi-16 dayati sapta parikarmANi trairAzikapAkhaNDikAkhividhayA nayacintayA cintayantItyarthaH, 'settaM parikamme ti nigamanaM, se kiM taM suttAi'mityAdi, tatra sarvadravyaparyAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANi aSTAzItyapi ca sUtrArthato vyavacchinnAni / dIpa anukrama [228-232] Saintairatna draSTivAda aMgasUtrasya zAzvIyaparicaya:, ~263~ Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [147 dIpa anukrama [228-232] zrIsamavA- tathApi dRSTAnusArataH kiJcilikhyate, etAni kila RjukAdIni dvAviMzatiH sUtrANi, tAnyeva vibhAgato'STAzIti- 1471 pA yAMge bhavanti, katham ?, ucyate, 'ijhyAI bAvIsaM suttAI chinnacheyanaiyAI sasamayasuttaparivADIe'tti iha yo nayaH sUtra | STivAdaH zrIabhaya chinnaM chedenecchati sa chinnacchedanayo yathA "dhammo maMgalamukTi"mityAdizlokaH sUtrArthataH pratyekacchedena sthito na | vRttiH dvitIyAdizlokamapekSate, pratyekakalpitaparyanta ityarthaH, etAnyeva dvAviMzatiH khasamayasUtraparipATyA sUtrANi sthitAni, 13 tathA ityetAni dvAviMzatiH sUtrANi acchinnacchedanayikAnyAjIvikasUtraparipATyeti, ayamarthaH-iha yo nayaH sUtrama-12 4/cchinnaM chedenecchati so'cchinnacchedanayo yathA 'dhammo maMgalamukkiTTha'mityAdi zloka evArthato dvitIyAdizlokamapekSamANo dAdvitIyAdayazca prathamamiti anyo'nyasApekSA ityarthaH, etAni dvAviMzatirAjIvikagozAlakapravartitapAkhaNDasUtrapari pAThyA akSararacanAvibhAgasthitAnyapyarthato'nyo'nyamapekSamANAni bhavanti, 'icceiyAI' ityAdi sUtra, tatra 'tikanaiyAI-12 ti nayatrikAbhiprAyatazcintyanta ityarthaurAzikAzcAjIvikA evocyante iti, tathA 'iceiyAI' ityAdi sUtraM, tatra 'caukkanaiyAIti nayacatuSkAbhiprAyatazcintyanta iti bhAvanA, 'evameve tyAdisUtra, evaM catasro dvaaviNshtyo'ssttaashiitiH| da sUtrANi bhavanti 'settaM suttAIti nigamanavAkyaM, se kitaM pujvagarya' ityAdi, atha kiM tat pUrvagataM ?, ucyate, yasmAttI- // 130 // kAryakaraH tIrthapravarttanAkAle gaNadharANAM sarvasUtrAdhAratvena pUrva pUrvagataM sUtrArtha bhASate tasmAtpUrvANIti bhaNitAni, | PI gaNadharAH punaH zrutaracanAM vidadhAnA AcArAdikrameNa racayanti sthApayanti ca, matAntareNa tu pUrvagatasUtrArthaH pUrvamahatA 4 antaram.org | draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~264~ Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [147]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [147] -AGRAN24-4 dIpa anukrama [228-232] bhASito gaNadharairapi pUrvagatazrutameva pUrva racitaM pazcAdAcArAdi, nanvevaM yadAcAraniyuktyAmabhihitaM 'sabbesi AyAro paDhamo' ityAdi tatkatham?, ucyate, tatra sthApanAmAzritya tathoktamiha tvakSararacanAMpratItya bhaNitaM pUrva pUrvANi kRtAnIti, taca pUrvagataM catudarzavighaM prajJaptaM, tadyathA-'uppAyeM'tyAdi, tatrotpAdapUrva prathama, tatra ca sarvadravyANAM paryavANAM cotpAdabhAvamaGgIkRtya prajJApanA kRtA, tasya ca padaparimANamekA koTI, aggeNIyaM dvitIya, tatrApi sarveSAM dravyANAM paryavANAM jIvavizeSANAM cAgraM-parimANaM varNyata ityagreNIyaM tasya padaparimANaM paNNavatiH padazatasahasrANi, 'pIriyaM ti vIryapravAI tatIyaM, tatrApyajIvAnAM jIvAnAM ca sakarmatarANAM pIyeM procyata iti vIryapravAda, tasyApi saptatiH padazatasahasrANi parimANaM, astinAstipravAda caturthe, yadyaloke yathAsti yathA vA nAsti, athavA syAdvAdAbhiprAyataH tadevAsti tadeva dAnAstItyevaM prabadatIti astinAstipravAdaM bhaNitaM, tadapi padaparimANataH SaSTiH padazatasahasrANi, jJAnapravAdaM paJcama, tasmin matijJAnAdipaJcakasya bhedaprarUpaNA yasmAt kRtA tasmAt jJAnapravAI, tasmin padaparimANamekA koTI ekapado|neti, satyapravAdaM SaSThaM satya-saMyamaH satyavacanaM vA tayatra sabhedaM sapratipakSaM ca varNyate tatsatyapravAdaM, tasya padaparimANaM ekA padakoTI paT ca padAnIti, AtmapravAdaM saptamaM 'Aya'tti AtmA so'nekadhA yatra nayadarzanavaNyate tadAtmaprasvAda, tasya padaparimANaM SaDviMzatiH padakoTyaH karmapravAdamaSTamaM jJAnAvaraNAdikamaSTavidhaM karmaprakRtisthityanubhAgapra dezAdibhirmedairanyaizcottarottarabhedairyatra varNyate tatkarmapravAdaM, tatparimANamekA padakoTI azItizca sahasrANIti, pratyA-12 M urary.orm draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, ~265~ Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [147] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [147 zrIsamavA- khyAnaM navamaM tatra sarva pratyAkhyAnakharUpaM varNyata iti pratyAkhyAnapravAI, tatparimANaM caturazItiH padazatasahasrANIti, 147 4 yAMga vidyAnupravAdaM dazamaM tatrAneke vidyAtizayA varNitAstatparimANamekA padakoTI daza ca padazatasahasrANIti, avandhyame-15 TivAdaH zrIabhaya kAdarza, vandhyaM nAma niSphalaM na bandhyamavandhyaM saphalamityarthaH, tatra hi sarve jJAnatapaHsaMyamayogAH zubhaphalena saphalA vRttiH dAvaryante aprazastAzca pramAdAdikAH sarve azubhaphalA varNyante ato'vandhyaM, tasya ca parimANaM SaDviMzatiH padakoTayaH, // 13 // prANAyuAdazaM tatrApyAyuHprANavidhAnaM sarva sabhedamanye ca prANA varNitAstatparimANamekA padakoTI SaTpaJcAzaca |padazatasahasrANIti, kriyAvizAlaM trayodazaM, tatra kAyikyAdayaH kriyA vizAlatti-sabhedAH saMyamakriyA chandakriyA vidhAnAni ca vaya'nta iti kriyAvizAlaM, tatpadaparimANaM nava padakoTyaH, lokavindusAraM ca caturdazama, tacAsmin loke zrutaloke vA bindurivAkSarasya sarvottamamiti, sarvAkSarasannipAtapratiSThitatvena ca lokavindusAraM bhaNitaM, tatpramANamarddhatrayodaza padakoTya iti / 'uppAyapuvasse'tyAdi kaNThyaM, navaraM vastu-niyatArthAdhikArapratibaddho andhavizeSo'dhyayanavaditi, tathA cUDA iva cUDA, iha dRSTivAde parikarmasUtrapUrvagatAnuyogoktAnuktArthasaGgrahaparA graMthapaddhatayathUDA hA iti, 'settaM puSagatetti nigamanaM, 'se kiM ta'mityAdi, anurUpo'nukulo vA yogo'nuyogaH sUtrasya nijenAbhidheyena // 13 // basAImanurUpaH sambandha ityarthaH, sa ca dvividhaH prajJaptaH, tadyathA-mUlaprathamAnuyogazca gaNDikAnuyogaca, 'se kiM tami-18 sAdi, iha dharmapraNayanAt mUlaM tAvattIrthakarAsteSAM prathamasamyaktvAptilakSaNapUrvabhavAdigocaro'nuyogo mUlaprathamAnu StockCHECK dIpa anukrama [228-232] SaintairatanA GE Hinataram.om draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicayaH, ~266~ Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [147]] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [147] A%C dIpa anukrama [228-232] yogaH, tathA cAha-se kiM taM mUlapaDhamANuoge' ityAdi sUtrasiddhaM yAvat 'settaM mUlapaDhamANuoge', 'se kiM tmityaadi| ihaikavaktavyatArthAdhikArAnugatA vAkyapaddhatayo gaNDikA ucyante tAsAmanuyogaH-arthakathanavidhiH gaNDikAnuyogaH, tathA cAha-'gaMDiyANuoge aNege'tyAdi, tatra kulakaragaNDikAsu kulakarANAM vimalavAhanAdInAM pUrvajanmAyabhidhIyata iti, evaM zeSAkhapi abhidhAnavazato bhAvanIyaM, yAvat citrAntaragaNDikAH, navaraM dazAhoH-samudravijayAdayo daza vasudevAntAH tathA citrA-anekArthA antare-RSabhAjitatIrthakarAntare gaNDikA-ekavaktavyatArthAdhikArAnugatAstatazca citrAzca tA antaragaNDikAca citrAntaragaNDikAH, etaduktaM bhavati-RSabhAjitatIrthakarAntare tadva jabhUpatInAM zepagatigamanavyudAsena zivagamanAnuttaropapAtaprAptipratipAdikAzcitrAntaragaNDikA iti, tAzca 'coisa-13 lakkhA siddhA nivaINeko ya hoi sabaDhe / evekekaTThANe purisajugA huMti saMkheje // 1 // ' tyAdinA andhena nandiTIkAyAmabhihitAstata evAvadhAryAH, iha sUtragamanikAmAtrasya vivakSitatvAditi, zeSaM sUtrasiddhamAnigamanAt, navaraM 'saMkhejA vatthu'tti paJcaviMzatyuttare dve zate 'saMkhejjA cUlavatthuti caturviMzat // 12 // sAmprataM dvAdazAjhe virAdhanAniSpannaM kAlikaM phalamupadarzayannAhaicceiyaM dugAlasaMga gaNipiDagaM atItakAle arNatA jIvA ANAe virAhittA cAuratasaMsArakatAraM azupariyaTisa iveiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM paTuppaNNe kAle parittA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyati iceiyaM duvAlasaMga gaNipiDagaM HECARE Tumstaram.org draSTivAda aMgasUtrasya zAztrIyaparicaya:, dvAdazAMgInAm zAzvatatA ...sUtrArambhe yat 'dugAlasaMga' mudritaM tat mudraNadoSa saMbhAvyate, mUla zabda 'duvAlasaMga' asti ~267~ Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: yAMge prata sUtrAMka [148] 148 gaNipiTakavirAdhanArAdhanAphalaM. dIpa zrIsamavA-| aNAgae kAle arNatA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakatAraM aNupariyaTTissaMti, iveiyaM duvAlasaMga gaNipiDaga atIta- kAle aNaMtA jIvA ANAe ArAhittA cAuraMtasaMsArakatAraM vIIvaiMsu evaM paTuppaNNe'vi evaM aNAgaevi, duvAlasaMge NaM gaNipizrIabhaya DageNa kayAvi NasthiNa kayAi NAsI Na kayAi Na bhavissai bhurvi ca bhavati ya bhavissati ya dhuve Nitie sAsae akkhae avae vRttiH avahie Nice se jahA NAmae paMca asthikAyA Na kayAi Na Asi Na kayAi Nasthi Na kayAi Na bhavissati bhurvi ca bhavati ya // 13 // bhavissati ya dhuvA NitiyA sAsayA akkhayA anvayA avar3hiyA NicA evAmeva duvAlasaMge gaNipiDageNa kayAi Na Asi Na kayAi Nasthi Na kayAi Na bhavissai bhurvi ca bhavati ya bhavissai ya dhuve jAva avavie Nicce, ettha Na duvAlasaMge gaNipiDage aNatA bhAvA aNaMtA abhAvA aNaMtA heU aNaMtA aheU aNaMtA kAraNA aNaMtA akAraNA aNatA jIvA aNatA ajIvA arNatA bhavasiddhiyA aNaMtA abhavasiddhiyA aNaMtA siddhA aNaMtA asiddhA ApavijaMti paNNaviaMti parUvijaMti daMsijati nidaMsirjati uvadaMsijeti, evaM duvAlasaMga gaNipiDagaM iti (sUtraM 148) 'icceya'mityAdi, ityetadvAdazAkaMgaNipiTakamatItakAle anantA jIvA AjJayA virAdhya caturantaM saMsArakAntAraM 'aNupariyaDiMsutti anuparivRttavantaH, idaM hi dvAdazAGgasUtrArthobhayabhedena trividhaM, tatazca AjJayA sUtrAjJayA abhini| vezato'nyathApAThAdilakSaNayA atItakAle anantA jIvAzcaturantaM saMsArakAntAraM nArakatiryagnarAmaravividhavRkSa4jAladustaraM bhavATavIgahanamityarthaH, anuparAvRttavanto jamAlivat arthAjJayA punarabhinivezato'nyathAprarUpaNAdilakSaNayA CASCRECEBCASRAE anukrama [233] | // 132 // dvAdazAMgInAm zAzvatatA ~268~ Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [148] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [148] [sA goSThAmAhilavata ubhayAjJayA punaH paJcavidhAcAraparijJAnakaraNodyatagurvAdezAderanyathAkaraNalakSaNayA gurupratyanIkadravyali gadhAryanekazramaNavat sUtrArthobhayavirAdhyetyarthaH, athavA dravyakSetrakAlabhAvApekSamAgamoktAnuSThAnamevAjJA tayA tadakaraNenetyarthaH, 'iceya'mityAdi gatArthameva, navaraM 'parittA jIvA' iti saMkhyeyA jIvAH, vartamAne viziSTavirAdhakamanuSyajIvAnAM kI saMkhyeyatvAt 'aNupariyaTuMti'tti anuparAvartante bhramantItyarthaH, 'icceya'miyAdi idamapi bhAvitArthameva, navaram 'aNupariyaTissatitti anuparAvarttiSyante paryaTiSyantItyarthaH, 'icceya mityAdi kaNThyaM, navaraM 'viivaiMsutti vyatitrajitavantaH | caturgatikasaMsArolacanena muktimavAptA ityarthaH, evaM pratyutpanne'pi, navaraM ayaM vizeSaH-'viivayaMti'tti vyatigraja|nti-vyatikrAmantItyarthaH, anAgate'pyevaM, navaraM 'vIivaissaMti'tti vyatitrajiSyanti-vyatikramiSyantItyarthaH, yadidamaniTetarabhedabhinnaM phalaM pratipAditametatsadAvasthAyitve sati dvAdazAGgasyopajAyata ityAha-'duvAlasaMge' ityAdi, dvAdazA NamityalaGkAre gaNipiTakaM na kadAcinnAsIdanAditvAt na kadAcinna bhavati sadaiva bhAvAt na kadAcinna bhaviSyati aparyavasitatvAt, kiM tarhi ?, 'bhuvi 'sAdi abhUcca bhavati ca bhaviSyati ca, tatazcedaM trikAlabhAvitvAdacalaM acalatvAca bhuvaM mervAdivat dhruvatvAdeva niyataM paJcAstrikAyeSu lokavacanavat niyatatvAdeva zAzvataM samayAvalikAdiSu kAlavacanavat zAzvatatvAdeva vAcanAdipradAne'pyakSayaM gaGgAsindhuprabAhe'pi padmAidavat akSayatvAdevAvyayaM mAnuSottarAdahiH samudravat avyayatvAdeva khapramANe'vasthitaM jambUdvIpAdivat avasthitatvAdeva nityamAkAnavaditi, sAmprataM dRSTA RECASNA %A4%AC-54-5 dIpa anukrama [233] dvAdazAMgInAm zAzvatatA ~269~ Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [148] dIpa anukrama [233] aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) "samavAya" samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [148] zrIsaMmavA yAMge zrIabhaya0 vRttiH // 133 // - ntamantrArthe Aha--' se jahA nAma e' ityAdi, tadyathA nAma paJcAstikAyA-dharmAstikAyAdayaH na kadAcinnAsannityAdi prAgvat, 'evamevetyAdi dAntikayojanA nigadasidvaiveti / 'ettha Na'mityAdi atra dvAdazAGge gaNipiTake anantA | bhAvA AkhyAyanta iti yogaH, tatra bhavantIti bhAvA-jIvAdayaH padArthAH, ete ca jIvapudgalAnAmanantatvAdanantA iti, tathA anantA abhASAH, sarvabhAvAnAmeva pararUpeNAsattvAtta evAnantA. abhAvA iti, khaparasattAbhAvAbhAvo bhayAdhInatvAdvastutattvasya, tathAhi jIvo jIvAtmanA bhAvo'jIvAtmanA cAbhAvo'nyathA'jIvatvaprasaGgAditi, anye tu dhammApekSayA anantA bhAvAH anantA abhAvAH (ca) prativastvastitvanAstitvAbhyAM pratibaddhA iti vyAcakSate, tathA'nantA hetayaH, taMtra hinoti-gamayati jijJAsitadharmmaviziSTAnarthAniti hetuste cAnantAH, vastuno'nantadharmAtmakatvAt, tatprativaddhadharmmaviziSTavastugamakatvAca hetoH sUtrasya cAnantagamaparyAyAtmakatvAditi, yathoktahetupratipakSato'nantA ahetavaH, tathA anantAni kAraNAni mRtpiNDatantvAdIni ghaTapaTAdinirvarttakAni, tathA anantAnyakAraNAni sarvakAra| NAnAmeva kAryAntarAkAraNatvAt, nahi mRtpiNDaH paTaM nirvarttayatIti, tathA anantA jIvAH prANinaH evamajIvAH - aNu| kAdayaH bhavasiddhikA bhavyAH siddhA - niSThitArthA itare saMsAriNaH, 'AghavijaMtI' tyAdi pUrvavaditi / dvAdazAGgasya svarUpamanantaramabhihitamadha tadabhidheyasya rAzidvayAntarbhAvataH kharUpamabhidhitsurAha duve rAsI pannatA, taMjahA jIvarAsI ajIvarAsI ya, ajIvarAsI duvidhA pannattA, taMjahA-rUvI ajIvarAsI arUvI ajIvarAsI dvAdazAMgInAm zAzvatatA For Parts Only ~ 270 ~ 148 dvA dazAyA rAdhanavi rAdhanAphalaM. // 133 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [149] + gAthA: dIpa anukrama [234 -237] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA: ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] Education t ya se kiM taM arUcI ajIvarAsI 1, arUviajIvarAsI dasavihA pannattA, taMjA-dhammatthikAe jAva addhAsamara, rUvIajIvarAsI aNegavihA0 pa0 jAva se kiM taM aNuttarovavAiA ?, attaNurovavAiA paMcavidyA pannattA, taMjahA - vijayavejayaMtajayaMtaaparAjitasavvasiddhi, sesaM aNuttarovavAiA, settaM paMcidiyasaMsArasamAvaNNajIvarAsI, duvihA NeraDyA pannatA, taMjahA -palatA ya apajatA ya, evaM daMDao bhANiyavvo jAva vaimANiyatti, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe kevaiyaM khettaM ogAhettA kevaiyA NirayAvAsA paNNattA 1, goyamA ! imIse NaM syaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari evaM joyaNasahassaM ogAhetA hedvA cegaM joyaNasahassaM vajjetA majjhe asattari joyaNasayasahasse ettha NaM rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM tIsaM NirayAvAsa sayasahassA bhavatItimukkhAyA, te NaM NirayAvAsA aMto vaTTA cAhiM cauraMsA jAva asubhA NirayA asubhAo Niraesu veyaNAo, evaM sattavi bhANiyavvAo jaM jAsuM jujai- 'AsIyaM battIsaM aTThAvIsaM taheva vIsaM ca / aTThArasa solasagaM adbhuttarameva cAhalaM // 1 // tIsA ya paNNavIsA panarasa daseva sarasahassAiM / tiSNegaM paMcUNaM paMcaiva aNuttarA naragA // 2 // causakI asurANaM caurAsIiM ca hoi nAgANaM / yAvattari suvannANa vAukumArANa chaNNau // 3 // dIvadisAudahINaM vijakumAriMdathaNiyamaggINaM / pi juvalayANaM pAvattarimo ya sabasahasA // 4 // battIsadvAbIsA vArasa aDa cauro ya smshssaa| paNNA cattAlIsA chacca sahassA sahassAre || 5 || ANayapANayakappe cattAri sayA''raNahue tinni / sata vimANasayAI causuvi eesu kappesu // 6 // ekArasuttaraM hemeisu sattuttaraM ca majjhimae / sayamegaM uvarimae paMcaiva aNuttaravimANA // 7 // doSAe NaM puDhavIe tacAe NaM puDhavIe cautthIe puDhavI paMcamI puDhavIe chaTTIe puDhavIe sattamIe puDhavIe gAhAhiM bhANiyanvA, sattamAe puDhavIe pucchA, goyamA ! sattamAe For Penal Use Only mUlaM [ 149 ] + gAthA: "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 271~ yor Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [149]] vRttiH gAthA: zrIsamavA puDhavIe aguttarajoyaNasayasahassAI pAhallAe uvari addhatevanaM joyaNasahassAI ogAhettA hehAvi addhatevanaM joyaNasahassAI 149 rAyAMge vaaittA majje tisu joyaNasahassesu ettha NaM sattamAe puDhavIe neraiyANaM paMca aNuttarA mahaimahAlayA mahAnirayA paNNatA, taM ziprajJApazrIabhaya jahA-kAle mahAkAle rorue mahArorue appaiTThANe nAmaM paMcame, te NaM nirayA baTTe ya taMsA ya ahe surappasaMThANasaMThiyA jAva nAsthAasubhA naragA asubhAo naraesu vevaNAo (sUtraM 149) nAni. iha ca prajJApanAyAH prathamapadaM prajJApanAkhyaM sarva tadakSaramadhyetavyaM, kimavasAnamityAha-'jAba se kiM ta'mityAdi, // 134 // kevalamasya prajJApanAsUtrasya cAyaM vizeSaH, iha 'duve rAsI paNNattA' ityabhilApasUtraM (tatra) tu 'duvihA paNNavaNA paNNattA-14 jIvapaNaSaNNA ajIvapaNNavaNA ya'tti, atidiSTasya ca sUtrataH sarvasya prajJApanApadasya lekhitumazakyatvAdarthatastaleza hai upadayate-tatrAjIvarAzirdvividho rUpyarUpibhedAt, tatrArUpyajIvarAzirdazadhA-dharmAstikAyastaddezAstatpradezazcetyeva madharmAstikAyAkAzAstikAyAvapi vAcyAvevaM nava dazamo'ddhAsamaya iti, rUpyajIvarAzizcaturkI-skandhA dezAH 4pradezAH paramANapazceti, te ca varNagandharasasparzasaMsthAnabhedataH paJcavidhAH saMyogato'nekavidhA iti / jIvarAziIividhaH saMsArasamApanno'saMsArasamApannazca, tatrAsaMsArasamApannA jIvA dvividhAH anantaraparamparasiddhabhedAt , tatrAnantarasiddhAH // 13 // paJcadazaprakArAH, paramparasiddhAstvanantaprakArA iti, saMsArasamApannAstu pazcadhaikendriyAdibhedena, tatraikendriyAH paJcavidhAH pRthivyAdibhedena, punaH pratyekaM dvividhAH-sUkSmabAdarabhedena, punaH paryAptAparyAptabhedena dvidhA, evaM dvitricaturindriyA| dIpa anukrama [234-237] %ACES SONGS T amirary.org ~ 272~ Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [149] gAthA: api, paJcendriyAzcaturdA nArakAdibhedAt, tatra nArakAH saptavidhAH ratnaprabhAdipRthvIbhedAt , paJcendriyatiryaJcavidhAjalasthalakhacarabhedAt , tatra jalacarAH paJcavidhA matsyakacchapagrAhamakarasuMsumArabhedAt, punarmatsyA anekadhA-lakSNamatsyAdibhedAt, kacchapA dvidhA asthikacchapamAMsakacchapabhedAt, pAhAH paJcadhA diliveSTakamadpulakasImAkArabhedAt makarA-matsyavizeSA dvividhAH-zuNDAmakarA karimakarAzca, suMsumArAstvekavidhAH, sthalacarA dvidhA-catuSpadaparisarpabhedAt, tatra catuSpadAzcaturkI-ekakhuradvikhuragaNDIpadasanakhapadabhedAt, krameNa caite azvagohastisiMhAdayaH, parisarpA dvidhA-uraHparisarpabhujaparisarpabhedAt, urasparisAzcaturddhA-ahiajagarAzAlikamahoragabhedAt , tatrAhayo dvidhA-dIkarA mukulinazceti, khacarAzcaturkI-carmapakSiNo lomapakSiNaH samudgapakSiNo vitatapakSiNazca, tatrAdyau dvau balgulIhaMsAdibhedAvitarau dvIpAntareSveva staH, sarve ca paJcendriyatiryaJco manuSyAzca dvidhA-sammUchimA garbhavyutkrAntikAzca, tatra saMmUchimAH napuMsakA eva, itare tu triliGgA iti, garbhavyutkrAntikamanuSyAtridhA-karmabhUmijA akarmabhUmijA antaradvIpajAzceti, karmabhUmijA dvividhAH-AryA mlecchAzca, AryA dvedhA-RddhiprAptA itare ca, tatra prathamA ahaMdAdayaH, dvitIyA navavidhAH-kSetrajAtikulakarmazilpabhASAjJAnadarzanacAritrabhedAt , devAzcaturvidhAH bhavanavAsthAdibhedA vanapatayo dazadhA asuranAgAdayaH vyantarA aSTavidhA pizAcAdayaH jyotiSkAH paJcadhA candrAdayaH vaimAnikA dvidhAhai kalpopagAH kalpAtItAtha, kalpopagA dvAdazadhA saudharmAdibhedAt, kalpAtItA dvedhA-veyakA anuttaropapAtikAzca 5454545kala dIpa anukrama [234-237] REnamrdina ~ 273~ Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [149] nAsthA gAthA: zrIsamavA- veyakA navadhA anuttaropapAtikAH paJcadheti, etatsamastaM sUcayatoktaM 'jAva se kiM taM aNuttaretyAdi, pUrvoktameva 149 rAyAMge jIvarAziM daNDakakrameNa dvidhA darzayannAha-'dubihe'tyAdi, sugama navaraM 'daNDao'tti 'neraiyA 1 asurAI 10 puDhavAi 5 ziprajJApa iMdiyAdao 4 maNuyA 1 // vaMtara 1 joisa 1 vemANiyA ya 1 aha daMDao evaM // 1 // athAnantaraM prajJaptAnAM nArakA-1| hadInAM paryAptAparyAptabhedAnAM sthAnanirUpaNAyAha-imIse Na'mityAdi, avagAhanAsUtrAdarvAka sarva kaNThyaM, navaraM 'te gaM nAni. // 135 // nirayA' ityAdi, atra ca jIvAbhigamacUrNyanusAreNa likhyate-kila dvividhA narakA bhavanti AvalikApraviSTAH Ava-15 likAbAyAzca, tatrAvalikApraviSTA aSTAsu dikSu bhavanti, te ca vRttavyasracaturasrakrameNa pratyavagantavyAH, eteSAM ca 6 madhye indrakAH sImantakAdayo bhavanti, AvalikAbAhyAstu puSpAvakIrNA digavidizAmantarAleSu bhavanti, nAnAsaMhAsthAnasaMsthitA iti nirayasaMsthAnavyavasthA, tatra ca bAhulyamaGgIkRtyedamabhidhIyate-'aMto baTTe' tyAdi, uktaM ca sUtravRttika-IN tA-"nArakAH sImantakAdikA bAhulyamaMgIkRtyAntaH-madhye vRttA bahirapi caturasrA adhazca kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH,3 etaca saMsthAnaM puSpAvakIrNakAnAzrityoktaM teSAmeva pracuratvAt , AvalikApraviSTAstu vRttavyasracaturasrasaMsthAnA bhavajantI "ti, tatrAntarvRttA madhye zuSiramAzritya bahizca caturasrA kuDyaparidhimAzritya, yAvatkaraNAdidaM zyaM yaduta adhaH // 135 / / kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH-bhUtalamAzritya kSuraprAkArAstabhRtalasya saMcArisattvapAdacchedakatvAt anye vAhuH-teSAmadhastanAMzaH kSurapra ivAgre'ne pratalo vistIrNazceti kSuraprasaMsthAnatA, tathA 'nidhayAratamasA vavagayagahacaMdasUranakkhattajoisa dIpa anukrama [234-237] ~ 274 ~ Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [149] + gAthA: dIpa anukrama [234 -237] aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) "samavAya" samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [149 ] - ppahA meyavasApUyaruhiramaMsacikkhihalittANulevaNatalA asuhavIsA paramadubhigaMdhA kAUagaNivaNNAbhA kakkhaDa - | phAsA durahiyAsA' iti tatra nityaM sarvadA andhakAraM - andhatyakArakaM bahalavalAhakapaTalAcchAditagaganamaNDalAmAvAsvArddharAtrAndhakAravattamaH- tamikhaM yeSu te nityAndhakAratamasaH, athavA nityenAndhakAreNa sArvakAlikenetyarthaH tamasaH - | tamisrA nityAndhakAratamasaH, jAtyandhamedyAndhakArAmAvAsyAnizIthatulyA ityarthaH, kathamityata Aha-vyapagatA - avidyamAnA grahacandrasUranakSatrarUpANAM jyotiSAM - jyotiSkalakSaNavimAnavizeSANAM jyotiSo vA - dIpAdyaH prabhAprakAzo yeSu te tathA, 'paha'tti pathazabdo vA'yaM vyAkhyeyaH, tathA medovasApUyarudhiramAMsAni zarIrAvayavAsteSAM yacci - |kkhilaM kardamastena liptaM- upadigdhamanulepanena sakaliptasya punaH punarupalepanena talaM - bhUmikA yeSAM te medovasApUyarudhiramAMsa cikkhila lipsAnulepanatalAH, yadyapi ca tatra medaH prabhRtInyaudArikapaJcendriyazarIrAvayavarUpANi na santi | vaikriyazarIratvAnnArakANAM tathApi tadAkArAstadavayavAstatra procyanta iti, azucayo vizrAH - AmagandhayaH pUtigandhaya ityarthaH, ata eva paramadurabhigandhAH 'kAUagaNivaNNAbha'tti kRSNAgnirlohAdInAM dhmAyamAnAnAM tadvarNavadAbhA yeSAM te kRSNAgnivarNAbhAH, tathA karkazaH sparzo yeSAM te karkazasparzAH, ata eva duHkhena-kRcchreNAdhisoDhuM zakyate vedanA yeSu te duradhisahyAH, ata evAzubhA narakA azubhA narakeSu vedanA iti 'evaM sattavi bhANiya'tti prathamAmamuJcatA sata ityuktaM, 'jaM jAsu jujjara'tti yaca yasyAM pRthivyAM vAhalayasya narakANAM ca parimANaM yujyate sthAnAntarokAnusAreNa taca tasyAM For Parts Only ~ 275 ~ weary org Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [149] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [149] zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRtti: // 136 // nAni. gAthA: vAcyaM, tacedaM-'AsIta' gAhA'tIsA ya' gAhA azItisahasrAdhikayojanalakSaM ratnaprabhAyAM bAhalyamevaM zeSAsu bhAvanIyaM, tathA triMzalakSANi prathamAyAM narakAbAsAnAmityevaM zeSAkhapi neyamiti, AvAsaparimANaM cAsurAdInAmapi [3] ziprajJApadazAnAM saudharmAdInAM ca kalpetarANAM sUtrairvakSyatIti, tannivAsaparimANasaGgrahe 'causaTThI' ityAdi gAthAH paJca, evaM nAkhAcaiva sUtrAbhilApo razyaH, sakarappabhAe NaM puDhavIe kevaiyaM ogAhittA kevaiyA nirayA paNNatA ?, goyamApasa sakarappabhAe gaM puDhavIe battIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari ega joyaNasahassaM ogAhittA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe tIsuttare joyaNasayasahasse etya NaM sakarappabhAe puDhavIe neraiyANaM paNavIsaM nirayAvAsasayasahassA bhavantItimakkhAyA, te NaM nirayA' ityAdi, evaM gAthAnusAreNAnye'pi paJcAlApakA vAcyA iti, etadevAha-'docAe' ityAdi 'veyaNAoM' ityetadantaM sugama, navaraM 'gAhAhiti gAthAbhiH karaNabhUtAbhirgAthAnusAreNetyarthaH, bhaNitavyA-yAcyA narakavAsA iti prakramaH, tathA 'baTTe yataMsA yatti madhyamo vRttaH zeSAkhyatrA iti, athA-15 surAdyAvAsaviSayamabhilApaM darzayatikevaiyA NaM bhaMte ! asurakumArAvAsA pa01, goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari // 136 // ega joyaNasahassaM ogAhettA hevA cege joyaNasahassaM vacittA majjJa aTTahattarijoyaNasayasahasse etya paM rayaNappabhAe puDhavIe causadi asurakumArAvAsasayasahassA pa0 te NaM bhavaNA bAhiM vaTTA aMto cauraMsA ahe pokkharakaNNiAsaMThANasaMThiyA ukiNaM dIpa anukrama [234-237] ~ 276~ Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [150] %EOSECSRANCE gAthA: taraviulagaMbhIrakhAyaphalihA aTTAlayacariyadAragourakavADatoraNapaDiduvAredasabhAgA jaMtamusalamusaMDhisayagdhiparivAriyA aujjJA aDayAlakoharadayA aDayAlakayavaNamAlA lAulloiyamahiyA gosIsasarasarattacaMdaNadadaradiNNapaMcaMgulitalA kAlAgurupavarakuMdurukaturukaDajhaMtadhUvamaghamatagaMdhuddhayAbhirAmA sugaMdhiyA gaMdhavaTTibhUyA acchA saNhA laNhA ghaTTA maTThA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA sappamA samirIyA saujoA pAsAIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA, evaM jaM jassa kamatI taM tassa jaMjaM gAhAhiM maNiya taha ceva vnnnno| kevaiyA NaM bhaMte ! puDhavikAiyAvAsA pa01, goyamA ! asaMkhejA puDhavIkAiyAvAsA pa0, evaM jAva maNussatti, kevaiyA NaM bhaMte ! vANamaMtarAvAsA pa01, goyamA! imIse gaM rayaNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAhalassa uvari ega joyaNasayaM ogAhettA heTThA cege joyaNasayaM vajettA majjhe ahasu joyaNasaesu etya NaM vANamaMtarANaM devANaM tiriyamasaMkhejA bhomezA nagarAvAsasayasahassA pa0, te NaM bhomejA nagarA bAhi vA aMto cAuraMsA, evaM jahA~ bhavaNavAsINa taheva NeyavvA, NavaraM paDAgamAlAulA surammA pAsAIyA darisaNijA abhiruvA paDirUvA // kevaDyA Na mate! joisiyANaM vimANAvAsA pa01, goyamA! imIse paM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo sattanauyAI joyaNasayAI uDDe upaittA ettha NaM dasutarajoyaNasayabAhale tiriyaM joisavisae joisiyANa devANaM asaMkhejA joisiyavimANAvAsA pa0, te paM joisiyavimANAvAsA anmuggayamUsiyapahasiyA viviharamaNirayaNabhatticittA vAudbhayavijayavejayaMtIpaDAgachattAichattakaliyA tuMgA gagaNatalamaNulihaMtasiharA jAlaMtararayaNapatarummiliyabca maNikaNagathUmiyAgA viyasiyasayapattapuNDarIyatilayarayaNaddhacaMdacittA aMto yAhiM ca sahA tavaNijjavAluApatthaDA suhaphAsA sassirIyarUvA pAsAIyA darisaNiA // dIpa anukrama [238-244] maram.org ~ 277~ Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsamavA'yAMge zrIamaya ciH [150] // 137 // gAthA: ACEBCASSESECREGACASSESGRESS kevaiyA NaM bhaMte ! vemANiyAvAsA pa01, goyamA ! imIse NaM svaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo uhuM caMdimasU 150 mA riyagahagaNanakkhattatArArUvANaM vIivaittA bahUNi joyaNANi bahUNi joyaNasayANi bahUNi joyaNasahassANi (bahUNi joyaNasayasaha vanAdissANi) bahuio joyaNakoDIo bahuio joyaNakoDAkoDIo asakhejAo joyaNakoDAkoDIo ukhu dUraM vIivaittA estha NaM vimA- varNanam. NiyANaM devANaM sohammIsANasaNaMkumAramAhiMdavaMbhalaMtagasukkasahassAraANayapANayaAraNaajuesu geveamamaNuttaresu ya caurAsII vimANAvAsasayasahassA sattANauI ca sahassA tevIsaM ca vimANA bhavaMtItimakkhAyA, te NaM vimANA adhimAlippamA mAsarAsivaNNAbhA arayA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA savarayaNAmayA acchA saNhA ghaTTA maTThA NipaMkA NikaMkaDacchAyA sappabhA samarIyA saujoyA pAsAIyA darisaNijA abhirUvA paDirUvA / sohamme NaM bhaMte ! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNatA?, goyamA ! battIsaM vibhANAvAsasayasahassA papaNattA, evaM IsANAisu aTThAvIsa bArasa aTTha cattAri eyAi sayasahassAI paNNAsaM cattAlIsaM cha eyAI sahassAI ANae pANae cattAri AraNakSue tinni eyANi sayANi, evaM gAhAhi bhANiyabvaM (sUtraM 150) | 'kevaItyAdi sugama, navaraM tAni bhavanAni bahirvRttAni vRttaprAkArAvRtanagaravat antaH samacaturastrANi tadavakAzadezasya caturasratvAta, adhaHpuSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni, puSkarakarNikA-padmamadhyabhAgaH, sA connatasamacitravindukinI || bhavatIti, tathA 'utkIrNAntaravipulagambhIrakhAtaparikhe ti utkIrNa-bhuvamutkIrya pAlIrUpaM kRtamantaraM-antarAlaM yayoste | // 13 // utkIrNAntare te vipulagambhIre khAtaparikhe yeSAM tAni tathA, tatra khAtamadha upari ca samaM parikhA tUpari vizAlA adhaH saGkucitA tayorantareSu pAlI yatrAstIti bhAvaH, tathA aTTAlakA-prAkArasyoparyAzrayavizeSAH carikA-nagaraprAkA dIpa anukrama [238-244] dounciarary.org ~ 278~ Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [150] + gAthA: dIpa anukrama [238 -244] aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH) "samavAya" samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mUlaM [150 ] Education - rayorantaramaSTahasto mArgaH pAThAntareNa 'caturayanti caturakAH sabhAvizeSAH grAmaprasiddhAH 'dAragoura' ti gopuradvArANi pratolyo - nagarasyaiva kapATAni pratItAni toraNAnyapi tathaiva pratidvArANi avAMtaradvArANi tata eteSAM dvandva etAni dezalakSaNeSu bhAgeSu yeSAM tAni tathA, iha dezo bhAgazcAnekArthaH, tato'nyo'nyamanayorvizeSyavizeSaNabhAvo dRzya iti, tathA jaMtANi-pASANakSepaNayantrANi muzalAni pratItAni musuMkhyaH - praharaNavizeSAH zatayaH - zatAnAmupaghAtakAriNyo mahAkAyAH kASTazailastambhayaSTayaH tAbhiH 'parivAriya'tti-parivAritAni parikalitAnItyarthaH, tathA ayodhyAni - yodhayituM - saGgrAmayituM durgatvAnna zakyante paravalairyAni tAnyayodhyAni avidyamAnA vA yodhAH paravalasubhaTA yAni prati tAnyayodhAni, | tathA 'aDayAlakoDagaraiya'tti aSTacatvAriMzadbhedabhinnavicitracchandagopuraracitAni, anye bhaNanti - aDayAliya (la) zabdaH kila prazaMsAvAcakaH, tathA 'aDayAlakayavaNamAla'tti aSTacatvAriMzadbhedabhinnAH prazaMsAhIH kRtA vanamAlA - vanaspatipalabasrajo yeSu tAni tathA, 'lAiyaM'ti yadbhUmezchagaNAdinopalepanaM 'ulloiyaM' ti kuDyamAlAnAM seTikAdibhiH sammRSTIkaraNaM tatastAbhyAmiva mahitAni -pUjitAni lAuloiyamahitAni, tathA gozIrSa - candanavizeSaH sarasaM ca-rasopetaM yadraktacandanaM-candanavizeSaH tAbhyAM dardarAbhyAM ghanAbhyAM dattAH paJcAGgulayastalA - hastakAH kukhyAdiSu yeSu, athavA gozI pesarasaraktacandanasya satkA dardareNa capeTAbhighAtena dardareSu vA-sopAnavIthISu dattAH paJcAGgalayastalA yeSu tAni gozIrSasarasaraktacandana dardaradattapaJcAGgulitalAni, tathA kAlAguruH-kRSNAgururgandhadravyavizeSaH pravaraH- pradhAnaH kundurukaH-cIDA For Pass Use Only ~279~ nary or Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [150] 150 bhavanAdivarNanam . vRttiH gAthA: zrIsamavA- turuSkA-silhakaM gandhadravyameva etAni ca tAni 'DajhaMti'tti dahyamAnAni yAni tAni tathA teSAM yo dhUmo 'magha- mata'tti anukaraNazabdo'yaM maghamaghAyamAno bahalagandha ityarthaH tenoddharANi-utkaTAni yAni tAni tathA tAni ca tAnyabhirAmANi-ramaNIyAnIti samAsaH, tathA sugandhayaH-surabhayo ye varagandhA:-pradhAnavAsAsteSAM gandhaH-Amodo yeSvasti tAni sugandhivaragandhikAni, tathA gandhavatiH-gandhadravyANAM gandhayuktizAstropadezena nirttitaguTikA tdbhuutaa||138|| ni-tatkalpAnIti gandhavartibhUtAni pravaragandhaguNAnItyarthaH, tathA acchAni AkAzasphaTikavat 'saha'tti zlakSNAni 5 sUkSmaskandhakaniSpannatvAt zlakSNadalaniSpannapaTavat 'laNha'tti zlakSNAni masRNAnItyarthaH, dhuTitapaTavat , 'ghaTTa'tti dhRSTAnIva ghRSTAni kharazANayA pASANapratimAvat 'maTTha'tti mRSTAnIva mRSTAni sukumArazANayA pASANapratimeva zo|dhitAni vA pramArjanikayeva, ata eva 'nIrayatti nIrajAMsi rajorahitatvAt 'nimmala'tti nirmalAni kaThinamalAbhAvAt 'vitimira'tti vitimirANi nirandhakAratvAt 'visuddha'tti vizuddhAni niSkalaGkatvAnna candravat sakalaGkAnItyarthaH tathA 'sappahati saprabhANi samabhAvANi athavA khena-AtmanA prabhAnti-zobhante prakAzante veti khaprabhANi yataH |'samirIya'tti samarIcIni-sakiraNAni, ata eva 'saujjoya'tti sahodyotena-yastvantaraprakAzanena vartante iti soyo tAni 'pAsAIya'tti prAsAdIyAni manaHprasattikarANi 'darisaNija'tti darzanIyAni, tAni hi pazyaMcakSuSA na zramaM 5 4 gacchatIti bhAvaH, 'abhirUvatti abhirUpANi kamanIyAni 'paDirUva'tti pratirUpANi draSTAraM draSTAraM prati ramaNIyAni / dIpa anukrama [238-244] eCCESS ~ 280~ Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [150] + gAthA: dIpa anukrama [238 -244] 24 sama "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [150 ] samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Eucation naikasya kasyacidevetyarthaH, 'eva' mityAdi, yathA'surakumArAvAsasUtre tatparimANamabhihitamevamiti tathA yadbhavanAdiparimANaM yasya nAgakumArAdinikAyasya kramate-ghaTate tattasya vAcyamiti, kiMvidhaM tasya parimANamata Aha- 'jaM jaM gAhAhiM bhaNiyaM' yadyad gAthAbhiH 'causadvi asurANa' mityAdikAbhirabhihitaM kiM parimANameva tathA vAcyaM netyAha - 'iha ceva viSNao'tti yathA asurakumArabhavanAnAM varNaka uktastathA sarveSAmasau vAdhya iti, tathAhi - 'kevaiyA NaM bhaMte! nAgaku| mArAvAsasaya sahassA paNNattA ?, goyamA ! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasaya sahassavAhalAe | ucariM evaM joyaNasahassaM ogAhettA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasahasse ettha NaM rayaNappa| bhAe culasII nAgakumArAvAsasayasahassA bhavantittimakkhAyaMti, te NaM bhavaNA' ityAdi, dvIpakumArAdInAM tu paNNAM pratyekaM SaTsaptatirvAcyeti / 'kevaiyA NaM bhaMte! puDhavI' tyAdi gatArtha, navaraM manuSyANAM saMkhyAtAnAmeva garbhavyutkrAntikAnAM asaMkhyAtAnAmabhAvAt saMkhyAtA evAvAsAH, sammUrcchimAnAM tvasaMkhyeyatvena pratizarIramAvAsabhAvAdasaMkhyeyAni iti bhAvanIyamiti / 'kevaiyA NaM bhaMte! joisiyANaM vimANAvAsA' ityAdi, 'abbhuggaya musiyaSahasiyatti abhyu|gatA saJjAtA utsRtA-prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA dIsitayA sitAH zuklA ityabhyudgatotsRtaprabhAsitAH, tathA vividhA - anekaprakArA maNayaH- candrakAntAdyA ratnAni - karketanAdIni teSAM bhaktayo - vicchittivizeSA stAbhizcitrAH - citravantaH Azcaryavanto veti vividhamaNiratnabhakticitrAH, tathA vAtoddhUtA-vAtakampitA vijayaH-a For Parts Only ~281~ Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata yAMge sUtrAMka [150] gAthA: zrIsamavA- nabhyudayastatsaMsUcikA vaijayantItyabhidhAnA yAH patAkA athavA vijayA~ iti vaijayantInAM pArthakarNikA ucyante tatpra-IP150 bha dhAnA yA vaijayaMtyastAzca tadvarjitAH patAkAca chatrAticchatrANi ca-uparyuparisthitAtapatrANi taiH kalitA-yuktA bAto-14 banAyAzrIamaya tavijayavaijayantIpatAkAchatrAticchatrakalitA iti, tuGgA-uccaistvaguNayuktA, ata eva 'gaganatalamaNulihaMtasihara'tti bAsa. gaganatalaM-ambaratalamanulikhad-abhilaGyacchikharaM yeSAM te gaganatalAnulikhacchikharAH, tathA jAlAntareSu-jAlakamadhya bhAgeSu ranAni yeSAM te jAlAntararatnAH, iha prathamAbahuvacanalopo draSTavyaH, jAlakAni ca bhavanabhittiSu loke pratItA-12 // 139 // nyeva tadantareSu ca zobhA ratnAni sambhavantyeveti, tathA paJjaronmIlitA iva-paJjarabahiSkRtA ica, yathA kila kiJcidvastu pArAd-vaMzAdimayapracchAdanavizeSAdvahi kRtamatyantamavinaSTacchAyatvAcchobhate evaM te'pIti bhAvaH, tathA maNikana|kAnAM sambandhinI stUpikA-zikharaM yeSAM te maNikanakastUpikAkAH, tathA vikasitAni yAni zatapatrapuNDarIkANi dvArAdau pratikRtitvena tilakAzca-bhittyAdiSu puNDrANi ratnamayAzca ye arddhacandrA dvArAgrAdiSu taizcitrA ye te vikasi-151 tazatapatrapuNDarIkatilakaralArddhacandracitrAH, tathA antarbahizca zlakSNA masRNA ityarthaH, tathA tapanIyaM-suvarNavizeSastanmayyA vAlukAyA:-sikatAyAH prastaTaH-prataro yeSu te tapanIyavAlukAprastaTAH, athavA sahazabdasya vaalukaavishessnn-1||139|| tyAt lakSNatapanIyavAlukAprastaTA iti vyAkhyeyaM, tathA sukhasparzAH zubhasparzA vA, tathA sazrIka-sazobhaM rUpaM-A-|| kAro yeSAM athavA sazrIkANi-zobhAvanti rUpANi-narayugmAdIni rUpakANi yeSu te sazrIkarUpAH, prAsAdanIyA dIpa anukrama [238-244] For P OW ~282 ~ Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [150] gAthA: darzanIyAH abhirUpAH pratirUpA iti pUrvavat / 'kevaie'tyAdi, ratnaprabhAyAH pRthivyA 'bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo'tti bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya UrdU-upari tathA candramasaH-sUryagrahagaNanakSatratArArUpANi NamityalakAre kiM ?vIibaitta'tti vyativrajya-vyatikramyetyarthaH, tArArUpANi ceha tArakA eveti, tathA 'bahUnI'tyAdi, kimityAhaUrddham-upari dUramatyartha vyatitrajya caturazItivimAnalakSANi bhavantIti sambandhaH, 'itimakkhAya'tti iti-evaMprakArA athavA yato bhavanti tata AkhyAtAH sarvavedineti, 'te NaM'ti tAni vimAnAni Namiti vAkyAlaGkAre 'acimAlippatti arciAli:-AdityastadvatprabhAnti-zobhante yAni tAnyarciAlipramANi, tathA bhAsAnA-prakAzAnAM rAzi:PbhAsarAzi:-Adityastasya varNastadvadAbhA-chAyAvarNo yeSAM keSAMcittAni bhAsarAzivarNAbhAni, tathA araya'tti arajAMsi | khAbhAvikarajorahitatvAt 'nIraya'tti nIrajAMsi AgantukarajovirahAt 'nimmala'tti nirmalAni kakkhaDa(karkaza)malAbhAyAt 'vitimiratti vitimirANi AhAryAndhakArarahitatvAt vizuddhAni svAbhAvikatamovirahAt sakaladoSavirAmAvA sarvaratnamayAni na dAdidalamayAnItyarthaH, acchAnyAkAzasphaTikavat zlakSNAni sUkSmaskandhamayatvAt ghRSTAnIva ghRSTAni | kharazANayA pASANapratimeva mRSTAni sukumArazANayA pASANapratimeveti niSpakA nikalaGkavikalatvAt kardamavizeSarahitatvAdvA niSkaGkaTA-niSkavacA nirAvaraNA nirupaghAtetyarthaH chAyA-dIpsirveSAM tAni niSkaNTakacchAyAni sapramA-12 dIpa anukrama [238-244] SAREairatna ~283~ Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [150] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [150] gAthA: zrIsamavA-maNi-prabhAvanti samarIcIni-sakiraNAnItyarthaH 'sodyotAni-vastvantaraprakAzanakArINItsavaH, pAsAIe' tyAdi prAgvat / / 151 nAyAMge sohamme NaM bhaMte ! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNatA ?, goyamA! battIsa vimANAvAsasayasahassA paNNattA' eva-18 |rakAdizrIabhayamIzAnAdiSvapi draSTavyaM, etadevAha-evaM IsANAisutti, 'gAhAhi bhANiya'ti 'battIsa aTThavIsA' ityAdikAbhiH sthitiH vRtiH pUrvoktagAthAbhistadanusAreNetyarthaH, pratikalpaM bhinnaparimANA vimAnAvAsAmaNitavyAstadvarNakazca vAcyo 'jAva te NaM vi||14|| mANe tyAdi yAvat 'paDirUvA', navaramabhilApabhedo'yaM yathA "IsANe gaMbhaMte ! kappe kevaiyA vimANAvAsasayasahassA kApaNNatA?, goyamA! aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyA, te gaM vimANA jAya paDirUvA' evaM sarve | pUrvoktagAthAnusAreNa prajJApanAdvitIyapadAnusAreNa ca vAdhyamiti // anantaraM nArakAdijIvAnAM sthAnAnyuktAni, atha teSAmeva sthitimupadarzayitumAhaneradayANa bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI pannatA ?, goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsa sAgarovamAI ThiI pa0, apaJcatagANaM nareiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pa01, jahanneNaM aMtomuhurta ukkoseNavi aMtomuhuttaM, pajattagANaM jahanneNaM dasa vAsasahassAI aMtomuttUNAI ukoseNaM tettIsa sAgarovamAI aMtomuhuttUNAI, imIse NaM khaNappamAe puDhavIe evaM jAva vijayavejayaMtajayaM // 140 taaparAjiyANa devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI pa01, goyamA! jahanneNaM battIsa sAgarovamAI ukoseNaM tettIsa sAgarovamAI, sabaDhe ajahaNNamaNukoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI pannattA (sUtraM 151) SCORE dIpa anukrama [238-244] AC ~284 ~ Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [151] 'neraiyA NaM bhaMte !' ityAdi sugama, navaraM sthitiH-nArakAdiparyAyeNa jIvAnAmavasthAnakAlaH 'apajjattayANa'ti nArakAH kila landhitaH paryAsakA eva bhavanti, karaNatastUpapAtakAle antarmuha yAvadaparyAptakA eva bhavanti ttH| paryAptakAH, tatasteSAmaparyAsakatvena sthitirjaghanyato'pyutkarSato'pi cAntarmuhUrtameva, paryAptakAnAM punarauSikyeva jaghanyotkRSTA cAntarmuhUrtonA bhavatIti, ayaM ceha paryAptakAparyAptakavibhAga:-'nArayadevA tirimaNuyagambhayA je asaMkhavAsAU / ete u apajjattA uvavAe ceva boddhavA // 1 // sesA ya tiriyamaNuyA laddhiM pappobavAyakAle ya / duhaoviya bhaiyacA pajattiyare ya jiNavayaNaM ||2||'ti, uktA sAmAnyato nArakANAM sthitirvizeSatastAmabhidhAtumidamAha|'imIse NamityAdi, sthitiprakaraNaM ca sarva prajJApanAprasiddhamitsatidizannAha-'eva'miti yathA prajJApanAyAM sAmAnyaparyAptakAparyApsakalakSaNena gamatrayeNa nArakANAM nArakavizeSANAM tiryagAdikAnAM ca sthitiruktA evamihApi vAcyA, kiyadUraM yAvadityAha-'jAva vijaye'tyAdi, anuttarasurANAmodhikAparyAptakaparyAptakalakSaNaM gamatrayaM yAvadityarthaH, iha caivamati|diSTasUtrANyarthato vAcyAni ratnaprabhAnArakANAM bhadanta ! kiyatI sthitiH?, gautama ! jaghanyena daza varSasahasrANi utkarSataH sAgaropamaM 1, aparyApsakaratnaprabhApRthivInArakANAM bhadanta ! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA ?, gautama ! ubhayathApi antamuhUrtameva, paryAptakAnAM tu sAmAnyoktavAntarmuhUrtAMnA vAcyA, evaM zeSapRthvInArakANAM pratyekaM dazAnAmasurAdInAM pRthi-| vIkAyikAnAM tiravAM garbhajetarabhedAnAM manuSyANAM vyansarANAmaSTavidhAnAM jyotiSkANAM paJcaprakArANAM saudharmAdInAM % dIpa 4 anukrama [245] % 5 +5 SARERana ~285~ Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], -------- mUlaM [151] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [151 zrIsamavA- vaimAnikAnAM ca gamatrayaM vAya, kiyaharaM yAvadityAha-jAva vijaya lAdi, iha ca vijayAdiSu jaghanyato dvAtriMza-4 152 zayAMce |sAgaropamANyuktAni, gandhahastyAdiSvapi tathaiva dRzyate, prajJApanAyAM tvekatriMzadukteti matAntaramidaM, paryAptakAparyA-IPIrIrasUtra. zrIabhaya sakagamadvayamiha samUbam, evaM sarvArthasiddhisthitirapi tribhirgamairvAcyeti // anantaraM nArakAdijIvAnAM sthitirukkedAnI18 vRciH hai tcchriiraannaamvgaahnaaprtipaadnaayaah||14|| kati NaM bhaMte! sarIrA pa01, goyamA! paMca sarIrA pa0, taM0-orAlie veucie AhArae teyae kammae, orAliyasarIreNaM bhaMte / kaivihe pa01, goyamA ! paMcavihe pa0, taM0-egidiyaorAliyasarIre jAva gambhavakaMtiyamaNussaMpaciMdiyaorAliyasarIre ya, orAliyasarIrassaNaM bhaMte! kemahAliyA sarIrogANA panavA?, goyamA! jahanneNaM aMgulaasaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM sAiregaM joyaNasahassaM, evaM jahA ogAhaNasaMThANe orAliyapamANaM tahA niravasesaM, evaM jAva maNussetti ukloseNaM tiSNi gAuyAI / kaivihe NaM bhaMte ! veuviyasarIre 501, goyamA duvihe pa0, egidiyaveubviyasarIre ya paMciMdiyaveuviyasarIre a, evaM jAva sarNakumAre ADhataM jAva aNuttarANaM bhavadhAraNilA jAva tersi rayaNI rayaNI parihAyai / AhArayasarIreNaM bhaMte ! kAvihe pannace, goyamA! egAkAre pa0, jai egAkAre 50 kiM maNussAhArayasarIra amaNussaAhArayasarIre?, goyamA! maNussAhAragasarIre No amaNussaAhAragasarIre, evaM jada maNussAhAragasarIre kiM ganbhavatiyamaNussAhAragasarIre samucchimamaNussAhAragasarIre 1, goyamA! // 14 // gambhavatiyamaNussAhArayasarIreno samucchimamaNussaAhArayasarIre, jai gambhavatiya0 kiM kammabhUmigA0akammabhUmigA0?,goyamA! kammabhUmigA0 no akammabhUmigA0, jai kammabhUmiga0 kiM saMkhejavAsAuya0 asaMkhejavAsAuya01, goyamA! saMkhejavAsAuya0 no kadara RECE dIpa anukrama [245] ~ 286~ Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: * RSSC prata sUtrAMka [152 asaMkhejavAsAuya0, jai saMkhejavAsAuya0 kiM pajattaya0 apajattaya01, goyamA! pajattaya0 no apaattaya0, jai pajattaya kiM samadiTThI micchadiTThI0 sammAmicchadivI01, goyamA ! sammadiTThI0 no micchadiTThI no sammAmicchadiTThI, jai sammadiTThI kiM saMjaya0 asaMjaya0 saMjayAsaMjaya01, goyamA! saMjaya0 no asaMjaya0 no saMjayAsaMjaya0, jai saMjaya0 kiM pammattasaMjaya0 apammattasaMjaya01, goyamA! pamattasaMjaya0 no apamattasaMjaya0, jai pamattasaMjaya0 kiM iDDipatta aNivipatta01, goyamA! iDipatta. no aNiDDipatta0 vayaNA vibhANiyacA AhArayasarIre samacauraMsasaMThAgasaMThie, AhArayasarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA pannattA?, goyamA! jahanneNaM desUNA rayaNI ukkoseNaM paDipuNNA rayaNI / teAsarIre NaM bhaMte ! kativihe pannatte ?, goyamA! paMcavihe pannatte, egidiyateyasarIre viticaupaMca. evaM jAva gevessa NaM bhaMte! devassa gaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa samANassa kemahAliyA sarIrogAhaNA. pannattA?, goyamA! sarIrappamANamettA vikkhaMbhavAhaleNaM AyAmeNaM jahanneNaM ahe jAva vijAharaseDIo ukkoseNaM jAva aholoiyaggAmAo, uDDe jAva sayAI vimANAI, tiriyaM jAva maNussakhettaM, evaM jAva aNuttarovavAiyA, evaM kammayasarIraM bhANiyacaM (sUtra 152) 'kai NaM bhaMte' ityAdi kaNThyaM, navaramekendriyaudArikazarIramityAdau yAvatkaraNAd dvitricatuSpaJcendriyaudArikazarI-11 rANi pRthivyAyekendriyajalacarAdipaJcendriyabhedena prAgupadarzitajIvarAzikrameNa vAcyAni, kiyaharamityAha-'gambhavakaMtiyetyAdi, 'orAliyasarIrasse'tyAdi, tatrodAraM-pradhAnaM tIrthakarAdizarIrANi pratItya athavorAlaM-vistarAla vizAlaM samadhikayojanasahasrapramANatvAt vanaspatyAdi pratItya athavA urAlaM-khalpapradezopacitatvAt bRhattvAca bheNDa dIpa CCCCESSAGAR anukrama [246] M urary.au ~ 287~ Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - -------- mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA yAMge prata sUtrAMka zrIabhaya vRttiH // 142 // [152] vaditi, athavA mAMsAsthipUyavaddhaM yaccharIraM tatsamayaparibhApayA urAlamiti, taca taccharIraM ceti prAkRtatvAdorAli 152 zazarIraM, tasyAvagAhante yasyAM sA'vagAhanA-AdhArabhUtaM kSetra zarIrANAmavagAhanA zarIrAvagAhanA athayaudArikazarI-zarIrasUtra.. rasya jIvasya audArikazarIrarUpAvagAhanA sA bhadanta ! kemahAliyA-kimmahatI prajJaptA , tatra jaghanyenAGgulAsaMkhyeya-15 bhAgaM yAvat pRthivyAdyapekSayA utkarSeNa sAtirekaM yojanasahasramiti bAdaravanaspatyapekSayeti 'evaM jAya mANusse tti iha evaM yAvatkaraNAdavagAhanAsaMsthAnAbhidhAnaprajJApanakaviMzatitamapadAbhihitagrantho'rthato'yamanusaraNIyaH, tathAhiekendriyaudArikasya pRcchA nirvacanaM ca tadeva, tathA pRthivyAdInAM caturNA vAdarasUkSmaparyAptAparyAptAnAM jaghanyata utkRetazcAGgulAsaMkhyeyabhAgo, banaspatInAM bAdaraparyAptAnAmutkarSataH sAdhikaM yojanasahasraM, zeSANAM tvaGgulAsaMkhyeyabhAga eva, dvitricaturindriyANAM paryApsAnAmutkarSato'nukrameNa dvAdaza yojanAni trINi gavyUtAni catvAri ceti, pazcendri-12 yatirazcAM jalacarANAM paryAptAnAM garbhajAnAM saMmUrchanajAnAM cotkarSato yojanasahasraM, evaM sthalacarANAM catuSpadAnAM saMmUrchanajAnAMparyApsAnAM gavyUtapRthaktvaM garbhavyutkrAntikAnAM teSAM SaD gavyUtAni ura parisaparpANAM garbhavyutkrAntikAnAM yojanasahasraM eSAmeva sammUrchanajAnAM yojanapRthaktvaM bhujaparisANAM garbhajAnAM gavyUtapRthaktvaM sammUrchanajAnAM ca dhanuH- // 142 // | pRthaktvaM khacarANAM garbhajAnAM sammUrchanajAnAM ca dhanuHpRthaktvameva, tathA manuSyANAM garbhavyutkrAntikAnAM ganyUtatrayaM sammUrcchanajAnAmaGgulAsaMkhyeyabhAgaH, eSa eva sarvatra jaghanyapade aparyAptapade ceti, tathA 'kaivihe Na'mityAdi spaSTaM, navaraM dIpa anukrama [246] SCRECASS ~288~ Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [152 vividhA viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM bhavaM vaikriyaM vividhaM viziSTaM vA kurvanti taditi vaikurvikamiti vA, tatrai-16 kendriyavaikriyazarIraM vAyukAyasya paJcendriya kriyazarIraM nArakAdInAM 'evaM jAve tyAderatidezAdidaM draSTavyaM, yaduta 'jaha egiMdiyaveuviyasarIrae kiM vAukAiyaegidiyaveuviyasarIrae avAukAiyaegidiyaveuviyasarIrae ?, goyamA! bAukAiyaegidiyasarIrae no avAukAiya' ityAdinA'bhilApenAyamartho dRzyaH, yadi vAyoH kiM sUkSmasya bAdarasya vA ?, bAdarasyaiva, yadi bAdarasya kiM paryAptakasyAparyAsakasya vA ?, paryAptakasyaiva, yadi paJcendriyasya kiM nArakasya paJcendriyatirazco manujasya devasya vA ?, gautama ! sarveSAM, tatra nArakasya saptavidhasya paryAptakasyetarasya ca, yadi tirazcaH kiM sammUchimasya itarasya vA ?, itarasya, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSa eva paryAptasya, tasyApi ca jalacarAdibhedena trividhasthApi, tathA manuSyasya garbhajasyaiva, tasyApi karmabhUmijasyaiva, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSaH paryAptakasyaiva, tathA devasva bhavanavAsthAdeH, tatrAsurAderdazavidhassa paryAsakaskhetarasya ca, evaM vyantarasyASTavidhasya jyotiSkasya paJcavidhasya, tathA yadi | vaimAnikasya kiM kalpopapannasya kalpAtItasya ?, ubhayasyApi paryAptasyAparyAptasya ceti, tathA vaikriyaM bhadanta ! kiMsaMsthitaM ,15 ucyate, nAnAsaMsthitaM, tatra vAyoH patAkAsaMsthitaM, nArakANAM bhavadhAraNIyamuttaravaikriyaM ca huNDasaMsthitaM, paJcendriyatiryagmanuSyANAM nAnAsaMsthitaM, devAnAM bhavadhAraNIyaM samacaturastrasaMsthAnasaMsthitamuttaravaikriya nAnAsaMsthitaM, kevalaM kalpAtItAnAM bhavadhAraNIyameva, tathA caikriyazarIrAvagAhanA bhadanta ! kiMmahatI?, gautama ! jaghanyato'kulAsaMkhyeyabhAgamutkarSataH sAti dIpa ACRACY anukrama [246] ~289~ Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [152 zrIsamavA- reka yojanalakSaM, vAyorubhayathA aGkalAsaMkhyeyabhAga, evaM nArakasya jaghanyena bhavadhAraNIyaM, utkarSataH paJca dhanu zatAni, 152 zayAMge eSA ca saptamyAM, SaSThyAdiSu tviyameva ardhArddhahIneti, uttaravaikriyA tu jaghanyataH sarveSAmapyanulasaMkhyeyabhAgamutkarSa- rIramUtraM. bhIabhaya tazca nArakasa bhavadhAraNIyadviguNeti, paJcendriyatirathA yojanazatapRthaktvamutkarSataH, manuSyANAM tUtkarSataH sAtirekaM yovRttiH janAnAM lakSaM, devAnAM tu lakSamevottaravaikriya, bhavadhAraNIyA tu bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnAnAM sapta hastAH // 13 // sanatkumAramAhendrayoH paT brahmalAntakayoH paJca mahAzukrasahasrArayozcatvAra AnatAdiSu trayo graibeyakeSu dvAvanuttare veka | iti, anantaroktaM sUtra evAha-'evaM jAva sarNakumAre sAdi, evamiti-duvihe pannatte egindiya ityAdinA pUrvada|rzitakrameNa prajJApanoktaM vaikriyAvagAhanAmAnasUtraM vAcyaM, kiyaddaramityAha-yAvatsanatkumAre ArabdhaM bhavadhAraNIyavaikrihai yazarIraparihAnimiti gamyaM tato'pi yAvadanuttarANi-anuttarasurasambandhIni bhavadhAraNIyAni zarIrANi yAni bhavanti | teSAM ratnI raniH parihIyata iti, etadarthasUtraM bhavet tAvaditi, pustakAntare vidaM vAkyamanyathApi dRzyate, tatrApyakSaraghaTanaitadanusAreNa kAryeti / 'AhAraye'tyAdi sugama, navaraM 'evaM miti yathA pUrva AlApakaH paripUrNa ucArita evamu-1|| taratrApi, tathAhi 'jai maNussa'tti-jai maNussAhAragasarIre kiMganbhavatiyamaNussAhAragasarIre kiM samucchimamaNussA |143 // |hAragasarIre ?, goyamA! gambhavatiyamaNussAhAragasarIre no samucchimamaNussAhAragasarIre, jA ganbhavatiya'ityAdi sarvamUyaM 'jAya jai pamattasaMjayasammahidvipajattayasaMkhejjavAsAuyakammabhUmiganbhavatiyamaNussAhAragasarIre| AAAAACRY dIpa anukrama [246] OM ~290~ Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 345CANDRA [152 kiM ihipattapamattasaMjayasammadiTThipajattasaMkhejavAsAuyakammabhUmigagambhavatiyamaNussAhAragasarIre aNivipattapamattasaM-14 jayasammadihipajjattayasaMkhejavAsAuyakammabhUmigagambhavatiyamaNussAhAragasarIre ?, goyamA!' dvitIyasya niSedhaH prathamasya cAnujJA vAcyA, etadevAha-'vayaNA vibhANiyacatti sUcitavacanAnyapyuktanyAyena sarvANi bhaNanIyAni, vi-IP bhAgena pUrNAnyucAraNIyAnItyarthaH, 'AhArayatti 'AhAragasarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNatA ?, goymaa|| ityetat sUcitaM, 'jahapaNeNaM desUNA rayaNIti katham?, ucyate, tathAvidhaprayatnavizeSatastathArambhakadravyavizeSatazca prArambha-18 kAleupyuktapramANabhAvAt , na hIhaudArikAderivAlAsaMkhyeyabhAgamAtratA prArambhakAle iti bhAvaH / 'teyAsarIre gaM / sAbhate' ityAdi, evaM yAvatkaraNAt prajJApanAsatkaikaviMzatitamapadoktA taijasazarIravaktavyatA iha vAcyA, sA ceyamarthataH-e-12 gidiyateyagasarIre NaM bhaMte ! kativihe paNNatte?,goyamA!paMcavihe paNNatte, taMjahA-puDhavIjAvavaNassaikAiyaegidiyateyagasarIre,' evaM jIvarAziprarUpaNA'nusAreNa sUtraM bhAvanIyaM, yAvat 'sabaTTasiddhagaaNuttarovavAiyakappAtItavemANiyadevapaMcendiyateyagasarIreNaM bhaMte! kiMsaMThie?, nANAsaMThANasaMThie' yasya pRthivAdijIvasya yadaudArikAdizarIrasaMsthAnaM tadeva tejasasya kArmaNasya ca, tathA jIvasya mAraNAntikasamudghAtagatasya kiyatI taijasI zarIrAvagAhanA ?, zarIramAtrA viSkambhavAhalyAbhyAmAyAmatastu jaghanyenAGgalasthAsaMkhyeyabhAga utkarSata Urdramadhazca lokAntAlokAntaM yAvadekendriyasya, tatastatrotpattimaGgIkRtyeti bhAvaH, evaM sarveSAmevaikendriyANAMdvIndriyANAMtu AyAmata utkarSeNa tiryaglokAlokAntaM yAvatprAyastiryag dIpa anukrama [246] REaratimhaina ~291~ Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 152 rIrasUtra prata sUtrAMka [15] zrIsamavA- loke dvIndriyAditirazcAM bhAvAt , nArakasya jaghanyato yojanasahasraM, kathaM ?, narakAtpAtAlakalazasya sahasramAnaM kukhyaM yAMge bhittvA tatra matsyatayotpadyamAnasya, utkarSeNa tu adhaHsaptamI yAvat saptamapRthvInArakaM samudrAdimatsyeSUtpadyamAnaM pratItya, zrIabhaya tiryaka khayambhUramaNaM yAvat Urdhva paNDakavanapuSkariNIM yAvat , yatastayoAraka utpadyate, na parataH, manuSyasya lokAntaM / vRttiH yAvat , bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmazAnadevAnAM jaghanyato'GgulAsaMkhyeyatamabhAgaH khasthAna evaM pRthivyAditayotpA-1 // 144 // dAt, utkarSatastu adhastRtIyapRthvIM yAvat tiryak khayambhUramaNabahirvedikAntaM UrdhvamIpatprArabhArAM yAvat , yata ete. zubhaparyApsavAdareveva pRthivyAdiSUtpadyante ato na parato'pIti, sanatkumArAdisahasrArAntadevAnAM tu jaghanyato'GgulAsaMkhyeyabhAgaH, kathaM ?, paNDakavanAdipuSkariNImajjanArthamavatAre mRtasya tatraiva matsyatayotpadyamAnatvAt pUrvasambandhinI vA manuSyopabhuktastriyaM pariSvajya mRtasya tadgarbhe samutpAdAditi, utkarSatastu. adho yAvanmahApAtAlakalazAnAM dvitIyatribhAgaH, tatra hi jalasadbhAvAMnmatsyeSUtpadyamAnatvAt , tiryaka svayambhUramaNasamudraM yAvat , UrdhvamacyutaM yAvat , tatra hi saGgatikadevanizrayA gatasya mRtvehotpadyamAnatvAditi, AnatAdInAmacyutAnAM tu jaghanyato'julAsaMkhyeya bhAgaH kathaM ?, ihAgatassa maraNakAlaviparyastamatermanuSyopabhuktastriyamapyabhiSvajya mRtasya tatraivotpaceriti, utkarSatastvaSo yAbhavadadholokanAmAn tiryaanuSyakSetre UrdhvamacyutavimAnAni yAvat manuSyeSvevotpadyante iti bhAvanA tathaiva kAryA, greve4yakAnuttaropapAtikadevAnAM japanyato vidyAdharaNI yAvat utkarSato'dho yAvadadholokamAmAna tiryaanuSyakSetraM Urca dIpa SACROST CtKk anukrama [246] // 14 // awralaunasurary.org ~292~ Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [152] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [152 tadvimAnAnyeveti, evaM kArmaNasyApyavagAhanA dRzyA samAnatvAdeva tayoriti / uktArthameva sUtrAMzamAha-gevejagassa Na' mityaadi| anantaraM zarIriNAmavagAhanAdharma ukto'dhunA tvavadhidharmapratipAdanAyAha-'bheya visayasaMThANe ambhitara bAhire yadesohI / ohissa buTTihANI paDivAI ceva apaDivAI // 1 // ' dvAragAthA, tatra bhedo'vadhervaktavyo, yathA dvividho'vadhirbhavati-bhavapratyayaH kSAyopazamikaca, tatra bhavapratyayo devanArakANAM kSAyopazamiko manuSyatirazcAmiti, tathA viSayo-gocaro'vadhervAcyaH, sa ca caturdA-dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyato jaghanyena tejobhASayoragrahaNaprAyogyAni dravyANi jAnAti, utkarSatastu sarvamekANukAdhanantANukAntaM rUpidravyajAtaM jAnAti, kSetraM jaghanyato'GgulA| saMkhyeyabhAgaM jAnAti utkarSato'saMkhyeyAnyaloke lokamAtrANi khaNDAni jAnAti, kAlaM jaghanyata AvalikAyA asaMkhyeyabhAgamatItamanAgataM ca jAnAti, utkarSataH saMkhyAtItA utsarpiNyavasarpiNIrjAnAti, bhAvato jaghanyataH pratidravyaM caturo varNAdIn utkarSataHpratidravyamasaMkhyeyAn sarvadravyApekSayA tvanantAniti, tathA saMsthAnamavadhervAcyaM, yathA nArakANAM taprAkAro'vadhiH palyAkAro bhavanapatInAM paTahAkAro vyantarANAM jhlaakRtiyotisskaannaaN mRdaGgAkAraH ka-18 lpopapannAnAM puSpAvalIracitazikharacaryAkAro aveyakAnA kanyAcolakasaMsthAno'nuttarasurANAM lokanAlyAkRtirityarthaH, tiryamanuSyANAM tu nAnAsaMsthAna iti, tathA 'abhitara'tti ke avadhiprakAzitakSetrasyAbhyantare vartante iti vAcyaM, dIpa anukrama [246] N aamera ~293~ Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [152] dIpa anukrama [246] "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) mUlaM [152] samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrIamaya 0 vRtiH // 145 // Education yathA 'nerahayadevatitthaMkarA ya ohissa'vAhirA hutI' tyAdi, tathA 'bAhire ya'tti ke'vadhikSetrasya bAhyA bhavantIti vAcyaM, tatra zeSA jIvA bAhyAbadhayo'bhyantarAvadhayazca bhavanti, tathA 'desohi 'tti avadhiprakAzyavastuno dezaprakAzI avadhirde| zAvadhiH sa keSAM bhavatIti vAcyaM tadviparItastu sarvAvadhiH, tatra manuSyANAM ubhayamanyeSAM dezAvadhireva, yataH sarvAvidhiH kevalajJAnalAbhapratyAsattAvevotpadyata iti, tathA'vadhervRddhihanizca vAcyA, yo yeSA bhavati, tatra tiryagmanuSyANAM varddhamAno hIyamAnazca bhavati, zeSANAmavasthita eSa, tatra varddhamAno'GgulAsaMkhyeyabhAgAdi dRSTvA bahu bahutaraM pazyati, viparItastu hIyamAna iti, tathA pratipAtI cApratipAtI cAvadhirvAcyaH, tatrotkarSato lokamAtraH pratipAtyataH paramapratipAtI, tatra bhavapratyayastaM bhavaM yAvanna pratipatati, kSAyopazamikastUbhayatheti / etadeva darzayati kavi NaM bhaMte! ohI pannattA 1, goyamA ! duvihA pannatA, bhavapacaie ya khaovasamie ya, evaM savaM ohipadaM bhANiya, sIyA yada sArIra sAyA taha veyaNA bhave dukkhA / anbhuvagamuvakkamiyA NIyAe caiva aNiyAe // 1 // neraiyA NaM bhaMte! kiM sItaM veNaM veyaMta usiNaM veyaNaM veyaMti sItosiNaM veyaNaM veyaMti ?, goyamA ! neraDyA0 evaM caiva veyaNApadaM mANiyAM // kai NaM bhante ! lesAo paM0 1, go0 ! cha lesAo paM0, taM0 - kivhA nIlA kAU teU pamhA sukkA, evaM lesApayaM bhANiyavvaM // anaMtarA ya AhAre AhArAbhogaNA iv| poggalA neva jANaMti, ajjhavasANe ya sammatte // 1 // neraiyA NaM bhaMte! aNaMtarAhArA tatha nivvattaNayA tatha pariyAiyaNayA tao pariNAmaNayA tao pariyAraNayA tao pacchA vikuvvaNayA 1, haMtA goyamA ! evaM AhArapadaM bhANiyavvaM (sUtraM 153) For Parts Only ~ 294~ 153 a vadhiveda nAlezyAdvArA: // 145 // narr Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [153] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [153] - 'kavi' ityAdi, anAvasare prajJApanAyAstrayastriMzattamaM padamanyUnamadhyeyamiti, anantaramupayogavizeSaH kSAyopazamiko jIvaparyAyaH ukto'dhunA sa evaudayiko vedanAlakSaNo'bhidhIyate-'sIyA' ityAdi dvAragAthA, tatra 'sIyA yati cazabdo'nuktasamucaye tena trividhA vedanA-zItA uSNA zItoSNA ceti, tatra zItAmuSNAM ca vedayanti nArakAH, ze-13 pAstrividhAmapi, ''tti upalakSaNatvAccaturvidhA vedanA dravyAdibhedena, tatra pudgaladravyasambandhAt dravyavedanA nArakA-IN ghupapAtakSetrasambandhAt kSetravedanA nArakAdyAyuHkAlasambandhAt kAlavedanA vedanIyakamrmodayAdbhAbavedanA, tatra nArakAdayo vaimAnikAntAzcaturvidhAmapi vedanAM vedayantIti, tathA 'sArIra'tti trividhA vedanA zArIrI mAnasI zArIramA-13 nasI ca, tatra saMkSipaJcendriyAH sarve trividhAmapi itare tu zArIrImeveti, tathA 'sAya'tti trividhA vedanA-sAtA asAtA 8 sAtAsAtA ceti, tatra sarve jIvAH trividhAmapi vedayantIti, 'taha veyaNA bhave dukkha'tti trividhA vedanA-sukhA duHkhAI sukhaduHkhA ceti, tatra sarve'pi trividhAmapi vedayanti, navaraM sAtAsAtayoH sukhaduHkhayozcAyaM vizeSaH-sAtAsAte kra-2 meNodayaprAptavedanIyakarmapudgalAnubhavalakSaNe sukhaduHkhe tu pareNa udIryamANavedanIyakarmAnubhavalakSaNe, tathA 'abhuvaga-18 muvakkamiya'tti dvidhA vedanA-AbhyupagamikI aupakramikI ceti, tatrAdyAmabhyupagamato vedayanti jIyA yathA sAdhavaH ziroluzcanabrahmacaryAdikAM dvitIyA tu khayamudIrNasyodIraNAkaraNena bodayamupanItasya vedanIyasyAnubhavataH, tatra paJcendriyatiryaanuSyA dvividhAmapi zeSAstvopakramikImeva vedayantIti, tathA 'NIyAe ceva aNiyAe'tti dvividhA bedanA, - dIpa anukrama [247-251] murary.com ~ 295~ Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [153] dIpa anukrama [247 -251] mUlaM [153] samavAya [prakirNakAH ], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMge zrIamaya 0 vRtti: // 146 // "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM + vRttiH ) tatra nidayA AbhogataH anidadyA tvanAbhogataH, tatra saMjJina ubhayato'saMjJinastvanidayeti, etaddvAravivaraNAya 'nerajhyANamityAdi, ihAvasare prajJApanAyAH paJcatriMzattamaM vedanAkhyaM padamadhyeyamiti / anantaraM vedanA prarUpitA, sA ca lezyAvata eva bhavatIti lezyAprarUpaNAyAha - 'kaha NaM bhaMte ityAdi, iha sthAne prajJApanAyAH saptadazaM SaDuddezakaM lezyAbhidhAnaM padamadhyetavyaM tacAsmAbhiratibahutvAdarthato'pi na likhitamiti tata evAvadhAraNIyamiti / anantaraM lezyA uktAH, salezyA eva cAhArayantItyAhAraprarUpaNAyAha-'anaMtarA ye tyAdidvAra lokamAha, tatra 'aNaMtarA ya AhAre'ti anantarAzca-avyavadhAnAzcAhAraviSaye anantarAhArA jIvA vAcyA ityarthaH, tathA''hArasyAbhogatA, apiceti vacanAdanAbhogatA ca vAcyA, tathA pudgalAnna jAnantyeva evakArAnna pazyantIti caturbhaGgI sUcitA, tathA adhyavasAnAni samyaktvaM ca vAcyamiti, tatrAdyadvArArthamAha - 'neraie'tyAdi, 'anantarAhAra' ti upapAtakSetraprAsisamaya evAhArayantItyarthaH ' tato nivattaNayA iti tataH zarIranirvRttiH, tato 'pariyAiyaNaya'tti tataH paryAdAnamaGgapratyaGgaiH samantAtpA (dAdA)namityarthaH, 'tato pariNAmaya'tti tataH zabdAdiviSayopabhoga ityarthaH 'tato pacchA viuccaNaya'ci tataH pazcAdvikriyA nAnArUpA ityarthaH, hantA gautama !, evametaditi bhAvaH, evaM sarveSAM paJcendriyANAM vaktavyaM, navaraM devAnAM pUrva vikurvaNA pazcAtparicAraNA zeSANAM tu pUrva paricAraNA pazcAdvikurvaNA, ekendriyAdInAmapyevaM prazne, nirvacane tu yatra vaikriyasambhavo nAsti tatra vikurvaNA niSedhanIyeti, 'evamAhArapayaM bhANiyacaM'ti yathA''dyadvArasya prazna uktastathA Education International For Penal Use On ~296~ 153 a vedanAlezyAhArA: // 146 // waryra Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [153] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [153] dIpa anukrama [247-251] CARCCESCOCCACAX tadattaraM zeSadvArANi ca bhaNadbhiH prajJApanAyAzcaturviMzattama paricAraNApadAkhyaM padamiha bhaNitavyamiti, idaM cAtrAhA-18 ravicArapradhAnatayA AhArapadamuktamiti, tatpunarevamarthatastatra 'AhArAbhogaNAiya'tti etasya vivaraNa-nArakANA kimAbhoganivartita AhAro'nAbhoganivartito vA ?, ubhayathApIti nirvacanaM, evaM sarveSAM navaramekendriyANAmanAbhoganivartita eveti, tathA 'poggalA neva jANaMti'tti asthArthaH-nArakA yAn pudgalAna AhArayanti tAnavadhinApi na jAnanti aviSayatvAttadavadhesteSAM, na pazyanti cakSuSA'pi lomAhAratvAt teSAM, evamasurAdayastrIndriyAntAH, kevalaM| ekendriyA anAbhogAhAratvAvitrIndriyAzca matyajJAnitvAnna jAnanti cakSurindriyAbhAvAcca na pazyantIti, caturindriyAstu |cakSuHsadbhAve'pi matyajJAnitvAt prakSepAhAraM na jAnanti, cakSuSApi na pazyanti, tathA ta eva lomAhAramAzritya na jAnanti na pazyantIti vyapadizyate, cakSuSo'viSayatvAttasya, paJcendriyatiryaJco manuSyAzca kecijAnanti pazyanti cAvadhijJAnAdiSu yuktAH lomAhAraprakSepAhArAca, tathA'nye jAnanti na pazyanti lomAhAraM jAnantyavadhinA na pazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti pazyanti, tatra na jAnanti prakSepAhAraM matyajJAnitvAtpazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti na pazyanti lomAhAraM niratizayatvAditi, vyantarajyotiSkA nArakavat , vaimAnikAstu ye samyagdRSTayaste jA-18 nanti viziSTAvadhitvAt pazyanti cakSuSo'pi viziSTatvAt , midhyAdRSTayastu na jAnanti na pazyanti, pratyakSaparokSajJAnayosteSAmaspaSTatvAditi, tathA 'ajjhavasANe ya'tti dvAraM, nArakAdInAM prazastAprazastAnyasaMkhyeyAnyadhyavasAyasthAnA -% % ~ 297~ Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [153] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- prata dotpAdo sUtrAMka zrIabhaya. vRciH // 17 // [153] dIpa anukrama [247-251] nIti, tathA 'saMmatte'tti dvAraM, tatra nArakAH kiM samyaktvAbhigamino mithyAtvAbhigaminaH samyaktvamithyAtvAbhigami-|| nazceti, trividhA api, evaM sarve'pi, navaramekendriyavikalendriyA mithyAtvAbhigamina eveti / anantaramAhAraprarUpaNA | yurbandhamekRtA AhArazcAyurbandhavatAmeva bhavatItyAyurvandhaprarUpaNAyAha dartanAvikaivihe the bhaMte ! Augavandhe pannatte ?, goyamA! chavihe Augavandhe patnatte, taMjahA-jAinAmanihattAue gatinAmanihattAue rahAkarSAH ThiinAmanihattAue paesanAmanihattAue aNubhAganAmanihattAue ogAhaNAnAmanihattAue, neraiyANaM bhaMte! kaivihe Augavandhe panna?, goyamA! chabihe pannatte, taMjahA-jAtinAma0 gainAma ThiinAma0paesanAma0 aNubhAganAma0 ogAhaNAnAma evaM jAva vemANiyANaM // nirayagaI NaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM paM01. goyamA! jahaneNaM eka samayaM ukkoseNaM bArasa muhate, evaM tiriyagaI maNussagaI devagaI, siddhigaI NaM maMte ! kevaiyaM kAlaM virahiyA sijmaNayAe pannatA, goyamA! jahanneNaM evaM samayaM ukkoseNaM chammAse, evaM siddhivajA uncaTTaNA, imIse gaM bhate ! rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM, evaM uvavAyadaMDao bhANiyaco uvaTTaNAdaMDao ya, neraiyA NaM bhaMte ! jAtinAmanihattAurga kati Agarisehi pagarati ?, go0 siya 1 siya 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / siya ahadi, no ceva NaM navahi, evaM sesANavi AugANi jAva vemANiyatti / / sUtra 154 // * // 147 // 'kAvihe'tyAdi, tatrAyupo bandhaniSeka AyurvandhaH, niSekazca pratisamayaM bahuhInahInatarasya dalikasyAnubhavanArtha racanA, nidhattamapIha niSeka ucyate, ata evAha-'jAinAmanidhattAue, jAtinAmA saha nidhattaM-niSiktamanubha L9-09 ~ 298~ Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [154] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [154] dIpa 4%ASSSSSC banArtha bahalpAlpatarakrameNa vyavasthApitamAyurjAtinAmanidhattAyuH, atha kimartha jAsAdinAmakarmaNA''yurvizeSyate ?, AyuSkasya prAdhAnyopadarzanArtha, yasmAnnArakAdyAyurudaye sati jAtyAdinAmakarmaNAmudayo bhavati, nArakAdibhavopanAhakaM cAyureva, yasmAdyAkhyAprajJatyAmuktaM-"neraie NaM bhaMte ! neraiesu uvavajjai aneraie neraiesu uvavajaha ?, goyamA!! naraie neraiesu uvavajai no aneraie neraiesu uvavajjaI" etaduktaM bhavati-nArakAyuHprathamasamayasaMvedanakAla eva nAraka ityucyate; tatsahacAriNAM ca paJcendriyajAtyAdinAmakarmaNAmapyudaya iti, tathA 'gatinAmanidhattAue'tti gatinArakagatyAdiH tallakSaNaM nAmakarma tena saha nidhattaM-niSiktamAyurgatinAmanidhattAyuH, tathA 'ThiinAmanidhattAue'tti sthitiyat sthAtavyaM tena bhAvanAyurdalikasya saiva nAmaH-pariNAmo dharma ityarthaH sthitinAma, gatijAtyAdikarmaNAM ca prakRtyAdibhedena caturvidhAnAM yaH sthitirUpo bhedastat sthitinAma tena saha nidhattamAyuH sthitinAmanidhattAyuriti, tathA 'paesanAmanidhattAue'tti pradezAnAM-pramitaparimANAnAmAyuHkarmadalikAnAM nAma-pariNAmo yaH tathA''tmapradezeSu sambandhanaM sa pradezanAma jAtigatyavagAhanAkarmaNAM vA yatpradezarUpaM nAmakarma tatpadezanAma tena saha nidhattamAyuH pradezanAmanidhattAyuriti, tathA 'aNubhAganAmanidhattAue'tti anubhAgaH-AyuSkarmadravyANAM tIbrAdibhedo rasaH sa eva tasya vA nAmaH-pariNAmo'nubhAganAma athavA gatyAdInAM nAmakarmaNAmanubhAgavandharUpo bhedo'nubhAganAma tena saha nidhatta|mAyuranubhAganAmanidhattAyuriti, tathA 'ogAhaNAnAmanidhatvAue'tti avagAhate jIvo yasyAM sA'vagAhanA-zarIramaudA anukrama [252] G arama ~299~ Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [154] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [154] dIpa zrIsamavA-INIrikAdipaJcavidhaM tatkAraNaM karmApyavagAhanA tadrUpaM nAmakavigAhanAnAma tena saha nidhattamAyuravagAhanAnAmanidhattAyu- 154 A yAMge riti // 'neraiyANa mityAdi spaSTaM / anantaramAyurvandha ukto'dhunA baddhAyuSAM nArakAdigatiSUpapAto bhavatIti tadvirahakAla- yundharbhazrIabhaya prarUpaNAyAha-nirayagaI 'mityAdi kaNThyaM, navaraM yadyapi ratnaprabhAdiSu caturviMzatimuhUrttAdivirahakAlo, yathoktaM-18 vRttiH |'cauvIsaI muhuttA satta ahoratta taya pannarasA / mAso ya do ya cauro chammAsA virahakAlotti // 1 // ' tathApi sA-101 dvrtnaavi||148|| mAnyagatyapekSayA dvAdaza muhUrtA uktAH, tathA evaMkaraNAdyattiryamanuSyagayoH sAmAnyena dvAdaza muhUrtA uktAH tadgarbhavyutkrAntikApekSayA, daivagatau tu sAmAnyata eva, 'siddhivajA ubaddaNe ti nArakAdigatiSu dvAdazamuhUrto virahakAla u-131 dvartanAyAmiti, siddhAnAM tUdvarttanaiva nAsti, apunarAvRttitvAtteSAmiti, 'imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA keva-14 iyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM paNNattA, evaM upavAyadaMDao bhANiyaghotti, sa cAyaM-"goyamA! jahaNNeNaM eka sa-II mayaM ukkosaNaM caucIsaM muhuttAI' anenAbhilApena zeSA vAcyAH, tathAhi-'sakkarappabhAe NaM ukkoseNaM satta rAIdiyANi kA vAluyappabhAe addhamAsaM paMkappabhAe mAsaM dhUmappabhAe do mAsA tamappabhAe cauro mAsA ahesattamAe chamAsa'tti hai asurakumArA 'cauvIsai muhuttA' evaM jAva thaNiyakumArA, puDhavikAiyA avirahiyA uvavAeNaM evaM sesAvi, beiMdiyA // 18 // aMtomuhutaM, evaM teiMdiyacauridiyasamucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyAvi gabbhavatiyatiriyA maNuyA ya bArasa muhuttA saMmucchimamaNussA cauvIsaI muhuttA virahiA uvavAeNaM, vaMtarajoisiyA cauvIsaM muhuttAI, evaM sohammI-1 anukrama CREACOCCASCOM [252] ~300~ Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [154] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [154] dIpa sANeSi, sarNakumAre Nava diNAI vIsA ya muhuttA, mAhiMde bArasa divasAI dasa muhuttA baMbhaloe addhatepIsaM rAIdiyAI latae paNayAlIsa mahAsuke asII sahassAre diNasayaM ANae saMkhejA mAsA evaM pANaevi AraNe saMkhejA vAsA evaM acuevi gevejapatthaDesu tisu kameNa saMkhejAI vAsasayAI vAsasahassAI vAsasayasahassAI vijayAisu asaMkhecaM kAlaM, sabaDhasiddhe palioghamassAsaMkhejahabhAga'ti evaM ucaTTaNAdaMDaovitti / upapAta udvartanA cAyu bandhe eva bhavatItyAyurvandhe vidhivizeSaprarUpaNAyAha-'neraie'tyAdi kaNThyaM, navaraM AkarSo nAma karmapudgalopAdAnaM, PAyathA gauH pAnIyaM pibantI bhayena punaH punaH AbRhati, evaM jIvo'pi tIneNAyurvandhAdhyavasAnena sakadeva jAtinAma|nidhattAyuH prakaroti, mandena dvAbhyAmAkarSAbhyAM mandatareNa tribhirmandatamena caturbhiH paJcabhiH SabhiH saptabhiraSTAbhirvA na | | punarnavabhiH, evaM zeSANyapi, 'AugANi'tti gatinAmanidhattAyurAdIni vAcyAni yAvadvaimAnikA iti, ayaM caikAdyAkapaniyamo jAtyAdinAmakarmaNAmAyurvandhakAla eva badhyamAnAnAM zeSakAlamAyurvandhaparisamAseruttarakAlamapi bandho'styeva, eSAM dhruvabandhinInAM ca jJAnAvaraNAdiprakRtInAM pratisamayameva bandhanirvRttirbhavati, etAstu parAvRtya badhyanta iti, anantaraM jIvAnAmAyurvandhaprakAra ukto'dhunA teSAmeva saMhananasaMsthAnavedaprakAramAha kaivihe NaM maMte ! saMghayaNe pannate ?, goyamA! chabihe saMghayaNe pannatte, taMjaddA-baharosabhanArAyasaMghayaNe risabhanArAyasaMghayaNe nArAyasaMghayaNe addhanArAyasaMghayaNe kIliyAsaMghayaNe chevaTThasaMghayaNe, neraiyA gaM bhaMte ! kiMsaMghayaNI?, goyamA! chahaM saMghayaNANaM asaMghayaNI anukrama [252] SAREairatNMod ~301~ Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [155] dIpa anukrama [253] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [155] samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavA yAMga zrIamaya0 vRti: // 149 // EducationT aTTi va hirA vArU je poggalA aNiTThA akaMtA appiyA aNAejA asubhA amaNuNNA amaNAmA amaNAbhirAmA te siM asaMcayaNattA pariNamaMti, asurakumArA NaM bhaMte! kiMsaMghayaNA pannatA ? goyamA ! unhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI zevaTTI va hirA va NhArU je poggalA iTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA maNAnirAmA te tesiM asaMghayaNatAeM pariNamaMti, evaM jAtra thaNiyakumArANaM, puDhavIkAiyAM NaM bhaMte! kiMsaMghayaNI pannattA ?, goyamA ! chevaTThasaMghayaNI pa0, evaM jAva saMmucchimapacindiyatirikkhajoNiyatti, gagbhavakyaMtiyA chavvihasaMghayaNI, saMmucchimamaNussA chevaTTasaMghayaNI gavbhavakaMtiyamaNussA chavvihe saMghayaNe pa0, jahA asurakumArA tathA vANamaMtarajoisiyavemANiyA ya // kaivihe NaM bhaMte! saMThANe panate 1, goyamA ! chanvihe saMThANe pa0, 0 samacauraMse 1 NimdoiparimaNDale 2 sAie 3 vAmaNe 4 khuje 5 huMDe 6, raiyA NaM bhaMte! kiMsaMThANI 50 1, goyamA ! huMDaThANI pa0, asurakumArA kiMsaMThANI 501, goyamA ! samacauraMsaThANasaMThiyA pa0, evaM jAva yaNiyakumArA, puDhavI masUrasaMThANA 50, AU yinuyaThANApannacA, teU sUikalAvasaMThANA pannattA, vAU paDAgAsaMThANA pannattA, vaNassaI nANAsaMThANasaMThiyA patnattA, veiMdiyateIdiyacauriMdiyasaMmucchimapaMceMdiyatirikkhA huMDaThANA pa0, gavbhavadvaMtiyA chavvihasaMThANA saMmucchimamaNussA huMDaThANasaMThiyA pannatA, ganbhavakkaMtiyANaM maNussANaM chanvihA saMThANA pannattA, jahA asurakumArA tadA vANamaMtarajoisiyavemANiyAvi / / (sUtraM 155) 'kavi 'mityAdi, daNDakatrayaM kaNThyaM, navaraM saMhananamasthibandhavizeSaH, markaTasthAnIyamubhayoH pArzvayorasthi nArAcaM RSabhastu paTTaH vajraM kIlikA, vajrazca RSabhazca nArAcaM ca yatrAsti tadvajarSabhanArAcasaMhananaM, markaTapaTTakIlikAracanA For Parts Only ~302~ 155 saMhananasaM sthAnAni. // 149 // www.brary.org Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [155] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: %E% prata sUtrAMka [155] dIpa yuktaH prathamo'sthivandhaH markaTapaTTAbhyAM dvitIyaH markaTayuktastRtIyaH markaTakaikadezavandhanadvitIyapArzvakIlikAsambandhazcaturthaH aGgulidvayasaMyuktasya madhyakIlikaiva dattA yatra tatkIlikAsaMhananaM paJcamaM yatrAsthIni carmaNA nikAcitAni kevalaM tatsevArta, snehapAnAdInAM nityaparizIlanA sevA tayA RtaM-vyAsaM sevAmiti SaSThaM, 'chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNe'tti uktarUpANAM SaNNAM saMhananAnAmanyatamasyApyabhAvenAsaMhaninaH-asthisaJcayarahitAH, ata evAha-'nevaTThI'naivAsthIni taccharIrake 'neva chira'tti naiva zirA-dhamanyaH 'Neva hArutti naiva vAyUnItikRtvA saMhananAbhAvaH, tatsahitAnAM hi pracuramapi duHkhaM na vAdhAvidhAyi syAt , nArakAstvatyantazItAdivAdhitA iti, na cAsthisaJcayAbhAve zarIraM nopapIyate, skandhavattadupapatteH, ata evAha-'je poggale'tyAdi, ye pudgalA aniSTAH-avallabhAH sadaivaiSAM sAmAnyena tathA| akAntA-akamanIyAH sadaiva tadbhAvena tathA apriyA-dveSyAH sarveSAmeva tathA'zubhAH-prakRtyasundaratayA amanojJA-ama-18 noramAH kathayApi tathA amanaHApA-na manaHpriyAzcintayApi te evaMbhUtAH pudgalAsteSAM-nArakANAM 'asaMghayaNattAe'tti asthisaJcayavizeSarahitazarIratayA pariNamaMti, 'kaivihe NaM bhaMte! saMThANe'syAdi, tatra mAnonmAnapramANAni anyUnAnyanatiriktAni aGgopAGgAni ca yasmin zarIrasaMsthAne tatsamacaturasrasaMsthAnaM, tathA nAmita upari sarvAvayayAzcaturasrA-lakSaNA'visaMvAdino'dhastu tadanurUpaM yanna bhavati tayagrodhasaMsthAnaM tathA nAbhito'dhaH sarvAvayavAzcaturakhA lakSaNAvisaMvAdino yasyopari ca yattadanurUpaM na bhavati tatsAdisaMsthAna, tathA prIvA hastapAdAzca samacaturasrA lakSa anukrama ESSAGE [253] 1 ~303~ Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], - ------- mUlaM [155] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsamavA- T yAMge zrIabhaya0 vRttiH 156 vedaH 157 samavasaraNaM. prata sUtrAMka [155] // 150 // NayuktA yatra saMkSiptaM vikRtaM ca madhye koSThaM tat kubjasaMsthAnaM, tathA yalakSaNayuktaM koSThaM caturasralakSaNApetaM grIvAdyavaya- vahastapAdaM ca tadvAmanaM, tathA yatra hastapAdAdyavayavAH bahuprAyAH pramANavisaMvAdinaca taduNDamityucyate / kaivihe NaM bhaMte ! e pa01, moyamA ! tivihe vee pa0, 20 itthIvee purisavee napuMsavee, neraiyA NaM bhaite! kiM itthIveyA purisaveyA NapuMsagayeyA pa01, goyamA! No itthI0 No puvee NapuMsagaveyA pa0, asurakumArA NaM bhaMte! ki itthI purisa0 napuMsagaveyA ?, goyamA! itthI0 purisaveyA No NapuMsagaveyA jAva thaNiyakumArA, puDhavI AU teU vAU vaNassaI citicauridiyasamucchimapaMciMdiyatirikkhasamucchimamaNussA papuMsagaveyA gambhavatiyamaNussA paMciMdiyatiriyA yativeyA, jahA asurakumArA tahA vANamaMtarA joisiyavemANiyAvi (sUtra 156) teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kappassa samosaraNaM NeyavvaM jAva gaNaharA sAvadhA niravacA vocchiNA jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse tIyAe ussappiNIe satta kulagarA hotthA taM-mittadAme sudAme ya, supAse ya sarvapame / vimalapose sughose ya, mahAghose ya sattame // 1 // jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse tIyAe osappiNIe dasa kulagarA hotyA, taMjahA-sayaMjale sayAU ya, ajiyaseNe arNataseNe ya / kajaseNe bhImaseNe mahAbhImaseNe ya sattame // 2 // daDharahe dasarahe sayarahe // jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe samAe satta kulagarA hotyA, taMjaddA-paDhametya vimalavAhaNa [cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tatco paseNaIe marudeve ceva nAbhI ya // 3 // ] etesi NaM sattaNhaM kulagarANa satta bhAriyA hotyA, taMjahA-caMdajasA caMdakatA [suruvapaDirUva cakkhukatA ya / sirikatA marudevI kulagarapattINa NAmAI // 4 // ] jaMbuddIve NaM dIve mArahe vAse imIse NaM osappiNIe cauvIsa titthagarANaM piyaro hosthA, taMjahA-NAmI ya jiyasattu ya [jiyArI saMvare iya, mehe ghare pahaDhe ya mahaseNe AACAXCE dIpa anukrama [253] // 15 // ~ 304 ~ Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 ya khattie // 5 // suggIve daDharahe viNhU vasupUje ya khattie / kayavammA sIhaseNe bhANU vissasaNe iya // 6 // sUre sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samudavijaye ya / rAyA ya AsaseNe ya siddhatyeciya khattie // 7 // ] uditodiyakulavaMsA visuddhavaMsA guNehi uvaveyA / tityappavattayANaM ee piyaro jiNavarANaM // 8 // jaMbUddIve Na dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe cauvIsaM tityagarANaM mAyaro hotyA taM.-marudevI vijayA seNA [siddhatyA maMgalA susImA ya / puhavI lakhaNA rAmA naMdA viNhU jayA sAmA // 9 // sujasA sucaya airA siriyA devI pabhAvaI paumA / vappA sivA ya vAmA tisalA devI ya jiNamAyA // 10 // ] jaMbUhIve NaM dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe cauvIsaM titthagarA hotthA, taMjahA-usabha 1 ajiya 2 saMbhava 3 abhiNaMdaNa 4 sumai 5 paumappaha 6 supAsa 7 caMdaNama 8 suvidipuSpadaMta 9 sIyala 10 sijaMsa 11 vAsupuja 12 vimala 13 arNata 14 dhamma 15 saMti 16 kuMthu 17 ara 18 mali 19 muNisuvaya 20 Nami 21 mi 22 pAsa 23 vaDamANo 24 ya, eesiM cauvIsAe titvagarANaM cauccIsaM putvabhavayA NAmadheyA hotthA, taM0-'paDhamettha vairaNAbhe vimale taha vimalavAhaNe ceva / tatto ya dhammasIhe sumitta taha dhammamitte ya // 11 // suMdaravAhu taha dIhabAhu jugabAhu lahabAha ya / diNNe ya iMdadatte suMdara mAhidare ceva // 12 // sIharahe meharahe ruppI a suMdasaNe ya boddhavve / tato ya naMdaNe khalu sIhagirI ceva vIsaime // 13 // adINasattu saMkhe sudaMsaNe naMdaNe ya boddhaye // [imIse ] osappiNIe ee, titthakarANaM tu putvabhavA // 14 // eesiM cauccIsAe tisthakarANaM cauvvIsaM sIyAo hotyA, taMjahA-sIyA sudaMsaNA suppabhA ya siddhattha suppasiddhA ya / vijayA ya vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA ceva // 15 // aruNapama caMdappabha sUrappaha amgi sappamA ceva / vimalA ya paMcavaNNA sAgaradacA ya NAgadattA ya // 16 // dIpa anukrama [254-383] SAREnicatino d Panmurary ou ~ 305~ Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 dIpa anukrama [254 -383] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04 ], aMga sUtra [04] zrIsamavA yAMge bhIabhaya 0 vRci: // / 151 / / mUlaM [ 156 se 159 ] + 93 gAthA: abhayakara nindukarA maNoramA taha maNoharA caiva / devakurUttarakurA visAla caMdappabhA sIyA // 17 // eAo sIAo sabbesiM caiva jiNavariMdANaM / savvajagavacchalANaM savbougasubhAe chAyAe // 18 // puvvi okhittA mANuserhi sAhaddu (Da) romakUvehiM / pacchA vahaMti sImaM asuriMdasuriMdanArgidA // 19 // calacavalakuMDaladharA sacchedaviubviyAbharaNadhArI / surabhasukhaMdiANaM vadaMti sImaM jiNaMdANaM // 20 // purao vahati devA nAgA puNa dAhiNammi pAsammiM / paJcacchimeNa asurA garulA puNa uttare pAse // 21 // usabhI aviNIyAe bAravaIe aridvavaraNemI / avasesA titthayarA nikkhatA jammabhUmIsu // 22 // sabvevi egadUseNa [ Ni+ gayA jiNavarA cauvvIsaM / Na nAma aNNaliMge Na ya nihiliMge kuliMge ya // 23 // ] eko bhagavaM vIro [ pAso mahI ya titihi saha / magapi vAsuputro chahiM purisasaehiM nikkhato // 24 // ] ummANaM bhogANaM rAiNNANaM ca khaciyANaM ca / cauhi sahassehiM usabho sesA u sahassaparivArA // 25 // ] sumaitya jiva bhatteNa [ jiggao vAsupuja cottheSaM / pAso mallI ya ameNa sesA u chadvegaM // 26 // ] eesiM gaM caubbIsAe titthagarANa cauvvIsaM paDhamabhikkhAdAyAro hotyA, taMjahA- 'sijaMsa baMbhadatte suriMdadatte ya iMdadatte ya / paume ya somadeve mAhiMde taha somadatte ya // 26 // pusse puNavvas puNNaNaMda sugaMde jaye ya vijaye ya / tatto ya dhammasIde sumitta taha vaggasIhe a ||27|| aparAjiya vissaseNe vIsaime hoi usabhaseNe ya / diNe varadatte dhaNe bahule ya ANupubbIe // 28 // ee visuddhalesA jiNavaramattIi paMjaliuDA u / taM kAlaM taM samayaM paDilA meI jiNavariMde // 29 // saMvacchareNa bhikkhA [laddhA usabheNa loyaNAheNa / seseddi bIyadivase laddhAo paDhamabhikkhAo ||30|| ] usabhassa paDhamabhikkhA khoyaraso Asi logaNAhassa / sesANaM paramaNNaM amiyarasarasovamaM Asi // 31 // ] savvesiMpi jiNANaM For Parts Only ~306~ "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 157 avasarpiNIjinAdi / / 151 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 bahiyaM laddhAu paDhamabhikkhAu / tahiyaM vasudhArAo sarIramettIo vuhAo // 32 // eesiM cauccIsAe titthagarANaM cauvIsa ceiyarukkhA hotyA, taMjahA--gaggohasattivaNNe sAle piyae piyaMgu chattAhe / sirise ya NAgarukkhe mAlI ya pilaMkkhurukkhe ya // 33 // tiduga pADala jaMbU Asatthe khalu taheva dahivaNNe / gaMdIrukkhe tilae aMbayarukkhe asoge ya // 34 // capaya paule va tahA veDasarukkhe ya dhAyaIrukkhe / sAle ya vaDDamANassa ceiyarukkhA jiNavarANaM // 35 // battIsaM dhaNuyAI ceiyarukkho ya vaddhamANassa / Nicougo asogo moDaNNo sAlarukkheNaM // 36 // tiSNe va gAuAI iyarukkho jiNassa usamassa / sesANa puNa rukkhA sarIrao bArasaguNA u // 37 // sacchattA sapaDAgA saveiyA toraNehiM ukveyaa| surabhasuranarulamahiyA ceiyarukkhA jiNavarANaM // 38 // eesiM cauvvIsAe titthagarANaM cauvvIsaM paDhamasIsA hotyA, taMjahA-'paDhametya usamaseNe bIie puNa hoi sIhaseNe ya / cArUpa vajaNAne camare taha suvvaya vidanbhe // 39 // diNNeya varAhe puNa ANaMde goSume suhamme ya / maMdara jase ari cakkAha sayaMbhu kuMbhe ya // 40 // iMde kuMbhe ya subhe varadatte diNNa iMdabhUI ya / uditoditakulavaMsA visu vaMsA guNehi uvaveyA / titthappavattayANaM paDhamA sissA jiNavarANaM // 41 // eesi NaM cauvIsAe titvagarANaM cauvIsa paDhamasissiNI hotthA, taMjahA-baMbhI ya phaggu sAmA ajiyA kAsavIraI somA / sumaNA vAruNi sulasA dhAraNi dharaNI ya dharaNidharA // 42 // paDhama sivAsuyI taha aMjuyA bhAviyappA ya rakkhI ya / baMdhuvatI puSphavatI ajA amilA ya ahiyA // 43 // jakkhiNI puSpacUlA ya caMdaNajjA ya AhiyAu // uditodiyakulavaMsA visuddhavaMsA guNehiM uvaveyA / titthappavattayANa padamA sissI jiNavarANaM // 44 // gAhA / (sUtraM 157) jaMbuddIve NaM bhArade vAse imIse osappiNIe pArasa cakvaTTi CARDHAKA4AE dIpa anukrama [254-383] ~307~ Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 dIpa anukrama [254 -383] zrIsamavA yAMge zrIabhaya0 vRti: // 152 // "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], Education Intention muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04], aMga sUtra [04] mUlaM [ 156 se 159 ] + 93 gAthA: piyaro hotyA, taMjA - usame sumitte vijae samudavijae ya AsaseNe y| vissaseNe ya sUre sudaMsaNe kattavIrie ceva // 45 // paumuttare mahAharI, vijae rAyA taddeva ya / caMge cArasame utte, piunAmA cakkavaTTiNaM // 46 // jaMbUddIne bhAra vAse imIse osappiNIe bArasa cakkavaTTimAyaro hotyA, taMjahA sumaMgalA jasavatI bhaddA sahadevI airA siridevI tArA jAlA merA vappA cuNi apacchimA || jaMbuddIve0 vArasa cakkabaTTI hotyA, taMjahA maraho sagaro maghavaM [ saNakumAro ya raayslo| saMtI kuMthU ya aro havAi subhUmo ya koravvo // 47 // navamo ya mahApaumo hariseNo caiva rAyasaddUlo / jayanAmo ya naravaI, bArasamo bhadatto ya // 48 // ] eesiM bArasaNDaM cakavaTTINaM vArasa itthirayaNA hotyA, taMjA-paDhamA hoi subhadA bhadda sunaMdA jayA ya vijayAya / kiNhasirI surasirI paumasirI vasuMdharA devI // 49 // lacchimaI kurumaI itthIrayaNANa nAmAI // jaMbUddIve0 navabaladeva navavAsudevapitaro hotyA, taMjahA- payAvaI ya baMbho [ somo rudo sivo mahasivo ya / aggisiddo ya dasaraho navamo bhaNio ya vasudevo // 50 // jaMbUdIve gaM0 Nava vAsudevamAyaro hotyA, taMjaddA miyAvaI umA caiva puhavI sIyA ya ammayA / lacchimaI sesamaI, kekaI devaI tahA // 51 // jaMbUdIve NaM0 NavabaladevamAyaro hotyA, taMjahA bhaddA taha subhadAya, suppamA ya sudaMsaNA / vijayA vejayaMtI ya, jayaMtI aparAjiyA // 52 // NavamIyA rohiNI ya, baladevANa mAyaro // jaMbUdIve NaM nava dasAramaMDalA hotyA, taMjaddA- uttamapurisA majjhamapurisA pahANapurisA bhayaMsI teyaMsI vabaMsI jasaMsI chAyaMsI kaMtA somA subhagA piyadaMsaNA surUA suhasIlA suddAbhigamA savvajaNaNayaNakaMtA ohavaThA atibalA mahAbalA anihatA aparAiyA sattumaddaNA ripusahassamANamaddaNA sANukosA amaccharA acavalA acaMDA miyamaMjulapalAvahasiyA gaMmIramadhurapaDipuNNasacavayaNA anbhuvagayava For Parts Only ~308~ "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 158 avasarpiNI cakrapAdi / / 152 / / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 cAlA saraNNA lakSaNavaMjaNaguNovaveA mANummANapamANapaDipugNasujAyasavaMgasuMdaraMgA sasisomAgArakaMtapiyadasaNA amarisaNA payaMDadaMDappabhArA gaMbhIradarasaNijA tAladdhaoviddhagarulakeUmahAdhaNuvikaTTayA mahAsattasArA duddharA dhaNuddharA dhIrapurisA juddhakittipurisA viulakulasamunbhavA mahArayaNavihADagA addhabharahasAmI somA rAyakulavaMsatilayA ajiyA ajiyarahA halamusalakaNakapANI saMkhacakkagayasattinaMdagadharA pavarujalasuktavimalagotyubhatirIDadhArI kuMDala uboiyANaNA puMDarIyaNayaNA ekAvalikaNThalaiyavacchA sirivacchasulachaNA varajasA sambouyasurabhikusumaracitapalaMbasobhaMtakaMtavikasaMtavicittavaramAlaraiyavacchA avasayavibhattalakkhaNapasasthasuMdaraviraiyaMgamaMgA mattagayavariMdalaliyavikkamavilasiyagaI sArayanavayaNiyamahuragaMbhIrakuMcanigyosaduMdubhisarA kaDisutaganIlapIyakosejavAsasA pavaradittateyA narasIhA naravaI nariMdA naravasahA maruyavasabhakappA amahiyarAyateyalacchIe dipamANA nIlagapIyagavasaNA duve duve rAmakesavA bhAyaro hotthA, taMjahA-tivid jAva kaNhe ayale jAva rAme yAvi apacchime // 53 // eesi Na NavaNhaM baladevavAsudevANaM pukhabhaviyA nava nAmadheDA hotyA, taMjahA-vissamUI pakSayae dhaNadatta samudatta isivaale| piyamitta laliyamite puNavasU gaMgadatte ya // 54 // eyAI nAmAI putvabhave Asi vAsudevANaM / eto caladevANaM jahAkama kittaissAmi // 55 // visanaMdI ya suSandhU sAgaradace asogalalie ya / vArAha dhammaseNe aparAiya rAyalalie ya // 56 // eersi navaNI baladevavAsudevANaM puSyabhaviyA nava dhammAyariyA hotthA, saMjaddA-saMbhUya subhada sudaMsaNe ya seyaMsa kaNha gaMgadatte AsAgarasamudanAme dumaseNe yaNavamae // 57 // ee dhammAyariyA kittIpurisANa vAsudevANaM / puccamave esiM jatya niyANAI kAsIya // 58 // eersi navaNhaM vAsudevANaM puccabhave naya niyANabhUmio hotyA, taMjahA-gahurA ya0 hathigAuraM ca // 59 // etesi NaM navaNhaM vAsudevANaM nava dIpa anukrama [254-383] CREASONG JMEaurat ... ~309~ Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: *% prata sUtrAMka zrIsamavA yAMge bhIabhaya vRciH // 153|| [156 159 airabatAdaujinAdi 4% 94%ES 159] gAthA: 1-93 niyANakAraNA hotyA, taMjahA-gAvI juve0 jAgha mAuA // 6 // eersi navaNI vAsudevANaM nava paDisattU hotyA, taMjahAassaggIve jAva jarAsaMdhe // 61 // ee khalu paDisattU jAva sacakkehiM / / 62 // eko ya sattamIe paMca ya chaTThIeN paMcamI eko| ekko ya cautthIe kaNho puNa taccapuDhavIe // 63 // aNidANakaDA rAmA [ sabvevi ya kesavA niyANakaDA / uDuMgAmI rAmA kesaba sace ahogAmI // 6 // ] aTuMtakaDA rAmA ego puNa baMbhaloyakappaMmi / ekassa gambhavasahI sinjhissada AgamisseNaM // 65 // (sUtra 158) jaMbUhIve. eravae vAse imIse osappiNIe caunbIsa titthayarA hotyA, taMjahA-caMdANaNaM sucaMda aggIseNaM ca naMdiseNaM ca / isidiNaM vavahAri vaMdimo somacaMdaM ca // 66 // vaMdAmi juttiseNaM ajiyaseNaM taheva sivaseNaM / buddhaM ca devasamma sayayaM nikhittasatyaM ca // 67 // asaMjalaM jiNavasahaM vaMde ya aNatayaM amiyaNANi / uksaMtaM ca dhuvarayaM vaMde khalu guttiseNaM y||68|| jatipAsa ca supAsaM devesaravaMdiyaM ca marudevaM / nivvANagayaM ca varaM khINaduI sAmako ca // 69 // jiyarAgamaggiseNaM vaMde khINarAyamaggiuttaM ca / vokasiyapijadosaM vAriseNaM gayaM siddhiM // 7 // jaMbUhIve. AgamissAe ussappiNIe mArahe vAse satta kulagarA bhavissaMti, taMjahA-miyavAhaNe subhUme ya, suSpame ya syNpme| date suhume subandhU ya, AgamissANa hokkhati // 71 // jaMbuddIve Na dIve AgamissAe ussappiNIe evae vAse dasa kulagarA bhavissaMti, taMjahA-vimalavAhaNe sImakare sImaMdhare khemakare khemaMdhare dhaNu dasadhaNU sayadhaNU paDhisUI sumaiti / jaMbuddIve paM dIve mArahe vAse AgamissAe ussappiNIe cauvIsaM tityagarA bhavissaMti, taMjaddA-mahApaume sUradeve, supAse ya sarvapame / savANubhUI arahA, devassue ya hokkhaI // 7 // udae paMDAlaputte ya, poTTile sattakitti ya / muNisubbae ya arahA, savvabhAvaviU jiNe / / 73 // amame NikasAe ya, nippulAe ACAENA % dIpa anukrama [254-383] // 15 // % - REmiratamand THomurary.au ~310 ~ Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata * sUtrAMka [156 * 159] gAthA: 1-93 ya nimmame / cittautte samAhI ya, AgamisseNa hokhaI // 74 // saMvare aNiyaTTI ya, vijae vimaleti ya / devovavAe barahA, aNatavijae isa // 75 / / ee vuttA cauvvIsa bharahe vAsammi kevalI / AgamisseNa hokkhaMti, dhammatitthassa desagA // 76 // eesiNaM caunbIsAe titthakarANaM puvamaviyA caubbIsa nAmadhejA bhavissaMti, taMjahA-seNiya supAsa udae poTila aNagAra taha daDhAU ya / kattiya saMkhe ya tahA naMda sunaMde ya satae y|| 77 // boddhavvA devaI ya saccai taha vAsudeva baladeve / rohiNi sulasA ceva tatto khalu rekhaI ceva // 78 // tato havai sayAlI boddhale khalu tahA bhayAlI ya / dIvAyaNe ya kaNhe tatto khalu nArae ceva // 79 // aMbaDa dArumaDe va sAI buddhe ya hoi boddhace / bhAvI titthagarANaM NAmAI pubbabhaviyAI // 8 // eesi NaM caundhIsAe titthagarANaM cauccIsaM piyaro bhavissati caubbIsaM mAyaro bhavissaMti cauncIsa paDhamasIsA bhavissati caudhvIsaM paDhamasissaNIyo bhavissaMti cauccIsaM paDhamabhikkhAdAyagA bhavissaMti cauvvIsaM ceiyarukkhA bhavissaMti, jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe pArasa cakkavaTTiNo bhavissaMti, taMjahA-bharahe ya dohadaMte gUDhadaMte ya suddhadaMte ya / siriutte sirimUI sirisome ya sattame // 81 / / paume ya mahApaume vimalavAhaNe (letaha) vipulavAhaNe ceva / variTe ghArasame bune AgamisA bharahAhivA // 82 // eesiNaM bArasaNDaM cakkavaTTINaM bArasa piyaro bhavissaMti, bArasa mAyaro bhavissaMti, bArasa itthIrayaNA bhavissaMti, jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe nava baladevavAsudevapiyaro bhavissati, navavAsudevamAyaro bhavissaMti, nava baladevamAyaro bhavissaMti, nava dasAramaMDalA bhavissaMti, taMjahA-uttamapurisA majjhimapurisA padANapurisA oyaMsI teyasI evaM so caiva vaNI bhANiyavo jAva nIlagapItagavasaNA duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissati, taMjahA-naMde ya naMdamite dIhavAhU tahA * dIpa anukrama [254-383] Damoraryou ~311~ Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 159 aira batAdau prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRti: jinAdi 564GGI // 15 // mahAbAhU / aibale mahAvale balabhadde ya sattame // 83 // duvida ya tivid ya AgamissANa vahiNo / jayaMte vijae bhadde suppabhe ya sudaMsaNe / ANaMde naMdaNe paume, saMkarisaNe ya apacchime // 84 // eesiNaM navaNhaM caladevavAsudevANaM pulvabhaviyA Nava nAmadhejA bhavissaMti, nava dhammAyariyA bhavissaMti, nava niyANabhUmIo mavissaMti, nava niyANakAraNA bhavissaMti, nava paDisattU bhavissaMti, taMjahA-tilae ya lohajaSe, vairajaMghe ya kesarI paharAe / aparAie ya bhIme, mahAbhIme ya suggIve ||85||ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / sabvevi cakkajohI hammihiMti sacakkehi // 86 // jaMbuddIve eravae vAse AgamissAe ussapiNIe cauvvIsa titthakarA bhavissaMti, taMjahA-sumaMgale a siddhatthe, NivANe ya mhaajse| dhammajmae ya arahA, AgamissANa hokkhaI / / 87 / / siricaMde pupphakeU, mahAcaMde ya kevalI / suyasAgare ya arahA, AgamissANa hokkhaI // 88 // siddhatthe puNNadhose ya, mahAghose ya kevalI / sabaseNe ya arahA, AgamissANa hokkhaI // 89 // sUraseNe ya arahA, mahAseNe ya kevalI / samvANaMde ya arahA, devautte ya hokkhaI / / 90 // supAse subbae arahA, arahe ya sukosale / arahA aNaMtavijae, AgamisseNa hokkhaI // 91 // vimale uttare arahA, arahA ya mahAbale / devANaMde ya arahA, AgamisseNa hokkhaI // 92 // ee vuttA cauvvIsa, eravayammi kevalI / AgamissANa hokkhaMti, dhammatitthassa desagA // 93 // bArasa cakavahiNo bhavissaMti, bArasa cakavaTipiyaro bhavissati, cArasa mAyaro bhavissaMti, vArasa isthIrayaNA bhavissaMti, nava baladevavAsudevapiyaro bhavissati, Nava vAsudevamAyaro bhavissaMti, Nava baladevamAyaro bhavissaMti, Nava dasAramaMDalA bhavissaMti, uttamapurisA majjhimapurisA padANapurisA jAva duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissaMti, Nava paDisatU bhavissaMti, nava putvabhavaNAmadheA Nava dhammAyariyA Nava NiyANabhUmIo Nava NiyANakAraNA, %CE%25 % dIpa anukrama [254-383] // 15 // % ~312~ Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 AyAe eravae AgamissAe bhANiyavvA, evaM dosuvi AgamissAe bhANiyavvA (sUtra 158) iceyaM evamAhijeti, taMjahA-kulagaravasei ya evaM titthagaravaMsei ya cakkavahivaMsei ya gaNadharavaMsei ya isivaMsei ya jaivaMsei ya muNivaMsei ya suei vA suaMgei vA suyasamAsei vA suyakhaMdhei vA samavAei vA saMkhei vA sammattamaMgamakkhAyaM ajjhayaNantivemi // (sUtra 159) iti samavAya cautthamaMga samattam // 'kaivihe vee'tyAdi, tatra strIvedaH-puMskAmitA puruSavedaH-strIkAmitA napuMsakavedaH-strIpuMskAmiteti, ete ca pUvoditA arthAH samavasaraNasthitena bhagavatA dezitA iti samavasaraNavaktavyatAmAha-'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kappassa samosaraNaM NeyavaM' iha NakArI vAkyAlakArArthoM ataste iti prAkRtatvAt tasmin kAle sAmAnyena duSSamasuSamAlakSaNe tasmin samaye viziSTe yatra bhagavAnevaM viharati smeti 'kappassa samosaraNaM neya'ti ihAvasare kalpabhASyakramaNa samavasaraNavaktavyatA'dhyeyA, sA cAvazyakoktAyA na vyatiricyate, vAcanAntare tu paryuSaNAkalpoktakramaNetyabhihitaM, kiyaharamityAha-jAva gaNe'yAdi, tatra gaNadharaH paJcamaH sudharmAkhyaH sApatyaH zeSA nirapatyAH-avidyamAnaziSyasa ntataya ityarthaH 'vocchinna'tti siddhA iti, tathAhi-parinivuyA gaNaharA jIyante nAyae nava jaNA u| indabhUi suhadammo ya rAyagihe nibue vIre ||1||'tti, ayaM ca samavasaraNanAyakaH kulakaravaMzotpanno mahApuruSazceti kulakarANAM varapuruSANAM ca vaktavyatAmAha-'jaMbuddIve' ityAdi, sugamaM navaraM 'paDhametya vimalavAhaNa cakkhuma jasamaM cautthamabhi DESC46- 44ARChik dIpa anukrama [254-383] SAMEnirahux ~313~ Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156159] gAthA: 1-93 zrIsamavA- cNde| tatto ya paseNaie marudeve ceva nAbhIya ||3||'tti tathA 'caMdajasa caMdakaMtA surUva paDirUva cakkhukaMtA ya / / 159 jiyagi sirikatA marudevI kulagarapattINa nAmAI // 4 // ti, tathA 'nAbhI ya jiyasattU ya jiyArI saMvare iya / mehe dhare paDhe nacakrivA yAya, mahaseNe va khattie // 5 // suggIye raDharahe viNhU vasupuje ya khattie / kayavammA sIhaseNe ya bhANU vissasaNe | sudevAdi ciH isa 6 // sUre sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samuddavijaye y| rAvA ya assaseNe ya siddhatye viSa khattie ||7||'ti, // 155 // tathA 'marudevI vijayAseNA siddhatthA maGgalA susImA ya puhavI lakhaNA rAmA naMdA viNahU jayA sAmA // 9 // sujasA succaya aharA, siriA devI pabhAvaI paumA vaSpA sivA ya vAmA, tisalAdevI va jiNamAya // 10 // ti tathA 'sabougasubhayAe chAyAe'tti sarva kayA-sarveSu zaradAdiSu RtuSu sukhadayA chAyayA-prabhayA AtapAbhAvalakSajayA yuktA iti zeSaH // 17 // tathA 'sA haTTharomakUvehiM ti sA zivikA yasyAM jino'dhyArUDhaH haTaromakUpaiH-uDupitaromabhirityarthaH // 18 // tathA 'calacabalakuMDaladharati calAzca te capalakuNDaladharAzceti vAkyaM, tathA khacchandina-kharucyA vikRrSitAni yAnyAbharaNAni-mukuTAdIni tAni dhArayanti ye te tatheti // 19 // tathA asurendrAdaya 8 iti yogaH 'garula'si garuDadhvajAH suparNakumArA ityarthaH ||21||'tthaa savi egadUseNa niggayA jiNavarA caudhIsaM 5 5 // na yaNAma aNNaliMge naya gihiliMge kuliMge ya // 22 // tti 'seNa'tti ekena baneNendrasamarpitena nopadhibhUtena yuktA nikrAntA ityarthaH na cAnyaliGge-sthavirakalpikAdiliGgena tIrthakaraliGga evetyayaH, kulike-zAkyAdilike, tathA 'eko dIpa anukrama [254-383] ~314 ~ Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 bhagavaM vIro pAso mallI ya tihi tihi sarahiM / bhavapi vAsupujjo chahiM purisasarahiM nikvaMto // 23 // uggANaM bhogANaM rAipaNANaM ca khattiyANaM ca / cauhiM sahassahiM usabho sesA u sahassaparivArA // 24 // tathA 'sumahatva nicamaseNa niggao vAsupujja cottheNaM / pAso mADIviya aTTameNa sesA u laDhaNaM // 25 // ti, sumatiratra nityabhaktenAnupopito niSkrAnta ityarthaH, tathA 'saMvacchareNa bhikkhA laddhA usameNa loganAheNa / sesedi vIyadivase laddhAo paDhamamikkhAo ||30||'tti tathA 'usabhassa paDhamabhikkhA khoyaraso Asi loganAhassa / sesANaM paramaNaM amiyarasarasobamaM Asi // 31 // 'sarIrametIo'tti puruSamAtrA 'ceiyarukkhe'ti baddhapIThavRkSA yeSAmadhaH kevalAnyutpannAnIti, 'battIsaM dhaNuyAI' gAhA 'nicougoM'tti niyaM-sarvadA Rtureva-puSpAdikAlo yasya sa nitya kaH 'asogoMti azokA6 bhidhAno yaH samavasaraNabhUmimadhye bhavati, 'occhanno sAlarukkheNaM ti avacchannaH zAlavRkSeNetyata eva vacanAdazokasyo pari zAlavRkSo'pi kathaJcidastItsavasIyata iti // 36 // 'tiNNeva gAuyAI gAhA, RSabhakhAmino dvAdazaguNa ityarthaH | // 37 // 'savezya'tti vedikAyuktAH, ete cAzokAH samavasaraNasambandhinaH sambhAvyanta iti // 38 // tathA 'bharaho sagaro maghavaM sarNakumAro ya rAyasaGlo / saMtI kuMthU va araho havada subhUmo ya korabo // 46 // navamo ya mahApaumo hariseNo ceva raaysngklo| jayanAmo ya narabaI bArasamo vaMbhadatto y||47|| tathA 'payAvatI ya vaMbho somo ruddo sivo mahasivoya / aggisiho dasaraho navamo bhaNio ya vasudevo'tti dazArANAM-vAsudevAnAM maNDalAni-baladevaghAsudevadvayadva dIpa anukrama [254-383] SAREarathi onamura ~315~ Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRttiH 159 jinacakrivAsudevAdi 159] GAR gAthA: // 156 // 1-93 yalakSaNAH samudAyA dazAramaNDalAni ata eva 'do do rAmakesava'tti vakSyati, dazAramaNDalAvyatirikatvAca baladevavAsu- devAnAM dazAramaNDalAnIti pUrvamuddizyApi dazAramaNDalavyaktibhUtAnAM teSA vizeSaNArthamAha-tadyathe'tyAdi, tadyatheti baladevavAsudevakharUpopanyAsArambhArthaH, kecittu 'dazAramaNDaNAI ti, tatra dazArANAM-vAsudevakulInaprajAnAM maNDanA:- zobhAkAriNo dazAramaNDanA uttamapuruSA iti, tIrthakarAdInAM catuSpaJcAzata uttamapuruSANA madhyamavarttitvAt madhyamapuruSAH, tIrthakaracakriNAM prativAsudevAdInAM ca balAdyapekSayA madhyavartitvAt, pradhAnapuruSAstatkAlikapuruSANAM zauyodibhiH pradhAnatvAt , ojakhino mAnasabalopetatvAt , tejakhino dIptazarIratvAt , varcakhinaH zArIrabalopetatvAt, yazakhinaH parAkramaM prApya prasiddhiprAsatvAt, 'chAyaMsi'tti prAkRtatvAt chAyAvantaH zobhamAnazarIrA ata eva kAntAH kAntiyogAt saumyA araudrAkAratvAt subhagA janavallabhatvAt priyadarzanAH cakSuSyarUpatvAt surUpAH samacaturastrasaMsthAnatvAt zubhaM sukhaM vA sukhakaratvAcchIlaM-khabhAvo yeSAM te zubhazIlAH sukhazIlA vA sukhenAbhigamyate-senyante ye zubhazIlatvAdeva te sukhAbhigamyAH sarvajanagamyAH sarvajananayanAnAM kAntA-abhilASyA ye te tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, opabalAH-pravAhabalAH avyavacchinnabalatvAt atibalAH zeSapuruSavalAnAmatikramAt mahAbalAH-prazasabalAH anihatA-nirupakramAyuSkatvAduroyuddhe vA bhUmyAmapAtitvAt aparAjitAstaireva zatrUNAM parAjitatvAt , etadevAha-zatrumardanAstaccharIratatsainyakadarthanA ripusahasramAnamathanAstadvAmichatakAryavighaTanAt sAnukrozAH praNateSvadro e dIpa anukrama [254-383] SPECTA // 15 // k5% ~316~ Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 dIpa anukrama [254 -383] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) mUlaM [ 156 se 159 ] + 93 gAthA: samavAya [prakirNakA:], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04] aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 27 sama0 hakatvAt amatsarAH paraguNalavasyApi grAhakatvAt acapalA manovAkkAyasthairyAt acaNDA niSkAraNaprabalakoparahitatvAt mite- parimite maJjale - komale pralApazca-AlApo hasitaM ca yeSAM te mitamaJjalapralApahasitAH gambhIraM-jada|rzitaropatoSazokAdivikAraM meghanAdavA madhuraM zravaNasukhakaraM pratipUrNam-ardhapratItijanakaM satyam-avitathaM vacanaM vAkyaM yeSA te tathA, tataH padadvayasya karmmadhArayaH, abhyupagatavatsalA statsamarthana zIlatvAt zaraNyAstrANakaraNe sAdhutvAt - kSaNAni - mAnAdIni vajrasvastika cakrAdIni vA vyaJjanAni - tilakai maSAdIni teSAM guNA-maharddhiprAtyAdayastairupetAH zakandhvAdidarzanAdupapetA-yuktA lakSaNanyaanaguNopapetAH, mAnamudakadroNaparimANazarIratA, kathaM ?, udakapUrNAyAM droNyA niviSTe puruSe yajjalaM tato nirgacchati tadyadi droNapramANaM svAt tadA sa puruSo mAnaprApta ityabhidhIyate, unmAnaM arddhabhAraparimANatA, kathaM ?, tulAropitasya puruSasya yadyarddhabhAratIlyaM bhavati tadA'sAvunmAnaprApta ucyate, pramANamaSTotarazatamagulAnAmucchrayaH, mAnonmAnapramANaiH pratipUrNa - anyUnaM sujAtamAgarbhAdhAnAt pAunavidhinA sarvAnasundaraM -nikhilAvayavapradhAnaM aGgaM zarIraM yeSAM te tathA, zazivat saumyA kAramaraudramavIbhatsaM vA kAntaM-dIsaM priyaM janAnAM pramo dotpAdakaM darzanaM rUpaM yeSAM te tathA, 'amarisaNa'tti amasRNAH- prayojaneSvanalasAH amarSaNA vA aparAdheSvapi kRtakSamAH prakANDa-utkaTo daNDaprakAra AjJAvizeSo nItibhedavizeSo vA yeSA te tathA, athavA pracaNDo- duHsAdhyasAdhakatvAddaNDapracAraH - sainyavicaraNaM yeSAM te tathA, gambhIrA-alakSyamANAntarvRttitvena dRzyante ye te gambhIradarzanIyAH, For Parts Only ~ 317 ~ rayog Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 dIpa anukrama [254 -383] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [ 156 se 159 ] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04 ], aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsamavAyAMge zrIabhaya0 vRttiH // 157 // tataH padadvayasya karmmadhArayaH, pracaNDadaNDapracAreNa vA ye gambhIrA dRzyante, tathA tAustalo vA vRkSavizeSo dhvajo yeSAM te tAladhvajAH baladevA udviddha: - ucchrito garuDalakSitaH ketuH-dhvajo yeSAM te udviddhagaruDaketavo vAsudevAH tAladhvajAzca udviddhagaruDaketavazca tAladhvajodviddhagaruDaketavaH mahAdhanurvikarSakAH mahAprANatvAt mahAsattvalakSaNajalasya sAgarA iva sAgarA AzrayatvAnmahAsattvasAgarAH durddharA raNAGgaNe teSAM praharatAM kenApi dhanvinA dhArayitumazakyatvAt, dhanurdharAH - kodaNDapraharaNAH, dhIreSvevaiteSu ca te puruSAH- puruSakAravanto na kAtaredhviti dhIrapuruSAH, yuddhajanitA yA kIrtti statpradhAnAH puruSA yuddhakIrttipuruSAH, vipulakulasamudbhavA iti pratItaM mahArataM vajraM tasya mahAprANatayA vighaTakA-aGguSThatarjanIbhyAM cUrNakA mahAralavighaTakAH, vajraM hi adhikaraNyAM dhRtvA ayodhanenA''sphoTayate na ca bhidyate tAveva bhinattIti durbhedaM taditi, athavA mahatI yA racanA sAgarazakaTavyUhAdinA prakAreNa sisaGgrAmayiSormahAsainyasya raNaraGgarasikatayA mahAbalatayA ca vighaTayanti - viyojayanti ye te mahAracanAvighaTakAH, pAThAntareNa tu mahAraNavighaTakAH, arddhabharatakhAminaH saumyA nIrujA rAjakulavaMzatilakAH ajitAH ajitarathAH, 'halamuzalakaNakapANayaH' tatra halamuzale pratIte te praharaNatayA pANI-haste yeSAM te tathA baladevAH yeSAM tu kaNakA-vANAH pANI te zArGgadhanvAno vAsudevAH, zaMkhazca pAJcajanyAbhidhAnaH cakraM tu sudarzananAmakaM gadA ca kaumodakIsaMjJA lakuTavizeSaH zaktizva trizUlavizeSo nandakazca nandakAbhidhAnaH khagastAn dhArayantIti zaMkhacakragadAzaktinandakadharAH vAsudevAH, pravaro varaprabhAva For PanalPrata Use Only ~318~ 159 ji nacakrivAsudevAdi // 157 // wrary.org Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 dIpa anukrama [254 -383] "samavAya" - aMgasUtra-4 ( mUlaM + vRttiH ) samavAya [prakirNakA:], mUlaM [ 156 se 159 ] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [04], aMga sUtra [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH yogAdujjvalaH zuklatvAt khacchatayA vA zuklAntaH kAntiyogAt pAThAntare sukRtaH - suparikammitatvAt vimalo malavarjitatvAt godhubhatti- kaustubhAbhidhAno yo maNivizeSastaM tirIDaMti-kirITaM ca mukuTaM dhArayanti ye te tathA, kuNDalodyotitAnanAH puNDarIkavannayane yeSAM te tathA, ekAvalI AbharaNavizeSaH sA kaNThe grIvAyAM lagitA-avalambitA satI vakSasi - urasi varttate yeSAM te ekAvalIkaNThalagitavacasaH, zrIvatsAbhidhAnaM suSThu lAJchanaM mahApuruSatvasUcakaM vakSasi yeSAM te zrIvatsalAJchanAH, varayazasaH sarvatra vikhyAtatvAt sarvartukAni sarvaRtusaMbhavAni surabhINi-sugandhIni yAni kusumAni taiH suracitA - kRtA yA pralambA- ApradIpanA somaMtatti-zobhamAnA kAntA-kamanIyA vikasantI-phulantI citrA-paJcavarNA varA-pradhAnA mAlA-sraka racitA- nihitA ratidA vA-sukhakArikA vakSasi yeSAM te sarvartukasurabhikusumaracitapralambazobhamAnakAntavikasa citravaramAlAracitavakSasaH, tathA aSTazatasaMkhyAni vibhaktAni - viviktarUpANi yAni lakSaNAni - cakrAdIni taiH prazastAni - maGgalyAni sundarANi ca - manoharANi viracitAni - vihitAni 'aMgamaMga'tti aGgopAGgAni ziro'GgulyAdIni yeSAM te aSTazatavibhaktalakSaNaprazastasundaraviracitAGgopAGgAH, tathA mattagajavarendrasya yo lalito - manoharo vikramaH - saMcaraNaM tadvadvilAsitA saMjAtavilAsA gatiH- gamanaM yeSAM te ma | ttagajavarendralalitavikramavilAsitagatayaH, tathA zaradi bhavaH zAradaH sa cAsau navaM stanitaM- rasitaM yasminnirghoSe sa navastanitaH sa ceti samAsaH sa cAsau madhuro gambhIrazca yaH krauJca nirghoSaH - pazcivizeSaninAdastadvad dundubhikharo-varca For Parts Only ~319~ rary or Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156159] vRttiH gAthA: 1-93 zrIsamadhA- kharo nAdo yeSAM te zAradanavastanitamadhuragambhIrakrauJcanirghoSadundubhikharAH, iha ca zaratkAle hi kauzvA mAdyanti madhu- 159 ji yAMga radhvanayazca bhavantIti zAradagrahaNaM, tathA paunaHpunyena zabdapravRttI tadbhalAdamanojJatA tassa syAditi navastanitagrahaNaM | nacakrivA zrIamaya kharUpopadarzanArthe madhuragabhIragrahaNamiti, tathA kaTIsUtrakaM-AbharaNavizeSastatpradhAnAni nIlAni baladevAnAM pItAni sudevAdi. vAsudevAnAM kauzeyakAni-vastravizeSabhUtAni vAsAMsi-basanAni yeSAM te kaTIsUtranIlapItakauzeyavAsasaH, pravaradIsate jaso varaprabhAvatayA varadIsitayA ca, narasiMhA vikramayogAt narapatayaH tannAyakatvAt narendrAH paramaizcaryayogAt nr||158|| pamA ukSiptakAryabharanirvAhakatvAt maruddhaSabhakalpA:-devarAjopamA abhyadhikaM zeSarAjebhyaH rAjatejolakSmyA dIpya-15 mAnAH, nIlakapItakavasanA iti punarbhaNanaM nigamanArtha, kathaM te navetyAha-'duve duve' ityAdi, evaM ca naya vAsudevA nava baladevA iti, 'tividve ya yAvatkaraNAt 'duviDhe ya, sayaMbhU purisuttame purisasIhe / taha purisapuMDarIye datte nArAyaNe kaNhe // 52 // tti, 'ayale vijaye bhadde, suppame ya sudNsnne| AnaMde NaMdaNe paume rAme yAvi apacchime 2 X // 53 // ' ti 'kitsIpurisANaM'ti kIrtipradhAnapuruSANAmiti // 58 // madurA ya kaNagavatthU sAvatthI poyaNaM ca da rAyagihaM / kAyaMdI kosambI mihilapurI hatthiNapuraM ca // 59 // tathA 'gAvi jue saMgAme taha itthI parAio rngge| // 158 // |bhajANurAga goTThI paraiDDhI mAuyA iya // 6 // ci tathA 'assaggIve tArae merae mahukeDhave nisuMbhe ya / bali paharAe taha rAvaNe ya navame jarAsaMdhe // 61||'ci 'ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / sambeci cakka dIpa anukrama [254-383] ~320~ Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata ** sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 johI sabvevi hayA sacakehiM / / 62 // ti 'aNiyANakaDA rAmA sambevi ya kesavA niyANakaDA / uhuMgAmI rAmA kesava sabve ahogAmI // 64 ||'ti 'AgamisseNaM'ti AgamiSyatA kAlena 'AgamessANaM'ti pAThAntare AgamiSyatA-bhaviSyatAM madhye setsyanti // 65 // ' ti jaMbUdvIpairavate asthAmavasarpiNyAM caturviMzatitIrthakarA abhUvana, tAMzca stutidvAreNAha-tayathA-'caMdANaNaM' gAhA, candrAnanaM sucandraM agnisenaM ca nandisenaM ca, kacidAtmaseno'pyayaM / dRzyate, RSidinnaM vratadhAriNaM ca vandAmahe zyAmacandrazca // 66 // 'vandAmi' gAhA, vande yuktisenaM kacidayaM dIrgha-12 bAhurdIrghaseno yocyate, ajitasenaM kacidayaM zatAyurucyate, tathaiva zivasenaM kacidayaM satyaseno'bhidhIyate, satyakizveti | buddhaM cAvagatatattvaM ca devazANaM devasenAparanAmakaM satataM sadA vaMda iti, prakRtaM nikSiptazastraM ca nAmAntarataH zredAyAMsaH // 67 // 'asaMjalaM' gAhA, asaMjvalaM jinavRSabhaM pAThAntareNa khayaMjalaM vaMde anantakaM jinamamitajJAninaM sarvajJa-181 mityarthaH, nAmAntareNAyaM siMhasena iti, upazAntaM ca-upazAntasaMjJaM dhUtarajasaM vande khalu guptisenaM ca // 68 // 'a-10 ipAsa' gAhA, atipArzva ca supArzva devezvaravanditaM ca marudevaM nirvANagataM ca dharaM-dharasaMjJaM prakSINaduHkhaM zyAmakoSThaM ca // 69 // 'jiya' gAhA, jitarAgamagnisenaM mahAsenamaparanAmakaM vande kSINarajasamamiputraM ca vyavakRSTapremadveSaM ca vAripaNaM gataM siddhimiti, sthAnAntare kizcidanyathApyAnupUrvI nAnAmupalabhyate // 70 // mahApadmAdayo vijayAntAzcaturvizatiH // 75 // eSamidaM sarvaM sugama graMthasamAptiM yAvat , navaraM 'AyAe'tti baladevAderAyAtaM devalokAdezyutasya manu dIpa anukrama [254-383] *64-525 SantaramrAnd L asaram.org ~321~ Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [4] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 zrIsamavA- yAMge / zrIabhaya vRciH // 159|| 159] gAthA: 1-93 156146 pyeSUtpAdaH siddhizca yathA rAmasyeti, evaM 'dosuvi'tti bharatairAvatayorAgamiSyanto vAsudevAdayo bhnnitvyaaH| ityevamane-II nigamanaM. kadhArthAnupadAdhikRtagranthasya yathArthAnyabhidhAnAni darzayitumAha-ityetadadhikRtazAstramevamanenAbhidhAnaprakAreNAkhyAyate-abhidhIyate, tadyathA-kulakaravaMzasya-tatpravAhassa pratipAdakatvAt kulakaravaMza iti ca, itirupadarzane cazabdaH18 samuccaye, evaM titthagarayaMsei yatti yathA dezena kulakaravaMzapratipAdakatvAt kulakaravaMza ityetadAkhyAyate evaM dezatastIrthakaravaMzapratipAdakatvAt tIrthakaravaMza iti ca AkhyAyate etaditi, evaM cakravartivaMza iti ca tatpratipAdakatvAt / dazAravaMza iti ca gaNadharavaMza iti ca gaNadharavyatiriktAH zeSA jinaziSyA RSayastavaMzapratipAdakatvAraSivaMza iti ca / tatpratipAdanaM cAtra paryuSaNAkalpasya RSivaMzaparyavasAnasya samavasaraNaprakramaNa bhaNitatvAdata eva yativaMzo munivaMzazcaitaducyate, yatimunizabdayoH RSiparyAyatvAt, tathA zrutamiti caitadAkhyAyate, parokSatayA traikAlikArthAvabodhanasahatvAdasya, tathA 'zrutAGgamiti vA' zrutasya-pravacanasya puruSarUpasyAGgaM-avayava itikRtvA, tathA 'zrutasamAsa iti vA' sama-IPI stasUtrArthAnAmiha saMkSepeNAbhidhAnAt 'zrutaskandha iti vA' zrutasamudAyarUpatvAdasya 'samAe batti samavAya iti vA, samastAnAM jIvAnAM-jIvAdipadArthAnAmabhidheyatayeha samavAyanAt mIlanAdityarthaH, tathA ekAdisaMkhyApradhAnatayA // 159 // padArthapratipAdanaparatvAdasya saMkhyeti vyAkhyAyate, tathA samastaM-paripUrNa tadetadaGgamAkhyAtaM bhagavatA, neha zrutaskandhadvayAdikhaNDanenAcArAdivadaGgateti bhAvaH, tathA 'ajjhayaNaMti'tti samastametadadhyayanamityAkhyAtaM nehoddezakAdikhaNDa dIpa anukrama [254-383] dreasurary.com ~322~ Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [04], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 159] gAthA: 1-93 nA'sti zastraparijJAdiSviveti bhAvaH, itizabdaH samAptI 'nacImI ti kila sudharmakhAmI jambUvAminaM pratyAha sma, ba-18 vImi-pratipAdayAmi, etat zrImanmahAvIravarddhamAnakhAminaH samIpe yadavadhAritamityanena gurupAramparyamarthasya pratipA-17 PAditaM bhavati, evaM ca ziSyasya granthe gauravabuddhirupajanitA bhavati, Atmanazca guruSu bahumAno darzita auddhatyaM c| parihataM, ayamevArthaH ziSyasya sampAdito bhavati mumukSUNAM cAyaM mArga ityAveditamiti samavAyAkhyaM caturthamaGgaM vRttitaH samAsam // namaH zrIvIrAya pravaravarapArthAya ca namo, namaH zrI vAgdevyai varakavisamAyA api namaH // namaH zrIsaGkAya sphuTaguNagurubhyo'pi ca namo, namaH sarvasmai ca prakRtavidhisAhAyyakakRte // 1 // yasya granthavarasya vAkyajaladhelekSaM sahasrANi ca, catvAriMzadaho caturmiradhikA mAnaM padAnAmabhUt // tasyopaizcalakAkRtiM nidadhataH kAlAdidopAttathA, durlekhAt khilatAM gatasya kudhiyaH kurvantu kiM mAdRzAH // 2 khaM kaSTe'tinidhAya kaSTamadhikaM mA me'nyadA jAyatAM, vyAkhyAne'sya tathA vivektumanasAmalpazrutAnAmamum // ityAlocayatA tathApi kimapi proktaM mayA tatra ca, durvyAkhyAnavizodhanaM vidadhatu prAjJAH parArthothatAH // 3 // iha vacasi virodho nAsti sarvajJavAkyAt , kacana tadayabhAso yaH sa maanyaanycbuddheH| varaguruvirahAdvA'tItakAle munIzairgaNadharavacanAnAM astasakAtanAdvA // 4 // dIpa anukrama [254 -383] SAREauratm o na ~323~ Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (04) "samavAya" - aMgasUtra-4 (mUlaM+vRtti:) samavAya [prakirNakA:], ------------------- mUlaM [156 se 159] + 93 gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [4], aMga sUtra - [04] "samavAya" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [156 zrIsamavA yAMge zrIabhaya vRtiH // 16 // Gk 159]] gAthA: 1-93 vyAkhyAnaM yadyapIdaM prabarakaviyacaHpArataMtryeNa dRSTaM(bdha)sambhAvyo'smiMstathApi kacidapi manaso mohato'rthAdibhedaH / gAmazasti: kintu zrIsabuddheranuzaraNavidherbhAvazuddhezca doSo, mA me'bhUdalpako'pi prazamaparamanA astu devI zrutasya // 5 // niHsambandhavihArahAricaritAn zrI varddhamAnAbhidhAn , sUrIn dhyAtavato'titIvratapaso grnthprnniitiprbhoH|| zrImatsarijinezvarama jayino dapIyasAM vAggminAM, tadvandhorapi buddhisAgara iti khyAtasya sUre vi // 6 // ziSyeNAbhayadevAkhyasUriNA vivRtiH kRtA / zrImataH samavAyAkhyaturyAGgasya smaastH||7|| ekAdazasu zateSyatha viMzatyadhikeSu vikramasamAnAm / aNahilapATakanagare racitA samavAyaTIkeyam // 8 // pratyakSaraM nirUpyAsyAH, granthamAnaM vinizcitam / trINi zlokasahasrANi, pAdanyUnA ca SaTzatI // 9 // sUtrasaMkhyA zloka 1667 vRttiH 3575 ubhayomIlanena 5242 // dIpa anukrama [254-383] SACROCODSAX Stock iti candrakulAmbaranabhomaNizrImadabhayadevAcAryarabdhA samavAyAnasUtravRttiH samApsA // JAIHERutannuitmecha PARTraumaarateoni auranium atra prakirNaka: samavAya: parisamApta muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita Agama-4. aMgasUtra-4 'samavAya' parisamApta: ~324~ Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa 'pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: sNpaaditshc| "samavAyAGagasatra" malaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ] / (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "samavAya" mUlaM evaM vRttiH" nAmeNa parisamApta: Remembar it's a Net Publications of 'jain_e_library ~325~