________________
सानुवादस्वोपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम्
માધ્યમ્ - માયોનેવિથ દિમાદિઃા
- સ્થિતિ છે मपि शस्त्रोपहतत्वात् पाण्यादिवदेवेति, अर्थोविकाराङ्कुरवच्च समानजातीयाङ्कुरोत्पत्तिमत्त्वे सति स्वाश्रयावस्था विद्रुमलवणोपलादयः पृथिवीविकाराश्चेतना ततश्च विद्रुम-लवणादिवत् पृथिवीविकारे सत्यभ्रपटलाञ्जन-हरिताल-मनःशिला-शुद्धपृथिवी-शर्क राप्रभृतयश्चैतन्यमव्यक्तं मत्तसुप्तमूर्छितपुरुषवदनुभवन्तीत्यागमतो युक्ति तश्चैषामुपयोगो' लक्षणं प्रतिपत्तव्यमितरत्रापि च यथासम्भवमेतदुभयमायोजनीयम् । अप्कायोऽनेक इत्यादिग्रन्थः। अत्राप्यादिग्रहणेनावश्याय-महिका-રતનુ-શુદ્ધ-શીતો-ક્ષારસ્ત-સ્તવણ-ક્ષીર-ગૃતો પ્રશRIઃ પરિગૃદાન્ત, વરાળ સમુદ્ર-ઇંદ્રભાષ્યાર્થ - અપૂકાય હિમ વગેરે અનેક ભેદે છે.
- હેમગિરા - નથી હોતી તથા જેમ શસ્ત્રથી હણાઈ જવાના કારણે હાથ વગેરે કયારેક કોઈક અચેતન પણ થાય છે તેમજ શસ્ત્રથી હણાઈ જવાના કારણે ક્યારેક કોઈક પૃથ્વી આદિ અચેતન પણ થાય છે.
જેમ સ્વાશ્રયમાં રહેનારા (સ્વના = અંકુરના, આશ્રયમાં = શરીરમાં રહેનારા) એવા હરસ રોગના વિકાર રૂપ અંકુરા = મસા/હરસ એ સચિત્ત છે કેમકે તેમાંથી સમાન જાતિવાળા અંકુરા (= નવા મસા)ની ઉત્પત્તિ થાય છે. તેમજ સ્વાશ્રયમાં રહેનારા (સ્વના = વિદ્રમાદિના આશ્રયમાં = ખાણમાં રહેનારા) પૃથ્વીના વિકાર રૂ૫ વિદ્યુમ, લવણ, ઉપલ = નાના ગોળ પથરા વગેરે પણ સચિત્ત છે, કારણકે તેમાંથી પણ સમાન જાતિવાળા અંકુરા (= નવા નવા વિડ્રમાદિ)ની ઉત્પત્તિ થાય છે અને તેથી વિદ્રુમ, લવણ વગેરેની જેમ અભૂકપડ, સૂરમો, અંજન, હડતાલ, મનઃશિલા, શુદ્ધ પૃથ્વી, શર્કરા = કાંકરા વગેરે પૃથ્વીના વિકાર સ્વરૂપે હોવાથી મત્ત, સુસ અને મૂચ્છિત માણસની જેમ અવ્યક્ત ચૈતન્યને અનુભવે છે. આ પ્રમાણે આગમ અને યુક્તિથી આ પૃથ્વીકાયમાં ઉપયોગ લક્ષણ સ્વીકારવું અને આ જ પ્રમાણે અન્યત્ર (= અપ્લાય આદિમાં) પણ યથાયોગ્ય આ (= આગમ અને યુકિત) બંને યોજી લેવા.
જળના વિસ્તૃત પ્રકાર છે હવે ‘બાયોડને' ઇત્યાદિ ભાષ્યગ્રંથ છે. (તેનો અર્થ આ પ્રમાણે) અહીં (= અપ્લાયના ગ્રંથ 'દિમાદ્રિ માં) પણ, આદિ પદના ગ્રહણથી, નીચે બતાવેલ પાણીના પ્રકારો ગ્રહણ કરાય છે. તે આ પ્રમાણે –+ (૧) અવશ્યાય = ઓસ (= ઝાકળનું પાણી), (૨) મહિકા = ધુમ્મસનું પાણી, (૩) કરક = કરા (ઓળા), (૪) હરતનુ = પૃથ્વીને ભેદીને ઘાસના અગ્રભાગ પર રહે છે એ હરતનું નામનું જળ, (૫) શુદ્ધોદક = વરસાદનું અર્થાત્ અંતરિક્ષથી પડતું પાણી અથવા ૨. વિવISત્વે - ઈ. માં (m) 1 ૨. નિક્ષUવં માં. સા
